Wybory samorządowe w Polsce

To jest najnowsza wersja przejrzana, która została oznaczona 23 cze 2024. Od tego czasu wykonano 1 zmianę, która oczekuje na przejrzenie.

Wybory samorządowe w Polscewybory członków organów samorządu terytorialnego: rad gmin (również rad miast na prawach powiatu), rad powiatów oraz sejmików województw, a ponadto (od 2002) jednoosobowych organów wykonawczych gmin – wójtów, burmistrzów, prezydentów miast.

Przeprowadza się także wybory do rad dzielnic i osiedli. W Warszawie wybory do rad dzielnic odbywają się razem z wyborami do Rady m. st. Warszawy i Prezydenta m. st. Warszawy. W pozostałych gminach, w których powołano jednostki pomocnicze, zasady i termin przeprowadzania wyborów do rad jednostek pomocniczych określa uchwała rady gminy.

Od 2018 wybory odbywają się co 5 lat[1] (tyle czasu trwa kadencja organów; w latach 1998–2018 trwała 4 lata). Pierwsza tura wyborów samorządowych w Polsce w 2018 odbyła się 21 października.

Dla uniknięcia organizacji jesienią 2023 w zbliżonym terminie wyborów samorządowych oraz parlamentarnych (te drugie odbyły się 15 października 2023), na podstawie Ustawy z dnia 29 września 2022 r. o przedłużeniu kadencji organów jednostek samorządu terytorialnego kadencję rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, rad dzielnic miasta stołecznego Warszawy oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast wydłużono ich kadencje do 30 kwietnia 2024[2][3].

Ordynacja

edytuj

W gminach mających do 20 000 mieszkańców (do 2017 wyłącznie w gminach niebędących miastami na prawach powiatu) wybory radnych odbywają się według ordynacji większościowej, w systemie większości względnej (w okręgach jednomandatowych, według zasady FPTP)[4], natomiast w pozostałych gminach[5] (do 2017 włącznie miastach na prawach powiatu), a także w powiatach i województwach – według systemu proporcjonalnego, w którym głosy wyborców przelicza się na mandaty według reguły d’Hondta, preferującej duże ugrupowania. Taki system wyborczy bywa krytykowany jako centralistyczny i prowadzący do upolitycznienia organów samorządu terytorialnego.

Wybory samorządowe w 2014 po raz pierwszy zostały przeprowadzone według ustawy z 5 stycznia 2011 – Kodeks wyborczy.

Czynne i bierne prawo wyborcze

edytuj

Wpisanie do rejestru wyborców jest formą urzędowego potwierdzenia posiadania praw wyborczych z uwzględnieniem faktu stałego zamieszkiwania na obszarze gminy.

Przesłanką decydującą o posiadaniu biernego lub czynnego prawa wyborczego w wyborach samorządowych jest fakt stałego zamieszkiwania (art. 10 Kodeksu wyborczego (Dz.U. z 2022 r. poz. 1277)).

Prawo wybierania (czynne prawo wyborcze) do danej rady ma, z zastrzeżeniem art. 10 ust. 3, każdy polski obywatel oraz obywatel państwa Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat oraz stale zamieszkuje na obszarze działania tej rady.

Nie mają prawa wybierania osoby:

  1. pozbawione praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądowym;
  2. pozbawione praw wyborczych orzeczeniem Trybunału Stanu;
  3. ubezwłasnowolnione prawomocnym orzeczeniem sądowym.

Prawo wybieralności (bierne prawo wyborcze) w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego (rad i sejmików), posiada osoba mająca prawo wybierania tych organów, a w wyborach wójta – obywatel polski mający prawo wybierania wyborach do rady, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 25 lat, z tym że kandydat nie musi stale zamieszkiwać na obszarze gminy, w której kandyduje.

Nie mają prawa wybieralności osoby:

  1. skazane na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego;
  2. wobec których wydano prawomocny wyrok warunkowo umarzający postępowanie karne w sprawie popełnienia przestępstwa umyślnego ściganego z oskarżenia publicznego
  3. które zostały uprzednio dwukrotnie wybrane na wójta w danej gminie w wyborach odbywających się w zwyczajnym terminie.

Prawa wybieralności nie ma obywatel Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim pozbawiony prawa wybieralności w państwie członkowskim Unii Europejskiej, którego jest obywatelem.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Art. 1 pkt 3, art 2 pkt 2 i art. 3 pkt 2 Ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 130).
  2. Wybory samorządowe w 2024 r.. www.infor.pl, 2022-11-22. [dostęp 2024-01-02].
  3. Ustawa z dnia 29 września 2022 r. o przedłużeniu kadencji organów jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2022 r. poz. 2418).
  4. Art. 4 pkt 105 i 108 Ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 130).
  5. Art. 4 pkt 106 i 108 Ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 130).

Linki zewnętrzne

edytuj
pFad - Phonifier reborn

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.

Note: This service is not intended for secure transactions such as banking, social media, email, or purchasing. Use at your own risk. We assume no liability whatsoever for broken pages.


Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy