Bergklassement Ronde van Frankrijk
Het bergklassement van de Ronde van Frankrijk is een nevenklassement, waarvoor punten zijn te verdienen bij passages op bergpassen en andere beklimmingen. De leider in het bergklassement is de wielrenner die bij deze passages de meeste punten heeft verdiend door als eerste of bij de eersten door te komen. Degene die aan het eind van de Tour de France het klassement leidt, wordt tot bergkoning uitgeroepen.
De bolletjestrui is het wielrennersshirt dat wordt gedragen door de leider in het bergklassement en dat wordt uitgereikt na een verreden etappe. Na de laatste etappe van de Ronde van Frankrijk krijgt de winnaar van het bergklassement de laatste bergtrui uitgereikt. De bergprijs bestaat langer dan de daaraan gekoppelde bolletjestrui. De eerste Ronde van Frankrijk waar de leider in het bergklassement de bolletjestrui droeg, was die van 1975; de eerste die hem ooit droeg was Joop Zoetemelk. De eerste eindwinnaar van deze trui was Lucien Van Impe. Hij was enigszins gegeneerd toen hij de bolletjestrui voor het eerst aandeed gezien het toen nog niet ingeburgerde opvallende motief. Dit motief werd door Tourbaas Félix Lévitan aangebracht als een hulde aan Henri Lemoine, een Franse pistier die in de jaren twintig en dertig rondreed in een tenue met rode stippen.[1] Voor 1975 bestond er geen aparte trui voor de bergkoning.
Algemeen
[bewerken | brontekst bewerken]De beklimmingen die meetellen voor het bergklassement worden ingedeeld in 5 categorieën: Hors Catégorie (de grootste en zwaarste beklimmingen, zoals de Mont Ventoux, Tourmalet en Alpe d'Huez) en de eerste tot en met vierde categorie. Beklimmingen van derde en vierde categorie zijn eerder heuvels dan bergen. De te verdienen punten zijn navenant.
De strijd om de bolletjestrui ontbrandt vanaf de eerste etappe: geen enkele rit is namelijk volkomen vlak. Vrijwel altijd zijn er wel enkele hellingen van de derde of vierde categorie. Aan de avonturiers in het peloton biedt dat een kans om zich in de publiciteit te rijden totdat in de echte bergetappes de klimmers de trui overnemen. In 1982 reed Jan Raas, niet bepaald een klimmer, zo één dag in de bolletjestrui: hij had de trui veroverd door in de proloog de snelste tijd neer te zetten over een beklimming die in het parkoers was opgenomen. Op deze manier is het enkele mindere "klimmers" ook gelukt op die manier de echte specialisten voor te blijven in het eindklassement. Pedro Torres (1973), Domingo Perurena (1974) en Bernard Vallet (1982) waren in alle etappes actief om hun punten te sprokkelen en konden in het hooggebergte voldoende meekomen om hun voorsprong te behouden. Laurent Jalabert (2001 en 2002) volgde een iets andere tactiek: hij ging er in de bergetappes vroeg vandoor en reed als eerste over één of twee bergtoppen voordat hij werd ingelopen.
Elk jaar wordt ook de Trofee Henri Desgrange uitgereikt, genoemd naar de oprichter van de Tour de France. Dat is een flinke geldprijs die klaarligt voor de eerst aankomende renner op de hoogste top van de Tour. Meestal is dat de col du Galibier (waar ook een monument ter ere van Desgrange staat). Bij afwezigheid van de Galibier in het Tourschema wordt de prijs doorgaans op de col du Tourmalet gewonnen.
Dragers en records
[bewerken | brontekst bewerken]Recordhouder met zes eindzeges in het bergklassement was lange tijd de Spanjaard Federico Bahamontes. In 1983 werd dat aantal geëvenaard door Lucien Van Impe en in 2004 verbroken door Richard Virenque met zeven titels. Virenque zegevierde eerder in 1994, 1995, 1996, 1997, 1999 en 2003.
