صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۱٬۰۱۴٬۲۰۷ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

شیر و خورشید از نمادهای ملی ایران است که تا پیش از انقلاب ۱۳۵۷ به صورت رسمی مورد استفاده بود و هنوز توسط ملی‌گرایان و مخالفان حکومت جمهوری اسلامی استفاده می‌شود. شیر و خورشید که نشان دهنده سنت‌های باستانی و مدرن ایرانی است، در قرن دوازدهم به نمادی محبوب در ایران تبدیل شد. این نماد معانی تاریخی زیادی دارد. اولاً، به عنوان یک موتیف علمی و سکولار، فقط یک نماد نجومی و زودیاک بود. در زمان صفویه، شیر و خورشید دو ستون جامعه و دولت بود. در دوران قاجار به نشان ملی تبدیل شد. شیر می‌تواند نماد رستم، قهرمان افسانه ای اساطیر ایران باشد. خورشید به نماد سرزمین مادری یا جمشید، شاه اساطیری ایران تعبیر شده است. در قرن نوزدهم، بازدیدکنندگان اروپایی در دربار قاجار، شیر و خورشید را به دوران باستانی دور نسبت دادند. از آن زمان به بعد تفسیری ناسیونالیستی پیدا کرده است. نشان شیر و خورشید ریشه در ستاره‌بینی دارد؛ به بیان دقیق‌تر، نمایانگر جایگاه خورشید در صورت فلکی شیر است. نشان شیر و خورشید تا انقلاب ۱۳۵۷ به عنوان نماد رسمی ایران باقی ماند تا اینکه از فضاهای عمومی و سازمان‌های دولتی حذف شد و نشان جمهوری اسلامی جایگزین آن شد. بخش بزرگی از شواهد و متون ادبی و باستان‌شناسی، که احمد کسروی، مجتبی مینوی و سعید نفیسی گردآوری و بررسی کرده‌اند، نشان می‌دهد که نشان ستاره‌بینی خورشید در صورت فلکیِ اسد در منطقةالبروج از قرن ششم هجری نقشی نمادین و رایج شد. همین پژوهش‌ها نشان می‌دهد که این نشان از ستاره‌بینی و اخترشناسی وارد فرهنگ عام، نشان‌ها و نقوش هنری شده است و از آنجا به‌تدریج و در حدود سده پانزدهم میلادی (نهم هجری) به نقش‌های روی پرچم‌ها وارد می‌شود.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… سومو یک سبک کُشتی ژاپنی است که در آن هدف شرکت‌کنندگان این است که حریف خود را از رینگ بیرون انداخته یا او را وادار کنند تا یکی از اعضای بدن خود را بر زمین گذارد؟ (در تصویر)
… الیا کازان به عنوان کارگردان، دو جایزه اسکار، چهار جایزه گلدن گلوب و سه جایزه تونی را از آن خود کرد؟
… ریچارد نیکسون از سال ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۴، سی‌وهفتمین رئیس‌جمهور آمریکا بود و تا به امروز نخستین و تنها رئیس‌جمهور این کشور است که از مقام خود کناره‌گیری کرده است؟
… «زبان مردم آذربایجان نه ترکی بلکه زبانی بنام زبان تاتی ایران بوده است» موضوع رساله دکترای احسان یارشاطر بود؟
… نوار موبیوس سطحی است که فقط یک رو و فقط یک مرز دارد. این نوار مثالی از یک رویهٔ جهت‌ناپذیر در ریاضیات است؟
… سرخ‌جامگان به رهبری مازیار در طبرستان و خرم‌دینان به رهبری بابک در آذربایجان علیهٔ عباسیان قیام کردند و سرانجام کشته شدند؟
… تنها جانوری که می‌تواند پس از بلوغ جنسی به دوره نابالغی بازگردد، تیولا یا عروس دریایی نامیرا است که صدها سال عمر می‌کند؟

بیشتر…

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۲ مهر ۱۴۰۳ خورشیدی) ۱٬۰۱۴٬۲۰۷ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

