Ducáu de Pomerania
| |||||
|---|---|---|---|---|---|
| estáu del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| Estáu desapaecíu |  Sacru Imperiu Romanu Xermánicu | ||||
| Capital | Szczecin | ||||
| Forma de gobiernu | monarquía | ||||
| Llingües oficiales | Baxu alemán | ||||
| Xeografía | |||||
 | |||||
 | |||||
El ducáu de Pomerania (alemán: Herzogtum Pommern; polacu: Księstwo Pomorskie, sieglu XII - 1637) foi un ducáu en Pomerania na mariña meridional del mar Bálticu, gobernáu polos duques de la Casa de Pomerania (Griffins).
El ducáu tuvo'l so orixe nel reinu de Wartislao I, un duque pomerano eslavu, y foi estendíu pela rexón de Schlawe-Stolp en 1317, el principáu de Rügen en 1325, y la rexón de Lauenburgu y Bütow en 1455. Mientres la Edá Media, tamién entendió les rexones nortices de Neumark y Uckermark según Circipania y Mecklenburg-Strelitz.
Los Duques de Pomerania fueron vasallos de Polonia ente 1122 y 1138, del ducáu de Saxonia de 1164 a 1181, de Dinamarca de 1185 a 1227, y del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu de 1181 a 1185 y de 1227 a 1637, incluyendo periodos de vasallaxe del margraviato de Brandemburgu. La mayoría del tiempu, el ducáu foi gobernáu por distintos duques de Griffin de mancomún, resultando en delles particiones internes. Dempués de la muerte del últimu duque de Griffin mientres la Guerra de los Trenta Años en 1637, el ducáu foi estremáu ente Brandemburgu-Prusia y Suecia.
Oríxenes
[editar | editar la fonte]Nel sieglu XII, Polonia, el Ducáu de Saxonia del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu y Dinamarca conquistaron Pomerania, rematando la era del dominiu tribal de la rexón.[1]
Casa de Pomerania (Grifu)
[editar | editar la fonte]
Les rexones de Stolp (Słupsk) y Schlawe (Sławno) (tierres de Schlawe-Stolp) yeren gobernaes por Ratibor I y los sos descendientes (la caña Ratiboriden del Grifu de la Casa de Pomerania) hasta la ocupación danesa y la estinción de la llinia Ratiboride en 1227.
Les árees que s'estienden de Kolberg (Kołobrzeg) a Stettin (Szczecin) yeren gobernaes pol hermanu de Ratibor Wartislaw I y los sos descendientes (Casa de Pomerania, tamién llamada Grifu, del que ye'l primer antepasáu conocíu) hasta la década de 1630.[1] Los términos de la rindición dempués de la conquista polaca fueron que Wastislaw tuvo qu'aceptar la soberanía polaca, convertir el so pueblu al Cristianismu, y pagar un tributu añal al duque polacu.
Polonia
[editar | editar la fonte]En distintes espediciones entamaes ente 1102 y 1121, la mayor parte de Pomerania foi sometida pol duque polacu Bolesław III Wrymouth.[2]
De 1102 a 1109, Boleslao realizó campañes nel Netze (Notec) y nel área de Persante (Parseta).[3] La residencia pomerana en Belgard (Bialogard) foi tomada en 1102.[2] De 1112 a 1116, Boleslaw sometió tola Pomerelia.[3] De 1119 a 1122, l'área escontra'l Oder foi sometida.[3] Stettin (Szczecin) foi tomáu nel iviernu de 1121/1122.[3]
La conquista resultó nuna gran matanza y la devastación de vastes área de Pomerania, y los duques de Pomerania convertir en vasallos de Boleslao III de Polonia.[4][5][6]
La influencia de Polonia esmorecer na siguiente década.[7] En 1135, Boleslao aceptó vasallaxe del emperador del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu Lotario III del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu, y a cambéu recibió les sos conquistes en Pomerania según el Principáu de Rügen, que nun fuera derrotáu, como feudu.[8][9] Wartislaw I tamién aceptó al emperador como'l so señor.[9] Cola muerte de Boleslao en 1138, remató'l vasallaxe polacu,[10] lo que provocó la competencia del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu y Dinamarca na rexón.[9]
Espansión occidental de Wartislaw I
