26. 12.
| Šablon:Calendar/Sun1stMonthStartpt. |
| Šablon:Calendar/Sun1stMonthStartnd. |
| Šablon:Calendar/Sun1stMonthStartpn. |
26. prosinca/decembra (26. 12.) je 360. dan godine po gregorijanskom kalendaru (361. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 5 dana.
Događaji
uredi- 1805. — Francuska i Austrija potpisale, u Požunu, (Bratislava) mirovni ugovor, posle Napoleonove pobjede u bici kod Austerlica, kojim je Francuska dobila Veneciju, Istru bez Trsta, Dalmaciju i Boku Kotorsku i učvrstila svoju poziciju u Evropi. Odredbe sporazuma poništene su 1814. na Bečkom kongresu.
- 1825. — U Sankt Peterburgu, na dan polaganja zakletve novom caru Nikolaju I izbila je pobuna dekabrista, protivnika carizma u Rusiji.
- 1898. — Pjer i Marija Kiri otkrili prvi radioaktivni hemijski element i nazvali ga radijum.
- 1908. — Amerikanac Džek Džonson je pobedom nad Kanađaninom Tomijem Barnsom postao prvi crni bokser prvak sveta u teškoj kategoriji.
- 1922. — Vođa Oktobarske revolucije Vladimir Ilič Lenjin završio prvi deo svog "Pisma kongresu", kasnije poznatog kao "Lenjinov testament", u kojem je pozvao komuniste da sačuvaju jedinstvo partije i predložio reforme. U drugom delu "testamenta", koji je napisao 4. januara 1923. Lenjin je sugerisao da Staljin bude smenjen sa mesta generalnog sekretara Komunističke partije.
- 1941. — Suočen s napredovanjem japanskih snaga u Drugom svetskom ratu ka Manili, američki general Daglas Makartur proglasio je filipinsku prestonicu "otvorenim gradom". Uprkos tome u Manili su 1941, 1942. i 1945. vođene teške borbe američkih i japanskih jedinica, tokom kojih su porušeni mnogi delovi grada.
- 1943. — Britanska mornarica je u Drugom svetskom ratu potopila "Šarnhorst", poslednji veliki nemački bojni brod.
- 1968. — U Saveznoj narodnoj skupštini usvojeni su amandmani na Ustav SFR Jugoslavije, kojima se širi autonomija pokrajina i one dobijaju status sličan republikama. Pokrajine su dobile pokrajinski Ustavni zakon, čime je otvoren put gotovo potpuno samostalnoj zakonskoj, izvršnoj i sudskoj vlasti. Pokrajini Kosovo i Metohija uveden je naziv Kosovo.
- 1971. — U znak protesta zbog američkog angažovanja u Vijetnamu, 16 američkih ratnih vetarana Vijetnamskog rata okupiralo je Statuu slobode u njujorškoj luci.
- 1975. — Letom na liniji Moskva-Alma Ata, "Tupoljev-144" je postao prvi supersonični avion u svetu u redovnom saobraćaju.
- 1979. — Sovjetske trupe zauzele predsjedničku palaču u Kabulu.
- 1982. — Osobno računalo (PC), odabrano za "Osobu godine" američkog časopisa Times.
- 1989. — Rumunski Front nacionalnog spasa naimenovao novu vladu s Jonom Ilijeskuom na čelu, dan posle pogubljenja Nikolae Čaušeskua.
- 1990. — Skupština Slovenije proglasila samostalnost te republike, nakon plebiscita 23. decembra na kome se 86 odsto glasača izjasnilo za nezavisnu slovenačku državu.
- 1991. — U Alžiru su održani prvi višepartijski parlamentarni izbori od sticanja nezavisnosti od Francuske 1962.
- 1994. — Napadom komandosa na oteti francuski putnički avion na aerodromu u Marseju oslobođeno je 239 putnika i članova posade koje su islamski teroristi držali kao taoce posle otmice 24. decembra u Alžiru. Komandosi su ubili svu četvoricu terorista.
- 1998. — Bivši lideri Crvenih Kmera Kije Sampan i Nuon Čea predali su se kambodžanskoj vladi. Za vreme režima Crvenih Kmera sredinom sedamdesetih godina 20. veka u Kambodži je ubijeno ili je umrlo od gladi i bolesti 1,7 miliona ljudi.
- 1998. — Srpske snage bezbednosti na Kosovu počele su napad na području mesta Podujevo, nakon što je u selu Obrandže ubijen jedan Srbin.
- 2000. — U požaru u diskoteci u kineskom gradu Liojangu život je izgubilo 311 ljudi.
- 2001. — Izraelski ministar odbrane Bendžamin Ben-Elizer izabran je za predsednika Laburističke partije.
- 2003. — U zemljotresu jačine 6,3 stepena Rihterove skale koji je pogodio iranski grad Bam, poginulo je oko 30.000 ljudi.
- 2004. — Razorni val, tsunami, uzrokovan snažnim podmorskim potresom poharao je obale 12 država Indijskog oceana. Stradalo je više od 200,000 ljudi. Vidi Tsunami u Indijskom oceanu 2004..
Rođenja
uredi- 1716. — Tomas Grej, engleski pisac.
- 1791. — Charles Babbage, engleski matematičar, izumitelj i ekonom.
- 1883. — Moris Utrilo, engleski slikar.
- 1891. — Henry Miller, američki književnik.
- 1893. — Mao Zedong, kineski političar i državnik.
- 1912. — Eugène Ionesco, francuski dramatičar rumunjskog porijekla (u. 1994.).
- 1912. — Renato Guttuso, talijanski slikar (u. 1987).
- 1914. — Richard Widmark, američki glumac (u. 2008).
- 1930. — Wilferd Madelung, njemački orijentalist.
- 1938. — Mirko Kovač, bosanski književnik.
- 1947. — Marija Veger-Demšar, bivša jugoslavenska i srpska košarkašica.
- 1951. — Žarko Varajić, jugoslovenski i srpski košarkaš.
- 1963. — Lars Ulrich, dansko-američki bubnjar i tekstopisac.
- 1974. — Jasmin Agić, bivši hrvatski nogometaš i nogometni reprezentativac.
- 1975. — Marcelo Ríos, nekadašnji čileanski teniser.
- 1975. — Matteo Soragna, talijanski košarkaš.
- 1982. — Aksel Lund Svindal, norveški alpski skijaš.
- 1987. — Mikhail Kukushkin, kazahstansko-ruski teniser.
- 1989. — Diego Simonet, argentinski rukometaš.
Smrti
uredi- 1562. — Mikša Pelegrinović, hrvatski plemić i pjesnik (r. 1500.).
- 1848. — George Stephenson, engleski inženjer i izumitelj (r. 1781.).
- 1890. — Hajnrih Šliman, nemački arheolog koji je 1868. otkrio Troju. (r.1822).
- 1972. — Hari Truman, predsednik SAD. (r.1884).
- 1977. — Howard Hawks, američki filmski redatelj (r. 1896.).
- 1994. — Sylva Koscina (Silva Košćina), italijanska manekenka i glumica (r. 1933.).
Praznici i dani sećanja
uredi- Blagdan Sv.Stjepana.
.
Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar