Ipotèsi

Una ipotèsi (del grèc ancian: ὑπόϑεσις hypothesis, el-meteis compausat de hypo, "sota" e thesis, "posicion") es la premissa sostenguda a un rasonament o una demostracion.

Lo sens del mot a l'origena èra una idèa intelligenta o un metòde matematic capable de simplificar los calculs, mas qu'èran pas necessariament reals. Amb aqueste sens lo cardenal Bellarmine usèt lo mot quand avertiguèt Galileo Galilei de pas tractar lo movement de la Tèrra coma real.

Dins l'usança comuna, una ipotèsi es una idèa provisòria que la siá valor a d'èsser assolidada.

L'ipotèsi exigís aital un esfòrç de la part dels investigadors per la confirmar o la negar. Dins lo metòde ipotetico-deductiu, una ipotèsi i aviá d'èsser falsificabla, amai i aviá la posibilitat de la se declarar falsa, usualament a travèrs l'observacion e per consequéncia la formulacion d'una autra ipotèsi logica.

Lo mot "ipotèsi" es estat utilizat d'un mòde incorrècte per l'ipotèsi de Riemann, que n' aviá d'èsser pus pròpriament apelada conjectura.

Per exemple, una persona qu'arriba dins un país e que vei una feda blanca, poiriá formular l'ipotèsi que totas las fedas d' aquel país seràn blancas.

Aquesta pòt èsser considerada coma una ipotèsi per çò qu' es falsificabla, valent a dire, que ne pòt èsser ensajat lo contrari: ne sufís de veire una sola feda d'una autra color.

De còps las demostracions matematicas son enonciadas en tres parts: ipotèsi, tèsi e demostracion, ont l'enonciat per demostrar es pas l'ipotèsi mas la tèsi, las ipotèsis son en cambi las condicions dins las que s'operan, que son emplegadas ensemble amb los axiòmas de la teoria onte s'opera per obténer la demostracion, per exemple:

• Ipotèsi: siá un triangle rectangle
• Tèsi: Teorèma de Pitagòras
• Demostracion: veire las divèrsas demostracions a l'encòp Teorèma de Pitagòras.

La tèsi es la proposicion d'aquel que ne desira s'abastar vertat. Lo rasonament que vòl far per arribar a una tala vertat s'apèla demostracion.

Vocables o concèptes relacionats

• Tèsi
• Teorèma
• Teoria
• Philosophiae Naturalis Principia Mathematica... per la posicion d'Isaac Newton en consideracion amb las ipotèsis... "Hypotheses non fingo".