[editar | editar la fonte]Coles mesmes, Wartislaw llogró conquistar vastos territorios al oeste del ríu Oder, una área habitada poles tribuos de Lutici debilitaes por pasaos conflictos militares, ya incluyó estos territorios nel so Ducáu de Pomerania. En 1120, espandiérase al oeste a les árees en redol al Llagu Oder y al ríu Peene. Notablemente Demmin, el Principáu de Gützkow y Wolgast fueron conquistaes nos siguientes años.[7]
Les principales etapes de les espansión escontra l'oeste nel territoriu de los Lutici asocedió ente los dos misiones d'Otón de Bamberg, en 1124 y 1128. En 1128, Demmin, el Condáu de Gützkow y Wolgast fueron incorporaos al reinu de Wastisla2 I, a pesar que la guerra entá siguía.[11] Prindáu Lutici y otros botinos de guerra, incluyendo ganáu, dineru y ropes, fueron partíos ente los vencedores.[12] Dempués de les conquistes de Wartislaw, el so ducáu estender ente la badea de Greifswald al norte, Circipania, incluyendo Güstrow (Ostrów), al oeste, Kolobrzeg al este, y posiblemente hasta los ríos Havel y Spree al sur.[13]
Les ganancies territoriales nun tuvieron suxetes al vasallaxe polacu,[9][14] sinón fueron puestes sol vasallaxe del margrave de Nordmark Alberto l'Osu, un dedicáu enemigu de los eslavos,[15] por Lotario II del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu.[9] Asina, los territorios occidentales contribuyeron a faer significativamente independiente a Wartislaw de los duques polacos.[16] Wartislaw nun foi l'únicu en realizar campañes nesta área. El duque polacu Boleslao III, mientres la so campaña pomerana llanzó una espedición nel área de Müritz en 1120/21,[17] hasta que se retiró pa someter a Wartislaw. El futuru Lotario III (entós duque saxón Lotario I de Supplinburg) en 1114 empecipió una campaña masiva contra les tribus locales Lutici resultando na so derrota final en 1228.[17] Amás, los territorios fueron invadíos por fuercies daneses múltiples vegaes, que, viniendo del Mar Bálticu, utilizaron los ríos Peene y Uecker p'avanzar hasta la llinia Demmin–Pasewalk.[14] En distintos momentos, pomeranos, saxones y daneses yeren aliaos o oponentes.[14] Los duques pomeranos consolidaron el so poder nel cursu del sieglu XII, inda cuando les guerres precedentes dexaren estos territorios dafechu afaraos.[8]
Conversión y diócesis pomerana
[editar | editar la fonte]
Un primer intentu de convertir a los pomeranios foi fechu tres la subyugación de Pomernia por Boleslao III de Polonia. En 1122, el monxu español Bernardo viaxó Jumne (Wolin), acompañáu namái pol so capellán y un intérprete. Los pomeranos sicasí nun fueron impresionaos polos sos esfuerciu misioneros y finalmente espulsar de la población.[5][18]
Bernardo foi más tarde obispu de Lebus.[5]
Dempués del fracso de Bernardo, Boleslao III pidió a Otón de Bamberg[19] que convirtiera Pomerania al cristianismu, que cumplió na so primer visita en 1124/25.[20] La estratexa d'Otón difería serveramente de la utilizada por Bernardo: mientres Bernardo viaxaba solo como un probe y desconocíu sacerdote, Otó, un home rico y famoso, yera acompañáu por 20 clérigos de la so propia diócesis, numberosos sirvientes, 60 guerreros suministraos pa él por Boleslao, y llevaba consigo numberosos suministros y regalos. Dempués de llegar a Pyritz, los pomeranios fueron convencíos de que'l propósitu d'Otón nun yera'l de ganar riqueces por cuenta del pueblu pomerano, yá que yá yera ricu, sinón solamente convertilos al Cristianismu, que protegiría a los pomeranos de futuros castigos de Dios, como la devastación polaca representara. Esti aproximamientu resultó un ésitu, y foi sofitada per partes de la nobleza pomeran qu'en parte yá yera cristiana, como'l duque Wartislaw I, qu'impulsó y promovió la misión d'Otón. Munchos pomeranos fueron bautizaos yá en Pyritz según n'otros burgos visitaos.[5][21][22][23]