Sinds de bergtrui wordt uitgereikt in 1975, tot en met de Tour van 2011 is dit al ruim 700 keer gebeurd. Meer dan 300 keer reed een Fransman in het bolletjestricot. Belgen droegen de trui in totaal 120 keer, iets meer dan het aantal truien dat Italianen droegen. Tot en met de Tour van 2011 zijn er 62 dagen geweest dat een Nederlander de bergtrui droeg. Gert-Jan Theunisse en Steven Rooks droegen er ieder twaalf, Hennie Kuiper acht, Adrie van der Poel, Erik Dekker en Johnny Hoogerland ieder vijf, Maarten Ducrot, Danny Nelissen en Nico Verhoeven ieder drie, Joop Zoetemelk twee en Jan Raas, Jean-Paul van Poppel, Léon van Bon en Karsten Kroon elk een.
Reglement voor de puntenverdeling
[bewerken | brontekst bewerken]| Positie | 4e C | 3e C | 2e C | 1e C | HC |
|---|---|---|---|---|---|
| 1e | 1 | 2 | 5 | 10 | 20 |
| 2e | 1 | 3 | 8 | 15 | |
| 3e | 2 | 6 | 12 | ||
| 4e | 1 | 4 | 10 | ||
| 5e | 2 | 8 | |||
| 6e | 1 | 6 | |||
| 7e | 4 | ||||
| 8e | 2 |
De punten die de renners kunnen verdienen worden verdeeld al naargelang de doorkomst van de renner en de zwaarte van de berg. Hierbij wordt de volgende onderverdeling gemaakt:[2]
- Hors categorie (buitencategorie): respectievelijk 20, 15, 12, 10, 8, 6, 4 en 2 punten voor de eerste tot en met de achtste renner die over de top heen komt.
- 1e categorie: respectievelijk 10, 8, 6, 4, 2 en 1 punt voor de eerste tot en met de zesde renner die over de top heen komt.
- 2e categorie: respectievelijk 5, 3, 2 en 1 punt voor de eerste tot en met de vierde renner die over de top heen komt.
- 3e categorie: respectievelijk 2 en 1 punt voor de eerste twee renners die over de top heen komen.
- 4e categorie: 1 punt voor de eerste renner die over de top heen komt.
Sinds 2011 geldt dat als de aankomst ligt op een bergtop van buitencategorie, eerste of tweede categorie, de punten worden verdubbeld. Voordien volstond het dat het om de laatste bergtop ging, al dan niet met aankomst.
Als twee rijders gelijk eindigen in het bergklassement, dan krijgt diegene die het vaakst als eerste bovenkwam op een col van de buitencategorie de bolletjestrui. Als de rijders even vaak als eerste op een col van de buiten categorie zijn bovengekomen, dan wordt gekeken naar het onderlinge resultaat op de cols van de eerste en eventueel de tweede, derde en vierde categorie, totdat er een winnaar is. Zijn beide renners even vaak als eerste op een col bovengekomen, dan wordt de winnaar bepaald door te kijken naar de posities in het algemeen klassement.
Als een rijder zowel de gele trui als de bolletjestrui in zijn bezit heeft, wordt de bolletjestrui door de nummer twee van het bergklassement gedragen. Ook de groene trui van het puntenklassement staat boven de bolletjestrui. Het is dus mogelijk dat de nummers 1 en 2 van het bergklassement al de punten- en gele trui dragen, en de bolletjestrui door de nummer 3 uit het bergklassement wordt gedragen.
Puntentelling tot en met 2010
[bewerken | brontekst bewerken]| Positie | 4e C | 3e C | 2e C | 1e C | HC |
|---|---|---|---|---|---|
| 1e | 3 | 4 | 10 | 15 | 20 |
| 2e | 2 | 3 | 9 | 13 | 18 |
| 3e | 1 | 2 | 8 | 11 | 16 |
| 4e | 1 | 7 | 9 | 14 | |
| 5e | 6 | 8 | 12 | ||
| 6e | 5 | 7 | 10 | ||
| 7e | 6 | 8 | |||
| 8e | 5 | 7 | |||
| 9e | 6 | ||||
| 10e | 5 |
De punten die de renners kunnen verdienen worden verdeeld al naargelang de doorkomst van de renner en de zwaarte van de berg. Hierbij wordt de volgende onderverdeling gemaakt:
- Hors categorie (buitencategorie): respectievelijk 20, 18, 16, 14, 12, 10, 8, 7, 6 en 5 punten voor de eerste tot en met de tiende renner die over de top heen komt.
