نمایش مبدأ برای مجلس

{{ویکی‌سازی}}
{{کاربردهای دیگر}}
{{قوه مقننه}}
[[پرونده:Reichsrat Vienna Okt 2007 (97).JPG|بندانگشتی|چپ|300px|مجلس [[اتریش]]]]
'''مجلس''' یا   <ref name=farhangestan>{{یادکرد-فرهنگستان |واژهٔ مصوب= مجلس|حوزه= عمومی|واژهٔ غیرفارسی با حروف فارسی = پارلمان|واژهٔ غیرفارسی با حروف زبان اصلی = parlement|زبان واژهٔ غیرفارسی = فرانسوی|دفتر= نخست تا چهارم|بخش= لاتین|تاریخ بازچاپ= |سرواژه= parlement}}</ref> [[قوه مقننه|قوای مقننه]] هر یک از کشورهای دارای [[حکومت]] انتخابی است. واژهٔ برابرِ متداول مجلس '''پارلمان''' {{به فرانسوی|Parlement}} است<ref name=farhangestan /> که به ویژه به [[پارلمان بریتانیا|قوه مقننه بریتانیا]] و کشورهای پیرو [[سیستم وستمینستر|سیستم حکومتی وست مینیستر]] گفته می‌شود. البته [[واژه]] [[پارلمان اروپا|پارلمان]] امروزه ممکن است در اشاره به قوای مقننه هر یک از کشورهای دارای حکومت انتخابی استفاده شود.<ref>[http://dictionary.reference.com/browse/parliament Parliament]</ref>

== واژه‌شناسی ==
''مجلس'' لفظی [[عربی]] به معنای محل نشستن و محل اجتماع و انجمن گروهی از مردم برای [[مشاوره]] و [[مذاکره]] است.<ref>لغت‌نامه دهخدا، سرواژهٔ مجلس</ref> مجلس واژه‌ای فارسی از ریشه عربی است که از فعل ''جلس'' به معنای نشستن آمده‌است و در مفهوم انواع جلسات یا نشست‌های خصوصی و عمومی، استفاده می‌شود.<ref>Majles. Encyclopedia of the Modern Middle East and North Africa, The Gale Group, Inc, 2004. http://www.answers.com/topic/majles, accessed August 18, 2012.</ref>

''پارلمان'' از واژهٔ [[زبان فرانسوی|فرانسوی]] parlement به معنای ''صحبت کردن'' گرفته شده‌است. نخستین کاربرد این واژه به سال ۱۲۳۶ برمی‌گردد که پادشاه [[انگلستان]] جلسه‌ای با حضور جمعی از اشراف و بزرگان کشور را با نام پارلمان تشکیل داد.

البته در زبان پارسی گاهی مجلس و پارلمان با دلالت ضمنی به معنی مجلس نمایندگان (بخش نخست و اصلی نظام‌های دومجلسی) به کار می‌رود.

== نظام‌ها ==
[[پرونده:Unibicameral_Map.svg|بندانگشتی|چپ|400پیکسل|نقشهٔ نهادهای قانون‌گذار جهان بر پایهٔ نظام مجلس
{{زیرنویس نقشه|#ff9955|نهاد قانون‌گذاری تک‌مجلسی}}
{{زیرنویس نقشه|#37abc8|نهاد قانون‌گذاری دومجلسی}}
{{زیرنویس نقشه|#b0e947| نهاد قانون‌گذاری تک‌مجلسی و یک نهاد مشورتی}}
{{زیرنویس نقشه|#222|بی مجلس}}
{{زیرنویس نقشه|#e0e0e0|نامعلوم}}]]
[[نظام پارلمانی|پارلمان]]<nowiki/>‌ها معمولاً از یک یا دو بخش تشکیل می‌شوند که به ''[[تک‌مجلسی]]'' یا ''[[دومجلسی]]'' معروف هستند.<ref>[http://www.parliament.uk/about/living-heritage/evolutionofparliament/originsofparliament/birthofparliament/overview/firstparliaments/ The first Parliaments] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101013132032/http://www.parliament.uk/about/living-heritage/evolutionofparliament/originsofparliament/birthofparliament/overview/firstparliaments/ |date=۱۳ اکتبر ۲۰۱۰ }} Parliament.uk</ref>

البته در برخی کشورها مانند [[قطر]] و [[عربستان]] یک [[مجلس مشورت|مجلس مشورتی]] هست که با مجلس قانون‌گذاری فرق دارد و صرفاً نقش‌های مشورتی با [[شاه]] را دارد.

=== تک‌مجلسی ===
نظام تک‌مجلسی به‌طور کلی شامل یک مجلس نمایندگان است که نمایندگان مردم در آن حضور دارند و قانون را تصویب می‌کنند.

