İkençe çeçen suğışı: юрамалар арасында аерма
к clean up using AWB |
к Защитил страницу İkençe çeçen suğışı: төзәтмәләр сугышы: Википедия:Латин-Кирилл игезәкләр ([Үзгәртү=Идарәчеләргә генә рөхсәт ителә] (Вакыт чикләнмәгән) [Күчерү=Идарәчеләргә генә рөхсәт ителә] (Вакыт чикләнмәгән)) |
||
(4 кулланучының 9 арадаш юрамасы күрсәтелмәгән) | |||
Юл номеры - 4: | Юл номеры - 4: | ||
|название = |
|название = |
||
|стиль_названия = |
|стиль_названия = |
||
|вверху = <big>İkençe çeçen suğışı</big><br/> '''1999 — 2009...''' |
|вверху = <big>İkençe çeçen suğışı</big><br/>çeç. ''Нохчийн ШолгIа тӀом''<br/> |
||
'''1999 — 2009...''' |
|||
|класс_вверху = fn |
|класс_вверху = fn |
||
|стиль_вверху = background-color:{{{фон|#0a9379}}}; color:{{{цвет|white}}}; |
|стиль_вверху = background-color:{{{фон|#0a9379}}}; color:{{{цвет|white}}}; |
||
Юл номеры - 26: | Юл номеры - 27: | ||
|заголовок2 = |
|заголовок2 = |
||
|метка2 = Urın |
|метка2 = Urın |
||
|текст2 = |
|текст2 = Çeçenstan, İnguşetiä, Dağstan, Stavropol krayı |
||
|заголовок3 = |
|заголовок3 = |
||
|метка3 = Näticä |
|метка3 = Näticä |
||
|текст3 = Rusiä köçläre |
|текст3 = Rusiä köçläre ciñüe, terrorizm Könyaq Qawqazda |
||
|заголовок4 = |
|заголовок4 = |
||
|метка4 = Üzgäreşlär |
|метка4 = Üzgäreşlär |
||
|текст4 = Rusiä qanunnarı öleşçä |
|текст4 = Rusiä qanunnarı öleşçä Çeçenstanda kertelä |
||
|заголовок6 = |
|заголовок6 = |
||
Юл номеры - 43: | Юл номеры - 44: | ||
|заголовок7 = |
|заголовок7 = |
||
|метка7 =Rusiä ğäskär başlığı |
|метка7 =Rusiä ğäskär başlığı |
||
|текст7 = |
|текст7 = Yeltsin, Putin |
||
|заголовок8 = |
|заголовок8 = |
||
|метка8 = Çeçen ğäskär başlığı |
|метка8 = Çeçen ğäskär başlığı |
||
|текст8 = Aslan Masxadov, Doku Umarov |
|текст8 = [[Aslan Masxadov]], Doku Umarov |
||
|заголовок9 = |
|заголовок9 = |
||
|метка9 = Yaqlar köçläre |
|метка9 = Yaqlar köçläre |
||
|текст9 = Rusiä: 80 000 (qorallı köçlär) |
|текст9 = Rusiä: 80 000 (qorallı köçlär) |
||
* |
* Çeçenstan: 22 000 (suğışçılar) |
||
|заголовок10 = |
|заголовок10 = |
||
|метка10 = Yuğaltular |
|метка10 = Yuğaltular |
||
|текст10 = Rusiä: 6000 artıq (räsmi rus.çığ.) |
|текст10 = Rusiä: 6000 artıq (räsmi rus.çığ.) |
||
* |
* Çeçenstan: 20 000 artıq (räsmi rus.çığ.) |
||
}} |
}} |
||
[[Файл:Beslan school no 1 victim photos.jpg|260px|мини|уңда|Beslan mäktäbe qorbannarı, 2004]] |
[[Файл:Beslan school no 1 victim photos.jpg|260px|мини|уңда|Beslan mäktäbe qorbannarı, 2004]] |
||
'''İkençe çeçen suğışı''' (Rusiädä räsmi räweştä: ''' |
'''İkençe çeçen suğışı''' (Rusiädä räsmi räweştä: '''Çeçenstanda kontrterroristik operatsiäse''') - Çeçen suğışınıñ ikençe öleşe, [[1999]] - [[2000]] yılda aktiv xärbi däwer, [[2000]] yıldan soñ pısqıp yanuçı nizağına äwerelä, älegä dä konflikt däwam itä. Läkin [[2009]] yılnıñ 16 aprelendä KTO tärtibe yuqqa çığarıla. |
||
==İke suğış arasında== |
==İke suğış arasında== |
||
[[1996]] yılda '' |
[[1996]] yılda ''Xäsäwyort kileşüläre'' imzalanğannan soñ [[1996]] yılda Çeçnädä xalıqara wäkilläre qatnaşqanda [[Aslan Masxadov]] prezident itep saylanğan. |
||
[[Berençe çeçen suğışı|Berençe suğış]]tan soñ |
[[Berençe çeçen suğışı|Berençe suğış]]tan soñ Çeçenstanda küp qorallar qalğan häm qorallı törkemnär räsmi xakimiätne yış tanımağan. Prezident Masxadovnıñ böten Çeçenstan östendä tulı idäräse bulmağan. |
||
Berkemgä buysınmıy torğan ''qorallı törkemnär'', suğışçılar totıqlarnı alalar häm yolım aqçasın taläp itälär. |
Berkemgä buysınmıy torğan ''qorallı törkemnär'', suğışçılar totıqlarnı alalar häm yolım aqçasın taläp itälär. |
||
Qorallı terroristik oyışmalar häm radikal |