- 1e categorie: respectievelijk 15, 13, 11, 9, 8, 7, 6 en 5 punten voor de eerste tot en met de achtste renner die over de top heen komt.
- 2e categorie: respectievelijk 10, 9, 8, 7, 6 en 5 punten voor de eerste tot en met de zesde renner die over de top heen komt.
- 3e categorie: respectievelijk 4, 3, 2 en 1 punt voor de eerste tot en met de vierde renner die over de top heen komt.
- 4e categorie: respectievelijk 3, 2, en 1 punt voor de eerste tot en met de derde renner die over de top heen komt.
Lijst van winnaars
[bewerken | brontekst bewerken]Onderstaand het overzicht van de eerste drie in het eindklassement sinds 1933. Belgen en Nederlanders zijn vetgedrukt weergegeven.
Meervoudige winnaars
[bewerken | brontekst bewerken]Renners in het cursief gedrukt zijn renners die nu nog actief zijn.
| Overwinningen | Renner | Land | Jaren |
|---|---|---|---|
| 7 | Richard Virenque |  Frankrijk |
1994 + 1995 + 1996 + 1997 + 1999 + 2003 + 2004 |
| 6 | Federico Bahamontes |  Spanje |
1954 + 1958 + 1959 + 1962 + 1963 + 1964 |
| Lucien Van Impe |  België |
1971 + 1972 + 1975 + 1977 + 1981 + 1983 | |
| 3 | Julio Jiménez | Spanje |
1965 + 1966 + 1967 |
| 2 | Félicien Vervaecke | België |
1935 + 1937 |
| Gino Bartali |  Italië |
1938 + 1948 | |
| Fausto Coppi | Italië |
1949 + 1952 | |
| Charly Gaul |  Luxemburg |
1955 + 1956 | |
| Imerio Massignan | Italië |
1960 + 1961 | |
| Eddy Merckx | België |
1969 + 1970 | |
| Luis Herrera |  Colombia |
1985 + 1987 | |
| Claudio Chiappucci | Italië |
1991 + 1992 | |
| Laurent Jalabert | Frankrijk |
2001 + 2002 | |
| Michael Rasmussen |  Denemarken |
2005 + 2006 | |
| Rafał Majka |  Polen |
2014 + 2016 | |
| Tadej Pogačar |  Slovenië |
2020 + 2021 |
Overwinningen per land
[bewerken | brontekst bewerken]| Overwinningen | Land |
|---|---|
| 24 | Frankrijk
|
| 18 | Spanje
|
| 12 | Italië
|
| 11 | België
|
| 5 | Colombia
|
| 3 | Denemarken
|
| 2 | Luxemburg,  Nederland, Polen, Slovenië,  Verenigd Koninkrijk
|
| 1 |  Ecuador,  Zwitserland
|
Belgische en Nederlandse prestaties
[bewerken | brontekst bewerken]Belgische dragers
[bewerken | brontekst bewerken]- Eindklassement
- Félicien Vervaecke: 1935, 1937
- Sylvère Maes: 1939
- Eddy Merckx: 1969, 1970
- Lucien Van Impe: 1971, 1972, 1975, 1977, 1981, 1983
- Tussenklassement
In totaal zijn er 147 bergtruien uitgereikt aan Belgen.
| # | Renner | Aantal | Jaartal(len) |
|---|---|---|---|
| 1 | Lucien Van Impe | 70 | 1975, 1976, 1977, 1981, 1983 |
| 2 | Peter De Clercq | 17 | 1991, 1994 |
| 3 | Tim Wellens | 15 | 2019 |
| 4 | Jean-Luc Vandenbroucke | 11 | 1980 |
| 5 | Ludo Peeters | 10 | 1982 |
| 6 | Thomas De Gendt | 6 | 2016 |
| Michel Pollentier | 6 | 1978 | |
| 8 | Jelle Vanendert | 5 | 2011 |
| 9 | Philippe Gilbert | 3 | 2011 |
| Jasper Stuyven | 3 | 2016 | |
| 11 | Greg Van Avermaet | 2 | 2019 |
| 11 | Hendrik Devos | 1 | 1987 |
Nederlandse dragers
[bewerken | brontekst bewerken]- Eindklassement
- Steven Rooks: 1988
- Gert-Jan Theunisse: 1989
- Tussenklassement
In totaal zijn er 71 bergtruien uitgereikt aan Nederlanders.