آلبرتو فوجیموری

دست‌کم ۳۷ نفر کشته و بیش از ۳٬۲۰۰ نفر زخمی در پی انفجار پیجرها و بی‌سیم‌های حزب‌الله لبنان.
آلبرتو فوجیموری (در تصویر)، رئیس‌جمهور سابق پرو در سن ۸۶ سالگی درگذشت.
میشل بارنیه توسط رئیس‌جمهور امانوئل مکرون به عنوان نخست‌وزیر فرانسه منصوب شد که باعث اعتراضات ضد دولتی در سراسر کشور گردید.
افتتاحیه بازی‌های پارالمپیک تابستانی در پاریس، فرانسه.

یادبودها

امروز: دوشنبه، ۲۳ سپتامبر ۲۰۲۴ میلادی برابر ۲ مهر ۱۴۰۳ هجری خورشیدی و ۱۹ ربیع‌الاول ۱۴۴۶ هجری قمری (UTC)

آغاز سال در مناطق تحت نفوذ کلیسای ارتدوکس شرقی

رویدادها

۱۸۴۶ - نپتون هشتمین سیاره سامانه خورشیدی، برای نخستین بار توسط «یوهان گوتفرید گاله» رصد شد، وجود این سیاره پیشتر توسط دو دانشمند، با محاسبات ریاضی اثبات شده بود.
۱۹۴۹ - اولین بمب هسته‌ای اتحاد جماهیر شوروی در ناحیه‌ای موسوم به پولی گان، مورد آزمایش قرار گرفت، این آزمایش‌ها به مدت ۴۰ سال ادامه داشت.

زادروزها

۱۲۱۵ - زادروز قوبلای‌خان پنجمین خانِ بزرگ امپراتوری مغول
۱۹۰۱ - زادروز یاروسلاو سایفرت روزنامه‌نگار و شاعر اهل کشور جمهوری چک، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات (۱۹۸۴)
۱۹۰۸ - زادروز محمدعلی مجتهدی‌گیلانی مدیر دبیرستان البرز و بنیان‌گذار دانشگاه صنعتی شریف
۱۹۱۶ - زادروز آلدو مورو نخست‌وزیر سابق ایتالیا
۱۹۲۶ - زادروز جان کولترین آهنگ‌ساز و نوازندهٔ ساکسوفون جاز آمریکایی
۱۹۳۰ - زادروز ری چارلز نوازندهٔ آمریکایی پیانو و کیبورد الکتریک و خوانندهٔ سبک‌های جاز و ریتم اند بلوز
۱۹۴۰ - زادروز محمدرضا شجریان (در تصویر) خواننده، موسیقی‌دان و خوشنویس ایرانی
۱۹۴۶ - زادروز حسین منزوی شاعر ایرانی
۱۹۴۹ - زادروز بروس اسپرینگستین خواننده، نوازندهٔ گیتار و آهنگساز موسیقی راک و موسیقی محلی آمریکایی

درگذشت‌ها

۱۳۶۵ - درگذشت خوشدل تهرانی شاعر معاصر
۱۲۴۱ - درگذشت اسنوری استورلوسون ادیب، مورخ و سیاستمدار اهل ایسلند
۱۸۳۵ - درگذشت وینچنتزو بلینی اپرا نویس و موسیقیدان ایتالیایی
۱۸۷۰ - درگذشت پروسپه مریمه نویسنده، مورخ و باستان‌شناس اهل فرانسه
۱۸۷۷ - درگذشت اوربن لو وریه ریاضیدان فرانسوی
۱۹۳۹ - درگذشت زیگموند فروید عصب‌شناس اتریشی و پایه‌گذار مکتب روان‌کاوی
۱۹۷۳ - درگذشت پابلو نرودا دیپلمات، سناتور و شاعر شیلیایی، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات ۱۹۷۱

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای سپتامبر – یادبودهای بیشتر…

pFad - (p)hone/(F)rame/(a)nonymizer/(d)eclutterfier! Saves Data!