Sinhala Book (All Pages)
Sinhala Book (All Pages)
mYapd;a hqO Y%s ,xldfõ ixj¾Okh yd hqla;sh <`.dlr .ekSu leìkÜ uKav,h úiska m;alrkq ,enQ wka;¾ wud;H wkqlñgqjla
i|yd jQ l;sldj; ;=< udkj ysñlï m%j¾Okh yd wmrdkqu; úiska fufyhjk ,o cd;sl udkj ysñlï l%shdldÍ ie,eiau
lr we;s udkj ysñlï iïuq;Ska fukau iafõÉPd m%;s{djka l%shd;aul lsßfï jeo.;alu ilia lsÍfï§ rch" isú,a ixúOdk" cd;sl udkj ysñlï fldñiu" tlai;a cd;skaf.a
Y%S ,xld rch úiska y÷kdf.k we;' wdh;k" cd;Hka;r rdcH fkdjk ixúOdk yd úoaj;=kaf.a woyia WmfoaYk
l%shdj,shla yryd ,nd.kakd ,§'
cd;sl m%dfoaYSh yd m%cd uÜgfï udkj whs;sjdislï .eg¿ ksrdlrKh flfrys rch
olajk lemùu f.k we;s úúO jevms<sfj,j,ska meyeÈ,sfõ' cd;sl udkj ysñlï l%shdldÍ ie,eiau iudcfha ÿ¾j,u fldgiao we;=¿j ish¿
Y%S ,dxlslhkaf.a whs;sjdislï wdrlaIdjg yd m%j¾Okhg rch úiska .kq ,enQ
jHjia:dkql+," m%;sm;a;s yd mßmd,k jHqyhka yryd udkj ysñlï iqrelSu yd m%j¾Ok ;j;a tla idOkSh mshjrla nj udf.a úYajdihhs' fuu ie,iqu ilia lsÍug;a"
b,lal wruqKq lr.;a l%shdldrlï" cd;sl l%shdoduhka yd hdka;%K Yla;su;a lsÍu Wfoid bÈß mia jir ;=<§ th id¾:lj l%shdjg kexùug;a iyh oelajQ yd olajk ish¨
.;yels mshjr 2017-2021 j¾I i|yd jQ cd;sl udkj ysñlï l%shdldÍ ie,eiafuys md¾Yjhkag udf.a ia;+;sh mqolr isákjd'
we;=<;ah'
.re w.%ud;H;=udf.a mKsúvh
ish¨ Y%S ,dxlslhkaf.a udkj ysñlï iq/lSu yd m%j¾Okh iudc l%shdlrejka iy uyck;dj we;=¿ iajdëk wdh;k iy
i|yd rch oeä lemúulska lgqh;= lrhs' ksoyfika miqj mq¿,a rdcH fkdjk ixúOdk we;=¿ mq¿,a mrdihl md¾Yjlrejka
mrdihl whs;sjdislï y÷kdf.k rg iaÓr jYfhka bÈßhg f.dia we;' tla w;lska iu`. idlÉPd lr ilia lrk ,o fuu ie,eiau bÈß mia jir ;=< udkj ysñlï
wdKqvql%u jHjia:dfõ uQ,sl whs;sjdislï mßÉfþohg udkj ysñlï we;=<;a lsÍu ms<sn| Y%s ,xldfõ oelau ms<sìUq lrhs'
u.ska whs;sjdislï jHjia:dkq.; lr we;' wfkla w;g cd;Hka;r iïuq;Ska wmrdkqu;
lr foaYSh kS;s moaO;shg tu iïuq;Skays úêúOdk ixia:d.; lsÍu i|yd wjYH kS;s leìkÜ uKav,h úiska cd;sl udkj ysñlï l%shdldÍ ie,eiafï flgqïm;
iïmdokh lr tajd Y%s ,xldj ;=< l%shd;aul lsÍugo rch lghq;= lrhs' n,y;aldrfhka iudf,dapkh lr we;' wkqu; ie,eiau ;=< m%uqL fmf<a lafIa;% wruqKq lr .ksñka
w;=reoykaùïj,ska ish¨ fokd wdrlaId lsÍu i|yd cd;Hka;r iïuq;sh yd úfYaI f;audjka oyhla i|yd fhda.H" l%shdldÍ ie,iqï yd lreKq wvx.= fõ' fuys mQ¾K
wjYH;d iys; mqoa.,hkaf.a whs;sjdislï ms<sn| iïuq;sh wmrdkqu; lsÍu yryd uE;l§ id¾:l;ajh <`.d lr .ekSug kï wod< rdcH wdh;k iy f¾Çh wud;HdxY úiska
Y%S ,xldj úiska udkj ysñlï i|yd jQ ish lemùu mq¿,a lf<ah' kshñ; fõ,djg yd id¾:lj l%shd;aul lsÍu iy;sl lsÍu i|yd wjYH ish¨
mshjr .;hq;= njg ud úYajdi lrñ' tneúka fuu ie,eiau l%shdjg kexùu i|yd
udkj ysñlï ;jÿrg;a j¾Okh lsÍug rch olajk lemùu mq¿,a lsÍu i|yd" mQ¾K iyfhda.h ,ndfok f,i uu ish¨ md¾Yjlrejkaf.ka b,a,d isáñ' udkj
2017-2021 j¾I i|yd jQ cd;sl udkj ysñlï l%shdldÍ ie,eiaula ilia lsÍug ;SrKh whs;sjdislï iy;sl lsÍu iy Y%S ,xldfõ ish¨ ck;djf.a wkd.;h iqrlaIs; lsÍu
lr we;' Y%S ,xld udkj ysñlï fldñIka iNdj iy ue;sjrK fldñiu fukau isú,a i|yd fujeks iduQysl m%h;akhka jeo.;a jkq we;'
mgqk
mßÉfPao 1 isú,a yd foaYmd,k whs;sjdislï 01 - 23
2 jo ysxid je<elaùu 25 - 37
3 ldka;d whs;sjdislï 39 - 65
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
isú,a yd foaYmd,k whs;sjdislï
01
02 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
isú,a yd foaYmd,k whs;sjdislï
Y%S ,xldfõ isú,a yd foaYmd,k whs;sjdislï i`oyd ,ndÿka ksis y÷kd.ekSu oYl lsysmhla mqrd úysÿk l%shdj,shls' 1947 Y%S ,xld wdKavql%u jHjia:dj iy miqld,Skj 1972 ckrc
jHjia:dj yryd fuu whs;sjdislï wdrlaId lr m%j¾Okh lsÍu i|yd jk ne£u ms<sìUq lrk ,§' t;eka mgka 1978 kj wdKavql%u jHjia:dj ;=<ska ta ioyd ksis rduqjla ilia l<
w;r" bka isú,a yd foaYmd,k whs;sjdislï wêlrKh yryd n,.ekaúh yels w;r" iajdëkj jkaÈ ,nd§fï hdka;%Khla imhkq ,nhs' wdKavql%u jHjia:dfõ uQ,sl whs;sjdislï
ms<sn| mßÉfþofha fjk;a lreKq w;r is;Sfï" yDoidlaIsfha iy wd.ñl ksoyi" jo ysxidj,ska wdrlaId lsÍfï ksoyi" iudkd;au;dj iy fjkia f,i fkdie,lSu i|yd whs;sh"
w;a;fkdau;sl f,i w;a wvx.=jg .ekSfuka" r|jd.ekSu fyda ovqjï §fuka ksoyi" l:dlsÍfï" /iaùfï" tl;=ùfï iy iud.ufha ksoyi wka;¾.;h' Ôj;aùfï whs;sh wdKavql%u
jHjia:dfõ uQ,sl whs;sjdislï mßÉfþofhys meyeÈ,sj i`oyka fkdjk w;r" Y%S ,xldfõ fYa%IaGdêlrKh úiska Ôj;aúfï whs;sh mQ¾K jYfhka jl%dldrj ms<sf.k we;'
fï w;r isú,a yd foaYmd,k whs;sjdislï wdrlaId lr m%j¾Okh lsÍu i|yd jk cd;Hka;r ne£ïj,g hg;a fjñka" 1980 cQks 11 fjks Èk isú,a yd foaYmd,k whs;sjdislï
ms<sn| cd;Hka;r iïuq;sh (ICCPR) Y%s ,xldj ms<s.kakd ,§' tfukau 1982 fmnrjdß 18 Èk ish¨u wdldrfha cd;sjd§ fldkalsÍï ;=rka lsÍu ms<sn| cd;Hka;r iïuq;sh (CERD)
iy 1994 ckjdß 03 fjks Èk jO ysxid iy fjk;a ieyeis" wudkqIsl fyda fkdfydìkd wdldrfhka ie,lSu fyda ovqjï lsÍug úreoaO iïuq;sho (CAT) ms<s.kakd ,§' ;jo" 2016
uehs 25 fjks Èk ish¨u mqoa.,hska n,y;aldrfhka w;=reoka lrùï j,ska wdrlaId lsÍu i|yd cd;Hka;r iïuq;sh (CED) o wkqu; lrk ,§'
isú,a yd foaYmd,k whs;sjdislï iy;sl lsÍu i|yd jHjia:duh iy cd;Hka;r ne£ï ms<s.ekSu yerKq úg" Y%s ,xldj ksYaÑ; flakaøSh isú,a yd foaYmd,k whs;sjdislï ikd:
lsßu i|yd kS;s iïmdokh lr we;' 2007 wxl 56 orK isú,a yd foaYmd,k whs;sjdislï ms<sn| cd;Hka;r iïuq;sh ms<sno mk; n,d;aul w;r" bka wdKavql%u jHjia:dj u.ska
oekg m%ldYs;j iy .uHd¾:j ms<s fkd.;a by; kï ioyka l< mkf;ys úfYaI úêúOdk kS;s.; flf¾' tfukau Y%S ,xldj 2016 wxl 12 orK f;dr;=re oek.ekSfï whs;sh
ms<sn| mk; uE;l § mkjkq ,enQ w;r" bka mqrjeishkag f;dr;=re i|yd m%fõYúfï whs;sh iy;sl lrk w;r" mqrjeishkag f;dr;=re i|yd m%fõY úh yels l%shdj,shla olajd
we;' tfukau" w;=reoka jQ mqoa.,hska ,l=Kq l< yels iy tu mjq,aj,g w;=reoka mqoa.,hska ms<sn| f;dr;=re i|yd m%fõY úh yels l%shdj,shla we;s lsÍu i|yd" 2016 wxl 14
orK w;=reoka jQ mqoa.,hska ms<sn| ld¾hd, ^ld¾Hhka ia:dms; lsÍu" mßmd,kh iy uqodyeÍu& mk; o mkjk ,§'
Y%s ,xldfõ mqoa.,hskag Tjqkaf.a isú,a yd foaYmd,k whs;sjdislï W,a,x>kh lsÍu fjkqfjka" ms<shï ,nd.; yels ia:dk .Kkdjla we;' Y%S ,xldfõ fYa%IaGdêlrKhg rcfha"
úOdhl fyda mßmd,k l%shdlrejka úiska isÿlrk uQ,sl whs;sjdislï lv lsÍï ms<sn| úu¾Ykh lsÍug wêlrKuh n,h mejÍ we;' tfukau" Y%S ,xldfõ uydêlrKhg isú,a
yd foaYmd,k whs;sjdislï ms<sn| cd;Hka;r iïuq;sh ms<sno mk; hgf;a jerÈ iïnkaO kvq úNd. lsÍug wêlrKuh n,h we;' fï w;r" udkj ysñlï ms<sn| wdrlaIdj
iy m%j¾Okh i|yd wdh;ksluh jevms<sfj, Y%S ,xldfõ udkj ysñlï fldñiu úiska msysgqjk ,o" 1996 wxl 21 orK Y%S ,xldfõ udkj ysñlï fldñiï iNd mk; ;=<ska
;jÿrg;a Yla;su;a lrk ,§' w;a;fkdau;slj isrNdrhg .ekSu iy r|jd.ekSfuka ksoyi we;=¿j" isú,a yd foaYmd,k whs;sjdislï ikd: flfrk jeo.;a n,;, rdYshlska
fuu fldñiu n,.kajd ;sfí' tfukau thg uQ,sl whs;sjdislï lvlsÍu iy lvlsÍï isÿùu iïnkaOfhka meñKs,s úNd. lsßug o n,h ysñh'
j¾;udk cd;sl ld¾h ie,eiau u.ska mj;akd kS;suh iy wdh;ksluh hdka;%K" isú,a yd foaYmd,k whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu iïnkaO cd;Hka;r
iïu;hka iy hym;a l%shdud¾. ms<smÈk wdldrfhka Yla;su;a lsÍu wruqKq flf¾'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 03
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
1' Ôj;aùfï 1'1' Ôj;aùfï whs;sh 1'1'1' isú,a yd foaYmd,k whs;sjdislï jHjia:dodhl iNdj flá ld,Sk fufyhqï lñgqj úiska
whs;sh m%ldYs;j ms<s.ekSu' ms<sn| cd;Hka;r iïuq;sh fhdod.;a Ôj;aùfï whs;sh
wdrlaId ;=< ±lafjk" Ôj;aùfï whs;sh ms<sn| ksis ieleiau'
lsÍu' ms<sn| ks¾jpkh iy úIh m:h
iudf,dapkh lr i<ld ne,Su'
^wdKavql%u jHjia:dfõ m%;sixialrK
ms<sn|j fufyhqï lñgqj ;=<ska
md¾,sfïka;=jg fhduq lsÍu&
1'2' >d;k iïnkaOfhka 1'2'1' iudf,dapkhla isÿ lr" tlS wêlrK wud;HxYh uOH ld,Sk wmrdO kvq úê úOdk
w;sf¾l wmlaImd;S iudf,dapkfha m%;sM,h u; mokï ix.%yh ms<sno ^ixfYdaê;&
wêlrKuh úu¾Yk j" wmrdO kvq úOdk ix.%yfha Y%S ,xld kS;s fldñiu flgqïm; ilia lr"
l%shdud¾. Wiia lsÍu' 30 mßÉfþoh iy wêlrK ;ka;% leìkÜ uKav,h úiska
md¾,sfïka;=fõ wod<
mk; ixfYdaOkh lsÍu ;=<ska wkqu; lsÍu'
wdxYsl md,k lñgqj
ufyaia;%d;ajrekag (
md¾,sfïka;=j úiska
md¾,sfïka;=j
1' rcfha ks,OdÍka we;=¿j" hï wmrdO kvq úê úOdk
mqoa.,fhl= úiska isÿ lf<a ix.%yh ^ixfYdaê;& mk;
hehs fpdaokd ,en isák iEu n,d;aul lsÍu'
urKhlau ms<sn|ju úu¾Ykh
lsÍu'
04 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
1'3 n,y;aldrfhka 1'3'1' ish¨u mqoa.,hska n,y;aldrfhka úfoaY lghq;= wud;HdxYh flá ld,Sk ish¨u mqoa.,hska
w;=reoka lrùu w;=reoyka lsÍïj,ska wdrlaId lsÍu n,y;aldrfhka w;=reoka
idmrdê jrola f,i i|yd cd;Hka;r iïuq;sfha úê md¾,sfïka;=j lsrùïj,ska wdrlaIdlsÍu
m%ldYhg m;a lsÍu' úOdk we;=<;a lsÍug kS;s moaO;sh i|yd jQ cd;Hka;r
n,.ekaùu iy n,y;aldrfhka iïuq;sfha flgqïm;
w;=reoka lsÍu idmrdê jrola f,i ilia lsÍu iy leìkÜ
m%ldYhg m;a lsÍu' uKav,fha wkque;sh ,nd
.ekSu'
ish¨u mqoa.,hska
n,y;aldrfhka w;=reoka
lsÍïj,ska wdrlaIdlsÍu
i|yd cd;Hka;r iïuq;sh
ms<sn| mk; l%shd;aul
lsÍu'
1'4' 2016 wxl 14 orK 1'4'1' mkf;a 1 ^2& j.ka;sh m%ldrj .eiÜ úIh mjrk ,o wod< flá ld,Sk w;=reokajQjkaf.a
w;=reokajQjka m;%fha m%ldYhg m;al< wd{djlska f¾Åh wud;HdxYh ld¾hd,fha úIh kshñ;
ms<sn| ld¾h, mk; w;=reokajQjkaf.a ld¾h,h ms<sn| f¾Åh wud;HdxYhlg
l%shd;aul lsÍu' mkf;a úêúOdk l%shd;aul lsÍu' mejÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 05
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
2' ish¨u 2'1' cd;Hka;r udkj 2'1'1' Y%S ,xldfõ wdKavql%u jHjia:dj kS;sh yd iduh ms<sn| flá ld,Sk mj;akd ;%ia;jdoh
mqoa.,hskaf.a ysñlï kS;sh iy cd;Hka;r udkj ysñlï wud;HdxYh je<elaùfï mk; wj,x.=
ksoyi iy iu`. ;%ia;jdoh iïu;hkag wkql+,j" ;%ia;jdoh lr" wdKavql%u jHjia:dfõ
iqrlaIs;Ndjh je<elaùfï kS;sj, je<elaùfï kj kS;shlska 1979 wdrlaIl wud;HdxYh úê úOdk iy cd;Hka;r
wdrlaId .e,mSu iy;sl lsÍu' wxl 48 ork ;%ia;jdoh je<elaùfï udkj ysñlï kS;shg
cd;sl wdrlaIdj ms<sn|
lsÍu ^;djld,sl úê úOdk& mk; wkq.; jk fjk;a kS;shla
wxYsl md,k lñgqj
^w;a;fkdau m%;sia:dmkh lsÍu' mekùu'
;slj
isrNdrhg 2'2' w;a wvx.=jg .kq 2'2'1' fmd,siam;sjrhd úiska 2012 § ksl=;a wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk wmrdO kvq úê úOdk
.ekSfuka ,nk wjia:dfõÈ l< kS;s hgf;a" ish¨u mqoa.,hskag ix.%yfha ^ixfYdaê;& mk;a
iy ish¨u mqoa.,hskag kS;s{fhl= fj; m%fõY úfï whs;sh md¾,sfïka;=j flgqïm; ilia lsÍu iy
r|jd.ekSfuka kS;s{ iydh fj; ,nd§u i|yd wmrdO kvq úê úOdk leìkÜ uKav,h úiska
ksoyi m%fõYúh yelsùu ix.%yh iudf,dapkh lr" ta u; wkqu; lsÍu'
we;=¿j& iy;sl lsÍu' mokïj ixfYdaOkh lsÍu'
wmrdO kvq úê úOdk
iellrefjl=g kS;s{fhl= fj; ix.%y ^ixfYdaê;& mk;
m%fõYh ,ndfok úg" idlaIHj;a md¾,sfïka;=j úiska
iïu; ms<sn`oj wmrdO kvq úê n,d;aul lsÍu'
úOdk ix.%yh ixfYdaOkh lsÍu
i|yd wod< md¾Yajlrejka iu`.
idlÉPd lsÍu'
06 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
2'3' r|jd .ekSu 2'3'1' my; lreKq iïnkaOj mj;akd wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk md¾,sfïka;=j úiska wmrdO
ms<sn| iajdëk mßmd,k l%shdmámdá iudf,dapkh kvq úê úOdk ix.%yh
m%udo fodaIhka lr ta u; mokï j ixfYdaOk isÿ ^ixfYdaê;& mk; mekùu'
yÿkd.ekSu' lsÍu'
Y%S ,xld udkj ysñlï
1' r|jd.ekSfï ia:dk ksÍlaIKh fldñIka iNd ^ixfYdaê;&
i|yd ufyia;%d;ajre iy kS;sh mk;a flgqïm; ilia lsÍu
l%shd;aul lrk wfkl=;a iy leìkÜ uKav,h úiska
wdh;k n,.ekaùu' wkqu; lsÍu'
2'3'2' isrNdrfha isák ish¨u mqoa.,hska kS;sh yd iduh ms<sn| uOH ld,Sk o;a; .nvdj ilia lr
ms<sn| iúia;rd;aul o;a; .nvdjla wud;HdxYh mj;ajdf.k hdu'
ilia lr" úêu;a mokula u;
r|jd .ekSfï ks, ia:dk m%ldYhg
m;alsÍu'
2'3'3' isrNdrfha isák mqoa.,hska ms<sn| uqo,a wud;HxYh$ whjeh hgf;a m%;smdok
o;a; mokula mj;ajd .ekSug leìkÜ uKav,h fjkalsÍï'
úêu;a mßÈ iïm;a ,ndfok
iajdêk wdh;khla ^Wod ( Y%S ,xld
udkj ysñlï ljqkais,h& iy;sl
lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 07
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
2'3'4' mqoa.,hska rojd ;nd .ekSug n,h kS;sh yd iduh ms<sn| uOH ld,Sk iudf,dapkh iïmQ¾K
ysñ wdh;k" úu¾Yk isÿ lsÍug wud;HdxYh lsÍu'
iy iellrejkaf.ka m%Yak lsßug
n,h ysñ wdh;kj,ska fjkia md¾,sfïka;=fõ wod<
jk nj meyeÈ,sj oek.ekSu ioyd wdxYsl md,k lñgqj
kS;s iudf,dapkfha iy mekùfï
wjYH;dj i,ld ne,Su'
2'3'5' by; ioyka kS;s flgqïm; ilia kS;sh yd iduh ms<sn| È.= ld,Sk wmrdO kvq úê úOdk
lsÍu' wud;HdxYh ix.%yh ^ixfYdaê;& mk;a
flgqïm; ilia lsÍu
Y%S ,xld kS;s fldñiu iy leìkÜ uKav,fha
wkque;sh ,nd.ekSu'
2'4' ßudkaâ Ndrfha 2'4'1' kvq úNd.hg fmr /¢úhka kS;sh yd iduh ms<sn| uOH ld,Sk nkaOkd.dr fr.=,dis
we;=¿j isr.;j jYfhka isák wh ^iellrejka iy wud;HxYh ixfYdaOkh lsÍu'
isák mqoa.,hskaf.a pQÈ;hska we;=¿j& iy jrolrejka jQ
wdrlaIdj Yla;su;a mqoa.,hska fjk fjku rojd .kakd Y%S ,xld udkj ysñlï
lsÍu' nj iy;sl lsÍug nkaOkd.dr fldñika iNdj
fr.=,dis ixfYdaOkh lsÍu'
2'4'2' iEu isrlrefjl=gu hqla;sh i|yd uOH ld,Sk o;a; mokula ia:dms;
m%fõYh we;s nj iy;sl lsÍug" fldg kv;a;= lrf.k hdu
iEu isrlrefjl= iïnkaOfhka iy lñgqjla m;alsÍu'
o;a; mj;ajdf.k hdu" tu
f;dr;=re wëlaIKh lsÍu ioyd
hdka;%Khla ilia lsÍu we;=¿j
nkaOkd.dr w;r cd,.; úoHQ;a
o;a; mokula ia:dms; lsÍu'
08 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
2'4'3' rcfha ks, m%;sm;a;sfha fldgila kS;sh yd iduh ms<sn| È.= ld,Sk lñgqfõ ks¾foaY kS;sh yd
f,i isrlrejkag ie,lsh hq;= wud;HdxYh iduh ms<sno wud;HdxYh
wdldrh iïnkaOfhka wkq.ukh fj; oekqï §u'
l< hq;= tlai;a cd;Skaf.a wju kS;s Y%S ,xld udkj ysñlï
we;=<;a lsÍfï YdlH;dj wOHhkh fldñika iNdj
lsÍu ioyd lñgqjla m;a lsÍu
iy ldka;d isrlrejkag ie,lsh
hq;= wdldrh iïnkaOfhka tlai;a
cd;Skaf.a kS;s Í;s iy nexfldla
kS;s Í;s f,i yÿkajk w;awvx.=jg
.ekSulska f;drj jrolrejka
jQ ldka;djka iïnkaOfhka .;
yels mshjr" isrlrejkag ie,lsh
hq;= wdldrh ms<sn`o ±kqj;a lsÍfï
jeo.;alu yd YdlH;dj wOHhkh
lsÍug lñgqjla m;alsÍu'
2'5' nkaOkd.rj, 2'5'1' úl,am ovqjï iy m%cd uQ,slj jro kS;sh yd iduh ms<sn| È.= ld,Sk ixfõ§ lrjk jevigyka
w;sjdih wju lsÍug ksjerÈ lsÍfï kS;shla l%shd;aul wud;HdxYh
lghq;= lsÍu' lsÍu iïnkaOfhka wêlrKh iy
kS;s{jrejre ixfõ§ lrùu'
2'6' cd;Hka;r 2'6'1' my; lreKq iy;sl lsÍu i|yd wêlrK wud;HdxYh flá ld,Sk wmrdOhg ,lajQjka"
iïu;hkag wkql+,j 2015 wxl 4 orK wmrdOhkag idlaIslrejkag iydhùu
idlaIslrejka ,lajQjka iy idlaIslrejkag md¾,sfïka;=j iy wdrlaId lsÍfï
iy úkaÈ;hkaf.a iydhùfï iy wdrlaId lsÍfï mk; ^ixfYdaê;& mk;a flgqïm;
wdrlaIdj iy;sl iudf,dapkh yd ixfYdaOkh lsÍu ( ilia lsÍu yd leìkÜ
lsÍu' uKav,fha wkque;sh ,nd
idlaIslrejka wdrlaId lsÍfï .ekSu'
jevigyka i|yd j. lshk
wdh;k" úêu;aj kS;s n,.ekaùfï wmrdOhg ,lajQjka"
wdh;kj,ska fjka lsÍu' idlaIslrejkag iydhùu
iy wdrlaId lsÍfï
^ixfYdaê;& mk;
md¾,sfïka;=j úiska
n,d;aul lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 09
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
2'7' ñksia cdjdrï isÿùu 2'7'1' ñksia cdjdrïj,g f.dÿrejQjkag wêlrK wud;HdxYh flá ld,Sk cdjdrïj,g f.dÿrejQjkag
wju lsÍu' ta ms<sno oekqï Èh yels hdka;%K ta ms<sno oekqï Èh yels
i|yd m%fõYh we;s njg iy;slùu hdka;%Kh fj; m%fõYh
ioyd l%shdud¾. .ekSu' jeä lsÍu i|yd .kq ,enQ
l%shdud¾. ms<sn| iajdêk
iudf,dapkhla u; mokïj
Okd;aul we.hSula isÿ
lsÍu'
3' mqoa., 3'1' mqoa., ksoyi i|yd 3'1'1' wdKavq l%u jHjia:dj ixfYdaOkh jHjia:dodhl iNdj flá ld,Sk wdKavql%u jHjia:dfõ uQ,sl
ksoyi whs;sh ms<sn| wdKavq lsÍfï wruqKska" mqoa., ksoyi whs;sjdislï mßÉfþohg
i|yd whs;sh l%u jHjia:duh ms<sn| ks¾jpkh iy úIh m:h mqoa., ksoyi we;=<;a lsÍu'
ms<s.ekSu ms<s.ekSu iy;sl iudf,dapkh lsÍu yd i,ld ne,Su'
lsÍu' ^wdKavql%u jHjia:d m%;sixialrK
ms<Sn| fufyhqï lñgqj ;=<ska
md¾,sfïka;=j fj; fhduq lsÍu&
10 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
4' f;dr;=re 4'1' oafõY iy.; 4'1'1 oafõY iy.; l:d ;ykï lsßug md¾,sfïka;= m%;sixialrK uOH ld,Sk uy ckhd fjkqfjka
oek.ekSfï l:dj,g wod< kS;sh wod<j 2007 wxl 56 orK isú,a iy ckudOH wud;HdxYh mj;ajk ,o oekqj;a lsÍfï
whs;sh ms<sn| oekqj;aNdjh iy foaYmd,k whs;Ska iïnkaO jevigyka'
we;=¿j jeä lsÍu' cd;Hka;r iïuq;s mkf;a úêúOdk
l:dlsÍfï ms<sn| ck;dj oekqj;a lsÍfï
iy m%ldYk jevigykla mej;aùu'
ksoyi
wdrlaId lr 4'1'2' oaú;Shsl mdi,a uÜgñka oafõY cd;sl ixys¢hdj" ixjdo iy oaú;Shsl mdi,a uÜgñka
m%j¾Okh iy.; l;d ms<sl=,a lsÍu ms<sn| rdcH NdId wud;HdxYh oekqj;a lsÍfï jevigyka
lsÍu' oekqj;a lsÍfï jevigyka meje;aùu'
meje;aùu'
4'2' f;dr;=re 4'2'1' 2016 wxl 12 orK f;dr;=re md¾,sfïka;= m%;sixialrK flá ld,Sk ish¨u rcfha wdh;kj,
oek.ekSfï whs;sh oek.ekSfï whs;sh ms<sn| mk; iy ckudOH wud;HdxYh f;dr;=re ks,OdÍka ioyd
il%Sh lsÍu iy hgf;a wdjrKh jk ish¨u rcfha m;aùï iy mqyqKqj ,nd§u'
iïmQ¾K lsÍu' wdh;kj,g" f;dr;=re ks,OdÍka
mqyqKq lr m;alsÍu'
oekqj;alsÍfï jevigyka
meje;aùu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 11
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
4'2'4' f;dr;=re oek.ekSfï mk; md¾,sfïka;= m%;sixialrK uOH ld,Sk iudf,dapkh meje;aùu'
l%shd;aul lsÍu iïnkaOfhka iy ckudOH wud;HdxYh
wod< rcfha n,OdÍka i|yd mqyqKq lñgqfõ ks¾foaY
jevigyka meje;aùu' md¾,sfïka;= m%;sixialrK
iy ckudOH wud;HdxYhg
oekqï§u'
4'3' m%cd;ka;%jd§ 4'3'1' ckdêm;sjrK" uy ue;sjrK" m<d;a wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk kS;s flgqïm; ilia lsÍu
úksúoNdjh by< iNd iy m<d;a md,k ue;sjrK iy leìkÜ uKav,fha
kexùu' mk;a" j;alï yd j.lSï m%ldY md¾,sfïka;= m%;sixialrK wkque;sh ,nd .ekSu'
lsÍfï kS;shg wod< jk mßÈ iy ckudOH wud;HdxYh
ixfYdaOk iys;j" kdu fhdackd md¾,sfïka;=j úiska kS;s
m<d;a iNd iy m<d;a iïmdokh lsÍu'
bÈßm;a lsÍfï mQ¾j fldkafoaishla
md,k wud;HdxYh
f,i o kshñ;a ld,mßÉfþoh
wjidkfha kej; Pkaohla md¾,sfïka;=j
meje;afjk wji:djl § kej;
j;alï yd j.lSï m%ldYhla bÈßm;a ue;sjrK fldñiu
lsÍug kshu lsÍug yels jk mßÈ
iudf,dapkh lr ixfYdaOkh lsÍu'
12 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
5' is;Sfï" 5'1' wd.ñl ksoyig we;s 5'1'1' hful=f.a wd.u fyda wd.ñl wêlrK wud;HdxYh flá ld,Sk iudf,dapkh wjika lsÍu'
yDoidlaIsfha kS;s úfrdaë ndOd úYajdih m%lg lsÍfï ksoyig
iy leu;s bj;a lsÍu wod<j mßmd,k pl%f,aL nqoaO Ydik wud;HdxYh
wd.ula iudf,dapkh lsÍu'
weoySfï
fyda 5'1'2' by; iudf,dapkh u; mokï j cd;sl ixys¢hdj" ixjdo iy flá ld,Sk rdcH wkque;shlska f;drj
úYajdihla rdcH wkque;shlska f;drj ksl=;a rdcH NdId wud;HdxYh ksl=;a l< ish¨u pl%f,aL
oeÍfï l< ish¨u pl%f,aL bj;a lr.ekSu' bj;a lr.ekSu'
ksoyi hk
fï ish,a, 5'1'3' mQcd N+ñj,g m%ydr t,a,ùu wêlrK wud;HdxYh flá ld,Sk
wdrlaId je<elaùug il%Sh l%shdud¾. .ekSu (
lrñka kS;sh yd iduh ms<sn|
m%j¾Okh wud;HdxYh
lsÍu'
1' wd.ñl m%pKav;ajh kS;sm;s fomd¾;fïka;=j uOH ld,Sk mQcdN+ñj,g myr§u ms<sn|
iïnkaOfhka úu¾Ykh iajdêkj ksYaph l<
lsÍfï§" fpdaokd bÈßm;a ixLHd f,aLk wkqj tjeks
lsÍfï§ iy jrolrejkag myr§ï wju lsÍu'
ovqjï meñKùfï§ 2007 wxl
56 orK isú,a iy foaYmd,k
whs;Ska iïnkaO cd;Hka;r
iïuq;s mk; we;=¿j iqÿiq kS;s
hgf;a lghq;= lsÍu'
2' mQcH mlaIfha idudðlhska wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk wd.ñl m%Kav;ajh ^jd¾;d
fyda fjk;a wd.ñl kdhlhska jQ myr§ïj, m%;sY;hla
iellrejka f,i kï lr f,i& ms<sn| kvq úNd.
we;s kvq iïnkaOfhka lghq;= lsÍu iy wjYH mßÈ tys
lsÍfï§ kS;sh l%shd;aul wmrdOlrejka ms<sno ;Skaÿ
lrk ks,OdÍka iy wêlrK lsÍu jeä lsÍu'
ks,OdÍkag w;sf¾l mqyqKqjla
,nd§u' mqyqKqj ,nd§u'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 13
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
3' wd.ñl lKavdhïj,g myr§u kS;sh yd iduh ms<sn| uOH ld,Sk úkh l%shdud¾. .ekSu
je<elaùug m%foaYfha fmd,sish wud;HdxYh jeälsÍu' ^fmd,sish úiska
wiu;a jQ wjia:djkays§" cd;sl l%shdud¾.hla fkd.;a
fmd,sia fldñiu u.ska iqÿiq cd;sl fmd,sia fldñiu meñKs,s m%;sY;hla f,i&
úkh l%shdud¾. .ekSu'
4' m%foaYhl isÿúh yels wd.ñl wêlrK wud;HdxYh È.= ld,Sk mQ¾j wk;=re w.jk
fkdikaiqka;d ms<sn| mQ¾j moaO;shla ia:dms; lsÍu'
wk;=re w.jk" th me;sÍu
j<lajkq ,nk wka;¾ úYajdiS
lKavdhïj, WmfoaYl;ajfhka"
m%cd uÜgfï hdka;%K ia:dms;
lsÍu'
6' iudkd;au;dj 6'1' Ôú;fha iEu 6'1'1' ia;%SmqreINdjh" cd;sh" ckj¾.h" jHjia:dodhl iNdj flá ld,Sk fjkia f,i fkdie,lSfï
^yrhd;aul" wjia:djl§u fjkia wd.u" l=,h" Wmka ia:dkh" ,sx. whs;sh ms<sn| iqÿiq jev
iudkd;au;dj f,i fkdi,lkq fNao wkkH;dj" wdndê; nj ms<sfj,la lñgqj úiska
we;=¿j& iy ,eîu iy widOdrK we;=¨j ;ykug ,laùfï moku Wmfhda.S lr.ekSu'
fjkia f,i fldkalsÍïj,ska u;" fjkia f,i fkdie,lSu
fkdie,lSu wdrlaIdùfï whs;sh i|yd whs;sh ms<sn| ks¾jpkh
;yjqre iy;sl lsÍu' iudf,dapkh lr tys úIh m:h h<s
lsÍu' i,ld ne,Su' ^wdKavql%u jHjia:d
m%;sixialrK ms<sn| fufyhqï
lñgqj u.ska md¾,sfïka;=j fj;
fhduq lsÍu&
6'1'2' by; iudf,dapkh u; mokï j jHjia:dodhl iNdj uOH ld,Sk wdKavq l%u jHjia:dfõ
ia;%S mqreINdjh" cd;sh" ckj¾.h" uQ,sl whs;sjdislï
wd.u" l=,h" Wmka ia:dkh" ,sx. mßÉfþohg fjkia f,i
fNao wkkH;dj" wdndê; nj fyda fkdie,lSfï whs;sh
fjk;a ;;a;ajhla we;=¿j ;ykug we;=<;a lsÍu'
,laùfï moku u;" fjkia f,i
fkdi,lkq ,eîfï whs;sh iy;sl
lsÍug wdKavql%u jHjia:dj
ixfYdaOkh lsÍu'
14 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
6'1'3' mqoa.,sl wxYfha fiajd ia:dk wêlrK wud;HdxYh kS;s flgqïm; ilia lsÍu
we;=¿j ish¨u fiajd ia:dkhkayS iy leìkÜ uKav,h úiska
ia;%S mqreINdjh" cd;sh" ckj¾.h" lïlre wud;HdxYh wkqu; lsÍu'
wd.u" l=,h" Wmka ia:dkh" ,sx.
