Naar inhoud springen

HD 10180: verschil tussen versies

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerking
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Oli wiki (overleg | bijdragen)
11 bewerkingen
Geen bewerkingssamenvatting
Wikiwernerbot (overleg | bijdragen)
bots
459.364 bewerkingen
k Botverzoeken: toevoegen archieflinks en vervangen http:// door https://
 
(44 tussenliggende versies door 30 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
{{Infobox hemellichaam
'''HD 10180 (naam van de ster)'''
| naam = HD 10180
Waar? Hydrus (Kleine Waterslang, sterrenbeeld)
| afbeelding =HD_10180_system.jpg
| onderschrift = [[Artist's impression|Artistieke impressie]] van HD 10180 met planeten.
| exoplaneet = b, c, d, e, f, g, h (i, j?)
| spectraalklasse = G1V
| rechteklimming = {{Rechte klimming|u=01|m=37|s=53,5763}}
| declinatie = {{Declinatie|g=-60|m=30|s=41,499}}
| sterrenstelsel = [[Melkweg (sterrenstelsel)|Melkweg]]
| sterrenbeeld = Kleine Waterslang
| schhelderheid = 7,33
| afstand = {{parallax|25.6379}}
}}
'''HD 10180''' is een ster in het sterrenbeeld Hydrus ([[Kleine Waterslang]]) op ongeveer 127 lichtjaar van de aarde.
Het HD 10180-stelsel is dichtbevolkt met minstens 6, waarschijnlijk 7 en mogelijk zelfs 9 [[exoplaneet|planeten]] en zou daarmee meer planeten dan het [[zonnestelsel]] kunnen hebben; het onderzoek loopt nog.<ref>{{en}} {{Cite news| url=http://news.discovery.com/space/record-breaking-9-planet-star-system-spotted-120406.html |title=Nine Exoplanets Discovered in Solar System's 'Twin'|author=[[Discovery News]] |date=6 april 2012}}</ref>


De ontdekte planeten zijn vergelijkbaar met [[Neptunus (planeet)|Neptunus]], dus massief en 13-25 keer de aard-massa. HD 10180 is een van de 15 bekende [[planetenstelsel]]s met meer dan 3 planeten. Door de aantrekkingskracht van de planeten schommelt de ster.
Hoe ver? 127 lichtjaar van de aarde


