Joxe Mari Iturralde
Joxemari Iturralde Uria (Tolosa, Gipuzkoa, 1951ko urriaren 20a) euskal idazlea da. 1973an Filologia Erromanikoa bukatu zuen Iruñeko Universidad de Navarra delakoan. 1975etik irakaskuntzan dihardu, eta 1985az geroztik Euskara eta Euskal Literaturako Batxilergoko katedraduna da Tolosako Institutuan.
| Joxe Mari Iturralde | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Joxemari Iturralde Uria |
| Jaiotza | Tolosa, 1951ko urriaren 20a (73 urte) |
| Herrialdea |  Gipuzkoa, Euskal Herria |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | euskara gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | idazlea |
| Jasotako sariak | |
  | |
1977an, Bilbon, Pott Banda literarioa sortu zuen Bernardo Atxaga, Manu Ertzila, Jon Juaristi, Ruper Ordorika eta Joseba Sarrionandiarekin batera. Jon Kortazarren ustez, Pott Banda izandakoaren gizon argia izan zen Iturralde. Henry Bengoa inventarium ikuskizuna egin zuen, Bernardo Atxaga eta Ruper Ordorikarekin batera.
Argitalpen ugaritan idatzi du urtetan: Zehar aldizkarian, Argia, Xaguxarra, Akademia Sekretua eta Garziarena aldizkarietan, Euskaldunon Egunkarian, Berrian, Mugalarin... Emak Bakia Baita argitaletxearen proiektuetan parte hartu du.
Musika alorrean hainbat musikari eta abeslarirekin egin du lan, eta bere poemak hainbat abeslarik (Ruper Ordorika, Jabier Muguruza/Les Mecaniciens, Alaitz eta Maider) eta abesbatzak (Xun-Xume, Hodeitruk) abestu eta grabatu dituzte.[1]
Euskal PEN Klubaren (Basque PEN) sortzaileetako bat da, eta lehendakariordea izan da.[2] Itzultzaile lanetan ere ibili da: erdaretatik ia hogei liburu euskaratu ditu.
Iturraldek sari hauek irabazi ditu:
- 1982an: Bilboko Ipuin Erregaitzak lehiaketako 1. saria.
- 1983an: Bilbao Hiria ipuin lehiaketako 1. saria.
- 1985an: Kirikiño ipuin lehiaketako 1. saria.
- 1989an: Bizkaiko Diputazioaren Nobela lehiaketako 1. saria.
- 1997an: Espainiako Kritika Saria euskarazko narratiba eta poesiari
Lanak
aldatuIpuinak
aldatu- Dudular (Erein, 1983).
- Pic-nic zuen arbasoekin (Erein, 1985).
- Nora noa? (Erein, 2001).
Eleberriak
aldatu- Nafarroako artizarra (Elkar, 1984).
- Izua hemen (Erein, 1989).
- Kilkirra eta roulottea (Erein, 1997).
- Euliak ez dira argazkietan azaltzen (Erein, 2000).
- Hyde Park-eko hizlaria (Pamiela, 2006)
- Ilargi horia (Pamiela, 2012)
- Kaleidoskopioa (Pamiela, 2006)
- El orador de Hyde Park (Pamiela, 2010)
- Vida del auténtico Andy Bengoa (Alberdania, 2010)[4][5]
- Rasputin eta San Petersburgoko gauak (Elkar, 2013)
- Luna amarilla (Pamiela, 2014)
- Perlak, kolpeak, musuak, traizioak (Pamiela, 2015)
- Golpes de gracia (Malpaso, 2016)
- Jamaikako neska (Pamiela, 2016)
Poesia
aldatu- Udaberria sutan - Ia ehun haiku (Pamiela, 2021)
Saiakerak
aldatu- Ordago - Hor dago, 2019. Bernardo Atxagarekin batera. Baroja & yo bilduma, 12. zk. Iruñea: Ipso ediciones.
Haur eta gazte literatura
aldatu- Zikoinen kabian sartuko naiz (Pamiela, 1986).
- Londresen nago aitonarekin (Erein, 1987).
- Ijitoak dauzkat nire etxean (Pamiela, 1988).
- Bederatzi gutun t'erdi (Erein, 1992).
- Filipinetan bizi den idazlearen kontuak (Pamiela, 1993).
- Lehen amodioa Suedian (Ibaizabal, 1998).
- Kaliforniako neskak (Ibaizabal, 2000).
- Marmokiñe (Elkar, 2000).
