Margaret Atwood

Margaret Atwood
	; Margaret Atwood (2015)
Imię i nazwisko	Margaret Eleanor Atwood
Data i miejsce urodzenia	18 listopada 1939 ; Ottawa
Narodowość	kanadyjska
Język	angielski
Alma Mater	Uniwersytet w Toronto
Dziedzina sztuki	dramat historyczny, fantastyka, fantastyka naukowa, dystopia
	Ważne dzieła
	Opowieść podręcznej; Wynurzenie; Ślepy zabójca; Grace i Grace;
	Odznaczenia
	Nagrody
	Nagroda im. Arthura C. Clarke'a: 1987 Opowieść podręcznej; Nagroda Bookera: 2000 Ślepy zabójca; Nagroda Bookera: 2019 The Testaments; Nagroda Księcia Asturii: Literatura, 2008;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach
	Strona internetowa

Margaret Eleanor „Peggy” Atwood (ur. 18 listopada 1939 w Ottawie) – kanadyjska pisarka, poetka i krytyczka literacka, aktywistka społeczna i ekologiczna. Zdobywczyni Nagrody Bookera w 2000 i 2019, laureatka Nagrody Księcia Asturii w 2008, wymieniana wśród kandydatów do literackiej Nagrody Nobla.

Życiorys

Urodzona w Ottawie jako drugie z trojga dzieci entomologa Carla Edmunda Atwooda i dietetyczki Margaret Dorothy Killiam. W związku z badaniami ojca Atwood spędziła sporą część swego dzieciństwa w lasach północnego Quebecu, później mieszkała także w Sault Ste. Marie i Toronto. Przez długi czas nie ukończyła z tego powodu ani jednego pełnego roku szkolnego. Będąc dzieckiem, zaczytywała się w książkach, komiksach i baśniach braci Grimm.

Atwood zaczęła pisać już w wieku sześciu lat, a gdy miała lat szesnaście postanowiła, że swą przyszłość zwiąże z pisarstwem. W 1957 zaczęła studia w Victoria College na Uniwersytecie w Toronto. W 1961 uzyskała tytuł bakalaureata z języka angielskiego, francuskiego i filozofii.

Jesienią 1961, po zdobyciu Medalu im. E.J. Pratta za tomik poezji Double Persephone, wydany własnym sumptem, rozpoczęła studia dyplomowe w Radcliffe College na Uniwersytecie Harvarda (otrzymała stypendium im. Woodrowa Wilsona). W 1962 uzyskała tytuł magistra (Master of Arts). Później kontynuowała studia jeszcze przez dwa lata, nie odebrała jednak dyplomu doktorskiego (Ph.D.).

Wykładała na Uniwersytecie Kolumbii Brytyjskiej (1965), Sir George Williams University w Montrealu (1967-1968), University of Alberta (1969-1979), Uniwersytecie York w Toronto (1971-1972) i Uniwersytecie Nowojorskim, gdzie była profesorem angielskiego.

Życie prywatne

W 1968 poślubiła Jima Polka, z którym rozwiodła się w 1973. Wkrótce po rozwodzie związała się z powieściopisarzem Graeme'em Gibsonem. Przeprowadzili się do miejscowości Alliston, 90 km na północ od Toronto. W 1976 urodziła się im córka Eleanor Jess Atwood Gibson (Graeme Gibson ma także dwóch synów z pierwszego małżeństwa). W 1980 pisarka powróciła do Toronto.

Twórczość

W swojej twórczości dotyka tematyki feministycznej. Utwory osadza często w realiach kanadyjskich. Ma na swoim koncie kilka zbiorów poezji, książki dla dzieci, eseje.

Jej najbardziej znany utwór to antyutopijna powieść Opowieść podręcznej (1985). Książka ta została sfilmowana w 1990 przez Volkera Schlöndorffa według scenariusza Harolda Pintera, a w 2017 Bruce Miller nakręcił serial telewizyjny na jej podstawie. Kontynuacja Opowieści podręcznej – Testamenty zdobyła Nagrodę Bookera w 2019. Inna popularna powieść Atwood to Ślepy zabójca (2000), wyróżniona prestiżową Nagrodą Bookera.