== Planetenstelsel ==
Aantal planeten: 5 (waarschijnlijk 7, maar nog niet zeker)
[[Bestand:Animation of the planetary system around Sun-like star HD 10180.ogv|thumb|Animatie van het HD 10180-stelsel.]]
Het systeem is dichtbevolkt
* HD 10180 b is waarschijnlijk iets groter dan onze Aarde. Het heeft een iets excentriekere omlooptijd. De planeet staat te dicht bij de zon voor menselijk leven doordat deze te heet zal zijn.
Ontdekte planeten vergelijkbaar met Neptunus (dus massief, 13-25 keer de aard-massa)
* HD 10180 c is waarschijnlijk een hete Neptunus. Een gasgigant die dus vrij dicht rond zijn ster draait met het gevolg dat deze vrij heet is.
1 van de 15 gekende stelsels (met > 3 planeten)
* HD 10180 i is nog niet bevestigd, maar is waarschijnlijk een hete Superaarde.
De ster schommelt (door aantrekkingskracht planeten)
* HD 10180 d is waarschijnlijk een hete Neptunus
Ontdekking kan ons helpen bij
* HD 10180 e is ook waarschijnlijk een hete Neptunus, maar dan één met twee maal de grootte van Neptunus.
Begrijpen vorming van dat zonnestelsel
* HD 10180 j is nog niet bevestigd, maar is waarschijnlijk een Superaarde of heel misschien ook een gasdwerg.
Ons zonnestelsel in een bredere context beschrijven en determineren
* HD 10180 f is ook een hete Neptunus
Inzicht brengen in fysieke processen tijdens vorming planeten
* HD 10180 g is vermoedelijk een gasplaneet, in de bewoonbare zone. Het is wellicht niet geschikt voor aards leven door zijn massa (24x de aarde) en door het feit dat het wellicht een gasgigant is.
De planeten
* HD 10180 h is de grootste en de meest verre planeet in dit planetenstelsel welke dus een gasplaneet is. Het is wellicht te vergelijken met Saturnus uit het zonnestelsel, en ligt op een afstand even ver als de afstand tussen de buitendelen van de [[planetoïdengordel]] en onze zon.
Bewijs van een ‘kleine’ planeet (ongeveer even groot als de aarde)
1,4 keer de aardmassa
MAAR niet geschikt voor menselijk leven (te dicht bij ster, 0,032 AU )
Een planetair jaar duur ongeveer 1,18 dagen
Bewijs van een gigantische planeet (gelijkaardig aan Saturnus)
65 keer de aardmassa
Een planetair jaar van 2200 dagen (op aarde)
Geen Jupiter-achtige planeet (met gas)
Geschiedenis (van de vorming) blijft een mysterie
Afstand van planeten tot moederster tussen 0,06 en 1,4 keer die van de zon tot de aarde
De 5 Neptunus-achtige planeten zouden in ons zonnestelsel in de maan rond Mars vallen.
Beschrijven een vast patroon (cirkelvormig)
Complexe interacties tussen de planeten
Locaties van de planeten volgen een patroon
Meer ontdekkingen zullen bekendgemaakt worden → meer op zoek naar planetaire stel-sels dan naar individuele planeten
Alle massieve planeten bevinden zich rond massieve en metaalrijke sterren en minder massieve planeten bevinden zich rond minder massieve en metaalarme sterren → bevestigen modellen.


De geschiedenis van de vorming is tot nu toe onbekend. De afstand van planeten tot moederster is tussen 0,06 en 1,4 keer die van de zon tot de aarde. De 5 Neptunus-achtige planeten zouden in het zonnestelsel in de baan rond Mars vallen en beschrijven een vast patroon (cirkelvormig).
Bronnen:

http://www.centauri-dreams.org/?p=14086,
In het algemeen geldt dat massieve planeten zich bevinden rond massieve en metaalrijke sterren bevinden, terwijl minder massieve planeten zich bevinden rond minder massieve en metaalarme sterren.
http://www.scientias.nl/eso-ontdekt-rijkste-planetenstelsel-ooit/14878#more-14878,

