Aqbeż għall-kontentut

Papahānaumokuākea

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa
Mappa ta' Papahānaumokuākea.

Papahānaumokuākea (pronunzjat: /pɑːpɑːˈhɑːnaʊmoʊkuˌɑːkeɪ.ə/), magħruf formalment bħala l-Monument Nazzjonali tal-Baħar ta' Papahānaumokuākea (bl-Ingliż: Papahānaumokuākea Marine National Monument; PMNM) huwa Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO[1] u monument nazzjonali tal-Istati Uniti, li jinkludi 583,000 mil kwadru (1,510,000 km2) ta' ilmijiet oċeaniċi, inkluż għaxar gżejjer u skolli tal-qroll tal-Gżejjer tal-Majjistral ta' Hawaii. Inħoloq f'Ġunju 2006 b'140,000 mil kwadru (360,000 km2) u tkabbar f'Awwissu 2016 billi l-konfini tiegħu tressqu sal-limitu taż-żona ekonomika esklużiva, u b'hekk sar waħda mill-ikbar żoni protetti fid-dinja.[2] Is-sit huwa magħruf b'mod internazzjonali għall-valuri kulturali u naturali tiegħu kif ġej:

Is-sit fih importanza kożmoloġika u tradizzjonali profonda għall-kultura ħajja tal-poplu nattiv ta' Hawaii, bħala ambjent anċestrali, bħala rappreżentanza tal-kunċett ta' fratellanza f'Hawaii bejn il-bniedem u d-dinja naturali, u bħala l-post fejn hemm it-twemmin li l-ħajja toriġina minn hemm u terġa' tispiċċa hemmhekk wara l-mewt. Fuq tnejn mill-gżejjer, Nihoa u Mokumanamana, hemm fdalijiet arkeoloġiċi marbuta mal-insedjament u mal-użu pre-Ewropew. Il-biċċa l-kbira tal-monument huwa magħmul minn ħabitats pelaġiċi u tal-ilma fond, b'karatteristiċi notevoli bħal muntanji tal-baħar u xtut taħt l-ilma, skolli estensivi tal-qroll u laguni.[1]

Deskrizzjoni

[immodifika | immodifika s-sors]
Rizza ħamra ta' Papahānaumokuākea.

Il-monument isostni 7,000 speċi u kwart minnhom huma endemiċi. Fost l-ispeċijiet prominenti hemm il-fekruna tal-baħar Eretmochelys imbricata fil-periklu ta' estinzjoni, il-fekruna tal-baħar mhedda Chelonia mydas, il-bumarin mhedded ta' Hawaii, l-isponsuni ta' Laysan u ta' Nihoa, il-pespus ta' Nihoa, il-papra ta' Laysan, għasafar tal-baħar bħall-albatross ta' Laysan, bosta speċijiet ta' pjanti inkluż il-palm Pritchardia, u bosta speċijiet ta' artropodi. Skont il-Fondi Fiduċjarji tal-Karità ta' Pew, il-popolazzjonijiet tal-awwisti ma rkuprawx mill-ħsad estensiv li sar fis-snin 80 u 90 tas-seklu 20, li issa huwa pprojbit;[3] ir-riżorsi tas-sajd li għad fadal jiġu mistada żżejjed, għalkemm is-sajd kummerċjali huwa pprojbit.[4]

Is-Servizz Nazzjonali tas-Sajd fil-Baħar (NMFS) irrapporta fl-2008 li bosta popolazzjonijiet ta' speċijiet ma rkuprawx għalkollox mill-bidla fuq skala kbira li seħħet fl-ekosistema oċeanika u li affettwat it-Tramuntana tal-Paċifiku lejn l-aħħar tas-snin 80 u l-bidu tas-snin 90 tas-seklu 20. Din il-bidla naqqset il-popolazzjonijiet ta' speċijiet importanti bħall-awwista xewkija, l-għasafar tal-baħar u l-bumarin ta' Hawaii. Il-monument jingħata protezzjoni ta' konservazzjoni stretta, b'eċċezzjonijiet għal użi tradizzjonali tal-poplu nattiv ta' Hawaii u turiżmu limitat.[5]

