Listo pri monarki di Rusia
Yen listo pri monarki di Rusia, de 1283 til 1917.
Grandaduki di Moskva e Cari di Moskva
[redaktar | redaktar fonto]Alexander Nevsky, Granda-princo Vladimir, donis autoritato super la teritorii proxim Moskva a lua filiulo Daniel (Daniil), ed establisis la Grandadukio Moskva, komence stato vasala de la princio Vladimir-Suzdal. Ivan la 1ma, filiulo de Daniel, asumis lu propre la trono di Vladimir, e transformis Grandadukio Moskva en la precipua stato di Rusia. La sequanta suvereni pluforteskis la Grandadukio.
Pos la regno di Ivan la 3ma di Moskva, Grandadukio Moskva fakte divenis la dominacanta Rusa stato, pos destruktar l'Ora Hordo e pozar la cetera princii Rusa sub lua povo. Quankam Ivan la 3ma fakte divenis la suvereno di tota Rusia, ca situaciono ne agnoskesis formale til ke lua nepotulo Ivan la 4ma asumis la titulo Caro en 1547, kande la naciono Rusia formale komencis existar.
| Imajo | Nomo | Guvernisteso | Titulo |
|---|---|---|---|
|
Daniil de Moskva (* 1261; † 4ma di marto 1303) |
1283–4ma di marto 1303 | Princo |
|
Yuri de Moskva (* 1281; † 21ma di novembro 1325 |
4ma di marto 1303-21ma di novembro 1325 | Princo |
|
Ivan la 1ma (* 1288; † 1341) |
21ma di novembro 1325-31ma di marto 1340 o 1341 | Grandaduko |
|
Semyon di Moskva (* 7ma di novembro 1316; † 27ma di aprilo 1353) |
31ma di marto 1340 o 1341–27ma di aprilo 1353 | Grandaduko |
|
Ivan la 2ma (* 30ma di marto 1326; † 13ma di novembro 1359) |
27ma di aprilo 1353–13ma di novembro 1359 | Grandaduko |
|
Dimitri la 1ma Donskoi (* 12ma di oktobro 1350; † 19ma di mayo 1389) |
13ma di novembro 1359–19ma di mayo 1389 | Grandaduko |
|
Vasili la 1ma (* 1371; † 27ma di februaro 1425) |
19ma di mayo 1389–27ma di februaro 1425 | Grandaduko |
|
Vasili la 2ma, "la blinda" (* 10ma di marto 1415; † 27ma di marto 1462) |
27ma di februaro 1425–27ma di marto 1462 | Grandaduko |
|
Ivan la 3ma, la Granda (* 22ma di januaro 1440; † 27ma di oktobro 1505) |
27ma di marto 1462–27ma di oktobro 1505 | Grandaduko |
|
Vasili la 3ma (* 25ma di marto 1479; † 3ma di decembro 1533) |
27ma di oktobro 1505–3ma di decembro 1533 | Grandaduko |
|
Ivan la 4ma, "la Kruela" (* 25ma di agosto 1530; † 28ma di marto 1584) |
3ma di decembro 1533–28ma di marto 1584 | Caro |
|
Fyodor la 1ma (* 31ma di mayo 1557; † 17ma di januaro 1598) |
28ma di marto 1584–17ma di januaro 1598 | Caro |
Nestabila epoko
[redaktar | redaktar fonto]Pos la morto di Fyodor la 1ma, la lasta suvereno de la dinastio Rurik, komencis serio di krizi konocata kom "Nestabila epoko". Pro ke Fyodor ne havis maskula heredinti, la parlamento di Rusia (Zemsky Sobor) elektis lua bofratulo, Boris Godunov, kom caro. Pro klimatala problemi, la rekoltaji inter 1601 e 1603 esis nesuficanta por nutrar la populo, e Rusia subisis famino qua produktis multa morti. Dume, la kozaki qui vivis apud la fluvio Don komencis revolto. Balde komencis falsa rumori pri Dimitri, filiulo de Ivan la 4ma, ne esabis mortinta, vice vivis exilita, e to stimulis populala revolti.