Otón de Bamberg volvió en 1128,[22] esta vegada convidáu pol mesmu duque Wartislaw I, ayudáu pol emperador Lotario II del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu, pa convertir los eslavos (luticios) de Pomerania Occidental qu'acababa de ser incorporada'l ducáu de Pomerania, y fortalecer la fe cristiana ente los habitantes de Stettin y Wollin, que volvieren al paganismu.[23] Otón esta vegada primero visitó los burgos de Pomerania Occidental. La nobleza aconceyada nun congresu en Usedom, aceptó'l Critianismo el 10 de xunu de 1128.[20][23][24] Otón recibió'l títulu de apostolus gentis Pomeranorum, fechu santu pol papa Clemente III en 1189, y foi veneráu en Pomerania inclusive dempués de la Reforma Protestante.[25]
En 1140, un añu dempués de la muerte d'Otón de Bamberg, foi fundada la diócesis católica de Pomerania y puesta so la direición direuta de la Santa Sede.[26][27] Adalberto de Pomerania, que participara na misión d'Otón como intérprete y asistente, foi fechu'l so primer obispu.[26][28] La direuta subordinación al papa atayó les aspiraciones de los arzobispos de Magdeburgu y Gniezo, que dambos primieren a Otón de Bamberg pa incorporar la so diócesis a les sos xurisdicciones.[26] La sede incicial de la diócesis de Pomerania foi Wollin, anque foi treslladada a l'Abadía de Grobe na islla d'Usedom y a Kammin (Cammin, agora Kamien Pomorskie) en 1150 y 1175, respeutivamente.[29] Dende 1188, cuando'l papa aceptó'l treslláu de la sede, l'obispáu foi referíu como diócesis católica de Kammin, antes yera referida como diócesis pomerana.[30]
En 1248, los obispos de Kammin y los duques de Pomerania intercambiaron les tierres ("terrae") de targard y Kolberg, dexando a los obispos al cargu de la postrera.[31] De siguío, los obispos estendieron los sos dominios que llueu entendieron les rexones de Kolberg (agora Kołobrzeg), Köslin (Koszalin) y Bublitz (agora Bobolice).[32] Cuando en 1276 convertir en soberanos de la población de Kolber, treslladaron la so residencia ende, ente que l'alministración de la diócesis foi fecha dende les cercaníes de Köslin.[31] Los obispos en múltiples ocasiones trataron d'escluyir el gobiernu ducal por aciu l'aplicación de la Inmediación imperial (Reichsunmittelbarkeit).[32] Los duques de Pomerania se anticiaparon a estes ambiciones,[32] y la inmediación solo foi concedida temporalmente en 1345.[31]
Dinamarca y el Sacru Imperiu Romanu Xermánicu
[editar | editar la fonte]
Nel Oeste, obispos y duques del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu montaron espediciones a Pomerania. Les más bultables pal destín posterior de la rexón son la Cruzada de Wendish de 1145 y la batalla de Verchen en 1164, cuando los duques de pomeranos convertir en vasallos del Enrique'l Lleón, (duque de Saxonia). A pesar d'esti vasallaxe, Enrique llogró la soberanía sobre Demmin en 1177 cuando s'alió colos daneses, pa reconciliase colos duques de Pomerania dempués.[33] En 1181 los duques recuperaron el ducáu como feudu del emperador del Sacru Imperiu Federico I Barbarosa.[34][35][36] Bogislao I viaxó hasta'l campu de Barbarosa en Lübeck , onde recibió la bandera imperial y el títulu de "Duque de Eslavinia".[36]
Dende'l norte, Dinamarca atacaba Pomerania. Delles campañes a lo llargo del sieglu XII (en 1136, 1150, 1159 y en tola década de 1160) remataron cola derrota del Principáu de Rugia en 1168.[37] Los príncipes de Rugia convertir en vasallos de Valdemar I de Dinamarca. Na seronda de 1170, los daneses atacaron l'estuariu del Oder. En 1171, los daneses atacaron Circipania y tomaron el burgu de Cotimar en Behren-Lübchin. En 1173, los daneses volvieron de nuevu al Llagu del Oder, tomando'l burgu de Stettin. Wartislaw II Swantiboriz, castellán de Stettin, convertir en vasallu danés. En 1177, los daneses atacaron otra vegada la rexón del llagu de del Oder, y al burgu de Wolgast en 1178. En 1184 y 1185, tres campañes de los daneses resultaron en convertir al Bogislaw I, Duque de Pomerania en vasallu danés.[35] Estes campañes fueron montaes pol fíu y socesor de Valdemar al tronu danés, Canutu VI de Dinamarca. Nel Ducáu de Pomerania el periodu danés duró hasta que Valdemar II de Dinamarca perdió la batalla de Bornhöved el 22 de xunetu de 1227.[35] La supremacía denesa prevaleció hasta 1325[37] nel principáu de Rügen.[38]
