შინაარსზე გადასვლა

ჩეჩნეთის მეორე ომი: განსხვავება გადახედვებს შორის

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
[შემოწმებული ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 1: ხაზი 1:
{{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/M.P1942|M.P1942]].|26|03|2021}}

{{ინფოდაფა სამხედრო კონფლიქტი
{{ინფოდაფა სამხედრო კონფლიქტი
|კონფლიქტი=ჩეჩნეთის მეორე ომი
|კონფლიქტი=ჩეჩნეთის მეორე ომი
ხაზი 25: ხაზი 27:
|შენიშვნა=
|შენიშვნა=
}}
}}
'''ჩეჩნეთის მეორე ომი''' — შეიარაღებული კონფლიქტი [[ჩეჩნეთი|ჩეჩნეთის]] ტერიტორიაზე და [[ჩრდილოეთ კავკასია|ჩრდილოეთ კავკასიის]] სასაზღვრო რეგიონებში, რომელიც მიმდინარეობდა [[რუსეთის ფედერაცია|რუსეთის ფედერაციასა]] და ჩეჩნეთის იჩქერიის რესპუბლიკას შორის, [[1999]] წლის 26 აგვისტოდან [[2009]] წლის 16 აპრილამდე. 1999 წლის 7 აგვისტოს დაღესტნის რუსეთის მიერ კონტროლირებად ნაწილში ჩეჩენი პარტიზანული ძალები შევიდნენ. ნახევრად დამოუკიდებელი ჩეჩნეთისა და რუსეთის დაღესტნის რესპუბლიკის სასაზღვრო ტერიტორიაზე რამდენიმე თვიანი შეტაკებებისა და დაძაბულობის შედეგად, მეამბოხეებმა კონტროლი მოიპოვეს რამდენიმე სოფელზე და დაუპირისპირდნენ რუსულ ჯარს. დაახლოებით 2000 თვითგამოცხადებული ისლამისტი მეამბოხე ებრძოდა რუსული ჯარის მზარდ რაოდენობას. რუსეთის მთავრობამ გააძლიერა რეგიონში მყოფი 17 000 სამხედრო და აჯანყებულებზე საჰაერო თავდასხმა განახორციელა. ადგილობრივმა მოსახლეობამ მეამბოხეებს მხარი არ დაუჭირა, რამაც რუსეთს მათი დაღესტნიდან გაძევების და ჩეჩნეთში დაბრუნების სტიმული მისცა. დაღესტნიდან გაძევების შემდეგ რუსული სამხედრო შენაერთები აჯანყებულებს ჩეჩნეთის ტერიტორიაზეც დევნიდნენ, რათა სეპარატისტული რესპუბლიკის არსებობისთვის ბოლო მოეღოთ. სასურველი მიზნის მისაღწევად რუსულმა მხარემ სასტიკი იერიში მიიტანა ჩეჩნეთის დედაქალაქ გროზნოზე.
'''ჩეჩნეთის მეორე ომი''' — ჩეჩნეთისა და ჩრდილოეთ კავკასიის მოსაზღვრე რეგიონების ტერიტორიებზე განვითარებული ყოველდღიური საბრძოლო მოქმედებების სახელწოდება. დაიწყო [[1999]] წლის [[26 აგვისტო]]ს. [[ჩეჩნეთის პირველი ომი|ჩეჩნეთის პირველი ომის]] შედეგად, [[ჩეჩნეთის რესპუბლიკა იჩქერია|ჩეჩნეთის]] მთლიანი ტერიტორია კონტროლდებოდა [[ჩეჩნები|ჩეჩენი]] სეპარატისტების მიერ. მეორე ომის შედეგად კი [[რუსეთი|რუსეთმა]] კონტროლი აღადგინა სეპარატისტულ ანკლავზე. თუმცა [[ჩეჩნეთის რესპუბლიკა იჩქერია|ჩეჩნეთის]] მთლიან ტერიტორიას [[რუსეთი|რუსეთის]] შეიარაღებული ძალები ვერ აკონტროლებენ. მთებში ჯერ კიდევ არის წინააღმდეგობის კერები.

[[1999]] წლის 5 ოქტომბერს რუსებმა ჩეჩნეთზე სახმელეთო შეტევა განახორციელეს. მათ მალევე გააცნობიერეს, რომ ჩეჩენ მეამბოხეებთან მძიმე ბრძოლაში ჩაერთნენ, რომლის უდიდესი ნაწილიც მთიან ტერიტორიაზე მიმდინარეობდა. დეკემბრის დასაწყისში მათ გროზნოზე მიიტანეს იერიში, რაც სრულიად განსხვავდებოდა [[1994]]-[[1995]] წლების ბრძოლისგან. [[2000]] წლის 10 იანვარს ჩეჩნებმა კონტრშეტევა დაიწყეს გროზნოს მხარდასაჭერად. ამ თავდასხმისას ჩეჩნებმა 26 რუსი სამხედრო მოკლეს, რაც მთელი ომის მსვლელობისას დღიური გარდაცვალების ყველაზე დიდი მაჩვენებელი იყო. აღნიშნულ ქმედებას რუსებმა ათასობით სამხედროს გამოგზავნით უპასუხეს, რის შედეგადაც გროზნო კვლავ მათი კონტროლის ქვეშ გადავიდა. [[2003]] წელს გაერომ მას ,,პლანეტის ყველაზე განადგურებული ქალაქის სტატუსი მიანიჭა.’’

