صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۱٬۰۱۴٬۳۰۱ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

شیر و خورشید از نمادهای ملی ایران است که تا پیش از انقلاب ۱۳۵۷ به‌صورت رسمی مورد استفاده بود. این نشان آمیزه‌ای از فرهنگ‌های کهن بین‌النهرین، ایران، عرب، ترک، یهودی، شیعی و مغول است. نشان شیر و خورشید ریشه در ستاره‌بینی دارد؛ به بیان دقیق‌تر، نمایانگر جایگاه خورشید در صورت فلکی شیر است. در هنگام زمامداری دودمان‌های ترک و نزدیک سده ششم هجری، نشان شیر و خورشید از ستاره‌بینی به کارهای هنری در قلمرو اسلامی از مصر تا آسیای میانه وارد شد. از دوران سلجوقیان روم سکه‌هایی با نقش شیر و خورشید را می‌توان یافت و سپس این نشان از سده نهم هجری (پانزدهم میلادی) به‌طور ناپیوسته بر روی پرچم‌های ایران نقش بسته است. نشان شیر و خورشید در هر دودمانی از تاریخ ایران به گونه‌های مختلفی تعبیر شده است. در آغاز تنها نشانی اخترشناسانه بوده است نه نمادی حکومتی. در دوران صفویه این نشان تعبیری شیعی/ایرانی پیدا می‌کند. از زمان شاهان پس از آقامحمدخان قاجار و هم‌زمان با دگرگونی‌های فکری و اجتماعی در آن هنگام، تعبیر شیعی این نشان رفته‌رفته کمرنگ شد. در این دوران این نشان، نادرست به ایران پیش از اسلام نسبت داده‌می‌شود. نشان شیر و خورشید پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران با نشان کنونی جمهوری اسلامی ایران جایگزین شد. بخش بزرگی از شواهد و متون ادبی و باستان‌شناسی، که احمد کسروی، مجتبی مینوی و سعید نفیسی گردآوری و بررسی کرده‌اند، نشان می‌دهد که نشان ستاره‌بینی خورشید در صورت فلکیِ اسد در منطقةالبروج از قرن ششم هجری نقشی نمادین و رایج شد. همین پژوهش‌ها نشان می‌دهد که این نشان از ستاره‌بینی و اخترشناسی وارد فرهنگ عام، نشان‌ها و نقوش هنری شده است.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… سومو یک سبک کُشتی ژاپنی است که در آن هدف شرکت‌کنندگان این است که حریف خود را از رینگ بیرون انداخته یا او را وادار کنند تا یکی از اعضای بدن خود را بر زمین گذارد؟ (در تصویر)
… الیا کازان به عنوان کارگردان، دو جایزه اسکار، چهار جایزه گلدن گلوب و سه جایزه تونی را از آن خود کرد؟
… ریچارد نیکسون از سال ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۴، سی‌وهفتمین رئیس‌جمهور آمریکا بود و تا به امروز نخستین و تنها رئیس‌جمهور این کشور است که از مقام خود کناره‌گیری کرده است؟
… «زبان مردم آذربایجان نه ترکی بلکه زبانی بنام زبان تاتی ایران بوده است» موضوع رساله دکترای احسان یارشاطر بود؟
… نوار موبیوس سطحی است که فقط یک رو و فقط یک مرز دارد. این نوار مثالی از یک رویهٔ جهت‌ناپذیر در ریاضیات است؟
… سرخ‌جامگان به رهبری مازیار در طبرستان و خرم‌دینان به رهبری بابک در آذربایجان علیهٔ عباسیان قیام کردند و سرانجام کشته شدند؟
… تنها جانوری که می‌تواند پس از بلوغ جنسی به دوره نابالغی بازگردد، تیولا یا عروس دریایی نامیرا است که صدها سال عمر می‌کند؟

بیشتر…

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۳ مهر ۱۴۰۳ خورشیدی) ۱٬۰۱۴٬۳۰۱ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

آلبرتو فوجیموری

دست‌کم ۳۷ نفر کشته و بیش از ۳٬۲۰۰ نفر زخمی در پی انفجار پیجرها و بی‌سیم‌های حزب‌الله لبنان.
آلبرتو فوجیموری (در تصویر)، رئیس‌جمهور سابق پرو در سن ۸۶ سالگی درگذشت.
میشل بارنیه توسط رئیس‌جمهور امانوئل مکرون به عنوان نخست‌وزیر فرانسه منصوب شد که باعث اعتراضات ضد دولتی در سراسر کشور گردید.
افتتاحیه بازی‌های پارالمپیک تابستانی در پاریس، فرانسه.

