Centru derecha

El centru derecha ye, na ciencia política, les persones o organizaciones que comparten ideoloxíes de derecha y del centru o un entemediu ente dambes. Na práutica política'l términu ye xeneralmente usáu en dellos sentíos. Por casu, aplicóse a l'alianza ocasional de sectores políticos de centru y de derecha. Equí va entendese como s'hai delineado de primeres.

Aducióse que la centru derecha n'Occidente encuadra esencialmente'l conservadorismu llaicu o secular, amás de delles corrientes del lliberalismu y del democristianismo. L'electoráu esencial componer toles clases. Esti sector xeneralmente percibe'l rol del estáu non yá como garante del orde, sinón tamién como garante d'última instancia en materies de bienestar social (ver, por casu, Escuela de Friburgu). Coles mesmes partidarios d'esti puntu de vista enfatizan les cualidaes étiques que los individuos tienen de tener con cuenta de participar plena y fructuosamente na vida económica, política y social d'una nación. Por casu, responsabilidá tanto personal como social.

Usóse'l calificativu "centru derecha" o'l so sinónimu "derecha moderada" pa estremar esti sector de les denominaes dereches radicales, ultraderecha o d'estrema derecha.Mientres la centru derecha o derecha moderada ta comprometida cola democracia y col Estáu de Derechu, qu'atopa los sos oríxenes nel lliberalismu clásicu; y, poro, ta dispuesta a aceptar dellos compromisos o consensos. La derecha "dura" atopa difícil tolerar en delles posiciones "de principios" (como'l casu de la derecha conservadora n'asuntos de relixón o llegalidá, o pa la derecha lliberal con cuestiones d'intervención o participación escesiva del Estáu na vida particular y económico de los ciudadanos).

Nel casu de coaliciones eleutorales o parllamentaries, el centru derecha identificaría al conxuntu de formaciones de centru y derecha.

Oríxenes y fundamentos

Esta versión de centru derecha puede trazase a la visión de Maquiavelo, quien considera qu'en toa organización política d'una sociedá hai un conflictu social fundamental ente los gobernantes y los gobernaos. Pa él, el meyor réxime ye una República bien entamada, esto ye, aquella que llogre dar participación a los dos partíos de la comunidá para d'esta manera contener esi conflictu políticu al traviés de crear y caltener les instituciones necesaries pa enrialo.

Pa Maquiavelo lo importante ye la perspeutiva xeneral del estáu: l'interés d'ésti, non el de los particulares, constitúi'l so puntu de partida. Na so opinión, lo fundamental son les lleis, porque por cuenta de elles los ciudadanos portárense como deben. Sicasí pa Maquiavelo el resguardu de la llibertá tien de tar en manes del pueblu -quien deseyen adquirila- yá que estos llucharen pa caltenela. Finalmente, pa él ye necesariu un principiu moral unificador, qu'identifica con una relixón.

Lo anterior da orixe, en dellos pensadores a dos visiones distintos:

1.- Un "centrismu lliberal" que caltién esa visión de llibertá como prevención d'intervención escesiva pol Estáu -ver totalitarismu -defensa que depende "del pueblu" o los gobernaos- pero coles mesmes ve la necesidá de promover progresu dientro del orde como un deber moral de la sociedá. Visión que pasando por pensadores tales como Montesquieu, John Stuart Mill, Auguste Comte, etc.: la idea de que progresu industrial trai prosperidá. Espresar nes propuestes de John Rawls, quien suxer qu'una sociedá democrática ye sofitada na cooperación llibre y xusta ente los ciudadanos, lo que se resume na so visión de "Igualdá de la Llibertá": la xusticia imparcial, que consiste básicamente nel principiu d'igual llibertá, el principiu de xusta igualdá d'oportunidaes y el principiu de diferencia.

A nivel políticu práuticu, esta visión da orixe a delles espresiones tales como un partíu modernu de centru derecha, reformista y lliberal, respuende siempres al mesmu prototipu: rigor nos principios, flexibilidá nes estratexes y eficacia na xestión, el centru lliberal tienen una vocación na defensa de la sociedá abierta, según el compromisu inequívocu cola Constitución y la soberanía nacional que nella se proclama. O "España precisa un centru derecha modernu; un Partíu Popular centráu, moderáu, llibre de complexos del pasáu; abiertu a la modernización real de la sociedá española, qu'él contribuyó a consolidar, y ensin mieos nin perversiones mayores que les lóxiques na confrontación política parllamentaria. Un Partíu Popular que valore, sobremanera, el so fondu sentíu del Estáu; esto ye, que nun collabore n'estratexa dalguna, y muncho menos impulsar, que busque, consciente o inconscientemente, ganar el Gobiernu entá pagando'l impagable preciu de desprestixar siquier subrepticiamente la excelencia del sistema institucional de la democracia española."