Nesti tiempu, el ducáu tamién yera referíu como Eslavinia (alemán: Slawien ), un términu tamién aplicáu a delles árees Wendos como Mecklenburg y el Principáu de Rügen.[39]
Ciudaes Hanseátiques
[editar | editar la fonte]Les poblaciones de Pomerania que se xunieron a la Lliga Hanseática actuaron independientemente del ducáu, y n'ocasiones con intereses opuestos a los duques.[40] Les ciudaes más poderoses fueron Stralsund, Greifswald, y Stettin, pero tamién Demmin, Anklam y Kolberg. Antes del Tratáu de Stralsund en 1370, y mientres el reináu d'Erico de Pomerania, les ciudaes hanseátiques tuvieron n'estáu de guerra con Dinamarca pola hexemonía del Mar Bálticu.[41]
Parte de la nobleza pomerana dedicar a la piratería contra los buques hanseáticos. Barnim VI de Pomerania-Wolgast non solo dedicóse él mesmu a la piratería, sinón que tamién ye conocíu por dar abellugu y escondites a la organización pirta Likedeeler.[42]
La rellación ente les ciudaes y la nobleza a lo llargo de la Edá Media varia de les aliances y sofito (alemán: Landfrieden ) el bandidaje y la guerra abierta.[40][43]
Pomerania-Demmin y Pomerania-Stettin (1155-1264)
[editar | editar la fonte]En 1155, el ducáu foi estremáu en Pomerania-Demmin y Pomerania-Stettin.[13] Con pequeñes interrupciones, esta división duró hasta 1264.[44]
Wartislaw I foi asesináu ente 1134 y 1148 en Stolpe.[13] El so hermanu, Ratibor I de Schlawe-Stolp]], fundó l'Abadía de Stolpe y gobernó el reinu en llugar de los sos sobrinos menores Bogislaw I y Casimiro I.[13] Ratibor morrió en 1155, y los fíos de Wartislaw alcordaron gobernar conxuntamente el ducáu dende les sos residencies en Demmin (Casimiro) y Stettin (Bogislaw).[13] Sacante pela tierra de Kolberg, que yera gobernada como un co-dominiu, partieron el ducáu con Pomerania-Demmin entendiendo les árees del altu Peene, Tollense, Dievenow y Rega, y Pomerania-Stettin entendiendo les árees del Oder, Ihna y el baxu Peene.[45] Cuando morrió Casimiro I died en 1180, Bogislaw convertir nel únicu duque.[45] Bogislaw I tomó'l so ducáu como feudu del emperador del Sacru Imperiu Federico I Barbarosa en 1181, y del rei de Dinamarca Canutu VI en 1185.[45]
Cuando morrió en 1187, los sos dos fíos Casimiro II y Bogislaw II yeren inda menores, y el castellán de Stettin Wartislaw (II) gobernó nel so llugar.[45] La presión danesa resultó na sustitución de Wartislaw pol Príncipe de Rügen Jaromar I,[45] un vasallu danés, en 1189. El Principáu de Rügen foi espandíu escontra'l sur por cuenta de Pomerania-Demmin. Cuando Casimiro II y Bogislaw II morrieron en 1219 y 1220, respeutivamente,[45] los sos fíos respeutivos Wartislaw III (Pomerania-Demmin) y Barnim I (Pomerania-Stettin) yeren inda menores. La madre de Wartislaw Ingardis de Dinamarca gobernó asina hasta que Wartislaw pudo gobernar Pomerania-Demmin por sigo mesmu en 1225, y Barnim, en teoría duque dende 1220, práuticamente empezó'l so reináu en Pomerania-Stettin solo en 1233.[46] Pomerania-Demmin perdió la so rexones del oeste y sur en favor de Brandemburgu, y el restu quedó sol gobiernu de Barnim dempués de la muerte de Wartislaw en 1264.[44]
Cambeos territoriales del sieglu XIII
[editar | editar la fonte]Guerra con Brandeburgo
[editar | editar la fonte]Mientres el reináu d'Otón I, Margrave de Brandeburgu y fíu d'Alberto I de Brandeburgu (1100-1170), Brandemburgu reclamó la soberanía sobre Pomerania. Entá, en 1181, Federico I Barbarroja, emperador del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu, invistió al duque Bogislao I de la Casa de Pomerania de los Grifu como Duque de "Eslavia" (Pomerania). Esto nun foi aceptáu pol Margraviato de Brandeburgu y provocó dellos conflictos militares.