გროზნოში რუსეთის გამარჯვებამ ჩეჩნეთის რესპუბლიკის დაშლა გამოიწვია. ჩეჩნეთი კვლავ რუსეთის დაექვემდებარა, თუმცა ფორმალური გამარჯვება აჯანყების დასრულებას სულაც არ ნიშნავდა. 2000-2009 წლებში ჩეჩნები აგრძელებენ აჯანყების ტალღას. ჩეჩნეთში კონტრშეტევითი ტალღის დასრულების შემდეგ ჩეჩენმა ტერორისტებმა თავდასხმითი ქმედებების განხორციელება [[რუსეთი]]ს ტერიტორიაზე განაგრძეს, საიდანაც ყველაზე მნიშვნელოვანია ბესლანის ტრაგედია და დუბროვკას თეატრის მძევლების კრიზისი.


== იხილეთ აგრეთვე ==
== იხილეთ აგრეთვე ==

16:30, 26 მარტი 2021-ის ვერსია

ამ სტატიას ამჟამად აქტიურად არედაქტირებს M.P1942.

გთხოვთ, ნუ შეიტანთ მასში ცვლილებებს, სანამ ეს განცხადება არ გაქრება. წინააღმდეგ შემთხვევაში, შესაძლოა, მოხდეს რედაქტირების კონფლიქტი.
ეს შეტყობინება სტატიაში მხოლოდ ერთი კვირის განმავლობაში შეიძლება დარჩეს.


თარგის ჩასმის თარიღი: მარტი 26, 2021.


სტატიის აქტიური დამუშავების დაწყების თარიღიდან გავიდა 1321 დღე.
გთხოვთ ამოიღოთ ეს გამაფრთხილებელი თარგი სტატიიდან და შეატყობინოთ მომხმარებელს „M.P1942.“
{{subst:მუშავდება/შეტყობინება|M.P1942.|ჩეჩნეთის მეორე ომი}}-~~~~


მომხმარებლის სახელის და თარიღის ავტომატურად მისათითებლად, გამოიყენეთ თარგი {{subst:მუშავდება}}


ჩეჩნეთის მეორე ომი

მასობრივი საფლავები ჩეჩნეთში
თარიღი


მდებარეობა ჩეჩნეთი, ჩრდილო კავკასია
შედეგი


მხარეები
რუსეთის ფედერაცია
პრო–რუსული ორიენტაციის ჩეჩნები
ჩეჩნეთი
კავკასიის სეპარატისტები
მუსლიმი მოჯაჰიდები
მეთაურები
ვლადიმერ პუტინი
იგორ სერგეიევი
ვიქტორ კაზანცევი
ასლან მასხადოვი
აბდულ-ჰალიმ სადულაევი
დოკუ უმაროვი
ძალები
სულ ცოტა 93.000 ჯარისკაცი 1999 წელს[1]
50,000-60,000 ჯარისკაცი 2006 წელს[2]
22,000 1999 წელს (რუსული წყაროებით)[3]
დანაკარგები
5,000–ზე მეტი (რუსული წყაროებით)[4] - [5] 15,000–ზე მეტი დაღუპული (რუსული წყაროებით)საჭიროებს წყაროს მითითებას - თარიღი არ არის მითითებული! გამოიყენებთ {{subst:ფაქტიჩა}} !
მშვიდობიანი მოსახლეობა:
25,000 დაღუპული და 5,000 დაკარგული უშუალოდ ჩეჩნეთში. (Amnesty International)[6]
50,000 დაღუპული უშუალოდ ჩეჩნეთში (Society for Threatened Peoples)[7])
600-ზე მეტი დაღუპული ტერორისტული შეტევების შედეგად
ჩეჩნეთის მეორე ომი ვიკისაწყობში