md¾,sfïka;=j md¾,sfïka;=j úiska kS;s
fNao wkkH;dj fyda wdndê;;dj
we;=¿j ;ykug ,lajk moku n,d;aul lsßu'
u; fjkia f,i fkdie,lSu i|yd
whs;sh iy;sl lsÍug kS;s mekùu'
6'1'4' my; lreKq ms<sn|j úisÍ we;s wêlrK wud;HdxYh flá ld,Sk uOH.; wëlaIK
ixLHdk tla/ia lsÍu" jd¾;d lsÍu hdka;%Khla ieliSu'
iy ,nd§u i|yd uOHu kshduk cd;sl m%;sm;a;s yd wd¾Ól
wdh;khla ia:dms; lsÍu ( lghq;= ms<sn| wud;HdxYh
^tkï ck yd ixLHdf,aLk
1' ck úldi ixfhda.h iy fomd¾;fïka;=j&
iudc-wd¾:sl ;;a;ajh
wOHdmkh" fiajd kshqla;sh" cd;sl ixys¢hdj" ixjdo iy
ckjd¾.sl yd ck - wd.ñl rdcH NdId wud;HdxYh
iq¿;rhkaf.a ck Ôú;h yd
foaYmd,k Ôú;h" ldka;djka
iy wdndê; mqoa.,hska ;=<
ksfhdackh jk wdldrfhka
whs;sjdislï iudkj Nqla;sú§u
ms<sn|j ukd ;lafiarejla isÿ
lsÍug m%;HlaIuQ,sl mokula
iemhSu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 15
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
6'1'5' wod< m%cdj iu`. WmfoaYl;ajfhka wêlrK wud;HdxYh flá ld,Sk wdKavq l%u jHjia:dfõ
wdKavql%u jHjia:dfõ 16 j.ka;sh 16 j.ka;sh iudf,dapkh
iudf,dapkh lsÍu' lsÍu'
6'1'6' fjkiaj fkdi,ld bvï fjka wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk kshduk hdka;%Khla
lrk njg iy;sl lsÍug kshduk ia:dms; lsÍu'
hdka;%Khla ia:dms; lsÍu iy bvï flduidßia ckrd,a
iqÿiq kS;s m%;sixialrK ;=<ska yjq,a fomd¾;fïka;=j
whs;sh ms<sn| ixl,amh y÷kajd§u'
6'1'7' oKav kS;s ix.%yh hgf;a jerÈ wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk wjYH wjia:d i`oyd kS;s
ixfYdaOkh lr" cd;Hka;r udkj mekùu'
ysñlï iïu;hkag wkql+, nj
iy;sl lr" wjYH wjia:dj,È kS;s
f.k tau'
6'1'8' .Dyia: fiajlhska i|yd fhda.H lïlre iy jD;a;Sh in|;d È.= ld,Sk cd;Hka;r lïlre
/lshd ms<sn| cd;Hka;r lïlre wud;HdxYh ixúOdkfha C189
ixúOdkfha C189 wmrdkqu; lsÍu' wmrdkqu; lsÍu'
6'2' foaYmd,k lafIa;%h 6'2'1' m<d;a md,k" m<d;a iNd iy md¾,sfïka;= m%;sixialrK uOH ld,Sk ldka;d wfmalaIlhskaf.a
;=< ldka;djkaf.a cd;sl ue;sjrKhka yS§" ldka;d iy ckudOH wud;HdxYh kdu fhdackd m%;sY;h
iudkd;au;dj jeä wfmalaIlhskag wju kdufhdackd jeälsÍu'
lsÍu' ixLHdjla fjkalsÍu jeks m<d;a iNd iy m<d;a
;djld,sl úfYaI l%shdud¾. ;=<ska md,k wud;HdxYh m<d;a md,k wdh;k"
foaYmd,k iy ck Ôú;fha ldka;d m<d;a iyd iy md¾,sfïka;=
ue;sjrK fldñiu ksfhdackfha ldka;d
iyNd.s;ajh jeä lsÍu'
m%;sY;h jeälsÍu'
6'2'2' foaYmd,k mlaIj, l%shdldÍ wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk lñgqjla m;alsÍu'
lñgq iy ;k;=re orkakka f,i
ldka;djka i|yd wju wdik ue;sjrK fldñiu lñgqfõ ks¾foaY wêlrK
ixLHdjla fjka lsÍfï§ Èß §ukd wud;HdxYh iy ue;sjrK
,nd .; yelsoehs úu¾Ykh lsÍu fldñiug okqï§u'
i|yd lñgqjla m;a lsÍu' Wod ( wju
iïu; ms<s.kakd foaYmd,k mlaIj,
lghq;= i|yd jeä Èß Èukd ,nd§fï
jevms<sfj,la we;=<;a lsÍu'
16 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
7' udkj 7'1' wdKavql%u 7'1'1' wod< kS;sj, mYapd;a n,d;aul jHjia:dodhl iNdj flá ld,Sk wdKavql%u jHjia:djg
ysñlï m%uqL jHjia:dfõ uQ,sl lsÍfï iudf,dapkhla isÿ lsÍu' mYapd;a n,d;aul lsÍfï
lsÍu' whs;sjdislï ^wdKavql%u jHjia:d m%;sixialrK md¾,sfïka;= m%;sixialrK iudf,dapkhla we;=<;a
ms<sn| mßÉfþohg ms<sn| fufyhqï lñgqj u.ska iy ckudOH wud;HdxYh lsÍu'
iy kS;s ilia md¾,sfïka;=j fj; fhduq lsÍu&
cd;sl ixys¢hdj" ixjdo iy
lsÍfï l%shdj,fha
rdcH NdId wud;HdxYh
úksúoNdjhg wkql+,
ùu iy;sl lsÍu'
7'1'2' rcfha wdh;k fj; isú,a iudcfha" uOH ld,Sk iïu; l%shdj,shla ia:dms;
wjodkï lKavdhï iy wod< lsÍu'
md¾Yajlrejka iu`. WmfoaYkfhka
cd;sl kS;s yd m%;sm;a;s iïmdok
ld¾hh i|yd wjYH jk iïu;
l%shdj,shla ia:dms; lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 17
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
7'2' Y%S ,xldfõ udkj 7'2'1' iEu jirlu m<uq ld¾;=j ms<sn`o wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk Y%S ,xld udkj ysñlï
ysñlï ;;a;ajh iudf,dapkhla isÿlr ta u; fldñIka iNd ^ixfYdaê;&
ms<sn| oekqj;aNdjh mokïj jd¾Isl jd¾;djla Y%S ,xld md¾,sfïka;=j mk;a flgqïm; ilia lsÍu
jeälsÍu' udkj ysñlï fldñiï iNdfõ iy leìkÜ uKav,h úiska
Y%S ,xld udkj ysñlï
fjí wvúfha m%ldYhg m;al< yels wkqu; lsÍu'
fldñIka iNdj
jk mßÈ Y%S ,xld udkj ysñlï
fldñiï iNd mk; ixfYdaOkh Y%S ,xld udkj ysñlï
lsÍu yd ta ;=<ska my; i`oyka oE fldñIka iNd ^ixfYdaê;&
f,aLk.; lsÍu ( mk; md¾,sfïka;=j u.ska
n,d;aul lsÍu'
1' miq.sh jirl ld,h ;=<
Y%S ,xldfõ udkj ysñlïj,
;;a;ajh"
7'3' udkj ysñlï 7'3'1' oaú;Shsl mdi,a isiqka we;=¿j rcfha wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk úIhud,dj iudf,dapkh
ms<sn| Y%S ,xldfõ ks,OdÍkag yd fmdÿ ck;djg fldg hdj;ald,Sk lsÍu'
cd;Hka;r ne£ï msßkuk ish¨u udkj ysñlï wOHdmk wud;HdxYh
ms<sn| j.lSï mqyqKq mdGud,djkays úIh ks¾foaY
md¾,sfïka;= m%;sixialrK
orkakka iy iudf,dapkh fldg hdj;ald,Sk
iy ckudOH wud;HdxYh
whs;sjdislï lsÍu'
orkakka w;r
oekqj;aNdjh jeä ^Wod ( udkj ysñlï ms<sn|
lsÍu' wud;HdxYh úiska óg fmr ilia
l< mqyqKq w;afmd;&
7'3'2' oaú;Shsl uÜgfï mdi,aj, udkj uOH ld,Sk oekqj;a lsÍfï jevigyka
ysñlï ms<sn| oekqj;a lsÍfï meje;aùu'
jevigyka meje;aùu'
7'3'3' udkj ysñlï ms<sn| oekqj;a lsÍu uOH ld,Sk udOH jevigyka meje;aùu'
i|yd udOH jevigyka meje;aùu'
18 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
7'3'4' my; wdh;k i|yd udkj ysñlï wêlrK wud;HdxYh È.= ld,Sk mqyqKq jevigyka
mqyqKq jevigyka meje;aùu ( meje;aùu'
wOHdmk wud;HdxYh
1' Y%S ,xld fmd,sish
md¾,sfïka;= m%;sixialrK
2' Y%S ,xld hqO yuqodj iy ckudOH wud;HdxYh
3' Y%S ,xld kdúl yuqodj
4' Y%S ,xld .=jka yuqodj
5' fjr< wdrlaIl fomd¾;fïka;=j
6' isú,a wdrlaIl n,ldh
7' nkaOkd.dr fomd¾;fïka;=j
8' Èia;%sla uÜgfï ks<OdÍkao
we;=`Mj fcHaIaG uÜgfï rdcH
wxYfha fiajlhska
9' md¾,sfïka;= uka;%sjre
10' m<d;a iNd uka;%sjre
11' m<d;a md,k wdh;kj,
fcHaIaG ks<OdÍka
12' m<d;a md,k ks,OdÍka
7'4' Y%S ,xld udkj 7'4'1' iudf,dapkhla isÿ lr ta u; wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk wmrdO kvq úê úOdk
ysñlï fldñifï mokïj" udkj ysñlï lvlsÍu ix.%y ^ixfYdaê;& mk;a
fidhd.ekSï iïnkaOfhka jrolrejka jQ md¾,sfïka;=j flgqïm; ilia lsÍu iy
n,d;aul lsÍï jeä mqoa.,hskag tfrysj kvq lghq;= leìkÜ uKav,h úiska
lsÍu' i,ld ne,Sfï iy we;=<;a lsÍfï wkqu; lsÍu'
wruqKska Y%S ,xld udkj ysñlï
fldñIka iNdj úiska bÈßm;a l< wmrdO kvq úê úOdk
úu¾Yk igyka i,ld ne,Sug ix.%y ^ixfYdaê;& mk;
kS;sm;sjrhd iún,.ekaùu i|yd md¾,sfïka;=j úiska
wmrdO kvq úê úOdk ix.%yh mekùu'
ixfYdaOkh lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 19
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
7'4'2' j,x.= fya;=jla fkdue;sj È.= ld,Sk Y%S ,xld udkj ysñlï
fldñifï ks¾foaYhla l%shd;aul fldñIka iNd ^ixfYdaê;&
fkdlrk wjia:djl" úm;g mk;a flgqïm; ilia lsÍu
m;a jQ md¾Yajh fjkqfjka m<d;a iy leìkÜ uKav,h úiska
uydêlrK ;=< fpdaokd f.dkq wkqu; lsÍu'
lsÍfï yelshdj i,ld ne,sfï
wruqKska kS;sm;sjrhd fj; fhduq Y%S ,xld udkj ysñlï
lsÍug fldñiu n,.ekaùu i|yd fldñIka iNd ^ixfYdaê;&
Y%S ,xld udkj ysñlï fldñiï mk; md¾,sfïka;=j úiska
mk; ixfYdaOkh lsÍu' n,d;aul lsÍu'
7'4'3' Y%S ,xld udkj ysñlï fldñifï rdcH mßmd,k yd È.= ld,Sk ksÍlaIK hdka;%Khla
ks¾foaY u; mokïj Wiiaùï l<ukdlrK wud;HdxYh ia:dms; lsÍu'
,nd§u ie,ls,a,g .ekSu iy;sl
lsÍu i|yd rdcH fiajd fldñiu
iy Y%S ,xld udkj ysñlï fldñIka
iNdj w;r ksÍlaIK hdka;%Khla
ia:dms; lsÍu'
08' isú,a yd 8'1' wêlrKfha 8'1'1' wêlrKhg iy iajdëk wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk kS;s flgqïm; ilia lsÍu
foaYmd,k iajdëk;ajh ;yjqre wdh;kj,g úksúoNdjfhka hq;=j iy leìkÜ uKav,h úiska
whs;sjdislï lsÍu' iy wmlaImd;Sj m;alsÍï isÿlsÍu md¾,sfïka;=j wkqu; lsÍu'
wdrlaId lr iy;sl lsÍug kS;suh iy fjk;a
m%j¾Okh l%shdud¾. .ekSu' md¾,sfïka;=j úiska kS;sh
lrk n,d;aul lsÍu'
wdh;k
8'1'2' kqiqÿiq n,mEï" fm<Uùï" mSvk" È.= ld,Sk lñgqj m;alsÍu'
Yla;su;a
;¾ck fyda ueÈy;aùïj,ska
lsÍu' lñgqfõ ks¾foaY wêlrK
wêlrKh wdrlaId lsÍu iy;sl
lsÍug kS;suh l%shdud¾. .ekSu' wud;HxYh iy wêlrK
fiajd fldñiu fj; okqï
§u'
^lñgqfõ fidhd.ekSï u;
mokïù& kS;s flgqïm;
ilia lsÍu iy leìkÜ
uKav,h úiska wkqu;
lsÍu'
20 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
8'1'3' Widúh wjudkhg m;aùu wêlrK wud;HdxYh flá ld,Sk ^lñgqfõ fidhd.ekSï u;
iïnkaOfhka mj;akd kS;s mokïj& kS;s flgqïm;
ixfYdaOkh lsÍu iy cd;Hka;r md¾,sfïka;=j md¾,sfïka;=j úiska
iïu; iy hym;a jHjydrhkag n,d;aul lsÍu'
wkql+,j Widúh wjudkhg
m;aùfuka wdrlaId lsÍug iqÿiq kS;s
mekùu'
8'2' rcfha ks,OdÍkag 8'2'1' ldka;djka" <uqka iy úfYaI wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk mqyqKq jevigyka
Tjqkaf.a rdcldß iy wjYH;d iys; mqoa.,hskag tfrysj meje;aùu'
ld¾hhka lrf.k ish¨u j¾.fha m%pKav;ajhkag úksiqrejka mqyqKq lsÍfï
hdfï§ M,odhs;ajh ld¾hlaIuj" iqÿiq mßÈ iy ixfõ§j wdh;kh
jeä lsÍu' m%;spdr olajk nj iy;sl lsÍu
msKsi úfYaIfhka úksiqrejka"
kvq fufyhjkakka iy wdrlaIl
yuqod we;=¿ rcfha ks,OdÍka i|yd
mqyqKqj ,nd§u'
9' udkj 9'1' iajdëk 9'1'1' úl,am fmrd;= f,aLk hgf;a úfoaY lghq;= wud;HdxYh flá ld,Sk tlai;a cd;Skaf.a .súiqï
ysñlï ikaksfõokhka isú,a iy foaYmd,k whs;Ska ms<sn| wdh;k iu`. iajdëk
iïnkaOfhka ,nd.ekSu yd uOHia:dkh úiska ilia l< woyia ikaksfõok l%shdj,s
cd;Hka;r ms<s.ekSu i|yd iïnkaO ;;a;ajh iudf,dapkh iy iyfhda.Sj lghq;=
iyfhda.s;dj tlai;a cd;Skaf.a lsÍu iy" tajd l%shd;aul lsÍu i|yd lsÍu kej; wdrïN lr
jeä lsÍu' .súiqï wdh;k iqÿiq l%shdj,Ska ilia lsÍu' mj;ajdf.k hdu'
yÿkd.ekSu'
.súiqï wdh;kj, ks¾foaY
l%shd;aul lsÍu i`oyd iqÿiq
l%shdj,s ilia lsÍu'
9'2' tlai;a cd;Skaf.a 9'2'1' tlai;a cd;Skaf.a .súiqï wdh;k úfoaY lghq;= wud;HdxYh uOH ld,Sk iaÒr lñgqjla m;a lsÍu'
.súiqï wdh;k iu`. iu`. iyNd.s;ajh iïnkaëlrKh
iïnkaO;d Yla;su;a lsÍu i|yd" iaÒr udkj ysñlï
lsÍu' .súiqï wdh;k jd¾;dlrk lñgqjla
ia:dms; lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 21
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
10' NdId whs;ska 10'1' NdId whs;ska 10'1'1' rdcH NdId m%;sm;a;sh iïmQ¾Kfhka cd;sl ixjdo ms<sn| uOH ld,Sk m%;sm;a;s l%shd;aul lsÍu
wdrlaId wdrlaId lsÍfï l%shd;aul lsÍu iy úfYaIfhka wud;HdxYh ms<sn| Okd;aul we.hSu
lsÍu iy l%shdj,sh jeä ÈhqKq wdrlaIl yuqod" fmd,sish iy rdcH ^iajdêk we.hSu u;
rdcH NdId lsÍu' wxYh ;=< ff;%hs NdId Ndú;h mokïj&
M,odhSj ;jÿrg;a ffO¾hu;a lsÍu'
l%shd;aul kdu mqjre NdId
lsÍu' ;%s;ajfhkau ks¾udKh lsÍu
10'1'2' ish¨u wNHka;r" ndysr" cx.u iy
ksYap, kdu mqjre NdId ;%s;ajfhkau rch Ndú; lrk wdlD;s
iukaú; nj iy;sl lsÍu' m;% NdId ;%s;ajfhkau
ilia lsÍu'
10'1'3' ish¨u rcfha wdh;kj, uyck;dj
úiska Ndú; lrk wdlD;s m;a NdId leu;s NdIdjla mokï
;%s;ajfhkau ieliS we;s nj ;yjqre lrf.k m%;spdr oelaùu'
lsÍu'
22 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
11' Pkaoh §fï 11'1' Pkaoh §fï whs;sh 11'1'1' Pkaoh m%ldY lsÍug iqÿiqlï,;a iudc iún,.ekaùfï yd uOH ld,Sk l%shdud¾. Wmfhda.S
whs;sh wdrlaId lr Wiia wdndê; Pkaoodhlhskag Pkao iqN idOk wud;HdxYh lr.ekSu'
iy iudk lsÍu' uOHia:dk fj; m%fõYùfï
Pkaon, yelshdj jeä lsÍu" iy;sl ùu ue;sjrK fldñiu
whs;sh i|yd l%shdud¾. .ekSu'
wdrlaId
lrñka Wiia 11'1'2' ue;sjrKh meje;afjk Èkfha§ rdcH mßmd,k yd uOH ld,Sk kS;s flgqïm; ilia lsÍu
lsÍu' rdcH yd fm!oa.,sl wxYfha fiajfha l<ukdlrK wud;HdxYh iy leìkÜ uKav,h úiska
kshq;= Pkaoodhlhskag" ksjdvq ,nd§u wkqu; lsÍu'
úêu;a lrk kS;s y÷kajd§u' ^fiajh lïlre yd jD;a;Sh in|;d
lrk ia:dkh iy kshñ; Pkao wud;HdxYh md¾,sfïka;=j úiska kS;sh
uOHia:dkhg we;s ÿr jeks idOl n,d;aul lsÍu'
ue;sjrK fldñiu
ms<sn| ie,ls,su;a fjñka&
md¾,sfïka;=j
11'1'3' ue;sjrK Èkfha§ w;HjYH rdcH mßmd,k yd uOH ld,Sk kS;s flgqïm; ilia lsÍu
rdcldßj, fh§ isák mqoa.,hskag" l<ukdlrK wud;HdxYh iy leìkÜ uKav,h úiska
;eme,a Pkaoh Ndú; lsÍug fyda wkqu; lsÍu'
Tjqkag kshñ;a Pkao uOHia:dkfhka ue;sjrK fldñiu
neyerj myiqfjka m%fõYúh yels md¾,sfïka;=j úiska kS;s
md¾,sfïka;=j mekùu'
Pkao uOHia:dkhl § Pkaoh mdúÉÑ
lsÍu i|yd wjia:dj ,nd§ug kS;suh
iy wfkl=;a l%shdud¾. .ekSu'
11'2' iudk Pkaon,h jeä 11'2'1' jhi wjqreÿ 17 g jeä ish¨u wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk kS;s flgqïm; ilia lsÍu
lsÍu' mqrjeishka we;=<;a l< újD; iy leìkÜ uKav,h úiska
w;sf¾l frðiagrhla mj;ajdf.k ue;sjrK fldñiu wkqu; lsÍu'
hdug yelsjk kS;s mekùu'
md¾,sfïka;=j
ue;sjrK frðiagrfha jd¾Isl md¾,sfïka;=j úiska kS;sh
ixfYdaOkh lsÍu wdrïN lrk mekùu'
Èkhg jhi wjqreÿ 18 iïmQ¾K
fkdl<" kuq;a Pkao oekaùu ksl=;a
lrk Èkhg jHjia:dms; wjYH;dj
imqrd,k mqoa.,hskag Pkao whs;sh
,nd§fï wruqfKka fuu w;sf¾l
frðiagrh y`ÿkajd§u'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 23
2017 - 2021
24 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
jo ysxid je<elaùu
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 25
2017 - 2021
26 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
jo ysxid je<elaùu
jo ysxid iy iEu wdldrhlu l=ßre" wudkqIsl iy wd;au .re;ajhg ydks jk whqßka ie,lSu fyda ovqjï lsÍu je<elaùu i|yd Y%S ,xldfõ ne£u 1978 wdKavq l%u jHjia:dfõ 11
jeks mßÉfþofha jHjia:dkql+,j olajd we;' úfYaIfhka 11 jeks mßÉfþoh u.ska jo ysxid fyda l=ßre" wudkqIsl iy wd;au .re;ajhg ydks jk whqßka ie,lSu imqrd ;ykï fõ'
tfukau" jo ysxidfjka ksoyiaùu wysñ l< fkdyels fukau iSud rys; jk w;r" wjysrlsÍï j,g hg;a fkdfõ' hï mqoa.,fhl=f.a jo ysxidfjka ksoyiaùfï uQ,sl whs;sjdislu
W,a,x>kh lrk fyda W,a,x>kh jkafka kï" Y%S ,xldfõ fYa%IaGdêlrKfhka Bg ms<shï ,nd .; yelsh'
jo ysxid iy iEu wdldrhlu l=ßre" wudkqIsl iy wd;au .re;ajhg ydks jk whqßka ie,lSu fyda ovqjï lsÍug tfrys iïuq;sh Y%S ,xldj úiska 1994 ckjdß 03 Èk ms<s.
kq ,eîh' tfukau iïuq;sfha úê úOdk iy ta hgf;a mj;sk ne£ï Y%S ,xldfõ cd;sl kS;shg we;=<;a lrk nj iy;sl lsÍu i|yd" Y%S ,xldj 1994 wxl 22 orK jo ysxid
iy ish¨u wdldrfha l=ßre" wudkqIsl iy wd;au .re;ajhg ydks jk whqßka ie,lSu fyda ovqjï lsÍug tfrys iïuq;sh ms<sn| mk; iy 2005 wxl 23 orK Ydßßl oKavkh
^wj,x.= lsÍu& ms<sn| mk;a mkjk ,§' ta iu.u" iïuq;sh iu. wkql+,;dj iy;sl lsÍug iy jo ysxidj je<elaùug" 1979 wxl 15 orK wmrdO kvq úê úOdk ix.%yh jßka
jr ixfYdaOkh lr we;' 2016 cQks ui" Y%S ,xldfõ ckdêm;sjrhd úiska 1979 wxl 48 orK ;%ia;jdoh je<elaùfï ^;djld,sl úê úOdk& mk; hgf;a w;awvx.=jg .ekSu iy
r|jd .ekSu iïnkaOfhka yuqodjkag iy fmd,Sishg kj Wmfoia ksl=;a lrk ,§' úfYaIfhka fuu Wmfoiaj,ska jo ysxidj ;ykï lrk ,§' ;%ia;jdoh je<elaùfï mk; hgf;a
w;a wvx.=jg .ekSu iy r|jd .ekSu iïnkaOfhka" 2016 uehs ui Y%S ,xldfõ udkj ysñlï fldñiu úiska fuhg fmr ksl=;a l< Wmfoia lsysmhlao n,d;aul lrk ,§' ta wkqj
Y%S ,xld rch lsis÷ f,ilska tl`. fkdùfï fkd.ekSfï m%;sm;a;shla mj;ajd .kS'
jo ysxidj ms<sn| rcfha m%;sm;a;sh tfia jqjo" th ;ykï lsÍu yd n,.ekaùu iïnkaO wNsfhda. ;jÿrg;a mj;S' fuu ikao¾Nh ;=<" rcfha wdh;k" isú,a iudch iy fmdÿ
ck;djf.a WmfoaYk wkqj fuu ie,eiaug jo ysxidj ms<sn| fjku m%uqL;d lafIa;%hla we;=<;a lsÍug ;SrKh lrk ,§' tu ksid" fuu ie,eiafuys ld¾h ,laIK u.ska jo
ysxidj je<elaùu" mÍlaId lsÍu iy ;=rka lsÍfï hdka;%K Yla;su;a lsÍfï wruqK we;sj cd;Hka;rj iy cd;sl uÜgñka Y%S ,xldfõ lemùu iïmQ¾Kfhka l%shd;aul lsÍu msKsi
ie,iqï lrk ,§'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 27
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
1' isÿùï 1'1' ìh u; mokïj 1'1'1' jo ysxidjg wod< meñKs,s kS;s yd iduh ms<sn| uOH ld,Sk jo ysxidj we;=¿j
wkdjrKh rdcH ks,Odßfhl=g ms<s.ekSu iy úu¾Ykh lsÍfï wud;HdxYh fmd,sishg tfrysj meñKs,s
lr.ekSu tfrysj meñKs,a,la j.lSug ne£ isák fmd,sia ^fmruqK .ekSu& Ndr.ekSu" úu¾Ykh" iy ta
iy l%ñl f.dkq lsÍug ks,OdÍkaf.ka iukaú; iajdëk ms<sn| úNd. lsÍu wdrïN
ÿ¾j,;d bÈßm;a fkdùu" tallhla Yla;su;a lsÍug iqÿiq kS;s fmd,sia fomd¾;fïka;=j lsÍug iqÿiq n,;, iys;
idlÉPdjg idlÉPdjg n÷ka flgqïm;a lsßu iy m%isoaO lsÍu' iajdëk tallhla ia:dms;
cd;sl fmd,sia fldñiu
n÷ka lsÍu' lsÍu' lsÍu'
(NPA)
1'1'2' jo ysxidjg wod< kvq úNd.h kS;sm;s fomd¾;fïka;=j uOH ld,Sk
wdrïN lr mj;ajd .ekSu i|yd
kS;sm;s fomd¾;fïka;=j iu`.
iyfhda.fhka l%shd lsÍug tallh
n,.ekaùu'
1'1'3' jo ysxidj ms<sn| meñKs,s jd¾;d flá ld,Sk jo ysxidj ms<sn| meñKs,s
lsÍu" úu¾Ykh iy úkhdkql+, jd¾;d lsÍu" úu¾Ykh
l%shdud¾. .ekSu i`oyd cd;sl iy úkhdkql+, l%shdud¾.
fmd,sia fldñiu ;=< úfYaI .ekSug cd;sl fmd,sia
tallhla ia:dms; lsÍu' fldñiu ;=< úfYaI
tallhla ia:dms; lsÍu'
^by; i|yka l< iajdëk
tallh ld¾hhka wdrïN
lrk ;=re&
28 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
1'2' M,odhSj kvq 1'2'1' wêlrK ffjoH ks,OdÍka" ufkda fi!LH wud;HdxYh flá ld,Sk úfYaI mqyqKqjla ,nd§u'
úksYaph iy;sl ffjoHjreka iy kS;s{jrekag ^fmruqK .ksñka wêlrK
lsÍu i|yd meñKs,s jo ysxid ms<sn| idlaIs iy úm;g ffjoH ks,OdÍka ufkda
f,aLk.; lsÍfï m;ajQjkaf.a Ôjk ;;a;ajhg jo ffjoHjreka iy wod<
l%shdj,shla ia:dms; ysxidfjka isÿjQ iïmQ¾K n,mEu ks,OdÍka&
lsÍu' f,aLk.; lsÍug úfYaI mqyqKqjla
,nd§u'
1'2'2' ie,lsh hq;= md¾Yajhkaf.a Y%S ,xld kS;s{ ix.uh flá ld,Sk
wNsu;d¾:hka ;=,kh lrk iu`. wêlrK wud;HdxYh
;Skaÿjlg t<öug yels jk msKsi ^kS;s{jre iïnkaOfhka&
bia;dkanq,a uQ, f,aLfha m%ñ;s
wkq.ukh lsÍu'
1'2'3' jo ysxidfjka fi!LHhg iy wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk iEu fYa%Kshlu wêlrK
udkisl jYfhka we;sjk n,mEu" ta ks,OdÍka i|yd iïuka;%K
yd iïnkaO cd;Hka;r ne£ï" kS;s wêlrK fiajd fldñiu meje;aùu'
úoHdjg wkqj kvq úksYaph lsÍu
w.úksiqre
iy lsis÷ f,ilska jo ysxidjg
tl`. fkdùu (Zero-tolerance)
ms<sn| cd;sl m%;sm;a;shla iy
hdka;%Khla l%shd;aul lsÍu
Wfoid" iEu fYa%Kshlu wêlrK
ks,OdÍkaf.a oekqj;aNdjh by<
kexùu i|yd iïuka;%K meje;aùu'
1'2'4' úksiqrejkaf.a mqyqKqfõ fldgila úksiqrejreka mqyqKq lsÍfï uOH ld,Sk fudähq, y÷kajd§u'
f,i jo ysxidj je<elaùu iy wdh;kh ^fmruqK .ekSu&
úksYaph lsÍu ms<sn| fudähq,hla
y÷kajd§u'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 29
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
1'3' jo ysxid isÿùï 1'3'1' m;aùï ,nd§ug fmr ish¨u úksiqrejka mqyqKq lsÍfï flá ld,Sk mqyqKqj ,nd§u'
wkdjrKh lr ufyia;%d;ajrekag wêlrK ffjoH wdh;kh
.ekSfï yd Bg mqyqKqj ,nd§u'
wod< meñKs,sj,g
m%;spdr oelaùu 1'3'2' w;awvx.=jg .ekSfuka miq iy wêlrK wud;HdxYh flá ld,Sk ufyaia;%d;ajrekag Wmfoia
i|yd" fmd,Sish Widúhg bÈßm;a lsÍug fmr" ,nd§u'
yd wod< rdcH iellre jo ysxidjg ,laù we;s nj wêlrK fiajd fldñiu
wdh;k isÿlrk w;a mÍlaId lsÍug iy fidaÈis lsÍug
wvx.=jg .ekSï yd ufyaia;%d;ajrekag kshu lsÍu'
r|jd .ekSï ksjerÈj
isÿlrk njg
1'3'3' ksis l%shdud¾. .ekSfï l%shdj,shla wêlrK wud;HxYh flá ld,Sk
ufyaia;%d;ajreka
ilia l< miq" jo ysxid ms<sn|
ksis f,i wëlaIKh wêlrK fiajd fldñiu
meñKs,s jd¾;d lr tajd fmd,sia
lrk njg iy;sl
uQ,ia:dkh fj; fyda tys iajdëk
ùu'
tallhg Ndr§ug lghq;= lrk
f,i wêlrK f,aLldêldÍjrhdg
kshu lrkakehs ufyaia;%d;ajrekag
Wmfoia ,nd§u'
1'3'4' l%udkql+,j ßudkaâ nkaOkd.dr wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk ufyia;%d;ajrekag Wmfoia
kshdukh lsÍug ufyaia;%d;ajrekag ,nd§u'
Wmfoia ,nd§u' wêlrK fiajd fldñiu
30 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
1'4' úm;g m;ajQjkag 1'4'1' úm;g m;ajQjkag udkislj fi!LH wud;HdxYh flá ld,Sk wêlrK ffjoH jd¾;d
Tyqf.a $ wehf.a n,mEula isÿù we;akï" ta ms<sn| ^fmruqK .ekSu& iy wêlrK ffjoH
leue;a; wkqj wkdjrKh jk fyda ta ms<sn|j ;lafiarefõ wdlD;s
ffjoH ;lafiarejla isÿ l< yels njg ixfYdaOkh lsÍu'
ks,Odßfhl=f.ka iy;sl jk mßÈ wêlrK ffjoH
ffjoH iydh jd¾;d (MLR) iy wêlrK ffjoH
,nd.ekSfï whs;sh ;lafiarefõ mj;akd wdlD;s
iy;sl lsÍu' ixfYdaOkh (MLA) lsÍu'
1'4'2' jo ysxidj ms<sn| f,aLk.; fN!;sl wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk n|jd .ekSu iy mqyqKqj
idlaIsj, M,odhs;djh jeä lsÍu iïmQ¾K lsÍu'
msKsi" wêlrK ffjoH ks,OdÍka
jeä msßila n|jd .ekSu" mqyqKq
lsÍu yd m%udKj;a myiqlï ,nd§u'
1'4'3' Wmfoia ^pl%f,aL& ksl=;a lsÍu ( wêlrK wud;HdxYh flá ld,Sk iqÿiq Wmfoia ksl=;a lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 31
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
1'5' jo ysxidj 1'5'1' jo ysxid isoaê iïnkaOfhka kS;s yd iduh ms<sn| uOH ld,Sk Èjhsk mqrd oekqj;a lsÍfï
ms<sn| fpdaokd" ,nd.; yels ms<shï ms<sn| wud;HdxYh jevigyka meje;aùu'
iellrejkaf.a oekqj;aNdjh jeä lsÍu'
whs;sjdislï" wêlrK wud;HdxYh my; oelafjk lreKq
fmd,Sisfha rdcldßh i|yd uyckhdf.a
Y%S ,xld udkj ysñlï oekqj;aNdjh jeä lsÍug
iy jo ysxid lsis÷
fldñiu (HRCSL) fhdod.;a l%u (
whqrlska bjid
fkdisàu ms<sn|
• meñKs,s hdka;%h'
cd;sl m%;sm;a;sh
mq¿,aj m%pdrh lsÍu' • jo ysxid lsis÷ whqrlska
bjid fkdisàu ;yjqre
lsÍu i|yd cd;sl
m%;sm;a;sh flfrys
fmd,Sish fl;rï lemù
isà o
• iellrejkaf.a
whs;sjdislï
• iellrejka flfrys
fmd,sia ks,OdÍka i;=
hq;=lï
1'6' wdKavql%u 1'6'1' uQ,sl whs;sjdislï iïnkaOfhka wêlrK wud;HdxYh flá ld,Sk iudf,dapkh wjika lsÍu'
jHjia:dfõ 11 l%shdud¾. .; yels ld, iSudj
mßÉfþofha meñKs,s udi yhla olajd §¾> lsÍu iy;sl jHjia:d m%;sixialrK
iïnkaO ld,iSud lsÍug wdKavql%u jHjia:dj ms<sn| md¾,sfïka;= f;aÍï
m%;sfYdaOkh lsÍu' iudf,dapkh lr ixfYdaOkh lsÍu' ldrl iNdj
1'6'2' tu iudf,dapkhg wod<j wdKavql%u jHjia:dodhl iNdj flá ld,Sk jHia:dkql+, flgqïm;
jHjia:dj ixfYdaOkh lsÍu' ilia lsÍu iy leìkÜ
uKav,fha wkque;sh ,nd
.ekSu'
jHia:dkql+, flgqïm;
mekùu'
32 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
2' úu¾Ykh 2'1' kvq mejßh yels 2'1'1' w;awvx.=jg .ekSu" r|jd.ekSu" kS;sh yd iduh ms<sn| flá ld,Sk fomd¾;fïka;= ksfhda.
jerÈ ms<sn| uQ,sl iellrejkag ie,lSu" igyka wud;HdxYh m%ldYhg m;a lsÍu'
l%shdud¾.hkag jd¾;d lsÍu" fmd,sia ia:dk mßlaId
wkql+, ùu' lsÍu iy hq;=lï meyer yeÍu $
wiu;aùu wvqmdvq i|yd iqÿiq ovqjï
,nd§u we;=¿j l%shd mámdá iy;sl
lsÍu i|yd fmd,sia fomd¾;fïka;=
ksfhda. m%ldYhg m;a lsÍu'
2'2' jo ysxidj ms<sn| 2'2'1' ish¨u meñKs,s i|yd uQ,sl l%shdj,s kS;s yd iduh ms<sn| uOH ld,Sk wod< l%shdj,sh ;=<
meñKs,s M,odhSj folla we;s njg iy;sl lsÍu ( wud;HxYh ^fmruqK fr.=,dis ksl=;a lsÍu'
úu¾Ykh lsÍu' .ksñka&
) meñKs,af,ka meyeÈ,s jk jerÈ
úu¾Ykh lsÍu iy idmrdê wêlrK wud;HdxYh
kS;sh hgf;a ta iïnkaOfhka
jeo.;a l%shdud¾. .ekSu' fmd,siam;sjrhd
) úkhdkql+, l%shdud¾.'
3' ms<shï ,nd 3'1' kS;s iydh ,nd§u' 3'1'1' úm;g m;ajQjkag kS;s iydh ,nd wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk kS;s iydh ,nd .ekSfï
.ekSu i|yd .ekSfï yelshdj ie,iSu' ^fmruqK .ksñka& yelshdj
úm;g
m;ajQjkag 3'1'2' rcfha ks,OdÍkag tfrysj jOysxid flá ld,Sk kS;s wdOdr fldñiu yryd
iydh iïnkaO meñKs,s f.dkq lrk kS;s iydh ,nd§u'
,nd§u' mqoa.,hskag kS;s wdOdr fldñifï
iydh ysñjk njg iy;sl ùu'
3'2' úm;g m;ajQjkag 3'2'1' meñKs,a,la ,o ú.i jo ysxidjg fi!LH wud;HdxYh uOH ld,Sk hdka;%Kh ia:dms; lsÍu'
ufkda-iudchSh ,lajQjka ms<sn| ;lafiarejla isÿjk
iy ffjoH iydh njg yd ufkda ffjoH m%;sldr
,nd§u' ie,fik hdka;%Khla ia:dms;
lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 33
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
4' je<elaùfï 4'1' jo ysxidj lsis÷ 4'1'1' jo ysxidj lsis÷ whqrlska bjid wêlrK wud;HdxYh flá ld,Sk m%;sm;a;sh m%ldY lsÍu'
l%shdud¾. whqrlska bjid fkdisàfï m%;sm;a;shla l%shd;aul ^m%Odk&
fkdisàfï lsÍug iy m%pdrKh lsÍug;a"
m%;sm;a;shla m%;sm;a;sh n,d;aul lsÍu i|yd;a
y÷kajd§u' hdka;%K msysgqúh hq;= wdh;k (
• kS;sm;s fomd¾;fïka;=j
• Y%S ,xld fmd,Sish
• cd;sl fmd,sia fldñiu
• wêlrK ffjoH ks,OdÍkaf.a
ix.uh
• fi!LH wud;HxYh
• wêlrK wud;HdxYh ^wêlrK
j.lSï iïnkaOfhka&
4'2' w;a wvx.=jg .kakd 4'2'1' iEu iellrefjl=u w;a wvx.=jg kS;s yd iduh ms<sn| flá ld,Sk fmd,sia wd{d mk; hgf;a
wjia:dfõ§ mj;sk .ekSfï§ Tyqf.a $ wehf.a whs;Ska wud;HdxYh kshuhka ksl=;a lsÍu'
ysñlï ms<sn| iïnkaOfhka fmd,sish úiska isxy,"
iellrejka oekqj;a fou< iy bx.%Sisfhka isÿlrk fmd,sia fomd¾;fïka;=j
lsÍu' m%ldYhl msgm;la imhk njg
iy;sl ùu'
4'2'2' w;a wvx.=jg .kq ,nk wjia:dfõ§" fmd,sia wd{d mk; hgf;a
<`.u {d;sfhl=g w;a wvx.=jg .ekSu kshuhka ksl=;a lsÍu'
iïnkaOfhka l=ú;dkaishla ksl=;a
lsÍfï l%shdj,shg wdlD;shla ilia iudf,dapkh wjika lsÍu'
lr" th ;rfha ms<sme§u'
CCPA ixfYdaê; flgqïm;
ilia lsÍu iy leìkÜ
uKav,fha wkque;sh ,nd
.ekSu'
34 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
4'3' jo ysxidj iïnkaO 4'3'1' kS;sh n,.ekaùfï l%shdj,sfha kS;s yd iduh ms<sn| uOH ld,Sk ld, iSudjla ,nd§u'
l=uk fyda l%shdjla ld¾hhlaIu nj iy;sl lsÍu i`oyd wud;HdxYh
wëlaIKh lsÍug CCTV leurd iú lsÍug ksYaÑ;
fmd,sia isrl=á iy ld, iSudjla ,nd§u'
ne/lal kshdukh
lsÍu'
4'4' je<elaùfï iDcq 4'4'1' ish¨u fmd,sia iy nkaOkd.dr wêlrK wud;HdxYh È.= ld,Sk mqyqKqj wjika lsÍu'
l%shdud¾. fhdod ks,OdÍkag idmrdë l%shd igyka
.ekSu' lsÍu" m%Yak lsÍu iy úu¾Ykh kS;s yd iduh ms<sn|
iïnkaOfhka mqyqKqjla ,nd §u" wud;HdxYh
tu ks,OdÍka jo ysxid meñKùfï
fmd,sia fomd¾;fïka;=j
l%uhg fhduq fkdjk mßÈ jvd;a
ÈhqKq Ys,amSh l%u y÷kajd§u'
4'5' fmd,sia n,ldfha 4'5'1' fmd,Sisfha jD;a;ShuNdjh iy kS;s yd iduh ms<sn| È.= ld,Sk uQ,H yd ;dlaIKsl iydh
.=Kd;aulNdjh jeä uyck lghq;= iu`. iïnkaOùfï wud;HdxYh ,nd§u'
lsÍu' yelshdj j¾Okh lsÍu i|yd wjYH
uQ,H iy ;dlaIKsl iydh ,nd§u' cd;sl fmd,sia fldñiu
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 35
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
4'6' múgq l%shdjkag 4'6'1 jo ysxid l%shd iïnkaOfhka kS;s yd iduh ms<sn| uOH ld,Sk iqÿiq úkhdkql+, l%shdud¾.
ovqjï fkd§ isàu jerÈlrejka jQ fmd,sia ks,OdÍkag wud;HdxYh .ekSu'
wjika lsÍu yd tfia tfrysj oeä úkhdkql+, l%shdud¾.
úh yels wjldY .ekSu' ^tkï meñKs,a,la bÈßm;a cd;sl fmd,sia fldñiu
wffO¾hu;a lsÍu' lr we;s ks,Odßfhl=g tfrysj
läkï úu¾Yk meje;aùug lghq;=
lrk nj iy;sl lsÍu&
4'7' kS;sh n, .kajk 4'7'1 cd;sl wdrlaIdj ms<sn| md¾,sfïka;= cd;sl wdrlaIdj ms<sn| flá ld,Sk iqÿiq úkhdkql+, l%shdud¾.
iy wdrlaIl wdxYsl md,k lñgqj úiska oekg md¾,sfïka;= wdxYsl md,k .ekSu'
ks,OdÍka jo i<ld n,k ;%ia;jdoh je<elaùfï lñgqj
ysxid meñKùfï mk; ;=< jo ysxidj Èßu;a lrk úê
l%shdjka wkq.ukh úOdk we;=<;a fkdjk njg iy;sl
wffO¾hu;a lsÍu' lsÍu'
5' ld¾h 5'1' udkj ysñlï 5'1'1' udkj ysñlï ms<sn| cd;sl ld¾h wêlrK wud;HdxYh flá ld,Sk hdka;%Kh f.dvke.Su'
ie,eiau ms<sn| cd;sl ld¾h ie,iqfï" jo ysxid iïnkaO ld¾h
kshdukh ie,iqfï" jo ysxid ,laIK l%shd;aul lsÍu wëlaIKh kS;s yd iduh ms<sn|
iy iïnkaO ld¾h lsÍu ioyd mßmQ¾K wka;¾ - wud;H wud;HdxYh iy fi!LH
iudf,dapkh ,laIK l%shd;aul hdka;%Khla f.dvke.Su' wud;HdxYfhka iukaú;
lsÍu' lsÍu kshdukh wka;¾ - wud;H lñgqjla
lsÍug hdka;%Khla
msysgqùu'
36 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
5'2' m%Odk wdh;k 5'2'1' jo ysxid meñKs,s iïnkaOfhka kS;s yd iduh ms<sn| flá ld,Sk ms<shï ,nd .; yels
w;r kshdukh" cd;sl uÜgfï o;a; .nvdjla wud;HdxYh ^fmruqK l%shdj,sh taldnoaO lrñka
iudf,dapkh mj;ajd .ekSu' .ksñka& ta i|yd m%fõYh
iy tajd w;r myiq lsÍu'
iïnkaëlrKh' 5'2'2' úkaÈ;hka iy Tjqkaf.a wêlrK wud;HdxYh" uOH ld,Sk
ksfhdað;hskag m%;s,dN w;ajk kS;s yd iduh ms<sn|
ms<shï l%shdj,shla taldnoaO lrñka" wud;HdxYh" fi!LH
ta i|yd m%fõYh myiq lsÍu' wud;HdxYfhka iukaú;
wka;¾ wud;H lñgqj
5'2'3' meñKs,s ms<sn| o;a; iudf,dapkh" uOH ld,Sk meñKs,s ms<sn| o;a;
Y%S ,xld udkj ysñlï
meñKs,sj,g m%;spdr oelaùug iudf,dapkh'
fldñiu
l%shdud¾. .ekSu iy úIu;d
we;akï tajd wduka;%Kh lsÍug cd;sl fmd,sia fldñiu
ie,iqï iudf,dapkh lsÍu'
fmd,sia fomd¾;fïka;=j
5'2'4' jHQy.;" úêu;a iïnkaëlrKhla uOH ld,Sk jHqy.; iïnkaëlrKh
iy f;dr;=re yqjudrejla iy;sl kS;sm;s fomd¾;fïka;=j i|yd l%uhla ia:dms; lsÍu'
lsÍu' kS;s yd iduh ms<sn|
wud;HdxYh
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 37
2017 - 2021
38 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
ldka;d whs;sjdislï
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 39
2017 - 2021
40 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
ldka;d whs;sjdislï
rch úiska ia;%S mqreI iudkd;au;dj iy ldka;djka iún,.ekaùu m%uqL;d lafIa;%hla f,i y÷kdf.k we;s w;r" ldka;djkag tfrys ish¨u wdldrfha fjkiaj ie,lSï ;=rka
lsÍfï iïuq;sh (CEDAW) we;=¿ cd;Hka;r iïuq;Ska yd m%ldYkhka i`oyd md¾Yajlrefjl= f,i lghq;= lrhs' ia;%S mqreINdjh ms<sno ixfõ§ kS;s mekùu" m%;sm;a;s ilia
lsÍu iy ld¾hh ie,iqï ixj¾Okh lsÍu ;=<ska ia;%S mqreI iudkd;au;dj w;alr .ekSu i|yd fï jk úg rch lghq;= lrñka isáhs' úfYaIfhkau fi!LHh yd wOHdmkh hk
lafIa;%hka Tiafia ldka;d iún,.ekaùu yd iïnkaO fndfyda lafIa;% .Kkdjla Tiafia Y%S ,xldj m%.;sh w;alr f.k we;' ia;%S mqreI iudkd;au;dj" wdKavql%u jHjia:dfõ uQ,sl
whs;sjdislï mßÉfþofhys iy .súiqï m%ldr fmdfrdkaÿ bgqlsÍu ;=< fukau" 2015 § tlai;a cd;Skaf.a ;sridr ixj¾Ok b,lal ;=<ska iïu; lr.;a ia;%S mqreI o¾Yl w;am;a
lr.ekSu yrydo ia;%S mqreI iudkd;au;dj ms<snoj wjOdkh fhduqj ;sfí'
fuu cd;sl ld¾hh ie,eiau ;=<ska úfYaIfhka wd¾Ól" foaYmd,k iy ixialD;sl lafIa;%hkays ie,lsh hq;= iudkd;au;djhla w;am;a lr.; hq;= njg wjOdrKh lr isáhs' Y%u
n,ldfha ldka;d iyNd.s;ajh kd.ßl iy .%dóh lafIa;% foflysu msßñkag jvd wju ;;a;ajhl mj;S' Y%u ixl%uKh ms<sn| cd;sl m%;sm;a;sh l%shdjg kexjqjo" úfYaIfhkau
kqmqyqKq wxYfha Y%u odhl;ajh we;`Mj ixl%uKsl Y%ñlhkaf.a iqnidOkh iïnkaOfhka .eg`M mj;S' hqoaOfhka mSvdjg m;ajQ ldka;djkaf.a wd¾Ól" wdrlaIdj iy há;,
myiqlï ms<sno wjYH;dj iïnkaOfhka läkï wjOdkh fhduqùu wjYHh' tlai;a cd;Skaf.a wdrlaIl uKav,fha wxl 1325 fhdackdfjka úia;r flfrk mßÈ wêlrK moaO;sfha
isÿlrk fjkialï ioyd ia;%S mqreINdjh we;=<;a lsÍu w;HjYHh' m<d;a md,k wdh;k ;=< ldka;djka i|yd ishhg 25] l ksfhdackhla fjka lr ;snqKo" md¾,sfïka;= iy
m<d;a iNdjkayS ldka;d ksfhdackh jeä lsÍu i|yd ta fjkqfjka ;jÿrg;a yv ke.Su w;HjYHh'
ksfjiaj," fiajd ia:dk iy m%cdj ;=< ia;%SmqreINdjh mokï lr.;a m%pKav;ajh ;=rka lsÍu i|yd uyckhd iy kS;sh l%shd;aul lrk wdh;khkays ixfõ§;dj we;slrùug
l%shdlsÍu jeo.;afõ' tneúka ld¾h ie,eiau ;=<ska ia;%SmqreI iudk;dj iy ldka;djka iún,.ekaùu i|yd rcfha ne£u jeä lr we;s w;r" ie,eiafï mrud¾:hka uqÿka m;a
lr .ekSug M,odhs l%shd;aul lsÍula iy kshduk moaO;shla wjYH flf¾' fjkiaj ie,lSug uq,ajk wdl,am iy iudcfha iEu uÜgulu isák ldka;djkaf.a ld¾hNd¾hhka ys
taldldÍ iajrEmh msgqoelSu ioyd iyfhda.fhka l%shd;aul l< hq;= jevms<sfj,l wjYH;dj u;=j mj;S' tneúka il%Sh hdka;%Khla yrydo" m%udKj;a iïm;a odhl;ajhla ;=<ska
fukau l%uj;a ksÍlaIK moaO;shla Tiafia ia;%S mqreI iudkd;au;djh yÿkd.ekSu" fjkiaj i,lkq ,eîu msgqoelSu" iudk whs;Ska ;yjqre lrñka ldka;djka iún, .ekaùu
flfrys rcfha lemùu hkd§ fï ish,a, cd;sl ld¾hh ie,eiau u.ska W;al¾Ihg kexfõ'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 41
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
1' ldka;d 1'1' wdKavql%u jHjia:dj 1'1'1' wdKavql%u jHjia:dfõ uQ,sl whs;Ska jHjia:dodhl iNdj flá ld,Sk wdKavql%u jHjia:djg wod<
whs;Ska ;=< ldka;d whs;Ska ms<sn| mßÉfþohg ldka;d whs;Ska úê úOdk we;=<;a lsÍu'
iy;sl Yla;su;a lsÍu' ms<sn| fldgila tla lsÍu'
lsÍu'
1'2' ia;%SmqreI 1'2'1' jHjia:duh úê úOdk hgf;a ldka;d yd <ud lghq;= flá ld,Sk ldka;djka ms<sno fldñiu
iudkd;au;djh iajdëk fldñiula f,i ldka;djka wud;HdxYh ia:dmkh lsÍu'
iy;sl lsÍu i|yd ms<sn| cd;sl fldñiula ia:dmkh
wjYH wdh;ksl lsÍu'
hdka;%K'
1'3' wëlaIK yd 1'3'1' ia;%SmqreI jYfhka fjka fjkaj o;a; ldka;d yd <ud lghq;= flá ld,Sk ia;%S mqreI jYfhka fjka
m%;sm;a;s ie<iqï tla /ia lsÍu i|yd m%;sm;a;shla wud;HdxYh fjkaj o;a; ixÑ;
lsÍfï ld¾h i|yd ilia lsÍu mj;ajdf.k hdu'
ia;%S mqreI jYfhka uqo,a yd l%u iïmdok
fjka fjkaj o;a; wud;HdxYh
tla /ia lsÍu'
ck yd ixLHdf,aLk
fomd¾;fïka;=j
2' .¾NKS iy 2'1' .¾NKS iy lsßfok 2'1'1' .¾NKS iy lsßfok uõjrekaf.a fi!LH wud;HdxYh iy §¾> ld,Sk .¾NKS iy lsßfok
lsßfok uõjrekaf.a fmdaIK fmdaIKh yd iïnkaO jevigyka m<d;a iNd uõjreka w;r wjodkï
uõjrekaf.a uÜgu j¾OkSh Yla;su;a fldg ld,hg fhda.H iys; .íidùï wju
fmdaIK ;;a;ajhlg f.k f,i ilia lsÍu' lr.ekSu iy Wm;a md,k
uÜgu tau' l%u ioyd fhduqùfï
j¾Okh j¾Okhla w;am;a lr.ekSu'
lsÍu'
3' wkjYH .eí 3'1' wjodkï iys; .íid 3'1'1' ta ioyd iqÿiq .=re mqyqKq yd kj fi!LH wud;HdxYh iy §¾> ld,Sk wjodkï iys; .íid
.ekSï wju ms<sn|j oekqj;a mdGud,d meje;aùu' m<d;a iNd wju lsÍu yd Wm;amd,k
lsÍug yels lsÍu' Ndú;fha j¾Okhla we;s
jk mßÈ lsÍu'
Wm;amd,k
l%u Ndú;h
ms<sn|
oekqj;aNdjfha
j¾Okhla
we;s lsÍu'
42 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
4' STD/HIV/ 4'1' .=Kd;aul fi!LHh 4'1'1' STD/HIV/AIDS wdidÈ; mqoa.,hka fi!LH wud;HdxYh §¾> ld,Sk STD/HIV/AIDS wdidÈ;
AIDS fiajd ioyd i|yd fiajdjka ,nd.; yelsùu' mqoa.,hska i|yd fiajdjka
wdidÈ; m%fõYùug myiqlï iemhSu'
mqoa.,hska ie,iSu'
yg
fiajdjkag
m%fõY ùfï
wjia:dj
ie,iSu'
5' jHdNspdrh" 5'1' jHdNspdrh" 5'1'1' md¾,sfïka;=jg bÈßm;a lsÍu i|yd wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk oKav kS;s ix.%y mk;
ia;%SÿIKh ia;%SÿIKh iy m%Odk oKav kS;s ix.%yhg wod< ixfYdaOk ^ixfYdaê;& ieliSu'
iy m%Odk jYfhkau Wm;skau f.k tau' fi!LHh wud;HdxYh
jYfhkau mj;sk úlD;s;d
ldka;djka ms<sno cd;sl
Wm;skau u; ffjoHdkql+,j 5'1'2' m%;sm;a;s iïmdolhkao we;=¿j úúO m%;sm;a;s iïmdolhka iu.
