3e Rann SS Totenkopf
An 3de Panzerdivision SS Totenkopf a oa unan eus an 38 unvez Waffen-SS e-pad an Eil Brezel Bed.
| Deiziad krouiñ | 1939  |
|---|---|
| Anv er yezh a orin | 3. SS-Panzer-Division „Totenkopf“ |
| Brezel | Eil Brezel-bed |
| Skour lu | Waffen-SS |
| Stad | Trede Reich |
| Deiziad divodañ | 1945 |
Istor
kemmañDont a ra an unvez Totenkopf eus an unvezioù diwall ar c’hampoù-bac'h anvet SS-Totenkopfverbände (unvezioù SS gant pennoù marv). Renet e voent gant Theodor Eicke azalek ar 4 a viz Gouere 1934, pa voe anvet da enseller ar c’hampoù-bac’h.
Aozet e oa an unvezioù-se e rejimantoù staliet e kampoù disheñvel :
- Standarte I Oberbayern e Dachau.
- Standarte II Brandenburg e Oranienburg-Sachsenhausen.
- Standarte III Thüringen e Buchenwald.
- Standarte IV Ostmark e Mauthausen.
Dindan renerezh Eicke e kemmas perzh SS-TV, gant ar pal lakaat anezho da vezañ prest da vont da vrezeliñ. Kerkent ha lakaet da rener ez eas e darempred gant an holl re a anaveze e SS a-benn reiñ armoù a-walc’h d’e soudarded, ha dreist-holl armoù enep kirri-arsailh, kirri ha marc’hoù-tan. Aozañ a reas ivez ur strollad penn a-raok[1]. Azalek ar mare-se e krogas ur vicher nevez evit Eicke, ha n’en doe mui perzh ebet e aozadur ar c’hampoù-kreizennañ. Ma cheñchas micher ne gemmas ket kredenn avat. E 1940 e teuas a-benn da gendrec’hiñ ur gompagnunezh a-bezh da zianzav ar relijion gatolik, ha kement-se a lakaas kadarnaat gant ul lez-varn velestradurel[2]. E-keit ma oa e penn an traoù e strivas evit ma vefe doujet da zoareoù tuta strizh Waffen-SS, ha danvez soudarded a oa bet degemeret a voe nac’het gantañ[3], nac’h a reas ivez e vefe tennet ofiserien eus rann Totenkopf a-benn kreñvaat unvezioù all[4].
Asambles gant Leibstandarte Adolf Hitler ha SS-Verfügunsgstruppe e voe an unvezioù Totenkopf lodennoù pennañ ar pezh a zeufe da vezañ Waffen-SS. Ur wech adaozet an holl rannoù SS e 1943, e teuas da vezañ an 3de Panzerdivision SS Totenkopf.
D’ar 16 a viz Here 1939 ec’h aotreas Adolf Hitler e vefe bodet an holl rejimantoù Totenkopf gant ar pal aozañ ur rann Waffen-SS. Ebarzhet e voe ar rann-se en eil arme e-pad emgann Frañs e miz Mae 1940. Torfedoù brezel a voe, evel ma oa bet e Polonia.
Pa voe kroget Oberiadur brezel Barbarossa e c’houlennas Eicke e vefe roet sammgirri d’e rann a-benn treuzkas e soudarded, e-lec’h ar c’hirri liesseurt en doa bet « Ouzhpenn ar fed e tennomp da dermajied ha kement-se ne glot ket an SS, ne c’haller kas brezel ebet da benn er reter gant seurt kirri»[5]. E miz Gwengolo 1941 e rankas daou rejimant tec’hout rak argadenn an Arme Ruz, ha kement-se a voe rebechet outo gant ofiserien ar Wehrmacht[6].
Anvioù
kemmañ- SS-Totenkopf-Division (azalek ar 16 a viz Here 1939), enni :
- SS-Totenkopf-Infanterie-Regiment 1
- SS-Totenkopf-Infanterie-Regiment 2
- SS-Totenkopf-Infanterie-Regiment 3
- SS-Totenkopf-Artillerie-Regiment
- schwere SS-Totenkopf-Artillerie-Abteilung (azalek ar goañv 1939/40)
- SS-Totenkopf-Aufklärungs-Abteilung
- SS-Totenkopf-Panzerabwehr-Abteilung
- SS-Totenkopf-Pionier-Bataillon
- SS-Totenkopf-Nachrichten-Abteilung
- SS-Panzergrenadier-Division Totenkopf (azalek an 9 a viz Du 1942), enni:
- SS-Panzergrenadier-Regiment 1 Totenkopf
- SS-Panzergrenadier-Regiment 3 Totenkopf
- Panzer-Regiment 3
- SS-Totenkopf-Sturmgeschütz-Abteilung
- SS-Totenkopf-Aufklärungs-Abteilung
- SS-Totenkopf-Kradschützen-Bataillon
- SS-Totenkopf-Panzerjäger-Abteilung
- SS-Totenkopf-Pionier-Bataillon
- SS-Totenkopf-Flak-Abteilung
- SS-Totenkopf-Nachrichten-Abteilung
- 3. SS-Panzer-Division Totenkopf (azalek an 22 a viz Here 1943), enni :
- SS Panzer-Regiment 3 Totenkopf