یادبودها

امروز: سه‌شنبه، ۲۴ سپتامبر ۲۰۲۴ میلادی برابر ۳ مهر ۱۴۰۳ هجری خورشیدی و ۲۰ ربیع‌الاول ۱۴۴۶ هجری قمری (UTC)

در گینه بیسائو: روز اعلام استقلال (۱۹۷۳)

رویدادها

۱۹۴۵ - باشگاه فوتبال استقلال تهران، از بزرگترین باشگاه‌های فوتبال در ایران به دست چهار جوان نظامی به نام‌های میرزایی، اصغرنواب، خشایار و عنایت‌الله جانان‌پور در خیابان فردوسی تهران با نام دوچرخه‌سواران بنیانگذاری شد.
۱۹۴۸ - هوندا شرکت بزرگ ژاپنی تولیدکنندهٔ موتورسیکلت و بعدها خودرو، در این روز رسماً آغاز به کار کرد.
۱۹۵۷ - نیوکمپ، بزرگترین ورزشگاه اروپا و ورزشگاه اختصاصی باشگاه بارسلونای اسپانیا در این روز افتتاح شد. ظرفیت این ورزشگاه در ابتدا نود هزار نفر بود و برای ساخت آن سه سال زمان و مبلغی معادل ۱٬۷۳۱ میلیون یورو صرف شد.
۱۹۶۰ - نخستین ناو هواپیمابر اتمی جهان به نام «اِنترپرایز» که در ایالات متحده ساخته شده بود، آغاز به کار کرد.

زادروزها

۱۵ - زادروز ویتلیوس امپراتور روم
۱۸۸۴ - زادروز عصمت اینونو دومین رئیس‌جمهور ترکیه
۱۸۹۶ - زادروزفرانسیس اسکات کی فیتزجرالد نویسندهٔ رمان گتسبی بزرگ
۱۹۱۱ - زادروز کنستانتین چرننکو سیاستمدار و دبیرکل حزب کمونیست اتحاد شوروی، رهبر اتحاد شوروی به مدت ۱۳ ماه
۱۹۳۶ - زادروز جیم هنسن کارگردان، تهیه‌کننده و عروسک‌گردان آمریکایی، برندهٔ جایزه امی
۱۹۵۱ - زادروز پدرو آلمودوار کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس و تهیه‌کنندهٔ اسپانیایی

درگذشت‌ها

۷۶۸ - درگذشت پِپَن سوم پادشاه فرانک‌ها، پدر شارلمانی و نخستین پادشاه از دودمان کارولنژی‌ها
۱۱۸۰ - درگذشت مانوئل یکم فرماندهٔ نظامی، سیاستمدار و امپراتور روم شرقی (بیزانس) از ۱۱۴۳ تا ۱۱۸۰
۱۵۴۱ - درگذشت پاراسلسوسپزشک، کیمیاگر، گیاه‌شناس و ستاره‌شناس سوئیسی-آلمانی
۱۹۰۴ - درگذشت نیلز ریبرگ فینسن زیست‌شناس دانمارکی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی سال ۱۹۰۳
۱۹۱۱ - درگذشت میرزا تورسون‌زاده (در تصویر) قهرمان ملی ،شاعر و سیاستمدار برجستهٔ اهل تاجیکستان
۱۹۷۲ - درگذشت اسفندیار یگانگی نمایندهٔ مجلس و بنیانگذار آبیاری نوین در ایران

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای سپتامبر – یادبودهای بیشتر…

pFad - (p)hone/(F)rame/(a)nonymizer/(d)eclutterfier! Saves Data!