fldñiu
mj;sk .íid lsÍu idmrdê md¾Yajlrejka iu. cd,.; fjñka mej;s idlÉPd
úlD;s;d u; jrola f,i by; ioyka fjkialïj,g iydh udkj ysñlï fldñiu
ffjoHdkq- fkdie,lSu' ùu'
l+,j
.íid lsÍu 5'1'3' leìkÜ wkque;sh ,nd.ksñka mk; mk; md¾,sfïka;=j fj;
idmrdê md¾,sfïka;=j fj; bÈßm;a lsÍu' bÈßm;a lsÍu
jrola f,i
fkdie,lSu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 43
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
6' /lshdjkag 6'1' rdcH iy mqoa.,sl 6'1'1' úêu;a iy idïm%odhsl fkdjk jD;a;Sh mqyqKq wud;HdxYh uOHld,Sk - iy idïm%odhsl fkdjk
m%fõY ùu wxYfha /lshdjka ys wxYj, by< ksmqK;d iys; /lshd §¾> ld,Sk wxYhka ys wju jYfhka
we;=¿j ldka;d iyNd.s;ajh fjkqfjka ldka;djka mqyqKq lsÍfï wOHdmk wud;HdxYh ldka;djka ishhg 40] l
ldka;djkaf.a jeä lsÍu' l¾;jHh ioyd wdfhdackh lsÍu ( msßila mqyqKq lsÍu'
wd¾:sl Wod' f;dr;=re ;dlaIK wxYh'
ysñlï
iy ksoyi
m%j¾Okh
6'1'2' ia;%S mqreINdjh iïnkaOj mj;sk jD;a;Sh mqyqKq jevigyka
lsÍu'
iudc neñ ìo,d ldka;djkao ixúOdk lsÍu'
mqyqKq mka;s ioyd fhduqjk whqßka
jD;a;Sh mqyqKq jevigyka ioyd
wjia:d Wodlr §u'
6'2' rdcH yd mqoa.,sl 6'2'1' mqoa.,sl wxYfha ldka;d fiajd wdfhdack uKav,h §¾> ld,Sk ldka;d fiajd kshqla;sfha
wxYfha /lshd kshqla;sh by< kexùu ioyd nexl= iy m%;sY;h by< kexùu'
i|yd ldka;d WmdêOdÍ ldka;djka n|jd.ekSu mqoa.,sl wxYh
iyNd.S;ajhg iy l<ukdlrK mqyqKq jevigyka
mj;sk ndOdjka ioyd ldka;djka jeä ixLHdjla
ms<snoj wjOdkh f;dard .ekSu'
fhduq lsÍu'
44 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
6'3' fiajd kshqla;sfha 6'3'1' /lshdfõ ksr; ldka;djkaf.a l=vd ldka;d yd <ud lghq;= §¾> ld,Sk m%udKj;a Èjd iq/l=ï
úêu;a wxYh ;=< orejka /ln,d .ekSu ioyd úêu;a ms<sn| wud;HdxYh uOHia:dk ixLHdjla
ia;%S mqreI mr;rh wëlaIKhlska hq;a Èjd iq/l=ï ia:dmkh lsÍu'
wjika lsÍu' uOHia:dk ia:dmkh lsÍu ioyd Èß m<d;a iNd
§ukd fjka lsÍu'
mqoa.,sl wxYh
6'3'2' /lshdfõ ksr; ldka;djka i|yd m%jdyk wud;HdxYh uOH ld,Sk ksis m%jdyk myiqlï
wdrlaIs; iy úêu;a fiajhla iemhSu'
ie,iSu iy;sl lsÍu i|yd u.S m%jdyk wêldßh
fmdÿ m%jdyk fiajh fjkqfjka
wdfhdackh lsÍu'
6'3'3' w¾O ld,Sk iy wdh;kfhka rdcH mßmd,k wud;HdxYh uOH ld,Sk kuHYS,sj fiajh ie,ish
mßndysrj hkd§ jYfhka úêu;a yels jevms<sfj<la y÷kajd
wxY i`oyd kuHYS,Sj fiajh ,xld jdKsc uKav,h §u'
ie,iSug yels jk jev mßirhla
ioyd Wkkaÿ lrùu'
6'3'4' orejka /ln,d.ekSu yd mjqf,a ldka;d yd <ud lghq;= §¾> ld,Sk ksjfia lghq;= i|yd
j.lsï iïnkaOfhka msßñkaf.a ms<sn| wud;HdxYh msßñkaf.a iyNd.S;ajh jeä
ld¾h Ndrh iy j.lSï m%j¾Okh lsÍu'
Wfoid yv ke.Su'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 45
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
7' jegqmla 7'1' Y%u n,ld ix.Kk 7'1'1' .Dy fiajh yd jegqmla rys;j ldka;d yd <ud lghq;= uOH ld,Sk jegqma rys;j /ln,d.ekSu
fkd,nk ;=<§" jegqmla ie,fik /ln,d.ekSu yd iïnkaO ms<sn| wud;HdxYh ie,iSu yd .Dy fiajh
/ln,d.ekSï fkd,nk /ln,d mj;sk j;auka m%;sm;a;sh yd kS;s yÿkd.ekSu'
yd .Dyia; .ekSï yd .Dyia: rduqj úu¾Ykh lr" rfÜ wd¾:slhg
ld¾hhka ld¾hhkays jákdlï ldka;djf.a mq`M,a odhl;ajh ksis
y`ÿkd.ekSu .Kka ne,Su iy tu mßÈ yÿkd.ekSu'
yd tajdg jákdlï o< foaYSh
jákdlula ksIamdokhg we;=<;a 7'1'2' .Dy fiajh ms<sn| cd;Hka;r lïlre wud;HdxYh uOH ld,Sk talSlrKh i,ld ne,Su
,nd§u' lr .ekSu' lïlre ixúOdkfha iïuq;s wxl ioyd úu¾Ykhla isÿ lsÍu'
189 úu¾Ykh lr wmrdkqu; lsÍu ldka;d yd <ud lghq;=
i,ld n,ñka" th wkql+,kh i,ld ms<sn| wud;HdxYh
ne,Su'
cd;Hka;r lïlre
ixúOdkh
7'1'3' .Dy fiajfha kshef,k" fldka;%d;a lïlre wud;HdxYh uOH ld,Sk wúêu;a wxYfha fiajfha
fyda lDIsld¾ñl wxYfha Wm kshq;= ldka;djkaf.a wd¾Ól
fldka;%d;a moku hgf;a fiajh cd;Hka;r lïlre whs;Ska iqrlaIs; lsÍu'
lrk" ksYaÑ; ld,iSudjla ;=< ixúOdkh
muKla /lshdfõ fhfok iy
;djld,sl /lshdj, kshef,k
ldka;djkaf.a wd¾Ól whs;Ska wdrlaId
flfrk kS;s l%shd;aul lsÍu'
7'1'4' .Dy fiajfha /lshdjkays lïlre wud;HdxYh uOH ld,Sk .Dy fiaúldjka wdrlaId
kshef,kakka fiajfha wkqhqla; lsÍu fjkqfjka iqÿiq
lsÍu yd iïnkaO iïu;hka" hdka;%Khka ilia lsÍu'
m;alsÍï" f.ùï yd wdrlaId lsÍug
wod<j lïlre wud;HdxYh iu.
fr.=,dis ilia lsÍu fjkqfjka
idlÉPd lsÍu'
46 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
8' N+ñh o 8'1' bvï ysñldß;ajh" 8'1'1' bvï ixj¾Ok wd{d mkf;a iy bvï wud;HdxYh §¾> ld,Sk wod< kS;s ixfYdaOkh lsÍu
we;=¿j iy md,khg bvï wkai;= lsÍug wod< mqoa.,sl
wd¾:sl ldka;djka yg kS;sj, we;s widOdrK úêúOdk ldka;d yd <ud lghq;=
iïm;a iudk whs;sh yd ixfYdaOkh lsÍu' ms<sn| wud;HdxYh
flfrys m%fõYh iqrlaIs;
lDIsl¾u wud;HdxYh
ysñldÍ;ajh lsÍu' 8'1'2' wd¾Ól iïm;a fjkqfjka iudk uOH ld,Sk wd¾Ól iïm;a fjkqfjka
m%ldY lsÍu" whs;sjdislï ,nd§u ioyd ldka;d yd <ud lghq;= iudk whs;sjdislï
md,kh m%;sixialrK mjrd .ekSu' ms<sn| wud;HdxYh iqrlaIs; lsÍug
lsÍu i|yd m%;sixialrK ilia lsÍu'
iudk
whs;sh yd
m%fõYh
,nd§u'
9' f.dú 9'1' f.dú ixúOdkj, 9'1'1' f.dú iudchka ys f.ú,shkaf.a lDIsl¾u wud;HdxYh uOH ld,Sk f.dú ixúOdkj, ldka;d
ldka;djkaf.a ldka;d iyNd.s;ajh wju odhl;ajh ishhg 30] la jk iyNd.S;ajh jeä lsÍu'
iudc- jeä lsÍu yd tajdfha fia iqrlaIs; lsÍu'
wd¾:sl ldka;d N+ñldj
whs;sjdislï Yla;su;a lsÍu' 9'1'2' f.dú ixúOdkj, idudðlhka lDIsl¾u wud;HdxYh uOH ld,Sk ldka;djf.a kdhl;ajh yd
wdrlaId iy lDIsld¾ñl lafIa;%h yd wd¾Ól whs;Ska ms<s.ekSu'
lsÍu' iïnkaO rcfha ks,OdÍka ioyd ia;%S ldka;d yd <ud lghq;=
mqreINdjh ms<sno ixfõ§ fjñka ms<sn| wud;HdxYh
ldka;d kdhl;ajfha iy wd¾Òl
whs;sjdislïys jeo.;alu hgf;a
úfYaI mqyqKq jevigyka l%shd;aul
lsÍu'
9'1'3' f.ú,shka ioyd iudc wdrlaIK iudc fiajd wud;HdxYh uOH ld,Sk iudc wdrlaIK fhdackd
fhdackd l%u y÷kajd §u' yÿkajd §u'
9'1'4' f.ú,shka ioyd ;dlaIKsl wxYfha ldka;d yd <ud lghq;= uOH ld,Sk iEu wxYhlu mqyqKqj
fukau" ksmqK;d mqyqKqj iy ms<sn| wud;HdxYh ioyd f.ú,shka we;=<;a
wOHhk pdßld i|yd m%fõYùfï lr .ekSu'
wjia:d iqrlaIs; lsÍu' lDIsl¾u wud;HdxYh
m<d;a iNd
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 47
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
10' ixl%uKsl 10'1' ldka;d ixl%Ksl 10'1'1' tl`. jQ kshuhka yd fldkafoais úfoaY /lshd wud;HdxYh flá ld,Sk fiajd .súiqï l%shd;aul
m%;sm;a;sh fiajlhskaf.a ^/lshd fldkafoais" jegqma iy lsÍu'
l%shd;aul wdrlaIdj ;yjqre fjk;a m%;s,dN& u; mokïj fiajd
lsÍu' flfrk mshjr .súiqï l%shd;aul lsÍu iy ta miq úmrï hdka;%K
.ekSu yd iQrdlEï iïnkaO miqúmrï hdka;%K jeä ixj¾Okh lsÍu'
je<elaùu' ÈhqKq lsÍu'
10'1'2' fiajd .súiqïys fldkafoais úfoaY /lshd wud;HdxYh uOH ld,Sk meñKs,s hdka;%Khla
lvlsÍu iïnkaOfhka" ixl%uKsl ia:dms; lsÍu'
Y%ñlhkaf.ka ,efnk meñKs,sj,g úfoaY fiajd kshqla;s
il%Shj m%;spdr oelaùu i|yd wjYH ld¾hdxYh
hdka;%K hdj;ald,Sk lsÍu iy
tjekakla iïnkaOfhka ldka;d
Y%ñlhka ;=< oekqj;a Ndjhla we;s
lsÍu'
10'1'3' ixl%uKsl ldka;d Y%ñlhkaf.a úfoaY /lshd wud;HdxYh uOH ld,Sk mjq,a wdrlaIK moaO;shla
iajdñmqreIhka i|yd m%;spdr ia:dms; lsÍu'
oelaúh yels mjqf,a idudðlhska úfoaY fiajd kshqla;s
yg wdrlaIdj i,iñka ish ld¾hdxYh
Ôjk ;;a;ajhka Wiia lr.ekSu
i|yd bjy,a jk jevigyka
y`ÿkajdfoñka l%shd;aul lsÍu'
48 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
11' nyqwdxYsl 11'1' kS;s m%;sixialrK 11'1'1' miq.sh j¾I myl ld,h ;=< wjika ldka;d yd <ud lghq;= flá ld,Sk iólaIKh isÿ lsÍu
ueÈy;aùï l< ish¨u kS;s m%;sixialrK ms<sn| wud;HdxYh yd ks¾foaYhka ms<sno
;=<ska jd¾;d ms<sno iólaIKhla isÿ lr ,ehsia;=jla ilia lsÍu'
ldka;djka tu jd¾;djkays ks¾foaY ms<sn| wêlrK wud;HdxYh
yd .eyeKq ,ehsia;=jla ilia lsÍu'
rdcH fkdjk ixúOdk
orejkag
tfrys
m%pKav;ajh 11'1'2' kS;s m%;sixialrK l%shdj,sfhys ldka;d yd <ud lghq;= uOH ld,Sk kS;s m%;sixialrK
wju lsÍu' ldka;d iyNd.s;ajh iy;sl lsÍu' ms<sn| wud;HdxYh l%shdj,sfhys ldka;d
iyNd.S;ajh'
wêlrK wud;HdxYh
11'1'3' ihsn¾ wmrdO iy úfYaIs; wêlrK wud;HdxYh flá ld,Sk 365 A fþoh ;jÿrg;a
ldKavhkag wh;a ,sx.sl ysßyer úldYkh lsÍu'
iïnkaO lreKq wka;¾.; lsÍu
ioyd ,sx.sl ysßyer ms<sn| fþo
wxl 345 ;jÿrg;a úldYkh lsÍu'
11'1'4' iajlSh leue;a; ^j¾;udkfha wêlrK wud;HdxYh flá ld,Sk lsisÿ f,ilska wkqu;
wjqreÿ 16& f,i ms<s.efkk jhig fkdlsÍfï m%;sm;a;sh
wju jhil" nd, jhialdr ,sx.sl ldka;d yd <ud lghq;= l%shd;aul lsÍu'
iïnkaO;d lsisÿ f,ilska wkqu; ms<sn| wud;HdxYh
fkdlsÍu ;yjqre lsÍug" kS;shg
wkqj ia;%S ¥IKh iïnkaO fþo wxl
363 meyeÈ,s w¾:l;khla isÿ lsÍu'
11'1'5' ieñhd yd ìßo kS;sfhka fjkaj wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk ffjjdyl ia;%S ¥IKh
isáh o" lsisÿ úreoaO;ajhlska iïnkaO kS;sh n,d;aul
f;drj ffjjdysl ia;%S ¥IKh lsÍu'
wmrdOhla f,i ie,lSu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 49
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
11'1'6' wdKavql%u jHjia:dfõ kS;s ix.%yfha wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk w¾: ksrEmKh mq¿,a lsÍu'
11 fjks j.ka;sh yd iu.dój"
rdcH fkdjk uÜgfï l%shdldÍka
we;=<;a lsÍug iy ,sx.sl ysxikh
jOysxidfõ tla me;slvla f,i
y`ÿkd.ekSu i`oyd jOysxid mkf;a
jOysxidj hkafkys w¾:l:kh
mq`M,a lsÍu' tfia ke;fyd;a oKav
kS;s ix.%yh hgf;a rdcH" rdcH
fkdjk uÜfï l%shdldÍka iy
,sx.sl ysxikhkao wdjrKh jk
mßÈ jOysxidj iïnkaO fjku
wmrdOhla f,i n,d;aul lsÍu'
11'1'7' iajdëk jYfhka ;yjqre lsÍu wêlrK wud;HdxYh flá ld,Sk idlaIs ,nd§fï wd{d mk;
o we;=`Mj" ldka;djka ,ndfok m%;sixialrKh lsÍu'
idlaIsj, úYajikSh;ajh
iïnkaOfhka m%úpdrl úê úOdk
bj;a lsÍu ioyd idlaIs ,nd§fï
wd{d mk; m%;sixialrKh lsÍu'
11'1'8' jD;a;Sh ix.ï iy ldka;d yd <ud lghq;= flá ld,Sk ,sx.sl ysxikj,g m%;spdr
fiajdfhdaclhskaf.a ix.ïj, wud;HdxYh oelaùug lñgq ia:dms;
Wmfoia ,nd .ksñka ,sx.sl lsÍu'
ysxik iy w;jr iïnkaOfhka rdcH mßmd,k wud;HdxYh
ldka;djkag m%;spdr oelaúh yels
,xld jdKsc uKav,h
fia rdcH iy mqoa.,sl wxYfha
fiajdfhdaclhka wksjd¾hfhkau jD;a;Sh iñ;s
yÿkajdÈh hq;= ud¾f.damfoaY iy
m;a l< hq;= lñgq ms<sno ksis
l%shdud¾.hkag wj;S¾K ùu'
11'1'9' id¾:lj l%shd;aul lsÍu ioyd we;s wêlrK wud;HdxYh flá ld,Sk .Dyia: ysxikh ms<sn|
ndOd bj;a lsÍu iy idlaIs u; mk; ixfYdaOkh lsÍu'
m%;spdr oelaùug yels mßÈ .Dyia: ldka;djka ms<sno cd;sl
ysxikh ms<sno mk;g ixfYdaOk lñgqj
f.k tau'
50 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
12' ldka;djkag 12'1' ia;%S mqreINdjfha 12'1'1' ia;%S mqreINdjfha taldldÍ l%u ckudOH wud;HdxYh flá ld,Sk fmdÿfõ ia;%S mqreINdjfha
fjkiaj taldldÍ l%u msgqoelSu i|yd uyck;dj" iEu taldldÍ l%u wju lsÍu'
ie,lkq msgqoelSu fjkqfjka wOHdmk uÜgulau ksfhdackh ldka;d yd <ud lghq;=
,nk l%shdud¾. .ekSu' lrk YsIHhka" ckudOH" wd.ñl iy wud;HdxYh
taldldÍ l%u m%cd kdhlhska hkd§ md¾Yajhkaf.a
msgqoelSu' oekqj;aNdjh fjkqfjka jevigyka
(Gender l%shd;aul lsÍu'
stereotyping)
12'1'2' ia;%S mqreINdjfha taldldÍ l%uj, ckudOH wud;HdxYh flá ld,Sk ia;%S mqreINdjh ms<snoj
iDKd;aul n,mEu ms<sn| ixfõ§nj we;s lsÍu'
oekqj;aNdjh we;s lsÍu msKsi" l,d ldka;d yd <ud lghq;=
lafIa;% fhdod .ekSu' wud;HdxYh
13' úkaÈ;hkaf.a 13'1 kS;sh m%n,j 13'1'1' cd;sl fmd,sia m%;sixialrK kS;sh yd iduh ms<sn| uOH ld,Sk fmd,sia ia:dkj, ldka;d
whs;Ska n,d;aul lsÍu' l%shdj,sfha fldgila f,i" wud;HdxYh yd <ud wxY ixLHdj jeä
wdrlaId fmd,sia" <ud yd ldka;d ld¾hdxY lsÍu'
flfrk" m%udKd;aulj jeä lsÍu" tajdfha fmd,sia fomd¾;fïka;=j
wmrdOl- .dïNSr;ajh by< kexùu'
rejka
;u jrog 13'1'2' meñKs,slrejkaf.a fm!oa.,sl;ajh kS;sh yd iduh ms<sn| uOH ld,Sk há;, myiqlï ixj¾Okh'
j.lshk yd wdrlaIdj ie,iSu i|yd há;, wud;HdxYh
ia;%S myiqlï iqrlaIs; lsÍu' ksÍlaIK hdka;%Kh
mqreINdjhg fmd,sia fomd¾;fïka;=j ks¾udKh lsÍu'
ixfõ§
hqla;s 13'1'3' ,ndfok fiajdj ms<snoj ksis kS;sh yd iduh ms<sn| uOH ld,Sk
l%shdoduhla' ;lafiarejla i`oyd Ndú; lsÍu wud;HdxYh
msKsi ia;%S mqreINdjh u; mokï
jQ m%pKav isÿùï jd¾;d lsÍug fmd,sia fomd¾;fïka;=j
yd ksÍlaIKh lsÍu fjkqfjka
hdka;%Khla ilia lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 51
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
13'1'4' wêlrK yd rcfha ks,OdÍkag kS;sh yd iduh ms<sn| uOH ld,Sk wêlrK yd uyck
w;sf¾l jYfhka wOHdmk yd wud;HdxYh ks,OdÍkaf.a oekqj;aNdjh
oekqj;anj iïnkaO mqyqKqjla by< kexùu'
,nd§u' ^Wod' kS;sh n,d;aul lrk fmd,sia fomd¾;fïka;=j
ks,OdÍka" fi!LH fiajd imhkakka"
wêlrK fiajd fldñiu
iudc fiajlhka" m%cd kdhlhka yd
idudkH ck;dj& ldka;d yd <ud lghq;=
wud;HdxYh
13'1'5' fmd,sia ldka;d yd <ud ld¾hdxYfha kS;sh yd iduh ms<sn| uOH ld,Sk NdId yelshdj j¾Okh
fukau iEu fmd,sia ia:dkhlu wud;HdxYh lsÍu'
isxy, iy fou< hk NdId
oaú;ajfhkau l;d l< yels fmd,sia fomd¾;fïka;=j
ks,Odßkshka wkqhqla; lr we;s nj
iy;sl lsÍu'
13'2' l%shdldÍj fpdaokd 13'2'1' ,sx.sl ysxikh iïnkaO kvq kS;sh yd iduh ms<sn| uOH ld,Sk úfYaI tallhla msysgqùu'
bÈßm;a lsÍu' lghq;= läkï lsÍu i|yd kS;sm;s wud;HdxYh
fomd¾;fïka;=fõ úfYaI tallhla
msysgqùu' fmd,sia fomd¾;fïka;=j
kS;sm;s fomd¾;fïka;=j
13'2'2' ldka;djkag tfrys m%pKav;ajh kS;sh yd iduh ms<sn| uOH ld,Sk kS;s iïmdok y÷kajd §u'
we;=¿j" nrm;, wmrdO wud;HdxYh
iïnkaOfhka w;aysgjQ ovqjï
;ykï lsÍug kS;s iïmdokh fmd,sia fomd¾;fïka;=j
lsÍu iy wmrdO hqla;s l%shdj,sfha
wêlrK wud;HdxYh
mßmd,kh Yla;su;a lsßu i|yd"
nrm;, wmrdO iïnkaOfhka wju
ovqjï ms<sn| ixl,amh y÷kajd§u'
52 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
13'3' M,odhS wêlrK 13'3'1' úksiqrejrekaf.a mqyqKq jevigyka wêlrK fiajd fldñiu flá ld,Sk ia;%S mqreINdjh u; mokï
yd lajdis wêlrK ioyd ldka;djka iy .eyeKq jQ m%pKav;ajh ms<sn| úIh
m%;spdr' <uqkag tfrys m%pKav;ajh o ud,djla y÷kajd§u'
idlÉPdjg ,la flfrk mq`M,a
úIhud,djla y÷kajd§u'
13'3'2' ldis úksYaphlrejka m;alsÍug wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk úIhud,dj ilia lsÍu'
fmr Tjqkaf.a mqyqKqfõ fldgila
f,i ldka;djkag tfrys
m%pKav;ajh ms<sn| úIhud,djla
ilia lsÍu'
13'3'3' ldka;djkag tfrys m%pKav;ajh wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk ud¾f.damfoaY ilia lsÍu'
yd iïnkaO kvq iïnkaOfhka
lghq;= lsÍfï§" ta yd neÿKq mjq,a
iïnkaO;d iu`. .kqfokq lsÍu
ms<snoj" w¾O úksiqrejka i|yd
meyeÈ,s ud¾f.damfoaY ilia lsÍu'
13'4' idlaIslrejka 13'4'1' úkaÈ;hka yg wdrlaIdj ie,fik wêlrK wud;HdxYh flá ld,Sk úkaÈ;hka yd idlaIslrejka
wdrlaId lsÍu' ksis hdka;%Khla fukau th wdrlaId lsÍfï kS;sh h<s
l%shd;aulùu ms<sno meyeÈ,s ieliSu'
w¾:l:khla ,nd §u i`oyd
úkaÈ;hka yd idlaIslrejka wdrlaId
lsÍfï mk; iudf,dapkh yd
ixfYdaOkh'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 53
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
13'5' hqla;s l%shdodufha 13'5'1' w;awvx.=jg f.k r|jdf.k kS;sh yd iduh ms<sn| flá ld,Sk mÍlaIKhla isÿlsÍu i|yd
fjkiaùu' isáh§ msßñka iy ldka;djka wud;HdxYh mj;sk l%u'
,sx.sl m%pKav;ajh iy
jOysxidjkag ,la l< fmd,sia fomd¾;fïka;=j
wmrdOlrejkag tfrysj úYajikSh
wNHka;r mÍlaIKhla isÿlsÍug
mshjr .ekSu'
13'5'2' úfYaIfhka .egqï iufha fmd,Sish wdrlaIl wud;HdxYh flá ld,Sk fpdaokdjka idlÉPdjg
iy ;%súO yuqodj úiska isÿl< nÿka lsÍu'
nj lshk m%pKav l%shd fpdaokd fmd,sia fomd¾;fïka;=j
iïnkaOfhka mshjr .ekSu'
13'5'3' ksis fr.=,dis iy ixfYdaOk úfoaY lghq;= wud;HdxYh flá ld,Sk ðkSjd iïuq;sh l%shd;aul
isÿlrñka" 2006 wxl 4 ork ðkSjd lsÍu'
iïuq;sh l%shd;aul lsÍu'
13'6' m%pKav;ajhg n÷ka 13'6'1' m%pKav;ajfhka úm;g m;ajQjka ldka;d yd <ud lghq;= flá ld,Sk m%udKj;a jdiia:dk
jQ úkaÈ;hkag iydh i|yd rdcH wkq.%yh hgf;a wud;HdxYh ixLHdjla ia:dmkh lsÍu'
ùu' jdiia:dk msysgqùu iy" tajd we;=`M
mj;sk jdiia:dk kv;a;= lrñka rdcH fkdjk ixúOdk
l%shd;aul lsÍu i|yd ie,lsh hq;=
iïm;a m%udKhla fjka lsÍu'
13'6'2' wmrdOlrejka we;=`Mj" ldka;d yd <ud lghq;= §¾> ld,Sk ufkda iudchSh iydh
m%pKav;ajfhka mSvdjg m;ajQjkag wud;HdxYh ,nd§u'
ufkda-iudchSh iydh ,nd§u'
54 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
14' ldka;djkag 14'1' fjk;a wxYj, 14'1'1' ,sx.sl wmrdO ms<sn| úu¾Ykh ldka;d yd <ud lghq;= flá ld,Sk ud¾f.damfoaY ilia lsÍu'
yd .eyeKq M,odhS m%;spdr' iy meñKs,s fufyhjk" úm;g wud;HdxYh
orejkag m;ajQjka wdrlaId lrk úúO
tfrys wdh;k w;r iïnkaëlrKh wêlrK wud;HdxYh
m%pKav;ajh iy;sl lsÍug ud¾f.damfoaY
idlÉPdjg ilia lsÍu iy tla tla
nÿka ksfhdað;dh;kfha j.lSï meyeÈ,s
lsÍfï§ lsÍu'
wdxYsl
ueÈy;aùu' 14'1'2' w;awvx.=fõ miqjk" wêlrK wud;HdxYh Ⱦ> ld,Sk ufkda iudchSh
nkaOkd.dr.;j isák mqkre;a;dmk jevigyka
wmrdOlrejka i|yd" wêlrK nkaOkd.dr m%;sixialrK l%shd;aul lsÍu'
l%shdj,sh yryd wksjd¾h udkisl wud;HdxYh
mqkre;a:dmk jevigyka l%shd;aul
lsÍu'
14'1'3' ,sx.sl wmrdO iïnkaOfhka wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk f,aLkhla ilia lr
jrolrejka lrkq ,enQjka ms<sn| wëlaIK hdka;%Khla ilia
f,aLkhla ilia lr" wLKav wêlrK fiajd fldñiu lsÍu'
kshdukh u.ska tjeks wmpdr
kej; isÿùu je<elaùu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 55
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
14'2' j.ùu' 14'2'1' ldka;d iy <uqka iïnkaOfhka ldka;d yd <ud lghq;= flá ld,Sk úfYaI wxYh ia:dmkh
lreKq fidhd ne,Sug" .súiqï.; wud;HdxYh lsÍu'
wdh;k úiska wjika l< ksÍlaIK
ms<sn| jd¾;d lsÍu i|yd úfYaIs;
wxYhla ia:dms; lsÍu" tu
jd¾;dj, wjika ksÍlaIK ish¨
rdcH ksfhdað;dh;k yd iïnkaO
lr" tajd wod< wud;HxY fj;
hjk njg iy;sl fjñka" fmdÿ
m%;sm;a;shla ilia lsÍfï§ tajd
wksjd¾hfhka ie,ls,a,g .ekSu'
14'3' f,aLk.; lsÍu' 14'3'1' wod< ish¨u rcfha wdh;k yryd ck yd ixLHdf,aLk flá ld,Sk l%ufõohla ilia lsÍu'
ldka;djkag tfrys m%pKav;ajh fomd¾;fïka;=j
ms<sn| f;dr;=re /ia lsÍu iy o;a;
tl;= lsÍu i|yd l%uhla ks¾udKh ldka;d yd <ud lghq;=
lsÍu iy tu l%uh kv;a;=lrf.k wud;HdxYh
hdu i|yd tla wdh;khla fj;
j.lSu mejÍu'
56 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
15' ksjfia 15'1' ksjfia ldka;d 15'1'1' ksjfia ldka;d .DyuQ,slhd ck yd ixLHdf,aLk flá ld,Sk ud¾f.damfoaY ksl=;a lsÍu'
ldka;d .DyuQ,slhkaf.a (FHH) ljqo hkqfjka ks, fomd¾;fïka;=j
.DyuQ,slhd uQ,sl wjYH;d w¾:l;khla ,nd.ekSug ksjfia
(FHH) bgqlsÍu ioyd ldka;d .DyuQ,slhd ms<sno ldka;d yd <ud lghq;=
ms<sn| talrdYS jQ iy cd;sl m%;sm;a;sfha úúO ldKav wud;HdxYh
cd;sl idl,H wdldrhlska iïnkaOfhka ish¨u rcfha
m%;sm;a;shla rdcH uÜgfï wdh;kj,g ud¾f.damfoaY ksl=;a
l%shd;aul m%;spdrfha j¾Okhla lsÍu'
lsÍu' w;alr .ekSu iy
l%shd;aulùu' 15'1'2' ksjfia ldka;d .DyuQ,slhd ldka;d yd <ud lghq;= §¾> ld,Sk o;a; ixÑ;hla ks¾udKh
ms<sno cd;sl m%;sm;a;sfha úúO wud;HdxYh lsÍu yd ksjfia ldka;d
ldKav ms<sn| o;a; ixÑ;hla .DyuQ,slhd ms<sno cd;sl
mj;ajd f.khdu iy úêu;a mßÈ ck yd ixLHdf,aLk m%;sm;a;sfha úúO ldKav
hdj;ald,Sk lsÍu' fomd¾;fïka;=j is;shï.; lsÍu iïmQ¾K
lsÍu'
15'1'3' mjqf,a idudðlhskaf.a iy ldka;d iudc iú n,.ekaùfï yd §¾> ld,Sk uQ,H yd fjk;a wdldrfha
.Dy uQ,slhkaf.a wjYH;d u; iqnidOk wud;HdxYh iydh i|yd ks¾Kdhl
mokïj" ldka;d .Dy uQ,slhka ilia lsÍu'
fj; iudc wdrlaIl m%;s,dN
ie,iSu'
15'1'4' wdndê; ldka;d .Dy uQ,slfhl= iudc iún,.ekaùfï yd §¾> ld,Sk uQ,H yd fjk;a wdldrfha
isák mjq,a fj; yd wdndê; iqnidOk wud;HdxYh iydh i|yd ld, f¾Ldjla
idudðlhka isák ldka;d .Dy yd ie,iqula ilia lsÍu'
uQ,sl mjq,a fj; (FHH) b,lal.;
uQ,H iy fjk;a wdldrfha iydh
,nd§u'
15'1'5' jhi wjqreÿ 70 g jeä iy ;reK iudc iú n,.ekaùufï yd §¾> ld,Sk iydh ,nd§ug wod<
mßK; uÜgu fkdblaujQ jeäysá iqnidOk wud;HdxYh ksfhda.
ldka;d .Dy uQ,sl mjq,aj, wjYH;d
u;" Ôjfkdamdh wjia:djka we;=¿j
uQ,H iy fjk;a wdldrfha iydh
,nd§u'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 57
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
16' ldka;d 16'1' hqOfhka mSvdjg m;a 16'1'1' Ôjfkdamdh ud¾.hla iy iqrlaIs; ldka;d yd <ud lghq;= §¾> ld,Sk ldka;d .Dy uQ,slhka fj;
.DyuQ,slhka jQ ldka;djkaf.a" wdodhï ud¾.hla iy;sl lsÍu wud;HdxYh ,ndÿka wd¾Óluh jdis
we;=¿j" ldka;d .Dy i|yd ldka;d .Dy uQ,slhkag iys; wjia:d'
hqoaOfhka uQ,slhka iy wd¾Óluh jdis ie,fik wjia:djka iudc n,.ekaùfï yd
mSvdjg m;a Tjqkaf.a mjq,aj, Wod lsÍu' iqnidOk wud;HdxYh
ldka;djka oßø;d udhsu wju
w;r lsÍu' 16'1'2' hqoaOfhka mSvdjg m;a ldka;djka iudc n,.ekaùfï yd §¾> ld,Sk iudc wdrlaIK l%ufõohla
È<sÿlu iy ldka;d .Dy uQ,slhka w;r iqnidOk wud;HdxYh ilia lsÍu ia:dmkh'
wju lsÍu oßo%;dj iy Kh.e;sNdjh
i|yd idlÉPdjg nÿka lsÍu i|yd iudc
Ôjfkdamdh wdrlaIK l%ufõohla ilia lsÍu'
yd fjk;a
wdodhï
16'1'3' iu whs;sh ;nd.ksñka rch bvï wud;HdxYh uOH ld,Sk iu ysñlï hgf;a ,ndÿka
bmehSfï
fjkqfjka fjka l< bvï ldka;d Tmamq fjka lsÍu'
ud¾.
