Teksas
| Teksas (Texas) | |||
| State of Texas (en) | |||
| Savezna država | |||
|
|||
| Uzrečica: Friendship | |||
| Nadimak: The Lone Star State | |||
| Država |  Sjedinjene Američke Države
| ||
|---|---|---|---|
| Graniči sa | Novi Meksiko, Oklahoma, Arkansas, Louisiana | ||
| Glavni grad | Austin | ||
| - Koordinate | 30°15′00″N 97°45′00″W / 30.25000°N 97.75000°W | ||
| Najviša tačka | |||
| - Položaj | Guadalupe Peak | ||
| - Nadmorska visina | 2.667,4 m | ||
| Najniža tačka | |||
| - Položaj | Meksički zaliv | ||
| - Nadmorska visina | 0 m | ||
| Dužina | 1.270 km | ||
| Širina | 1.244 km | ||
| Površina | 696.241 km2 | ||
| - Voda | 2,5% | ||
| Stanovništvo | 28.701.845 (procjena) | ||
| Gustoća | 40,6 /km2 | ||
| Osnovan | 28. savezna država SAD-a | ||
| Datum | 29. decembar 1845. | ||
| Vlada | |||
| - Guverner | Greg Abbott (R) | ||
| Vremenska zona | UTC-6/-5 krajnji zapad UTC-7/-6 | ||
| Poštanski broj | TX | ||
| ISO 3166-2 | US-TX | ||
 Položaj Teksasa na karti Sjedinjenih Američkih Država
| |||
| Veb-sajt: www.texas.gov | |||
Teksas (engleski: Texas; skraćenica: TX) jest 28. savezna država SAD-a. Sa površinom od 696.241 km2 i 28.7 miliona stanovnika, Teksas je druga država po veličini i broju stanovnika u SAD-u. Graniči sa Louisianom na istoku, Arkanzasom na sjeveroistoku, Oklahomom na sjeveru, Novim Meksikom na zapadu i meksičkim državama Chihuahua, Coahuila, Nuevo León i Tamaulipas na jugozapadu.
Houston je najnaseljeniji grad u Teksasu i četvrti po veličini u SAD-u, dok je San Antonio drugi po broju stanovnika u državi. Ostali veliki gradovi uključuju Austin, drugi najnaseljeniji glavni grad SAD-a i El Paso. Teksas nosi nadimak "Država usamljenih zvijezda" kako bi označio svoj nekadašnji status nezavisne republike, te kao podsjetnik na borbu za nezavisnost od Meksika. "Usamljena zvijezda" može se naći na državnoj zastavi Teksasa i na državnom pečatu Teksasa. Ime države dolazi od kadoanskog jezika od Hasinai riječi táysha (ili tejas kako su ga Španci pisali) i znači prijatelji ili saveznici.
Zbog svoje veličine i geoloških karakteristika kao što je Balcones Fault, Texas sadrži raznolike pejzaže zajedničke i za američke južne i jugozapadne regije. Iako je Teksas popularno povezan s pustinjama jugozapada SAD-a, manje od 10% površine Teksasa je pustinja. Većina gradskih centara nalazi se u područjima nekadašnjih prerija, travnjaka, šuma i obale. Putujući od istoka prema zapadu, može se vidjeti teren koji se kreće od obalnih močvara i borovih šuma, do ravnica i neravnih brežuljaka, te na kraju pustinja i planina Velikog zavoja.
Izraz "šest zastava nad Teksasom" odnosi se na nekoliko nacija koje su vladale teritorijom. Španija je prva evropska zemlja koja je zatražila i kontrolirala područje Teksasa. Francuska je imala kratkotrajnu koloniju. Meksiko je kontrolirao teritoriju do 1836. godine kada je Teksas izborio svoju nezavisnost, postajući nezavisna republika. 1845. godine Teksas se pridružio Uniji kao 28. država. Aneksija države pokrenula je lanac događaja koji su doveli do meksičko-američkog rata 1846. godine. Početkom 1861. godine Teksas je proglasio otcjepljenje od SAD-a i službeno se pridružio Konfederaciji američkih država u martu iste godine.[1] Nakon građanskog rata i obnove svog predstavništva u saveznoj vladi, Teksas je ušao u dugo razdoblje ekonomske stagnacije.
Historijski su četiri glavne industrije oblikovale ekonomiju Teksasa prije Drugog svjetskog rata: govedo i bizon, pamuk, drvo i nafta. Prije i poslije američkog građanskog rata stočna proizvodnja, kojom je Teksas dominirao, bila je glavni privredni pokretač države, stvarajući tako tradicionalnu sliku teksaškog kauboja. U kasnijem 19. stoljeću pamuk i drva su postali najvažnije industrije jer je stočarska industrija postajala manje unosna. Ipak, konačno otkriće velikih naftnih ležišta (posebno Spindletop) pokrenulo je ekonomski procvat koji je tokom 20. stoljeća postao pokretačka snaga privrede. Snažnim ulaganjima sredinom 20. stoljeća razvila se raznolika ekonomija i visokotehnološka industrija. Teksas prednjači u mnogim industrijama, uključujući poljoprivredu, petrohemijske proizvode, energetiku, računare i elektroniku, zrakoplovstvo i biomedicinske nauke. Teksas je savezna država koja je na prvom mjestu u izvozu iz SAD-a. Da je Teksas nezavisna država, bila bi to 10. najveća ekonomija na svijetu.
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ "Historija Teksasa". texasalmanac.com. Arhivirano s originala, 13. 2. 2021. Pristupljeno 23. 9. 2019.
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]
Teksas na Wikimedia Commonsu
