Bezpieczeństwo energetyczne
Bezpieczeństwo energetyczne – stan gospodarki umożliwiający pokrycie perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na paliwa i energię, w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy zachowaniu wymagań ochrony środowiska[1].
Stan ten zapewniają dywersyfikacja dostaw importowanych paliw oraz zwiększanie udziału energii ze źródeł odnawialnych, zdolności wydobywczej ze złóż krajowych – ropy naftowej, gazu ziemnego oraz wykorzystanie krajowych złóż węgla, co pozwala na nieprzerwaną pracę systemu energetycznego kraju w sytuacji przerwania dostaw z jednego źródła. Do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego może również przyczyniać się rozproszenie źródeł energii.
Dywersyfikacja w Polsce
edytujDywersyfikacja dostaw paliw
edytujRopa naftowa
edytujObok dostaw rurociągami („Przyjaźń”) Polska dysponuje naftoportem w Gdańsku. Planowane jest przedłużenie ropociągu Odessa-Brody z Ukrainy do Polski („Sarmatia”[2], w październiku 2007 planowano powołanie spółki „Nowa Sarmatia”)[3]. Prace poszukiwawcze na Bałtyku prowadzi Petrobaltic (również niewielkie wydobycie). Rozpatruje się opcję rewersu na ropociągu „Przyjaźń” i połączenia z portem w Wilhelmshaven.
Gaz ziemny
edytujNa przełomie lat 2015/2016 wydobycie krajowe zaspokajało ok. 1/3 zapotrzebowania na gaz w Polsce. Pozostałe 2/3 pochodziły z importu, przede wszystkim z Rosji[4].
PGNiG planuje doprowadzenie do sytuacji, w której 1/3 gazu będzie pochodzić z wydobycia krajowego, 1/3 będzie importowana ze Wschodu, a 1/3 będzie importowana ze Skandynawii i poprzez terminal LNG w Świnoujściu. W 2009 PGNiG podpisała umowę na dostawy skroplonego gazu LNG w latach 2014–2034 z katarskim dostawcą gazu LNG Qatargas[5].
Największe możliwości zwiększenia wydobycia gazu w Polsce są zdaniem ekspertów z Państwowego Instytutu Geologicznego na Podkarpaciu i w Niecce Gorzowsko-Zielonogórskiej[6].
Prace poszukiwawcze na Bałtyku prowadzi Petrobaltic (również niewielkie wydobycie gazu).
Prowadzone są poszukiwania złóż gazu łupkowego[7].
Alternatywne dostawy
edytuj- Gazociągi[8]:
- Gaz skandynawski:
- Gazociąg Baltic Pipe (ew. połączony z gazociągiem Skanled)
- Gazociąg z Göteborga
- Gazociąg norweski[9]
- Gaz rosyjski:
- odnoga Gazociągu Północnego
- Gazociąg Jamał II (druga nitka gazociągu jamalskiego)
- Gazociąg Amber[10] (nazywany również Jantar[11])
- Gaz państw Azji Centralnej, Azerbejdżanu i Iranu:
- odnoga Gazociągu Nabucco
- Gazociąg Sarmacja
- Gazociąg Biały Potok (White Stream)
- Inne:
- Gazociąg Bernau-Szczecin (połączenie z systemem niemieckim)
- odnoga Gazociągu Opal (połączenie z systemem niemieckim)
- Gazociąg Ustiług-Zosin-Moroczyn (połączenie z systemem ukraińskim)
- połączenie z systemem litewskim
- fizyczny rewers na gazociągu jamalskim w Lubusz (dzielnica Mallnow) (docelowa przepustowość 5,5 mld m³)
- Gaz skandynawski:
- Terminal LNG w Świnoujściu (gazoport) (przepustowość 5 mld m³, planowane zwiększenie do 7,5–10 mld m³)
Biopaliwo i biogaz
edytujBiopaliwo
edytujSą to głównie biodiesel i bioetanol[12].
Energetyka polska
edytuj
W 2008 r. prawie 96% energii elektrycznej produkowanej w Polsce pochodziło z elektrowni węglowych w proporcji ok. 40% z węgla brunatnego i ok. 60% z węgla kamiennego[13].
Według projektu Polityki Energetycznej Polski do 2030 roku planowane jest podwojenie zużycia energii elektrycznej i oparcie funkcjonowania polskiej energetyki głównie na czterech grupach energetycznych z większościowym udziałem Skarbu Państwa. Według dokumentu kluczowym surowcem do 2030 r. pozostanie węgiel kamienny, jednak jego udział w produkcji elektryczności spadnie do 40%. Energia odnawialna ma zwiększyć swój udział do 15% do 2020 roku[14], nawet do 10% zużywanej energii elektrycznej ma pochodzić z planowanej polskiej elektrowni atomowej o mocy 1200 MW.[15]
Magazynowanie
edytujDuże znaczenie dla bezpieczeństwa energetycznego ma magazynowanie paliw i energii (gazu, ropy naftowej, energii odnawialnej[16]).
