Thạch cao

Thạch cao là khoáng vật trầm tích hay phong hóa rất mềm, với thành phần là muối calci sulfat ngậm 2 phân tử nước (CaSO₄.2H₂O). Tinh thể hạt, bột... khối lượng riêng 2,31-2,33 g/cm³.

Thạch cao
Hoa hồng sa mạc, dài 47 cm
Thông tin chung
Thể loại	Khoáng vật
Công thức hóa học	CaSO4·2H2O
Hệ tinh thể	Đơn nghiêng
Nhận dạng
Màu	Như thủy tinh đến như lụa hay ngọc trai
Dạng thường tinh thể	Đồ sộ, phẳng. Tinh thể kéo dài hình lăng trụ.
Cát khai	2 (66° và 114°)
Vết vỡ	Conchoidal, đôi khi có sợi
Độ cứng Mohs	1,5-2
Ánh	Như thủy tinh đến như lụa hay ngọc trai
Màu vết vạch	Trắng
Tỷ trọng riêng	2,31 - 2,33
Chiết suất	1,522
Độ hòa tan	Không phản ứng với axít.
Các biến thể chính
Satin Spar	Khối có sợi như ngọc trai
Selenide	Tinh thể trong suốt và có phiến
Alabaster	Hơi có màu, hạt mịn

Sử dụng

Khoáng thạch cao (gypsum, CaSO₄.2H₂O) nung ở ~150 °C nhận được "thạch cao khan":

CaSO₄·2H₂O → CaSO₄·0,5H₂O (thạch cao khan) + 1,5H₂O (dưới dạng hơi).

Thạch cao khan đem nghiền thành bột, nếu trộn bột này với nước thì thành vữa thạch cao. Đem vữa thạch cao ở trạng thái tươi đi đổ khuôn sau đó đợi ninh kết (sản phẩm thủy hóa lại là CaSO₄.2H₂O và một phần chưa thủy hóa vẫn là CaSO₄.0,5H₂O) thì nhận được vật liệu màu trắng có cường độ và độ ổn định nhất định (tên của dạng vật liệu cuối cùng nhận được này thường được gọi một cách đơn giản là "thạch cao" hay khuôn thạch cao).

Bột thạch cao khan được dùng trong công nghiệp xi măng, tấm thạch cao, gạch men, giấy, kỹ thuật đúc tượng, bó bột.

Nếu nung ở nhiệt độ cao hơn, phản ứng xảy ra:

CaSO₄·2H₂O → CaSO₄ + 2H₂O.

Tuy nhiên CaSO₄ không có giá trị sử dụng như CaSO₄·0,5H₂O.

Xem thêm

• Vữa thạch cao
• Chất kết dính thủy lực
• Danh sách khoáng vật