Il-monument ikopri bejn wieħed u ieħor 583,000 mil kwadru (1,510,000 km2) ta' skolli, gżejjer ta' skolli tal-qroll u baħar baxx u fond (sa 200 mil (320 km) lil hinn mill-kosta) fl-Oċean Paċifiku – ikbar mill-parks nazzjonali kollha tal-Istati Uniti f'daqqa.[6] Fih madwar 10 fil-mija tal-ħabitat tropikali tal-iskolli tal-qroll tal-baħar baxx (jiġifieri sa fond ta' 180 metru) fit-territorju Amerikan.[7] Huwa kemxejn ikbar mill-Iskoll il-Kbir tal-Qroll tal-Awstralja, fih bejn wieħed u ieħor daqs il-Ġermanja, u huwa daqsxejn iżgħar mill-Alaska.

Il-gżejjer inklużi fil-monument kollha kemm huma jagħmlu parti mill-Istat ta' Hawaii, għajr il-Gżejjer tal-Iskoll tal-Qroll ta' Midway, li jagħmlu parti miż-żona tal-gżejjer periferiċi minuri tal-Istati Uniti. Il-Mitjar ta' Henderson, fil-Gżejjer tal-Iskoll tal-Qroll ta' Midway, jipprovdi aċċess bl-ajru għall-monument.

Madwar 132,000 mil kwadru (340,000 km2) tal-monument jagħmlu parti mir-Riżerva tal-Ekosistema tal-Iskoll tal-Qroll tal-Gżejjer tal-Majjistral ta' Hawaii, li ġiet iddeżinjata fis-sena 2000. Il-monument jinkludi wkoll ir-Refuġju Nazzjonali tan-Natura Selvaġġa tal-Gżejjer tal-Iskolli tal-Qroll ta' Midway (590,991.50 akru (2,391.7 km2)) u l-Mafkar Nazzjonali tal-Battalja ta' Midway, is-Santwarju tal-Għasafar tal-Baħar tal-Istat ta' Hawaii fil-Gżejjer tal-Iskolli tal-Qroll ta' Kure, u r-Refuġju tal-Baħar Statali tal-Gżejjer tal-Majjistral ta' Hawaii.

Bħala sit imħallat b'riżorsi naturali u kulturali, l-Unjoni Internazzjonali għall-Konservazzjoni tan-Natura (IUCN) ikkummentat fuq il-karatteristiċi naturali tal-monument, u l-Kunsill Internazzjonali tal-Monumenti u s-Siti (ICOMOS) ivvalutat l-aspetti kulturali tas-sit.

Amministrazzjoni

[immodifika | immodifika s-sors]
Mappa tal-pożizzjoni globali tas-siti kollha fis-sistema nazzjonali ta' santwarji tal-baħar tal-Istati Uniti.

Iż-żona oċeanika tal-monument tiġi amministrata mill-Amministrazzjoni Oċeanika u Atmosferika Nazzjonali (NOAA). Din tinkludi refuġji, santwarji u riżervi ddeżinjati ta' Hawaii u tal-Istati Uniti, kif ukoll imfakar b'amministrazzjoni separata.

Ir-Refuġju Nazzjonali tan-Natura Selvaġġa tal-Gżejjer ta' Hawaii, b'erja ta' 254,418.1 akru (397.53 mil kwadru; 1,029.6 km2) jiġi amministrat mis-Servizz tal-Ħut u tal-Organiżmi Selvaġġi tal-Istati Uniti (FWS).

Storja

[immodifika | immodifika s-sors]