http://www.vizworld.com/2010/08/16104 en
{| class="wikitable" style="text-align:center; margin-left:auto; margin-right:auto;"
http://www.youtube.com/watch?v=r96nO0qoLUU&NR=1&feature=fvwp
|+ Het HD 10180-stelsel<ref name=Tuomi>{{en}} {{cite journal|last=Tuomi|first=Mikko|title=Evidence for 9 planets in the 10180 system|journal=Astronomy & Astrophysics|date=6|year=2012|month=April|url=https://arxiv.org/pdf/1204.1254v1.pdf|archiefurl=https://web.archive.org/web/20221022044211/https://arxiv.org/pdf/1204.1254v1.pdf|archiefdatum=2022-10-22}}</ref>
|-
! Planeet<br /><small>(volgorde vanaf ster)</small>
! [[Massa (natuurkunde)|Massa]]
! Halve lange as<br /><small>([[Astronomische eenheid|AE]])</small>
! [[Omlooptijd (astronomie)|Omlooptijd]]<br /><small>([[dag]]en)</small>
! [[Excentriciteit (astronomie)|Excentriciteit]]
! [[Straal (wiskunde)|Straal]]
|-
| b || >1,3 ± 0,8 ''M''<sub>🜨</sub> || 0,02222 ± 0,00011 || 1,17766 ± 0,00022 || 0,0005 ± 0,0049 || —
|-
| c || >13,0 ± 2,0 ''M''<sub>🜨</sub> || 0,0641 ± 0,0010 || 5,75973 ± 0,00083 || 0,07 ± 0,08 || —
|-
| i <small>(onbevestigd)</small> || >1,9 ± 1,8 ''M''<sub>🜨</sub> || 0,0904 ± 0,047 || 9,655 ± 0,072 || 0,05 ± 0,23 || —
|-
| d || >11,9 ± 2,15 ''M''<sub>🜨</sub> || 0,1284 ± 0,0061 || 16,354 ± 0,0013 || 0,011 ± 0,013 || —
|-
| e || >25,0 ± 3,9 ''M''<sub>🜨</sub> || 0,270 ± 0,0013 || 49,75 ± 0,007 || 0,001 ± 0,010 || —
|-
| j <small>(onbevestigd)</small> || >5,1 ± 3,2 ''M''<sub>🜨</sub> || 0,330 ± 0,016 || 67,55 ± 1,28 || 0,07 ± 0,12 || —
|-
| f || >23,9 ± 1,4 ''M''<sub>🜨</sub> || 0,4929 ± 0,0078 || 122,88 ± 0,65 || 0,13 ± 0,015 || —
|-
| g || >21,4 ± 3,4 ''M''<sub>🜨</sub> || 1,415 ± 0,091 || 596 ± 37 || 0,03 ± 0,40 || —
|-
| h || >65,8 ± 12,9 ''M''<sub>🜨</sub> || 3,49 ± 0,60 || 2300 ± 550 || 0,18 ± 0,016 || —
|}

==Externe link==
* {{Link SIMBAD|id=HD+10180}}

{{Appendix|2=
* [https://www.centauri-dreams.org/?p=14086 HD 10180: A Planetary Harvest] op Centauri Dreams
* [http://www.scientias.nl/eso-ontdekt-rijkste-planetenstelsel-ooit/14878#more-14878 ESO ontdekt rijkste planetenstelsel ooit] op scientias
* [http://www.vizworld.com/2010/08/16104 Zooming Into Sun-Like Star HD 10180] op vizworld
* [https://www.youtube.com/watch?v=r96nO0qoLUU&NR=1&feature=fvwp Sensational Solar System Discovery] op Youtube
{{References}}
}}

{{DEFAULTSORT:HD 010180}}
[[Categorie:Ster binnen 200 lichtjaar]]
[[Categorie:Type G-hoofdreeksster]]
[[Categorie:Planetenstelsel]]
[[Categorie:Ster in Kleine Waterslang]]

Huidige versie van 22 jul 2023 om 21:16

HD 10180
Artistieke impressie van HD 10180 met planeten.
Artistieke impressie van HD 10180 met planeten.
Planeten
b, c, d, e, f, g, h (i, j?)
Spectraalklasse G1V
Waarnemingsgegevens
Rechte klimming 01u37m53,5763s
Declinatie −60° 30' 41,499"
Sterrenstelsel Melkweg
Sterrenbeeld Kleine Waterslang (Hydrus)
Schijnbare helderheid 7,33 mag
Afstand 127,216 lj (P=25,6379 mas)
Portaal  Portaalicoon   Astronomie

HD 10180 is een ster in het sterrenbeeld Hydrus (Kleine Waterslang) op ongeveer 127 lichtjaar van de aarde. Het HD 10180-stelsel is dichtbevolkt met minstens 6, waarschijnlijk 7 en mogelijk zelfs 9 planeten en zou daarmee meer planeten dan het zonnestelsel kunnen hebben; het onderzoek loopt nog.[1]

De ontdekte planeten zijn vergelijkbaar met Neptunus, dus massief en 13-25 keer de aard-massa. HD 10180 is een van de 15 bekende planetenstelsels met meer dan 3 planeten. Door de aantrekkingskracht van de planeten schommelt de ster.