=== دومجلسی ===
در بیشتر کشورها نظام دومجلسی حاکم است که شامل مجلس نمایندگان یا [[مجلس سفلا]] و ''مجلس دوم'' [[مجلس سنا]] یا [[مجلس علیا]] است. مجلس نمایندگان بخش اصلی است که مانند نظام تک‌مجلسی می‌باشد ولی مجلس دوم وظیفه‌هایی دیگر دارد و گاه مکمل مجلس نمایندگان است. مثلاً مجلس مشورتی [[مصر]] نقش رایزنی و کمک به مجلس مصر را دارد.

خیلی از کشورها برای هریک از مجلس‌هایشان نام دارند. مثلاً در ایران پیش از انقلاب نام [[مجلس شورای ملی]] و [[مجلس سنای ایران|مجلس سنا]]، در بریتانیا [[مجلس عوام]] و [[مجلس اعیان]]، در افغانستان [[ولسی‌جرگه]] و [[مشرانو جرگه]] به ترتیب به مجلس نمایندگان و [[مجلس دوم]] می‌گفته‌اند.

== نظام مجلسی ==
[[نظام مجلسی]] (نظام پارلمانی) نوعی از حکومت است که در آن [[قوه مجریه]] از [[قوه مقننه]] برمی‌خیزد و در برابر آن پاسخگوست.

قوای مقننه‌ای که پارلمان خوانده می‌شوند در یک [[نظام پارلمانی]] که قوه مجریهٔ آن بر اساس [[قانون]] به پارلمان پاسخگو است فعالیت می‌کنند. پارلمان این کشورها معمولاً از یک یا دو بخش تشکیل می‌شوند (مانند مجلس عوام و مجلس خواص) و تک مجلسی یا دومجلسی خوانده می‌شوند، گرچه مدل‌های پیچیده‌تری هم موجود هستند.

[[نخست‌وزیر]] یک کشور معمولاً همیشه رهبر [[حزب]] اکثریت در مجلس سفلی در پارلمان است ولی مسئولیت را تا زمانی در اختیار دارد که [[رأی اعتماد|رای اعتماد]] مجلس پابرجا بماند. اگر اعضای مجلس سفلی اعتماد خود به رهبر را به هر علتی از دست بدهند، فراخوانی برای رای عدم اعتماد می‌دهند و [[نخست‌وزیر]] را مجبور به [[استعفا]] می‌کنند.

== فهرست مجلس‌ها ==
<small>مقاله اصلی:[[فهرست مجالس قانونگذاری بر اساس کشور]]</small>

=== آسیا ===
* [[ایران]]: [[مجلس شورای اسلامی]]
* [[افغانستان]]: شورای ملی
* [[کنست|پارلمان اسرائیل - کنست]]
* [[پارلمان هند]] شامل [[لوک سابا]] و راجیا سابا
* [[جمهوری آذربایجان]]: مجلس ملی
* [[مجلس چرکسیان]]: مجلس [[قبایل آدیغی]] در سواحل [[دریای سیاه]]
* [[اندونزی]]: مجلس پرموساواراتان راکیات به معنی مجلس شورای خلق
* [[قزاقستان]]: مجلس
* [[کویت]]: مجلس ملت
* [[مالدیو]]: مجلس مالدیو
* [[عمان]]: مجلس شورای عمان
* [[عربستان سعودی]]: مجلس عربستان سعودی
* [[ترکمنستان]]: خلق مجلیسی (مجلس خلق)
* [[ازبکستان]]: مجلس علیا
* [[فلسطین]]: [[مجلس ملی فلسطین]] و [[مجلس قانون‌گذاری فلسطین]]
* [[لبنان]]: [[مجلس نمایندگان لبنان]]
* [[ترکیه]]: [[مجلس ملی کبیر ترکیه]]
* [[قطر]]: [[مجلس شورا]]

=== اتحادیه اروپا ===
* [[پارلمان اروپا]]
* [[بوندستاگ|پارلمان آلمان - بوندستاگ]]
* [[پارلمان بریتانیا]]
* [[پارلمان فرانسه]]

=== استرالیا و اقیانوسیه ===
* [[پارلمان استرالیا]]
* [[دولت فدرال]] (همسود) [[استرالیا]] دارای یک پارلمان دومجلسی است، و هر یک از شش استان استرالیا جز [[کویینزلند]] که پارلمانی یک مجلسی دارد، دارای یک پارلمان دومجلسی است.

== جستارهای وابسته ==

* [[فهرست مجالس قانونگذاری بر اساس کشور]]

== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{ویکی‌انبار-رده|Parliaments}}

[[رده:روند پارلمانی]]
[[رده:سیاست]]
[[رده:قوه‌های مقننه]]
[[رده:گونه‌های حکومت]]
[[رده:نظام وستمینستر]]