.Dy uQ,slhka ioyd ,nd§u'
ieliSu'
16'1'4' ldka;d .Dy uQ,slhka we;=`Mj" ldka;d yd <ud lghq;= §¾> ld,Sk i;aldr lghq;= i|yd iydh
hqoaOfhka mSvdjg m;ajQ wud;HdxYh ,nd§u'
ldka;djkaf.a /ln,d.ekSfï
lghq;= i|yd myiqlï ie,iSu' iudc iú n,.ekaùfï yd
^Wod - orejka /ln,d .ekSu" iqnidOk wud;HdxYh
jeäysáhkag Wmldr lsÍu" udkisl
iy iudchSh iydh'&
58 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
17' w;=reokajQjka" 17'1' ldka;d .DyuQ,sl 17'1'1' ldka;d .Dy uq,slhskag bvï i|yd wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk fkdmeñKSfï iy;sl
ke;sjQ wh mjq,l idudðlfhl= whs;sh iy thg ysñlu" bvï ksl=;a lsÍu i|yd úê
ms<sn| rdcH ke;sù fyda w;=reoka n,m;% ksl=;a lsÍu iy foam, ixysÈhd hdka;%K úOdk'
j.ùï ù we;s wjia:djl yqjudre lsÍu jeks fiajd iy iïm;a iïnkaëlrK f,alï
l%shdj,sh" Tjqkg ta ms<sno i|yd m%fõYh we;=¿j" ke;s jQ fyda ld¾hd,h
;yjqre i;H oek.ekSfï w;=reoka jQ mqoa.,hskaf.a mjq,aj,g
cd;sl iu.sh yd ixysÈhdj
lsÍu i`oyd whs;sh ;yjqre lsÍu' iydhùu i|yd kqÿgq iy;sl we;=¿j
ms<sno ld¾hd,h
ldka;d iqÿiq kS;s iy m%;sm;a;s y÷kajd§u'
.DyuQ,slhka
we;=¿ 17'1'2' ldka;d .Dy uq,slhka isák w;=reoka jQjka ms<sn|j flá ld,Sk ke;s jQ yd w;=reoka jQ
mjqf,a ksfjiaj, ke;s jQ fyda" w;=reoka fidhd n,k ld¾hd,h mqoa.,hka ms<sn| f;dr;=re
idudðlhkag jQ mjqf,a idudðlhska ms<sn| iemhSu'
ta fjkqfjka oekg mj;sk f;dr;=re l%uj;aj" wdrlaIl wud;HdxYh
úi÷ï w;=reoka jQ mqoa.,hska ms<sn|j
yd iyk cd;sl iyÔjkh" ixjdo yd
fidhd n,k ld¾hd,h ^OMP& yryd
,nd§u' rdcH NdId wud;HdxYh
rch úiska ,ndÈh hq;=h'
17'1'3' .egqïj,ska mSvdjg m;ajQ ldka;d yd <ud lghq;= uOH ld,Sk ufkda iudchSh fiajd
ldka;djka" bka Ôú; wysñ jQ fyda wud;HdxYh ie,iSu'
w;=reokajQjkaf.a" l%shdkaú;fha§
ke;s jQ whf.a mjq,aj, idudðlhska
iy ldka;d .Dy uq,slhska fj;
ufkda - iudchSh fiajd iy hqla;sh
miso,Sfï hdka;%Kfha isÿjk
fjkiaùï ioyd m%fõYhka ilid
Èh hq;=h'
17'1'4' w;=reokajQjkaf.a mjq,a i|yd ysñ wdrlaIl wud;HdxYh uOH ld,Sk f;dr;=re ,nd§u $ jkaÈ
jkaÈ ms<sn| f;dr;=re ldka;d .Dy ,ndÿka wjia:d ixLHdj'
uQ,slhkag Tjqkag yqre NdIdfjka cd;sl iyÔjkh" ixjdo yd
,nd§u' rdcH NdId wud;HdxYh
17'1'5' w;=reokajQjkaf.a mjq,a fj; kS;s kS;s wdOdr fldñIka iNdj uOH ld,Sk kS;s wdOdr ,ndÿka wjia:d
wdOdr fiajd ,nd§u' .Kk'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 59
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
18' ldka;d .Dy 18'1' CEDAW m%;s×d 18'1'1' mqyqKqj ,;a" wdpdrO¾u yd ne÷Kq ldka;d yd <ud lghq;= uOH ld,Sk mj;ajk ,o mqyqKq
uQ,slhka wkqj hñka ldka;d fmd,sia ks,Odßkshka" wud;HdxYh jevigyka .Kk
we;=`Mj hqoaOfhka mSvdjg wêlrK ffjoH ks,OdÍka"
hqoaOfhka m;a ldka;djka ufyia;%d;ajreka iy WmfoaYlhska wêlrK wud;HdxYh
mSvdjg m;ajQ m%pKav;ajfhka ,sx.sl m%pKav;ajh msgqoelSfï
wdrlaIl wud;HdxYh
ldka;djka" iy ,sx.sl iQrdlEu l%shdj,sfha kS;s n,.ekaùug bv
,sx.sl je<elaùu' fhdod.ekSu' fmd,sia fomd¾;fïka;=j
iQrdlEïj,ska
yd Bg
iïnkaO 18'1'2' ldka;d .Dy uQ,sl mjq,a fj; wdrlaIl wud;HdxYh uOH ld,Sk ud¾f.damfoaY ixj¾Okh
m%pKav;a- ;%súO yuqodj iy fmd,Sish isÿl<
wdrlaIl ksÍlaIK pdßldj,§ fmd,sia fomd¾;fïka;=j
jfhka fírd
.ekSu ioyd ldka;d ks<Odßkshlf.a meñKSu
wdh;ksl ;yjqre lr.ekSu i`oyd wjYH
uÜgfuka ud¾f.damfoaY ilia lsÍu'
l%shd;aul
hdka;%Khla
iy mqoa.,
lKavdhï
Yla;su;a
lsÍu'
19' ldka;d 19'1' ia;%S mqreINdjh yd 19'1'1' kS;sfha h:d¾:hg we;s ms<s.ekSu ixys¢hd hdka;%K ms<sn| uOH ld,Sk meje;ajQ WmfoaYk .Kk
.DyuQ,slhska ixfõ§ fjkialï we;=¿j" Tjqka úiska uqyqKÿka iïnkaëlrK f,alï
we;=¿j iys; ixl%dka;sl úfYaIs; udkj ysñlï lvlsÍï ld¾hd,h ufkda iudchSh iydh
hqoaOfhka hqla;sh miso,Sfï idlÉPdjg nÿka flfrk" úfYaIs; yd WmfoaYkh i|yd
mSvdjg m;ajQ l%shdj,shla iy b,lal.; fjkialï iys; uOHia:dkhla msysgqùu'
ldka;djka l%shd;aulh' ixl%dka;sl hqla;sh miso,Sfï
ixl%dka;sl l%shdj,shla ia:dms; lsÍfï§ ldka;d
hqla;sh .Dy uQ,slhka iu`. WmfoaYk
miso,Sfï meje;aúh hq;=h'
l%shdj,sfha
isÿjk
fjkialïj,g
iyNd.s
lrùu'
60 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
20' hqoaOfha § 20'1' hqoaOfha§ ñh .sh 20'1'1' yuqod" fmd,sia iy isú,a wdrlaIl ixys¢hd hdka;%K ms<sn| flá ld,Sk fr.=,dis m%;sfYdaOkh'
ñh.sh yuqod yuqod ks,OdÍkaf.a fiajdjkays ksr;j isáh§ ñh.sh iïnkaëlrK f,alï
idudðlh- jekaoUqjkag" ks,OdÍkaf.a jekaoUqjkag m%;s,dN ld¾hd,h
kaf.a hqoaOfha § w;=reoka ,nd§u i|yd jk fr.=,dis" Tjqkaf.a
jekaoUqjkag jQ wdrlaIl ,sx.sl" m%ckk whs;Ska we;=¿j wdrlaIl wud;HdxYh
rcfhka ks,OdÍkaf.a ryiHNdjh" f.!rjh /flk nj
rKúre fiajd wêldßh
,ndfok jekaoUqjkag iy iy;sl jk mßÈ m%;sfYdaOkh úh
fiajd' mjq,aj,g iyk hq;=h'
i|yd oekg mj;sk
hdka;%K Yla;su;a 20'1'2' hqoaOfha§ ñh .sh yuqod rKúre fiajd wêldßh uOH ld,Sk ufkda - iudchSh iydh
lr ;sfnkjd fiau idudðlhkaf.a jekaoUqjkag" iy WmfoaYk fiajd ,ndÿka
tajdg m%fõYùfï wdndê; rKúrejkaf.a wdrlaIl wud;HdxYh wjia:d .Kk'
whs;sh o ;yjqre lr ìßkaoEjrekag mqyqKqj ,;a
we;' ks,OdÍka yryd ufkda - iudchSh
iy WmfoaYk fiajd ,nd§u isÿ
lsÍu'
21' ysgmq 21'1 ysgmq ldka;d 21'1'1' wjYH;dj u; mokï j udkisl" ldka;d yd <ud lghq;= flá ld,Sk ysgmq ldka;d fin<shka
ldka;d fin<shka iudch iudÔh iydh iy WmfoaYk ,nd§u' wud;HdxYh fj; ,ndÿka WmfoaYk
fin<shka úiska ms<s.ekSu' fiajd'
kej; rKúre fiajd wêldßh
iudc.;
lsÍu' 21'1'2' Ôjfkdamdh ud¾." ksjdi iy ldka;d yd <ud lghq;= uOH ld,Sk Kh ,ndÿka jdr .Kk
jdiia:dk wjYH;d i|yd wvq fmd<S wud;HdxYh
Kh myiqlï ,nd§u'
cd;sl iu.sh yd ixysÈhdj
ms<sno ld¾hd,h
21'1'3' w.;shg m;a fkdù" fldka lsÍulska ldka;d yd <ud lghq;= uOH ld,Sk kej; iudc.; lsÍfï
f;drj" kej; iudc.; lsÍu ioyd wud;HdxYh hdka;%Khla ilia lsÍu'
ldka;d yelshdjka i|yd ,sx.
fNaoh yd ixfõ§ iudc.; lsÍfï cd;sl iu.sh yd ixysÈhdj
hdka;%Khla iqrlaIs; lrñka tys ms<sno ld¾hd,h
iydh ysñlr §u'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 61
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
22' kej; 22'1' kej; meñKSu" 22'1'1' kej; meñKSu" kej; mÈxÑ lsÍu ldka;d yd <ud lghq;= uOH ld,Sk cd;sl m%;sm;a;shla ilia
meñKSu kej; mÈxÑlsÍu" iy wNHka;rj wj;ekajQjka h<s wud;HdxYh lsÍu'
ms<sno cd;sl iudc.; lsÍu iy iudc.; lsÍu úêu;aj isÿ l< hq;="
m%;sm;a;shla" m%;sixia:dmkh hk ia;%S mqreINdjh yd ixfõ§ mßmQ¾K nkaOkd.dr m%;sixialrK
kej; mÈxÑ lreKq iïnkaOfhka cd;sl m%;sm;a;shla iïmdokh l< wud;HdxYh
lsÍu" kej; ia;%S mqreINdjh hq;=h'
iudc.; yd ixfõ§ cd;sl
lsÍu yd m%;sm;a;s' 22'1'2' wNHka;rj wj;ekajQ ldka;djkaf.a wdmod l<ukdlrK uOH ld,Sk ia;%S mqreINdjh yd ixfõ§
m%;sixia:d- ia;%S mqreINdjh yd ixfõ§ wjYH;d wud;HdxYh l%shdj,shla ilia lsÍu'
mkh Tiafia ie,ls,a,g .ksñka" Tjqka kej;
wNHka;rj mÈxÑ lsÍu iy;sl lrk nj ;yjqre ldka;d yd <ud lghq;=
wj;ekajQ- lrk mßmQ¾K ld¾hh ie,eiaula wud;HdxYh
jkaf.a ilia l< hq;=h'
.egÆjg
WmfoaYk 22'1'3' ia;%S mqreINdjh ms<sn`o nkaOkd.dr m%;sixialrK uOH ld,Sk m%;sm;a;s iïmdokfhys,d
l%shdj,sh oDIaáfldaKhlska mYapd;a hqo wud;HdxYh ldka;dj iyNd.S jk
yryd m%;sixialrK ld¾hhka l%shd;aul wjia:d .Kk'
fhda.H l< hq;=h'
m%;sm;a;s
iïmdokh' 22'1'4' .egqïj,ska mSvdjg m;ajQ ldka;djka ldka;d yd <ud lghq;= uOH ld,Sk m%;sm;a;s iïmdokfhys,d
mYapd;a hqO .egqï ixj¾Ok wud;HdxYh ldka;dj iyNd.S jk
l%shdj,sfhys" mqkqre;a;dmk wjia:d .Kk'
m%;sm;a;Ska ilia lsÍu ioyd odhl cd;sl iu`.sh yd ixysÈhdj
lr.; hq;=h' ms<sno ld¾hd,h
nkaOkd.dr m%;sixialrK
wud;HdxYh
62 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
23' wOHdmkfha 23'1' úêu;a wOHdmkh 23'1'1' fm< fmd;a" úIh ud,d iy fjk;a ldka;d yd <ud lghq;= flá ld,Sk wOHkhla we;=<;a lsÍu
ish¨ uÜgï ;=< ia;%S mqreINdjfha f,aLkj, ia;%S mqreINdù ld¾hkaf.a wud;HdxYh
ioyd ia;%S ld¾hNdrh taldldÍ;ajh iïnkaOfhka
mqreINdjh taldldÍùu wju wOHkhla we;=<;a lsÍu' wOHdmk wud;HdxYh
yd ixfõ§ lsÍu'
m%;sm;a;s 23'1'2' fm< fmd;a" úIh ud,d yd wOHdmk wud;HdxYh uOH ld,Sk fm<fmd;a" úIhud,d yd
y÷kajd§u' fjk;a wOHk f,aLkj,ska yd wfkl=;a f,aLkj, m%Odk
l%shdldrlïj,ska ia;%S mqreINdù cd;sl wOHdmk wdh;kh Odrdfõ ia;%S mqreINdjfha
ld¾hhka iïnkaO taldldr ;=,khla isÿ lsÍu'
wdlD;Ska bj;a lsÍu yd úêu;a
mdi,a úIhud,djkag" ta wdY%s;
l%shdldrlïj,g ia;%S mqreINdù
ld¾hhka taldldr lsÍï j<ld,k
ld¾hhka we;=<;a lsÍug mshjr
.ekSu'
24' ;dlaIKsl" 24'1' jD;a;Sh iy 24'1'1' úfYaIfhka j¾Ok lafIa;%h we;=¿j l¾udka; wud;HdxYh §¾> ld,Sk /lshd fj<|fmdf,a
jD;a;Sh iy ;dlaIKsl /lshd fj<ofmdf,a b,a¨ula mj;sk b,aÆula mj;sk mdGud,d
;D;Shsl wOHdmkfha mdGud,d ioyd .eyeKq <uqkaf.a wdfhdack uKav,h ioyd .eyeKq <uqkaf.a
wOHdmkh .eyeKq <uqkaf.a iudk iyNd.s;ajh' iyNd.s;ajh ishhg 40]lska
i|yd iyNd.s;ajh jeä mqoa.,sl wxYh jeä lsÍu'
iudkj lsÍu'
m%fõYùfï 24'1'2' mqyqKq iy iqÿiqlï,;a ldka;djka l¾udka; wud;HdxYh uOH ld,Sk iyNd.s;ajh ishhg 40]lska
wjia:d yg Y%u fjf<|fmd<g iudk jeä lsÍu'
iy;sl m%fõYhla ,eîu m%j¾Okh wdfhdack uKav,h
lsÍu' lsÍu i|yd l¾udka; lafIa;%fha
ksfhdað;fhl= iyNd.s lrùu' mqoa.,sl wxY
24'2' f;dr;=re yd 24'2'1' mß.Kl iy f;dr;=re ;dlaIK Wiia wOHdmk uOH ld,Sk .eyeKq <uqkaf.a
ikaksfõok lafIa;%fha by< mqyqKqjla iy wud;HdxYh iyNd.s;ajh ishhg 50]lska
;dlaIKh fj; wOHdmkhla ,eîug .eyeKq <uqka jeä lsÍu'
m%fõYh jeä lsÍu' ffO¾hu;a lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 63
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
25' ,sx.sl iy 25'1' isiqka w;r Ôjk 25'1'1' fi!LH iy YdÍßl wOHdmk fha wOHdmk wud;HdxYh flá ld,Sk fudähq, ilia lsÍu'
m%ckk l=i,;d iy ksmqK;d fldgila f,i ,sx.sl;ajh iy
fi!LH Yla;su;a lsÍu' m%ckk fi!LHh b.ekaùu i|yd
whs;Ska wka;¾l%shdldÍ fudähq, ilia lsÍu'
i|yd
m%fõYh 25'1'2' m%ckk fi!LH ms<sn| <uqka yd wOHdmk wud;HdxYh uOH ld,Sk <uqka" fouõmshka w;r
iy;sl fouõmshka w;r oekqj;aNdjhla oekqj;aNdjh we;s lsÍu'
we;s lsÍu' cd;sl <ud wdrlaIl
lsÍu'
wêldßh
26' foaYmd,k 26'1' md¾,sfïka;=fõ 26'1'1' md¾,sfïka;=fõ iy m<d;a iNdjkays ,sx.fNaoh i`oyd jQ flá ld,Sk fldagd l%uh ioyd wjYH
jHqyh ;=< iy m<d;a iNdj, fldagd l%uhla i|yd úêúOdk md¾,sfïka;= lñgq kS;s ixfYdaOkh isÿ lsÍu'
fukau wju jYfhka 1$3 l ieliSu i`oyd foaYmd,k mlaI
;SrK ldka;d ksfhdackhla iu`. ksrka;rfhka lghq;= lrñka cd;sl ldka;d lñgqj
.ekSfï iy;sl lsÍu' Tjqka fj; mSvkhla t,a, lsÍu'
ue;sjrK fldñiu
l%shdj,sfha
§ ldka;d m<d;a iNd iy m<d;a
iyNd.s;ajh md,k wud;HdxYh
jeä lsÍu'
md¾,sfïka;=fõ ldka;d
foaYmd,k n, uKav,
26'1'2' foaYmd,khg msúiSug wfmalaId cd;sl ldka;d lñgqj uOH ld,Sk foaYmd,khg msúiSug
lrk ldka;djkaf.a ksmqK;d jeä wfmalaId lrk
lsÍu i|yd úfYaI mqyqKq jevigyka m<d;a iNd iy m<d;a ldka;djkaf.a yelshdjka
ixúOdkh lsÍu' md,k wud;HdxYh j¾Okh lsÍu'
rdcH fkdjk ixúOdk
26'1'3' md¾,sfïka;=j" m<d;a iNd iy m<d;a cd;sl ldka;d lñgqj flá ld,Sk ud¾f.damfoaY ilia lsÍu
md,k wdh;k fj; ldka;djkag yd tajd foaYmd,k mlaI
msúiSu i`oyd" kdufhdackd iy ue;sjrK fldñiu úiska ms<s.ekSu'
m;aùï iïnkaO ud¾f.damfoaY ilia
lsÍu m%j¾Okh lsÍu'
64 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
26'2' rdcH iy mqoa.,sl 26'2'1' l=i,;dj u; m;alsÍu iy Wiiaùï rdcH mßmd,k wud;HdxYh flá ld,Sk m%;sm;a;sh ieliSu yd
wxYfha by, uÜgfï isÿflfrk m%;sm;a;shla ilia fldg l%shd;aul lsÍu'
;SrK .ekSfï l%shd;aul lsÍu' mqoa.,sl wxYh
ld¾hh ioyd
ldka;djka m;alsÍug
iudk wjia:d
iy;sl lsÍu'
26'3' wju jYfhka 26'3'1' ixia:d iy jHjia:dms; uKav,j, ldka;d yd <ud lghq;= uOH ld,Sk ud¾f.damfoaY ilia lsÍu
ldka;djkaf.ka ldka;d ksfhdackh ioyd wju wud;HdxYh yd l%shd;aul lsÍu'
1$3 la ixia:d jYfhka 1$3 la fjkalsÍug
iy jHjia:dms; m%;sm;a;shla y÷kajd§u' uqo,a wud;HdxYh
uKav,j,g
wdfhdack uKav,h
m;alsÍug wod< úê
úOdk l%shd;aul mqoa.,sl wxYh
lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 65
2017 - 2021
66 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
wNHka;rj wj;eka jQ mqoa.,hska iy
wdmiq meñKs irKd.;hskaf.a whs;sjdislï
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 67
2017 - 2021
68 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
wNHka;rj wj;eka jQ mqoa.,hska iy wdmiq meñKs irKd.;hskaf.a whs;sjdislï
hqO .egqï" iajdNdúl úm;a" ixj¾Okh iy wod< lreKq fya;= fldgf.k Y%S ,xldj wNHka;r wj;ekaùu iïnkaO .eg`Mjg úúO wjia:djkayS§ uqyqK md we;' hqoaOh wjidk
ùfï isg" hqoaOfhka mSvdjg m;a wNHka;rj wj;eka jQ mqoa.,hskaf.a wjYH;d idlÉPdjg n`ÿka lsÍug iy tu ixLHdj wju lsÍug jevigyka /ila wdrïN lr we;' úfYaIfhka
W;=re iy kef.kysr m<d;aj, ;u ksjdij,g wdmiq hdug fkdyels wNHka;rj wj;eka jQ mqoa.,hska oi oyia .Kkla isáhs' ;ukaf.a uq,a .ï ìï m%foaY fj; kej; meñKSfï
wfmalaIdfjka" úYd, irKd.;hka ixLHdjla bkaÈhdfõ isák w;r Tjqka ;u ujqìu fj; meñKSug wfmalaId lrhs'
kej; mÈxÑ lsÍfï l%shdj,sh ioyd myiqlï ie,iSu msKsi" Y%S ,xld rch úiska úfYaI mshjr f.k ;sfnk w;r" hqoaOfhka mSvdjg m;ajQjka wNHka;rj wj;ekaùu iïnkaOfhka
l,amj;akd úi÷ulg wod< mßmQ¾K cd;sl m%;sm;a;shla ilia lsÍu" rch úiska W;=re yd kef.kysr w;a lrf.k isá bvï tajdfha uq,a ysñlrejkag ,nd§u" wdOdr" Ôjfkdamdh
iy ksjdi ,nd§u" bvï ysñlï iy bvïj, ìïfndaïn bj;alsÍug l%shdud¾. .ekSu óg we;=<;a fõ' Bg wu;rj" ;jÿrg;a bvï uqodyeÍug ne£ isák w;r jkaÈ ,nd§u
fjkqfjka ld¾hd,hlao ia:dms; lr we;'
wNHka;rj wj;eka jQ mqoa.,hskaf.a ixLHdj wju lsÍu ;=< hï m%.;shla w;alr f.k ;snqKo" ;ju;a fndfyda wNsfhda. mj;S' tajdg wNHka;rj wj;eka jQ mqoa.,hska iy
irKd.;hskaf.a ixLHdj jeäùu" ks, jYfhka kej; mÈxÑ l< m%cdj i|yd l,amj;akd úi÷ï ,nd§u" bvïj, mÈxÑh iy bvï wdrdjq,a jeäùu" kS;s iy m%;sm;a;s rduq
m%;sfYdaOkh" iudk iyfhda.h ,nd§u iy bkaÈhdfõ isg meñKs irKd.;hska we;=¿j úfYaI wjodkug ,laúh yels mqoa.,hska idlÉPdjg nÿka lsÍu we;=<;a fõ'
fuhg wu;rj" iajdNdúl úm;a iy ixj¾Ok ld¾hhka ;=<ska isÿjk wj;ekaùfï .eg`M úi£u i|yd mßmQ¾K m%;sm;a;suh iy Wmdhud¾. l%shd;aul lsÍu w;HjYH ù we;'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 69
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
1' kej; 1'1' wNHka;r 1'1'1' .eg`Mjg uqyqK md isák fyda tjeks cd;sl m%;sm;a;s iy wd¾Ól flá ld,Sk WmfoaYk meje;aùu'
Y%s ,xldjg wj;ekajQjka ms<sn| wjodkula mj;sk lKavdhï iu`. lghq;= wud;HdxYh
meñfKk tlai;a cd;Skaf.a mq¿,a WmfoaYk'
irKd.;hska ud¾f.damfoaY nkaOkd.dr m%;sixialrK"
o we;=`Mj" uQ,O¾uj,ska Wmqgd 1'1'2' mj;akd jevms<sfj, iudf,dapkh' mqkqre;a:dmk" kej; mÈxÑ kS;s rduqj iudf,dapkh
wj;ekaùfï .kq ,enQ mj;sk lsÍï iy yskaÿ wd.ñl wjika lsÍu'
.eg`Mj rduqj iudf,dapkh lghq;= wud;HdxYh"
úi§u ioyd lsÍfuka miq"
wdmod l<ukdlrK
m%;sm;a;s yd wdmodjka fyda
wud;HxYh iu`.
kS;s rduqjla ixj¾Ok l%shdj,sh
iyfhda.S;ajfhka wfkl=;a
ilia lsÍu' fya;= fldg f.k
wud;HdxY" m<d;a iNd iy
wj;eka jQ mqoa.,hska
wfkl=;a wod< wdh;k
i|yd mßmQ¾K
cd;sl m%;sm;a;shla
ieliSu' 1'1'3' m%;sm;a;sh ilia lsÍu' wud;H uKav,h flá ld,Sk m%;sm;a;sh m%isoaO lsÍu'
1'2' m%;sm;a;sh 1'2'1' ±kg mj;sk jevms<sfj, cd;sl m%;sm;a;s iy wd¾:sl flá ld,Sk l%shdmámdá iudf,dapkh'
ld¾hlaIu f,i iudf,dapkh' lghq;= wud;HdxYh
l%shd;aul lsÍu
i|yd oekg nkaOkd.dr m%;sixialrK"
mj;sk l%shdmámdá mqkre;a:dmk" kej; mÈxÑ
1'2'2' wÆ;a l%shd mámdá ms<sfh, lsÍu' flá ld,Sk l%shdmámdá ixfYdaOkh
iudf,dapkfhka miq lsÍï iy yskaÿ wd.ñl
lsÍu'
m%;sm;a;s jeä ÈhqKq lghq;= wud;HdxYh
lsÍu'
wdmod l<uKdlrK
wud;HdxYh iu`.
taldnoaOj wfkl=;a
wud;HdxY iy m<d;a iNd
70 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
1'3' wj;ekaùï iïnkaO 1'3'1' kS;s iudf,dapkh lsÍu' cd;sl m%;sm;a;s iy wd¾Ól uOH ld,Sk iudf,daÑ; kS;s'
cd;sl m%;sm;a;sh lghq;= wud;HdxYh
iy iafõÉPdfjka 1'3'2' kS;s ixfYdaOkh lsÍu' ixfYdaê; kS;s'
f;dr kej; mÈxÑ nkaOkd.dr m%;sixialrK"
lsÍï ms<sno cd;sl mqkqre;a:dmk" kej; mÈxÑ
m%;sm;a;sh il%Sh lrùfï iy yskaÿ wd.ñl
lsÍu i`oyd kS;s lghq;= ms<sno wud;HdxYh
ixfYdaOkh lsÍu'
wdmod l<ukdlrK
wud;HxYh iu`. taldnoaOj
wfkl=;a wud;dHxY
^wdrlaIl wud;HdxYh iy
m<d;a iNd&
2' wNHka;rj 2'1' wNHka;r 2'1'1' ish¨u md¾Yajlrejka fj; cd;sl nkaOkd.dr m%;sixialrK" flá ld,Sk f;dr;=re m%pdrKh
wj;ekajQjka wj;ekajQjka m%;sm;a;sh fnod yeÍu' mqkre;a:dmk" kej; mÈxÑ iïnkaOfhka úia;r ,shd
yd kej; yd kej; lrùfï iy yskaÿ wd.ñl mÈxÑ lsÍu'
meñfKka- meñfKkakkag lghq;= ms<sno wud;HdxYh
kka w;r n,mdk m%;sm;a;sh
Tjqkag ms<sn| oekqj;aNdjh
n,mdk we;s lsÍu'
m%;sm;a;sh
^hqo .egqï
fya;=fjka
wj;ekajQ
iy wkd.;
m%;sm;a;s
fjkqfjka
l,amj;akd
úi÷ï
ms<sn|
cd;sl
m%;sm;a;sho
we;=¿j&
ms<sn|
oekqj;a
lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 71
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
3' m%;sm;a;s 3'1' m%;sm;a;s 3'1'1' iïnkaëlrK ksfhdað;hd f,i wud;H uKav,h flá ld,Sk wka;¾ wud;H lñgqjla
jHdmD;s iu. jHdmD;s kej; mÈxÑ lsÍfï wud;HdxYh ia:dms; lsÍu'
iïnkaël- iïnkaëlrKh iyNd.s lr.ksñka wka;¾ - wud;H nkaOkd.dr m%;sixialrK"
rKh l%uj;aj isÿùu lñgqjla ia:dmkh lsÍu' mqkqre;a:dmk" kej; mÈxÑ wNHka;rj wj;ekajQjkaf.a
l%uj;aj ms<snoj iy;sl ùu' lrùfï iy yskaÿ wd.ñl .eg`M ms<sn| l%shdldÍ
isÿùu ms<sno lghq;= ms<sno wud;HdxYh ie,eiau yd tys
iy;sl ùu' m%.;sh ms<snoj l%uj;a
ksrka;r hdj;ald,Skhla
mj;ajdf.k hdu'
4' hqla;sh 4'1' wj;ekajQjka i`oyd 4'1'1' ;j ÿrg;a wNHka;rj wj;ekajQjka nkaOkd.dr m%;sixialrK" flá ld,Sk ukdj hdj;ald,Sk jQ
i`oyd kS;suh ,shlshú,s fkdjk" kuq;a cd;sl m%;sm;a;sh mqkre;a:dmk" kej; mÈxÑ ,shdmÈxÑhla isÿ lsÍu'
m%fõYh ,nd.ekSfï yelshdj wkqj l,a mj;akd úi÷ï fidhd.; lrùfï iy yskaÿ wd.ñl
iy;sl lsÍu' fkdyels mqoa.,hka we;=¿j lghq;= ms<sno wud;HdxYh
wNHka;r wj;ekajQjka iy kej;
meñfKkakka ,shd mÈxÑ lsÍu' Èia;%sla f,alï ld¾hd,
4'1'2' wNHka;rj wj;ekajQjka ixLHdj nkaOkd.dr m%;sixialrK" flá ld,Sk iñlaIKh isÿ lsÍu'
iy Tjqkag wjYH ,shlshú,s mqkre;a:dmk" kej; mÈxÑ
ksYaÑ;ju oek.ekSu i`oyd lrùfï iy yskaÿ wd.ñl
iólaIKhla isÿ lsÍu' lghq;= ms<sno wud;HdxYh
72 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
4'1'4' oekqj;a lsÍfï jevigyka l%shd;aul iajfoaY lghq;= wud;HdxYh flá ld,Sk oekqj;a lsÍfï jevigyka
lsÍu' l%shd;aul lsÍu'
rdcH mßmd,k wud;HdxYh
wod< ,shú,s fnodyeÍu'
Èia;%sla f,alï ld¾hd,
nkaOkd.dr m%;sixialrK"
mqkre;a:dmk" kej; mÈxÑ
lrùfï iy yskaÿ wd.ñl
lghq;= ms<sno wud;HdxYh
4'1'5' bvï wjir m;% $ m%odkhkag wod< nkaOkd.dr m%;sixialrK" flá ld,Sk wêlaIK wdh;khla
,shlshú,s wjYH;dj u; ksl=;a l< mqkqre;a:dmk" kej; mÈxÑ ia:dms; lsÍu'
yels mßÈ cx.u tall l%shd;aul l< lrùfï iy yskaÿ wd.ñl
yels wëlaIK wdh;khla ia:dms; lghq;= ms<sno wud;HdxYh yiqrejk ,o isoaê .Kk
lsÍu'
bvï wud;HdxYh fnod yßk ,o f;dr;=re
meflac
Èia;%sla f,alï ld¾hd,
m%dfoaYSh f,alï ld¾hd,
4'2' ksis jmißhla ilia 4'2'1' wdh;k l%shd;aul lsÍfï ld¾hfha§ iajfoaY lghq;= wud;HdxYh flá ld,Sk ^w& iólaIKh
lsÍu fyda l%shd;aul u;=jk há;, myiqlï" mqyqKqj"
l< yels wdh;k kjHlrKh we;=`M jmißfha yd nkaOkd.dr m%;sixialrK" ^wd& mr;r y÷kd.ekSu
ia:dms; lsÍu' iïm;aj, mr;rh yÿkd.ksñka tajd mqkqre;a:dmk" kej; mÈxÑ
lrùfï iy yskaÿ wd.ñl ^we& .kq ,enQ mshjr
idlÉPdjg ,la lsÍu'
lghq;= ms<sno wud;HdxYh'
4'3' hqla;sh iy kS;suh 4'3'1' udisl kS;s lojqre iy f;dr;=re wêlrK wud;HdxYh flá ld,Sk kS;s wdOdr hdka;%Kh
fiajdjka fj; oek.ekSfï whs;sh ms<sno úê úldYkh lsÍu'
m%fõYh ie,iSu' úOdkhkag wkqj" wj;eka jq kS;s wdOdr fldñiu
mqoa.,hka i|yd fkdñf,a kS;suh
wdOdr ,nd.ekSug yels jk mßÈ
mj;sk kS;s wdOdr hdka;%Kfha
úldYkhla isÿ lsÍu'
4'3'2' kej; mÈxÑ lsÍfï l%shdj,sfhka flá ld,Sk kej; mÈxÑ lsÍfï
miq" wNHka;rj wj;ekajQjka yg l%shdj,sfhka miq
kS;s wdOdr m%fõYh iy;sl ùu' ikaksfõok hdka;%Kh
ia:dms; lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 73
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
4'3'3' m%;s,dN i`oyd n,meje;afjk wêlrK wud;HdxYh flá ld,Sk ks¾Kdhl m%ldYhg m;a
ish¨u ks¾Kdhl lsisÿ wdldrhl l<hq;= w;r ,ndÿka
fjkiafldg ie,lSulska f;drj" m%;s,dN ms<sno jd¾;d
úksúoNdjfhka hq;a" iudkd;au;dj úksúonúka iukaú; hq;=h'
u; mokï jQ úfYaIfhkau .eg¨jg
uqyqKmEfï wjodkula iys;
lKavdhï yd ldKav wdjrKh jk
mßÈ ilia úh hq;=h'
4'3'4' w;=reoka jQ mjqf,a idudðlhska wêlrK wud;HdxYh flá ld,Sk wNHka;rj wj;ekajQjkag
fiùug iyfhda.h - w;=reokajQjka w;=reoka jqjka ms<sno
ms<sn| ld¾hd,h nkaOkd.dr m%;sixialrK" ld¾hd,hg msúiSfï úê
mqkqre;a:dmk" kej; mÈxÑ úOdk ieliSu'
lrùfï iy yskaÿ wd.ñl
lghq;= ms<sno wud;HdxYh'
w;=reokajQjka ms<sn|
ld¾hd,h
4'3'5' ffjoH m%;sldr iy ufkda cd;sl <ud wdrlaIl flá ld,Sk uOHia:dk ia:dms; lsÍu'
WmfoaYk isg Tjqka fjkqfjka wêldßh
kS;suh ldrKdj,§ fmkS isàu" ia;%S mqreI iudkd;au;dj
jD;a;sh mqyqKq fiajd iemhSu olajd m<d;a uÜgfï <ud ms<sn| jevigyka l%shd;aul
i;%S mqreINdjh u; mokï jQ wdrlaIl iy mßjdi lsÍu'
m%pKav;ajhg f.dÿre jQ" <ud iy wêldßh
jeäysá ldKav fjkqfjka iydhl
uOHia:dk ia:dms; lsÍu'
4'3'6' läkñka jkaÈ i|yd ysñlï úNd. wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk úfYaI wêlrK msysgqùu'
fldg ;SrKh lsÍu i|yd úfYaI ysñlï neyer l< wjia:d
wêlrK msysgqùu' ksßlaIKh'
74 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
4'3'7' fmd,Sish iy wfkl=;a rdcH wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk NdIdfõ m%úk;ajh olajk
wdh;k wNHka;r wj;ekajQjkaf.a whg m;aùï ,nd§u'
NdIdjka .ek m%ùK;djhla we;s
ks,Odßkaf.ka iukaú; nj ;yjqre
lsÍu'
4'3'8' Èia;%sla uÜgñka ÿla .ekú,s wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk ÿla.ekú,s uKav,h
uKav,hla msysgqùu ia:dms; lsÍu'
4'3'9' ÿla .ekú,s lñgqfõ ;SrKj,g wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk iqÿiq kS;s y÷kajd §u'
tfrysj wNshdpkd läkñka by<
wêlrKhl úNd. lsÍug m%fõYh
ie,iSu i`oyd wNshdpk wdh;khla
ia:dms; lsÍu'
4'3'10' iEu l%shdldrlula i|ydu ksfhda. wêlrK wud;HdxYh uOH ld,Sk iudf,dapkh iïmQ¾K
lr we;s mßÈ kS;sh iudf,dapkh lsÍu'
lsÍu yd wjYH ;ek§ fhdod.ekSu' nkaOkd.dr m%;sixialrK"
mqkqre;a:dmk" kej; mÈxÑ wjYH kï kS;s
lrùfï iy yskaÿ wd.ñl ixfYdaOkh'
lghq;= ms<sno wud;HdxYh'
bvï wud;HdxYh
5' Pkaoh 5'1' leue;af;ka 5'1'1' ,shdmÈxÑh iy M,odhS iyNd.s;ajh ue;sjrK fldñiu uOH ld,Sk kS;s iudf,dapkh'
m%ldY yereKúg" uq,a we;slsÍug" kS;s ixfYdaOkh lsÍu
lsÍfï mÈxÑ ia:dkj,g ioyd mj;akd kS;sh iudf,dapkh wud;H uKav,h kS;s ixfYdaOkh'
whs;sh wdmiq meñKsfuka lsÍu'
md¾,sfïka;=j
;yjqre f;drj ,shdmÈxÑh
lsÍu iy yd M,odhs 5'1'2' oekqj;aNdjh we;s lsÍu' ue;sjrK fldñiu uOH ld,Sk oekqj;a lsÍfï jevigyka
wdrlaId iyNd.s;ajhla i|yd meje;aùu'
lsÍu' myiqlï ie,iSu' nkaOkd.dr m%;sixialrK"
mqkre;a:dmk" kej; mÈxÑ
lrùfï iy yskaÿ wd.ñl
lghq;= ms<sno wud;HdxYh'
5'1'3' ixfYdaê; kS;s l%shd;aul lsÍu ue;sjrK fldñiu uOH ld,Sk Pkaoh m%ldY lsÍug
myiqlï we;slsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 75
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
6' wj;eka 6'1' wj;eka ck;djg 6'1'1' uQ,sl iólaIKhla isÿ lsÍu' ue;sjrK fldñiu flá ld,Sk iólaIK iïmQ¾K lsÍu'
ck;djg iaÒr úiÿula ,eî
iaÒr we;s nj ;yjqre nkaOkd.dr m%;sixialrK" wNHka;rj wj;ekajQjka
úi÷ula lsÍu' mqkqre;a:dmk" kej; mÈxÑ ,shdmÈxÑfhka bj;a lsÍu'
,eî we;s lrùfï iy yskaÿ wd.ñl
nj ;yjqre lghq;= ms<sno wud;HdxYh
lsÍu'
6'1'2' mßmQ¾K iólaIKhla isÿ lsÍu' Èia;%sla f,alï ld¾hd,
7' bvï kej; 7'1' kej; meñKsï 7'1'1' uQ,sl wOHhkfhka miqj ìïfndaïn ue;sjrK fldñiu uOH ld,Sk m%;sY;hla f,i fndaïn
,nd§fï § iqrlaIs; lsÍu i|yd bj;a lsÍfï lghq;= fõ.j;a lsÍu' bj;a lsÍfï lghq;=j,
tajd m%fõY bvï ìïfndaïnj,ska nkaOkd.dr m%;sixialrK" jeäùu'
úh yels f;dr njg iy;sl mqkqre;a:dmk" kej; mÈxÑ
$ mÈxÑ ùu' 7'1'2' ìïfndaïn iys; m%foaYj, lrùfï iy yskaÿ wd.ñl flá ld,Sk m%;sY;hla f,i
úh yels $ fjfik ish¨u fokd i`oyd" tys lghq;= ms<sno wud;HdxYh fndaïnj,g b,laljQ
Ndú; l< wk;=reodhl nj iy .;yels mqoa.,hskaf.a ixLHdj'
l%shdud¾. ms<sn|j oekqj;a lsÍfï wdrlaIl wud;HdxYh
$ mdúÉÑ
l< yels jevigyka jeä ÈhqKq lsÍu' jevigyka ixLHdj'
cd;sl ìïfndaïn bj;a
;;a;ajfha lsÍfï uOHia:dkh
mej;Su' 7'1'3' fndaïn bj;a lsÍu i|yd wëlaIK flá ld,Sk wëlaIK hdka;%Kh
hdka;%Khla ia:dms; lsÍu' l%shd;aulh'
7'2' kej; mÈxÑ lsÍu 7'2'1' bvï Y=oaO lsÍu i|yd jevms<sfj,la wdrlaIl wud;HdxYh uOH ld,Sk jevigyka ia:dms; lsÍu
i|yd wfmalaIs; ieliSu' [yuqodj úiska bvï ksoyia
bvïj, úYd, f,i lrk m%foaYj,]
.ia jeù ;sîu" 7'2'2' hdka;%sl WmlrK ,nd§u iy kej; flá ld,Sk hdka;%K ia:dms; lsÍu
yuqodj úiska Ndú; meñfKkakkag bvï Y=oaO lsÍug nkaOkd.dr m%;sixialrK"
fkdl< bÈlsÍï" wjir ,efnk hdka;%Khla ioyd mqkqre;a:dmk" kej; mÈxÑ bvï Y=oaO lsÍug iQodkï
iqkanqka wdÈfhka úê úOdk ilia lsÍu' lrùfï iy yskaÿ wd.ñl lr ;sfnk WmlrK lÜg,
f;dr nj iy;sl lghq;= ms<sno wud;HdxYh' .Kk
lsÍu'
7'2'3' uq,a .ï ìï m%foaYj, ^mdrj,a" wod< f¾Åh wud;HdxY flá ld,Sk fmr ;;ajhg f.k tau
mdie,a" <sx hkdÈh& uQ,sl há;, wdrïN lr" wjika lsÍu'
myiqlï fmr ;;a;ajhg m;a lsÍu' Èia;%sla f,alï ld¾hd,
76 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
8' wka;¾ iy 8'1' w;=re ld,Sk ksjdi 8'1'1' bvï ix.Kkhla meje;aùu nkaOkd.dr m%;sixialrK" flá ld,Sk w;=re ksjdi imhd§u'
fjkiajk ,nd§u mqkqre;a:dmk" kej; mÈxÑ
mshjr ioyd lrùfï iy yskaÿ wd.ñl mßmQ¾K ksjdi
úê úOdk lghq;= ms<sno wud;HdxYh' jevigykla l%shd;aul
lsÍu'
bvï wud;HdxYh
ksjdi yd bÈlsÍï
wud;HdxYh
9' w,a,df.k 9'1' wNHka;rj 9'1'1' ñkskafodare ckrd,a bvï wud;HdxYh flá ld,Sk fiajlhska mqyqKq lsÍfï
we;s bvï wj;ekajQjkag bvï fomd¾;=fïka;=fõ fiajl ixLHdj wjia:d jeälsÍu'
ksoyia lsÍu' m%fõYh iy ysñ jeä lsÍu iy mqyqKqj ,nd§u iy
foa ioyd m%fõYhg fm!oa.,sl wxYfha ñkskafodarejka fldka;%d;a moku
myiqlï ie,iSu' fj; fldka;%d;a ,nd§u' u; ñkskafodarejka
imhd.ekSu'
9'2' yuqodj iy fmd,siSh 9'2'1' yuqod mßyrKh hgf;a mj;sk wdrlaIl wud;HdxYh flá ld,Sk is;shï.; lsÍu iïmq¾K
úiska mßyrKh ish¨u bvï ms<sn| mßmQ¾K lsÍu'
lrk bvï ms<snoj is;shï.; lsÍula isÿ lsÍu' iajfoaY lghq;= wud;HdxYh
iudf,dapkhla isÿ
bvï wud;HdxYh
lr kej; ,nd§u' 9'2'2' cd;sl wdrlaIdj yd ixj¾Ok flá ld,Sk bvï y÷kd.ekSu iy l,ska
ld¾hh i|yd wjYH jk bvï nkaOkd.dr m%;sixialrK" l,g úu¾Ykh l< yels
y÷kd.ekSu iy ta ms<sno úu¾Ykh mqkre;a;dmk" kej; mÈxÑ hdka;%Khla ia:dms; lsÍu'
lsÍu' lrùfï iy yskaÿ wd.ñl
lghq;= ms<sno wud;HdxYh'
9'2'3' yuqodj iy wfkl=;a wh úiska bvï flá ld,Sk ld, rduqjla ilia lsÍu'
ksoyia l< hq;= ld, iSudjla ilia Èia;%sla uÜgñfï l%shdldÍka
lsÍu'
wod< wfkl=;a l%shdldÍka