Planetenstelsel

[bewerken | brontekst bewerken]
Animatie van het HD 10180-stelsel.
  • HD 10180 b is waarschijnlijk iets groter dan onze Aarde. Het heeft een iets excentriekere omlooptijd. De planeet staat te dicht bij de zon voor menselijk leven doordat deze te heet zal zijn.
  • HD 10180 c is waarschijnlijk een hete Neptunus. Een gasgigant die dus vrij dicht rond zijn ster draait met het gevolg dat deze vrij heet is.
  • HD 10180 i is nog niet bevestigd, maar is waarschijnlijk een hete Superaarde.
  • HD 10180 d is waarschijnlijk een hete Neptunus
  • HD 10180 e is ook waarschijnlijk een hete Neptunus, maar dan één met twee maal de grootte van Neptunus.
  • HD 10180 j is nog niet bevestigd, maar is waarschijnlijk een Superaarde of heel misschien ook een gasdwerg.
  • HD 10180 f is ook een hete Neptunus
  • HD 10180 g is vermoedelijk een gasplaneet, in de bewoonbare zone. Het is wellicht niet geschikt voor aards leven door zijn massa (24x de aarde) en door het feit dat het wellicht een gasgigant is.
  • HD 10180 h is de grootste en de meest verre planeet in dit planetenstelsel welke dus een gasplaneet is. Het is wellicht te vergelijken met Saturnus uit het zonnestelsel, en ligt op een afstand even ver als de afstand tussen de buitendelen van de planetoïdengordel en onze zon.

De geschiedenis van de vorming is tot nu toe onbekend. De afstand van planeten tot moederster is tussen 0,06 en 1,4 keer die van de zon tot de aarde. De 5 Neptunus-achtige planeten zouden in het zonnestelsel in de baan rond Mars vallen en beschrijven een vast patroon (cirkelvormig).

In het algemeen geldt dat massieve planeten zich bevinden rond massieve en metaalrijke sterren bevinden, terwijl minder massieve planeten zich bevinden rond minder massieve en metaalarme sterren.

Het HD 10180-stelsel[2]
Planeet
(volgorde vanaf ster) 		Massa Halve lange as
(AE) 		Omlooptijd
(dagen) 		Excentriciteit Straal
b >1,3 ± 0,8 M🜨 0,02222 ± 0,00011 1,17766 ± 0,00022 0,0005 ± 0,0049 —
c >13,0 ± 2,0 M🜨 0,0641 ± 0,0010 5,75973 ± 0,00083 0,07 ± 0,08 —
i (onbevestigd) >1,9 ± 1,8 M🜨 0,0904 ± 0,047 9,655 ± 0,072 0,05 ± 0,23 —
d >11,9 ± 2,15 M🜨 0,1284 ± 0,0061 16,354 ± 0,0013 0,011 ± 0,013 —
e >25,0 ± 3,9 M🜨 0,270 ± 0,0013 49,75 ± 0,007 0,001 ± 0,010 —
j (onbevestigd) >5,1 ± 3,2 M🜨 0,330 ± 0,016 67,55 ± 1,28 0,07 ± 0,12 —
f >23,9 ± 1,4 M🜨 0,4929 ± 0,0078 122,88 ± 0,65 0,13 ± 0,015 —
g >21,4 ± 3,4 M🜨 1,415 ± 0,091 596 ± 37 0,03 ± 0,40 —
h >65,8 ± 12,9 M🜨 3,49 ± 0,60 2300 ± 550 0,18 ± 0,016 —
[bewerken | brontekst bewerken]
  • (en) HD 10180 in SIMBAD
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=HD_10180&oldid=64755755"
pFad - Phonifier reborn

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.

Note: This service is not intended for secure transactions such as banking, social media, email, or purchasing. Use at your own risk. We assume no liability whatsoever for broken pages.


Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy