Alehandro ti Natan-ók

Alehandro ti Natan-ók
Basileus iti Masedonia
Ni Alehandro a makigubgubat kenni ari Darius III. Manipud ti Alehandro a Mosaiko, Nailian nga Arkeolohiko a Museo ti Napoles
Panagturay	336–323 BC
Sinaruno	Pelipe II iti Masedonia
Simmaruno	Alehandro IV iti Masedonia Pelipe III iti Masedonia
Nayanak	20 wenno 21 Hulio 356 BC Pella, Masedonia
Natay	10 wenno 11 Hunio 323 BC (edad 32) Babilonia
Assawa	Rosana iti Baktria Stateira II iti Persia Parysatis II iti Persia
Sayasay	Alehandro IV iti Masedonia
Napno a nagan Alehandro III iti Masedonia
Griego	Μέγας Ἀλέξανδρος (Mégas Aléxandros, Natan-ok nga Alehandro) Ἀλέξανδρος ὁ Μέγας (Aléxandros ho Mégas, Alehandro ti Natan-ók)
Dinastia	Argead a dinastia
Ama	Pelipe II iti Masedonia
Ina	Olimpias iti Epirus
Relihion	Griego a politeismo

Ni Alehandro III iti Masedonia (20/21 Hulio 356 – 10/11 Hunio 323 BC), kadawyan nga ammo a kas ni Alehandro ti Natan-ók (Griego: Ἀλέξανδρος ὁ Μέγας, Aléxandros ho Mégas), ket maysa idi a Griego nga ari iti Masedonia, ti maysa nga estado idiay akin-amianan a taga-ugma a Gresia. Naipasngay idiay Pella idi 356 BC, Ni Alehandro ket insursuro babaen ni Aristotle aginggana iti edad nga 16. Idi agtawen isuna ti sangapulo ket tallo, nakaaramid isuna ti maysa kadagiti kadakkelan nga imperio iti taga-ugma a lubong, a naigay-at manipud iti Baybay Ionia aginggana idiay Himalaya. Isuna ket saan a naabak kadagiti gubgubat ken isuna ket naipanunotan a maysa kadagiti naimballigian nga agbilbilin iti pakasaritaan.

Ni Alehandro ket sinarununa ti amana, a ni Pelipe II iti Masedonia, idiay trona idi 336 BC kalpasan idi naipapatay ni Pelipe. Kalpasan idi natay ni Pelipe, ni Alehandro ket tinawidna ti napigsa a pagarian ken napadasanen a buyotan. Nagunggunaan isu ti panaka-heneral iti Gresia ket inusarna daytoy a panakaturay ti panagirugina kadagiti plano ti amana a panagpadakkel ti milisia. Idi 334 BC, rinautna ti tinurayan ti Persia nga Asia a Minor ken nangrugi kadagiti maysa a serie iti kampania a nagbayag iti sangpulo a tawen. Tinukkol ni Alehandro ti bileg iti Persia iti maysa a serye kadagiti naikeddeng a gubgubat iti Issus ken Gaugamela. Simmaruno nga intuangna ti Ari ti Persia a ni Darius III ken pinarukmana ti sibubukel a Persiano nga Imperio. Iti dayta a paset, ti imperiona ket naigay-ay manipud iti Baybay Adriatiko anginggana idiay Karayan Indo.

Nagsuksukimat isuna ti panakaabotna kadagiti "kagibusan iti lubong ken ti Nalatak a Ruar a Baybay", rinautna ti India idi 326 BC, ngem napilit nga agsubli isuna gapu ti panadawat dagiti buyotna. Ni Alehandro ket pimmusay idiay Babilonia idi 323 BC, nga awan ti panagipatulpalna kadagiti serie ti naplano a kampania a nangparugi kuma ti panagraut iti Arabia. Kadagiti sumaganad a tawtawen kalpasan ti ipupusayna, adda dagiti serie iti sibil a gubgubat a nangpirgis kadagit imperiona, a nagresultaan dagiti estado a tinurayan babaen ti Diadochi, dagiti nabatbati a heneral ken tumawtawin kenni Alehandro.