Ente 1185 y 1227, Pomerania xunto cola mayoría de la parte sur del Bálticu permaneció so soberanía de Dinamarca. Sicasí, Brandeburgo otra vegada intentó llograr la soberanía sobre Pomerania, y en 1214 por un curtiu periodu de tiempu conquistó Stettin.[47] Dempués de la derrota de Dinamarca na batalla de Bornhoeved en 1227, Dinamarca perdió tolos sos territorios na mariña sur del Bálticu, incluyida Pomerania.[36]
Nesi tiempu, el Ducáu de Pomerania yera co-gobernáu pol duque Wartislaw III de Demmin y el duque Barnim I de Stettin. Dempués de la retirada danesa, Brandeburgu tomó la so oportunidá d'invadir Pomerania-Demmin. En 1231, l'emperador del Sacru Imperiu Federico II dio'l ducáu, qu'entós yera otra vegada parte del imperiu, como feudu a los margraves de Brandeburgu de la casa de Ascania.[48][49]
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ 1,0 1,1 Theologische Realenzyklopädie, p.40
- ↑ 2,0 2,1 Piskorski (1999), p.35
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Piskorski (1999), p.36
- ↑ Addison (2003), páxs.57ff
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Buchholz (1999), p.25
- ↑ Herrmann (1985), páxs.384ff
- ↑ 7,0 7,1 Herrmann (1985), páxs.386
- ↑ 8,0 8,1 Buske (1997), páxs.11,12
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Inachim (2008), p.17
- ↑ Inachim (2008), p.17 : "Mit dem Tod Kaiser Lothars 1137 endete der sächsische Druck auf Wartislaw I., und mit dem Ableben Boleslaw III. auch die polnische Oberhoheit."
- ↑ Piskorski (1999), páxs. 40,41
- ↑ Herrmann (1985), p.141
- ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 Piskorski (1999), p.41
- ↑ 14,0 14,1 14,2 Buske (1997), p.11
- ↑ Historia Szczecina: zarys dziejów miasta od czasów najdawniejszych do 1980, Tadeusz Białecki, page 53 Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1992 -
- ↑ Buske (1997), p.11 :"Durch die Eroberung des Peenegebiets, das nicht zum polnischen Einflußgebiet gehörte, gewann Wartislaw [..] eine beachtliche Selbstständigkeit. Er konnte sich schließlich dauerhaft gegen Polen behaupten [..]"
- ↑ 17,0 17,1 Buske (1997), p.10
- ↑ Maclear (1969), páxs.218ff
- ↑ Medley (2004), p.152
- ↑ 20,0 20,1 Theologische Realenzyklopädie, p.40ff
- ↑ Addison (2003), páxs.59ff
- ↑ 22,0 22,1 Palmer (2005), páxs.107ff
- ↑ 23,0 23,1 23,2 Herrmann (1985), páxs.402ff
- ↑ Buchholz (1999), p.26
- ↑ Buchholz (1999), p.28
- ↑ 26,0 26,1 26,2 Buske (1997), p.14
- ↑ Inachim (2008), p.15
- ↑ Buchholz (1999), p.29
- ↑ Buske (1997), p.14–15
- ↑ Buske (1997), p.15
- ↑ 31,0 31,1 31,2 Köbler (2007), p.113
- ↑ 32,0 32,1 32,2 Buske (1997), p.16
- ↑ Buchholz (1999), páxs.30,34
- ↑ Buchholz (1999), p.34
- ↑ 35,0 35,1 35,2 Buske (1997), p.17
- ↑ 36,0 36,1 36,2 Inachim (2008), p.18
- ↑ 37,0 37,1 Herrmann (1985), páxs.394ff
- ↑ Buchholz (1999), páxs.34,35
- ↑ «Historische Geographie, compiled by Klaus-Dieter Kreplin from numerous sources, 2001». Archiváu dende l'orixinal, el 2012-02-24.
