Anatasa
Anatasa | |
---|---|
Fórmula química | TiO2 |
Clase | Óxido |
Sistema cristalino | Tetragonal - Ditetragonal Dipiramidal |
Cor | Marrón, anil, negro, verdoso, lila clara, gris |
Brillo | Adamantino, metálico |
Dureza | 5,5 a 6 - (escala de Mohs) |
Fractura | Sub-concoide |
Exfoliación | Perfecta segundo {001} e {011} |
Raia | De branca a marela pálida |
Densidade | 3,9 g/cm3 |
A anatasa —tamén coñecida como octaedrita— é unha das cinco formas minerais do óxido de titanio (IV) ou dióxido de titanio (TiO2). A verba anatasa procede do grego ἀνάτασις anátasis ("extensión"), en alusión á lonxitude das caras piramidais, máis longas en relación ás súas bases que as doutros minerais tetragonais.
Propiedades físicas e químicas
[editar | editar a fonte]A anatasa pode ter cores moi variados, dende a marrón marelada até a anil e negra. A súa raia é clara, de cor branca ou branca-marelada. Como principais impurezas pode conter ferro, estaño, vanadio e niobio.
É insoluble en ácidos, polo que se pode limpar con ácidos diluídos. É infusible e cando se quenta por encima de 915 °C, a anatasa transfórmase en rútilo —outra forma mineral de TiO2—, o que deriva nun aumento da súa densidade até 4,1 g/cm3.
Propiedades cristalográficas
[editar | editar a fonte]Ao igual que o rútilo, a anatasa cristaliza no sistema tetragonal. Aínda que o grao de simetría sexa o mesmo para ambas especies, non hai ningunha relación entre os ángulos interfaciais dos dous minerais, excepto na zona do prisma. A pirámide habitual da anatasa, paralela ás caras que teñen exfoliación perfecta, presenta un ángulo sobre o bordo polar de 82°9', moito maior que o correspondente ángulo do rútilo (56°52 ½'). O carácter alongado da pirámide foi o que inspirou ao mineraloxista René Just Haüyle para outorgarlle o nome de anatasa —"extensión" en grego— a este mineral en 1801. Ademais, existen importantes diferenzas físicas entre ambas especies minerais; a anatasa non é tan dura e é menos densa que o rútilo, e o seu brillo é máis adamantino.
A anatasa presenta dous tipos de hábitos cristalinos. O máis común consiste en dobres pirámides agudas simples de cor anil e brillo aceirado. O segundo tipo caracterízase pola existencia de numerosas caras piramidais, adoitando ser máis planas e ás veces prismáticas. Neste caso a coloración vai desde a marelo mel até a marrón. Ditos cristais teñen un aspecto moi similar aos de xenotima e, de feito, durante moito tempo considerouse que pertencían a esta especie. Esta clase de cristais abundan en Bourg-d'Oisans (Rhône-Alpes, Francia), depósito tipo da anatasa, onde se atopan asociados a cristais de rochas, feldespato e axinita en físgoas de granitos e micas-xistos.
Depósitos
[editar | editar a fonte]Polo xeral a anatasa é un mineral secundario, proveniente doutros minerais portadores de titanio. Pódese encontrar en filóns alpinos, en rochas ígneas e metamórficas, así como en pegmatitas. Tamén é un mineral detrítico común.
Entre os principais depósitos cabe destacar os existentes nos Alpes, no val de Binn (Suíza) e en Rauris (Austria). Tamén hai diversos depósitos no estado de Minas Gerais (Brasil).
Aplicacións
[editar | editar a fonte]No laboratorio pódense preparar cristais de anatasa mediante procesos sol-xel. Como exemplos, cabe citar a hidrólise controlada de tetracloruro de titanio (TiCl4) ou de alcóxidos de titanio. Estas anatasas sintéticas son de interese considerable para a fotocatálise e para celas solares Graetzel dentro da enerxía fotovoltaica.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Outros artigos
[editar | editar a fonte]Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Anatasa |
- Anatase (Mindat.org)
- Anatase Mineral Data (Webmineral)
- Handbook of Mineralogy Arquivado 01 de agosto de 2012 en Wayback Machine.