Żyglin
Żyglin (niem. Groß Zyglin; dawn. Cyglin Wielki[2]) – część miasta Miasteczko Śląskie położona w województwie śląskim w powiecie tarnogórskim w gminie Miasteczko Śląskie[3][4].
| część miasta Miasteczka Śląskiego | |
 Kościół Narodzenia NMP w Żyglinie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Miasto | |
| W granicach Miasteczka Śląskiego |
1973–75 i od 1994 |
| SIMC |
0944095 |
| Populacja (1931) • liczba ludności |
|
| Strefa numeracyjna |
(+48) 32 |
| Kod pocztowy |
42-610 Miasteczko Śląskie[1] |
| Tablice rejestracyjne |
STA |
Położenie na mapie Miasteczka Śląskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego  | |
 50°29′09″N 18°56′54″E/50,485744 18,948342
| |
Leży w południowej części miasta, u zbiegu ulic Śląskiej, Brynickiej i Stacyjnej, gdzie drogi tworzą plac śróddrożny z Pomnikiem ku Czci Poległych w centrum.
Wraz z położonym na północ od niego Żyglinkiem (niem. Klein Zyglin) tworzy sołectwo Żyglin-Żyglinek, liczące w 2019 roku 1746 mieszkańców[5].
Nazwa
edytujNazwa miejscowości Żyglin pochodzi od słowa „żglić”, „żeglić”, tzn. wytapiać rudy żelaza. Według historyka Nehringa Żyglin zapisywano pierwotnie jako Sceglino, co w tłumaczeniu oznacza osadę samotnego człowieka wytapiającego rudę żelaza, a miejscowość miała istnieć już w 1065 roku. Podczas okupacji niemieckiej (1939–1945) planowano zmienić nazwy Żyglina na Zügeln, czego jednak nie wprowadzono w życie[6]. Stacja kolei normalnotorowej w Żyglinie w latach 1942–1945 nazywała się Großbirken[7].
Historia
edytujHistorycznie leży w większości na Górnym Śląsku. Od 1742 Cyglin Wielki należał do powiatu bytomskiego; posiadał własną parafię[2]. Od 1922 w Polsce i województwie śląskim, w powiecie tarnogórskim[8]. W 1931 roku liczył 775 mieszkańców[9].
1 grudnia 1945 zniesiono gminę jednostkową Żyglin, włączając ją do nowo utworzonej zbiorowej gminy Żyglin w województwie śląskim[10], liczącej w 1946 roku 2004 mieszkańców[11]. W wykazach opartych na stanie administracyjnym po 1946 roku gmina Żyglin już nie występuje[12][13], a Żyglin stanowi odtąd jedną z pięciu gromad zbiorowej gminy Miasteczko Śląskie[14].
W związku z reorganizacją administracji wiejskiej jesienią 1954, Żyglin wszedł w skład nowej gromady Żyglin[15], której stał się siedzibą[16].
1 stycznia 1973 włączono go do miasta Miasteczko Śląskie[17], a 27 maja 1975 wraz z nim do Tarnowskich Gór[18]. Od 30 grudnia 1994 ponownie w granicach usamodzielnionego Miasteczka Śląskiego[19].
Port lotniczy i wypadek lotniczy
edytujW odległości około 12 km od Żyglina usytuowany jest port lotniczy Katowice-Pyrzowice. Obsługuje loty pasażerskie i towarowe do portów lotniczych Polski i stolic Europejskich. 13 listopada 2011 roku na terenie lasu w Żyglinie, ok. 7 km od progu drogi startowej lotniska w Pyrzowicach spadł mały samolot lecący z Włoch, podchodzący do awaryjnego lądowania na lotnisku. 4 osoby na pokładzie straciły życie[20].
Zabytki
edytuj- Kaplica św. Marka (XVIII w.)
- Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny (odpust w niedzielę po lub przed 8 września)
Przypisy
edytuj- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 772 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b Cyglin Wielki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 722.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 4 sierpnia 2015 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2015 r. poz. 1636).
- ↑ GUS. Rejestr TERYT.
- ↑ Nasze Miasto.
- ↑ Landkreis Beuthen-Tarnowitz.
- ↑ Ogólnopolska Baza Kolejowa [online], www.bazakolejowa.pl [dostęp 2020-02-28] (pol.).
- ↑ Dz.U.Śl. 1922 nr 13, poz. 43.
- ↑ Skorowidz gmin Rzeczypospolitej Polskiej: ludność i budynki oraz powierzchnia ogólna i użytki rolne: na podstawie tymczasowych wyników drugiego powszechnego spisu ludności z dn. 9.XII 1931 r. Cz. 2, Województwa zachodnie / Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej.
- ↑ Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945 o podziale powiatu tarnogórskiego w województwie śląsko-dąbrowskim na gminy wiejskie i gromady (Katowice: Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki z dnia 22 grudnia 1945 r., Nr. 34, Poz. 456).
- ↑ GUS (1947). Powszechny Sumaryczny Spis Ludności z dn. 14 II 1946 r., Warszawa: GUS.
- ↑ Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948.
- ↑ Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.
- ↑ Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej: według stanu na z dnia 1 VII 1952 r.
- ↑ (Z wyłączeniem parceli nr nr kat. 1031/364 i 1028/360 z karty 1 obrębu Żyglin oraz parceli nr nr kat. 87/213 i 88/214 z karty 2 obrębu Świerklaniec).
- ↑ Uchwała Nr 23/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu tarnogórskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 15 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 10, Poz. 54).
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 327.
- ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 15, poz. 88.
- ↑ Dz.U. z 1994 r. nr 132, poz. 671.
- ↑ Awionetka rozbiła się dolatując do lotniska w Pyrzowicach. Zginęły cztery osoby. Gazeta.pl, 2011-11-13. [dostęp 2011-11-13].
Linki zewnętrzne
edytuj- Cyglin Wielki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 722.