Kopulacja
Kopulacja[1][2] (łac. copulatio), akt płciowy[1][2], spółkowanie[1][2] – stosunek płciowy, który u zwierząt polega na bezpośrednim kontakcie dwóch osobników (różnych płci lub obojnaczych) w celu zaplemnienia i zapłodnienia. W akcie tym wykorzystywane są najczęściej różnie wykształcone narządy kopulacyjne. Kopulację u większości zwierząt poprzedza określony rytuał godowy i wydzielanie specyficznych sygnałów zapachowych (np. feromony), dźwiękowych (np. ptasi śpiew) i wzrokowych (np. szata godowa)[1].
U kręgowców właściwa kopulacja rozpoczyna się w momencie włożenia prącia (męski narząd kopulacyjny) do pochwy (żeński narząd kopulacyjny). Następnie, wskutek tzw. ruchów frykcyjnych, dochodzi do mechanicznej stymulacji receptorów na prąciu, co prowadzi do ejakulacji[1][2]. Czas trwania kopulacji jest zależny od gatunku i wynosi przykładowo: kilka sekund u przeżuwaczy, kilkanaście sekund u koni, czy 20–40 minut u psów. Najdłuższą kopulację, trwającą nawet 2 dni, zaobserwowano u niektórych gatunków ślimaków[1].
U organizmów jednokomórkowych kopulacja polega na zlaniu się cytoplazmy gamet, po którym następuje kariogamia[1][2].
Kopulacja nie musi prowadzić do zapłodnienia, a jej celem może być osiągnięcie orgazmu. W przypadku zwierząt właściwsze jest używanie określenia spółkowanie. Przykładem zwierząt często spółkujących w celu podtrzymania więzi społecznych i dla przyjemności są szympansy karłowate[3].
U niektórych zwierząt do kopulacji dochodzi tylko sezonowo, w okresie rui, kiedy organizmy samców i samic wytwarzają odpowiednie hormony potrzebne do osiągnięcia gotowości do kopulacji[potrzebny przypis].
Kopulacja ma czasem gwałtowny przebieg, np. u niektórych pajęczaków z rzędu solfugi szybkie działanie samca jest wymuszone chęcią ucieczki przed agresywną samicą. Natomiast rzadko zdarza się, wbrew utartym poglądom, że żyjące na wolności samice modliszek zjadają po kopulacji samce – dzieje się tak najczęściej w przypadku owadów zamkniętych w hodowli, ponieważ samiec nie ma po prostu dokąd uciec przed większą i silniejszą samicą[potrzebny przypis].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Kopulacja makaków królewskich (Macaca mullata) -
Kopulacja szympansów karłowatych (Pan paniscus) -
Kopulacja wilków szarych (Canis lupus) -
Kopulacja lwów afrykańskich (Panthera leo) -
Kopulacja ślimaków z gatunku Cornu aspersum -
Kopulacja żółwia pustynnego (Centrochelys sulcata) -
Kopulacja modraszka korydona (Polyommatus coridon) -
-
Kopulacja nastrosza topolowca (Laothoe populi) -
Kopulacja biedronek siedmiokropek (Coccinella septempunctata) -
Kopulacja pienika olchowieca (Aphrophora alni) -
Kopulacja psów domowych (Canis familiaris) -
Kopulacja kóz domowych (Capra hircus) -
Kopulacja dżdżownic -
Kopulacja wiewiórek -
Kopulacja kleszczy -
Kopulacja pawia indyjskiego (Pavo cristatus) -
Kopulacja (krycie) bydła domowego (Bos taurus) -
Kopulacja pingwina magellańskiego (Spheniscus magellanicus) -
Wizualizacja kopulacji tyranozaurów (Tyrannosaurus rex)
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g Encyklopedia Biologia. Agnieszka Nawrot (red.). Kraków: Wydawnictwo GREG, s. 259. ISBN 978-83-7327-756-4.
- ↑ a b c d e Słownik tematyczny. Biologia, cz. 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 69, ISBN 978-83-01-16530-7.
- ↑ By Henry Nicholls: BBC – Earth – Do bonobos really spend all their time having sex?. BBC, 2016-03-17. [dostęp 2019-03-03]. (ang.).