ჩეჩნეთის მეორე ომი — შეიარაღებული კონფლიქტი ჩეჩნეთის ტერიტორიაზე და ჩრდილოეთ კავკასიის სასაზღვრო რეგიონებში, რომელიც მიმდინარეობდა რუსეთის ფედერაციასა და ჩეჩნეთის იჩქერიის რესპუბლიკას შორის, 1999 წლის 26 აგვისტოდან 2009 წლის 16 აპრილამდე. 1999 წლის 7 აგვისტოს დაღესტნის რუსეთის მიერ კონტროლირებად ნაწილში ჩეჩენი პარტიზანული ძალები შევიდნენ. ნახევრად დამოუკიდებელი ჩეჩნეთისა და რუსეთის დაღესტნის რესპუბლიკის სასაზღვრო ტერიტორიაზე რამდენიმე თვიანი შეტაკებებისა და დაძაბულობის შედეგად, მეამბოხეებმა კონტროლი მოიპოვეს რამდენიმე სოფელზე და დაუპირისპირდნენ რუსულ ჯარს. დაახლოებით 2000 თვითგამოცხადებული ისლამისტი მეამბოხე ებრძოდა რუსული ჯარის მზარდ რაოდენობას. რუსეთის მთავრობამ გააძლიერა რეგიონში მყოფი 17 000 სამხედრო და აჯანყებულებზე საჰაერო თავდასხმა განახორციელა. ადგილობრივმა მოსახლეობამ მეამბოხეებს მხარი არ დაუჭირა, რამაც რუსეთს მათი დაღესტნიდან გაძევების და ჩეჩნეთში დაბრუნების სტიმული მისცა. დაღესტნიდან გაძევების შემდეგ რუსული სამხედრო შენაერთები აჯანყებულებს ჩეჩნეთის ტერიტორიაზეც დევნიდნენ, რათა სეპარატისტული რესპუბლიკის არსებობისთვის ბოლო მოეღოთ. სასურველი მიზნის მისაღწევად რუსულმა მხარემ სასტიკი იერიში მიიტანა ჩეჩნეთის დედაქალაქ გროზნოზე.

1999 წლის 5 ოქტომბერს რუსებმა ჩეჩნეთზე სახმელეთო შეტევა განახორციელეს. მათ მალევე გააცნობიერეს, რომ ჩეჩენ მეამბოხეებთან მძიმე ბრძოლაში ჩაერთნენ, რომლის უდიდესი ნაწილიც მთიან ტერიტორიაზე მიმდინარეობდა. დეკემბრის დასაწყისში მათ გროზნოზე მიიტანეს იერიში, რაც სრულიად განსხვავდებოდა 1994-1995 წლების ბრძოლისგან. 2000 წლის 10 იანვარს ჩეჩნებმა კონტრშეტევა დაიწყეს გროზნოს მხარდასაჭერად. ამ თავდასხმისას ჩეჩნებმა 26 რუსი სამხედრო მოკლეს, რაც მთელი ომის მსვლელობისას დღიური გარდაცვალების ყველაზე დიდი მაჩვენებელი იყო. აღნიშნულ ქმედებას რუსებმა ათასობით სამხედროს გამოგზავნით უპასუხეს, რის შედეგადაც გროზნო კვლავ მათი კონტროლის ქვეშ გადავიდა. 2003 წელს გაერომ მას ,,პლანეტის ყველაზე განადგურებული ქალაქის სტატუსი მიანიჭა.’’

გროზნოში რუსეთის გამარჯვებამ ჩეჩნეთის რესპუბლიკის დაშლა გამოიწვია. ჩეჩნეთი კვლავ რუსეთის დაექვემდებარა, თუმცა ფორმალური გამარჯვება აჯანყების დასრულებას სულაც არ ნიშნავდა. 2000-2009 წლებში ჩეჩნები აგრძელებენ აჯანყების ტალღას. ჩეჩნეთში კონტრშეტევითი ტალღის დასრულების შემდეგ ჩეჩენმა ტერორისტებმა თავდასხმითი ქმედებების განხორციელება რუსეთის ტერიტორიაზე განაგრძეს, საიდანაც ყველაზე მნიშვნელოვანია ბესლანის ტრაგედია და დუბროვკას თეატრის მძევლების კრიზისი.

იხილეთ აგრეთვე

სქოლიო

  1. Russia's Forces Unreconstructed by Pavel Felgenhauer
  2. New Chechen Army Threatens Moscow AIA 12.07.2006
  3. Федеральным силам в Чечне противостоят 22 тыс. боевиков. Russian Ministry of Defense
  4. [1] 4,572 servicemen of all security agencies killed by December 2002, 680 Russian Armed Forces soldiers killed in 2003-2007 [2]
  5. Memorial (society) estimate, FIGHT FOR INDEPENDENCE FROM RUSSIA, Reuters, 11-04-2007
  6. What justice for Chechnya's disappeared?
  7. Effective human rights work is the best weapon against terrorism
pFad - Phonifier reborn

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.

Note: This service is not intended for secure transactions such as banking, social media, email, or purchasing. Use at your own risk. We assume no liability whatsoever for broken pages.


Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy