Kary Banks Mullis

Kary Banks Mullis, 2006

Kary Banks Mullis [['mʌlɪs]] (* 28. Dezember 1944 in Lenoir, Noord Carolina; † 7. August 2019 in Newport Beach, Kalifornien) weer en US-amerikaansch Biochemiker. 1993 kreeg he gemeensam mit Michael Smith den Nobelpries för Chemie för de Entwicklung vun de Polymerase-Kettenreaktschooon (PCR). De PCR entwickel sück gau to en vun de wichtigst Methoden vun de modern Molekularbiologie.

Ünner Wetenschapler gull Mullis als unkonventionelle Person un Exzentriker. He hett för Upsehn mit sien Bestrieden vun mehreren wetenschaplich unstrittig Tatsachen sörgt, ünner annern as AIDS-Leugner.

Leven

Kary Mullis is in Columbia in den US-Bundsstaat Süüd Carolina upwussen, wo he bit 1962 de Dreher High School besöcht hett. Ansluutend studeer he Chemie an dat Georgia Institute of Technology, wo he 1966 en Afsluaa as B.Sc. kreeg. Dornah hett sück en Promotschonsstudium in dat Fack Biochemie anslooten un Mullis wurr 1973 bi John B. Neilands an de University of California, Berkeley mit de Arbeit Schizokinen: structure and synthetic work to’n Ph. D. promoveert.

Nah sien Promotschoon hett he in Lawrence an de Medizinischen Fakultät vun de University of Kansas un in San Francisco an de University of California, San Francisco arbeit. 1979 keem he to de Cetus Corp. In dat kalifornsch Emeryville, wo he de Technik vun de Polymerase-Kettenreaktschoon entwickeln dee, mit de en meest beliebig faken Vervölfältigung vun DNS mögelk wurrd. För disse Innovatschoon kreeg he 1993 den Nobelpries för Chemie.

Mullis weer veermal verheiraadt un harr twee Söhns un een Dochter. He is in dat Öller vun 74 Johren an de Folgen vun en Lungenentzündung storven.

PCR

De Polymerase-Kettenreaktschoon (PCR) foot nah dat Prinzip vun „Trennen, Koppeln und Kopieren“ up de zyklisch wedderhaalt Verdüppelung vun DNA mit Hülp vun en thermostabilen DNA-Polymerase un Nukleotiden. Hüüd is de PCR ünner annern unverzichtbar för dat Erkennen vun Virusinfektschonen, Arvkrankheiten, dat Erstellen vun genetischer Fingerafdrücke un da Klonen vun Genen.

Nah en vun hüm sülvst vertellt Anekdote harr Mullis de Ingeven vun dat Verfohren in’n April 1983 wiels en nächtlich Autofohrt to sien Ferienhuus in den Mammutboomwäldern in‘n Norden vun Kalifornien. As ut sien Autobiographie hervörgeiht, weer he en begeistert Surfer un nehm in de 1960er-Jahren LSD. Mullis hett betwiefelt, dat he de PCR ok ahn den Infloot vun psychedelisch Drogen harr opdecken kunnt.

As Anerkennung kreeg Mullis vun sien Arbeitgeverin 1986 en Bonusbetallen vun 10.000 US$. De hett denn de PCR-Methood to’n Patent anmelld, dat hör an’n 28. Juli 1987 erdeelt wurr (# 4 683 202). In‘n August 1989 hett de Chemiekonzern DuPont gegen Cetus klaagt, wornah dat Patent kien wirklich Neeigkeiten enthollen dee. Ok latere Kritiker vun Mullis hemm dorup henwiest, dat all in dat Johr 1971 der in dat Labor vun Har Gobind Khorana arbeiten norweegisch Postdoc Kjell Kleppe (later Perfesser an de Universität Bergen) en Perzess to dat Vervölfertigen vun DNA-Afsnitten beschreven harr. Letztlich keem Kleppe aber etwa 10 Johr to fröh. Anfang vun de 1970er Johren weern noch kien thermostabilen DNA-Polymerasen verfügbar un de vun Kleppe beschreven Perzess weer mit völ Upwand verbunnen. Woll ok in Unkenntnis vun de Arbeit vun Kleppe gelung dat eerst Mullis un sien Kollegen bi Cetus as Randall Saiki, David Gelfand, Henry Erlich un Susanne Stoffel, de PCR to en praktikabel Anwennen to führen.