- Risky eta bere lagunak (Elkar, 2000).
- Zak zikoina (Elkar, 2000).
- Pikondoaren ondoan = By the fig tree (Gara, 2001).
- Azken urtea Lizeoan (Ibaizabal, 2002).
- Risky, zaude geldirik! (Erein, 2005).
- Santiago Bidean (Ibaizabal, 2007).
- Olibia, Risky, Txop Suey eta Mohamed (Elkar, 2007).
- Azken urtea lizeoan (Ibaizabal, 2008).
- Jack destripatzailearen arrastoa (Ibaizabal, 2009)
- Frantzian je t'aime esaten dute (Pamiela, 2011).
- Kaliforniako neskak (Ibaizabal, 2011)
- Nire lagunen gezurrak (Erein, 2014).
Ikus-entzunezkoak
aldatu- Henry Bengoa inventarium : (lagun galdu baten bila), Bernardo Atxagarekin, Ruper Ordorikarekin, (Pamiela, 2012).
Erakusketen katalogoak
aldatu- ANGEL Garrafa : catalogación de la obra escultórica : 1972-1993, (1993), (Bizkaiko Foru Aldundia, 1994).
- Ramon Zuriarrainen erakusketa. Miss mundos : 8 de marzo-2 de junio 2013, Arantxa Peredarekin, Rax Rinnekangasekin, (Bilboko Arte Ederren Museoa, 2013).
Itzulpenak
aldatu- Ernest Hemingway: Agurea eta itsasoa (Elkar, 1986)
- T. S. Eliot: Lur eremua (Joseba Sarrionandiarekin batera)(Hordago)
- Susan H. Hinton: Errebeldeak (Desclée/Alfaguara, 1988)
- Susan H. Hinton: Kaleko legea (Desclée/Alfaguara, 1989)
- Gianni Rodari: Makinaz idatzitako ipuinak (Desclée/Alfaguara, 1989)
- Roald Dahl: Bakarka hegal egiten (Desclée/Alfaguara, 1990)
- Roald Dahl: Matilda (Desclée/Alfaguara, 1990)
- Paul Eluard: Hegal-Arintxu (ikuskizun musikatua)
- A.Martín/J.Ribera: Ez ezazu sardinarik eskatu garaiz kanpo (Desclée/Alfaguara)(1991)
- Christine Nöstlinger: Konrad edo Kontserba poto batetik atera zen haurra (Desclée/Alfaguara, 1992)
- Bill S. Ballinger: Kez egindako erretratua (Igela, 1992)
- Omar Khayyam: Rubaiyatak (Erein, 2001)
- Ignacio Martínez de Pisón: Bravo anaien altxorra (Elkar, 1997)
- Bernardo Atxaga: Jimmy Potxolo (moldaketa abesbatzentzat, 1998)
- Leo Lionni: Munduko etxerik handiena (Pamiela, 2008)[1]
Erreferentziak
aldatu- "Pott Banda" Jon Kortazar. Bilboko Udala, 2003.
- ↑ a b http://joxemariiturralde.blogspot.com.es/search?updated-min=2009-01-01T00:00:00-08:00&updated-max=2010-01-01T00:00:00-08:00&max-results=2
- ↑ https://web.archive.org/web/20140228025314/http://euskalpen.org/default.cfm?atala=sarrera&id=1&hizkuntza=0
- ↑ http://www.euskaltzaindia.net/index.php?option=com_content&view=article&id=789:euskaltzain-urgazleak-i&catid=136&Itemid=405&lang=eu
- ↑ (Gaztelaniaz) «Andy Bengoa, una vida errante y aventurera atada a la libertad» Gara(2010/10/ 30).[Betiko hautsitako esteka]
- ↑ (Gaztelaniaz) «Las mil peripecias de Andy Bengoa, todas auténticas / Felix Ibargutxi» Diario Vasco (2010/10/ 30).[Betiko hautsitako esteka]
Bibliografia
aldatu- Zubeldia, Iñaki: Joxemari Iturralde: Narratibaren indarra eta bizitasuna. - Egan, 2005-1/2, 151-166.
Kanpo estekak
aldatu- «Joxemari Iturralde Uria», Euskal Idazleen Elkartearen webgunea.
- «Joxe Mari Iturralde», Literaturaren Zubitegia.
- Joxemari Iturralderen bloga.
Datuak: Q11929245
Multimedia: Joxemari Iturralde Uria / Q11929245