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 77
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
9'3' uq,a bvug kej; 9'3'1' uQ,a bvu kej; ,nd §ug fkdyels wdrlaIl wud;HdxYh flá ld,Sk jkaÈ uqo,a ,nd§fï
hdfï fkdyelshdj' wjia:djl §" ta fjkqjg Bg iudk ks¾Kdhl Ndú;h iy
jákdlulska hq;a bvula fyda jkaÈ Èia;%sla f,alï ld¾hd, m%isoaO lsÍu'
uqo,la ,nd§ug m%;smdok ilia
m%dfoaYSh f,alï ld¾hd, úl,am bvï fyda jkaÈ uqo,a
lsÍu'
,nd §u'
9'3'2' iudc - wd¾Ól ;;a;ajhka" Ôjk nkaOkd.dr m%;sixialrK" uOH ld,Sk ks¾foaY l%shd;aul lsÍu
;;a;ajhka iy Ôj;aùu" j.d lghq;= mqkqre;a:dmk" kej; mÈxÑ yd jeä ÈhqKq lsÍu ioyd
isÿ lsÍu ioyd úiÿï ks¾foaY lsÍu lrùfï iy yskaÿ wd.ñl isoaëka iudf,dapkh'
ioyd kej; mÈxÑh iudf,dapkh lghq;= ms<sno wud;HdxYh'
lsÍu'
9'3'3' wNHka;rj wj;ekajQjkaf.a bvï nkaOkd.dr m%;sixialrK" flá ld,Sk wod< bvï .eiÜ lsÍug
lsishï kS;suh lreKq u; fjka mqkqre;a:dmk" kej; mÈxÑ fya;= fiùu'
lsÍu" rlaIs; f,i mj;ajdf.k hdu lrùfï iy yskaÿ wd.ñl
.eiÜ lrk ,o ish¨u
f,i .eiÜ lr ;sfí kï ta ms<sno lghq;= ms<sno wud;HdxYh
bvï úu¾Ykh lsÍu'
;SrK yd kS;s iudf,dapkhlg ,la
iqÿiq n,OdÍka ^Wod -
lsÍu' .eiÜ lsÍug m%udKj;a
uyje,s wêldßh" jk
fya;= fkdue;s úg" tu
ixrlaIl fomd¾;fïka;=j&
;SrK m%;sfYdaOkh lsÍu
fyda wjx,.= lsÍu'
wjYH kï kS;s" úu¾Ykh
lsÍu'
9'4' n,y;aldrfhka 9'4'1' kS;suh whs;sh ;yjqre lrk" wdrjq,a wêlrK wud;HxYh flá ld,Sk wdrjq,a ksrdlrKh lsÍu
w;am;a lr.ekSï ksrdlrKh ioyd bjy,a jk iy kS;suh whs;sjdislï
fya;=fjka mek hdka;%Khla ks¾udKh lsÍu' ;yjqre lsÍu'
k`.sk .eg¨
ksrdlrKh lsÍu' 9'4'2' bvï mjrd§fï jevigykla ilia bvï wud;HxYh uOH ld,Sk jevigyk ilia lsÍu'
lsÍu iy tu bvï mjrd§fï moku
wëlaIKh lsÍu' wëlaIK hdka;%Khla
ia:dms; lsÍu'
9'4'3' n,y;aldrfhka bvu w;am;a lr.;a bvï wud;HxYh flá ld,Sk bvu kS;Hdkql+, ysñlreg
mqoa.,hd hï wjia:djl § bj;a Ndr§u'
lsÍug isÿjqjfyd;a tu ;eke;a;dg
;djld,sl ksjdila fyda bvula
,nd§u'
78 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
10' foaYmd,kuh 10'1' .egÆj wOHhkh yd 10'1'1' wka;¾ - m%cd .eg¿ fyda wdrjq,a nkaOkd.dr m%;sixialrK" flá ld,Sk m%foaY is;shï .; lsÍu'
jYfhka ksrdlrKh' mj;sk bvï is;shï .; lsÍu iy mqkqre;a:dmk" kej; mÈxÑ
ixfõ§ mdol fya;= f,aLk.; lsÍu' lrùfï iy yskaÿ wd.ñl jd¾;d ms<sfh, lsÍu'
wka;¾ - lghq;= ms<sno wud;HdxYh
m%cd .egÆ 10'1'2' kej; mÈxÑ lrjQ wNHka;rj flá ld,Sk hdka;%K ilia lsÍu'
ksrdlrKh wj;ekajQjka yd i;aldr m%cdj wod< m%dfoaYsh f,alï
lsÍu' w;r mj;akd .eg¨ iïnkaOj ld¾hd,
l,a mj;akd úi÷ula we;s lsÍug Èia;%sla f,alï ld¾hd,
hdka;%Khla ieliSu'
11' fjkia f,i 11'1' fjkia f,i 11'1'1' wod< mk;a iïmQ¾Kfhka wêlrK wud;HdxYh flá ld,Sk kS;s úu¾Ykfhka wk;=rej
fkdi,ld fkdi,ld bvï iudf,dapkh lsÍu' ^bvï ixj¾Ok ixfYdaOkh lsÍu'
bvï mejÍu iy;sl wd{d mk; iy rdcH bvï wd{d bvï wud;HdxYh
,nd§u' lsÍug wjYH mk;&
kS;s iy ms<sfj;a
iudf,dapkh lsÍu' 11'1'2 uq,sl jYfhka ;ks whs;sh ;yjqre bvï wud;HdxYh yjq,a whs;sh ia:dms; lsÍu'
lr.;a wjia:djl § yer" yjq,a
whs;sh hgf;a bvï fjka lsÍu'
11'1'3' fjkia f,i fkdi,ld bvï bvï wud;HxYh iy wod< wêlaIK hdka;%Kla
fjkalsÍu iy;sl lsÍug iy" .Dy f¾Åh wud;HdxY ia:dms; lsÍu'
uq,sl ixl,amh l%shd;aul lsÍug
kshduk hdka;%Khla msysgqùu' m%dfoaYSh f,alï ld¾hd, oekqj;a lsÍfï jevigyka'
11'1'4' mj;akd mßmd,kuh ndOl bvï wud;HxYh" iy wod< flá ld,Sk úu¾Ykh wjika lsÍu'
úu¾Ykh' f¾Åh wud;HdxY
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 79
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
12' fojk yd 12'1' fojk yd ;=kajk 12'1'1' m%;sm;a;sh ilia lsÍu' wud;H uKav,h flá ld,Sk m%;sm;a;shla ilia lsÍu'
f;jk mrïmrdfõ
mrïmrdfõ wNHka;rj
wNHka;rj wj;ekajqjka
wj;eka iïnkaOfhka wod<
jQjkag m%;sm;a;s ia:dms;
iy kej; lsÍu'
meñfKka-
kkayg 12'2' m%;sm;a;sh l%shd;aul 12'2'1' m%;sm;a;sh l%shd;aul lsÍu' nkaOkd.dr m%;sixialrK" È.= ld,Sk fojk yd f;jk
iaÓr úi÷ï lsÍu' mqkqre;a:dmk" kej; mÈxÑ mrïmrdfõ wNHka;rj
,nd§fï lrùfï iy yskaÿ wd.ñl wj;eka jqjkag bvï
m%;smdok lghq;= ms<sno wud;HdxYh fjkalsÍu'
bvï wud;HdxYh
13' m%udKj;a 13'1' ishÆ .Dyia: 13'1'1' wju m%ñ;skag wkqj mdkSh c,h c, iïmdok yd flá ld,Sk mdkSh c, iemhqï ia:dms;
mdkSh c,h wjYH;d iïmQ¾K iemhSu' c,dm%jdyk wud;HdxYh lsÍu'
,nd§u' lr .ekSug wjYH
;srir mdkSh c, .Dyia: c, ms<shï tall
iemhqula iy;sl ,nd§u'
lsÍu'
13'1'2' .Dyia: mßyrKhg yd îug iqÿiq jdß ud¾. yd c, iïm;a c, iïm;a ixLHdj mÍlaId
nj ;yjqre lr .ekSug c,fha l<uKdlrK wud;HdxYh lsÍu'
.=Kd;aul ;;a;ajh ks;sm;d mßlaId
lsÍu'
80 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
14' ikSmdrlaIdj 14'1' ÿ¾j, mqoa., 14'1'1' ixialD;sfha iajNdjhka iy fi!LH wud;HdxYh flá ld,Sk ud¾f.damfoaY ia:dms; lsÍu'
i|yd jQ lKavdhï ms<snoj ms<sfj;a ie,ls,a,g .ksñka"
whs;sh ksis i,ld ne,Sula cd;Hka;r iïu;hka yd iu.dój" wod< f¾Åh wud;HdxY ie,eiau ilia lsÍu'
iy;sl isÿ lrñka" ia;%S iksmdrlaIl m%ñ;Ska ms<sno cd;sl
m<d;a fi!LH wud;HdxYh ck.ykfha m%;sY;hla
lsÍu' mqreINdjh yd ud¾f.damfoaY ia:dms; lsÍu'
f,i wjYH myiqlï
ixfõ§ jk whqßka Èia;%sla f,alï ld¾hd, m%udKh
ikSmdrlaIl whs;sh
;yjqre lsÍu' m%dfoaYSh f,alï ld¾hd, ish¨u md¾Yajlrejka úiska
ud¾f.damfoaYk ms<sme§u'
15' jkaÈ i|yd 15'1' jkaÈ i`oyd mßmQ¾K 15'1'1' jkaÈ ,nd§fï úúO me;slv jkaÈ ,nd§u ms<sno flá ld,Sk jkaÈ m%;sm;a;sh yd
m%;sm;a;shla rduqjla ilia lsÍu' wjOdkhg fhduq jk m¾mQ¾K jkaÈ ld¾hd,h jevigyka rduqj ilia
y÷kajd §u' m%;sm;a;shla we;s lsÍu iy tys lsÍu'
l%shdldrlïj,g n,mEï l< yels nkaOkd.dr m%;sixialrK"
iy oekqïÈh yels jevigykla mqkre;a:dmk" kej; mÈxÑ
iemhSu' lrùfï iy yskaÿ wd.ñl
lghq;= ms<sno wud;HdxYh
15'1'2' jkaÈ ,nd§u iïnkaOfhka mj;sk iajfoaY lghq;= wud;HdxYh flá ld,Sk jkaÈj,g wh;ajkafka
.eg¿ ms<snoj oekqj;aNdjh by< l=ulao" th m%cdjg
kexùu' rdcH mßmd,k wud;HdxYh bjy,a jkafka flfiao
hkak ms<sn| jvd fyd|
wjfndaOhla ,nd .ekSu'
16' jkaÈ i|yd 16'1' jkaÈ i|yd úê 16'1'1' lafIa;% ksfhdackhla iys; jkaÈ i|yd ld¾hd,h uOH ld,Sk mÍlaId yd jkaÈ i|yd
ld¾hd,hla úOdk ie,eiaùu ld¾hd,h ia:dms; lsÍu' úêúOdk ie,eiaùu i|yd
msysgqùu' i|yd úfYaI{hskaf.a úfoaY lghq;= wud;HdxYh ia:sr wdh;khla ks¾udKh
oekqu yd iïm;a lsÍu'
nkaOkd.dr m%;sixialrK"
iys; wdh;khla
mqkre;a:dmk" kej; mÈxÑ
msysgqùu' 16'1'2' tu ld¾hd,fha n,m;%h ms<sn| uOH ld,Sk oekqj;a lsÍfï jevigyka'
lrùfï iy yskaÿ wd.ñl
oekqj;a lsÍu iy ck;djf.ka lghq;= ms<sno wud;HdxYh
woyia $ fhdackd ,nd .ekSu'
wod< f¾Åh wud;HdxY
16'1'3' jkaÈ f.ùu ioyd ld¾hd,h ;=< uOH ld,Sk wruqo,la msysgqùu'
mSvdjg m;ajqjkaf.a wruqo,la
msysgqùu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 81
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
17' wNHka;rj 17'1' idOdrK whqßka 17'1'1' wNHka;r wj;eka jqjka $ kej; jkaÈ i|yd ld¾hd,h iy flá ld,Sk jkaÈ ,ndfok fhdackd
wj;ekajqjka jkaÈ ,nd§u' meñfKkakkaf.a j;auka wjYH;d wod< f¾Åh wud;HdxY l%uh ia:dmkh lsÍu'
iy kej; idlÉPdjg ,la flfrk idOdrK
meñfK- jkaÈ l%uhla y÷kd .ekSu;a" jkaÈ
kakka ,nd§u úYajikSh" úksúoNdjhlska
ioyd jkaÈ hq;a l%shdj,shla yryd isÿ lsÍu'
,ndfok
l%u' 17'1'2' jkaÈ l%uh ms<sn| wNHka;rj flá ld,Sk mj;ajk ,o i;aldrl
wj;ekajqjka iy kej; jevigyka m%udKh iy
meñfKkakka oekqj;a lsÍug whÿïm;a m%udKh
i;aldrl jevigyka l%shd;aul lsÍu
iy whÿïm;a le|ùu'
18' jkaÈ 18'1' idOdrK f,i 18'1'1' jkaÈ f.ùfï l%uhg we;=<;a l< jkaÈ i|yd ld¾hd,h flá ld,Sk úYajikSh;ajfhka hq;a
f.ùfï wNHka;rj wj;eka hq;= m%foaY y÷kd .ekSu' iu jkaÈ f.ùfï l%uhla
l%ufõo jqjkayg" kej; úfoaY lghq;= wud;HdxYh" l%shd;aul lsÍu'
y÷kajd §u' meñfKkakkag jkaÈ iy wod< f¾Åh wud;HdxY
f.ùu ;yjqre lsÍu' 18'1'2' idOdrK f,i jkaÈ f.ùu'
19' wj;eka ùï 19'1' wj;ekaùï 19'1'1' wj;ekaùug n,mdk fya;=j, nkaOkd.dr m%;sixialrK" flá ld,Sk wNHka;rj wj;eka
kej; we;s iïnkaO wkd.; uQ,drïNh y÷kd.ekSu iy wkd.; mqkre;a:dmk" kej; mÈxÑ jqjka iy kej;
fkdùug rgdj je<elaùu wj;ekaùï i`oyd uq,aúh yels lrùfï iy yskaÿ wd.ñl meñfKkakkaf.a wjYH;d
j.n,d iy l,amj;akd fya;= fiùu iy l,amj;akd úi÷ï lghq;= ms<sno wud;HdxYh y÷kd.ekSug" l,amj;akd
.ekSu' úi÷ulg ;¾ckhla j,g ;¾ckhka úh yels lreKq úi÷ï iy l%ufõohla
úh yels idOl idlÉPdjg ,la l< yels fia wjYH wod< f¾Åh wud;HdxY" iy wjfndaO lr .ekSu'
idlÉPdjg ,la mshjr .ekSu' m<d;a iNd
lsÍu'
19'1'2' wjia:djka kshdukh lsÍu i`oyd flá ld,Sk ikaksfõok Wmdh ud¾.
m%cd lKavdhï Wiia lsÍu iy iy mQ¾j wk;=re we`.ùfï
wkd.;fha wj;ekaùï isÿ fkdùu moaO;s ia:dms; lsÍu'
i`oyd rcfha ks,OdÍka iu`. tlaj
lghq;= lr th idlÉPdjg ,la
lsÍug ie,eiaùu'
82 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
20' wNHka;rj 20'1' wNHka;rj 20'1'1' úksúoNdjfhka hq;a" idOdrKj nkaOkd.dr m%;sixialrK" flá ld,Sk mqkre;a:dmk l%u ia:dmkh
wj;ekajq- wj;ekajqjka wjYH;d imqrd,Su i|yd l%u mqkre;a:dmk" kej; mÈxÑ lsÍu'
jkag iy iy kej; y÷kajd§u yd l%shd;aul lsÍu' lrùfï iy yskaÿ wd.ñl
kej; meñfKkakkaf.a lghq;= ms<sno wud;HdxYh
meñfKka- mqkre;a:dmk
kkag wjYH;d idlÉPdjg
udkisl ,la lsÍu'
fi!LH"
ffjoH
iy iudc
- wd¾Ól
mqkre;a-
:dmk
jevigyka
y÷kajd§u'
21' ufkda - 21'1' kej; 21'1'1' ufkda - iudchSh WmfoaYk fiajd fi!LH wud;HdxYh flá ld,Sk b,lal.; mqoa.,hka
iudchSh mÈxÑlsÍïj,ska meje;aùu' ixLHdj'
iydh miq iydh we;=Æj" iudc iún,.ekaùfï iy
,nd§u' wNHka;rj wj;eka iqNidOk wud;HdxYh b,lal.; ck;djf.a ck
jqjka iy kej; úldYkh'
m<d;a fi!LH wud;HdxYh
meñfKkakkag
l%shd;aul lrk ,o
ufkda - iudchSh
jevigyka m%udKh'
wdrlaIdj ,nd§u'
21'1'2' wfkHdakH iydh ,nd§u msKsi flá ld,Sk lKavdhï ks¾udKh lr
foaYsh jYfhka mqyqKqj ,;a mqyqKq lsÍu'
lKavdhï ks¾udKhg lghq;= lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 83
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
22' wNHka;rj 22'1' jix.; iy fndajk 22'1'1' orejka i|yd ^wjYH;dj u; fi!LH wud;HdxYh flá ld,Sk tkak;a ,ndÿka mqoa.,hka
wj;ekajqjka frda. je<elaùu' jeäysáhka& tkak;a ,nd§u iy;sl ixLHdj'
w;r fi!LH lsÍu iy" miqúmru i|yd iqÿiq m<d;a fi!LH wud;HdxYh
;;ajh by< ffjoH jd¾;d mj;ajdf.k hdu' tkak;a lsÍï i|yd
kexùu' orkakg jQ mßY%uhka'
22'1'2' frda. yÿkd .ekSu flfrys flá ld,Sk frda. ksjdrK jevigyka
wjOdkh fhduqlr" frda. ksjdrK ia:dms; lsÍu'
jevigyka ilia lsÍu'
22'2' fi!LH wOHdmkh 22'2'1' f;dr;=re ,nd§u yd uQ,sl fi!LH wud;HdxYh flá ld,Sk f;dr;=re ,nd § we;s
by< kexùu' fi!LH yd ikSmdrlaIdj iïnkaO m%cdfõ m%;sY;hla f,i
ud¾f.damfoaYk' j¾Okh'
22'2'2' foaYsh jYfhka ms<s.;a jD;a;slhska iudc iún,.ekaùfï iy flá ld,Sk fufyhjk ,o jevigyka
yryd fi!LH wOHdmkh ,nd§u' iqNidOk wud;HdxYh ixLHdj'
22'3' fi!LH fiajd 22'3'1' orejka" ,sx.sl wmpdr yd fjk;a fi!LH wud;HdxYh flá ld,Sk mqyqKqj ,ndÿka fi!LH
ks,OdÍka mqyqKq wdldrfha ysxikhkag f.dÿre jQjka" fiajd ks,OdÍka ixLHdj'
lsÍu' udkisl iydh wjYH mqoa.,hka
iu. jev lghq;= lsÍfï§ úfYaI
ie,ls,a,la oelaúh hq;= nj
y`ÿkdksñka" fi!LH fiajd ks,OdÍka
yg mqyqKq wjia:d ,nd§u'
84 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
22'4' fi!LH fiajdjka 22'4'1' idhkhka ia:dmkh lsÍu' fi!LH wud;HdxYh uOH ld,Sk idhk ixLHdj'
fj; m%fõYh
,nd§u' 22'4'2' ia:dkSh ffjoH fiajd ,ndÈh ,ndÿka fiajd ixLHdj'
fkdyels wjia:dj,§ m%jdyk
m%;smdok iy .s,ka r: fiajd
iemhSu'
23' wOHdmkh 23'1' wNHka;rj 23'1'1' <.u mdi, fj; hdug yels jk wOHdmk wud;HdxYh flá ld,Sk ,ndÿka y÷kd.ekSfï
i|yd wj;ekajqjkag iy mßÈ ;djld,sl yeÿkqïm;la ,nd§u' ,shú,s'
m%fõYh' kej; meñfKkakka iudc iún,.ekaùufï iy
yg ndOdjlska iqNidOk wud;HdxYh
f;drj" wOHdmkh 23'1'2' mdi,a hdu i|yd wNHka;rj ,ndÿka m%jdyk myiqlï
wj;ekajqjka iy kej; meñKs m<d;a wOHdmk wud;HxYh yd wdrlaIdj'
,eîfï wjia:d
iy;sl lsÍu' whf.a orejka yg" m%jdyk myiqlï
iy wdrlaIdj iy;sl lsÍu'
23'1'3' orejka i|yd w;sf¾l wOHhk ,ndÿka w;sf¾l wOHhk
lÜg, ,nd§u' lÜg, .Kk'
23'1'4' mdi,a ks, weÿï iy uQ,sl ,smsøjH ,ndÿka ks, weÿï $ ,smsøjH
iemhSu' m%udKh'
23'1'5' wd¾Óluh iy ksjfia ;;a;ajhka mj;ajk ,o jevigyka
u; mdi,a hd fkdyels wNHka;rj .Kk'
wj;ekajq kj fhdjqka úfha wh
i|yd úl,am mdi,a fyda ksmqK;d
mqyqKq jevigyka l%shd;aul lsÍu'
23'1'6' m%Odk úNd. i|yd úfYaI úNd. iQodkï l< úfYaI úNd.'
Yd,d iQodkï lsÍu'
23'1'7' <uqka i|yd úfYaI wjOdkhla fhduq ,ndÿka m%fõYhka'
lrñka" wNHka;rj wj;ekajqjka
i|yd mqia;ld, ^cx.u& i|yd
m%fõYùfï wjia:dj ysñlr §u'
23'1'8' .egqï iy wdmod ksid mSvdjg m;a mdi,a h<s ilia lsÍu iy
m%foaYj, mdi,a m%;sixialrKh lr w¿;ajeähd lsÍu'
ms<silr lsÍu ;yjqre lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 85
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
24' ixl%dka;s 24'1' kej; mÈxÑùu 24'1'1' wNHka;rj wj;ekajqjka iy kej; nkaOkd.dr m%;sixialrK" uOH ld,Sk iyfhda.h wjYH m%udKfha
wjia:dfõ§ wdrïNfha§ wd¾Ól meñfKkakka wd¾Óluh jYfhka mqkre;a:dmk" kej; mÈxÑ wvqùu'
uQ,sl iydh ,nd§u' Yla;su;a jk;=re iyfhda.h lrùfï iy yskaÿ wd.ñl
wjYH;d ,nd§ug lghq;= lsÍu' lghq;= ms<sno wud;HdxYh
imqrd we;s
njg iy;sl uqo,a wud;HdxYh
lsÍu'
25' Kh 25'1' Kh ,nd .ekSfï 25'1'1' iajhx /lshd iy iq¿ yd uOH uqo,a wud;HdxYh flá ld,Sk ,ndÿka Kh'
myiqlï m%fõYh jeälsÍu' mßudK l¾udka; ysñhka i|yd Kh
,nd.ekSfï myiqlï ie,iSu' m<d;a iNd
yelshdj
iy;sl 25'1'2' Kh wdmiq f.ùfï l%u .ek oekqj;a laIqø Kh l%u ^Wod' iKi&
lsÍu' lsÍfï iydh fiajd ks¾udKh lsÍu'
26' m%udKj;a 26'1' Ôjfkdamdh 26'1'1' Ôjfkdamdh ud¾. ms<sno b,lal.; fjf<| wud;HdxYh uOH ld,Sk mqyqKq yd wOHdmksl
Ôjfkdamdh ud¾.j,g jvd fyd`o mqyqKq iy wOHdmk jevigyka jevigyka l%shd;aul lsÍu'
ud¾. m%fõYhla ,nd§u' y÷kajd§u' iudc iún,.ekaùfï iy
iy;sl iqNidOk wud;HdxYh
lsÍu' 26'1'2' fjf<om, iy ñ,§ .ekSï w;r iïnkaO;d j¾Okh lsÍu'
iïnkaO;d ÈhqKq lsÍu' iudc iún,.ekaùï iy
iqNidOk wud;HdxYh
27' há;, 27'1' wd¾Ól lghq;= i|yd 27'1'1' kej; mÈxÑ lsÍï isÿ lsÍug úÿ,s yd n,Yla;s È.= ld,Sk há;, myiqlïj,g
myiqlï iyk ñ,g há;, b,lal flfrk fmfoiaj, há;, wud;HdxYh m%fõYh we;s ksjdi .Kk'
i|yd myiqlï ,nd§u' myiqlï jevigyka l%shd;aul lsÍu'
m%fõYh' ud¾. ixj¾Ok wêldßh
86 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
28' wd¾Ól 28'1' wNHka;rj 28'1'1' lafIa;% ks,OdÍka yryd ksmqK;d ixj¾Ok yd uOH ld,Sk rcfha WmfoaYk fiajd
ixj¾Ok wj;ekajqjka ud¾f.damfoaYk iydh ,nd§u' jD;a;Sh mqyqKq wud;HdxYh u.ska iyh fokq ,enQ
l%shdldrlï $ kej; mqoa.,hska .Kk'
jeä ÈhqKq meñfKkakka w;r cd;sl wdOqksl;aj iy
lsÍu' wd¾:sl ixj¾Ok l¾udka; mqyqKq wêldßh
l%shdldrlï mq¿,a
lsÍu'
28'2' wfkl=;a rdcH 28'2'1' tl jy,hla hg fiajdjka /ila m<d;a md,k wdh;k flá ld,Sk iydh ,ndÿka mqoa.,hska
wdh;k iu. ie,iSu' ixLHdj'
iïnkaOùfï cd;sl wdOqksl;aj iy
wjia:dj ,nd§u' l¾udka; mqyqKq wêldßh
28'2'2' WmfoaYk fiajd ioyd uOHu iïm;a m<d;a md,k wdh;k WmfoaYk fiajd ,nd§u'
,nd§u'
cd;sl wdOqksl;aj iy
l¾udka; mqyqKq wêldßh
29' wNHka;rj 29'1 jhia.; whf.a Ôjk 29'1'1' jeäysáhka i|yd m%udKj;a jeäysá iudc iún,.ekaùfï iy uOH ld,Sk jeäysá ksjdij, isák
wj;ekajqjka ;;a;ajhka Wiia ksjdi ixLHdjla ia:dms; lsÍu iy iqNidOk wud;HdxYh mqoa.,hka ixLHdj'
$ kej; lsÍu' oekg mj;akd ksjdi w¨;ajeähd
meñfKka- lsÍu' nkaOkd.dr m%;sixialrK"
kka w;r mqkre;a:dmk" kej; mÈxÑ
wjodkï lrùfï iy yskaÿ wd.ñl
29'1'2' .ï uÜgñka jeäysá lñgq ia:dms; flá ld,Sk ia:dms; lr we;s lñgq
iys; lghq;= ms<sno wud;HdxYh
lsÍu' ixLHdj'
mqoa.,hska
m<d;a iNd
iq/lSu'
29'2' wdndê; whf.a 29'2'1' ishÆu fmdÿ f.dvke.s,s ;=<g iudc iún,.ekaùfï iy È.= ld,Sk m%fõY úh yels fmdÿ
wjYH;d imqrd,Su' wdndO iys; mqoa.,hskag m%fõYh iqnidOk wud;HdxYh f.dvke.s,s .Kk'
,nd§u'
nkaOkd.dr m%;sixialrK"
29'2'2' wdndê; mqoa.,hska i|yd ksjdi mqkre;a:dmk" kej; mÈxÑ flá ld,Sk iydh ,ndÿka mqoa.,hska
jeäÈhqKq lsÍu i|yd uQ,HdOdr lrùfï iy yskaÿ wd.ñl .Kk'
,nd§u' lghq;= ms<sno wud;HdxYh
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 87
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
29'3' wdndê; mqoa.,hka 29'3'1' wdndê; mqoa.,hka i|yd wdOdrl iudc iún,.ekaùfï iy uOH ld,Sk wdOdrl WmlrK ysñ jQ
mqkre;a:dmkh iy WmlrK iemhSu' iqnidOk wud;HdxYh mqoa.,hska ixLHdj'
iudc.; lsÍu'
29'3'2' wdndê; mqoa.,hska i|yd m%cd uQ,sl nkaOkd.dr m%;sixialrK" flá ld,Sk mqkre;a:dmkh lrk ,o
mqkre;a:dmk jevigyka l%shd;aul mqkqre;a:dmk" kej; mÈxÑ wdndê; mqoa.,hska .Kk'
lsÍu' lrùfï iy yskaÿ wd.ñl
lghq;= ms<sno wud;HdxYh
29'4' ldka;d .DyuQ,sl 29'4'1' ;ks .Dy uQ,sl l=gqïn wdrlaIdfõ§ uOH ld,Sk ks¾foaY iudf,dapkh lsÍu'
mqoa.,hska tla wfhl= mj;akd mr;rfha úYaf,aIKhla isÿ
fyda lsysmfofkl=" lsÍu'
w;=reoka jQ we;=¿j"
;ks .Dy uQ,sl 29'4'2' úYaf,aIKhka u; mokïj ;ks .Dy flá ld,Sk iydh ,ndÿka mjq,a .Kk'
l=gqïNj, wdrlaIdj uQ,sl l=gqïn i|yd iydh jeä lsÍu'
iy;sl lsÍu'
30' kej; 30'1' h<s meñKs wh 30'1'1' wdmiq meñK we;s msgrg jdih nkaOkd.dr m%;sixialrK" flá ld,Sk wdmiq meñfkkakkag ksl=;a
meñfKka- mqrjeishka f,i lrk irKd.;hska iy kej; mqkqre;a:dmk" kej; mÈxÑ l< yeÿkqïm;a ixLHdj'
kkag ms<s.ekSu ;yjqre meñKs kuq;a Y%S ,xldj ;=< iudc.; lrùfï iy yskaÿ wd.ñl
id¾:l lsÍu' lr fkdue;s fyda mqrjeishka lghq;= ms<sno wud;HdxYh
f,i kej; f,i yÿkd fkd.;a irKd.;hska
Ôú;h i|yd ;djld,slj meñKs njg jQ wd.uk yd ú.uk
wdrïN irKd.; yeÿkqïm; (TRRIC) ksl=;a fomd¾;fïka;=j
lsÍug lsÍu'
Èia;%sla f,alï ld¾hd,
whs;Ska
yd ysñlï
i|yd we;s
m%fõYh'
88 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
30'2' kej; meñfKkakka 30'2'1' m%;sm;a;s" fr.=,dis iy mßmd,k nkaOkd.dr m%;sixialrK" flá ld,Sk m%;sm;a;s" rcfha pl%f,aL
yg ish¨u fiajd iy ud¾f.damfoaYh ks¾udKh lsÍu fyda mqkqre;a:dmk" kej; mÈxÑ iy bkaÈhdfõ fyda fjk;a
whs;sjdislï i|yd ixfYdaOkh lsÍu' lrùfï iy yskaÿ wd.ñl rgj, Wmka irKd.;hska
m%fõYh iy;sl lghq;= ms<sno wud;HdxYh i|yd mqrjeisNdjfha mudj
lsÍu' bj;a lsÍu ms<snoj rcfha
úfoaY lghq;= wud;HdxYh pl%f,aLh fldkaishq,¾
fiajdj fj; ksl=;a lsÍu'
iajfoaY lghq;= wud;HdxYh
bkaÈhdfõ fyda fjk;a
wêlrK wud;HdxYh
rgj, irKd.; l|jqrej,
Wm; ,enQ irKd.;hskag
n,mj;ajkd ov bj;a lsÍu
i|yd kj fr.=,dis ksl=;a
lsÍu'
bkaÈhdfõ iy fjk;a
rgj, irKd.;hska
f,i Ôj;a jk Y%S ,dxlsl
uõmshkag odj Wmka
orejkaf.a mqrjeisNdjh
ms<sno .eg`Mj wjika lsÍu'
kej; meñfKkakkag"
rgg meñfKk wjia:dfõ§
ffjoH mÍlaIKhla
lr .ekSug ldf,daÑ;
m%fõYhla iy;sl lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 89
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
30'3' irKd.;hska f,i 30'3'1' bvï .eg¿ úi§u iy bvï bvï wud;HdxYh flá ld,Sk bvï .eg`M ksrdlrKhg
kej; meñfKkakka fkdue;s kej; meñfKkakka yg m%;sm;a;shla yÿkajd§u'
yg uQ,sl wjYH;d bvï fjkalr,Su i|yd m%;sm;a;shla uyje,s ixj¾Ok wêldßh
iemhSu' fyda mßmd,k ud¾f.damfoaYkhla yd mßir wud;HdxYh
fyda ksfhda.hla ilia lsÍu'
jk ixrlaIK
30'3'2' rcfha ksjdi fhdackd l%uh ;=<g fomd¾;fïka;=j flá ld,Sk wdmiq meñfKkakka
h<s meñKs wh we;=<;a lr .ekSu' nkaOkd.dr m%;sixialrK" we;=<;a lr .ekSu'
mqkqre;a:dmk" kej; mÈxÑ
30'3'3' kej; meñfKkakka yg mqyqKqj lrùfï iy yskaÿ wd.ñl flá ld,Sk jD;a;sh l=i,;d m%.=K l<
iy /lshd wjia:d iemhSu' lghq;= ms<sno wud;HdxYh ;reK ;reKshka ixLHdj'
30'3'4' jHjidhl;aj lghq;= i|yd Ôjk fi!LH wud;HdxYh flá ld,Sk jHjidhl;aj
wdOdr ,nd§u' jevigykaj, kshef,k
ksmqK;d ixj¾Ok yd kej; meñfKkakkaf.a
jD;a;Sh mqyqKq wud;HdxYh ixLHdj'
cd;sl wdOqksl;aj iy
l¾udka; mqyqKq wêldßh
m<d;a iNd
30'4' kej; meñKs 30'4'1' ld¾ñl iy jD;a;Sh idud¾:hka wOHdmk wud;HdxYh flá ld,Sk irKd.;hskaf.a wOHdmk
irKd.;hska i;= yÿkd.ekSug m%;sm;a;s ilia lsÍu' ;;a;ajhka yd jD;a;sh
jD;a;sh yd ämaf,daud Wiia wOHdmk wud;HdxYh iqÿiqlïj,g jeä
iy;slj,g ms<s.ekSula ,nd§u'
úYajúoHd, m%;smdok
ms<s.ekSula ,nd§u'
fldñIka iNdj ämaf,daud yd
jD;a;sh iqÿiqlïj,g
úNd. fomd¾;fïka;=j
ms<s.ekSula ,nd§u ioyd
cd;sl wdOqksl;aj iy tajd .dia;=j,ska ksoyia
l¾udka; mqyqKq wêldßh lr wh`ÿïm;a Ndr.ekSfï
l%shdj,sh läkï lsÍu'
;D;shsl yd jD;a;Sh
wOHdmk fldñIka iNdj
90 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
31' iajNdúl 31'1' ksh`.h" fjr< 31'1'1' ishÆ mdßißl .eg¿ iïnkaOfhka m<d;a iNd uOH ld,Sk há;, myiqlï ia:dms;
úm;a ksid Ldokh" kdhhEï lghq;= lsÍu i|yd wjYH há;, lsÍu'
isÿjk we;`M iajNdúl myiqlï ia:dms; lsÍu'
wj;ekaùï úm;a yryd isÿúh
je<elaùu' yels wj;eka ùu 31'1'2' wj;ekaùï ioyd n,mdk úúO wdmod l<ukdlrK uOH ld,Sk isÿl< wOHkh iy ,ndÿka
je<elaùu' iajNdúl úm;a ms<sn| wOHhkhla wud;HdxYh ks¾foaY'
isÿlr" th msgqoelSug yd isÿúh
yels ydksh wju lsÍu ioyd mßir wud;HdxYh
ks¾foaY ilia lsÍu'
fjr< ixrlaIK
fomd¾;fïka;=j
31'1'3' wj;ekaùï i`oyd n,mdk úúO uOH ld,Sk isÿl< wOHhk iy fnod
iajNdúl úm;a ms<sn| wOHhkhla yßk ,o ks¾foaY'
isÿlr th msgqoelSug yd isÿúh yels
ydksh wju lsÍu iy fmr iQodkï
ùu iïnkaO ks¾foaY ilia lsÍu'
31'1'4' mßirhg isÿjk ydks ksid wj;eka uOH ld,Sk isÿ l< ú.Kk'
ùï je<elaùug mdßißl ú.Kk
meje;aùu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 91
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
32' iajNdúl 32'1' iajNdúl úm;a 32'1'1' m%foaYSh uÜgfuka fiajfha fhoùfï wdmod l<ukdlrK uOH ld,Sk m%;sm;a;sh ilia lsÍu'
úm;a ioyd isÿjk wjia:djkays§ m%;sm;a;sh msysgqùu' wud;HdxYh
fmr iQodku fiajfha fhoùug
wjYH m%;sm;a;sh 32'1'2' mdi,a úIh ks¾foaYhg wdmod ioyd m<d;a iNd uOH ld,Sk úIh ks¾foaYh hdj;ald,Sk
ms<sfh, lsÍu' fmr iQodku we;=<;a lsÍu' lsÍu'
wOHdmk wud;HdxYh
32'1'3' iajNdúl úm;a wjia:djka yS§ m%cdj uOH ld,Sk hdka;%Khla ia:dms; lsÍu'
úiska wksjd¾hfhka wkq.ukh l<
hq;= hdka;%K ia:dms; lsÍu'
92 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
ixl%uKsl fiajlhskaf.a whs;sjdislï
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 93
2017 - 2021
94 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
ixl%uKsl fiajlhskaf.a whs;sjdislï
úfoaY /lshd kshqla;sh Y%S ,xldjg úfoaY úksuh .,d tk jeo.;a iy ia:djr uQ,dY%hls' uE;ld,Sk jirj,§" Y%S ,xldfõ fiajlhska msgrgj,g fhduqùfï jeä m%jK;djla
fmkakqï fldg we;s w;r" ixl%uKsl fiajlhskaf.a fma%IKj, iuia; .,d tau 2015 jir ;=< wefußldkq fvd,¾ ñ,shk 6"980la úh'
ixl%uKh md,kh iy úêu;a lsÍu ms<s.kq ,nk" ixl%uKsl fiajlhska wdrlaId lrñka iú n,.kajk" iy ixl%uKh iy ixj¾Okh iïnkaO lrk Y%u ixl%uKh ms<sn|
cd;sl m%;sm;a;sh u.ska Y%S ,xldfõ Y%u ixl%uKh md,kh flf¾' fjku wud;HxYhla msysgqùu ;=<ska ixl%uKsl fiajlhskaf.a iqn idOkh wdrlaId lsÍu i|yd rch úiska ,nd §
;sfnk by< m%uqL;dj ms<sìUq flf¾' 1985 § msysgqjk ,o Y%S ,xldfõ úfoaY /lshd kshqla;s ld¾hdxYh ^Y%S ,xld úfoaY /lshd kshqla;s ld¾hdxYh&" rfÜ Y%u ixl%uK m%;sm;a;sh
mßmd,kh i|yd j. lshkq ,nk rcfha m%Odk wdh;khhs' tfukau úfoaYhkays Y%S ,xldfõ ¥; uKav, yryd" ixl%uKsl fiajlhskaf.a fiajd fldkafoais kshdukh lsÍu i|yd
ia:dms; hdka;%Khla o mj;S'
ixl%uKsl fiajlhska we;=¿j ish¨u mqoa.,hska iy Tjqkaf.a mjq,a" cd;sh" fm<m;" ffk;sl fyda fjk;a fíohlska f;drj" uQ,sl whs;sjdislï iy uQ,sl Y%u wdrlaIK fjkqfjka
ysñlï lshkq ,nhs' úfYaIfhka ixl%uKslhska Tjqka wk;=rg ,laúh yels ;;a;ajhka yd iïnkaO hï udkj ysñlï iy wdrlaIKhkag o ysñlu lshhs' udkj whs;sjdislï ms<sn|
f,dal iïfï,kh ish¨u ixl%uKsl fiajlhskaf.a iy Tjqkaf.a mjq,aj, udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy;sl lrk fuka ish¨u rdcHhkaf.ka b,a,d isà'
ish¨u ixl%uKsl fiajlhska iy Tjqkaf.a mjq,aj, idudðlhska wdrlaId lsÍu ms<sn| tlai;a cd;Skaf.a iïuq;sh" Y%S ,xldj wkqu; lr we;' Y%S ,xld úfoaY /lshd kshqla;s
ld¾hdxYh hgf;a ,shdmÈxÑ ù" msg;aj hk Y%S ,xldfõ iEu fiajlfhl= fj;u fkdñf,a rlaIK wdjrKh" ixl%uKsl fiajlhskaf.a <uqka i|yd YsIH;aj" wkd.; ldka;d .Dy
fiaúldjka iy .Dyia: fkdjk fiaúldjka i|yd msg;aùug fmr mqyqKq jevigyka" ms<sirKla fkdue;s fiajlhska i|yd msg;aùfï úhoï" ms<sirKla ke;s fiajlhska i|yd
msg;aj hk rfÜ § wdrlaIs; ksjdi iy m%Odk jYfhka Y%uh ,nd.kakd rgj, rdcH;dka;%sl fufyjr i|yd iqN idOk ks,OdÍka m;a lsÍu jeks jevigyka lsysmhla l%shd;aul
lr we;' úfoaY /lshd iy iqn idOk wud;HxYh ixl%uKsl fiajlhskaf.a whs;sjdislï wdrlaId lsÍug iy Y%S ,xldfõ mqyqKq fiajlhska i|yd kj /lshd wjia:djka fidhd
ne,Su i|yd ueo fmrÈ. rgj,g wu;rj" wdishdkq iy hqfrdamSh rgj,a .Kkdjla iu. wjfndaO;d .súiqïj,g t<U ;sfí'
tfukau cd;sl ixl%uKsl fi!LH m%;sm;a;sh ^2013&" Wm m%;sm;a;sh iy ixl%uKsl fiajlhska wdmiq meñKSu iy m%;Hkql,kh ms<sn| cd;sl ld¾h ie,eiau o ^2015&" ixl%uKsl
fiajlhskaf.a whs;sjdislï wdrlaId lsÍu i|yd y÷kajd fok ,§' Bg wu;rj" ixl%uKsl fiajlhskaf.a whs;sjdislï wdrlaId lsÍu i|yd Y%S ,xldj m%dfoaYSh WmfoaYk lshdj,s
(RCP) iy fld<U l%shdj,sh" wnqvdì idlÉPdj" ixl%uKh iy ixj¾Okh ms<sn| f.da,Sh ixioh" jeks f.da,Sh ixiohka ;=< iyNd.sfjñka" il%Sh ld¾hNdrhla bgq lrñka iqyo
iïnkaO;djhla mj;ajd .kS' udkj ysñlï iu`. l%shdldÍ iïnkaO;d fukau cd;Hka;r lïlre ixúOdkfha hdka;%K ia:dms; lsÍug;a" ixl%uKsl fiajlhskaf.a whs;sjdislï
ms<sn|j lghq;= lrk úfYaI rfmda¾;=lrejd iu`. ióm iïnkaO;djla we;=¿j wfkl=;a wëlaIK yd kshduk hdka;%K iu. jevlsÍfï iïnkaO;d we;s lr .ekSugo W;aidy
.kshs' ixl%uKsl iy udkj whs;sjdislïj,g wod< .eg¿ wduka;%Kh lsÍfï§ tluq;=j iy jgyd .ekSu iy;sl lsÍug wod< ish¨u md¾Yajlrejka tlg tl;= lrkq we;'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 95
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
01' Y%S ,xldfõ 1'1' 2008 cd;sl 1'1'1' mj;akd cd;sl Y%u ixl%uKsl úfoaY /lshd wud;HdxYh uOH ld,Sk 2008 cd;sl Y%u ixl%uKsl
ish¨u Y%u ixl%uKsl m%;sm;a;sh iudf,dapkh lr" m%;sm;a;sh l%shd;aul lsÍu
ixl%uKsl m%;sm;a;sfha úIh j¾;udk ikao¾Ndkq.; fjkiaùï ms<sn| iudf,dapkh jd¾;d
fiajlhska m:h mq¿,a lsÍu iy ms<sìUq jk whqßka th úldYh lsÍu'
wdrlaId hdj;ald,Sk lsÍu' lsÍu iy ld,Sk iudf,dapk iy
lr iú hdj;ald,Sk lsÍï iy;sl lsÍu' cd;sl Y%u ixl%uKsl
n,.kajk m%;sm;a;sh ms<sn| leìkÜ
cd;sl Y%u m;%sldj hdj;ald,Sk lsÍu'
ixl%uK
m%;sm;a;shla 1'2' Y%S ,xldfõ Y%u 1'2'1' Y%u ixl%uKhg wod<j hdj;ald,Sk uOH ld,Sk Y%S ,xld úfoaY /lshd
(NLMP). ixl%uK kS;s úIh l< m%;sm;a;s yd wkqu; l< kshqla;s ld¾hdxY kj mk;
m:h mq¿,a lsÍu' iïuq;sj,g .e,fmk mßÈ" 1985 leìkÜ uKav,hg bÈßm;a
Y%S ,xld úfoaY /lshd kshqla;s lsÍu'
ld¾hdxY mk; iudf,dapkh fldg
hdj;ald,Sk lsÍu'
02' n|jd 2'1' n|jd .ekSfï 2'1'1' Y%S ,xldj ;=< n|jd .ekSfï úfoaY /lshd wud;HdxYh uOH ld,Sk ,shdmÈxÑh i|yd
.ekSfï lafIa;%h m%;sjHqy.; w;rueÈhka ms<sn| uQ,sl hdka;%Khla $