Il-Gżejjer tal-Majjistral ta' Hawaii (bl-Ingliż: Northwestern Hawaiian Islands; NWHI) ġew protetti għall-ewwel darba fit-3 ta' Frar 1909, meta l-President tal-Istati Uniti Theodore Roosevelt ħoloq ir-Riżerva tal-Għasafar tal-Gżejjer ta' Hawaii permezz tal-Ordni Eżekuttiv Nru 1019, bħala rispons għall-qtil eċċessiv tal-għasafar tal-baħar, u bħala rikonoxximent tal-importanza tal-NWHI bħala siti fejn ibejtu l-għasafar tal-baħar. Il-President Franklin D. Roosevelt ikkonvertiha fir-Refuġju Nazzjonali tan-Natura Selvaġġa tal-Gżejjer ta' Hawaii fl-1940. Wara dan il-perjodu kien hemm sensiela ta' tkabbir inkrementali tal-protezzjoni, li wasslet għall-istabbiliment ta' Refuġju Nazzjonali tan-Natura Selvaġġa tal-Gżejjer tal-Iskolli tal-Qroll ta' Midway fl-1988, tas-Santwarju tan-Natura Selvaġġ tal-Gżejjer tal-Iskolli tal-Qroll ta' Kure fl-1993, u tar-Riżerva tal-Ekosistema tal-Iskolli tal-Qroll tal-NWHI fis-sena 2000.[8]

Albatrosses ta' Laysan u ta' denbhom qasir f'Papahānaumokuākea.

Il-President Bill Clinton stabbilixxa r-Riżerva tal-Ekosistema tal-Iskolli tal-Qroll tal-Gżejjer tal-Majjistral ta' Hawaii fl-4 ta' Diċembru 2000 permezz tal-Ordni Eżekuttiv Nru 13178. L-Ordni Eżekuttiv ta' Clinton beda proċess ta' deżinjazzjoni tal-NWHI bħala Santwarju Nazzjonali tal-Baħar. Fl-2002 kien hemm perjodu miftuħ għall-kummenti tal-pubbliku. Fl-2005, il-Gvernatur ta' Hawaii Linda Lingle ddikjarat partijiet mill-monument bħala refuġju statali tal-baħar.

F'April 2006, il-President George W. Bush u martu raw il-film dokumentarju Voyage to Kure fid-Dar il-Bajda flimkien mar-reġista tiegħu, Jean-Michel Cousteau. Mistagħġeb bl-eżemplari ta' flora u ta' fawna li ra fil-film, Bush minnufih ħadem biex iżid il-protezzjoni.[9][10][11]

Bumarin ta' Hawaii.

Fil-15 ta' Ġunju 2006, Bush iffirma l-Proklamazzjoni Nru 8031, sabiex l-ilmijiet tal-Gżejjer tal-Majjistral ta' Hawaii jiġu ddeżinjati bħala monument nazzjonali skont l-Att dwar l-Antikitajiet tal-1906. Permezz tal-użu tal-Att dwar l-Antikitajiet, ġie evitat il-perjodu normali ta' sena ta' konsultazzjonijiet u rażżan il-proċess ta' input mill-pubbliku eżatt qabel ma ġie ppubblikat l-abbozz ta' stqarrija dwar l-impatt ambjentali għas-Santwarju Nazzjonali tal-Baħar propost tal-Gżejjer tal-Majjistral ta' Hawaii. Dan kien it-tieni użu li Bush għamel tal-Att dwar l-Antikitajiet, wara d-dikjarazzjoni tal-Monument Nazzjonali tal-Art tad-Dfin tal-Afrikani f'Manhattan fi Frar 2006.[12] Il-proċess illeġiżlat għall-involviment tal-partijiet ikkonċernati fl-ippjanar u fil-ġestjoni ta' żona tal-baħar protetta diġà kien dam ħames snin, iżda l-istabbiliment ħesrem tal-NWHI bħala Monument Nazzjonali, minflok Santwarju, ipprovda protezzjoni iktar immedjata u reżiljenti. Il-protezzjoni hija revokabbli biss permezz ta' leġiżlazzjoni.[13]

Joshua Reichert ipproklama l-importanza tad-deżinjazzjoni fil-pront, billi qal:

L-istatus ta' monument huwa iktar veloċi u iktar komprensiv; u huwa iktar permanenti. Att tal-Kungress biss jista' jirrevoka deżinjazzjoni ta' monument. Il-proċess ta' santwarju jdum iktar u jinvolvi iktar input mill-Kungress, iktar dibattitu pubbliku, iktar smigħ u iktar laqgħat. U hu [George W. Bush] ovvjament illum ħa d-deċiżjoni li jagħmel pass qalbieni biex jinħoloq xi ħaġa immedjata, sabiex il-liġi tapplika minnufih għal dan il-post.

Dniefel jgħumu f'Papahānaumokuākea.

