تاج‌ماه آفاق‌الدوله
تاج‌ماه آفاق‌الدوله نویسنده و مترجم ایرانی عصر قاجار بود.
تاج‌ماه احتمالاً نخستین زنی است که در ایران دست به کار ترجمه زد. او نمایشنامه «نادرشاه» اثر «نریمان نریمانف» را از ترکی به فارسی برگرداند و آن را در سال ۱۳۲۴ هجری قمری منتشر کرد. از تاج‌ماه غیر از این ترجمه مجموعه‌ای از نامه‌ها، شعر و کتابی به نام «صحّت مظفّری» برجای مانده‌است.
تاج‌ماه در ابتدای نمایشنامه «نادرشاه» خود را چنین معرفی می‌کند: «کمینه تاج‌ماه آفاق الدوله همشیره آقا اسماعیل آجودانباشی و عیال فتح‌الله ارفع السلطنه طالشی» پدر تاج‌ماه، میرزا علی‌اکبر خان زنجانی، از نظامیان عصر قاجار بود و برادرش اسماعیل‌خان سیف‌السلطنه (۱۲۶۵−۱۳۲۷ هجری قمری) از مخالفان مشروطه که از محمدعلی شاه حمایت می‌کرد و پس از فتح تهران و خلع محمدعلی شاه به دار آویخته شد.[۱] برادر دیگر آفاق‌الدوله میرزا ابراهیم خان زنجانی از پیشگامان ترجمه متون نمایشی به فارسی بود.[۲]
آفاق‌الدوله پس از پیروزی مشروطه خواهان از ارفع‌السلطان جدا شد و سال‌های برای احقاق حقوق خود تلاش کرد.
دیوان اشعار او در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران نگهداری می‌شود. تاج ماه در آذر ماه سال 1326 درگذشت و در امام زاده عبدالله شهرري به خاك سپرده شد.
عزت الله امیر پور طالش تنها پسر تاج ماه خانم و فتح الله خان بود که به سمت مدیرکل وزارت دارایی تهران در اواخر دوره رضا شاه و اوایل دوره محمدرضا شاه منصوب شد و بعلت سکته مغزی در سال ۱۳۴۳ هجری شمسی در تهران درگذشت . فرزندان وی بنامهای اذرمیدخت (متولد ۱۳۰۲ و در سال ۲۰۰۵ میلادی در شهر هیستون آمریکا درگذشت) ۲-یدالله امیر پورطالش کارمند شهربانی شاهنشاهی، متولد ۱۳۰۴ در سال ۱۳۸۵ در گذشت ۳-اردشیر امیر پور طالش مدیر کل امورمالی اداره اطلاعات شهربانی(متولد ۱۳۱۴ درگذشت سال ۱۴۰۱ ) ۴_مهیندخت امیر پور طالش (متولد ۱۳۱۹ درگذشت ۱۳۹۹ ). عموی وی محمد حسین خان معروف به سالار بالاخانلو و پسرانش امير نصرت‌الله بالا خانلو شهردار و نماینده مجلس شورای ملی از همدان و هلاکو رامبد نماینده مجلس شورای ملی از طالش و اخرین رییس دفتر شاهزاده رضا پهلوی در تبعید بود، و مادرشان شوکت‌الدوله دختر محمود علامیر، دومین رئیس مجلس شورای ملی، بود
منابع
ویرایش- ↑ [۱][پیوند مرده]
- ↑ [۲][پیوند مرده]
- «زنان فاضل، آفاق‌الدوله». مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران. دریافت‌شده در ۲۰ می ۲۰۱۲.