Orléans
| Orléans Orléans | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Frantziako udalerria | |||||||||||
 | |||||||||||
| |||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatu burujabe |  Frantzia | ||||||||||
| Frantziaren banaketa administratiboa | Metropolitar Frantzia | ||||||||||
| Eskualdea |  Erdialdea-Loira Harana | ||||||||||
| Departamendua |  Loiret | ||||||||||
| Alkatea | Olivier Carré | ||||||||||
| Izen ofiziala | Orléans | ||||||||||
| Jatorrizko izena | Orléans | ||||||||||
| Posta kodea | 45000 eta 45100 | ||||||||||
| Geografia | |||||||||||
| Koordenatuak | 47°54′08″N 1°54′15″E / 47.9022°N 1.9042°E | ||||||||||
 | |||||||||||
 | |||||||||||
| Azalera | 27,48 km² | ||||||||||
| Altuera | 118 m, 90 m eta 124 m | ||||||||||
| Mugakideak | Fleury-les-Aubrais, La Ferté-Saint-Aubin, Olivet, Ardon, Saint-Cyr-en-Val, Saint-Jean-de-Braye, Saint-Jean-de-la-Ruelle, Saint-Jean-le-Blanc, Saint-Pryvé-Saint-Mesmin, Saran eta Semoy | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 116.617 (2021eko urtarrilaren 1a) −409 (2020) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 4.244 bizt/km² | ||||||||||
| Informazio gehigarria | |||||||||||
| Ordu eremua | UTC+01:00 eta UTC+02:00 | ||||||||||
| Hiri senidetuak | Lugoj (en)  , Krakovia, Dundee, Treviso, Kristiansand, Wichita, Tarragona, Utsunomiya, Parakou, Münster, Saint-Flour, Yangzhou, New Orleans eta Meknes | ||||||||||
| orleans.fr eta orleans-metropole.fr | |||||||||||
Orléans Frantziako erdialde-iparraldeko hiria da, Erdialdea-Loira Harana eskualdeko eta Loiret departamenduko hiriburua. 113.126 biztanle zituen 1999an, 4.117 biz./km2-ko dentsitatearekin. Loira ibaiak udalerria zeharkatzen du.
Merkataritzagunea da (ozpina, laboreak, ardo apartsuak) eta industriagunea (kautxua, zeramika, tabakoa). Aipagarriak dira udaletxea (Errenazimentukoa) eta katedrala (gotikoa), besteak beste.
Historia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Galiako lurraldea izan zen antzina, karnutoen mendekoa, K.a. 52. urtean Zesarrek konkistatu eta suntsitu zuen arte. Aureliano enperadoreak berriro eraiki zuen. Bandaloek lagunduta, alanoek Loira zeharkatu zuten 408an eta bere taldeetako batek, Goar buru zuela, indar armatu erromatarrekin bat egitea onartu zuen. Flavio Aeziok Loiran eta Orleansen ezarri zuen. Baina bertakoek oso gaizki hartu zituzten alanoak sartzea. Ordainketa arazoak izan zirela medio, alanoek Orleanseko senatariak hil zituzten.
Orleansen ere, Sangiban erregearen agindupean, alanoek Aezioren indarrekin bat egin zuten Atilaren aurka, honek Galia inbaditu zuenean 450 inguru. Atilak Orleans setiatu zuen 451n, non Aezio, Merovio eta Teodorikoren koalizio batek garaitu zuen hunoen gudarostea. Katalauniako Zelaietako Guduan parte hartu zuten.
Ehun Urteko Gerran ingelesen erasoaren kontrako erresistentzia-gune nagusia izan zen, eta haien mende geratu ondoren Joana Arc-ekoak askatu zuen berriro. 1561ean higanotek hartu zuten, baina geroago katolikoek setiatu zuten, Guise-ko kondea buru zutela.
Klima
[aldatu | aldatu iturburu kodea]  Datu klimatikoak (Orléans (1981–2010)) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 16.6 | 21.4 | 26.5 | 29.8 | 32.7 | 36.9 | 40.3 | 39.9 | 33.8 | 30.1 | 21.8 | 18.6 | 40.3 |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 6.7 | 7.9 | 12.1 | 15.2 | 19.1 | 22.6 | 25.4 | 25.2 | 21.3 | 16.4 | 10.4 | 7.0 | 15.8 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 1.1 | 0.9 | 3.0 | 4.8 | 8.6 | 11.5 | 13.3 | 13.2 | 10.5 | 7.9 | 4.0 | 1.7 | 6.7 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -19.8 | -16.4 | -12.9 | -4.5 | -3.0 | 0.8 | 3.7 | 4.2 | -0.8 | -4.5 | -15.3 | -16.5 | -19.8 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 52.3 | 44.4 | 46.4 | 49.4 | 64.2 | 44.8 | 59.9 | 50.0 | 50.5 | 64.4 | 58.0 | 58.2 | 642.5 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) | 10.7 | 9.4 | 9.8 | 9.7 | 10.6 | 7.6 | 7.5 | 6.9 | 8.2 | 10.5 | 10.5 | 10.7 | 112.0 |
| Eguzki orduak | 66.4 | 87.3 | 140.5 | 176.2 | 207.0 | 216.6 | 221.3 | 224.6 | 179.2 | 121.1 | 70.6 | 56.6 | 1767.3 |
| Hezetasuna (%) | 89 | 85 | 79 | 74 | 76 | 74 | 72 | 72 | 77 | 84 | 89 | 90 | 80.1 |
| Iturria (1): Météo France[1][2] | |||||||||||||
| Iturria (2): Infoclimat.fr (hezetasuna, 1961–1990)[3] | |||||||||||||
Ikus, gainera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ Météo France. Données climatiques de la station de Orléans. .
- ↑ Météo France. Climat Centre-Val de Loire. .
- ↑ Infoclimat. Normes et records 1961-1990: Orléans - Bricy (45) - altitude 125m. .
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- (Frantsesez) Hiriko webgune ofiziala