L-NWHI fl-imgħoddi kienu jirrappreżentaw kważi nofs il-ħatt lokali tal-ħut tal-qiegħ f'Hawaii. Is-sajd tal-ħut tal-qiegħ tal-NWHI kien limitat ħafna, bi tmien bastimenti tas-sajd, li kienu ristretti għal tul ta' 60 pied (18-il metru).[14][15] Frank McCoy, li dak iż-żmien kien il-President tal-Kunsill tal-Ġestjoni tas-Sajd Reġjonali fil-Punent tal-Paċifiku stqarr:

Aħna sodisfatti li l-President jirrikonoxxi l-qagħda kważi mhux mittiefsa tal-ilmijiet tal-Gżejjer tal-Majjistral ta' Hawaii. Nemmnu li l-abbundanza u l-bijodiversità taż-żona jixhdu il-ġestjoni ta' suċċess tas-sajd tal-NWHI mill-Kunsill fl-aħħar 30 sena u jindikaw li s-sajd regolat b'mod xieraq jista' jsir fl-NWHI mingħajr ma jkollu impatt fuq l-ekosistema. L-ammont żgħir ta' sajd tal-ħut tal-qiegħ tal-NWHI ma xekkilx u mhux se jxekkel il-protezzjoni tal-NWHI li l-President Bush jixtieq jikseb permezz tad-deżinjazzjoni taż-żona bħala monument nazzjonali.[3]

Is-Servizz Nazzjonali tas-Sajd fil-Baħar ippubblika rapporti dwar is-saħħa tal-istokkijiet tal-ħut tal-qiegħ. Ġie rrakkomandat li s-sajd kummerċjali u rikreattiv tal-ħut tal-qiegħ u tal-ħut pelaġiku jitkompla skont abbozz tal-2004 ta' protezzjonijiet tal-NOAA.

George W. Bush jiffirma l-proklamazzjoni għall-istabbiliment tal-monument fil-15 ta' Ġunju 2006.

Fis-27 ta' Frar 2007, il-President Bush emenda l-Proklamazzjoni Nru 8031, il-monument ingħata l-isem ta' "Papahānaumokuākea", ispirat mill-ismijiet tad-divinità ħallieqa femminili ta' Hawaii, Papahānaumoku, u r-raġel tagħha Wākea.

Fil-15 ta' Mejju 2007, il-President Bush ħabbar li kien beħsiebu jippreżenta l-monument għall-għoti ta' status ta' Żona Partikolarment Sensittiva tal-Baħar (PSSA), biex b'hekk "il-baħħara jiġu allertati biex ikunu kawti fiż-żona sensittiva u ekoloġikament importanti li jkunu deħlin fiha".[16] F'Ottubru 2007, il-Kumitat tal-Protezzjoni Ambjentali tal-Baħar tal-Organizzazzjoni Marittima Internazzjonali ddeżinja l-monument bħala PSSA. Is-sajd kummerċjali ntemm fl-2010.

Il-Panel ta' bejn l-Aġenziji Federali għas-Siti ta' Wirt Dinji ddeżinja l-monument bħala sit indikattiv f'Novembru 2008. Il-monument nazzjonali tniżżel fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO f'Lulju 2010 bħala "Papahānaumokuākea", fl-34 sessjoni tal-Kumitat tal-Wirt Dinji fi Brażilja.[17]

Ġlieba ħut aħmar f'Papahānaumokuākea.

Spedizzjoni tal-2010 fl-iskolli tal-qroll ta' Kure bagħtet bugħaddasa sa fond ta' 250 pied (76 metru) u ġew żvelati speċijiet ġodda ta' qroll u annimali oħra. L-Akkwarju ta' Waikiki ħa ħsieb il-kultivazzjoni ta' dawn l-ispeċijiet ġodda ta' qroll.[18]

Fit-3 ta' Awwissu 2015, xi bugħaddasa sabu r-relitt tal-Mission San Miguel (T-AO-129) tal-Flotta Navali tal-Istati Uniti fi ħdan il-monument. Il-bastiment kien għereq hemmhekk fit-8 ta' Ottubru 1957, meta bis-saborra mimlija ħabat b'veloċità kbira ma' sikka fl-Iskoll tal-Qroll ta' Maro. Ir-riċerkaturi mmappjaw u studjaw ir-relitt fil-post.

