Rogówka
Rogówka (łac. cornea) – wypukła zewnętrzna warstwa gałki ocznej w jej przedniej części. Ludzka rogówka ma ok. 11,5 mm średnicy i grubość 0,5-0,6 mm w środkowej części oraz 0,6-0,8 mm w części obwodowej. Za rogówką znajduje się ciecz wodnista, a za nią soczewka. Rogówka nie jest unaczyniona, naczynia upośledzałyby jej przezierność. Odżywia się dzięki dyfuzji – przez łzy i ciecz wodnistą gałki ocznej, a także dzięki neurotrofinom dostarczanym przez unerwienie rogówki. Posiada dużo zakończeń bólowych, włókien bezrdzennych.
1. Nabłonek zewnętrzny.
2. Błona Bowmana.
3. Istota właściwa rogówki.
a. Ukośne włókna przedniej warstwy istoty właściwej.
b. Błona włókien, które są przecięte w poprzek dając kropkowany obraz.
c. Ciałka rogówkowe (fibrocyty) o kształcie wrzecionowatym w tym przekroju.
d. Błona włókien, które są przecięte podłużnie.
e. Przejście w twardówkę z bardziej wyróżniającym się układem włókien oraz otoczeniem przez grubszy nabłonek.
f. Małe naczynia krwionośne przechodzące blisko brzegu rogówki
4. Błona Descemeta.
5. Śródbłonek komory przedniej oka.
Warstwy rogówki
edytujRogówka składa się z sześciu warstw. W kolejności od przodu ku tyłowi są to:
- Nabłonek przedni rogówki (łac. epithelium anterius corneae) – składa się z 5-6 warstw nabłonka wielowarstwowego płaskiego nierogowaciejącego, nawilżanego przez łzy. Komórki tego nabłonka szybko się dzielą i łatwo regenerują. Pozostaje w łączności z nabłonkiem spojówki. Obecne są tu liczne zakończenia nerwowe (nocyreceptory).
- Blaszka graniczna przednia (łac. lamina limitans anterior corneae), inaczej błona Bowmana – złożona z nieregularnie rozmieszczonych włókien kolagenu, grubość 8-14 mikrometrów. Dobrze wykształcona m.in. u ludzi, bydła, a słabo u świń i koni.
- Istota właściwa rogówki (łac. substantia propria corneae). Jest najgrubszą warstwą rogówki. Buduje ją tkanka łączna włóknista, a między warstwami włókien obecne są korneocyty i leukocyty. Brak w niej naczyń krwionośnych.
- Warstwa Duy
- Blaszka graniczna tylna (łac. lamina limitans posterior corneae), inaczej błona Descemeta – urazy błony Descemeta są odwracalne. Ma zdolność do odkształcania się, jest odporna na urazy mechaniczne i ulega regeneracji[1]. Budujący ją kolagen tworzy charakterystyczne układy sześciokątne zbudowane z węzłów i odcinków międzywęzłowych.
- Nabłonek tylny rogówki (łac. epithelium posterius corneae) – składa się z jednej warstwy komórek wielobocznych (nabłonek jednowarstwowy płaski).
Przez powierzchnię rogówki do wnętrza organizmu mogą wnikać liczne substancje chemiczne podawane w postaci kropli do worka spojówkowego, np.: kokaina, atropina, ezeryna, pilokarpina, o czym świadczy ich oddziaływanie na źrenicę.
Ponadto w rogówce można wyróżnić rąbek rogówki (łac. limbus corneae).
Zdolność skupiająca
edytujRogówka silnie skupia promienie świetlne (ok. 43 D[2]), bardziej niż soczewka (ok. 20 D[2]). Jednak w przeciwieństwie do soczewki, siła skupiania promieni przez rogówkę jest stała (nie podlega regulacji).
Nowa warstwa rogówki
edytujHarminder Dua z Uniwersytetu w Nottingham odkrył nową warstwę rogówki (na jego cześć nazwano ją warstwą Duy)[3][4].
Dotąd sądzono, że rogówka składa się z 5 warstw. Najnowsze badania wykazały jednak, że między istotą właściwą a blaszką graniczną tylną znajduje się jeszcze jedna warstwa. Mimo że ma zaledwie 15 mikrometrów grubości, jest naprawdę twarda i wytrzymała (niestraszne są jej ciśnienia rzędu 1,5-2 barów).
Istnienie warstwy Duy potwierdzono podczas symulacji przeszczepu rogówki. Zabieg przeprowadzano na gałkach ocznych z banków z Bristolu i Manchesteru. By delikatnie oddzielić poszczególne warstwy, w rogówkę wstrzykiwano drobne bąble powietrza. Później oglądano je pod mikroskopem elektronowym.
Gdyby podczas operacji chirurg zdołał wprowadzić bąbel w okolice warstwy Duy i okazałaby się ona (stosunkowo) wytrzymała, można by się spodziewać lepszych rezultatów i szybszego powrotu do zdrowia.
Zobacz też
edytuj
Przypisy
edytuj- ↑ "Kompendium histologii" Tadeusz Cichocki
- ↑ a b Najjar, Dany. Clinical optics and refraction. EyeWeb.org [dostęp 2008-12-27]
- ↑ W ludzkiej rogówce odkryto nową warstwę [online], KopalniaWiedzy.pl [dostęp 2017-05-09] (pol.).
- ↑ Nowa struktura anatomiczna w rogówce ludzkiego oka • MEDtube.pl, „MEDtube.pl”, 21 czerwca 2013 [dostęp 2017-05-09] (pol.).