- SS Panzer-Grenadier-Regiment 5 Thule
- SS Panzer-Grenadier-Regiment 6 Theodor Eicke
- SS Panzer-Artillerie-Regiment 3
- SS Flak-Artillerie-Abteilung 3
- SS Sturmgeschütz-Abteilung 3
- SS Panzer-Aufklärungs-Abteilung 3
- SS Panzerjäger-Abteilung 3
- SS Panzer-Pionier-Bataillon 3
- SS Panzer-Nachrichten-Abteilung 3
- SS Versorgungs-Einheiten 3
Komandanted
kemmañ| Penn kentañ | Dibenn | Derez-karg | Anv |
|---|---|---|---|
| 1añ a viz Du 1939 | 7 a viz Gouere 1941 | Obergruppenführer | Theodor Eicke |
| 7 a viz Gouere 1941 | 18 a viz Gouere 1941 | Obergruppenführer | Matthias Kleinheisterkamp |
| 18 a viz Gouere 1941 | 19 a viz Gwengolo 1941 | Obergruppenführer | Georg Keppler |
| 19 a viz Gwengolo 1941 | 26 a viz C’hwevrer 1943 | Obergruppenführer | Theodor Eicke |
| 26 a viz C’hwevrer 1943 | 27 a viz Ebrel 1943 | Obergruppenführer | Hermann Priess |
| 27 a viz Ebrel 1943 | 15 a viz Mae 1943 | Gruppenführer | Heinz Lammerding |
| 15 a viz Mae 1943 | 22 a viz Here 1943 | Gruppenführer | Max Simon |
| 22 a viz Here 1943 | 21 a viz Even 1944 | Obergruppenführer | Hermann Priess |
| 21 a viz Even 1944 | 8 a viz Mae 1945 | Brigadeführer | Hellmuth Becker |
Pelec’h e voe kaset
kemmañ- 1940 : Emgann Frañs
- 1941 - 1942 : Taol Barbarossa
- Seziz Leningrad
- Miz Genver – miz Here : Korn Demjansk
- miz Here : Frañs
- 1943 : Rusia
- Emgann Koursk
- Kharkov
- Lennborzh Donetz
- 1944 : Broioù Balt ha Roumania
- 1945 : Hungaria hag Aostria
- Rann distrujet e Vienna
Torfedoù brezel
kemmañE kement lec’h ma tremenas an 3de unvez SS Totenkopf e voe torfedoù brezel : e Polonia e lazhjont siviled ha yuzevien, ar pezh a lakaas ar jeneral Johannes Blaskowitz da lavarout : « Soñjoù ar soudarded diwar-benn SS hag ar polis a zo etre heug ha kas. An holl soudarded a zo heuget gant an torfedoù bet e Polonia »[7]. Ouzhpenn 250 sivil a voe lazhet e norzh Frañs etre an 19 hag ar 27 a viz Mae 1940, e Beuvry da skouer[8]. 97 prizoniad breizhveurat a voe lazhet ivez d’ar 27 a viz Mae 1940 e Lestrem (Lazhadeg Le Paradis). An torfedoù-se a voe graet dindan urzh al letanant Fritz Knöchlein, hag a voe kastizet d’ar marv ha lazhet abalamour d’ e dorfedoù brezel[9]. 84 soudard eus Lu Breizh-Veur (Kembreiz ha Saozon) eus ar 2nd Bn the Royal Warwickshire Regiment, ar Cheshire Regiment hag ar Royal Artillery[10] hag ur soudard gall a voe drouklazhet el lec’h anvet « La Plaine au Bois » en Ekelsbeke goude bout en em rentet d'an 28 a viz Mae 1940. War dalbenn ar Reter e voe lazhet prizonidi ha siviled, distrujet ha preizhet kêriadennoù Rusia[11], ha lazhet tud e Kharkov hag e Demyansk[12] hag e-pad an emgannoù evit difenn Varsovia ha Budapest e penn kentañ 1945.
Levrlennadur
kemmañ- Guido Knopp, Les SS, Un avertissement de l'histoire, Presses de la Cité, 2006
- Jean-Luc Leleu, La Waffen-SS. Soldats politiques en guerre, Perrin, 2007
- Charles W. Sydnor, La division SS Totenkopf, Revue d'Histoire de la Seconde guerre mondiale, PUF, 1975, n° 98
- Charles Tramp, Totenkopf, HEIMDAL
- Totenkopf, gant Boris Laurent, kelaouenn Axe & Alliés no.6, miz Genver 2008
Pennadoù kar
kemmañNotennoù
kemmañ- ↑ Jean-Luc Leleu, La Waffen-SS. Soldats politiques en guerre, Perrin, 2007, p. 322
- ↑ J.L. Leleu, op. cit., p.212
- ↑ J.L. Leleu, op. cit., p.223
- ↑ J.L. Leleu, op. cit., p.284
- ↑ J.L. Leleu, op. cit., p. 380
- ↑ G. Knopp, op.cit, p.292
- ↑ Guido Knopp, Les SS, Un avertissement de l'histoire, Presses de la Cité, 2006, p. 282
- ↑ 39/45 Magazine niv 177, miz Meurzh 2001, pajenn 2-16
- ↑ Guido Knopp, op.cit. , p. 286
- ↑ La Voix du Nord
- ↑ Ch. Sydnor, op.cit., p.75
- ↑ Ch. Sydnor, op. cit., p.75