Qorallı terroristik oyışmalar häm radikal salafilär Könyaq [[Qawqaz]]da tarala başlıylar. |
||
==Suğış başlanuı== |
==Suğış başlanuı== |
||
[[1999]] yılda 7 avgustında |
[[1999]] yılda 7 avgustında Çeçenstannan Şämil Basayev citäkçelegendäge ayırım qorallı törkem [[Dağstan]] cirenä höcüm itälär. Alar tawlı rayonında radikal tärtipne urnaştırmaqçı bulalar. |
||
Çeçnä prezidentı Aslan Masxadov Basayevnıñ höcümen ğäyeplägän. |
Çeçnä prezidentı Aslan Masxadov Basayevnıñ höcümen ğäyeplägän. |
||
Avgust ayında [[Rusiä]] köçläre çeçen suğışçılar belän suğışalar. Basayev köçläre |
Avgust ayında [[Rusiä]] köçläre çeçen suğışçılar belän suğışalar. Basayev köçläre Çeçenstanğa çigenergä duçar bulalar. |
||
4-16 sentäberdä [[Mäskäw]]dä, Volgodonsk, Buynaksk şähärlärendä '''toraq yortları şartlawları''' bulğannar. |
4-16 sentäberdä [[Mäskäw]]dä, Volgodonsk, Buynaksk şähärlärendä '''toraq yortları şartlawları''' bulğannar. |
||
Şulay uq |
Şulay uq [[Räzän]] qalasında da yaña şartlaw äzerlängänen açıqlana, läkin şul şartlawlar äzerläwenä FSB köçläre "tikşerenülär" dip cawaplı bulğannar. |
||
Läkin Rusiä xakimiäte barlıq teraktlarda |
Läkin Rusiä xakimiäte barlıq teraktlarda Çeçenstan xökümäten ğäyeplägän häm Masxadovnıñ Basayevka qarşı tiskäre qaraşqa qaramastan Rusiä Masxadov citäklägän Çeçenstanğa qarşı yaña suğışnı başlıy. |
||
23 sentäberdä Rusiä ğäskärläre Groznıy qalasın bombağa tota, 30 sentäberdä |
23 sentäberdä Rusiä ğäskärläre Groznıy qalasın bombağa tota, 30 sentäberdä Çeçenstanğa kerälär. |
||
[[2000]] yılda Rusiä yağına |
[[2000]] yılda Rusiä yağına Çeçenstan baş möftie [[Axmad Qadıyrov]] küçä, soñraq (05.10.2003) ul Çeçenstan prezidentı itep saylana. |
||
[[2002]] yılnıñ 23-26 oktäberendä - '''"Nord-Ost" Mäskäw spektaklendä totqınnı alu, 129 keşe wafat.''' |
[[2002]] yılnıñ 23-26 oktäberendä - '''"Nord-Ost" Mäskäw spektaklendä totqınnı alu, 129 keşe wafat.''' |
||
Юл номеры - 96: | Юл номеры - 97: | ||
[[2004]] yılnıñ 6 fevralendä [[Mäskäw]] metrosında terrakt, 39 keşe häläq. |
[[2004]] yılnıñ 6 fevralendä [[Mäskäw]] metrosında terrakt, 39 keşe häläq. |
||
[[2004]] yılnıñ 9 mayında - Groznıy stadionında terrakt, |
[[2004]] yılnıñ 9 mayında - Groznıy stadionında terrakt, Çeçenstan prezidentı '''Axmat Qadıyrov wafat bula'''. |
||
[[2004]] yılnıñ 1-3 sentäberendä - '''Beslan şähärendä terrakt, 334 keşe häläq, şul isäptän 186 - balalar.''' |
[[2004]] yılnıñ 1-3 sentäberendä - '''Beslan şähärendä terrakt, 334 keşe häläq, şul isäptän 186 - balalar.''' |
||
Юл номеры - 102: | Юл номеры - 103: | ||
[[2005]] yılnıñ 8 martında - 2-nçe İçkeriä prezidentı Masxadov Rusiä köçläre tarafınnan üterelä. |
[[2005]] yılnıñ 8 martında - 2-nçe İçkeriä prezidentı Masxadov Rusiä köçläre tarafınnan üterelä. |
||
[[2006]] yılda - |
[[2006]] yılda - Şämil Basayev üterelgän. |
||
Soñğı waqıtta terroristik eşçänlek |
Soñğı waqıtta terroristik eşçänlek Çeçenstannan Dağstanğa küçerelä. |
||
==Monı da qarağız== |
==Monı da qarağız== |
26 апр 2021, 16:39 өчен соңгы юрама
İkençe çeçen suğışı çeç. Нохчийн ШолгIа тӀом 1999 — 2009... | |
Küläm qäberlek | |
Data |
30 sentäber 1999 - 15 aprel 2009... |
---|---|
Urın |
Çeçenstan, İnguşetiä, Dağstan, Stavropol krayı |
Näticä |
Rusiä köçläre ciñüe, terrorizm Könyaq Qawqazda |
Üzgäreşlär |
Rusiä qanunnarı öleşçä Çeçenstanda kertelä |
Köndäşlär |
Rusiä qorallı ğäskärläre, Çeçen Cömhüriäte İçkeriä |
Rusiä ğäskär başlığı |
Yeltsin, Putin |
Çeçen ğäskär başlığı |
Aslan Masxadov, Doku Umarov |
Yaqlar köçläre |
Rusiä: 80 000 (qorallı köçlär)
|
Yuğaltular |
Rusiä: 6000 artıq (räsmi rus.çığ.)
