Cécile Carelsen
Cécile Carelsen, artiestennaam van Cientje Cohen (Maastricht, 13 mei 1863[1] – Theresienstadt, 4 juli 1944[2]) was een Nederlands toneelactrice.[3]
| Cécile Carelsen | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Cécile Carelsen, door Atelier Jacob Merkelbach
| ||||
| Algemene informatie | ||||
| Geboortenaam | Cientje Cohen | |||
| Geboren | 13 mei 1863 | |||
| Geboorteplaats | Maastricht | |||
| Overleden | 4 juli 1944 | |||
| Overlijdensplaats | Theresienstadt | |||
| Werk | ||||
| Beroep | toneelactrice | |||
| ||||
Carrière
bewerkenCarelsen begon als dilettante met spelen in 1885.[4] In 1886 speelde ze, onder haar eigen naam, bij vereniging A.D.V.E.N.D.O. in Amsterdam.[5] In 1896 werd ze, nog onder de naam C. Cohen, als nieuwelinge aangekondigd, in het stuk Een kus van 50.000 gulden.[6] Later dat jaar speelde ze Zes-en-zestig van Offenbach, wederom bij Barend Barendse en Charles de la Mar.[7] In 1897 speelde ze bij Rademaker in Den Haag in het stuk De Straatjongen van Parijs.[8] Niet veel later is ze van naam veranderd, want in 1899 speelde ze onder de naam Carelsen bij vereniging de Tivoli-Schouwburg uit Rotterdam.[9] Ze speelde verder onder meer bij het Haarlemsch Toneel[10] en het Nederlandsch-Indisch Toneelgezelschap, onder leiding van Anton Kimmel en Louis Chrispijn.[11] In 1910 trad ze, samen met haar tweede echtgenoot, toe tot N.V. Het Tooneel, van hun (voormalige[12]) zwager Willem Royaards.[13][14] In 1913 zei ze het toneel vaarwel,[15] om in 1931 weer terug te keren.[16]
Persoonlijk
bewerkenCarelsen trouwde tweemaal. In 1887 trouwde ze met Jacob de Jong, welk huwelijk in 1910 eindigde in een scheiding.[17][18] Ze verbleef toen in Indië, waar ze een relatie had gekregen met haar medespeler Henri Spoor.[19] In 1911 trouwde ze met Spoor, die reeds na een jaar huwelijk overleed.[20][21]
Ze is een zuster van toneelactrice Margot Cohen en de moeder van actrice Fie Carelsen (echte naam Sophia de Jong), die werd geboren tijdens haar huwelijk met De Jong. Tijdens de Tweede Wereldoorlog, toen vele acteurs moesten onderduiken, moesten de Joodse Carelsen en haar dochter zich melden bij het bevolkingsregister. Daar vertelde ze haar dochter dat ze een natuurlijk kind van acteur Frits Bouwmeester sr. (1848-1906) en dus half Joods was.[22][23] Of ze dit verzon om haar dochter voor deportatie te sparen of dat het op waarheid berustte is onbekend.[24] Célice Carelsen verbleef in Kamp Westerbork, voordat zij op 5 april 1944 naar concentratiekamp Theresienstadt werd getransporteerd.[25] Op 4 juli 1944 kwam ze om in Theresienstadt.[26][27]
- ↑ Geboorteakte Cientje Cohen - FamilySearch. Geraadpleegd op 2 mei 2023.
- ↑ Overlijdensakte Cientje Cohen - Haags Gemeentearchief. haagsgemeentearchief.nl. Geraadpleegd op 30 april 2023.
- ↑ TOONEEL. Mevrouw Cecile Spoor—Carelsen. Het nieuws van den dag : kleine courant. www.delpher.nl (30 mei 1913). Geraadpleegd op 30 april 2023.
- ↑ Het Vaderland : staat- en letterkundig nieuwsblad, 11 mei 1933. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 30 april 2023.
- ↑ Het vaderland, 12 mei 1886. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 3 mei 2023.
- ↑ Het nieuws van den dag : kleine courant, 9 oktober 1896. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 2 mei 2023.
- ↑ Het nieuws van den dag : kleine courant, 1 december 1896. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 3 mei 2023.
- ↑ Dagblad van Zuidholland en 's Gravenhage, 23 september 1897. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 3 mei 2023.
- ↑ Nieuwsblad van het Noorden, 19 december 1899. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 3 mei 2023.
- ↑ Land en volk, 28 juni 1905. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 30 april 2023.
- ↑ De courant, 30 januari 1908. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 30 april 2023.
- ↑ Royaards was van 1894 tot 1903 getrouwd met Josephina Louise Spoor.
- ↑ Land en volk, 16 augustus 1910. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 1 mei 2023.
- ↑ De Sumatra post, 23 september 1910. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 1 mei 2023.
- ↑ Het nieuws van den dag voor Nederlandsch-Indië, 6 september 1913. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 30 april 2023.
- ↑ Haagsche courant, 17 juni 1931. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 30 april 2023.
- ↑ Algemeen Handelsblad, 16 september 1909. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 1 mei 2023.
- ↑ Echtscheiding Jacob de Jong en Cientje Cohen, 30-03-1910 - Noord-Hollands Archief. noord-hollandsarchief.nl. Geraadpleegd op 1 mei 2023.
- ↑ De Sumatra post, 18 september 1909. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 1 mei 2023.
- ↑ De Telegraaf, 8 februari 1911. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 30 april 2023.
- ↑ De Telegraaf, 9 juli 1912. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 30 april 2023.
- ↑ DBNL, Biografie Fie Carelsen (pseudoniem van Sophia de Jong), Mijn liefste lief, Jean-Louis Pisuisse. DBNL. Geraadpleegd op 30 april 2023.
- ↑ Bie, Pim de, Carelsen, Fie. www.dodenakkers.nl. Geraadpleegd op 30 april 2023.
- ↑ Anke Hamel, 'Jong, Sophia de (1890-1975)'. Biografisch Woordenboek van Nederland. Geraadpleegd op 30 april 2023.
- ↑ Cientje Spoor-Cohen (Maastricht, 13 mei 1863 - Theresienstadt, 4 juli 1944). www.oorlogsbronnen.nl. Geraadpleegd op 30 april 2023.
- ↑ Telex, 5 juli 1945. www.delpher.nl. Geraadpleegd op 30 april 2023.
- ↑ Cientje Spoor-Cohen. Joods Monument. Geraadpleegd op 30 april 2023.