Språket sjona

Sjona ChiShona
Klassifisering	Nigerkongo  Atlantisk   Voltakongo    Benuekongo     Bantoid      Sørbantoid       Bantuspråk        Sentralt         Sone S.10
Bruk
Tala i	Zimbabwe Zambia Botswana
Sjonatalande i alt	10 759 200
Skriftsystem	Det latinske alfabetet
Språkkodar
ISO 639-1	sn
ISO 639-2	sna
ISO 639-3	sna
Wikipedia på sjona

Sjona (sjona ChiShona) er eit bantuspråk i nigerkongo-familien. Over 10 millionar menneske i Zimbabwe snakkar dette språket, og dessutan 30 000 i Zambia og 10 000 i Botswana. Folkegruppa som snakkar sjona, vert kalla shonaer. Sjona er saman med ndebele og engelsk offisielt språk i Zimbabwe.

Klassifisering

Sjona er del av sone S.10 i Malcolm Guthrie si klassifisering av bantuspråk; dette er eit dialektkontinuum av nærskylde språk, mellom dei manyika, nambya og ndau i Zimbabwe og sentrale Mosambik, tawara og tewe i Mosambik og ikalanga i Botswana.

Moderne sjona er basert på dialektane til karangafolket i provinsen Masvingo rundt Store Zimbabwe og zezerufolket i nordlege og sentrale Zimbabwe.

Skrift

Sjona har eit skriftspråk med latinske bokstavar. Ortografi og grammatikk vart utarbeidd på 1900-talet og stabilisert på 1950-talet. Den første romanen på sjona, Fesol av Solomon Mutswairo, vart utgjeven i 1957. Det vert undervist i sjona på skular, men det vert ikkje brukt som undervisningsspråk. Det finst litteratur på sjona, og språket er skildra i fleire ordbøker, både eittspråklege og tospråklege (då for det meste sjona–engelsk).

Kjelder

• Omsett frå Wikipedia på bokmål, innhenta torsdag 13. mai 2010, klokka 14:16.

Bakgrunnsstoff

• Sjona-ordbok frå Allex-prosjektet

Bibliografi

• Biehler, E. (1950) A Shona dictionary with an outline Shona grammar (revised edition). The Jesuit Fathers.
• Brauner, Sigmund (1995) A grammatical sketch of Shona : including historical notes. Köln: Rüdiger Koppe.
• Carter, Hazel (1986) Kuverenga Chishóna: an introductory Shona reader with grammatical sketch (2nd edition). London: SOAS.
• Doke, Clement M. (1931) Report on the unification of the Shona dialects. Stephen Austin Sons.
• Mutasa, David (1996) The problems of standardizing spoken dialects: the Shona experience, Language Matters, 27, 79
• Lafon, Michel (1995), Le shona et les shonas du Zimbabwe, Harmattan éd., Paris