wan

Niet te verwarren met: WAN

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  wan    (hulp, bestand)
• IPA: / wɑn / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• wan

Woordherkomst en -opbouw

• [A] zn (de): van Middelnederlands wan/wanne dat via Oudnederlands is ontleend aan Latijn vannus, in de betekenis van ‘mand om koren te zuiveren’ voor het eerst aangetroffen in 847 (in de plaatsnaam Vuambace nu: Wambaix )
  • [2]: (verkorting) van wanmolen
• [A] ww:  wannen ww  zonder de uitgang -en, met dezelfde herkomst als het zn
• [B] bn: van Middelnederlands wan "ontbrekend, onvolledig"
• [B] zn (het): zelfstandig gebruikt bn

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	wan	wannen
verkleinwoord	wannetje	wannetjes

Zelfstandig naamwoord

[A] de wan v / m

1. (landbouw) ondiepe gevlochten bak om koren te zuiveren van kaf en stro
2. (landbouw) apparaat om koren te zuiveren van kaf en stro
3. (techniek) blaasbalg van een smidse
4. reservoir van sommige soorten ovens

Synoniemen

• [1] wanmand, wanne
• [2] wanmolen

Afgeleide begrippen

• [4] wanoven

Werkwoord

vervoeging van
wannen

[A] wan

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van wannen
   

   • Ik wan. 

2. gebiedende wijs van wannen
   

   • Wan! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van wannen
   

   • Wan je? 

	stellend
onverbogen	wan
verbogen	wanne
partitief	wans

Bijvoeglijk naamwoord

[B] wan

1. (verouderd) gebrekkig, schadelijk, slecht, verkeerd
2. (verouderd) niet naar behoren gevuld, aangebroken of leeg

Synoniemen

•  waan bn ,  wannen bn 

Opmerkingen

• Vooral nog gangbaar als eerste deel van samenstellingen. Deze moeten worden onderscheiden van de samenstellingen met "wan" zn of ww volgens etymologie [A]. Omdat het bijvoeglijk naamwoord in het hedendaags Nederlands niet meer gangbaar is, wordt soms ook wel van het voorvoegsel "wan-" gesproken. Dit vormt vooral samenstellingen met zelfstandige naamwoorden, zoals "mis-" vooral samenstellingen met werkwoorden vormt en het echte voorvoegsel on- afleidingen van bijvoeglijke naamwoorden maakt, allemaal met een negatieve betekenis. Het voorvoegsel dys- heeft een vergelijkbare betekenis bij woorden die oorspronkelijk uit het Latijn of Grieks komen.

Afgeleide begrippen

    1. gebrekkig, schadelijk, slecht, verkeerd

wanbakken wanbedrijf wanbegrip wanbeheer wanbeleid wanbesef wanbesluit wanbestuur wanbetalen wanbetaler wanbetaling wanbewoning wanboel wanbof wanboffen wanboffer wancultuur wandaad waneconomie wangeboorte wangebruik wangedrag wangedraging wangedrocht wangeloof wangelovig wangeluid wangestalte wangewelf wangunst wanhavenig wanhebbelijk wanhebbelijkheid wanhoop wanhopen wanhout wankant wankantig wankennis wanklank wankleurig wanklinkend wankoers wanluidend wanlust wanlusten wanlustig wanoogst wanorde wanpolitiek wanpraktijk wanprestatie wanpresteren wanproduct wanruimte wanschapen wanschepsel wansmaak wanspelling wanspraak wanstand wanstrook wansucces wantaal wantij wantoestand wantrouwen wanvangst wanverhouding wanvertoning wanvoeding wanvoeglijk wanvoeglijkheid wanvorm wanvormen wanvormig wanvracht wanvrucht wanwaar wanweer wanwil wanzijde

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	wan	wannen
verkleinwoord	wannetje	wannetjes

Zelfstandig naamwoord

[B] het wan o

1. (bosbouw) (bouwkunde) minder bruikbare deel van een balk of plank dat bij het verzagen uit een stam niet glad en recht is gemaakt
2. holte of oneffenheid in een stuk hout
3. gaatje of lek
4. stuk ijzer dat in het spongat van een vat kan worden gestoken zodat het vat met een touw dat aan het midden van het ijzer is bevestigd kan worden opgehesen
5. (visserij) ruimte die in een gevulde ton vrijkomt als de vis door het zouten krimpt

Synoniemen

• [1] wanhout, wankant, wanzijde

Gangbaarheid

• Het woord wan staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "wan" herkend door:

32 %	van de Nederlanders;
29 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Surinaams

Telwoord (srn)
0
1	11	10	100	103
2	12	20	200	106
3	13	30	300	109
4	14	40	400	1012
5	15	50	500	1015
6	16	60	600	1018
7	17	70	700	1021
8	18	80	800	1024
9	19	90	900	1027

Woordherkomst en -opbouw

• Van het Engelse one.

Hoofdtelwoord

wan

1. één

Toki Pona

wan in Sitelen Pona

Uitspraak

• Geluid:  wan    (hulp, bestand)
• IPA: /wan/

Woordafbreking

• wan

Woordherkomst en -opbouw

• van Engels one "een"

Zelfstandig naamwoord

wan

1. element
2. onderdeel

Werkwoord

wan

1. verenigen

Bijvoeglijk naamwoord

wan

1. uniek
2. verenigd

Hoofdtelwoord

wan

1. een