wjia:dfõ§ lr" úêu;a fldg" iólaIKhla isÿlsÍu' ixl%uKh i|yd ud¾f.damfoaYhla m%ldY
ixl%uKsl kshdukh lsÍu' cd;Hka;r ixúOdkfha lsÍu'
fiajlhska iyfhda.S;djfhka Y%S ,xld
iQrdlEug úfoaY /lshd kshqla;s uyck;djg wka;¾cd,h
,laùu wju ld¾hdxYh yryd f;dr;=re ,nd.ekSug
lsÍu' yelsjk fia o;a; .nvdjla
ieliSu'
2'1'2' Y%S ,xldj ;=< n,m;%,dNs úfoaY Y%S ,xld úfoaY /lshd uOH ld,Sk wdpdr O¾u ix.%yh
/lshd wdh;k i|yd wdpdr O¾u kshqla;s ld¾hdxYh l%shd;aul lsÍu i|yd
ix.%yh M,odhs wdldrfhka l%shd;aul iïu; fufyhqï
lsÍu iy;sl lsÍu' l%shdmámdá iy kshduk
hdka;%Khl wjYH;dj'
96 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
2'2' ish¨u wkd.;" 2'2'1' wdrlaIs; Y%u ixl%uKsl f;dr;=re Y%S ,xld úfoaY /lshd uOH ld,Sk wdrlaIs; Y%u ixl%uKsl
kej; meñfKk ms<sn| w;afmd; jeä ÈhqKq lsÍu' kshqla;s ld¾hdxYfha w;afmd; jeä ÈhqKq lsÍu
ixl%uKsl fiajlhska fhojqï iu`. úfoaY /lshd iy ud¾f.damfoaY f,i
iy Tjqkaf.a mjq,aj, wud;HdxYh foaYSh uÜgfï ks,OdÍkag
idudðlhska fj; th ,nd .ekSug ie,eiaùu'
wdrlaIs; ixl%uKsl
f;dr;=re yqjudre 2'2'2' iïu; iy ukdj jeä ÈhqKq l< Y%S ,xld úfoaY /lshd uOH ld,Sk wod< Èia;%slalhkays
lr .ekSug foaYsh úIhud,d u; mokïj" úfoaY /lshd kshqla;s ld¾hdxYfha mqyqKql< ks,OdÍka .Kk
uÜgñka úêu;aj wud;HxYfha ixj¾Ok ks,OdÍka fhojqï iu`. úfoaY /lshd ^ia;%SmqreI jYfhka fjka
ks,OdÍka mqyqKqlsÍu" l,ska l,g oekqj;a lsÍï isÿ lsÍu' wud;HdxYh lrkq ,ÿj&
oekqj;a lsÍu iy
hdj;ald,Sk lsÍu' mj;ajk ,o oekqj;a lsÍfï
jevigyka .Kk'
2'3' ixl%uKsl 2'3'1' Tjqkaf.a fiajd iy iïnkaO;d úfoaY /lshd wud;HdxYh flá ld,Sk m%dfoaYsh f,alï ld¾hd,
fiajlhskag wdrlaIs; y÷kd.ekSu i|yd Èia;%sla uÜgñka uÜgñka by< ixl%uKsl
ixl%uK ms<sn| fiajd imhkakka ms<sn| is;shula w.hla mj;sk Èia;%slalj,"
f;dr;=re yqjudrej ilia lsÍu' iydh fiajd imhkakka
i|yd foaYsh ms<sn| ,ehsia;=jla
md¾Yajlrejka ^rch ,nd.ekSug myiqlï
yd mqoa.,sl& iu`. iemhSu'
iyfhda.s;dj by<
kexùu'
2'4' úfoaY /lshd 2'4'1' pl%f,aL yd fr.=,dis ilia lsÍu úfoaY /lshd wud;HdxYh flá ld,Sk m%dfoaYsh f,alï ld¾hd,
wud;HxYh $ Y%S wjika lsÍug fmr" m%dfoaYsh f,alï iy ixj¾Ok ks,OdÍka
,xldfõ úfoaY ld¾hd, iy ixj¾Ok ks,OdÍkaf.a úiska ,ndÿka m%;spdr
/lshd kshqla;s l=vd lKavdhï iu`. WmfoaYkh' iqÿiq mßÈ wka;¾.;hg
ld¾hdxYh úiska we;=<;a lsÍu'
ksl=;a lrk
fr.=,dis $ pl%f,aL
meyeÈ,snj iy jerÈ
w¾:l:khkag bv
fkd,efnk njg
iy;sl lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 97
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
03' msg;aùug 3'1' msg;aj hk rfÜ 3'1'1' ish¨u fiajlhska i|yd Y%S ,xld Y%S ,xld úfoaY fiajd flá ld,Sk hdj;ald,Sk l< úIhud,dj
fmr j¾;udk ;;a;ajh úfoaY fiajd kshqla;s ld¾hdxYfha kshqla;s ld¾hdxYh ish¨u Y%S ,xld úfoaY
wÈhf¾§ iy uE;ld,Sk m%ñ;s.; mQ¾j msg;aùï úIhud,dj fiajd kshqla;s ld¾hdxY
ixl%uKsl lïlre kS;s wjYH mßÈ iudf,dapkh fldg mqyqKq uOHia:dkj, Ndú;
fiajlhka úfYaIfhka hdj;ald,Sk lsÍu' lsÍu'
iQrdlEug .ukdka; rgj,
,laùu wju mQ¾j msg;aùï
lsÍu' úIhud,d
iudf,dapk ms<sn|j
fidhd ne,Su'
3'2' ldka;d .Dy 3'2'1' 2012 § Y%S ,xld úfoaY fiajd kshqla;s Y%S ,xld úfoaY fiajd uOH ld,Sk Y%S ,xld úfoaY fiajd
fiaúldjka i|yd ld¾hdxYfha iy ;D;shsl yd jD;a;Sh kshqla;s ld¾hdxYh kshqla;s ld¾hdxYfha mqyqKq
msg;aj hk rg u; wOHdmk fldñIka iNdj úiska uOHia:dk ms<sn| ;lafiare
mokïj mQ¾j msg;aùï ixj¾Okh l< mQ¾j msg;aùï mqyqKq jd¾;d'
mqyqKqfõ ;;a;ajh yd u; mokïj tajd ixúOdk lsÍu'
m%ñ;sh Wiia lsÍu'
3'3' wvq mqyqKq yd w¾O 3'3'1' ish¨u wkd.; .Dyia: wxYfha Y%S ,xld úfoaY fiajd uOH ld,Sk cd;sl ;;aj iy;sl 3
mqyqKq ixl%uKsl iy wvq iy w¾O mqyqKq fiajlhska kshqla;s ld¾hdxYh jk fYa%Ksfha iy;sl ysñ"
fiajlhskaf.a ^ldka;d .Dy fiaúld fkdjk úfYaIs; j¾.fha .Dyia:
wfkl=;a ish¨u ldka;djka yd msßñ& úfoaY fiajd fkdjk wxYfha ldka;djka
ldKav i|yd" mQ¾j kshqla;s ld¾hdxYfha m%ñ;s.; iy .Dyia: wxYfha msßñka
msg;aùï mqyqKqj úIhud,dj ;=<ska Èk 5 l mQ¾j ixLHdfõ m%;sY;hla f,i
ms<sn| ;;a;ajh yd msg;aùï mqyqKqjlg fhduq lsÍu' jeäùu'
m%ñ;sh Wiia lsÍu
yd j¾Okh lsÍu'
3'4' ish¨u fiajd kshqla;s 3'4'1' iqÿiq foaYSh NdIdjlska Y%u /lshd Y%S ,xld úfoaY fiajd uOH ld,Sk Èia;%slalh tjeks .súiqï
kshuhka iy .súiqï ,nd§u iy ixl%uKsl kshqla;s ld¾hdxYh iïnkaOfhka ksl=;a l<
fldkafoais ixl%uKsl Y%ñlhka úiska .súiqu w;aika lsÍug jd¾;d .Kk
fiajlhska ^kqmqyqKq fmr meyeÈ,s lsÍï isÿlsÍu' úfoaY /lshd wud;HdxYh
iy .Dy fiajlhska"
ldka;d iy msßñ&
úiska fyd¢ka
wjfndaO lrf.k
ms<sf.k we;s nj
iy;sl lsÍu'
98 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
3'5' ndysr 3'5'1' mQ¾j msg;aùï ms<sn| fi!LH fi!LH wud;HdxYh uOH ld,Sk miq.sh jir fol ;=< mQ¾j
ixl%uKslhskaf.a ;lafiare m%ñ;slrKh msg;aùfï fi!LH ;lafiare
fi!LH ;;a;ajh uOHia:dkj, mqyqKq
iy;sl lsÍu' ,ndf.k we;s m%;sY;fha
jeäùu'
wkd.; ixl%uKslhskaf.a
fi!LH m%fõYh by<
kexùug ikaksfõokh
ms<sn| mqyqKq jQ m%d:ñl
fi!LH fkdjk
md¾Yajlrejkaf.a jeäùu
m%;sY;hla f,i'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 99
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
3'6' ixl%uK l%shdj,sh 3'6'1' mQ¾j msg;aùï fi!LH ;lafiarej,ska fi!LH wud;HdxYh uOH ld,Sk fi!LH ksmqK;d iys;
;=< fi!LH ;;a;ajh fi!LHh iïmkak nj y÷kd.;a kj úIhud,d fhdod f.k
uekúka mj;ajd wh jeäÿr yiqrejd.ekSu i|yd we;s mqyqKq uOHia:dkj,
.ekSug ndysr ksÍlaIK hdka;%Khla ilia lsÍu' jeäùu m%;sY;hla f,i'
ixl%uKslhkaf.a
fi!LH wdY%s; 3'6'2' fi!LHhg wod< ksmqK;d fi!LH wud;HdxYh uOH ld,Sk fi!LH .eg¿ ms<sn| mqyqKq
olaI;d j¾Okh ixj¾Okh we;=<;a lsÍug mQ¾j jQ mQ¾j msg;aùï ksmqK;d
lsÍu' msg;aùï ksmqK;d jevigyka jevigykays mqyqKqlrejka
Yla;su;a lsÍu' jeäùfï m%;sY;h'
3'7' ish¨u msg;aùï 3'7'1' lgqkdhl iy u;a;, Y%S ,xld úfoaY /lshd uOH ld,Sk nKavdrkdhl cd;Hka;r
f;dgqm<ys§ .=jkaf;dgqmf,a Y%S ,xld úfoaY kshqla;s ld¾hdxYh .=jkaf;dgqfmd< iy u;a;,
ixl%uKsl /lshd kshqla;s ld¾hdxY tallh uyskao rdcmlaI cd;Hka;r
fiajlhskag Wiia úiska ,ndfok fiajdjka jeä lsÍug .=jka f;dgqfmd< ;=<
fiajdjla iy;sl cd;sl myiqlï iu`. iïnkaOùu' iïmQ¾Kfhka l%shd;aul
lsÍu iy wd.ka;=l uOHia:dk ia:dms; lsÍu'
rg ;=< ixl%uKsl
fiajlhskaf.a 3'7'2' by< mdßfNda.sl fiajdjla ,nd§u úfoaY /lshd kshqla;s uOH ld,Sk mqyqKq l< ks,OdÍka .Kk
whs;sjdislï wdrlaId iy;sl lsÍu i|yd .=jkaf;dgqm< ld¾hdxY iy wod<
lsÍug myiqlï tallfha úfoaY /lshd kshqla;s wfkl=;a md¾Yajlrejka"
ie,iSu' ld¾hdxY tall ld¾huKav,fha .=jka f;dgqm< iy Y%S
yelshd Odß;dj jeä lsÍu' ,xld .=jka fiajh" wd.uk
ú.uk fomd¾;fïka;=j
100 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
04' fiajd 4'1' úfoaYhkays fiajh 4'1'1' n|jd.ekSfï ks¾Kdhl jeä ÈhqKq úfoaY lghq;= wud;HdxYh §¾> ld,Sk m%ldYhg m;al<
wÈhf¾§ i|yd yelshdj iys; lsÍu iy iïu; fláld,Sk mqyqKq n|jd.ekSfï ks¾Kdhl
ixl%uKsl ld¾h uKav, n|jd mdGud,d jeä ÈhqKq lsÍu' úfoaY /lshd wud;HdxYh ,nd.; yelsùu'
fiajlhska .kakd njg iy;sl
Y%S ,xld úfoaY /lshd ;dkdm;s fiajfha ks,OdÍka
iQrdlEug ùu' ^úl,amhla f,i
kshqla;s ld¾hdxYh i|yd l,ska l,g isÿjk
,laùu f;dard.;a ld¾h
je<elaùu' uKavfha yelshdj mqyqKq lsÍï ms<sn| jd¾;d'
iy Odß;dj j¾Okh
iy;sl lsÍu& 4'1'2' úfoaYsh ¥; fufyjr ;=< f;dard.;a$ uOH ld,Sk l,ska l<g isÿjk
y÷kd.;a ld¾h uKav,fhka l,ska iudf,dapk ms<sn| jd¾;d'
l,g iudf,dapk ,nd.ekSu'
4'2' úfoaY /lshd 4'2'1' ixl%Ksl fiajlhskag fiajh úfoaY /lshd wud;HdxYh uOH ld,Sk ¥; uKav, m%Odkshd úiska
wud;HxYh úiska ,nd§fï§ Y%S ,xldfõ ¥; fufyhqï w;afmd; Ndú;d
ud¾f.damfoaY iy uKav, ;=< wkQrEm;dj iy;sl Y%S ,xld úfoaY /lshd lsÍñka úfYaI ld¾hd,
w;afmd; Wmfhda.S lsÍug rdc;dka;%sl fufyjr kshqla;s ld¾hdxYh l%shdmámdá ksl=;a lsÍu'
lr.ekSu ie,ls,a,g i|yd fufyhqï w;afmd;
.ekSu iy l,ska ud¾f.damfoaYhla f,i Ndú;d lrk
l,g iudf,dapk isÿ nj iy;sl lsÍu'
lsÍu'
4'3' kS;s iydh ,nd.ekSu 4'3'1' kS;s iydh ,nd.ekSu i|yd .súiqï úfoaY lghq;= wud;HdxYh uOH ld,Sk Y%S ,xldfõ ixl%Ksl
i|yd .ukdka; j,g we;=<;a ùu' fiajlhska i|yd wLKavj
rfÜ rdcH iy úfoaY /lshd wud;HdxYh kS;s iydh ,nd .ekSug
rdcH fkdjk kS;s{ uKav,hla msysgqùu'
Y%S ,xld úfoaY /lshd
md¾Yajlrejka iu.
kshqla;s ld¾hdxYh
lghq;= lsÍu'
4'4' kqmqyqKq ldKavh 4'4'1' by< ksmqK;d iys; /lshdjkays úfoaY /lshd wud;HdxYh flá ld,Sk ,nd.;a Wiia ksmqK;d
wjOdkug m;aùu kj wjia:d ,nd.ekSu i|yd /lshd weKjqï .Kk'
wju lr.ekSu .súiqïj,g t<öu' Y%S ,xld úfoaY /lshd
i|yd by< ksmqK;d kshqla;s ld¾hdxYh fidhd.;a kj .ukdka;
iys; /lshd wjia:d .Kk'
,nd.ekSu i|yd
.ukdka; rfÜ rdcH
iy rdcH fkdjk
md¾Yajlrejka iu.
lghq;= lsÍu
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 101
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
4'5' .ukdka; rg ;=< 4'5'1' wod< úfoaYSh ¥; uKav,h u.ska úfoaY lghq;= wud;HdxYh uOH ld,Sk cd;Hka;r ixl%uKsl Èkh"
Y%s ,dxlSh fiajlhska .ukdka; rg;=< Y%s ,dxlSh ksoyia Èkh" wd.ñl ksjdvq
iu. wod< ^kS;s fiajlhska iu. wLKav iïnkaO;dj úfoaY /lshd wud;HdxYh Èk jeks Y%S ,xldfõ we;s
yd fr.=,dis& jeä lsÍu' úfYaI Èkhka yd iu.dój
Y%S ,xld úfoaY /lshd
hdj;ald,Sk lsÍï ixúOdk l< úfYaI isÿùï
kshqla;s ld¾hdxYh
yqjudre lr .ekSfï $ ld¾hhka'
hdka;%K jeä ÈhqKq
lsÍu'
4'6' úfoaYSh n|jd 4'6'1' úfoaYSh n|jd.ekSfï wdh;kj, úfoaY /lshd wud;HdxYh uOH ld,Sk Y%u iydhlhskag Wmfhda.S
.ekSfï wdh;k iy myiqlï iy yelshdjka wLKavj lr .; yels mßoafoka
tajd úiska ,nd fok mÍlaId lsÍu i|yd hdka;%hla ia:dms; Y%S ,xld úfoaY /lshd úfoaY ksfhdað;hka
fiajd ksjerÈj isÿ lsÍu' kshqla;s ld¾hdxYh ksÍlaIKhg ,la l< yels
jk nj iy;sl lsÍu ud¾f.damfoaY ilia lsÍu'
05' ck;djf.a 5'1' ixl%uKsl Y%ñlhka 5'1'1' ckudOH w;r fnodyeÍu i|yd úfoaY /lshd wud;HdxYh uOH ld,Sk úfYaI f;dr;=re fnod
oekqj;aNdjh iQrdlEug ,la úfYaIs; wOHdmksl iy ikaksfõok yeÍu i|yd úêu;a .=jka
jeä lsÍu' úh yels wjodkï f;dr;=re jeä ÈhqKq lsÍu' Y%S ,xld úfoaY /lshd ld,hla ,nd§u ms<sn|
;;ajh iy ñksia kshqla;s ld¾hdxYh udOH wdh;k iu`.
cdjdru we;=¿ wjfndaO;d .súiqï we;s
md¾,sfïka;= m%;sixialrK
ixl%uK l%shdj,sfha lr.ekSu'
yd ckudOH wud;HdxYh
iEu wÈhrhl§u
wdrlaIdldÍj 5'1'2' rcfha iy rdcH fkdjk ish¨u iQrdlEu iy cdjdrï l%u
wêlrK wud;HdxYh
ixl%uKh ùu md¾Yajlrejka i|yd b,lal.; u; mokïjQ meñKs,s
ms<sn| uyck;djf.a cd;sl iy m<d;a uÜgfï jevigyka rdcH udOH ixLHdj wvqùu'
oekqj;aNdjh jeä mej;aùu'
ñksia cdjdrï u; ta
lsÍu'
iïnkaOfhka jd¾Islj
bÈßm;a jQ fpdaokd .Kk'
102 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
5'2' ixl%uKsl Y%ñlhka 5'2'1' ixl%uKsl fiajlhskaf.ka ysñjk Y%S ,xld úfoaY /lshd §¾> ld,Sk mQ¾j msg;aùï mqyqKqfõ§
ms<sn| ck;d wdl,am Okd;aul odhl;ajh ms<sn| kshqla;s ld¾hdxYh iy cd;sl wjia:dj,§
iy oDIaáfldaK oekqj;aNdjh jeä lsÍu' ;u Okd;aul w;aoelSï
fjkia lsÍu úfoaY /lshd wud;HdxYh yqjudre lrñka lÓlhska
iy Tjqka ms<sn| fyda iïm;a odhlhska
Okd;aul m%;srEmhla f,i lghq;= l<
f.dv ke.Su' ixl%uKslhskaf.a ixLHdj'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 103
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
06' .ukdka; 6'1' úfoaYShka ys 6'1'1' m%Odk .ukdka; rgj,a iu`. úfoaY lghq;= wud;HdxYh §¾> ld,Sk tla tla rg iu`. mj;ajk
rgj, Y%S ,dxlSh ixl%uKsl kj oaù md¾Yaúl .súiqï $ ,o taldnoaO ;dlaIK
ixl%uKsl fiajlhska wdrlaId wjfndaO;d .súiqï w;aika lsÍu iy lñgq /iaùï .Kk'
fiajlhkaf.a flfrk hdka;%K iudf,dapkh lsÍu'
wdrlaIdj n, .ekaùu' Wiia ksmqK;d uÜgï
jeä lsÍu' m%j¾Okh lsÍug w¨;a
.ukdka; rgj,a iu`.
t<eô oaúmd¾Yaúl .súiqï $
wjfndaO;d .súiqï .Kk'
6'1'2' úfoaY ¥; fufyjrhkays lïlre úfoaY lghq;= wud;HdxYh flá ld,Sk mj;ajk ,o jevigyka
wxYj,g ms<s.;a iqÿiqlï iys; .Kk'
ks,OdÍka m;a lsÍu iy m;aùï ,o úfoaY /lshd wud;HdxYh
rfÜ lïlre kS;sh iy wod< NdId ixúOdk l< mqyqKq
Y%S ,xld úfoaY /lshd jevigyka ixLHdj'
ksmqK;d we;=¿j rfÜ wNHka;r
kshqla;s ld¾hdxYh
kS;sh ms<sn| Tjqkaf.a mqyqKqj jeä
lsÍu'
6'1'3' kS;s{ uKav,hla m;a lsÍug Y%uh úfoaY lghq;= wud;HdxYh flá ld,Sk úm;g m;ajQjkag kS;suh
,nk rfÜ rdc;dka;%sl fufyjr myiqlï ,ndfok tla tla
iemhSu iy Y%S ,xld úfoaY /lshd rgj, m%cd ixúOdk iy
kshqla;s ld¾hdxYfha uQ,Huh iydh rdcH fkdjk ixúOdk
;=<ska kS;suh iydh ;yjqre lsÍu' .Kk'
104 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
07' Y%S ,xld 7'1' urKhla fyda 7'1'1' fuf;la Y%S ,xld úfoaY /lshd úfoaY lghq;= wud;HdxYh flá ld,Sk Y%S ,xld úfoaY /lshd
úfoaY /lshd wjodkï wjia:djl kshqla;s ld¾hdxYfha ,shdmÈxÑ kshqla;s ld¾hdxYfha
kshqla;s M,odhSj m%;spdr fkdjQ ixl%uKsl fiajlhska uqyqK ,shdmÈxÑ fkdjQ ixl%uKsl
ld¾hdxYfha oelaùu' fok .eg¿ wduka;%Kh lsÍug fiajlhskaf.ka úfoaY
,shdmÈxÑ m%udKj;a iïm;a iys;j úfoaY lghq;= wud;HxYfha
fkdjQ lghq;= wud;HdxYfha fldkaishq,¾ fldkaishq,¾ iïnkaO;d
ixl%uKsl iïnkaO;d wxYfha fiajd jeä lsÍu' wxYhg jd¾;d jQ isoaê
fiajlhkag .Kk'
fiajdjka
,nd§u' m%;s,dNska .Kk'
08' ixl%uKsl 8'1' iudc" wd¾Ól" 8'1'1' ixl%uKsl fiajlhska kej; úfoaY /lshd wud;HdxYh flá ld,Sk m%;s,dNska .Kk'
fiajlhka fN!;sl yd udkisl meñKSu iy iudc.; lsÍu ms<sn|
kej; hymeje;au iy;sl Wm m%;sm;a;s iy cd;sl ld¾h Y%S ,xld úfoaY /lshd
meñKSu iy lsÍu iy ixl%uKsl ie,eiau l%shd;aul lsÍu' kshqla;s ld¾hdxYh
iudc.; fiajlhska iy
8'1'2' wdndê; ;;a;ajhg m;a ixl%uKsl fi!LH wud;HdxYh m%;s,dNska .Kk'
lsÍu' Tjqkaf.a mjq,aj,
idudðlhska fiajfha fiajlhskao we;=¿j kej; meñKs
ldka;d yd <ud lghq;=
kshqla; lrùu yd ixl%uKslhska M,odhSj iudc.;
wud;HdxYh
iú n, .ekaùu' lsÍu i|yd Tjqkaf.a whs;sjdislï
fj; m%fõYùug iydh ,nd§u iy
wjYH whg kej; meñKSu i|yd
È.=ld,Sk wdrlaIdj iy fiajh
,nd§u'
8'1'3' wdrlaIs; iy f.!rjkSh kej; tall msysgqùu'
meñKSula iy iudc.; lsÍulg
iydhùu msKsi m%udKj;a ks,OdÍka" m%;s,dNska .Kk'
l,dmSh iy Èia;%sla iïnkaëlrK
hdka;%Khla iu`. wfkl=;a wdh;k
yd iïnkaO úh yels mßÈ" úfoaY
/lshd kshqla;s ld¾hdxYfhys úfYaI
tallhla msysgqùu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 105
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
8'2' id¾:lj 8'2'1' fi!LH .eg¿ ksjdrKh iy fi!LH wud;HdxYh §¾> ld,Sk HIV" uef,aßhd" laIh
kej; meñKs l<ukdlrKh i|yd fhduq lsÍu' frda.h" fnda fkdjk
ixl%uKslhka frda. i|yd iafõÉPdfjka
m%d:ñl fi!LHh mÍlaIdjkag bÈßm;a
fiajd moaO;shg jQ kej; meñKs
we;=<;a lr.ekSu ixl%uKslhska .Kk'
iy;sl lsÍu'
mÍlaIdl< uef,aßhd" HIV"
laIh frda." fnda fkdjk
frda. hkd§ frda. je<£
we;s njg ;yjqre jQ
ixl%uKslhkaf.a m%;sY;h'
09' iEu 9'1' ñksia cdjdrug 9'1'1' ldka;d ixl%uKsl fiajlhskaf.a wêlrK wud;HxYh flá ld,Sk fíreï uKav,h ia:dms;
mshjrl§u yiqjQjka i|yd jkaÈ úfYaIs; meñKs,s i|yd úfYaI lsÍu'
ixl%uKsl ysñjk l%shdud¾. fíreï uKav,hla ia:dms; lsÍu' úfoaY /lshd wud;HdxYh
fiajlhskaf.a iy;sl lsÍu' fíreï uKav,h úiska
Y%S ,xld úfoaY /lshd úi|k ,o .eg¿ ixLHdj'
ÿla .eksú,s
kshqla;s ld¾hdxYh
M,odhS
wdldrfhka
9'2' cd;sl 9'2'1' úm;g m;a jQ whg wjYH" ffjoH" Y%S ,xld úfoaY /lshd flá ld,Sk tall msysgqùu'
ksrdlrKh
md¾Yajlrejka" udkisl" kS;suh iy fjk;a kshqla;s ld¾hdxYh
lsÍu' tallh fj; meñKs
ksfhdað;dh;k iydhka ,efnk nj iy;sl lsÍug
iy isú,a iudc úfYaI{hska i|yd fhduq lsÍug fiajlhska .Kk'
wdh;k iu`. hdka;%Khla we;=¿j" Y%S ,xld úfoaY
m%;s,dNSka ixLHdj'
tlaj" ixl%uKsl /lshd kshqla;s ld¾hdxYfhys úfYaI
fiajlhskaf.a ÿla tallhla msysgqùu'
.eksú,s i|yd jkaÈ
,nd§fï hdka;%Kh
Yla;su;a lsÍu iy
flakaø.; lsÍu'
106 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
9'3' ixl%uKsl fiajlhka 9'3'1' fíreï lsÍu iy wdrdjq,a úi£fï Y%S ,xld úfoaY /lshd flá ld,Sk úi|k ,o meñKs,s .Kk'
fjkqfjka fíreï hdka;%Kh i|yd m%udKj;a iïm;a kshqla;s ld¾hdxYh
lsÍfï l%shdj,sh fjka lsÍu'
Yla;su;a lsÍu iy
fuu fiajh i|yd
mq¿,a m%pdrhla ;sfnk
njg iy;sl ùu'
9'4' fiajfha kshq;= 9'4'1' udkisl WmfoaYkh we;=¿j iqn úfoaY lghq;= wud;HdxYh flá ld,Sk ,ndÿka iydh'
ixl%uKsl fiajlhska idOk fiajd iy fldkaishq,¾ iydh
i|yd Wmfoia iy jeä lsÍu' Y%S ,xld úfoaY /lshd
wjjdo ,nd§ug yels kshqla;s ld¾hdxYh
jk mßÈ Tjqkaf.a 9'4'2' ÿla .ekú,s ksrdlrKh i|yd
.eg¿" ysñlï" úfoaYSh ¥; uKav,fha ks,OdÍkaf.a
whsjdislï iy j.lSï yelshdj jeä ÈhqKq lsÍug mqyqKq
ms<sn| úfoaY ¥; jevigyka meje;aùu'
uKav, ks,OdÍka
ukdj oekqj;a nj
iy;sl lsÍu'
10' Pkaoh §fï 10'1' ixl%uKsl 10'1'1' úfoaYhkays Ôj;ajk Y%S ,dxlSh úfoaY lghq;= wud;HdxYh flá ld,Sk Pkaoh §fï whs;sfhys
whs;sh fiajlhskaf.a Pkao ixl%uKsl fiajlhskaf.a jeäùu'
whs;sh iy;sl lsÍu' whs;sjdislï l%shd;aul lsÍu i|yd Y%S ,xld úfoaY /lshd
ue;sjrK fldñiug fhdackd kshqla;s ld¾hdxYh
,nd§u'
11' ixl%uKsl 11'1' úfoaY Y%u 11'1'1' cd;Hka;rj ms<s.;a ksmqK;d úfoaY /lshd wud;HdxYh uOH ld,Sk mqyqKq iy mdGud,d
fiajlhkaf.a fjf<|fmd< b,aÆu imqrd,Sug mqyqKq jevigyka úIhlreKq'
ksmqK;d imqrd,Su i|yd wLKavj l%shd;aul lsÍu iy bx.%Sis ksmqK;d ixj¾Ok yd
by< kexùu mqyqKq iy jD;a;Sh NdId m%ùK;dj yd uDÿ l=i,;d jD;a;Sh mqyqKq wud;HdxYh mqyqKq l< mqoa.,hska
Y%u n,ldhla j¾Okh lsÍu' ixLHdj'
Y%S ,xld úfoaY /lshd
ks¾udKh lsÍu'
kshqla;s ld¾hdxYh jeä ÈhqKq l< mqyqKq tall
11'1'2' wod< wud;HdxYhkays iydh
.Kk'
,nd.ksñka mqyqKq tallj, ;;a;ajh Wiia wOHdmk wud;HdxYh
j¾Okh lsÍu'
cd;sl wdOqksl;aj yd
l¾udka; mqyqKq wêldßh
(NAITA)
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 107
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
12' ixl%uKsl 12'1' yÈis fi!LHh 12'1'1' yÈis fi!LHh ;;a;ajhla fyda fi!LH wud;HdxYh flá ld,Sk ixl%uKslhska iy mjq,a
fiajlhkaf.a ;;a;ajhla fyda ixl%uKsl Y%ñlfhl=f.a urKhla w;r ikaksfõokh
mjq,aj, ixl%uKsl jeks úfYaI wjia:d iïnkaOfhka wvd,ùu ms<sn| ,enqKq
fi!LH fiajlfhl=f.a oekqj;aNdjhla we;s lsÍug meñKs,s .Kk'
iy;sl urKhla jeks úfYaI f;dr;=re W;amdokh yd fnodyeÍfï
lsÍu' wjia:djkag uqyqK l%shdj,shla' fi!LH ;;a;ajhka
mEfï§ Tjqkaf.a wdY%s; ikaksfõok
mjq,aj,g iydh lghq;= fufyhùu i|yd
jk f;dr;=re iEu uÜgulu $ wod<
W;amdokh lsÍfï md¾Yajldr ixúOdkj,
yd fnodyeÍfï mqyqKq ks,OdÍka .Kk'
l%shdj,shla ilia
lsÍu'
13' wjodkï 13'1' wjodkï ;;a;ajfha 13'1'1' wjodkï iy.; ;;a;ajfha miqjk flá ld,Sk ilia l< mjq,a igyka
iy.; miqjk ixl%uKsl ixl%uKsl Y%ñlhkaf.a iudÔh .Kk'
;;a;ajhkag fiajlhskaf.a <uqka yd mjq,a ms<sn| igyka ilia lr"
m;aúh yels y÷kd.ekSu iy Tjqkaf.a orejka i|yd úfYaI iqn o;a; .nvdjla ks¾udKh
wjia:djkays iyhùu i|yd idOk iy wdrlaIK wjYH;d lsÍu'
cd;Hka;r wjOdkh fhduql< we;=<;a o;a; .nvdjla ks¾udKh
Y%u b,lal.; lsÍu'
ixl%uKsl- jevigyka jeä
hskaf.a ÈhqKq lsÍu'
<uqka
wdrlaId
lsÍu'
108 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
14' ;SrK 14'1' ixl%uKsl fiajlhska 14'1'1' wjodkï iy.; mjq,aj, wjYH;d úfoaY /lshd wud;HdxYh flá ld,Sk ilia l< ie,iqï .Kk'
.ekSfï iy mjqf,a mßÈ mjq,a ixj¾Ok ie,iqï ilia
l%shdj,sh idudðlhska iïnkaO lsÍu $ <ud wdrlaIK ie,iqï Y%S ,xld úfoaY /lshd iydh ,nd ÿka <uqka
;=<g lr.; yels" iïnkaëlrKh lsÍu' kshqla;s ld¾hdxYh .Kk'
ixl%uKsl Tjqkaf.ka
fiajlhska ksrka;rfhka 14'1'2' tu mjq,a ms<sn| l,ska l, fidhd miq úmrï ixpdr .Kk'
iy mjqf,a m%;spdr ,nd .; ne,Su iy kshdukh'
idudðlhs- yels hdka;%K
kaf.a woyia ia:dms; lsÍu' 14'1'3' ixl%uKsl fiajl ixúOdk cd;sl cd;sl WmfoaYk lñgqfõ
we;=<;a WmfoaYk lñgqfõ iaÒr idudðlhska isák ixl%uKsl fiajl
lsÍu' njgo" fr.=,dis iy m%;sm;a;s wjika ixúOdk .Kk'
lsÍug fmr Tjqkaf.ka Wmfoia ,nd
.kakd njgo iy;sl lsÍu' cd;sl jevuq¿ i|yd
iyNd.S jk ixl%uKsl
fiajl ixúOdk .Kk'
15' m¾fhaIK 15'1' Y%u ixl%uKh 15'1'1' Y%u ixl%uKhg wod< jk m%Odk úfoaY lghq;= wud;HdxYh §¾> ld,Sk isÿlrk ,o m¾fhaIK
yd iïnkaOfhka lafIa;% $ .eg¿ ms<sn| l<ska l<g .Kk'
ixj¾Okh Yla;su;a m¾fhaIK iólaIK yd m¾fhaIK meje;aùu' úfoaY /lshd wud;HdxYh
;=<ska iÔù jevms<sfj,la jeä
Y%S ,xld úfoaY /lshd
ixl%uK ÈhqKq lsÍu' 15'1'2' ,nd .; yels iólaIK yd ,nd.; yels jd¾;d .Kk'
kshqla;s ld¾hdxYh
(LM) m¾fhaIKj, fidhd.ekSï iy
l%shdj,sh jd¾;d /ia lsÍu'
Yla;su;a
lsÍu' 15'1'3' m¾fhaIKj, fidhd.ekSï m¾fhaIKj, fidhd.ekSï
wod< md¾Yajlrejka $ m%;sm;a;s iene m%;sm;a;s ilia lsÍfï
iïmdolhska iu. fnod .ekSu' l%shdj,shg msájy,la jQ
wjia:d .Kk'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 109
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
16' ish¨u 16'1' iïuq;sh u; mokïj 16'1'1' l%shd;aul lsÍu i|yd ld¾h úfoaY lghq;= wud;HdxYh uOH ld,Sk ilia l< yd l%shd;aul l<
ixl%uKsl Y%S ,xldjg mkjk ie,eiaula jeä ÈhqKq lsÍu' ld¾h ie,eiau'
fiajlhska ,o ne£ï l%shd;aul úfoaY /lshd wud;HdxYh
iy lsÍu i|yd mßmQ¾K 16'1'2' ish¨u ixl%uKsl fiajlhskaf.a rdcH NdIdfjka tlai;a
Tjqkaf.a jevigykla iy Tjqkaf.a mjq,aj, whs;sjdislï cd;Skaf.a iïuq;sh ,nd.;
mjq,aj, l%shd;aul lsÍu' ms<sn| tlai;a cd;Skaf.a iïuq;sh Y%S yelsùu'
whs;sjdislï ,xldfõ rdcH NdIdjkag mßj¾;kh
ms<sn| lsÍu iy m%Odk md¾Yajlrejka w;r
tlai;a mq¿,aj fnod yeÍu'
cd;Skaf.a
iïuq;sh 16'1'3' uOHu $ Èia;%sla $ m%dfoaYSh uÜgfï mqyqKq jevigyka .Kk'
l%shd;aul ks,OdÍkaf.a ish¨u mqyqKq
lsÍu' yd Odß;dj by< kexùïj,§
tlai;a cd;Skaf.a iïuq;sh ms<sn|
oekqj;aNdjh jeä lsÍug tall
we;=<;a lsÍu'
17' f.da,Sh iy 17'1' Y%uh ,ndfok iy 17'1'1' f.da,Sh iy l,dmSh m%;sm;a;s ixjdo úfoaY lghq;= wud;HdxYh flá ld,Sk ilia l< yd l%shd;aul l<
l,dmSh ,nd.kakd rgj,a ;=<ska uõ rgj,a w;r iyfhda.h" ld¾h ie,eiau'
m%;sm;a;s iu`. iïnkaO;d idOdrK n|jd.ekSfï iïu; úfoaY /lshd wud;HdxYh
ixjdo Yla;su;a lsÍu' m%j¾Okh lsÍu iy cd;Hka;r
;=<ska Y%u udkj ysñlï iy Y%u iïu; u;
ixl%uKh mokï j talSh fiajd .súiqï jeä
Yla;su;a lsÍu ;jÿrg;a isÿ lsÍu'
lsÍu'
17'1'2' ish¨u ixl%uKsl fiajlhska i|yd úfoaY /lshd wud;HdxYh flá ld,Sk wod< ixjdo ms<sn|
YsIag /lshd wjia:d m%j¾Okh Wmdhud¾.sl oelau hgf;a
lsÍug ixl%uKh ms<sn| l,dmSh wêlrK wud;HdxYh isÿ l< ld¾hhka .Kk'
WmfoaYl l%shdj,sfha idudðl
úfoaY /lshd kshqla;s
rgj,a iy .ukdka; rgj,a iu`.
ld¾hdxYh
iyfhda.S;ajfhka jevigyka
l%shd;aul lsÍu'
110 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hskaf.a whs;sjdislï
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 111
2017 - 2021
112 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hskaf.a whs;sjdislï
Y%S ,xld rch úiska úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hkaf.a whs;sjdislï iq/lSug wod<j úYd, m%.;shla ,ndf.k we;' Y%S ,xld wdKavql%u jHjia:dfõ 12 jk j.ka;sh u.ska úfYaI
wjYH;d iys; mqoa.,hkayg wdndOh u; mokïj fjkia f,i fkdie,lSu ;yjqre flfrk w;r Tjqkaf.a f.!rjh" wNsudkh yd iajdëk;ajh ;yjqre lsÍu isÿ lrkq ,nhs'
;jo 1996 wxl 28 orK wdndO iys; ;eke;a;kaf.a whs;sjdislï wdrlaId lsÍfï mk; u.ska —úfYaI wjYH;d iys; lsis÷ ;eke;af;l= hï fiajd kshqla;shl fyda ld¾hd,hl
fyda fiajhg n|jd .ekSfï§ fyda hï wOHdmksl wdh;khlg we;=¿ lr .ekSfï§ ta wdndOh fya;=fldg f.k Tyq hï fjkialulg fyda úfYaIhlg Ndckh fkdl< hq;= nj
iy;sl flf¾˜'
wdndê;Ndjhg wod<j m%;sm;a;s" ud¾f.damfoaYhka" kS;s yd jevigyka ilia lsÍfï m%Odk rdcH wdh;kh iudc iún, .ekaùï yd iqNidOk wud;HdxYhhs' rdcH yd rdcH fkdjk
ixúOdkj, fiajd yd ixj¾Ok lghq;= wud;HdxYh u.ska wëlaIKh lrñka iydh ,nd fokq ,efí' wud;HdxYh u.ska Y%S ,xldj i|yd wdndê;Ndjh ms<sn| cd;sl m%;sm;a;shla
ilia lrk ,o w;r 2003 wf.daia;= udifha§ ta i|yd wud;H uKav, wkque;sh ,eìKs'
Ôjk ;;a;ajh by< kexùu i|yd jk cd;sl fi!LH m%;sm;a;sh u.ska j<lajd .; yels frda. wvq lr .ekSu" wdndê;Ndjhg m;aùu j<lajd .ekSu i|yd wdndê;Ndjh ms<sn|
fi!LH jevigyka meje;aùu yd fi!LHdrlaIK l%shdud¾. .ekSu b,lal flf¾' ;jo tu m%;sm;a;sh u.ska mqkre;a:dmkh flfrk úfYaI wjYH;d iys; <uqkaf.a uq,a <udúh
ixj¾Okh flfryso wjOdkh fhduq flf¾' ixj¾Ok uOHia:dk i|yd mqoa., fiajdjka" ksjdi fj; meñKSu" Wmldrl fuj,ï" W.% yd ksoka.; udkisl frda.j,ska fmf<k
<uqkaf.a foudmshka i|yd WmfoaYkh iy oekqj;a lsÍuo fuu.ska isÿ flf¾' tfuka u udkisl fi!LH ms<sn| cd;sl m%;sm;a;sh u.ska wdndê; mqoa.,hkaf.a .eg¿ i|yd ms<shï
fiùu i|yd u.fmkaùï imhkq ,efí' 1997 fmdÿ wOHdmk m%;sixialrK u.ska úfYaI wjYH;d iys; <uqkago idudkH mx;s ldur ;=< wOHdmkh ,eîu i|yd wjia:dj ie,iSu
y÷kajd fokq ,eîh' wdndO iys; <uqkaf.a hym; i|yd b.ekaùfï fjkialï" úIhud,dj" WmfoaYkh" /lshd ud¾f.damfoaYkh" mdi,a mdol l<ukdlrKh yd .=re wOHdmkh
i|yd kj l%fudamdhka wdÈh m%j¾Okh lrk ,§'
1996 § úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hka i|yd cd;sl iNdjla msysgqjk ,§' fuu iNdfõ ld¾hNdrh jkafka wdndO iys; mqoa.,hka i|yd jk cd;sl f,alï l¾hd,h yryd
Y%S ,xldfõ hsfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hkaf.a whs;sjdislï m%j¾Okh" j¾Okh yd wdrlaId lsÍu iy úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hkag wod< .eg¿ ms<sn| rchg Wmfoia
,nd §uhs' wdndO iys; mqoa.,hka i|yd jk cd;sl iNdj yd cd;sl f,alï ld¾hd,h hk wdh;k folu iudc iún, .ekaùï yd iqNidOk wud;HdxYh hgf;a l%shd;aul fõ'
wdndO iys; mqoa.,hkaf.a whs;sjdislï ms<sn| tlai;a cd;Skaf.a iïuq;shg Y%S ,xldj 2007 ud¾;= 30 Èk w;aika ;eîfuka miqj mj;sk wdndO iys; mqoa.,hkaf.a whs;sjdislï
wdrlaId lsÍfï mk; ixfYdaOkh lsÍug mshjr .kakd ,§' kj kS;sh úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hskaf.a whs;sjdislï mk; f,i kï flfrkq we;s w;r md¾,sfïka;=fõ
wkque;shg hg;afõ' 2016 § Y%S ,xld rch úiska wdndO iys; mqoa.,hkaf.a whs;sjdislï ms<sn| tlai;a cd;Skaf.a iïuq;sh wmrdkqu; lrk ,§'
flfia fj;;a" isú,a" foaYmd,k" wd¾Ól" idudÔh yd ixialD;sl lafIa;%hkag wod<j mQ¾K iyNd.S;ajh yd we;=<;a ùu ;yjqre lsÍu i|yd úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hka
yg fiajdjka imhd .ekSfï§ fndfyda ndOlhka" tkï mdßißl ndOl" m%jdyk ndOl" ikaksfõok ndOl yd ixialD;sl ndOlhkag uqyqK §ug isÿ jk nj ksÍlaIKh l<
yelsh' furg ix{d NdId mqyqKqj yd NdIK mßj¾;k myiqlï jHdma; lsÍu b;d jeo.;a fõ' úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hkaf.a whs;sjdislï wdrlaId lsÍu yd Tjqkaf.a
hymeje;aug wod< cd;Hka;r iïuq;Ska" cd;sl kS;s yd rdcH m%;sm;a;s $ fr.=,dis ie,ls,a,g .ksñka iy wod< rdcH wdh;k" rdcH fkdjk wdh;k" isú,a iudcfha ksfhdað;hka
iy Ydia;%{hskaf.a Wmfoia u; cd;sl udkj ysñlï l%shdldÍ ie,eiau ilia lrk ,§' iudc iún, .ekaùï yd iqNidOk wud;HdxYh wfkl=;a ish¨ md¾Yjlrejka iu. tlaj
fuu l%shdldÍ ie,eiau l%shd;aul lsÍug wem lem ù lghq;= lrhs'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 113
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
1' wdKavql%u 1'1' úfYaI wjYH;d iys; 1'1'1' fufyhqï lñgq idudcslhka úiska md¾,sfïka;=j ^wdKavql%u flá ld,Sk ú'w'mq' ksfhdað;hska iu`.
