Sjeverna Holandija
Sjeverna Holandija (holandski: Provincie Noord-Holland) je jedna od dvanaest nizozemskih provincija, smještena na sjeverozapadu zemlje.[1]
Sjeverna Holandija
Noord-Holland | |||
|---|---|---|---|
 | |||
|
|||
| Koordinate: 52°40′N 4°50′E / 52.667°N 4.833°E | |||
| Država |  Nizozemska
| ||
| Vlast | |||
| - Kraljevski komesar | Arthur van Dijk | ||
| Površina | |||
| - Kopno | 4092 km²[1] | ||
| Stanovništvo (2009) | |||
| - Područje utjecaja | 2,646.445[1] | ||
| Vremenska zona | UTC+1 (UTC+2) | ||
| Službene stranice www.noord-holland.nl/ | |||
| Karta | |||
 Pozicija provincije na karti Nizozemske | |||
Geografija
urediProvincija Sjeverna Holandija ima površinu od 4092 km² i 2,646.445 stanovnika (popis 2009).[1] Primorska provincija je najvećim dijelom poluotok okružen na zapadu Sjevernim morem, na sjeveru Waddenskim morem i na istoku jezerom IJsselmeerom.[1] Unutar provincije je i zapadnofrizijski otok Texel, na krajnjem sjeveru. Nekadašnji otok Marken u IJsselmeeru je 1957. povezan nasipom s kopnom, kao i nekadašnji otok Wieringen koji je povezan s kopnom nakon velikih melioracionih radova i izgradnje 31 km dugog nasipa Afsluitdijk, kojim je zatvaren IJsselmeer i povezana Sjeverna Holandija s Frieslandom. Provinciju oplakuju rijeke Zaan, Amstel i Vecht, a teren je uglavnom nisko tresetište ispresjecano dinama te riječnim i morskim kanalima.[1] Sve do 1840. provincija Sjeverna Holandija nije postojala, već je bila sjeverni dio historijske regije Holandije, a navedene godine podjeljena je na dvije provincije, Južnu i Sjevernu Holandiju.[1] Glavni grad provincije je Haarlem, a najveći Amsterdam, ujedno i glavni grad Nizozemske.[1]
Uzduž obale prostiru se pješčane dine koje formiraju glatku, neprekinutu branu koja štiti unutrašnjost od mora. Veća priobalna naselja su Zandvoort, Bergen aan Zee, Egmond aan Zee i Wijk aan Zee. Od ribarskih luka najveća je amsterdamska IJmuiden, na zapadnom kraju Noordzeekanaala.[1] Izgradnja tog kanala pretvorila je čitav kraj u vitalnu industrijsku zonu zvanu IJmond, s centrima u IJmuidenu, Velsenu i Beverwijku, u kojima se proizvodi čelik, papir, gnojivo i kemikalije. Grad Haarlem je industrijsko središte, poznat i kao centar proizvodnje i prodaje cvijeća, a grad Petten, na zapadnoj obali, poznat je kao nizozemski istraživački centar za nuklearnu energiju.[1] Pješčano brežuljkasto tlo, iza unutrašnjih dina, kraj je poznat po uzgoju cvijeća, posebno tulipana, narcisa i šafrana. Kraj se proteže južno od Haarlema prema Južnoj Holandiji, a za razliku od toga kraj sjeverno od Noordzeekanaala poznat je po proizvodnji velikih količina povrća.[1]
Većina pokrajine leži točno na ili ispod razine mora. Tlo se u starijim dijelovima sastoji od treseta, a u novijim dijelovima dobijenim isušivanjem morskih poldera od gline. Sjeverno od Noordzeekanaala, iskopanog između 1865. i 1876. godine, odnosno isušivanja nekadašnjeg zaljeva IJa (dio IJsselmeera), ležala su jezera Wijdewormer, Schermer, Purmer i Beemster koja su isušena u 17. vijeku, kao i nekoliko morskih poldera koji su pridodani kopnu na početku 19. vijeka. Polder Wieringermeer otet je moru 1930., a polder Haarlemmermeer južno od Noordzeekanaala između 1840. i 1852. godine.[1]
Ovaj dio provincije ispresijecan je 74 km dugim Noordhollandsch Kanaalom, iskopanim od 1819. do 1825. između Amsterdama i Den Heldera.[1] Pejzaž tog kraja je tipično holandski, s kanalima i vjetrenjačama te urednim vrtovima na kojima se intezivno uzgaja povrće za tržište. Za razliku od tog, sjeverni polderi, osobito Wieringermeer, kraj je poznat po proizvodnji žitarica i šećerne repe, ali je iznad tog poznat po stočarstvu i mljekarstvu. Ovdje se nalaze svjetski poznati sajmovi stoke i sira, Purmerend i Alkmaar. Privreda provincije usmjerena je na Amsterdam, glavni komercijalni centar, te njegove industrijske zone Zaanstad i Zaandam.[1] Regija Gooi oko grada Hilversuma, poznatog po snažnim radio stanicama (Radio Nederland Wereldomroep), nekoć je bio šumoviti kraj ispresjecan jezerima i malih selima, a danas se pretvorio u industrijsko-stambenu zonu.[1]
