Малави
Малави | |
ингл. Republic of Malawi | |
Байрак[d] | Илтамга[d] |
Нигезләнү датасы | 6 июль 1964 |
---|---|
Рәсми исем | Malawi, Malawi һәм la République du Malawi[1] |
Кыскача исем | 🇲🇼 |
Гомер озынлыгы | 63,223 ел[2] |
... хөрмәтенә аталган | Ньяса күле |
Демоним | Malawian, malawi, Malawiano, Malaviyänan, ملاوي, ملاوية, ملاويون, מלאווי, מלאווית, malawieni, malawian, malawiană, মালাউইয়ীয়, malawiano, malawiana, malawiani, malawiane, malaui, malauianu, malauiana, Malaviano, マラウイ人, 말라위인, Malawite[1], maławiana, maławiane, maławiani, maławian, malawià, malawiana, malawians, malawianes, مالاوي, مالاوية, مالاويين, مالاويات, Malavijec һәм Malavijka |
Рәсми тел | инглиз теле һәм чева теле |
Гимн | Малави гимны[d] |
Мәдәният | Малави мәдәнияте[d] |
Шигарь тексты | Unity and Freedom, The warm heart of Africa һәм Undod a Rhyddid |
Дөнья кисәге | Африка[3] |
Дәүләт | Малави |
Башкала | Лилонгве[d][4] |
Сәгать поясы | UTC+02:00 һәм Africa/Blantyre[d][5] |
Табигый-георафик объект эчендә урнашкан | Көньяк Африка |
Иң көнчыгыш ноктасы | 14°53′43″ к. к. 35°55′07″ кч. о. |
Иң төньяк ноктасы | 9°22′ к. к. 33°00′ кч. о. |
Иң көньяк ноктасы | 17°07′46″ к. к. 35°05′50″ кч. о. |
Иң көнбатыш ноктасы | 13°37′15″ к. к. 32°40′21″ кч. о. |
Геомәгълүматлар | Data:Malawi.map |
Иң югары ноктасы | Муландже[d] |
Иң түбән ноктасы | Шире[d] |
Дәүләт башлыгы вазыйфасы | Малави президенты[d] |
Ил башлыгы | Лазарус Чаквера[d][6] |
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы | Малави президенты[d] |
Хөкүмәт башлыгы | Лазарус Чаквера[d] |
Башкарма хакимият | Малави министрлар кабинеты[d] |
Канунбирү органы | Малави милли ассамблеясе[d] |
Үзәк банкы | Малави резерв банкы[d] |
Дипломатик мөнәсәбәтләр | Австралия, Исраил, Мозамбик, Нигерия, Руанда, Көньяк Африка Җөмһүрияте, Малайзия, Кытай Җөмһүрияте, Замбия, Америка Кушма Штатлары, Кытай, Бангладеш, Германия, Корея Халык Демократик Җөмһүрияте[7] һәм Косово Җөмһүрияте |
Әгъзалык | Берләшкән Милләтләр Оешмасы, Милләтләр Дуслыгы[8], АБ, Бөтендөнья сәүдә оешмасы, Халыкара реконструкция һәм үсеш банкы[d], Халыкара үсеш ассоциациясе[d], Халыкара финанс корпорациясе[d], Инвестицияләр иминлеген гарантияләү буенча күпъяклы агентлык[d], Инвестицион бәхәсләрне хәл итү буенча халыкара үзәк[d], Африка үсеш банкы[d], ЮНАМИД[d], Африка, Кариб диңгезе һәм Тын океан дәүләтләре[d], Интерпол[9][10], ХКТО[d][11][12], Мәгариф, фән һәм мәдәният сораулары буенча Берләшкән Милләтләр Оешмасы, Африка көньягын үстерү җәмгыяте[d], Бөтендөнья почта берлеге[13][14], Халыкара телекоммуникацияләр берлеге[d][15], Бөтендөнья метеорология оешмасы[16], Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы[17] һәм Бөтендөнья таможня оешмасы[d][18] |
Халык саны | 18 622 104 (2017)[19] |
Ир-ат халкы | 9 168 342[20], 9 418 758[20], 9 670 800[20] һәм 9 924 861[20] |