| # | Renner | Aantal | Jaartal(len) |
|---|---|---|---|
| 1 | Gert-Jan Theunisse | 12 | 1989 |
| 2 | Steven Rooks | 11 | 1988 |
| 3 | Hennie Kuiper | 8 | 1976, 1977 |
| 4 | Adrie van der Poel | 5 | 1985 |
| Erik Dekker | 5 | 2000, 2005 | |
| Johnny Hoogerland | 5 | 2011 | |
| Ide Schelling | 5 | 2021 | |
| 8 | Wout Poels | 4 | 2021 |
| 9 | Maarten Ducrot | 3 | 1985 |
| Nico Verhoeven | 3 | 1988 | |
| Danny Nelissen | 3 | 1996 | |
| 12 | Joop Zoetemelk | 2 | 1975 |
| 13 | Jan Raas | 1 | 1982 |
| Jean-Paul van Poppel | 1 | 1994 | |
| Léon van Bon | 1 | 1996 | |
| Karsten Kroon | 1 | 2005 | |
| Mathieu van der Poel | 1 | 2021 |
- ↑ artikel Het Nieuwsblad, 'Waarom de Tour koos voor witte trui met rode bollen'
- ↑ (fr) Le règlement de l'épreuve, officieel reglement Ronde van Frankrijk, p.16
- ↑ Tussen 1999 en 2005 won de Amerikaan Lance Armstrong zevenmaal op rij de Ronde van Frankrijk. Na diverse onderzoeken en verklaringen van oud-ploeggenoten maakte voorzitter Pat McQuaid van de UCI op 22 oktober 2012 bekend dat alle overwinningen van Lance Armstrong zullen worden afgenomen in verband met dopinggebruik. Ook de zeven tourzeges werden hem dus ontnomen. Omdat ook de nummers 2 van de jaargangen '99 tot '05 verdacht van of veroordeeld voor dopinggebruik zijn, werd besloten de overwinningen niet aan een andere renner toe te kennen.
· 
· 
winnaars gele trui ·
puntenklassement ·
bergklassement ·
jongerenklassement ·
tussensprintklassement ·
combinatieklassement ·
ploegenklassement ·
strijdlust ·
rode lantaarn
records · meeste deelnames · ranglijst etappewinnaars · bekende beklimmingen · valpartijen · dopinggevallen · Grand Départ · Souvenir Henri Desgrange
| Belgische | deelnemers · geletruidragers · etappewinnaars |
| Nederlandse | deelnemers · geletruidragers · etappewinnaars |
1903 · 1904 · 1905 · 1906 · 1907 · 1908 · 1909 · 1910 · 1911 · 1912 · 1913 · 1914 · 1915 · 1916 · 1917 · 1918 · 1919 · 1920 · 1921 · 1922 · 1923 · 1924 · 1925 · 1926 · 1927 · 1928 · 1929 · 1930 · 1931 · 1932 · 1933 · 1934 · 1935 · 1936 · 1937 · 1938 · 1939 · 1940 · 1941 · 1942 · 1943 · 1944 · 1945 · 1946 · 1947 · 1948 · 1949 · 1950 · 1951 · 1952 · 1953 · 1954 · 1955 · 1956 · 1957 · 1958 · 1959 · 1960 · 1961 · 1962 · 1963 · 1964 · 1965 · 1966 · 1967 · 1968 · 1969 · 1970 · 1971 · 1972 · 1973 · 1974 · 1975 · 1976 · 1977 · 1978 · 1979 · 1980 · 1981 · 1982 · 1983 · 1984 · 1985 · 1986 · 1987 · 1988 · 1989 · 1990 · 1991 · 1992 · 1993 · 1994 · 1995 · 1996 · 1997 · 1998 · 1999 · 2000 · 2001 · 2002 · 2003 · 2004 · 2005 · 2006 · 2007 · 2008 · 2009 · 2010 · 2011 · 2012 · 2013 · 2014 · 2015 · 2016 · 2017 · 2018 · 2019 · 2020 · 2021 · 2022 · 2023 · 2024 · 2025