Kriminologija
Kriminologija ("Crimen" latinski=zločin "logos" grčki=nauka) uopćeno je sintetička i samostalna nauka koja se bavi izučavanjem kriminaliteta kao društvene pojave, odnosno nauka koja izučava oblike ponašanja koji su inkriminisani i sankcionisani pozitivnim pravom u datom društvu.
Dva osnovna područja ove nauke su kriminalna etiologija, koja se bavi izučavanjem uzroka kriminaliteta i kriminalna fenomenologija, koja proučava pojavne oblike krivičnih djela. Kriminologija se prilikom proučavanja problema kriminaliteta, kao i druge nauke koristi različitim metodama, ali dvije osnovne metode su metod proučavanja individualnih slučajeva i metod proučavanja kriminaliteta kao masovne pojave.
I prije nego se konstituisala kao samostalna nauka kriminološka problematika obrađivana je od strane raznih drugih nauka kao što su psihologija, filozofija, krivično pravo i drugih srodnih nauka. Problem i etiologiju su obrađivali i grčki mislioci Aristotel i Platon.
Međutim, kriminologija svoje ime prvi put dobija tek u 19. stoljeću. Naime, pojam kriminologije prvi put je upotrebljen od strane francuskog antropologa Paul Topinard u njegovom djelu "Antropologie". Italijanski pravnik, jedan od začetnika italijanske antropološke škole, Raffaele Garofalo preuzima pojam kriminologije i svom djelu daje naziv "Kriminologija". U početku razvoja kriminologije njen glavni zadatak je bio izučavanje ličnosti delikventa. Tek kasnije se počela više obraćati pažnja i na samo krivično djelo. Ove dvije pojave izučavane su sa različitih aspekata: biološkog, psihološkog,sociološkog i psihopatološkog što je dovelo do razvoja različitih kriminoloških disciplina kao što su: kriminalna antropologija, kriminalna psihologija, kriminalna biologija i druge.
U svom razvoju, kriminološka misao je prošla kroz tri glavne etape. Prva etapa obuhvata vremensko razdoblje u kome kriminologiji predhode filozofska i humanistička razmišljanja o kriminalitetu. Druga etapa nastaje u periodu francuske revolucije dok treća etapa počinje u posljednjoj trećini 20 stoljeća.
Postoji nekoliko pravaca u historijskom razvoju kriminologije i kriminološke misli. Neke od škola su: