Gaskona lingvo
| Gaskona lingvo | ||
| Gascon | ||
| dialekto | ||
|---|---|---|
| okcitana lingvo | ||
| Parolata en | Francio kaj Hispanio | |
| Parolantoj | 250 000 | |
| Denaskaj parolantoj | 250 000 | |
| Skribo | latina | |
| Lingvistika klasifiko | ||
Hindeŭropa lingvaro
| ||
| Lingva statuso | 3 sendube endanĝerigita | |
| Lingvaj kodoj | ||
| Lingvaj kodoj | ||
| ISO 639-2 | oci | |
| ISO 639-3 | gsc | |
| Glottolog | gasc1240 | |
| Angla nomo | Gascon | |
| Franca nomo | gascon | |
| Vikipedio | ||
La Gaskona estas dialekto de la Okcitana lingvo, parolata plejparte en la franciaj departementoj Pyrénées-Atlantiques, Hautes-Pyrénées, Landes, Gers, Gironde, parto de Lot-et-Garonne, parto de Haute-Garonne, kaj parto de Ariège) - kaj aldone en la eta hispania valo Val d'Aran, en nord-okcidenta Katalunio. Entute ĝi estas parolata de iom pli ol kvaronmiliono da homoj. Iuj lingvistoj konsideras ĝin aparta lingvo. La gaskona havas kvar subdialektojn:
- Landeza (okcitane: Landés, france: Landais)
- Bearna (okcitane: Bearnés, france: Béarnais)
- Arieĝa (okcitane: Ariejés, france: Ariégeois)
- Arana (okcitane: Aranés, france: Aranais)
El tiuj, nur la arana estas parolata en Arana valo (Katalunio, Hispanio). Tiu subdialekto esti forte influita de la kataluna kaj aragona lingvoj. Tiuj influoj diferencigas ĝin de la gaskonaj subdialektoj parolataj en Francio. La okcitana, la hispana kaj kataluna lingvoj kune estas oficialaj en Katalunio.
La gaskona kaj eŭska lingvoj havis multajn influojn unu sur la alian. La eŭska subtavolo de la gaskona kaŭzas ties plej elstarajn malsimilaĵojn kun la aliaj okcitanaj dialektoj, ekzemple la ŝanĝo de komenca /f/ en la ĝenerala okcitana al /h/ (langedoke: fuec, gaskone: huec; langedoke: farina, gaskone: haria).
Uzo de la lingvo
[redakti | redakti fonton]Enketo dum 1982 en Bearno indikis, ke 51% de la loĝantoj parolis gaskone, 70% komprenis ĝin, kaj 85% esprimis favoran opinion rilate al la protekto de la lingvo.
Ekzemplaj vortoj
[redakti | redakti fonton]| esperante | gaskone |
|---|---|
| tero | tèrra |
| ĉielo | cèu |
| akvo | aiga |
| fajro | huec |
| viro | òmi / òme |
| virino | hemna |
| manĝi | minjar / manjar |
| trinki | béver |
| granda | gran |
| eta | petit |
| nokto | nueit / net |
| tago | dia / jorn |
Ligoj
[redakti | redakti fonton]- etnologa raporto por Gaskonio
- paĝo pri la lingvokontaktoj inter la eŭska kaj gaskona lingvoj Arkivigite je 2007-05-15 per la retarkivo Wayback Machine