Pos longa morbo kun halucini, Boris Godunov mortis ye la 23ma di aprilo 1605. Lua filiulo Fyodor la 2ma Godunov probis paktar kun la boyari (nobelaro) helpita da lua matro. Pos ke Dimitri, la Falsa arivis en Moskva ye la 20ma di junio 1605, ilu vizitis la tumulo di Ivan la 4ma, e la vidvo di Ivan agnoskis ilu kom filiulo. Fyodor la 2ma e lua matro mortigesis poke pose.
La falsa Dimitri asasinesis la sequanta yaro, ye la 17ma di mayo, pro suspekti ke ilu ne esis Dimitri, vice trompero, e deziris konvertar Rusia a katolikismo. Pos la mortigo di la falsa Dimitri, princo Ladislaus Shuisky (suvereno di Polonia-Lituania, de la familio Vasa), asumis la povo, suportita da "7 boyari" (7 nobeli).
| Imajo | Nomo (nasko; morto) | Guvernisteso | Titulo |
|---|---|---|---|
|
Boris Godunov (* 1552; † 23ma di aprilo 1605) |
21ma di februaro 1598–23ma di aprilo 1605 | Caro |
|
Fyodor la 2ma Godunov (* 1589; † 20ma di junio 1605) |
23ma di aprilo–20ma di junio 1605 | Caro |
|
Dimitri, la Falsa (* 19ma di oktobro 1582; † 17ma di mayo 1606) |
20ma di junio 1605–17ma di mayo 1606 | Caro |
|
Vasili la 4ma Schuiski (* 22ma di septembro 1552; † 12ma di septembro 1612) |
19ma di mayo 1606–19ma di julio 1610 | Caro |
|
Ladislaus la 1ma (* 9ma di junio 1595; † 20ma di mayo 1648) |
6ma di septembro 1610 - 21ma di februaro 1613 (revokita) |
Dinastio Romanov
[redaktar | redaktar fonto]
La "Nestabila epoko" finis kande Mihail la 1ma elektesis caro di Rusia en 1613, e komencis Dinastio Romanov. La suvereni Romanov guvernis Rusia unesme kun la titulo "caro" e pose kun la titulo "imperiestro" til 1917, kande la monarkio revokesis dal Rusa Revoluciono di februaro 1917.
| Nomo | Imajo | Nasko / Morto | Guvernisteso | Titulo |
|---|---|---|---|---|
| Mihail la 1ma di Rusia |  |
1596 - 1645 | 26ma di junio 1613 til la 12ma di mayo 1645 | Caro |
| Alexey la 1ma di Rusia |  |
1629 - 1676 | 12ma di mayo 1645 til la 29ma di januaro 1676 | Caro |
| Fyodor la 3ma di Rusia |  |
1661 - 1682 | 29ma di januaro 1676 til la 7ma di mayo 1682 | Caro |
| Ivan Alexeyevich (kun Petrus la 1ma) |
 |
1666 - 1696 | 7ma di mayo 1682 til la 8ma di februaro 1696 | Caro |
| Pyotr la 1ma (kun Ivan la 5ma) |
 |
1672 - 1725 | 7ma di mayo 1682 til la 1721 | Caro |
Imperiestri di Rusia
[redaktar | redaktar fonto]
L'imperio di Rusia proklamesis en 1721 da Pyotr la 1ma. Oficale, la Dinastio Romanov guvernis til 1917, kande ol revokesis dal Rusa Revoluciono di februaro 1917, tamen la lasta maskula decendanto de Pyotr la 1ma mortis en 1730. Anna, nevino di Pyotr, heredis la trono en 1730, e pos kurta regno di elua filiulo Ivan la 6ma, Yelizaveta, filiino de Pyotr, kaptis la trono. Yelizaveta indikis elua filiulo, Pyotr la 3ma, heredanto dil trono.
Noti
[redaktar | redaktar fonto](M) Mortigita dum guvernisteso