jHjia:d mqoa.,hka i`oyd jQ úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hka jHjia:d m%;sixialrK mj;ajk ,o Wmfoia
m%;sixialrK úfYaIs; mk;lska yd Tjqkaf.a ksfhdacs; ixúOdk ms<sn| fufyhqï lñgqj idlÉPdjka .Kk'
yd wdKavql%u fjkqfjka fmkS isákakka i`oyd u.ska&
jHjia:dfõ udkj WmfoaYkh' fufyhqï lñgqj u.ska
whs;sjdislï wod< lr .kakd ,o ú'w'mq'
mßÉfPaoh ;=<ska whs;sjdislï fhda.H f,i
meyeÈ,sj Tjqkaf.a ilia lsÍu'
whs;Ska y`ÿkd.ekSu'
fuu whs;Skag (
wdKavql%u jHjia:dj
iy wêlrK
iudf,dapk ms<sn|
m%Odk;ajh ¦
ia:dms; l%shd;aul
lsÍu $ kshdukh
i|yd iajdëk
hdka;%Kh'
2' iajdêm;H 2'1' iEu úfYaI 2'1'1' udkisl yd ldhsl wdndO iys; iudc iún,.ekaùï yd uOH ld,Sk m%Odk fiajd iy
ms<sn| wjYH;d iys; mqoa.,hska i|yd ks¾udKh l< iqNidOk wud;HdxYh jevigykaj, ;;a;aj
whs;sjdislu' mqoa.,fhl=f.au iy $fyda Tjqka úiska Ndú;d lrk jd¾;d'
mqoa., iajdêm;H" m%Odk fiajd ish,a, y÷kd.ekSu'
fm!oa.,sl;ajh
iy mqrjeisNdjhg 2'1'2' úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hskaf.a fi!LH wud;HdxYh uOH ld,Sk wjika lr we;s y÷kd.;a
.re lsÍu" iy ksoyi iïnkaOfhka fiajd iy fiajd iy jevigyka
iyNd.s;ajh" iajhx- jevigyka jHQy" l%shdj,s iy wOHdmk wud;HdxYh ms<sn| iudf,dapk
ksfhdackh iy ;ud mqoa.,hka" úfYaI wjYH;d iys; m%;sY;h'
fjkqfjka l:dlsÍu mqoa.,hskag Tjqkaf.a leue;a; u;
i|yd mßirhla f;dard.ekSï isÿ lsÍug iy wdndO
iy;sl lsÍu' iys; mqoa.,hkaf.a whs;sjdislï
ms<sn| iïuq;sfhys (CRPD) ne£ï
ms<sìUq jk whqßka ;SrK .ekSfï§
Tjqkaf.a iyNd.s;ajh Yla;su;a lsÍu
i|yd iudf,dapkh lsÍu'
2'1'3' úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hska l%shdldrlï 15 ys i`oyka È.=ld,Sk l%shd;aul lsÍfï§ Tjqkaf.a
úuiSfuka ms<shï úê" yelshd iajdëk wëlaIK mámdáh yelshd j¾Okhg iydh
j¾Ok l%shdud¾. iy Ndú;djkaf.a jk y÷kd.;a fiajd iy
fjkiaùï tu fiajd iy jevigyka jevigyka m%;sY;h'
Yla;su;a lsÍug iy úfYaI wjYH;d
iys; mqoa.,hskaf.a iajdêm;H" tu jevigyka ;=<ska
mqoa.,Ndjh iy iïmQ¾K we;s jQ fjkialïj,
iyNd.s;ajh m%j¾Okh lsÍug j¾Okhkays m%;sY;h'
ks¾foaY lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 115
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
3' fhda.H 3'1' idOdrKj 3'1'1' iqÿiqlï ,;a úfYaI wjYH;d iys; lïlre wud;HdxYh uOH ld,Sk ixfYdaê; n|jd.ekSfï
/lshd i|yd fhdod.ekSfï mqoa.,hskag wh`ÿï lsÍu i|yd ks¾Kdhl ¦
whs;sjdislu úêúOdk ;=<ska iudk wjia:djka ie,fik mßÈ rdcH mßmd,k wud;HdxYh¦
wdrlaId fjkia f,i we.hSï lsÍï iy mÍlaIK ^udkisl whÿïlrk úfYaI wjYH;d
m<d;a iNd iys; mqoa.,hskaf.a
lsÍu' fkdie,lSu iy;sl iy ffjoH fhda.H;d mÍlaIK
lsÍu i|yd ksYaÑ; we;=¿j& fhdod .ekSu ¦ m%;sY;h'
l%shdud¾. ;=<ska
úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hskag ,nd fok myiqlï
rdcH wxYfha fiajd
fiajd ia:dkhkays lghq;= lsÍu ^l%shd;aul lsÍu&
kshqla;sh jeä lsÍu'
myiqùug m%udKj;a myiqlï
,nd§u" we;=¿j n|jd .ekSï iy
fiajd ia:dkfha ;;a;ajhg wod<j
ksYaÑ; l%shdud¾. .ekSu'
3'1'2' rdcH wxYfha ish¨u /lshdjkag úfYaI wjYH;d iys; È.=ld,Sk rdcH wxYfha wdh;k ;=<
wod<j wkqu; mqrmamdvq w;ßka 3]la mqoa.,hska /lshdj,g n|jd jk úfYaI wjYH;d iys;
úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hska .kakd ish¨u rdcH wxYfha fiajlhskaf.a m%;sY;h'
i|yd jHjia:dkql+,j fjka lsÍu' wdh;k'
3'2' mqoa.,sl wxYfha 3'2'1' úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hskag lïlre wud;HdxYh uOH ld,Sk iy;sl lr isàfï
fiajd kshqla;sh jeä f.!rjfhka i,lkq ,nk njg;a" ld¾hhfhys fldgila f,i
lsÍu' Tjqka fiajd fhdaclhska" iu lïlre úksYaph iNdj mqoa.,sl wxYh úiska úfYaI
fiajlhska iy mdßfNda.slhskaf.a wjYH;d iys; mqoa.,hska
,xld fiajd fhdaclhskaf.a
wjuka lsÍï fyda w.;s.dó n|jd.ekSu" Tjqkaf.a
ix.uh
yeisÍïj,ska wdrlaId lrkq ,nk udkj iïm;a m%;sm;a;s iy
nj iy;sl lsÍug udkj iïm;a jdKsc uKav,h wdod< Ndú;djka ms<sn|
m%;sm;a;s iy iud.ï jHjydrhkag iólaIKh'
fjkialï isÿ lsÍu wjYH fõ' jD;a;Sh ix.ï
116 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 117
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
3'3' mj;akd /lshd 3'3'1' mj;akd fr.=,disj,g wkql+,j ksmqK;d ixj¾Ok iy uOH ld,Sk jD;a;Sh mqyqKq
fjf<|fmd< ;=< wju m%ñ;Ska wkqj jD;a;Sh mqyqKq jD;a;Sh mqyqKq wud;HdxYh uOHia:dkj, úêu;a
fhda.H /lshd i|yd uOHia:dk we;=¿ ish¨ u mqyqKq ú.Kk isÿ lsÍu'
wjia:djka ,nd uOHia:dk fj; mqoa.,hka yg
§u i|yd m%Odk m%fõYùfï yelshdj we;s lsÍu' ish¨u úIhud,d
Odrdfõ jD;a;Sh fhdod.ekSu'
iy jD;a;Suh mqyqKq 3'3'2' wjYH mßÈ ish¨u jD;a;Sh mqyqKq ksmqK;d ixj¾Ok iy
mdGud,d fhdod .ekSu iy úfYaI jD;a;Sh mqyqKq wud;HdxYh oekg isák ix{d NdIK
jevigyka i|yd
wjYH;d iys; mqoa.,hskag idOdrK mßj¾;lhkaf.a m%;sY;h'
m%fõYh jeä lsÍu'
bvlv ie,iSï ^fhdod .ekSï&
Wmldrl ;dlaIKh ,nd.;
,nd§u'
yelsnj'
mqyqKq jevigykaj,
M,odhS;dj we.hSfï
jd¾;dj'
3'4' iajhx - /lshd i|yd 3'4'1' ldka;djka flfrys úfYaI wjOdkh cd;sl jHjidhl;aj uOH ld,Sk mqyqKq lrk ,o úfYaI
jeä lrk ,o iydh fhduqlrñka úfYaI wjYH;d iys; ixj¾Ok wêldßh wjYH;d iys; mqoa.,hskaf.a
mqoa.,hskag Tjqkaf.au jHdmdr m%;sY;h'
wdrïN lsÍug iy Tjqkaf.a ksmqK;d ixj¾Ok iy
ksIamdok iy fiajd i|yd fjf<| jD;a;Sh mqyqKq wud;HdxYh iajhx /lshdjkays kshqla;
fmd< ks¾udKh lsÍug mqyqKq" úfYaI wjYH;d iys;
jD;a;Sh mqyqKq wêldßh ldka;djkaf.a m%;sY;h'
fjf<|fmd< iy uQ,Hkh i|yd
iïnkaO;d we;s lsÍu' jdKsc uKav,h rdcH Kh iy §ukd
fj; m%fõYh ,nd .;a
3'4'2' rdcH .%dóh nexl= ;=< úfYaI ;D;shsl yd jD;a;Sh
mqoa.,hskaf.a m%;sY;h'
wjYH;d iys; mqoa.,hska i|yd Kh wOHdmk fldñIka iNdj
fhdackd l%u y÷kajd§u' (TVEC)
118 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
4' m%udKj;a 4'1 wkHhka iu`. 4'1'1' iqÿiqlï ,;a ish¨u úfYaI wjYH;d iudc iún,.ekaùu yd uOH ld,Sk Èúke.=fuys we;=<;a úfYaI
Ôjk iudk mokula u; iys; mqoa.,hskag iudc wdrlaIdj iqNidOk wud;HdxYh wjYH;d iys; mqoa.,hskaf.a
uÜgula m%Odk Odrdfõ iudc iy È<s÷lu ;=rka lsÍfï fhdackd m%;sY;h'
yd iudc wdrlaIK jevigyka l%u u.ska iudkj m%;s,dN ,nd§ug ldka;d yd <ud lghq;=
wdrlaIdj ;=< úfYaI wjYH;d m%dfoaYSh iy Èia;%sla f,alï ld¾hd, wud;HdxYh iuDoaêfhys we;=<;a úfYaI
iys; mqoa.,hska jHQy ;=< hdka;%K ia:dms; lsÍu' wjYH;d iys; mqoa.,hskaf.a
cd;sl <udrlaIl wêldßh m%;sY;h'
mQ¾K jYfhka
we;=<;a lsÍu' rdcH m%;sm;a;s iy wd¾Ól
lghq;= wud;HdxYh
rdcH jHjidhl;aj
ixj¾Ok wêldßh
4'2' oekg mj;akd úfYaI 4'2'1' fhda.H;dj wfkl=;a fmdÿ iudc iún,.ekaùu yd pl%f,aL ;=<ska cd;sl"
wjYH;d iys; iudc wdrlaIK jevigykj,ska iqNidOk wud;HdxYh m<d;a iy m%dfoaYSh
mqoa.,hkag úfYaI ^Wod ( oßø;d uÜgu" ia;%SmqreINdjh" uÜgñka fhda.H;d
jQ iudc wdrlaIK wdndê;Ndjfha ;;a;ajh" mjq, $ ks¾Kdhl m%isoaO lsÍu'
jevigyka Yla;su;a wdrlaIdj ,ndfokakdf.a iydh&
lsÍu' iSud fkdlrk nj iy;sl lrñka
úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hska
i|yd fhda.H;d ks¾Kdhl
ixj¾Okh lsÍu iy m%isoaO lsÍu'
4'2'2' iqÿiqlï ,;a ish¨u úfYaI wjYH;d rdcH m%;sm;a;s iy wd¾Ól úfYaI §ukd ,efnk úfYaI
iys; mqoa.,hska m%;s,dN i|yd lghq;= wud;HdxYh wjYH;d iys; mqoa.,hskaf.a
m%fõYh we;s nj iy;sl lsÍu i|yd m%;sY;h'
.kq ,enQ ksYaÑ; l%shdmámdáuh iy
whjeh l%shdud¾.'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 119
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
4'3' wd¾Ól ixj¾Ok 4'3'1' ixj¾Ok m%;sm;a;s mss<sìUqq lrk w.%dud;H ld¾hd,h uOH ld,Sk $ úfYaI wjYH;d iys;
ie,iqï iy l%fudamdhka yd ie,iqïj,g wod< È.=ld,Sk mqoa.,hska we;=<;a
Wmdhud¾. we;=<;a l%shdj,Ska" m%;sM, yd whjeh u.ska rdcH m%;sm;a;s iy wd¾Ól lrk ,o cd;sl" m<d;a"
lsÍu' úfYAI wjYH;d iys; mqoa.,hka lghq;= wud;HdxYh Èia;%sla uÜgfï ixj¾Ok
ksYaÑ;j y÷kd.kq ,efí' ie,iqïj, m%;sY;h'
m<d;a md,k iy m<d;a
iNd wud;HdxYh úfYaI wjYH;d iys;
mqoa.,hska we;=<;a lrk
rdcH m%;sm;a;s iy wd¾Ól
,o ixj¾Okh i|yd
ixj¾Ok wud;HdxYh
jk cd;sl" m<d;a"
iudc iún,.ekaùu yd Èia;%sla uÜgfï whjeh
iqNidOk wud;HdxYh fjkalsÍïj, m%;sY;h'
4'4' ksjdi i|yd jk 4'4'1' úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hska ksjdi iy bÈlsÍï uOH ld,Sk isg ksjdi ysñlu we;s úfYaI
ysñlu' ioyd ish¨u m%cd mdol yjq,a wud;HdxYh È.=ld,Sk olajd wjYH;d iys; mqoa.,hskaf.a
ksjdi fyda myiqlï iy tjeks m%;sY;h'
Wmldr b,a,d isák úfYaI wjYH;d kej; mÈxÑ lrùfï
iys; mqoa.,hskag m%fõYh i,id §u wud;HdxYh m%fõY úh yels ksjdi
iy tajd ,nd.ekSfï yelshdj we;s fhdackd l%u m%;sY;h'
cd;sl ksjdi ixj¾Ok
lsÍu'
wêldßh bvï ysñ úfYaI wjYH;d
iys; mqoa.,hska iy
4'4'2' ish¨u iudc wd¾Ól uÜgïj,g kd.ßl ixj¾Ok wêldßh mjq,aj, m%;sY;h'
m%fõYh i|yd mj;akd iydêm;H
ksjdi ú.Kkh lsÍu' bvï m%;sixialrK iy hqoaOfhka mSä; ;ukaf.a
ixj¾Ok wêldßh ksjdij, Ôj;a jk $
4'4'3' rdcH wxYfha fhdackd l%uj, ;ukaf.a bvug m%fõYh
ksjdi w;ßka fldgila ^Wod ( 3]& we;s úfYaI wjYH;d iys;
úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hskag mqoa.,hska ixLHdj'
fjkalsÍu'
rcfha ksjdi §ukd
4'4'4' úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hskag i|yd m%fõYh we;s
m%uqL;djh ,nd§u i|yd hqoaOfhka úfYaI wjYH;d iys;
mSvdjg m;a l,dmhkayS kej; mÈxÑ mqoa.,hskaf.a m%;sY;h'
lr,Sfï jevigyka iy ksjdi
fhdackd l%u'
120 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
5' wOHdmkh 5'1' úfYaI wjYH;d 5'1'1' úfYaI wjYH;d iys; isiqkag wOHdmk wud;HdxYh È.= ld,Sk m%fõYùfï yelshd uÜgu
i|yd jk iys; <uhskayg ks¾ñ; mßirh" ikaksfõokh iy we.hSug m%d:ñl iy
whs;sjdislu iudk mokula u; f;dr;=re fj; m%fõY ùu i|yd oaú;Sl mdi,a ú.Kkh'
,nd §u' m%d:ñl yd oaú;Shsl m%udKj;a myiqlï ,nd§u'
mdi,a ;=< .=Kd;aul
yd ksoyia wOHdmkh 5'1'2' iq¿ iy ukao {dkd;aul úfYaI w.%dud;H ld¾hd,h fláld,Sk .=re mqyqKqj,
,nd§u' wjYH;d iys; <uqka we;=¿ .=Kd;aulNdjh iy
úfYaI wjYH;d iys; <uqka i|yd M,odhs;djh'
wOHdmkh ,nd§u i|yd mqoa.,.;
iydh l%shdud¾. ilia lrkq ,efí'
5'1'3' úfYaI wjYH;d iys; <uqkag wOHdmk wud;HdxYh uOHld,Sk$ mqyqKq lrk ,o .=rejreka
.=Kd;aul wOHdmkhla ,nd §u $ È.=ld,Sk ixLHdj'
ksmqK;d j¾Okh we;s lsÍu i|yd
wjYH ld¾h uKav,h iy WmlrK úfYaI wjYH;d iys;
tla tla wOHdmk l,dmh ;=< jk <uqkag b.ekaùu i|yd
mdi,aj,ska 50] lg ,nd §u' myiqlï iys; mdi,aj,
m%;sY;h'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 121
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
5'2' rdcH wxYh ;=< 5'2'1' úfYaI wjYH;d iys; isiqkag wOHdmk wud;HdxYh uOH ld,Sk msúiSfï uÜgu w.hñka
;D;Shsl wOHdmkh ks¾ñ; mßirh" ikaksfõokh iy ish¨u ;D;Shsl wOHdmk
,nd .ekSu i|yd f;dr;=re fj; m%fõY ùu i|yd uOHia:dk ms<sn| ú.Kkh'
ish¨u j¾.fha m%udKj;a myiqlï ,nd§u'
úfYaI wjYH;d úúO j¾.fha úfYaI
iys; <uqkag wjia:d wjYH;d iys; isiqka iy
jeä lsÍu' j¾Okh i|yd ks¾foaYj,g
wod< m%;sY;h'
5'2'2' bf.kqï iy b.ekaùï øjH ,nd.; È.=ld,Sk imhd.; yels øjH iys;
yels wdldrfhka mj;ajd .ekSu' úYajúoHd,j, m%;sY;h'
5'2'3' wOHdmkh ;=< ish¨u Odrdjkays uOH ld,Sk n|jd.;a úfYaI wjYH;d
úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hskag iys; isiqkaf.a m%;sY;h'
m%fõYùu i|yd fldagd l%uhla we;s
lsÍu'
5'3' úfYaI mdi,a úêu;a 5'3'1' úfYaI mdi,aj, <uqkag idudkH wOHdmk wud;HdxYh fláld,Sk mqyqKq l< úfYaI wOHdmk
lr kshdukh lsÍu' wOHdmk l%ufhys iïu;hka .=rejrekaf.a m%;sY;h'
iy .=Kd;aulNdjhg iudk m<d;a md,k iy m<d;a
wOHdmkhla ,efnk nj iy;sl wêldßka iïu;hka ixj¾Okh iy
lsÍug iïu;hka ixj¾Okh lsÍu' m%p,s; lsÍu'
5'3'2' úêu;a kshduk l%u l%shd;aul lsÍu' .=re mqyqKq wdh;k $ uOH ld,Sk kshdukh lrf.k hdu
úYajúoHd, iy fjk;a i|yd mqyqKq l< ld¾h
Wiia wOHdmk wdh;k uKav,h'
122 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
5'4' wmlS¾;sh" 5'4'1' ish¨u j¾.fha fldka lsÍï mdi,a mdol l<ukdlrKh fláld,Sk fr.=,dis jeäÈhqKq lsßu
wmfhdackh iy y÷kdf.k tajd ;ykï lrñka iy m%p,s; lsÍu'
fjk;a wdldrfha iy ÿla.ekú,s iy ms<shï i|yd wOHdmk wud;HdxYh
fldkalsÍï ;=rka hdka;%K msysgqjñka fouõmshka"
lsÍu iy wdndê;nj .=rejreka iy mdi,a m%cdfõ fjk;a
ksid m%Odk Odrdfõ idudðlhskaf.a Wmfoia ,ndf.k
wOHdmk moaO;sfhka fr.=,dis ilia lsÍu'
úfYaI wjYH;d iys;
<uqka bj;alsÍfï 5'4'2' isiqka iy .=rejreka ms<sn| wdndê; m<d;a md,k iy m<d;a uOH ld,Sk mqyqKqj ,nd §u'
m%;sY;h wvq lsÍu' iudk;d mqyqKqj' wêldßka
5'4'4' úfYaI wjYH;d iys; <uqkaf.a ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fláld,Sk úfYaI wjYH;d iys; <uqka
fldka lsÍfï m%udKh iy wdldr fomd¾;fïka;=j wOHdmkh ;=< fldka lsÍu
we.hSu i|yd m%d:ñl iy oaú;Sl iy bka bj;a lsÍu ms<sn|
wOHdmk wdh;kj, isiqka ms<sn| iólaIKhla isÿ lr th
o;a; /ialsÍug iajdêk iólaIK m%ldYhg m;alsÍu'
meje;aùu iy m%Odk Odrdfõ
wOHdmk moaO;shg Tjqkaf.a
n|jd.ekSfï wvq wkqmd; iy bka
bj;aùug fya;= y÷kd .ekSu'
5'4'5' úfYaI wjYH;d iys; <uqka isÿ flfrñka jd¾Isl ix.Kkfha § o;a;
fi!LH fyda iudc fiajd ,nd mj;shs' we;=<;a lsÍu'
.kakd wjia:d ms<sn| we.hSu i|yd
ksrka;r o;a; /ia lsÍula isÿ lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 123
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
5'4'7' úúO j¾.fha úfYaI wjYH;d iys; È.=ld,Sk jd¾Isl ix.Kkfha§ o;a;
ú'w' iys; <uqka úiska uqyqKmdk we;=<;a lsÍu'
úfYaIs; .eg¿ y÷kdf.k
wduka;%Kh lsÍu i|yd tu o;a;
/ialsÍu wdndê; j¾.h wkqj tl;=
fkdlrk nj iy;sl lsÍu'
5'4'8' .ïno yd w¾O kd.ßl m%foaYhkays uOH ld,Sk m%jdyk myiqlï ,ndfok
fjfik úfYaI wjYH;d iys; mdi,aj, m%;sY;h
<uqkag mdi,a fj; m%fõY ùu i`oyd
m%jdyk iydh jeäÈhqKq lsßu'
5'5' wOHdmkfha 5'5'1' m%Odk Odrdfõ mdi,a ;=< úfYaI wOHdmk wud;HdxYh uOH ld,Sk $ ixj¾Okh lrk ,o mqyqKq
.=Kd;aulNdjh by< wjYH;d iys; <uqkaf.a wOHdmkh È.=ld,Sk jevigyka j¾. ixLHdj'
kexùu' i|yd .=rejre" úÿy,am;sjreka" iy úYajúoHd, m%;smdok
WmfoaYljreka" fjk;a iyh ld¾h fldñIka iNdj
uKav,h we;=¿ msßfiys wLKav
mqyqKqj jeä ÈhqKq lsÍu'
5'5'3' wka;¾.%yKSh mdi,aj, ú'w' iys; uOH ld,Sk $ iaÓr fiajl ixLHdjg
<uqkag wLKavj b.ekaùu i|yd È.=ld,Sk wka;¾.%yKh lrk ,o
úfYaI wOHdmk tallj, oekg iafõÉPd .=rejreka ixLHdj'
isák iafõÉPd .=rejre iaÓr .=re
fiajhg wkqhqla; lsÍu'
124 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
5'5'6' isiq .=re wkqmd;h Ndú; jk uOH ld,Sk $ fjkialï isÿ lrk ,o
fyd|u wdlD;sj,g wkql+, jk nj È.=ld,Sk mdi,a m%;sY;h'
iy;sl lsÍu i|yd ish¨u mdi,aj,
mka;s ldurfha m%udKh fjkia
lsÍu'
5'5'8' úfYaI wjYH;d iys; <uqka mka;s fláld,Sk .kq ,enQ mshjr'
ldur ;=< l<ukdlrKh yd
Okd;aul l%shdud¾. yryd mka;s
ldurh ;=< isiqka iu. tlaj
lghq;= lsÍu" Èßu;a lsÍu we;=<;a
.=re mqyqKq jevigyka meje;aùu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 125
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
6' m%fõYúh 6'1' wkHhka yd iudk 6'1'1' úfYaIfhka uQ,sl wdrlaIK fi!LH wud;HdxYh uOH ld,Sk$ wdndê;Ndjh flfrys
yels iy mokula u; uÜgfï§ fi!LH fiajd ld¾h È.=ld,Sk ixfõ§ fi!LHdrlaIKh
oeßh yels m%Odk Odrdfõ uKav,fha ish¨u uÜgï i|yd Ndú;d lrk yd
ñ,lg fi!LHdrlaIK l%uh wdndê;Ndjh flfrys ixfõ§ iy imhk rdcH wxYfha
fi!LH iy i|yd m%fõYh jeä wdndê;;dj úfYaIs; fi!LHdrlaIdj jD;a;slhkaf.a m%;sY;h'
mqkre;a:d- lsÍu' ms<sn| mqyqKqj iy oekqj;a lsÍu'
mkh'
6'1'2' m%dfoaYSh uÜgñka iudc fiajd fi!LH úoHdj ms<sn| .kq ,enQ mshjr'
wud;HdxYh iy fi!LH wud;HdxY cd;sl wdh;kh
ld¾h uKav,h w;r iyfhda.S;dj
úêu;a lsÍu'
6'1'3' wdndê;;d úfYaIs; fi!LHdrlaIK mjq,a fi!LHdrlaIl wdndê; wka;¾lrK
fiajd iy úfYaI{hska i|yd ld¾hdxYh fi!LH fiajfha f;dr;=re
fhduq lsÍu ^je,elaùu" mQ¾j yd wOHdmksl øjH
y÷kd.ekSu" mqkre;a:dmkh iy m%o¾Ykh lsÍfï ixLHdj'
bÈß lghq;=& ms<sn| fi!LH ld¾h
uKav,h oekqj;a lsÍu i|yd foaYSh
NdIdjkaf.ka uqøs; iïm;a ,nd§u'
6'1'4' úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hska iy m<d;a fi!LH fiajd fi!LH wdrlaIK fiajd
<uqka i|yd m%uqL m%;sldr iy fiajd wud;HdxY imhk wdh;k ixLHdj'
iy;sl lsÍug fi!LdrlaIdj ;=<
fm%dfgdaflda,a y÷kajd§u' myiqfjka msúish yels
fi!LH wdrlaIK fiajd
imhk wdh;k ixLHdj'
6'1'5' 2006 m%fõY ùfï yelshdj ms<sn| m%dfoaYSh fi!LH fiajd fr.=,dishg wkql+,;dj
fr.=,disj,g wkqj ish¨u m%dfoaYSh fomd¾;fïka;= olajk frday,a ixLHdj'
iy Èia;%sla uQ,sl frday,a iy 50] l
.%dóh fi!LH idhkj,ska ndOl
f;dr lsÍu'
126 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
6'2' wdndê;Ndjh iy 6'2'1' mQ¾j Wm;a iy miq Wm;a fi!LH wud;HdxYh uOH ld,Sk $ ksis l,g rcfha
wod< fi!LHdrlaIK fi!LHdrlaIdj ;=< jk mr;r iy È.=ld,Sk fi!LHdrlaIdj ,efnk
ueÈy;aùï l,ska wvqmdvq y÷kd .ekSu i|yd oekg iudc iún,.ekaùï yd úfYaI wjYH;d iys;
y÷kd .ekSu' mj;akd uQ,sl fi!LHdrlaIl fiajd iqNidOk wud;HdxYh <uqkaf.a m%;sY;h'
we.hSu'
ksis l,g rcfha
fi!LHdrlaIdj ,efnk
ìysß mqoa.,hkaf.a m%;sY;h'
6'3' ufkdaiudcSh 6'3'1' iudk iydh" jD;a;Suh iydh fi!LH wud;HdxYh uOH ld,Sk úfYaI wjYH;d iys;
jYfhka úfYaI iy fjk;a wdldrfha úêu;a iy mqoa.,hska iy isú,a iudc
wjYH;d iys; fkdúêu;a wdrlaIdj Ndú;fhka ixúOdkj, Wmfoia
mqoa.,hskag Tjqkaf.a úfYaIfhka Ñ;a;fõ.S iy ,nd .ekSfï idlÉPdj,
iajdêm;Hhg iudc wk;=re iy mSvkh jeks m%;sY;h'
.relrñka Tjqkaf.a ld,iSudjka ;=< ufkdaiudcSh iydh
wjYH;djkag ms<sn| iqÿiq wdldrfhka wdndê; ud¾f.damfoaY m%ldYhg m;a
.e,fmk fiajdjka mqoa.,hskaf.a úêúOdk i|yd lsÍu yd m%p,s; lsÍu'
i|yd m%fõYh ud¾f.damfoaY iy fiajd ixj¾Okh
,nd §u' lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 127
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
- ;ukag iy wkHhkag
ydks isÿùfï wjodkfuka
wdrlaIdùug fïjd ;=,kh
lrñka ish leue;af;ka
f;drj isÿ lrk m%;sldr wvq
lsÍu we;=¿j l%shdmßmdá iy
wrlaIdj md,kh'
128 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
6'4' Èia;%sla uÜgñka 6'4'1' .=Kd;aul mqkre;a:dmk myiqlï fi!LH wud;HdxYh uOH ld,Sk $ frday,a 25 la W;afYa%Ks.;
idOdrK ,nd§fï§ N+f.da,sh úIu;d wvq È.=ld,Sk lsÍu iy idOdrK
ñ,lg mssßmQ¾K lsÍug iEu Èia;%slalhlu wju m%jdyk yd isú,a .=jka fi!LHdrlaKhla ,nd§u'
mqkre;a:dmk fiajd jYfhka tla frday,la jeä ÈhqKq fiajd wud;HdxYh
,nd§u' fldg W;afYa%Ks.; lsÍu'
m<d;a fi!LH wud;HdxY
6'4'2' hqoaOfhka mSä; Èia;%slalj, wvq ksis l,g fi!LHdrlaIKh
wdodhï ldKavfha ú'w'mq' iys; ,efnk oreKq wdndO iys;
mqoa.,hska i|yd Wmldrl fuj,ï <uqka iy mqoa.,hskaf.a
iy cx.u wdOdr WmlrK ,nd§u m%;sY;h'
i|yd lD;su wjhj noaO lsÍu"
wjhj p,k myiqj ,nd §fï frday,a iy idhk
fuj,ï" frdao mqgq wd§ fiajd ia:dk fj; meñKsug úfYaI
we;=¿j mqkre;a:dmk fiajd we.hSu m%jdykh Ndú;d lrk
iy ,nd§u i|yd nyq - úO YslaIK wvq wdodhï,dNS úfYaI
fi!LH fiajd idhk ia:dms; lsÍu' wjYH;d iys; mqoa.,hskaf.a
m%;sY;h'
6'4'3' m%udKj;aj iy úúO úIh mj;ajk ,o mqyqKq
lafIa;%j,g wod< mqkre;a:dmk jevigyka ixLHdj'
ld¾h uKav,h mqyqKq lr n|jd
.ekSu - Wod ( lD;su wjhj" wjhj
p,k myiqj ,nd §fï fuj,ï iy
frdao mqgq ld¾ñlhska'
6'4'4' iqÿiq Wmldrl fuj,ï iy Bg n|jd .kakd ,o ld¾h
wod<j miqj wdrlaIdj imhkakka uKav, idudðlhkaf.a
iu. mqkre;a:dmk jevigyka m%;sY;h'
iïnkaO lsÍu'
6'4'5' oreKq wdndO iys; <uqka iy ksjdi fj; meñK
mqoa.,hskag fi!LHdrlaIKh ,eîu iemfhk fiajdjka
iy;sl lsÍug ksjdi fj; meñK y÷kajd§u i|yd jk
fiajdjka iemhSu y÷kajd§u' l%shd;aul ie,eiau'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 129
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
6'5' úfYaI wjYH;d iys; 6'5'1' cd;sl uÜgfï ,sx.sl iy m%ckl fi!LH wud;HdxYh flá ld,Sk cd;sl uÜgfï ,sx.sl yd
;reKhskag ,sx.sl fi!LH wdrlaIK úê ksfhda.hkag m%ckl fi!LHdrlaIK
iy m%ckl fi!LH iy whjehg wdndê;Ndjh we;=<;a fi!LH fiajd iy jevigykg úfYaI wjYH;d
wOHdmkh iy fiajd lsÍu' wOHdmkh ms<sn| m<d;a iys; mqoa.,hka w;=<;afõ'
m%j¾Okh lsÍu' fomd¾;fïka;=
6'5'2' úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hskag ,sx.sl yd m%ckk
úúO udOHhkaf.ka ^fí,a" Y%jH" mjq,a fi!LHdrlaIK fi!LHdrlaIKh ms<sn|
oDYH' ix{d NdId hkdÈh& ,sx.sl iy ld¾hdxYh - wud;HdxY f;dr;=re fí,a l%uhg $
m%ckl fi!LH wOHdmkh ,nd§u' iïnkaëlrK yd fiajd oDYHuh $ ix{d NdIdfjka
hdka;%Kh ,nd .ekSfï yelshdj ms<sn|
m%p,s; lsÍu'
6'5'3' úfYaI wjYH;d iys; ;reKhska iy ú'w'mq' iys; mqoa.,hska
mqoa.,hska i|yd úfYaI ,sx.sl iy i|yd mj;ajk ,o úfYaI
m%ckl fi!LH jevigyka ^wjYH ,sx.sl yd m%ckl fi!LH
wjia:dj,§& mej;aùu' ieishkays m%;sY;h'
7' mjq,a Ôú;h 7'1' m%cdj ;=< iajdêkj 7'1'1' udkisl wdndO we;=¿ úfYaI fi!LH wud;HdxYh uOH ld,Sk wOHdmksl f;dr;=re'
iy m%cd Ôj;a ùu' wjYH;d iys; mqoa.,hskag m%cd
Ôú;h nqla;s uÜgfï wmlS¾;sh iy fldka ilia l< fi!LHdrlaIK
ú£u' lsÍu wvq lsÍu i|yd ck;dj" yd wOHdmksl jD;a;slhska
wOHdmk{hska iy fi!LHdrlaIK fukau fouõmshka iy /l
jD;a;slhska b,lal lrñka n,d.kakka w;r fnod
wOHdmksl jevigyka meje;aùu iy yeÍu'
fmdÿ ck;dj i|yd we;s m%cd fiajd
iy myiqlï ú'w'mq' ,nd .ekSfï
yelshdj iy;sl lsÍu'
7'1'2' úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hskaf.a wOHdmk wud;HdxYh jevigykla ilia lsÍu'
m%cdjf.ka yqol,dùu iy fjkalsÍu
je,elaùfï wruqKska úfYaI wjYH;d
iys; <uqkag iy wfkl=;a mjqf,a
idudðlhskag mqoa., iyh iy
wfkl=;a ksji ;=< /ljrKh
iemhSu i|yd ú'w'mq' wvq wdodhï,dNs
fouõmshkag iy /ljrKh
imhkakkayg uQ,H iy ;dlaIKsl
iydh i|yd jevigyka ia:dms;
lsÍu'
130 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
7'1'3' wkd: ksjdi fyda wOHdmksl wOHdmk wud;HdxYh kshduk jevms<sfj, ilia
wruqKq i|yd msysgqjd we;s wdh;k lsÍu'
we;=¿j ish¨u fkajdisl wdrlaIl
uOHia:dkj, úfYaI wjYH;d
iys; mqoa.,hska Tjqkaf.a leue;a;
fkdue;sj mÈxÑ fkdlrkq ,nk nj
iy;sl lrk kshduk jevms<sfj,'
7'2' mjq,g iy mjq,a 7'2'1' úfYaI wjYH;d iys; <uqkaf.a ldka;d yd <ud lghq;= flá ld,Sk wOHdmk ikaksfõok
Ôú;hg .re lsÍu' j.lSu ksis whqßka bgq lsÍu wud;HdxYh f;dr;=re ish¨u NdIdj,ska
iy Tjqka w;ayeÍu iy ie.ùu ilia lsÍu iy m%isoaO
je,elaùu i|yd úfYaI wjYH;d lsÍu'
iys; <uqkaf.a fouõmshka ukdj
iQodkï flfrk mßÈ Tjqkag
f;dr;=re fiajdjka iy iydh
,nd§u'
7'2'2' úfYaI wjYH;d iys; <uqkaf.a fi!LH wud;HdxYh flá ld,Sk WmlrK ^øjH& ixj¾Okh
fouõmshka i|yd f;dr;=re iy lsÍu'
wOHdmksl WmlrK ixj¾Okh
lsÍu i|yd fi!LH" mqkre;a:dmkh f;dr;=re m%isoaêhg m;a
iy mQ¾j ueÈy;aùu iy wOHdmkh lsÍu'
hk lafIa;% ;=< m%ùKhska m;afldg
m%dfoaYSh uÜgñka m%isoaO lsÍu'
7'2'3' úfYaI wjYH;d iys; ;reKhska iudc iún,.ekaùï iy flá ld,Sk rEmjdysks iy wfkl=;a
iy Tjqkaf.a /ljrKh imhkakka iqNidOk wud;HdxYh udOHj,ska úldYh flreKq
b,lal lr .;a wOHdmksl wOHdmksl jevigyka'
jevigyka yryd iïnkaO;d" uOHu rcfha iy m<d;a
újdyh iy ud;D;ajh $ mS;D;ajh uÜgñka
we;=¿ úfYaI wjYH;d iys;
mqoa.,hkaf.a whs;sjdislï biau;=
lsÍug yd Tjqkaf.a leue;a; mßÈ
lghq;= lsÍfï yelshdj ,nd §u'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 131
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
8' m%fõY ùfï 8'1' úfYaI wjYH;d 8'1'1' 2016 m%fõYùfï fr.=,disj, olajd ksjdi iy bÈlsÍï flá ld,Sk m%fõY ùfï yelshdj
yelshdj iys; mqoa.,hskag we;s iïu;hka iy ud¾f.damfoaY wud;HdxYh fkdue;s f.dvke.s,s ms<sn|
iys; ks¾ñ; wkHhka yd iudk l%shd;aul lsÍu kshdukh lsÍu" ,o meñKs,sj, m%;sY;h'
mßirh" mokula u; Ôú;fha tjeks fr.=,dis ms<s fkdmÈk rcfha iudc iún,.ekaùï iy
m%jdykh" ish¨u wjia:djka f.dvke.s,s ysñlrejkag tfrysj iqNidOk wud;HdxYh mj;ajk ,o ú.Kkj,
ikaksfõokh i|yd ksoyiaj meñKs,s ,nd.ekSu iy ffk;sl m%;sY;h'
kd.ßl ixj¾Ok wêldßh
iy iyNd.sùu iy l%shdud¾. .ekSug hdka;%K msysgqùu'
m%fõY ùfï yelshdj
Wmldrl Tjqkaf.a m%cdj iu. Wiia wOHdmk wud;HdxYh fkdue;s f.dvke.s,sj,
;dlaIKh iajdëkj Ôj;aùu
mÈxÑlrejka fj;
iy;sl lsÍu i|yd 8'1'2' ks¾ñ; mßirh iy m%jdyk úYajúoHd, m%;smdok
hdka;%Kh u.ska
mßirh f.dv ke.Su' moaO;shg wod< ish¨u /lshdjkayS fldñIka iNdj
ikaksfõokh isÿ lsÍug
wOHdmksl iy mqyqKq mdGud,dj,g
wod< m%;sY;h'
wod< úIhud,d ;=< m%fõY ùfï
yelshdj ms<sn| fudähq, we;=<;a mqyqKq mdGud,dj,g wod<
lsÍu ^Wod ( .Dy ks¾udK Ys,amSka" úIhud,d ixfYdaOkh
isú,a bxðfkarejka" bÈlsÍï lsÍu'
fiajlhska&
8'2' úfYaI wjYH;d 8'2'1' 2016 m%fõYùfï fr.=,disj, olajd È.= ld,Sk hdka;%Kh ia:dms; lsÍu'
iys; mqoa.,hskag we;s iïu;hka iy ud¾f.damfoaY
Ôú;fha iEu l%shd;aul lsÍu kshdukh lsÍu"
wjia:djl§ u tjeks fr.=,dis ms<s fkdmÈk rcfha
.uka lsÍug iy f.dvke.s,s ysñlrejkag tfrysj
iyNd.sùug yelshdj meñKs,s ,nd.ekSu iy ffk;sl
we;s lrk oeßh l%shdud¾. .ekSug hdka;%K msysgqùu'
yels iy m%fõYúh
yels fmdÿ m%jdykh 8'2'2' úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hskaf.a È.=ld,Sk mj;ajk ,o oekqj;a lsÍfï
,nd§u' wjYH;d ms<sn| m%jdykh jevigyka ixLHdj'
imhkakka oekqj;a lsÍu ^m%jdyk
wxYfha m%;sm;a;s iïmdolhska
we;=¿j&'
132 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
8'2'6' oeßh yels ñ,lg msúish yels È.=ld,Sk nÿ iyk ,nd §u'
m%jdyk fiajdjla ,nd§u i|yd
gelais we;=¿j mqoa.,sl m%jdyk mqoa.,sl m%jdyk
fufyhjkakkag wod< nÿ iy imhkakkaf.a fiajdj ,nd
fjk;a iyk ;=<ska Èß§ukd ,nd§u' .ekSfï m%;sY;h'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 133
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
8'3' f;dr;=re iy 8'3'1' Y%S ,dxlSh ix{d NdIdj úêu;aj iudc fiajd ms<sn| cd;sl fláld,Sk md¾,sfïka;=j úiska l<
ikaksfõokhg ms<s.ekSu kS;s.; lsÍu iy th mdi, ix{d NdId mk; kS;s.;
msúiSfï yelshdj m%j¾Okh iy;sl lsÍu i|yd rch lsÍu'
