Овоц

Овоц то плоди хтори ше є як лакотку, найчастейше без додатного обробку. Овоц спада до окремней ґрупи поживових продуктох хторих, з дзепоєднима винїмками, визначую:

Овоц

• мала енерґетска вредносц

• вельке количество води у їх маси

• мале количество протеинох и масци

• значне количество угльових гидратох и целулози

• богатство минералних состойкох и витаминох, як и других поживових состойкох як цо то ензими, орґански квашнїни, антоцияни, танини и друге.

Пре таки змисти, насампредз, минералних состойкох, витаминох, целулози, ензимох и других хтори маю першенствено защитну улогу у орґанизме, як и прето же овоц ма надосц овоцових цукрох хтори представяю барз вигодне жрдло енерґиї, овоц и желєнява маю вельку значносц за чловеково здравє.

Значносц овоци у костираню

Основни заєднїцки прикмети овоци тоти:

• релативно мала енерґетична вредносц, крем при даєдних файтох, як цо то: банани, ґестинї, орех, лїсковец, мандуля. Исте вредзи и за сушену овоц: сухи шлївки, сухи смокви, сухе грозно;

• високе количество води, з винїмком овоци цо ма лупу и сухей овоци;

• значне количество угльових гидратох, а особлїво овоцових цукрох ґлукози и фруктози;

• мале количество протеинох и масци, з винїмком овоци хтора ма лупу;

• богатство з минералнима состойками и витаминами;

• значнєйши змист целулози (рошлїнски влакна), орґанских квашнїнох и других состойкох (пектини, антоцияни и други).

Овоц богата з витаминами гоч их, у поровнаню зоз желєняву, ма менєй. З витаминох овоц ма найвецей витамину Ц и каротина. Їх количество завиши од файти овоци, сорти як и од вецей других факторох. Витамин Ц нє розпоредзени подєднак у цалим плоду. Найвецей го єст у лупки и под ню. Други витамин по важносци и количестве то каротин. Найвецей го єст у кайсох, ананасу, сухих шлївкох, брескиньох итд. У менших количествох овоц ма у себе и други витамини: К, Е, витамини з Б ґрупи.

Список овоци

1. Наша домашня овоц, на основи даєдних прикметох плодох, дзелї ше на даскельо ґрупи:

− яблукова овоц: яблико, грушка, бишалма

− маґочкова овоц: черешня, вишня, кайса, шлївки и брескиня

− ягодова овоц: ягоди, малини, грозно, рибизли, космачки

− лупкова овоц: орехи, лїсковци, мандулї, кикирики, ґестинї

2. До ужней овоци, хтора рошнє у цеплєйших крайох (нпр. Далмация, Македония) и у других жемох зоз благи климу (Италия, Греческа), рахує ше: лимун, помаранче, смоква, нар.

3. Тропска овоц: банана, урма, кокосов орех, ананас.

4. Од самошейкових рошлїнох и черякох хаснуєме плоди дзивей ружи (шипак), чернїци, боровнїци, дринки и лєсово ягоди.

Спрам составу овоц мож подзелїц на два основни ґрупи:

– тота цо ма у себе надосц води — юшкаста овоц (окрем води тота овоц ма у себе досц витамину Ц и овоцово квашнїни)

– тота цо ма у себе надосц масци — тота овоц ма у себе окрем масцох и бильчки и угльово хидрати (нпр. орех)

Литература

• Николић, Мирослав, ур. (2007). „во̏ће”. Речник српскога језика. Нови Сад: Матица српска. стр. 166. „во̏ће (во̀ће) с зб. 1. плодови (обично сочни) воћака и неких жбунастих и зељастих биљака који се најчешће једу пресни, непрерађени'”
• Јанчић, Р. Стојановић, Д. Економска ботаника, корисне биљке и њихови производи. 1. изд. Београд: Завод за уџбенике, 2008.
• Ґаздовство за седму класу основней школи, „Костиранє”, Покраїнски завод за видаванє учебнїкох, Нови Сад, 1967. рок, бок 105—108