Эмнести Интернэшнл
Эмнести Интернэшнл (Англи: Amnesty International буюу AI гэж нэрлэдэг) нь дэлхий даяар 7 сая гаруй гишүүд, дэмжигчдийн хамт хүний эрхийн хамгаалдаг 1961 оны 7-р сард Их Британид английн хууль Питер Бененсон (англи. Peter James Henry Solomon Benenson; 1921—2005) үүсгэн байгуулагсан төрийн бус байгууллага юм. Төв байр нь Лондон хотод байралдаг. Байгууллагын тавьсан зорилт "судалгаа хийж, урьдчилан сэргийлэх, хүний эрхийг ноцтой зөрчлийг таслан зогсоох арга хэмжээг авах, мөн тэдний эрх зөрчигдөж байгаа хүмүүсийн төлөө шударга ёсыг шаардах явдал юм.
1977 онд тус байгууллага Нобелийн энхтайвны шагнал хүртсэн байна.
Үйл ажиллагаа
[засварлах | кодоор засварлах]Эмнести Интернэшнл нь эмэгтэйчүүдийн эрх, хүүхдийн эрх, эрүүдэн шүүхийг устгах, цаазаар авах ялыг халах, дүрвэгсдийн эрх, үзэл санааны хоригдлуудын эрх, хүний нэр төрийг хамгаалах гэсэн үндсэн долоон чиглэлээр ажилладаг байна.
Бусад зүйлсийн дотор байгууллага нь дараах тодорхой зорилтуудыг баримталдаг: цаазаар авах ялыг халах; шүүхээс гадуур аллага, "алга болох"-ыг зогсоох; шоронгийн нөхцөлийг олон улсын хүний эрхийн стандартад нийцүүлэх; бүх улс төрийн хоригдлуудыг шударгаар шүүнэ гэсэн баталгаа; дэлхийн өнцөг булан бүрт байгаа хүүхдүүдэд үнэ төлбөргүй боловсрол олгох баталгаа; шүүх, эрх зүйн тогтолцоогоор дамжуулан ялгүйдэлтэй тэмцэх; хүүхдийг цэрэгт элсүүлэх, ашиглах явдлыг зогсоох; бүх үзэл санааны хоригдлуудыг суллах; ядуу бүлгийн хүн амын эдийн засаг, нийгэм, соёлын эрхийг бэхжүүлэх; хүний эрхийг хамгаалагчдын эрх ашгийг хамгаалах; шашны хүлцэнгүй байдлыг дэмжих; эрүүдэн шүүх, зүй бус харьцахыг зогсоох; зэвсэгт мөргөлдөөн дэх хууль бус аллагыг зогсоож, дүрвэгсэд, цагаачид болон орогнол хүсэгчдийн эрхийг хамгаалах.
Эдгээр зорилгод хүрэхийн тулд Эмнести Интернэшнл олон нийтэд сурталчлах, олон нийтийн санаа бодлыг дайчлах хэд хэдэн аргыг боловсруулсан. Тус байгууллага нь шударга, найдвартай тайлан нийтлэх нь өөрийн давуу тал гэж үздэг. Мэдээллийг хохирогчид болон албаны хүмүүстэй ярилцлага хийх, шүүх хурлыг ажиглах, газар дээр нь хүний эрхийн төлөө тэмцэгчидтэй хамтран ажиллах, хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр дамжуулж буй мэдээлэлд хяналт тавих зэрэг юм. Тус байгууллага нь хэвлэлийн мэдээг цаг тухайд нь гаргахыг эрмэлзэж, мэдээллийн товхимол, вэб сайтад мэдээлэл нийтэлдэг. Үүнээс гадна улс орны нөхцөл байдлыг судлахын тулд тэнд албан ёсны төлөөлөгчдийг илгээдэг бөгөөд тэд эелдэг болон тууштай ажилладаг.
Санхүүжилт
[засварлах | кодоор засварлах]Тус байгууллагын санхүүгийн тайланд дурдсанаар үйл ажиллагааны санхүүжилтийг дэлхийн янз бүрийн эх үүсвэрээс авдаг.
Тус байгууллагын цахим хуудсанд аливаа сонирхогч төр, улс төр, эдийн засгийн байгууллагуудаас мөнгө хүлээн авахгүй, бие даан үйл ажиллагаа явуулдаг гэж заасан боловч хүний эрхийн боловсролтой холбоотой төсөл хэрэгжүүлэх төрийн байгууллагуудын буцалтгүй тусламжид энэхүү хязгаарлалт хамаарахгүй. Зарлагын тайлангаас харахад ийм төслүүдэд олгосон буцалтгүй тусламжийг Засгийн газар нь олгосон улсад заавал биелүүлэх албагүй.
2014 оны жилийн эцсийн орлогын тайлангийн үр дүнгээс харахад тус компанийн охин компаниудын орлогыг оруулаад байгууллагын хүлээн авсан орлогын ихэнх хэсэг (нийт дүнгийн ~89%) нь дэлхийн өнцөг булан бүрээс ирсэн сайн дурын ажилтнуудаас бүрддэг. Орлогын зарим нь янз бүрийн ашгийн бус сангаас, зарим нь нэргүй (нийт 1.1%) хандиваас ирдэг. Мөн байгууллагын бие даасан салбарууд нь орон нутгийн (салбартай ижил мужид байрладаг) банкуудын үйлчилгээг ашиглаж, зээл хэлбэрээр түр мөнгө хүлээн авдаг нь тайлангийн зардлын зүйлээр нотлогддог.
Нийтлэгдсэн тоо баримтаас гадна 2011-2010 онуудад зарим төрийн байгууллага, засгийн газрын агентлагууд зэрэг олон алдартай ивээн тэтгэгчид байгаа бөгөөд тэдгээрийн дотор Их Британийн Олон улсын хөгжлийн яам, Европын Комисс, АНУ-ын Төрийн департамент, түүнчлэн бусад хэд хэдэн засгийн газрууд оржээ.