Wikipedia:Strona główna
Z nowych i ostatnio rozbudowanych artykułów w Wikipedii, napisanych podczas Tygodnia Artykułu Litewskiego II:
…który kowieński kościół (na zdjęciu) jest jedną z najstarszych murowanych budowli w tym mieście?
…co mogło łączyć Żmudź z komsomołem?
…na czyim grobie, według legendy, założono Wilno?
…że pewien litewski piłkarz ustanawiał rekordy w lekkoatletyce?
…kto propagował w Związku Radzieckim prawdziwą historię Litwy?
…czego nie miał polski król w przeciwieństwie do wielkiego księcia litewskiego?
Inwazja Rosji na Ukrainę • Wojna Izraela z Hamasem • Powódź w Europie Środkowej
- Zakończyły się letnie igrzyska paralimpijskie w Paryżu; liderem klasyfikacji medalowej została reprezentacja Chin (8 września)
- Zakończyła się 144. edycja US Open; zwycięzcami w grze indywidualnej zostali Jannik Sinner i Aryna Sabalenka (8 września)
- Primož Roglič (Red Bull-Bora-Hansgrohe) wygrał w 79. edycji Vuelta a España (8 września)
- Na Ziemię powróciła kapsuła Starliner, która uczestniczyła w testowej misji załogowej; astronauci pozostali na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, skąd mają wrócić w lutym 2025 (7 września)
- Michel Barnier objął urząd premiera Francji (5 września)
Zmarli: Barbara Horawianka (na zdjęciu) • Rolf Wolfshohl • Felicjan Andrzejczak (na zdjęciu) • Yūko Arakida • Robert Dill-Bundi • Aleksandr Barysznikow • Tito Jackson • Dżabir Mubarak al-Hamad as-Sabah • Zbigniew Lew-Starowicz • John Haglelgam • Alberto Fujimori
25 września: imieniny obchodzą m.in.: Aurelia, Kleofas i Władysław
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1644 – urodził się duński astronom Ole Rømer (na portrecie), który jako pierwszy wykazał, że prędkość światła jest skończona
- 1919 – urodził się polski kompozytor i dyrygent, muzykolog i badacz folkloru śląskiego Stanisław Hadyna, założyciel i wieloletni kierownik artystyczny Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”
- 1939 – przeprowadzono 11-godzinny nalot dywanowy na Warszawę. Uczestniczylo w nim 400 bombowców Luftwaffe. Zrzucono prawie 630 ton bomb burzących i zapalających. Według szacunków zginęło kilka tysięcy osób
- 1944 – 56 dzień powstania warszawskiego: w powstaniu poległ polski lekkoatleta, fotograf-amator, żołnierz Armii Krajowej Eugeniusz Lokajski ps. „Brok”, mistrz Polski w rzucie oszczepem i wicemistrz Polski w skoku wzwyż, uczestnik Igrzysk Olimpijskich w Berlinie w 1936, w czasie powstania zajmował się dokumentacją fotograficzną przebiegu walk oraz zbrodni niemieckich – więcej w kalendarium
- 1944 – urodził się amerykański aktor, reżyser i producent filmowy Michael Douglas (na fotografii); tegoż dnia Adolf Hitler wydał dekret powołujący Volkssturm
- 1974 – w San Diego w Kalifornii odbyły się pierwsze w historii zawody w triathlonie
Kurelom i kumom – w wierzeniach ruchu świętych w dniach ostatnich zwierzęta wykorzystywane przez Jeredytów. Pojawiają się we wchodzącej w skład Księgi Mormona Księdze Etera. Miały być szczególnie przydatne człowiekowi. Niektórzy komentatorzy wnioskują z tego, że mogły być udomowione, inni, spoglądając na szerszy kontekst, wyciągają wniosek dokładnie przeciwny. Utrwalone w kulturze świętych w dniach ostatnich, nazywane są najbardziej osobliwymi oraz najbardziej tajemniczymi zwierzętami wymienianymi w Księdze Mormona. Istnienie kurelomów i kumomów nie znalazło potwierdzenia w źródłach zewnętrznych. Od dawna są niemniej obiektem spekulacji. Badacze podejmowali próby identyfikacji tych zwierząt. Przyjmuje się, jakoby miały przynależeć do gatunków rodzimych dla zamieszkanego przez Jeredytów starożytnego kontynentu amerykańskiego. Zwraca się również uwagę na to, iż w procesie określanym mianem tłumaczenia Księgi Mormona Joseph Smith nie znalazł dlań słowa w języku angielskim. Z uwagi na ten fakt czasem wspomina się o lamach oraz alpakach. Czytaj więcej…
Radowe dziewczyny – potoczny termin zaproponowany przez prasę amerykańską na określenie grupy robotnic zatrudnionych od około 1916 do lat 30. XX wieku w fabrykach przedsiębiorstw United States Radium Corporation, Radium Dial Company i innych, mniejszych firmach. Pracownice te przy pomocy pędzelków, nanosiły farby zawierające rad na elementy zegarków oraz innych sprzętów. Wiele z nich nabawiło się chorób popromiennych, niejednokrotnie skutkujących śmiercią. Największe fabryki znajdowały się w Ottawie w stanie Illinois oraz Orange w stanie New Jersey. Pracowniccom fabryk, nieświadomym zagrożenia zdrowotnego wynikającego z kontaktu z promieniotwórczą farbą, nie zapewniano środków ochrony przed dostaniem się radu do organizmu, a władze firm przez wiele lat lekceważyły widoczne pogarszanie się ich zdrowia. Liczbę kobiet, które zajmowały się ręcznym malowaniem z użyciem farb zawierających rad, w USA do końca lat 40. szacuje się na ok. 4000, ale liczba poszkodowanych i zmarłych w wyniku napromieniowania jest trudna do ustalenia. Czytaj więcej…
Układ Słoneczny – ciała niebieskie spełniające kryteria geofizycznej definicji planety