- ↑ 40,0 40,1 Calhoun (2002), páxs.157,158
- ↑ Buchholz (1999), páxs.130,166ff
- ↑ Buchholz (1999), páxs.146,147
- ↑ Buchholz (1999), páxs.128–154,178–180
- ↑ 44,0 44,1 Piskorski (1999), p.61
- ↑ 45,0 45,1 45,2 45,3 45,4 45,5 Piskorski (1999), p.42
- ↑ Piskorski (1999), p.60
- ↑ Piskorski (1999), p.45
- ↑ Inachim (2008), páxs.18–19
- ↑ Buske (1997), p.18
Bibliografía
[editar | editar la fonte]- Piskorski, Jan Maria (1999) Pommern im Wandel der Zeiten (n'alemán). Zamek Ksiazat Pomorskich. ISBN 839061848.
- (2002) Pommern (n'alemán). Siedler. ISBN 3-88680-780-0.
- Krause, Gerhard; Balz, Horst Robert; Müller, Gerhard (1997) Theologische Realenzyklopädie. Walter de Gruyter. ISBN 3-11-015435-8.
- Herrmann, Joachim (1985) Die Slawen in Deutschland (n'alemán). Berlin: Akademie-Verlag. ISBN 3-515-07671-9.
- Inachin, Kyra (2008). Die Geschichte Pommerns (n'alemán). Rostock: Hinstorff. ISBN 978-3-356-01044-2.
- Addison, James Thayer (2003). Medieval Missionary: A Study of the Conversion of Northern Europe Ad 500 to 1300. Kessinger Publishing. ISBN 0-7661-7567-7.
- Nicklas, Thomas (2002). Macht oder Recht: frühneuzeitliche Politik im Obersächsischen Reichskreis (n'alemán). Franz Steiner Verlag. ISBN 3-515-07939-4.
- Buske, Norbert (1997). Pommern (n'alemán). Schwerin: Helms. ISBN 3-931185-07-9.
- Köbler, Gerhard (2007). Historisches Lexikon der Deutschen Länder: die deutschen Territorien vom Mittelalter bis zur Gegenwart, 7 (n'alemán), C.H.Beck. ISBN 3-406-54986-1.
- Palmer, William (2005). A Compendioius Ecclesiastical History from the Earliest Period to the Present Time. Kessinger Publishing. ISBN 1-4179-8323-X.
- Calhoun, Craig J.; Gerteis, Joseph; Moody, James; Pfaff, Steven; Virk, Indermohan (2002) Contemporary Sociological Theory. Blackwell Publishing. ISBN 0-631-21350-3.
- Zientara, Benedykt; Smolka, Stanisław; Loew, Peter Oliver (2002) Heinrich der bärtige und seine Zeit: Politik und Gesellschaft im mittelalterlichen Schlesien (n'alemán). Oldenbourg Wissenschaftsverlag. ISBN 3-486-56615-6.
- Willoweit, Dietmar; Lemberg, Hans (2006) Reiche und Territorien in Ostmitteleuropa: Historische Beziehungen und politische Herrschaftslegitimation (n'alemán). Oldenbourg Wissenschaftsverlag. ISBN 3-486-57839-1.
- Boockmann, Hartmut (1992). Die Anfänge der ständischen Vertretungen in Preussen und seinen Nachbarländern (n'alemán). Oldenbourg Wissenschaftsverlag. ISBN 3-486-55840-4.
- du Moulin Eckart, Richard (1976). Geschichte der deutschen Universitäten (n'alemán). Georg Olms Verlag. ISBN 3-487-06078-7.
- Köhne, Boris Vasilyevich (1842). Koehne's Zeitschrift für Münz-, Siegel- und Wappenkunde, 2 (n'alemán), Y.S. Mittler.
- Grote, Hermann (1862). Münzstudien (n'alemán). Akademische Druck- o. Verlagsanstalt.
- Spiess, Karl-Heinz; Puxanza, Oliver (2003) Medien der Kommunikation im Mittelalter (n'alemán). Franz Steiner Verlag. ISBN 3-515-08034-1.
- Maclear, George Frederick (1969) Apostles of Mediaeval Europe. Ayer Publishing. ISBN 0-8369-2803-2.
- Medley, D. J. (2004) The church and the empire. Kessinger Publishing. ISBN 1-4191-5673-X.
