نمایش مبدأ برای زنون

{{تغییرمسیر|زنو|زبان برنامه‌نویسی به این نام|زنو (زبان برنامه‌نویسی)}}{{منابع بیشتر}}{{Infobox xenon}}
[[پرونده:Xenon ion engine prototype.png|بندانگشتی|300px|چپ|یونهای زنون در موتور یونی ساخت [[ناسا]] کاربرد دارد]]
'''زنون''' یا '''گزنون''' (به [[زبان انگلیسی|انگلیسی]]: Xenon) عنصر شمارهٔ ۵۴ در [[جدول تناوبی عناصر]] است. این گاز برخلاف گازهای نجیب دوره‌های قبلی خود می‌تواند با [[فلوئور]] و [[اکسیژن]] ترکیبات شیمیایی با عدد اُکسایش‌های گوناگون ایجاد کند و رنگ آبی کدر به خود اختصاص داده‌است.

== تاریخچه ==
کشف [[هلیم]] و [[آرگون]] این اندیشه را به وجود آورد که احتمال دارد عناصر دیگری از گروه [[گازهای بی اثر]] وجود داشته باشد رامسی و تراورس به جستجوی این عناصر پرداختند و به سال ۱۸۹۸ سه گاز جدید در باقی‌مانده [[هوای مایع]] کشف کردند. آنها این سه گاز را زنون، [[نئون]] و [[کریپتون]] نامیدند
این گاز در سال ۱۸۹۸ در انگلستان توسط William Ramsay (ویلیام رامسای) و Morris Travers (موریس تراورز) بعد از کشف کریپتون و نئون از هوای مایع کشف شد.

نام زنون (xenon) صورت خنثی از واژه یونانی xenos به معنی غریب است و می‌توان آن را به غریبه ترجمه کرد.

== مشخصات ==
زنون عنصری با [[عدد اتمی]] ۵۴؛ در گروه گازهای بی‌اثر یا نجیب و در دوره پنجم [[جدول تناوبی]] جای دارد. [[جرم اتمی]] ۱۳۱٫۳۰؛ ظرفیت‌ها ۲٬۴٬۶و ۸. دارای نه [[ایزوتوپ پایدار]] است.

== خواص ==
گاز یا مایع بیرنگ، بی‌بو. گاز دارای چگالی۵٫۸۶۷۱ گرم بر لیتر (هوا=۱٫۲۹) و ثابت [[دی الکتریک]] برابر ۱٫۰۰۱۲ مایع آن دارای [[نقطهٔ جوش]] -۱۰۸٫۱۲ درجه سلسیوس [[نقطه ذوب]] -۱۰۶٫۹ [[درجه سلسیوس]] غیرقابل سوختن؛ غیر سمی. از نظر شیمیایی غیرفعال است، اما کاملاً بی اثر نیست. ترکیب‌های زنون عبارت‌اند از: فلوروید زنون(II)، هگزا فلوروید زنون، فلورید زنون(I)، اکسید زنون(VI) پرگزنات سدیم.

== طرز تهیه ==
زنون به صورت تجاری به‌عنوان یک [[محصول جانبی]] از [[جداسازی هوا]] به [[اکسیژن]] و [[نیتروژن]] به دست می‌آید.<ref>{{Cite journal|last=Lebedev|first=P. K.|last2=Pryanichnikov|first2=V. I.|date=1993-03-20|title=Present and future production of xenon and krypton in the former USSR region and some physical properties of these gases|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/016890029391447U|journal=Nuclear Instruments and Methods in Physics Research Section A: Accelerators, Spectrometers, Detectors and Associated Equipment|language=en|volume=327|issue=1|pages=222–226|doi=10.1016/0168-9002(93)91447-U|issn=0168-9002}}</ref> پس از این جداسازی، که عموماً با [[تقطیر جزء به جزء]] در یک کارخانه دو ستونه انجام می‌شود، [[اکسیژن]] مایع تولید شده حاوی مقادیر کمی کریپتون و زنون خواهد بود. با [[تقطیر جزء به جزء]] اضافی، [[اکسیژن مایع]] ممکن است غنی شود تا حاوی ۰٫۱–۰٫۲٪ مخلوط کریپتون/زنون باشد که از طریق جذب بر روی ژل سیلیکا یا با تقطیر استخراج می‌شود. در نهایت، مخلوط کریپتون/زنون ممکن است با تقطیر بیشتر به کریپتون و زنون جدا شود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Gas Separation and Purification by Frank G. Kerry (2007)|پیوند=https://books.google.com/books?id=cXNmyTTGbRIC&pg=PA101}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Xenon - Xe|نشانی=http://www.c-f-c.com/specgas_products/xenon.htm|وبگاه=|تاریخ=2020-06-12|بازبینی=|نویسنده=CFC StarTec LLC|archive-date=۱۲ ژوئن ۲۰۲۰|archive-url=https://web.archive.org/web/20200612100905/http://www.c-f-c.com/specgas_products/xenon.htm|url-status=bot: unknown}}</ref>

== کاربرد ==
* لوله‌های [[لومینسانس]]
* لامپ‌های فلاش زن در عکاسی
* لیزر
* مطالعات ردیابی
* فلوئوریتمری

* لامپ‌های ماشین (HID)

== نگارخانه ==
<gallery>
پرونده:Xenon discharge tube.jpg|طیف لامپ تخلیه پر شده توسط گاز نجیب [[گزنون]]
</gallery>

== منابع ==
کتاب فرهنگ عناصر نوشته روح الله نظری)(مشهد)
http://en.wikipedia.org/wiki/Xenon
{{پانویس}}
{{عناصر شیمیایی}}
{{ترکیب‌های عناصر نجیب}}
{{سروتونرژیک‌ها}}
{{داروهای کولینرژیک}}
{{اکسیدها}}
{{داده‌های کتابخانه‌ای}}

[[رده:آنتاگونیست‌های ۵-اچ‌تی۳]]
[[رده:آنتاگونیست‌های گیرنده NMDA]]
[[رده:آنتاگونیست‌های نیکوتینی]]
[[رده:بیهوش‌کننده‌های عمومی]]
[[رده:ترکیب‌های زنون]]
[[رده:عناصر شیمیایی]]
[[رده:گازهای صنعتی]]
[[رده:گازهای نجیب]]
[[رده:منفک‌کننده‌ها]]
[[رده:نیروی محرکه راکت]]