Хатын-кыз халкы | 9 698 995[20], 9 958 303[20], 10 218 942[20] һәм 10 480 456[20] |
Административ бүленеше | Үзәк төбәге[d], Төньяк төбәге[d] һәм Көньяк төбәге[d] |
Акча берәмлеге | Малави квачасы[d] |
Номиналь тулаем эчке продукт | 12 602 334 124 $[21] һәм 13 164 667 627 $[21] |
Кеше потенциалы үсеше индексы | 0,512[22] |
Inequality-adjusted Human Development Index | 0,377[23] |
Эшсезлек дәрәҗәсе | 8 процент[24] |
Нәрсә белән чиктәш | Замбия, Танзания һәм Мозамбик |
Автомобил хәрәкәте ягы | сул[d][25] |
Челтәр көчәнеше | 230 вольт[26] |
Электр аергычы төре | BS 1363[d][26] |
Әүвәлгесе | Малави[d] |
Алыштырган | Малави[d] |
Кулланылган тел | инглиз теле[27], Ndali[d], Малави ломве теле[d], Tonga[d], Nyakyusa[d], Lambya[d], яо теле, чева теле, тумбука теле[d], Malawi Sena[d], Kokola[d], Shinyiha[d] һәм Nyika[d] |
Кайда өйрәнелә | Malawian studies[d] |
Мәйдан | 118 484 км²[28][29] |
Рәсми веб-сайт | malawi.gov.mw |
Һәштәге | Malawi |
Югары дәрәҗәле Интернет домены | .mw |
Тематик география | Малави географиясе[d] |
Феноменның икътисады | Малави икътисады[d] |
Феноменның демографиясе | Малави халкы[d] |
Мәктәптә укымаган балалар саны | 764 717[30] |
Джини коэффициенты | 38,5[31] |
Өстәлгән кыйммәт салымы күләме | 16,5 процент |
Тулаем туулар коэффициенты | 5,129[32] |
Шәһәр халкы | 3 240 276[20], 3 376 840[20], 3 519 490[20] һәм 3 668 876[20] |
Авыл халкы | 15 627 061[20], 16 000 221[20], 16 370 252[20] һәм 16 736 441[20] |
Демократия индексы | 5,74[33] |
BTI Governance Index | 4,72[34], 5,5[34], 5,66[34], 5,86[34], 5,99[34], 5,63[34], 5,61[34], 5,7[34] һәм 5,64[35] |
BTI Status Index | 4,89[34], 5,35[34], 5,56[34], 5,57[34], 5,77[34], 5,55[34], 5,49[34], 5,41[34] һәм 5,47[35] |
Туым күрсәткече | 33,598[20], 33,233[20], 32,859[20] һәм 32,611[20] |
Үлем күрсәткече | 6,611[20], 6,706[20], 6,983[20] һәм 6,934[20] |
Happy Planet Index score | 38,7[36] |
Илнең мобиль коды | 650 |
Илнең телефон коды | +265 |
Гадәттән тыш хәлләрдә ярдәм телефоны | 9-9-9[d][37], 998[d][37], 997[d][37] һәм 990[d][37] |
Номер тамгасы коды | MW |
Диңгездәге идентификацияләү номеры | 655 |
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме | Төркем:Малавида төшерелгән фильмнар[d] |
Малави Викиҗыентыкта |
Малави рәсми рәвештә Малави Республикасы Көньяк-Көнчыгыш Африкада урнашкан элек Ньясалэнд буларак мәгълүм булган диңгезгә чыгуы булмаган дәүләт. Көнбатышта ул Замбия белән, төньякта һәм төньяк-көнчыгышта Танзания белән һәм көнчыгышта, көньякта һәм көньяк-көнбатышта Мозамбик белән чиктәш. Малави 118 484 км² мәйдан били һәм аның халык саны фараз иткәнчә (2021 елның январена) 19 431 566 кеше. Малавиның башкаласы (һәм иң зур шәһәре) - Лилонгве. Аның зурлыгы буенча икенче шәһәре Блантайр, өченчесе Мзузу һәм дүртенчесе элеккеге башкаласы Зомба. Малави атамасы Маравидан килеп чыккан, бу даирәдә яшәгән Чева халкының борынгы атамасы.