Magazynowanie ropy naftowej w Polsce
edytujNajwiększe naziemne magazyny ropy zlokalizowane są w Adamowie przy granicy z Białorusią, w pobliżu Płocka oraz Gdańsku[17].
Ropa naftowa jest magazynowana również w kawernach. Jedyne w Polsce podziemne magazyny ropy naftowej i paliw znajdują się w miejscowości Góra. Należą do IKS Solino, spółki zależnej PKN Orlen. Planowana jest budowa magazynu pod istniejącą już naziemną bazą paliwową OLPP w Dębogórzu[18].
Magazynowanie gazu ziemnego w Polsce
edytujGaz ziemny jest magazynowany w PMG Brzeźnica, PMG Husów XII, PMG Strachocina, PMG Swarzów. Planowana jest rozbudowa lub budowa PMG Mogilno, PMG Wierzchowice, PMG Kosakowo, PMG Kałuszyn, PMG Daszewo, PMG Chabowo[19].
Alternatywy
edytujProwadzone są badania nad zwiększeniem efektywności i opłacalności zgazowywania węgla[20][21], benzyną syntetyczną[22], ogniwami z wykorzystaniem tzw. biowęgla (biokarbonu)[23], synergią węglowo-jądrową[24], sztuczną fotosyntezą[25] czy paliwem wodnowęglowym[26].
Pewne niewielkie znaczenie ma recykling tworzyw sztucznych, np. uzyskiwanie paliw płynnych metodą krakingu[27].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz.U. z 2022 r. poz. 1385), art. 3 p. 16.
- ↑ Bliżej do naftociągu?, naszdziennik.pl, [dostęp 2009-04-29].
- ↑ Powstanie „Nowej Sarmatii”.
- ↑ Polska importuje gaz głównie z Rosji. Bankier.pl, 2015-11-25. [dostęp 2017-05-20].
- ↑ wprost.pl: Grad: gaz popłynie do nas z Kataru. [dostęp 2009-06-30]. (pol.).
- ↑ The Wall Street Journal.Polska, 27.09.2007, s. 4.
- ↑ Uważam Rze, 13/2011, 2 maja 2011, s. 90–91, art. „Polskie marzenia o gazie łupkowym”.
- ↑ Dotychczasowe projekty dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego do Polski [online], RynekGazu.pl [zarchiwizowane z adresu 2008-12-23].
- ↑ Kontrakt podpisany i zerwany [1].
- ↑ Pawlak: Gazociąg Amber może być projektem UE [online], Gazeta.pl, 14 grudnia 2007 [zarchiwizowane z adresu 2012-07-15].
- ↑ Jacek Balcewicz, Gazowy pierścień wokół Bałtyku? Bursztynowy szlak nowej generacji [online], Gigawat Energia, listopad 2002 [zarchiwizowane z adresu 2012-07-09].
- ↑ Biodiesel.pl.
- ↑ Nasz Dziennik, 19.01.2009, s. 6.
- ↑ Energia odnawialna a pakiet energetyczny UE.
- ↑ The Wall Street Journal.Polska, 18.09.2007, s. 4.
- ↑ Magazyny energii pomagają efektywnie ją wykorzystać.
- ↑ PERN „Przyjaźń” S.A. – strategiczny transport [online], geoland.pl, 6 marca 2002 [zarchiwizowane z adresu 2008-06-11].
- ↑ Będzie więcej magazynów ropy.
- ↑ Podziemne magazyny gazu [online], Gazoprojekt [zarchiwizowane z adresu 2008-12-11].
- ↑ Zgazowywanie węgla dobre dla Polski.
- ↑ Polskie doświadczalne instalacje zgazowania węgla.
- ↑ Benzyna z węgla?
- ↑ Przełom na Politechnice: uzyskali czystą energię.
- ↑ Naukowcy: reaktory jądrowe można wykorzystać w fabrykach chemicznych [online], Nauka w Polsce, 19 marca 2009 [dostęp 2021-07-01].
- ↑ Prof. Dobiesław Nazimek sztuczną fotosyntezą zajmuje się od wielu lat.
- ↑ Damian Tomczyk, Produkcja tego paliwa kosztuje 25 groszy za litr. „To będzie rewolucja” [online], Money.pl, 19 grudnia 2014 [dostęp 2015-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2015-05-14].
- ↑ Recykling termiczno-katalityczny poliolefin i polistyrenu. mos.gov.pl. [dostęp 2012-10-16].
Linki zewnętrzne
edytuj- Nadia Gubernat: Projekt EcoGrid a bezpieczeństwo energetyczne Unii Europejskiej. independent.academia.edu. [dostęp 2018-05-27]. (pol.).