F'Awwissu 2016, il-President Barack Obama kabbar l-erja tal-monument bi kważi erba' darbiet, sal-limiti taż-żona ekonomika esklużiva. Dak iż-żmien kienet l-ikbar żona tal-baħar protetta fid-dinja.[19][20]

Laysan Albatross spots a toothbrush
Matul jum annwali tat-tindif li sar fl-2015, tneħħew 705 xkupilji tas-sniem u oġġetti tal-iġjene personali mix-xtut ta' Papahānaumokuākea.

Fil-21 ta' Ottubru 2019, ir-relitt tal-bastiment li jġorr l-inġenji tal-ajru tal-Flotta Navali Imperjali Ġappuniża, Akagi, li għereq matul it-Tieni Gwerra Dinjija fil-Battalja ta' Midway fl-4 ta' Ġunju 1942, instab fi ħdan il-monument mill-bastiment tar-riċerka Petrel.[21]

Fl-2020 ġiet skoperta speċi ta' alka li kienet qed toqtol irqajja' kbar ta' qroll.[22]

Fl-2022, studju rrapporta li ż-żona tal-baħar protetta kienet qed isservi bħala żona tat-tkabbir tat-tonn. Qrib ir-riżerva, il-qabdiet tat-tonn tal-pinna safra (Thunnus albacares) żdiedu b'54 % bejn l-2016 u l-2019, u l-qabdiet tat-tonn għajnu kbira jew obeż (Thunnus obesus) żdiedu bi 12 %. Il-qabdiet żdiedu l-iktar bejn 115-il mil sa 230 mil mill-konfini taż-żona.[23]

Sit ta' Wirt Dinji

[immodifika | immodifika s-sors]

Papahānaumokuākea ġie ddeżinjat bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-2010.[1]

Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' ħames kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (iii) "Xhieda unika jew minn tal-inqas eċċezzjonali ta' tradizzjoni kulturali jew ta' ċivilizzazzjoni li għadha ħajja jew li għebet"; il-kriterju (vi) "Assoċjazzjoni diretta jew tanġibbli ma' avvenimenti jew ma' tradizzjonijiet ħajjin, ma' ideat jew ma' twemmin, jew ma' xogħlijiet artistiċi jew letterarji ta' valur universali straordinarju"; il-kriterju (viii) "Eżempju straordinarju li jirrappreżenta stadji importanti tal-istorja tad-dinja, inkluż it-trapass tal-ħajja, il-proċessi ġeoloġiċi kontinwi sinifikanti fl-iżvilupp tat-tipi differenti ta' art, jew il-karatteristiċi ġeomorfiċi jew fiżjografiċi sinifikanti"; il-kriterju (ix) "Eżempju straordinarju li jirrappreżenta proċessi ekoloġiċi u bijoloġiċi kontinwi sinifikanti fl-evoluzzjoni u fl-iżvilupp ta' ekosistemi u ta' komunitajiet ta' pjanti u ta' annimali terrestri, tal-ilma ħelu, kostali u tal-baħar"; u l-kriterju (x) "Post fejn hemm l-iktar ħabitats naturali importanti u sinifikanti għall-konservazzjoni fil-post tad-diversità bijoloġika, inkluż fejn hemm speċijiet mhedda ta' valur universali straordinarju mill-perspettiva tax-xjenza jew tal-konservazzjoni".[1]

Gallerija

[immodifika | immodifika s-sors]
  • Hawaiian spinner dolphin (Stenella longirostris longirostris)