Диннәр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Малавида 2018 елгы халык санын алу мәгълүматлары буенча, ил халкының (19 млн кеше, 2020 елга) 82,3 % ы ―христианнар (протестантлар 58,5 %, католиклар 17,2 % һ. б. христиан диннәре). 13, 8 % ы ― мөселманнар (күпчелеге ― сөнниләр, калганнары ― шигыйлар).[38].
Галерея
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]-
Чиловаматамбе, Касунгу районы, Малавидагы балалар.
-
Каронга, Малавида сыйныф бүлмәсендә мәктәп балалары.
-
Ксиллофонда уйнаучы Малави кешесе
-
Чонгони Таш Сәнгате Өлкәсе
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ 1,0 1,1 http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
- ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
- ↑ https://www.workwithdata.com/place/malawi
- ↑ http://www.statoids.com/umw.html
- ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/africa
- ↑ http://www.bbc.com/news/world-africa-27648964
- ↑ https://www.ncnk.org/sites/default/files/content/resources/publications/NCNK_Issue_Brief_DPRK_Diplomatic_Relations.pdf
- ↑ https://thecommonwealth.org/our-member-countries/malawi
- ↑ https://www.interpol.int/Member-countries/World — Интерпол.
- ↑ https://www.interpol.int/Who-we-are/Member-countries/Africa/MALAWI
- ↑ https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/ — ХКТО.
- ↑ https://www.opcw.org/about-us/member-states/malawi
- ↑ http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html
- ↑ https://www.upu.int/en/Universal-Postal-Union/About-UPU/Member-Countries?csid=-1&cid=185
- ↑ https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8
- ↑ https://public.wmo.int/en/members/malawi
- ↑ https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/
- ↑ https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf
- ↑ база данных Всемирного банка — Бөтендөнья банкы.
- ↑ 20,00 20,01 20,02 20,03 20,04 20,05 20,06 20,07 20,08 20,09 20,10 20,11 20,12 20,13 20,14 20,15 20,16 20,17 20,18 20,19 20,20 20,21 20,22 20,23 (unspecified title) — база данных Всемирного банка.
- ↑ 21,0 21,1 https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD — Бөтендөнья банкы.
- ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
- ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
- ↑ http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS
- ↑ http://chartsbin.com/view/edr
- ↑ 26,0 26,1 World Plugs / мөхәррир Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе
- ↑ Crystal D. English as a Global Language — 2 — Cambridge University Press, 2012. — 224 p. — ISBN 978-1-107-61180-1, 978-0-511-07862-0, 978-0-521-82347-0, 978-0-521-53032-3
- ↑ https://dbpedia.org/page/Malawi
- ↑ https://www.enciclopedia.cat/gran-enciclopedia-catalana/malawi
- ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
- ↑ https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI
- ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
- ↑ 2020 Democracy Index
- ↑ 34,00 34,01 34,02 34,03 34,04 34,05 34,06 34,07 34,08 34,09 34,10 34,11 34,12 34,13 34,14 34,15 https://www.bti-project.org
- ↑ 35,0 35,1 https://bti-project.org/en/reports/country-dashboard/MWI
- ↑ https://happyplanetindex.org/countries/?c=MWI
- ↑ 37,0 37,1 37,2 37,3 International Numbering Resources Database: ITU-T E.129 National-only numbers linked with emergency services and other services of social value / мөхәррир Халыкара телекоммуникацияләр берлеге
- ↑ 2018 Population and Housing Census Main Report. Malawi National Statistical Office. әлеге чыганактан 2020-06-08 архивланды. 2021-12-03 тикшерелгән.