Kritarsia

Ny kritarsia, izay antsoina koa hoe kritôkrasia, dia rafi-pitantanana nataon' ny mpitsara (שופטים / shoftim) tantaraina ao amin' ny Baiboly teo amin' i Israely fahiny nandritra ny fe-potoana voalaza ao amin' ny Bokin' ny Mpitsara. Nanomboka tamin' i Mosesy na Môizy izany, araka ny Bokin' ny Eksôdôsy, talohan' ny nananganana ny fanjakà-mpanjaka tokana teo ambany fitarihan' i Saoly. Fitambaran' ny teny grika roa hoe κριτής / krites ("mpitsara") sy ἄρχω / árkhō ("manapaka") io anarana io. Niitatra ny fampiasana azy io ka nahafaoka ny fitondran' ny mpitsara amin' ity hevitr' ity teny ity ankehitriny ihany koa. Ohatra, ao amin' ny faritr' i Sômalia teo ambany fanapahan' ny mpitsara ao amin' ny fomban-drazana kseera, na Icelandic Commonwealth (amin' ny fiteny islandey taloha: Þjóðveldisöld) nandritra ny Andro Antenatenany, izay faripotoana tratra aoriana sy mitoka-monina amin' ny fiarahamonim-fokom-pirenena jermanika tranainy indrindra.