Publikacje

Powieści

Kobieta do zjedzenia(inne języki) (The Edible Woman 1969, wyd. pol. 1986, tłum. Małgorzata Golewska-Stafiej),
Wynurzenie (Surfacing 1972, wyd. pol. Książka i Wiedza 1987, tłum. Jolanta Plakwicz, Teresa Poniatowska),
Pani Wyrocznia(inne języki) (Lady Oracle 1976, wyd. pol. PIW 1989, tłum. Zofia Uhrynowska-Hanasz),
Życie przed mężczyzną (Life before Man 1979, wyd. pol. Zysk i S-ka 2003, tłum. Maria Zborowska),
Okaleczenie ciała (Bodily Harm 1981, wyd. pol. Zysk i S-ka 1999, tłum. Maria Zborowska),
Opowieść podręcznej (The Handmaid's Tale 1985, wyd. pol. PIW 1992, tłum. Zofia Uhrynowska-Hanasz),
Kocie oko (Cat's Eye 1988, wyd. pol. PIW 1995, tłum. Magdalena Konikowska),
Zbójecka narzeczona(inne języki) (The Robber Bride 1993, wyd. pol. Zysk i S-ka 1996, tłum. Wiesław Marcysiak),
Grace i Grace(inne języki) (Alias Grace 1996, wyd. pol. Noir sur Blanc 1999, tłum. Aldona Biała),
Ślepy zabójca (The Blind Assassin 2000, wyd. pol. Zysk i S-ka 2002, tłum. Małgorzata Hesko-Kołodzińska),
Oryks i Derkacz(inne języki) (Oryx and Crake 2003, wyd. pol. Zysk i S-ka 2004, tłum. Małgorzata Hesko-Kołodzińska),
Penelopiada(inne języki) (The Penelopiad. The Myth of Penelope and Odysseus 2005, wyd. pol. Znak 2005, tłum. Magdalena Konikowska),
Rok Potopu(inne języki) (The Year of the Flood 2009, wyd. pol. Znak 2010, tłum. Marcin Michalski),
MaddAddam(inne języki) (MaddAddam 2013, wyd. pol. Zysk i S-ka, Warszawa 2017, tłum. Tomasz Wilusz),
Scribbler Moon (2014),
Serce umiera ostatnie(inne języki) (The Heart Goes Last 2015, wyd. pol. Wielka Litera 2016, tłum. Małgorzata Maruszkin),
Burza: Czarci pomiot(inne języki) (Hag-Seed 2016, wyd. pol. Wydawnictwo Dolnośląskie 2016, tłum. Łukasz Witczak),
Testamenty (The Testaments 2019, wyd. pol. Wielka Litera 2020, tłum. Paweł Lipszyc).

Zbiory poezji

Double Persephone (1961),
Expeditions (1965),
The Circle Game (1966),
Speeches for Doctor Frankenstein (1966),
The Animals in That Country (1968),
Dzienniki Susanny Moodie (The Journals of Susanna Moodie 1970),
Procedures for Underground (1970),
Power Politics (1971),
You Are Happy (1974),
Selected Poems (1976),
Two-Headed Poems (1978),
True Stories (1981),
Interlunar (1984),
Selected Poems II: Selected and New 1976-1986 (1986),
Morning in the Burned House (1995),
Eating Fire: Selected Poems, 1965-1995 (1998),
The Door (2007).
Dearly (2020, wyd. polskie jako Wiersze przychodzą późno, 2023, tłum. Jerzy Jarniewicz)

Zbiory opowiadań

Dancing Girls (1977),
Morderstwo w ciemności (Murder in the Dark 1983, wyd. pol. Bellona 2009, tłum. Anna Żukowska-Maziarska),
Bluebeard's Egg (1983),
Wilderness Tips (1991),
Dobre kości (Good Bones and Simple Murders 1994, wyd. pol. Bellona 2009, tłum. Anna Żukowska-Maziarska),
Namiot (The Tent 2006, wyd. pol. Bellona 2007, tłum. Justyna Gardzińska),
Moralny nieład (Moral Disorder 2006, wyd. pol. Znak 2008, tłum. Zofia Uhrynowska-Hanasz),
Kamienne posłanie (Stone Mattress: Nine Tales 2014, wyd. pol. Wielka Litera 2019, tłum. Paweł Lipszyc).
Wdowi las (Old Babes in the Wood 2023, wyd. pol. Wielka Litera 2024, tłum. Olga Dziedzic).

Książki dla dzieci

Up in the Tree (1978),
Anna's Pet (1980),
For the Birds (1990),
Princess Prunella and the Purple Peanut (1995),
Rude Ramsay and the Roaring Radishes (2003),
Bashful Bob and Doleful Dorinda (2004),
Wandering Wenda and Widow Wallop's Wunderground Washery (2011).

Prace krytyczne

Survival, A Thematic Guide to Canadian Literature (1972),
Days of the Rebels 1815-1840 (1977),
Second Words: Selected Critical Prose (1982),
Strange Things: The Malevolent North in Canadian Literature (1995),
Negotiating with the Dead, A Writer on Writing (2002),
Moving Targets: Writing with Intent 1982-2004 (2004),
Curious Pursuits: Occasional Writing (2005),
Writing with Intent: Essays, Reviews, Personal Prose 1983-2005 (2005),
In Other Worlds: SF and Human Imagination (2011).

Zbiory esejów

Dług: Rozrachunek z ciemną stroną bogactwa (Payback: Debt and the Shadow Side of Wealth 2008, wyd. pol. Znak 2010, tłum. Tomasz Macios).

Nagrody

Niektóre nagrody, których laureatką jest Margaret Atwood:

Nagroda im. Arthura C. Clarke’a za Opowieść podręcznej (1987),
The Man Booker Prize for Fiction za Ślepego zabójcę (2000) i za Testamenty (2019),
Nagroda Księcia Asturii (2008),
Medal Diamentowego Jubileuszu Królowej Elżbiety II (2012),
Złoty Wieniec Strużańskich wieczorów poezji (2016),
Nagroda Franza Kafki (2017),
Nagroda Pokojowa Księgarzy Niemieckich (2017),
Order Towarzyszy Honoru (2019).