Periodo (geologia)

Periodo terminoaren beste esanahi batzuen berri izateko, ikus: «Periodo (argipena)»

Periodoa, geologian, garai geologikoen taulan erabiltzen den unitate geokronologiko bat da, denbora neurtzeko. Hainbat periodok, aroak osatzen dituzte eta periodoak garaietan banatzen dira. Gauer egun, guztira 22 periodo daude ofizialki onartuta garai geologikoen taulan, 12 Fanerozoikoan eta 10 Proterozoikoan. Esandako bi eonen artean, periodo guztiek ez dute iraupen berdina, adibidez, Fanerozoikoko periodoek 30-80 milioi urte irauten dute eta Proterozoikokoek 200 milioi urte irauten dute, datu gutxiago baitaude aipatutako eonean.

Garai geologikoen espirala, Eon Aro eta periodoak ageri dira, besteak beste.

Eskala kronoestratigrafikoan ageri diren periodoak

Sakontzeko, irakurri: «Eskala kronoestratigrafiko»

Jarraian dituzue gaur egun garai geologikoen taulan onartuak dauden periodoak. Esan beharra dago Eon Arkearrean eta Hadearrean ez dagoela momentuz periodorik informazio faltarengatik.

Eona	Aroa	Periodoa	Hasiera (milioi urte)
Fanerozoikoa	Zenozoikoa	Neogenoa	0.014
	Zenozoikoa	Paleogenoa	33.9
	Mesozoikoa	Kretazeoa	99.6
		Jurasikoa	161.2
		Triasikoa	228
	Paleozoikoa	Permiarra	260
		Karboniferoa (Pennsylvaniarra)	306
		Karboniferoa (Mississippiarra)	326
		Devoniarra	385
		Siluriarra	418
		Ordoviziarra	460
		Kanbriarra	501
Proterozoikoa	Neoproterozoikoa	Ediacararra	630
		Cryogeniarra	850
		Toniarra	1000
	Mesoproterozoikoa	Steniarra	1200
		Ektasiarra	1400
		Kalimmiarra	1600
	Paleoproterozoikoa	Statheriarra	1800
		Orosiriarra	2050
		Rhyaciarra	2300
		Sideriarra	2500

Definizioa

Gaur egun Fanerozoiko eonean onartzen diren hamabi periodoak Nazioarteko Estratigrafia Batzordeak ezartzen ditu, munduan dauden estratu erreferente batzuk oinarri hartuta. 2004an Ediacarar periodoa, Kanbriaurreko azkena, modu berberean definitu zen, eta, honela, azken 130 urteotan definitu zen periodo bakarra izan zen^[1].

Definizio honen ondorioz, Fazerozoikoko periodoen hasiera eta amaiera denborak alda daitezke denborarekin, aukeratzen den arroka sekuentziaren adin absolutua zehaztasun gehiagorekin jakiten denean^[2].

Periodo batean sortutako arrokei (sedimentario, igneo edo metamorfiko) sistema deitzen zaio. Adibidez, "Sistema Jurasiko" esaten bada, "Periodo Jurasikoan" sortutako arrokak dira, orain dela 201 eta 145 milioi urte artean^[3].

Erreferentziak

↑ Knoll, Andrew H.; Walter, Malcolm R.; Narbonne, Guy M.; Christie-Blick, Nicholas. (2004-07-30). «A New Period for the Geologic Time Scale» Science 305 (5684): 621–622. doi:10.1126/science.1098803. (Noiz kontsultatua: 2021-12-16).
↑ The geologic time scale 2012. Volume 2. (1st ed. argitaraldia) Elsevier 2012 ISBN 0-444-59448-5. PMC 808340848. (Noiz kontsultatua: 2021-12-16).
↑ Glossary of geology.. (Fourth edition. argitaraldia) 1997 ISBN 0-922152-34-9. PMC 36746525. (Noiz kontsultatua: 2021-12-16).

Ikus, gainera

Kanpo estekak

[1]Euskal Herriko geologiari buruzko artikulua
[2]Lurraren adinaren inguruko informazioa

Datuak: Q392928
Multimedia: Geology by period / Q392928

[1] Knoll, Andrew H.; Walter, Malcolm R.; Narbonne, Guy M.; Christie-Blick, Nicholas. (2004-07-30). «A New Period for the Geologic Time Scale» Science 305 (5684): 621–622. doi:10.1126/science.1098803. (Noiz kontsultatua: 2021-12-16).

[2] The geologic time scale 2012. Volume 2. (1st ed. argitaraldia) Elsevier 2012 ISBN 0-444-59448-5. PMC 808340848. (Noiz kontsultatua: 2021-12-16).

[3] Glossary of geology.. (Fourth edition. argitaraldia) 1997 ISBN 0-922152-34-9. PMC 36746525. (Noiz kontsultatua: 2021-12-16).

[1]

[2]

[3]