2.- La segunda versión derivada de la visión de Maquiavelo tamién pueden trazase al traviés de Montesquieu, quien foi'l primeru en clasificar los miembros d'una sociedá en clases sociales (con anterioridá utilizaba'l términu "ranchos" o estamentos) y Lorenz von Stein, quien foi'l primeru en suxerir que'l conflictu social apuntáu por Maquiavelo deber a diferencies de clases -cabo notar que na opinión de los trés pensadores nomaos, esi conflictu tien de ser controláu o evitáu- Darréu esta visión foi arriquecida con conceutos derivaos del cristianismu rellacionaos tanto a una visión cooperativa del "cuerpu políticu"- qu'inclúi una perceición alrodiu de los deberes del estáu alrodiu d'asegurar una condición digna a los seres humanos. (ver, por casu, Bien común y Xusticia distributiva) Nesta visión una de les funciones principales de l'aición política del Estáu ye evitar conflictos. lo que se llogra al traviés d'esa aición reformista del estáu. y

Na práutica política, esta segunda visión dio orixe al conceutu del Estáu Social y la Economía Social de Mercáu la que llogró bastante ésitu en países europeos, pero non asina n'América Llatina. Por casu, Álvaro Vargas Llosa repara: "Na centru derecha, dirixentes como'l saliente Vicente Fox en Méxicu, Elías Antonio Saca n'El Salvador y Álvaro Uribe en Colombia entienden que la economía de mercáu y el Estáu de Derechu son los cimientos de la prosperidá. Dexando de llau a Uribe, concentráu na guerra contra los narcu guerrilles, los líderes de la centru derecha escoyeron caltener el statu quo primero que reformalo. Caltuvieron una disciplina monetaria ya intentáu seducir a inversores estranxeros. Pero fixeron pocu pa tresformar les instituciones fundamentales de los sos países, incluyíu'l poder xudicial, o d'incorporar a la mases a la economía global."

Lo anterior dio orixe a suxerencies que la centro derecha tien munchos aspeutos o matices ( "La nueva centru derecha presentar de munches maneres nel mundu. Dende'l primariu y brutal Pervez Musharraf hasta'l mediáticu y leve Nicolás Sarkozy, pasando pol fríamente numbéricu Silvio Berlusconi. Toos formen parte d'una mesma ideoloxía, pero amuesen matices marcaos.) o qu'entiende amplios y diversos sectores: "El Parllamentu Européu 2004-2009 va topase apoderáu pel centru derecha, representáu pol Partíu Popular Européu (Demócrata Cristianu) - Demócrates Europeos (EPP-ED), con unos 285 escaños de los 732 esistentes, y pol Partíu Européu de los Demócrates, Lliberales y Reformistes (ELDR), que llograría unos 73 escaños."

Carauterístiques

Na actualidá la centru derecha nos países desenvueltos estremar por tener posiciones tales como:

• A favor del capitalismu como únicu sistema económicu vidable. La centru derecha sofita xeneralmente una economía social de mercáu.
• Mantención d'un nivel amenorgáu d'impuestos p'aguiyar el consumu, el aforru y la inversión (xenerando mayor crecedera económica, emplegu y recaldación tributaria).

• Amenorgamientu del gastu públicu (gastu del Estáu); l'endeldamientu del Estáu y los déficit fiscales, calteniendo l'equilibriu fiscal con cuenta de qu'amenorgar o evitar la inflación.

• Dexar en manes del sector priváu aquelles empreses que nun sían esenciales al interés nacional, calteniendo aquelles que lo sían yá seya como empreses del Estáu o, preferiblemente, como proyeutu públicu-priváu. Na actualidá la mayor parte de la centru derecha (especialmente nos países desenvueltos) considera qu'en realidá son bien poques (y dacuando nenguna) les empreses que tienen de permanecer como propiedá del Estáu en nome del interés nacional; polo que la centru derecha ye entusiasta defensora de la privatización d'empreses estatales.

• Comerciu internacional "llibre" pero dientro d'alcuerdos que protexan intereses nacionales y rexonales, (mercaos comunes, alcuerdos billaterales o rexonales etc)

• Racionalización y llimitación de los programes sociales.

• Sofita una política penal más dura que'l centrismu puru -o la centroizquierda- colos delincuentes, en que se busca castigar más que prevenir al traviés del cambéu de les situaciones sociu-económiques que, aliégase, conducen al crime.

• Sostién una postura menos conservadora que la derecha en temes sociales.

Diferencies con otres posiciones polítiques

Les sos mayores diferencies coles fuercies de centroizquierda anicien en qu'éstes últimes quieren mayor gastu públicu, menos amenorgamientos d'impuestos y un equilibriu fiscal más flexible, lo que s'espresa como la defensa del centru izquierdismo, yá del estáu del bienestar como de concepciones más amplies del estáu social.

A diferencia del centrismu puru, la centru derecha tiende a per un sitiu a ser nacionalista -o rexonalista- y coles mesmes incorpora delles posiciones o valores "de principiu". Nesi sentíu, herieda de la derecha'l conceutu de que'l meyor gobiernu ye aquel que ta más cerca de los costumes y valores del pueblu, lo que dacuando se traduz nuna influencia de valores relixosos nel remanar políticu.

A diferencia de la derecha, la centru derecha reconoz un papel legitimo -anque llindáu- al actuar económicu del gobiernu y al actuar políticu de les instituciones que, na tradición cristiana vense como entemedies ente l'individuu o la familia y l'estáu: dende asociaciones de vecinos a organismos sindicales y partíos políticos- tienen non solo'l derechu a actuar en representación de los sos miembros sinón a que l'estáu delegue o devuelva poderes a ellos y "subsidie" la so esistencia (ver principiu de subsidiariedad).

Referencies

• Datos: Q844072