Referenzi

[immodifika | immodifika s-sors]
  1. ^ a b ċ d "Papahānaumokuākea". whc.unesco.org. Miġbur 2024-07-08.
  2. ^ "Hawaii Is Now Home to an Ocean Reserve Twice the Size of Texas". web.archive.org. 2018-11-16. Arkivjat mill-oriġinal fl-2018-11-16. Miġbur 2024-07-08.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  3. ^ a b "Bush creates new marine sanctuary" (bl-Ingliż). 2006-06-15. Miġbur 2024-07-08.
  4. ^ "Lobster fishery remains battered | The Honolulu Advertiser | Hawaii's Newspaper". the.honoluluadvertiser.com. Miġbur 2024-07-08.
  5. ^ Polovina, Jeffrey J. (2005). "Climate variation, regime shifts, and implications for sustainable fisheries". Bulletin of Marine Science. 76 (2). Virginia Key, Miami, Florida: Rosenstiel School of Marine, Atmospheric, and Earth Science, University of Miami: 233–244. ISSN 0007-4977
  6. ^ Reichert, Joshua S.; Iv, Theodore Roosevelt (2006-06-15). "Opinion | Treasure Islands" (bl-Ingliż). Miġbur 2024-07-08.
  7. ^ Rohmann, S. O.; J. J. Hayes; R. C. Newhall; M. E. Monaco; R. W. Grigg (November 2005). "The area of potential shallow-water tropical and subtropical coral ecosystems in the United States". Coral Reefs. 24 (3). Berlin: Springer: 370–383.
  8. ^ "Designation". web.archive.org. 2008-07-06. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2008-07-06. Miġbur 2024-07-08.
  9. ^ "President Bush Establishes Northwestern Hawaiian Islands National Monument". georgewbush-whitehouse.archives.gov. Miġbur 2024-07-08.
  10. ^ Angeles, Kenneth Weiss in Los (2006-06-16). "Turnaround as Bush creates huge aquatic Eden". The Sydney Morning Herald (bl-Ingliż). Miġbur 2024-07-08.
  11. ^ "Jean-Michel Cousteau : Ocean Adventures . Voyage to Kure | PBS". www.pbs.org. Miġbur 2024-07-08.
  12. ^ Revkin, Andrew C. (2006-06-15). "Bush Plans Vast Protected Sea Area in Hawaii" (bl-Ingliż). Miġbur 2024-07-08.
  13. ^ "Jim Connaughton hosts Ask the White House". georgewbush-whitehouse.archives.gov. Miġbur 2024-07-08.
  14. ^ "National Marine Fisheries Service - Pacific Islands Regional Office". web.archive.org. 2010-05-27. Arkivjat mill-oriġinal fl-2010-05-27. Miġbur 2024-07-08.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  15. ^ "Papahanaumokuakea Marine National Monument". www.papahanaumokuakea.gov. Miġbur 2024-07-08.
  16. ^ "President's Statement on Advancing U.S. Interests in the World's Oceans". georgewbush-whitehouse.archives.gov. Miġbur 2024-07-08.
  17. ^ "Inscription on the WH list". whc.unesco.org. Miġbur 2024-07-08.
  18. ^ "Coral Programs" (bl-Ingliż). 2013-11-12. Miġbur 2024-07-08.
  19. ^ Eagle, Nathan (2016-08-26). "Obama Creates World's Largest Protected Marine Area Off Hawaii". Honolulu Civil Beat (bl-Ingliż). Miġbur 2024-07-08.
  20. ^ "Fact Sheet: President Obama to Create the World's Largest Marine Protected Area". whitehouse.gov (bl-Ingliż). 2016-08-26. Miġbur 2024-07-08.
  21. ^ Magazine, ARGunners (2019-10-21). "RV Petrel discovers the IJN Flagship AKAGI and Aircraft Carrier KAGA | Argunners Magazine" (bl-Ingliż). Miġbur 2024-07-08.
  22. ^ independent, Associated Press The Associated Press is an; City, not-for-profit news cooperative headquartered in New York (2020-07-08). "Aggressive new seaweed is killing coral reefs in remote Hawaiian island chain". Los Angeles Times (bl-Ingliż). Miġbur 2024-07-08.
  23. ^ Koop, Fermin (2022-10-21). "Protecting marine areas helps both fish and fishermen". ZME Science (bl-Ingliż). Miġbur 2024-07-08.
Miksub minn "https://mt.wikipedia.org/w/index.php?title=Papahānaumokuākea&oldid=315845"
pFad - Phonifier reborn

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.

Note: This service is not intended for secure transactions such as banking, social media, email, or purchasing. Use at your own risk. We assume no liability whatsoever for broken pages.


Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy