Ejgirdy
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
Położenie na mapie Polski w 1939  | |
| 54°03′41″N 26°03′52″E/54,061389 26,064444 | |
Ejgierdy (biał. Эйгерды, Ejhierdy; ros. Эйгерды, Ejgierdy) – agromiasteczko na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie iwiejskim, siedziba administracyjna sielsowietu.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wieś Ejgirdy została założona przez ród Ejgirdów na początku XVII wieku, przybyły ze Żmudzi. Wchodziła wówczas w skład majątku Ejgirdowszczyzna[2], w powiecie oszmiańskim na Wileńszczyźnie, jak wynika z dokumentów korespondencji wojskowej Krzysztofa Radziwiłła z Birży na Żmudzi[3]. Założycielami wsi byli bracia Marcyn i Paweł Eygierd. Jako że Paweł zmarł 1611 pod Smoleńskiem, należy uznać, ze podwaliny wsi zostały położone przed tą datą.
Marcyn Eygierd jest wymieniany w 1628 roku, następnie wymienieni są jego czterej synowie (Zygmunt, Jerzy, Michał, Jan). Spadkobiercami wsi i majątku Eygierdowszczyzna po roku 1628 zostali trzej synowie: Zygmunt, Jerzy i Jan, gdyż Michał Eygierd jest później wymieniony jako właściciel ziemski w Inflantach i stolnik w Rzeczycy. W roku 1658 wieś w części przeszła w posagu Matyldy z Czyczynów Ejgierd, wraz ze Seliszczeniętami dla Piotra Gana herbu Rawicz. W roku 1690 posiadała dwa dymy i była własnością W. Michałowskiego. W 1735 roku majątki okolic Ejgierdów należały do: W. Michałowskiego (1,5 dymu), J. Zaleskiego (0,5 dymu), J. Ejgierda (0,5 dymu), M. Ejgirda (0,5 dymu). W roku 1762 właścicielem cząstki wsi i części Eygierdowszczyzny był Antoni Ejgird.
W XIX wieku w okolicach Ejgird oraz Juraciszek, Wiszniewa, Trab rozegrały się starcia powstańców listopadowych. W okresie dwudziestolecia międzywojennego nazwa wsi była nieustalona, ze względu na duży analfabetyzm po zaborach. W czasie II wojny światowej na wsi działała partyzantka AK. Współcześnie Białorusini nazwę wsi zapisują urzędowo Эйгерды czyli Ejgierdy, co odpowiada nazwie urzędowej w j.starobiałoruskim z czasów I RP.Po wojnie na prywatnych ziemiach utworzono kołchoz Progress Ejgierdy. W 1999 roku liczyła 111 domostw, we wsi znajduje się szkoła, klub, biblioteka, przedszkole i dwa sklepy.
Eygierdowszczyzna w XVII w.
[edytuj | edytuj kod]Był to majątek ziemski, następnie uległ rozdrobnieniu na przełomie XVIII i XIX wieku, w jego skład wchodziły:
- Ejgierdy, wieś I RP – od XIX wieku Ejgirdy
- Ejgierdy Małe, wieś I RP – od XIX wieku Ejgirdy Małe
- Czyczynowszczyzna folwark, obecnie wieś
- Zaleskowszczyzna folwark, obecnie wieś
- Szokalowszczyzna folwark, dziś nie istnieje
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu grodzieńskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
- ↑ Eygierdowszyzna indeks nr. 70 nazwa miejsca w Herbarzu Polskim autor A. Boniecki cz. 1 T- 5, str 238
- ↑ Eygierd W służbie hetmana i Rzeczypospolitej aut. Urszula Augustyniak wyd. 2004 r., na podst koresp. wojskowej z akt K. Radziwiłła
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Opis okolicznych miejscowości
- Z pamiętników o powstaniu Litwy w 1831
- Ejgirdy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 317.