Wegen finanzieller Schwierigkeiten un de rechtlich nich klar Patentlaag hett Cetus hör Patentanspröök an’n 11. Dezember 1991 för 300 Mio US$ an Hoffmann-La Roche verköfft.

Kontroversen

Mullis hett mehrere in de Wetenschap unstrittig Saakverhollen bestreeden, insbesünnere de wetenschaplich afsekert Tatsaak, dat AIDS dör HI-Viren veroorsaakt wurrd. Todem hett he en Raag vun kontroverser Utseggen to anner wetenschaplich Themen maakt. He weer Liddmaat in de Group for the Scientific Reappraisal of the HIV-Aids Hypothesis, en Grupp vun Wetenschaplern, de den wetenschaplich afsekert Tosommenhang tüschen HIV un AIDS lüggt (AIDS-Leeger). Mullis sülvst hett nie to dat Thema HIV forscht, in sien Autobiographie hett he aber sien Skepsis to den Tosommenhang vun HIV un AIDS ütert. Ebenfalls hett he dor över Begegnungen mit Buterirdischen un sien Gloov an dat Vörkommen vun UFOs un de Astrologie beschreven. Daröver herut hett Mullis ok den wetenschaplichen Forschungsstand över Ozonlock un Klimawannel bestreeden.

Wiedere Priesen

• Pries Biochemische Analytik vun de Deutsche Gesellschaft für Klinische Chemie und Boehringer Mannheim, Düütschland (1990)
• The William Allan Memorial Award of the American Society of Human Genetics, USA (1990)
• The R&D Scientist of the Year, USA (1991)
• The Gairdner Foundation International Award, Toronto, Canada (1991)
• The National Biotechnology Award, USA (1991)
• Robert-Koch-Pries, Düütschland (1992)
• California Scientist of the Year Award, USA (1992)
• Japan-Pries (1993)
• Thomas A. Edison Award, USA (1993)
• Ehrendokter vun de University of South Carolina, USA (1994)

Schriften

• Dancing Naked in the Mind Field. Pantheon Books, New York 1998, ISBN 0-679-44255-3. (Digitalisat; PDF)
• The polymerase chain reaction. Birkhäuser, Boston 1994, ISBN 3-7643-3607-2.
• mit R. K. Saiki, S. Scharf, F. Faloona, G. T. Horn, H. A. Erlich und N. Arnheim: Enzymatic amplification of beta-globin genomic sequences and restriction site analysis for diagnosis of sickle cell anemia. (PDF; 1,5 MB). In: Science. Band 230, 1985, S. 1350–1354.
• Kary B. Mullis u. a.: Specific Enzymatic Amplification of DNA In Vitro: The Polymerase Chain Reaction. In: Cold Spring Harbor Symposia on Quantitative Biology. Band 51, Nr. 1, 1986, S. 263–273.

Literatur

• Bärbel Häcker: Mullis, Kary B. In: Werner E. Gerabek, Bernhard D. Haage, Gundolf Keil, Wolfgang Wegner (Hrsg.): Enzyklopädie Medizingeschichte. de Gruyter, Berlin / New York 2005, ISBN 3-11-015714-4, S. 1016 f.
• DNB-Katalog

Weblinks

Kary Banks Mullis. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

• Mullis up de Sieden vun den Nobelpries (engelsch)
• Kary Mullis Website (engelsch)
• Nicholas Wade: A Nobelist Drops Out Körtbiographie vun de New York Times van’n 15. September 1998. (engelsch)