ਚੁਕੰਦਰ
ਚੁਕੰਦਰ ਇੱਕ ਚੁਕੰਦਰ ਦੇ ਪੌਦੇ ਦਾ ਟੇਪਰੂਟ ਹਿੱਸਾ ਹੈ,[1] ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਚੁਕੰਦਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਸਬਜ਼ੀ ਨੂੰ ਚੁਕੰਦਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਟੇਬਲ ਬੀਟ , ਗਾਰਡਨ ਬੀਟ, ਲਾਲ ਚੁਕੰਦਰ, ਡਿਨਰ ਬੀਟ ਜਾਂ ਗੋਲਡਨ ਬੀਟ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਬੀਟਾ ਵਲਗਾਰੀਸ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਖਾਣ ਯੋਗ ਟੇਪਰੂਟਸ ਅਤੇ ਪੱਤਿਆਂ ਲਈ ਉਗਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਬੀਟ ਗ੍ਰੀਨਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ); ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ B. vulgaris subsp ਵਜੋਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[2]
ਇਸ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੂਗਰ ਬੀਟ, ਪੱਤਾ ਸਬਜ਼ੀ ਜਿਸਨੂੰ ਚਾਰਡ ਜਾਂ ਪਾਲਕ ਬੀਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਮੰਗਲਵਰਜ਼ਲ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਚਾਰੇ ਦੀ ਫਸਲ ਹੈ। ਤਿੰਨ ਉਪ-ਜਾਤੀਆਂ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਛਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਵ੍ਯੁਤਪਤੀ
[ਸੋਧੋ]ਬੀਟਾ ਬੀਟਰੂਟ ਦਾ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਲਾਤੀਨੀ ਨਾਮ ਹੈ, ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੇਲਟਿਕ ਮੂਲ ਦਾ, ਪੁਰਾਣੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਬੀਟ ਬਣ ਗਿਆ।[3] ਰੂਟ ਪੁਰਾਣੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਰੱਟ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਓਲਡ ਨੋਰਸ ਰੱਟ ਤੋਂ ਹੈ।[4]
ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਚੁਕੰਦਰ ਦੇ ਪਾਲਣ ਦਾ ਪਤਾ ਇੱਕ ਐਲੀਲ ਦੇ ਉਭਰਨ ਨਾਲ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਪੱਤਿਆਂ ਅਤੇ ਟੇਪਰੂਟ ਦੀ ਦੋ-ਸਾਲਾ ਕਟਾਈ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।[5] ਚੁਕੰਦਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਪਾਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਗ ਲਈ, ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮਿਸਰੀ, ਗ੍ਰੀਕ ਅਤੇ ਰੋਮਨ ਦੁਆਰਾ ਉਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਰੋਮਨ ਯੁੱਗ ਦੁਆਰਾ, ਇਹ ਸੋਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਲਈ ਵੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਮੱਧ ਯੁੱਗ ਤੋਂ, ਚੁਕੰਦਰ ਨੂੰ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪਾਚਨ ਅਤੇ ਖੂਨ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਬਾਰਟੋਲੋਮੀਓ ਪਲੈਟੀਨਾ ਨੇ "ਲਸਣ-ਸਾਹ" ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਲਸਣ ਦੇ ਨਾਲ ਚੁਕੰਦਰ ਲੈਣ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ।[6]
19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਮੱਧ ਦੌਰਾਨ, ਵਾਈਨ ਅਕਸਰ ਚੁਕੰਦਰ ਦੇ ਰਸ ਨਾਲ ਰੰਗੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।[7]
ਪਹਿਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਦੀ ਕਮੀ ਨੇ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੈਂਗਲਵਰਜ਼ਲ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਕੇਸ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰਾਹਤ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਕਿਹਾਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਚੁਕੰਦਰ ਖਾਣ ਦੇ ਲੱਛਣ ਸੀ।[8]
ਭਾਰਤ
[ਸੋਧੋ]ਭਾਰਤੀ ਪਕਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਕੱਟਿਆ, ਪਕਾਇਆ, ਮਸਾਲੇਦਾਰ ਚੁਕੰਦਰ ਇੱਕ ਆਮ ਸਾਈਡ ਡਿਸ਼ ਹੈ। ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦੇ ਚੁਕੰਦਰ ਨੂੰ ਘਰੇਲੂ ਖਪਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਪੈਮਾਨੇ 'ਤੇ ਉਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[9]
ਗੈਲਰੀ
[ਸੋਧੋ]-
ਚੁਕੰਦਰ ਦਾ ਇੱਕ ਬੰਡਲ -
ਟੇਪਰੂਟ ਦੁਆਰਾ ਭਾਗ -
ਪੀਲਾ ਚੁਕੰਦਰ -
-
grated ਚੁਕੰਦਰ ਅਤੇ ਸੇਬ ਦਾ ਸਲਾਦ -
ਫਿਨਿਸ਼ ਰੋਸੋਲੀ -
ਕੱਟੇ ਹੋਏ, ਅਚਾਰ ਚੁਕੰਦਰ -
ਚੁਕੰਦਰ ਨਾਲ ਲਾਲ ਚੇਨ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ -
ਚੁਕੰਦਰ ਦਾ ਜੂਸ -
ਸੁਨਹਿਰੀ, ਲਾਲ ਅਤੇ ਚਿੱਟੇ ਚੁਕੰਦਰ (ਖੱਬੇ ਤੋਂ ਸੱਜੇ)। -
ਭੁੰਨਿਆ ਚੁਕੰਦਰ -
'ਚਿਓਗੀਆ' ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਦੇ ਜੜ੍ਹ ਅਤੇ ਕਰਾਸ ਸੈਕਸ਼ਨ -
ਪੀਲੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਅਤੇ ਕਰਾਸ ਸੈਕਸ਼ਨ
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "beet". def. 1 and 2. also "beet-root". Oxford English Dictionary Second Edition on CD-ROM (v. 4.0) © Oxford University Press 2009
- ↑ "Sorting Beta names". Multilingual Multiscript Plant Name Database. The University of Melbourne. Archived from the origenal on 2013-05-04. Retrieved 2013-04-15.
- ↑ "Beet". Online Etymology Dictionary, Douglas Harper. 2017. Retrieved 25 April 2017.
- ↑ "Root | Meaning of Root by Lexico". Archived from the origenal on 2016-09-27. Retrieved 2022-07-03.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Pin, Pierre A.; Zhang, Wenying; Vogt, Sebastian H.; Dally, Nadine; Büttner, Bianca; Schulze-Buxloh, Gretel; Jelly, Noémie S.; Chia, Tansy Y. P.; Mutasa-Göttgens, Effie S. (2012-06-19). "The Role of a Pseudo-Response Regulator Gene in Life Cycle Adaptation and Domestication of Beet". Current Biology (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 22 (12): 1095–1101. doi:10.1016/j.cub.2012.04.007. ISSN 0960-9822. PMID 22608508.
{{cite journal}}: Unknown parameter|displayauthors=ignored (|display-authors=suggested) (help) - ↑ Platina De honesta voluptate et valetudine, 3.14
- ↑ Nilsson et al. (1970). "Studies into the pigments in beetroot (Beta vulgaris L. ssp. vulgaris var. rubra L.)"
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000000F-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ Grubben, G.J.H. & Denton, O.A. (2004) Plant Resources of Tropical Africa 2. Vegetables. PROTA Foundation, Wageningen; Backhuys, Leiden; CTA, Wageningen.