|
İkençe çeçen suğışı (Rusiädä räsmi räweştä: Çeçenstanda kontrterroristik operatsiäse) - Çeçen suğışınıñ ikençe öleşe, 1999 - 2000 yılda aktiv xärbi däwer, 2000 yıldan soñ pısqıp yanuçı nizağına äwerelä, älegä dä konflikt däwam itä. Läkin 2009 yılnıñ 16 aprelendä KTO tärtibe yuqqa çığarıla.
İke suğış arasında
1996 yılda Xäsäwyort kileşüläre imzalanğannan soñ 1996 yılda Çeçnädä xalıqara wäkilläre qatnaşqanda Aslan Masxadov prezident itep saylanğan.
Berençe suğıştan soñ Çeçenstanda küp qorallar qalğan häm qorallı törkemnär räsmi xakimiätne yış tanımağan. Prezident Masxadovnıñ böten Çeçenstan östendä tulı idäräse bulmağan.
Berkemgä buysınmıy torğan qorallı törkemnär, suğışçılar totıqlarnı alalar häm yolım aqçasın taläp itälär.
Qorallı terroristik oyışmalar häm radikal salafilär Könyaq Qawqazda tarala başlıylar.
Suğış başlanuı
1999 yılda 7 avgustında Çeçenstannan Şämil Basayev citäkçelegendäge ayırım qorallı törkem Dağstan cirenä höcüm itälär. Alar tawlı rayonında radikal tärtipne urnaştırmaqçı bulalar.
Çeçnä prezidentı Aslan Masxadov Basayevnıñ höcümen ğäyeplägän.
Avgust ayında Rusiä köçläre çeçen suğışçılar belän suğışalar. Basayev köçläre Çeçenstanğa çigenergä duçar bulalar.
4-16 sentäberdä Mäskäwdä, Volgodonsk, Buynaksk şähärlärendä toraq yortları şartlawları bulğannar.
Şulay uq Räzän qalasında da yaña şartlaw äzerlängänen açıqlana, läkin şul şartlawlar äzerläwenä FSB köçläre "tikşerenülär" dip cawaplı bulğannar.
Läkin Rusiä xakimiäte barlıq teraktlarda Çeçenstan xökümäten ğäyeplägän häm Masxadovnıñ Basayevka qarşı tiskäre qaraşqa qaramastan Rusiä Masxadov citäklägän Çeçenstanğa qarşı yaña suğışnı başlıy.
23 sentäberdä Rusiä ğäskärläre Groznıy qalasın bombağa tota, 30 sentäberdä Çeçenstanğa kerälär.
2000 yılda Rusiä yağına Çeçenstan baş möftie Axmad Qadıyrov küçä, soñraq (05.10.2003) ul Çeçenstan prezidentı itep saylana.
2002 yılnıñ 23-26 oktäberendä - "Nord-Ost" Mäskäw spektaklendä totqınnı alu, 129 keşe wafat.
2003 yılnıñ 5 dekäberdä - Yessentuki poyezdında terrakt, 41 keşe wafat.
2004 yılnıñ 6 fevralendä Mäskäw metrosında terrakt, 39 keşe häläq.
2004 yılnıñ 9 mayında - Groznıy stadionında terrakt, Çeçenstan prezidentı Axmat Qadıyrov wafat bula.
2004 yılnıñ 1-3 sentäberendä - Beslan şähärendä terrakt, 334 keşe häläq, şul isäptän 186 - balalar.
2005 yılnıñ 8 martında - 2-nçe İçkeriä prezidentı Masxadov Rusiä köçläre tarafınnan üterelä.
2006 yılda - Şämil Basayev üterelgän.
Soñğı waqıtta terroristik eşçänlek Çeçenstannan Dağstanğa küçerelä.
Monı da qarağız
Sıltamalar
- Вторая чеченская война: Победа, которой не было (февраль 2000 — октябрь 2002)
- Россия и СССР в войнах XX века. Вооружённые конфликты на Северном Кавказе (1920—2000 гг.) — подробная статистика потерь федеральных сил
- Первая чеченская война: миф о «маленькой победоносной войне» рассеивается (март-июнь 1995 г.)