úiska úfYaIs; l%shdud¾. .ekSu' md¾,sfïka;= m%;sixialrK
ckudOH wud;HdxYh
8'3'2' ix{d NdIK mßj¾;kh i|yd uOH ld,Sk iy;slm;a jevygykla
cd;sl iy;sl m;a jevigykla iudc isún, .ekaùï yd ilia lsÍu'
ilia lsÍu' iqNidOk wud;HdxYh
8'3'3' jD;a;Suh iy;sl,;a ix{d NdIK iïnkaëlrK hdka;%Kh È.=ld,Sk oekg isák iy;sl ,;a
mßj¾;lhska 100 la ämaf,daud ix{d NdIK mßj¾;lhska
uÜgu ;=<ska mqyqKq lsÍu' uqo,a wud;HdxYh m%;sY;h'
8'3'4' úfYaI wjYH;djhka iys; úÿ,s ixfoaY kshduk uOH ld,Sk msúish yels m%jD;a;s
mqoa.,hkag oekqj;aNdjh ,nd fldñiu úldYhka m%;sY;h'
.ekSug yels jk mßÈ ish¨u rdcH
udOHj, m%jD;a;s úldYhka w;ßka msgm;a l< ´äfhda iy
wju jYfhka 50] la uqøK yd oDYH fí,a f;dr;=re ,nd.ekSfï
udOHfhka" úfYaI wjYH;d iys; yelshdj'
mqoa.,hkag oek .ekSfï yelshdj
we;s wdldrfhka úldYh lsÍu'
8'3'5' rch ;=< msúish yels f;dr;=re fláld,Sk iykdOdr fhdackd l%uhla
i|yd iy WmldÍ mokula u; y÷kajd §u'
úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hskag
msúish yels f;dr;=re ,nd§u i|yd m%fõYh iys; ;dlaIK
wjYH fiajd ie,iSug ´äfhda iydh ms<sn| jk úÿ,s
iy fí,a f;dr;=re i|yd msgm;a ixfoaY kshduk fr.=,dis
lsÍula iy ksIamdok fiajdjla m%ldYhg m;a lsÍu yd
ixj¾Okh lsÍu' mekùu'
134 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
8'4' WmldÍ iy Ndú;d 8'4'1' ijka§fï iy fmkSfï ÿ¾j,;d uqo,a wud;HdxYh fláld,Sk nÿ rys; whs;u .eiÜ
l< yels ;dlaIKhg iys; úfYaI wjYH;d iys; lsÍu'
msúish yelsùu' mqoa.,hska i|yd Ndú;d lsÍug iudc iún,.ekaùu yd
ks¾udKh l< ikaksfõok Wmdx. iqNidOk wud;HdxYh m%isoaO l< iy m%ldYhg
,nd.ekSfï yelshdj jeä lsÍu m;al< ud¾f.damfoaY'
i|yd wkq.%y iy nÿ rys; fhdackd
l%u y÷kajd§u'
8'4'2' ijka§fï iy fmkSfï ÿ¾j,;d úfYaI wjYH;d iys;
iys; úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hskaf.a m%uqL;d
mqoa.,hskaf.a fiajh i|yd ldâm;a ysñlrejka i|yd
m%fõYùug yelshdj we;s lrk jdßl mokï f.ùï'
;dlaIKsl iydh ish¨u mqoa.,sl
ikaksfõok fiajd imhkakka úiska
,nd§u'
8'4'3' iqÿiq msßjeh M,odhS Wiia ;;a;ajfha ud¾f.damfoaY m%ldYhg m;a
Wmldrl Wmdx. ,nd§u" wjYH;d lsÍu yd m%p,s; lsÍu'
iudf,dapkh fldg we.hSu iy
ks¾foaYs; ld¾hh l%shd;aul lsÍu
i|yd ud¾f.damfoaY ilia lsÍug
l%shdldÍ lKavdhula m;a lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 135
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
9' foaYmd,k 9'1' ue;sjrK l%shdj,sh 9'1'1' ks¾ñ; mßirh jeä ÈhqKq lsÍu ue;sjrK fldñiu m%fõYùfï yelshdj
iy uyck ;=< iyNd.s;ajh jeä we;=¿j ish¨u j¾.fha úfYaI ia:dms; l< Pkao
iyNd.s;ajh' lsÍu' wjYH;d iys; mqoa.,hska i|yd ue;sjrK wëlaIK wdh;k uOHia:dk m%;sY;h'
ish¨u Pkao uOHia:dkj,§
foaYmd,k mlaI kdhlhska
idOdrK myiqlï ,nd§u'
md¾,sfïka;= uka;%Sjreka
9'1'2' ue;sjrK fldñiu úiska ue;sjrK fldñiu úiska
wdndêNdjh ms<sn| jk m%;sm;a;s ksl=;a l< wdndê;Ndjhg
fhdod .ekSu' wod< lreKq we;=<;a l<
pl%f,aL'
9'1'3' ish¨u j¾.fha úfYaI wjYH;d ue;sjrK fldñiu úiska
iys; mqoa.,hska we;=<;a lr Pkao l%shd;aul lrk ú'w'mq'
,shdmÈxÑh ilia lsÍu' we;=<;a jevigyka'
9'1'4' msúish yels wdo¾Y $ WmlrK mqyqKql< ue;sjrK
ms<sn| Pkaoodhlhka i|yd jk ks,OdÍka m%;sY;h'
wOHdmkh y÷kajd§u'
Pkao ysñlu ms<sn| mqyqKq
l< .%du ks,OdÍka'
9'1'5' msúish yels jevigyka ,nd .;yels wdldrfhka
f;dr;=re foaYmd,k mlaI $ Pkaoodhl wOHdmksl
wfmalaIlhskaf.ka ,nd .ekSu' f;dr;=re mej;Su'
9'1'6' wka;¾.%yKSh ue;sjrK kshduk úfYaI wjYH;d iys;
Ndú;djka' mqoa.,hka we;=<;a Pkao
ú.Kkfhys Pkao wëlaIK
ksfhdað;hka isàu'
9'1'7' Pkaoj,§ m%Odk Odrdfõ foaYmd,k m%Odk Odrdfõ foaYmd,k
mlaI u.ska úfYaI wjYH;d iys; mlaI yryd Pkao i|yd
mqoa.,hska ksfhdackh lsÍu' ;r. lrk úfYaI wjYH;d
iys; mqoa.,hka m%;sY;h'
9'1'8' md¾,sfïka;=jg we;=¿ ùu iy tys há;< myiqlï ilia lsÍu'
/iaùï lghq;= ksÍlaIKh lsßu
i|yd ú'w'mq' yelshdj we;s lsÍug
md¾,sfïka;=fõ l%shdmámdá iy
há;, myiqlï ilia lsÍu'
136 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
9'2' fmdÿ Ôú;fha lghq;= 9'2'1' iajhxmd,kh" iún,.ekaùu iy úfYaI wjYH;d iys; uOH ld,Sk Èia;%sla iy m%dfoaYsh
i|yd iyNd.s;ajh úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hska mqoa.,hkaf.a whs;sjdislï uÜgïj,ska rcfha
jeä lsÍu' ksfhdackh i|yd ksmqK;d" iïm;a ms<sn| iïuq;sh hgf;a iïnkaëlrKh iy
iy oekqu w;alr .ekSug úfYaI ia:dms; iajdëk kshduk ixj¾Ok l;sldjka
wjYH;d iys; mqoa., ixúOdkj,g hdka;%K i|yd iyNd.sjk ú'w'mq'
iydh ùu' ixúOdkj, ksfhdað;hka'
Èia;%sla f,alïjreka
9'2'2' Ndrlrejka jYfhka úfYaI wjYH;d m%dfoaYsh f,alïjreka .eiÜ l< wruqo,'
iys; mqoa.,hska iy Tjqkaf.a
ksfhdað; ixúOdk úiska m;al< Ndrlrejka m;a lsÍu'
isú,a iudcfha idudðlhska úiska
m%odkh lrk ,o m<uq
md,kh flfrk úfYaI wjYH;d
§ukd LdKavh'
iys; mqoa., ixúOdk Yla;su;a lsÍu
i|yd iajdêk wruqo,la msysgqùu'
10' l%Svd" 10'1' úfYaI wjYH;d iys; 10'1'1' ish¨u m%d:ñl iy oaú;Sl mdi,a wOHdmk wud;HdxYh fláld,Sk msúish yels iy ú.Kkh
ixialD;sl <uqka" ;reKhska" iy u.ska idOdrK myiqlï ,nd§u l< ia:dkj, m%;sY;h'
iy jeäysáhka ^.eyeKq yryd úfYaI wjYH;d iys; l%Svd wud;HdxYh
úfkdaod;aul <uqka iy ldka;djka mqoa.,hskag m%Odk Odrdfõ l%Svd
l%shd i|yd we;=¿j& ;r.ldÍ lghq;=j,g iyNd.s ùug" ksr;
iyNd.s;ajh' iy úfkdaod;aul ùug iy úfkdaoùug wjia:djka
hk fowxYfha ,nd §u'
l%svdj,g Tjqkaf.a
leue;a; wkqj
iyNd.s lrùu iy
l%Svd f;dard .ekSu
i|yd Tjqkaf.a
wdl,am ixj¾Okh
lsÍug úl,am jeä
ÈhqKq lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 137
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
10'1'2' iEu mdi,lu l%Svd wOHdmksl iy uOH ld,Sk l%Svd úIhud,j ;=<
mqyqKq úIhud,d úfYaI wjYH;d iys; wdndê;Ndjhg úfYaIs;
mqoa.,hskaf.a l%Svd ms<sn| fudähq, jQ fudähq, iys; mdi,a
we;=<;a jk mßÈ ilia flf¾' m%;sY;h'
10'1'3' wka;¾ mdGYd,dka;r l%Svd ;r.j,g fláld,Sk ixúOdkh lrk ,o l%Svd
iyNd.s jk ish¨u mdGYd,d u.ska ;r. m%;sY;h'
úfYaI wjYH;d iys; isiqka i|yd
jirlg wju jYfhla tla l%Svd
;r.hla ixúOdkh lsÍu'
10'1'4' úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hskag È.=ld,Sk úfYaI wjYH;d iys;
iyNd.sjkakka f,i iy mqoa.,hska úiska Ndú;d
fma%laIlhka f,i m%;s,dN ,eìh lrk m%udKh'
yels jk mßÈ m%Odk l%Svdjka iEu
tlla i|ydu wju jYfhka tla
Èia;%sla uÜgfï myiqlula ne.ska
we;slsÍu'
10'1'5' jirlg ú'w'mq' úfYaIs; jQ Èia;%sla l%Svd wud;HdxYh fláld,Sk úfYaI wjYH;d iys;
uÜgfï wka;¾ mdGYd,dka;r l%Svd mqoa.,hka i|yd jk l%Svd
;r`. ixúOdkh" ixj¾Okh iy ;r. ixúOdkh lsÍfï§
iyNd.sùu i|yd ish¨u m%d:ñl iy iyNd.sjk mdi,a m%;sY;h'
oaú;Sl mdi,a u.ska ú'w' iys; <uqkag
Wmfoia" mqyqKqj iy iïm;a ,nd§u'
10'1'6' l%Svdj,§ ú'w'mq' iudk wjia:d we;s uOH ld,Sk mqyqKq lrk ,o l%Svd
lsÍu i|yd tla tla Èia;%sla uÜgfï WmfoaYlhka ixLHdj'
l%Svd myiqlï ;=< tla WmfoaYlfhl=
mqyqKq lsÍu'
138 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
10'2' úfkdaoh" ixpdrh 10'2'1' ish¨u ft;sydisl iaudrl msysgd ixpdrl ixj¾Ok yd uOH ld,Sk ú.Kkh u; mokïj
iy ixialD;sl we;s ia:dk iy cd;sl ixialD;sl l%sia;shdks wd.ñl lghq;= m%fõYh ,ndÿka iaudrl
lghq;= i|yd jeo.;alula iys; ia:dk w;ßka wud;HdxYh msysá ia:dk m%udKh'
m%fõYh' 1$3 l tu N+ñfha mqrdúoHd
jákdlug ydkshla fkdjk mßÈ Y%S ,xld ixpdrl uKav,h
frdao mqgq Ndú;d lrkakkag msúiSug
cd;sl Wreuhka ms<sn|
yelshdj ,nd§u'
wud;HdxYh
10'2'2' rx. Yd,d" fl!;=ld.dr" mqrdúoHd fomd¾;fïka;=j fláld,Sk úIhud,dfõ fldgila
iskud Yd,d" mqia;ld, iy ixpdrl f,i zish¨fokdg ixpdrhZ
fiajd jeks ixialD;sl wx.hka iy úYajúoHd, we;=<;a lrk ,o Wiia
fiajd ms<sn| ish¨u ia:dk i|yd wOHdmk wdh;k .Kk'
mQ¾K m%fõYh ,nd§u' Wiia wOHdmk wdh;k
msúish yels wdlD;Skays
ixpdrl ixj¾Ok yd ,nd.; yels f;dr;=rej,
10'2'3' rch úiska imhk ish¨u l%sia;shdks wd.ñl lghq;= uOH ld,Sk
ixialD;sl f;dr;=re" ixpdrl j¾.h iy .=Kd;aulNdjh'
wud;HdxYh
l¾udka;h iy úfkdaod;aul nÿ iyk fhdackd l%u
lghq;= ms<sn| f;dr;=re msúish yels m%jdyk yd isú,a .=jka ilia lsÍu'
wdldrfhka ,nd§u' fiajd wud;HdxYh
mj;ajk ,o msúish yels
10'2'4' m%fõYùfï yelshdj iys; ks¾ñ; fydag,a l<ukdlrK fláld,Sk ú.Kk .Kk'
mßirh we;=¿ wka;¾.%yKSh iud.ï
Ndú;djka ia:dms; lrk fydag,a
i|yd nÿ iyk iy fjk;a Èß§ukd' kd.ßl ixj¾Ok wêldßh
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 139
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
11' hqla;shg 11'1' úfYaI wjYH;d 11'1'1' úfYaIfhka wêlrK iy fmd,sia kS;sh iy iduh ms<sn| fláld,Sk mqyqKql< kS;s n,.ekaùfï
m%fõYh' iys; mqoa.,hskag fiajh we;=¿ kS;s n,.ekaùfï wud;HdxYh ks,OdÍkaf.a m%;sY;h'
hqla;sh i|yd wdh;kj, ld¾h uKav,h
m%fõY úh yelsh' úfYaIfhka udkisl wdndO iys; wêlrK wud;HdxYh wdndê;Ndjh ms<sn|
^Wod ( fmd,sishg mqoa.,hska we;=¿ úfYaI wjYH;d flakaøSh lreKq wjOdkhg
fmd,sia fomd¾;fïka;=j fhduq lrk ,o fmd,sia
meñKs,s lsÍu" iys; mqoa.,hska y÷kdf.k
kS;s lghq;=j,g .kqfokqlsÍu i|yd mqyqKq flf¾' ia:dk m%;sY;h'
cd;sl fmd,sia fldñiu
iyNd.sùu" kS;s
m%fõY ùfï yelshdj i,id
n,.ekaùï wdh;k 11'1'2' fmd,sia ia:dk ;=< wdndê;Ndjh kS;s wdOdr fldñiu uOH ld,Sk
fok ,o Widú ixlS¾K
yd Widúj,g msúiSu" ms<sn| wjOdkhg ,lajk flakaøSh
iu: uKav, m%;sY;h'
idlaIslrefjl= f,i lreKq we;=<;a lsÍu' ^fuu
lghq;= lsÍu& wjOdkh ms<sn| flakaøSh lreKq m%fõY ùfï yelshdj i,id
wêlrK fiajd fldñiu
ix{d NdIK mßj¾;lhska iy fí,a fok ,o fmd,sia ia:dk
WmlrK ;=<ska úfYaI wjYH;d iudc iún,.ekaùï yd m%;sY;h'
iys; mqoa.,hskag fiajh ,nd§u iqNidOk wud;HdxYh
i|yd iïm;a iy yelshdjkaf.ka m%fõY ùfï yelshdj we;s
iukaú; úh hq;=h& uqo,a wud;HdxYh iy wdndê;Ndjh wdY%s;
kS;s wdOdr msßkeñh yels
11'1'3' hqla;sh iy idOdrK;ajh ,nd§fï§ uOH ld,Sk kS;s wdOdr uOHia:dk'
ks¾ñ; mßirhg m%fõYùu iy;sl
lsÍu i|yd wjYH .e,mSu isÿ lsÍu'
fujeks lghq;= i|yd m%uqL;ajh
,nd § l%shd;aul lsÍu'
140 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 141
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
11'2' hqoaOfhka mSvdjg 11'2'1' hqO yuqodjkays idudðlhska" uOH ld,Sk $ ixl%dka;s hqla;sh ms<sn|
m;a jQ úfYaI isú,a wdrlaIl fiajd ks,OdÍka" È.=ld,Sk jk hdka;%Khka ilia
wjYH;d iys; ldka;djka" <uqka iy ysgmq lsÍu i|yd hqoaOfhka
mqoa.,hska ixl%dka;s igkalrejka we;=¿j hqoaOfhka mSä; úfYaI wjYH;d iys;
hqla;sh i|yd jk mSä; úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hska woyia ,nd
´kEu hdka;%Khlg mqoa.,hska .Kkh lsÍu' .ekSu i|yd fhdod .ekSu'
we;=<;a lsÍu'
11'2'2' ixl%dka;s hqla;sh i|yd ish¨u uOH ld,Sk $ ixl%dka;s hqla;sh ms<sn|
WmfoaYk l%shdj,skays hqoaOfhka È.=ld,Sk jk hdka;%Khka ;=<
mSä; úfYaI wjYH;d iys; iyNd.s jk mSä; úfYaI
mqoa.,hska we;=<;a lsÍu' wjYH;d iys; mqoa.,hska'
142 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
12' m%pKav;ajh 12'1' úfYaI wjYH;d 12'1'1' wmfhdackhka isÿ jk wjia:d u`. wêlrK wud;HdxYh fláld,Sk mqyqKqj ,o fmd,sia ia:dk
iy iys; mqoa.,hska yeÍu" y÷kd .ekSu iy jd¾;d ixLHdj'
wmfhdack- ksji ;=< iy msg; lrk wdldrh ms<sn|j úfYaI kS;sh iy iduh ms<sn|
hkaf.ka uqyqK fok iEu wjYH;d iys; mqoa.,hska" Tjqkaf.a wud;HdxYh mqyqKq lrk ,o wdh;k
ksoyi wdldrhlu iQrdlEu" mjq,a iy /ln,d.kakka iy kS;s ;=< /ljrKh imhkakka
wOHdmk wud;HdxYh ixLHdj'
m%pKav;ajh iy n,.ekaùfï msßia b,lal lrñka
wmfhdackhkaf.ka f;dr;=re ,nd §u yd wOHdmksl cd;sl <udrlaIl wêldßh
wdrlaId lsÍu' jevigyka ilia lsÍu'
ldka;d yd <ud lghq;=
12'1'2' tjeks wdldrfha wmfhdackhka wud;HdxYh ia:dms; kshduk rduq iys;
je,elaùu i|yd ish¨u wdh;kj, wdh;k ixLHdj'
kshduk rduqjla ia:dms; lsÍu' fi!LH wud;HdxYh
wêlrK wud;HdxYh
12'1'3' úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hska ia:dms; kshduk rduq iys;
úiska Ndú;d lrk iy $ fyda fhdod fmd,sia fomd¾;fïka;=j wdh;k ixLHdj'
.efkk ish¨u wdh;ksl ieliqï
ú.Kkh lsÍu' cd;sl fmd,sia fldñiu
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 143
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
12'1'5' udkisl fi!LH jdÜgq iy wdh;k uOH ld,Sk hdka;%K ilia lsÍu'
we;=¿j fi!LH myiqlïj,§
m%pKav;ajhg uqyqKq §ug isÿ jQ
ú'w'mq' mqoa.,hska ms<sn| jd¾;d
lsßug iy wêlrK ffjoH ks,OdÍ
mÍlaIKh i|yd hdka;%K msysgqùu'
12'1'6' ^úfYaIfhka ksoyi iSudlr we;s flá ld,Sk ud¾f.damfoaY ilia lsÍu'
fyda úfYaI wjodkulg ,laúh
yels mqoa.,hska isák fkajdisl
myiqlïj, wdrlaIdj ms<sn|
iajdëk iy ks;sm;d wëlaIKh
i|yd ud¾f.damfoaY'
13' oekqj;aNdjh 13'1' rdcH wxYh ;=< 13'1'1' úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hskaf.a rdcH mßmd,k yd fláld,Sk $ rcfha wud;HdxY" rcfha
by< oeóu wdndê;Ndjhg ysñlï kS;s iy m%;sm;a;s" wdndê; l<ukdlrK wud;HdxYh È.=ld,Sk fomd¾;fïka;=" m<d;a
wod<j ixfõ§lrKh Yíoud,dj" fkdkej;S mj;akd iNd" m<d;a md,k
iy oekqu jeä lsÍu' wmlS¾;sh iy fldkalsÍu iy m<;a iNd wdh;k" Èidm;s$ m%d'f,a
iudc-ixialD;sl w.;Ska" wdndê; ld¾hd, iy fjk;a rcfha
fhdað; úfYaI wjYH;d
iudc pdß;% úê wduka;%Kh wdh;k úiska mj;ajk
iys; mqoa.,hskaf.a ysñlï
lrñka rdcH wxYh i|yd wdndê; ,o wdndê;Ndjhg wod<
fldñiu ^b,lal wxl 15&
wka;¾.%yKSh mqyqKq jevigyka ixfõ§lrK jevigyka
meje;aùu' ixLHdj'
144 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
13'2' udOH ;=< iy ta 13'2'1' wdndê;Ndjh iy wdY%s; .eg¿ rdcH udOH ixia:d ^uqøK fláld,Sk $ udOH ud¾f.damfoaY ilia
yryd wdndê;Ndjh jd¾;dlrKhg udOH ud¾f.damfoaY iy úoHQ;a& È.=ld,Sk lsÍu'
ms<sn| oDYH;dj jeä ilia lsÍu'
lsÍu' mqoa.,sl udOH wdh;k
13'2'2' rdcH iy mqoa.,sl udOH wdh;k rdcH udOH wdh;k yd
md¾,sfïka;= m%;sixialrK
i|yd wdndê;Ndjhg wod< mqoa.,sl udOH wdh;k
iy ckudOH wud;HdxYh
ixfõÈlrK jevigyka meje;aùu' i|yd mj;ajk ,o
Y%S ,xld mqj;am;a wdh;kh wdndê;Ndjhg wod<
ixfõ§lrK jevigyka'
Y%S ,xld mqj;a meñKs,s
13'2'3' ú'w'mq' mqoa.,hskaf.a Okd;aul fldñiu wdndê;;d fudähq,
wdl,am m%j¾Okh lsÍu iy we;=<;a l< udOH wOHhk
Tjqkaf.a ksmqK;d iy yelshdjka Y%S ,xld ckudOH mdi, mdGud,d m%;sY;h'
y÷kd .ekSu i|yd udOH ld¾h úYajúoHd, m%;smdok
uKav,h mqyqKq lsÍu' fldñIka iNdj
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 145
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
14' ldka;d 14'1' úfYaI wjYH;d 14'1'1' fmr mdi,aj, § ú'w' iys; fi!LH wud;HdxYh uOHld,Sk wdndê;Ndjh ms<sn|
iy <ud iys; <uqkaf.a <uqka l,ska y÷kd .ekSu yd ta WmfoaYljreka $ iïm;a
iqNidOkh' whs;sjdislï by< iïnkaOfhka ueÈy;a ùu' wOHdmk wud;HdxYh odhlhska n`ojd .ekSu'
kexùu'
14'1'2' iqÿiq uq,a <udúh ixj¾Ok (ECCD) m<d;a iNd ia:dms; lrk ,o
jevigyka l%shd;aul ùu iy;sl uOHia:dk ixLHdj'
lsÍug Èia;%sla $ m%dfoaYSh uÜgñka
<ud ud¾f.damfoaY uOHia:dk uq,a <udúh ixj¾Ok
ia:dms; lsÍu' (ECCD) jevigyka hgf;a
,shdmÈxÑ jk ,o <uqka'
14'1'3' ú'w' iys; <uqkaf.a iqNidOkh úIh ud,d ixfYdaOkh
ms<sn| ixl,amh .=re mqyqKq lsÍu'
úIhud,djg y÷kajd§u iy
mka;sldur Ndú;djkag wod<j
uqLHOdrd.; lsÍu'
14'1'4' úfYaIfhka ixj¾Okd;aul iy ie,iqula ilia lsÍu'
udkisl úhjq,a $ udkisl wdndO
i|yd mdi,a mokï fi!LH we.hSï
;=< mQ¾j y÷kd.ekSu iy iq,uq,
mÍlaId lsÍfï yelshdj we;=<;a lsÍu'
14'1'5' ixj¾Okd;aul iy udkisl wdndO mj;ajk ,o mqyqKq
iy WmfoaYk uQ,O¾u $ wdpdrO¾u jevigyka ixLHdj'
^Wod - ryiHNdjh& we;=`Mj
wdndê;;d .eg¿ ms<sn| mdi,a
WmfoaYlhska iy $ fyda .=rejrekag
iqÿiq mqyqKqj ,nd§u'
146 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
14'2' úfYaI wjYH;d 14'2'1' úfYaI wjYH;d iys; ldka;djkaf.a ldka;d yd <ud lghq;= oekg isÿ flfrñka lñgqjla m;a lsÍu'
iys; ldka;djkaf.a .eg¿ ms<sn| idlÉPd lsÍu iy wud;HdxYh mj;shs
y÷kd.;a $ úi÷ï ,nd§u i|yd wod< rcfha
m%uqL;d.; .eg¿ wdh;kj, iyNd.s;ajfhka wdikak iudc iún,.ekaùï yd
i|yd úi÷ï ,nd§u by< uÜgfï ;SrK .ekSfï iqNidOk wud;HdxYh
lñgqjla m;a lsÍu'
ksmqK;d ixj¾Ok yd
jD;a;Sh mqyqKq wud;HdxYh
14'2'2' y÷kd.;a .eg¿ iy oekgu;a l%shdldÍ ie,eiau ilia
wkqu; 2014 úfYaI wjYH;d iys; uqo,a wud;HdxYh lsÍu'
mqoa.,hska i|yd jk cd;sl l%shdldÍ
ie,eiau u; mokï jQ fjkia
l%shdldÍ ie,eiaula ilia lsÍu'
14'3' ;SrK .ekSfï§ 14'3'1' my; oE ms<sn| oekqj;aNdjh ;=<ska ldka;d yd <ud lghq;= fláld,Sk ie,eiaula ilia lsÍu
ldka;djka il%Shj úfYaI wjYH;d iys; ldka;djkaf.a wud;HdxYh
ueÈy;a lsÍu' ixúOdk Yla;su;a lsÍu'
iudc iún,.ekaùï yd
ldka;d whs;sjdislï" iEu iqNidOk wud;HdxYh
wdldrhlu ysßyer iy m%pKav;ajh
iy fldka lsÍug tfrysj jevlsÍu l=vd l¾udka; wud;HdxYh
cd,.; lsÍu" mjq,a WmfoaYkh"
uqo,a wud;HdxYh
,sx.sl;ajh iy ia;%S mqreI
iudcNdjh ms<sn| wOHdmkh wdÈh'
14'4' iEu uÜgulu 14'4'1' cd;sl ,ehsia;=j ;=<ska úfYaI ue;sjrK fldñiu fláld,Sk $ úfYaI wjYH;d iys;
foaYmd,ksl wjYH;d iys; ldka;djka È.=ld,Sk ldka;djkaf.ka iys; by<
jYfhka Yla;su;a jQ md¾,sfïka;=jg m;a lsÍu iy m<d;a m<d;a iNd yd m<d;a md,k uÜgfï rcfha lñgqj
ldka;djka isàu' iNd iy m<d;a md,k wdh;k ;=< wud;HdxYh m;alsÍu' ^ish¨u lKavdhï
iudk m;aùï ,nd§u' ksfhdackh jk fia&
14'4'2' Pkao whs;sh iy ish¨u ue;sjrK ldka;d yd <ud lghq;= flá iy È.=ld,Sk l%shdldÍ
wdh;k ;=< ue;sjrK i|yd fmkS wud;HdxYh ie,iqï l%shd;aul lsÍu'
isàfï whs;sh iy;sl lsÍu'
14'4'3' úfYaI wjYH;d iys; ldka;djka iudc iún,.ekaùï yd md¾,sfïka;=j" m<d;a iNd
i|yd hï ldka;d ksfhdackhla iqNidOk wud;HxYh yd m<d;a md,k wdh;k
fjkqfjka ysñ fldgiska m%;sY;hla i|yd úfYAI wjYH;d iys;
fjka lsÍu' ldka;djka f;dard .ekSu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 147
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
14'5' rcfha iïm;a ,nd 14'5'1' úfYaI wjYH;d iys; ldka;djka uqo,a wud;HdxYh fláld,Sk cd;sl" m<d;a yd m,d;a
§u iy;sl lsÍu' iún,.ekaùug rcfha jd¾Isl md,k whjefhka m%;smdok
whjefhka fjku whjehla fjka ue;sjrK fldñiu fjka lsÍu'
lsÍu'
m<d;a iNd yd m<d;a md,k
14'5'2' cd;sl ,ehsia;=j ;=<ska úfYaI wud;HdxYh
wjYH;d iys; ldka;djka
md¾,sfïka;=jg m;a lsÍu iy m<d;a
iNd iy m<d;a md,k wdh;k ;=<
iudk m;aùï ,nd§u'
14'6' úfYaI wjYH;d iys; 14'6'1' mqyqKq" WmfoaYkh iy miq ldka;d yd <ud lghq;= uOH ld,Sk úfYaI wjYH;d iys;
ldka;djka wd¾Ól úmrï lghq;= lsÍu i|yd iqÿiq wud;HdxYh ldka;d jHjidhlhska
jYfhka n,.ekaùu' hdka;%Khla iys;j úfYaI wjYH;d i|yd nÿ iyk ,nd §fï
iys; ldka;djkag wdodhï bmhSfï iudc iún,.ekaùï yd m%;sY;h'
iydh ,nd§u i|yd fjku rdcH iqNidOk wud;HdxYh
fhdackd l%uhla ia:dms; lsÍu' uy nexl= jd¾;d wdÈfhka
l=vd l¾udka; wud;HdxYh fmkakqï lrk ,o wdodhï
^Wod' ksmqK;d ixj¾Ok yd jD;a;Sh bmhSu i|yd jk ldka;d
ksmqK;d ixj¾Ok yd
mqyqKq wud;HdxYh úiska úfYaI iyNd.S;ajh'
jD;a;Sh mqyqKq wud;HdxYh
wjYH;d iys; mqoa.,hka
i|yd jD;a;Sh mqyqKqj we;=<;a uqo,a wud;HdxYh
m%;sm;a;shla m%ldYhg m;a lrk
,§&
14'7' úfYaI wjYH;d iys; 14'7'1' fmdÿ ck;dj ixfõÈlrKh i|yd md¾,sfïka;= m%;sixialrK uOH ld,Sk uqøs;" .=jka úÿ,s yd
ldka;djka ms<sn| úfYaI wjYH;d iys; ldka;djkaf.a iy ckudOH wud;HdxYh rEmjdysks udOHj, fiajfha
fmdÿ ck;dj w;r whs;sjdislï ms<sn| rEmjdysksh" kshq;= jQjka i|yd jirlg
ixfõ§Ndjh we;s .=jkaúÿ,sh" mqj;am;a ;=<ska cd;sl ldka;d yd <ud lghq;= tla mqyqKq jevigykla
lsÍu' uÜgfï oekqj;alsÍu' wud;HdxYh meje;aùu'
iudc iún,.ekaùï yd
iqNidOk wud;HdxYh
148 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
14'8' ldka;d whs;sjdislï 14'8'1' ldka;d .eg`M úi|k nj iy wod< ish¨u md¾Yajlrejka uOH ld,Sk wëlaIK lñgqj m;a lsÍu'
cd;sl iy Èia;%sla ysñlï W,a,x>kh fkdlrk
uÜgñka kshdukh nj iy;sl lsÍu i|yd wfkl=;a md¾,sfïka;= m%;sixialrK
lsÍu' md¾Yajlrejkaf.a iyNd.s;ajfhka iy ckudOH wud;HdxYh
úfYaI wjYH;d iys; ldka;djkaf.a
ldka;d yd <ud lghq;=
Èia;%sla uÜgfï kshduk lñgq m;a
wud;HdxYh
lsÍu'
14'8'2' ldka;d .eg`M úi|k nj iy;sl iudc iún,.ekaùï yd ldka;djka ms<sn| cd;sl
lsÍu i|yd Èia;%sla kshduk lñgq iqNidOk wud;HdxYh lñgqjg we;=<;a úfYaI
idudðlhkaf.a iyNd.s;ajfhka wjYH;d iys; ldka;djka
úfYaI wjYH;d iys; ldka;djkaf.a we;=<;a fõ'
cd;sl uÜgfï kshduk lñgqjla
m;a lsÍu'
15' úfYaI 15'1' úfYaI wjYH;d 15'1'1' iudf,dapkh lsÍu i|yd udkj udkj ysñlï fldñiu fláld,Sk lñgqj m;a lsÍu'
wjYH;d iys; mqoa.,hkaf.a ysñlï kS;sh ;=< wOHdmk{hska
iys; whs;sjdislï iy jD;a;slhska iy úfYaI wjYH;d wdndê;Ndjhg wod< úê
mqoa.,hskaf.a ms<sn| iïuq;sh iys; mqoa.,hkaf.a ysñlïj,g ksfhda. iys; ish¨u
ysñlï wkqj mj;akd kS;s wod< fjk;a wxYhkayS úfYaI{hska wud;HdxY
wdrlaId iudf,dapkh lsÍu' ^Wod - wOHdmkh" udOH" udkisl
kS;s flgqïm;a ld¾hd,h
lsÍug" .re fi!LH jD;a;slhska& we;=¿j isú,a
lsÍug iy iudc m%ùkhskaf.ka iukaú; jdKsc uKav,h
m%j¾Okh lKavdhula m;a lsÍu'
lsÍug
jHjia:duh" 15'1'2' iudf,dapkh u; mokïj" mqoa.,sl ixfYdaOk ms<sn| wjika
m%;sm;a;suh wxYh ;=< md¾Yajlrejkaf.a ;SrKhla .ekSu'
iy ^Wod ( ,xld fiajd kshqla;slhskaf.a
wdh;ksluh ix.uh" jdKsc uKav,h& Wmfoia
jYfhka iys;j mj;akd kS;s moaO;shg
lghq;= ixfYdaOk fhdackd lsßu'
lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 149
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
15'2' úfYaI wjYH;d 15'2'1' iudf,dapkh isÿ lsÍu i|yd udkj udkj ysñlï fldñiu uOH ld,Sk úfYaI{hskaf.ka iukaú;
iys; mqoa.,hkaf.a ysñlï kS;sh ;=< wOHdmk{hska lKavdhula m;a lsÍu'
whs;sjdislï ms<sn| iy jD;a;slhska iy úfYaI wjYH;d iudc iún,.ekaùu yd
iïuq;sh iy iys; mqoa.,hkaf.a ysñlïj,g iqNidOk wud;HdxYh isú,a iudcfha woyia
wfkl=;a cd;Hka;r wod< fjk;a wxYhkayS úfYaI{hska úuiqï wjia:d .Kk'
cd;sl nqoaêuh foam,
rduq iu`. wkqrEmjk ^Wod - wOHdmkh" m%jdykh" kd.ßl
fomd¾;fïka;=j
nj iy;sl lsÍug ixj¾Okh" udOH" udkisl fi!LH&
kS;s ixfYdaOkh we;=¿j isú,a iudc m%ùKhskaf.ka wOHdmk wud;HdxYh
i|yd ilia flrñka iukaú; lKavdhula m;a lsÍu'
mj;sk wdndê;Ndjh kS;s flgqïm;a ld¾hd,h
ms<sn| kS;s 15'2'2' úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hska" isú,a iudc m%;spdr iy
iudf,dapkh lr Tjqkaf.a ksfhdað; ixúOdk" udkj kS;sm;s fomd¾;fïka;=j woyia iïmdokh lsÍu'
ixfYdaOkh lsÍu' ysñlï kS;sh ;=< wOHdmk{hska leìkÜ uKav,h
iy jD;a;slhska iy úúO
ckj¾.j,g wh;a fjk;a isú,a md¾,sfïka;=j
iudc l%shdldÍka iy N+f.da,sh
ksfhdackhka iu`. woyia ,nd
.ekSu i|yd idlÉPd lsÍu iy
m%;spdr jd¾;d lsÍu'
150 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
15'3' úfYaI wjYH;d 15'3'1' kj kS;s iudf,dapkh i|yd kj kS;s fhdackd lrk isÿ flfrñka mj;shs lñgqj m;a lsÍu iy úê
iys; mqoa.,hkaf.a wdndê;;dj" udkj ysñlï kS;sh wod< f¾Çh wud;HdxY ksfhda. m%isoaêhg m;a lsÍu'
whs;sjdislï ms<sn| iy wdndê; ysñlï ms<sìUq jk
iïuq;shg wkql+, kS;sj,g wod< fjk;a lafIa;%hkays udkj ysñlï fldñiu
ùu i|yd ish¨u úfYaI{hskaf.ka iukaú; lñgqj'
kj kS;s flgqïm;a
we.hSug ,la lsÍu' 15'3'2' iudf,dapkfha m%;sM, m%ldYhg m;a m%;sM, m%ldYhg m;a lsÍu
lrk ,o w;r Bg wod<j m%;spdr iy ixúOdk u.ska olajk
oelaùu i|yd úfYaI wjYH;d ,o m%;spdr iïmdokh
iys; mqoa.,hskag iy Tjqkaf.a lsÍu'
ixúOdkj,g wjia:dj iy m%fõYh
,nd§u'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 151
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
15'4' úfYaI wjYH;d 15'4'1' úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hskaf.a udkj ysñlï fldñiu fláld,Sk m;al< lñgq idudðlhska"
iys; mqoa.,hkaf.a cd;sl iNdfõ iy ú'w'mq' u.ska m;al< lñgqj" fyda úê ksfhda. iy y÷kd.;a
whs;sjdislï whs;sjdislï m%j¾Okh lsÍug w.%dud;H ld¾hd,h ;=< idudðlhska'
ms<sn| iïuq;sfhys úfYaIfhka kshu l< fjk;a ia:dms; lsis÷ wud;HdxYhl
33 ^1& j.ka;shg hdka;%Kj, m%udKj;aNdjh yd n,mEfuka f;dr ld¾hh m%ldYs; iajdëk
wkql+,j wdndê; ld¾hidOkh iajdëkj iudf,dapkh idOk n,ldh' iudf,dapkh'
ysñlïj,g wod< lsÍu i|yd ia:dms; lñgqj'
ne£ï l%shd;aul
15'4'2' úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hka úfYaI wjYH;d iys; úfYaI wjYH;d iys;
lsÍfï lghq;=
ms<sn| cd;sl iNdj iy tjeks mqoa.,hka ms<sn| cd;sl mqoa.,hska" Tjqka ksfhdackh
iïnkaëlrKh
fjk;a wdh;kj, j¾;udk iNdfjys oekg ksfhdackh lrk ixúOdk iy fjk;a
lsÍu i|yd jk
iy ysgmq idudðlhska fukau lrk fyda fmr ksfhdackh isú,a iudc l%shdlrejkaf.a
wdh;ksluh jev
wud;HdxYj, fjk;a ksfhdað;hska" l< ish¨u wud;HdxY' woyia ,nd .ekSu iy
ms<sfj,'
ú'w' iys; ck;dj" ú'w'mq' yd m%;spdr m%ldYhg m;a lsÍu'
Tjqka i|yd jk ixúOdk iy
fjk;a isú,a iudc mlaImd;s;ajh
olajkakkaf.a woyia ,nd .ekSu'
15'4'3' úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hka wdndêNdjh flfrys m;al< idudðlhska iys;
ms<sn| cd;sl iNdfjys iy fjk;a wjOdkh fhduq lrñka ta i:dms; hdka;%K'
wdh;kj, ld¾hhka iy ;SrK i|yd lemjqKq wud;HdxY
ms<sn| jd¾;d iudf,dapkh' ^Wod - iudc iqNidOk"
wOHdmk" fi!LH&
15'4'4' jd¾;dj ish¨u NdIdjkaf.ka md¾,sfïka;=j jd¾;dj m<lsÍu'
m%ldYhg m;a fldg fnod yeßu'
15'4'5' mj;akd hdka;%Kj, idudcslhka m;a lsÍu yd
m%udKd;aul;dj ms<sn| iajdëk hdka;%Kh l%shd;aul lsÍu'
iudf,dapkfha W.;a mdvï iy
ks¾foaY ie,ls,a,g .ksñka fhdað;
iïnkaêlrK hdka;%Kfha iajNdjh
iy jHQyh ms<sn| ks¾foaY ks¾Kh
lsÍug iy bÈßm;a lsÍug rcfha
iy isú,a iudcfha md¾Yajlrejka
iy úfYaIfhka ú'w'mq' iy Tjqkaf.a
ksfhdað; ixúOdkj, woyia ,nd
.ekSu iy tajdfha m%;spdr jd¾;d
fldg m%isoaO lsÍu'
152 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
15'5' úfYaI wjYH;d 15'5'1' mj;akd hdka;%Kj, udkj ysñlï fldñiu uOH ld,Sk úfYaI wjYH;d iys;
iys; mqoa.,hkaf.a m%udKd;aul;dj ms<sn| iajdëk mqoa.,hska" Tjqka ksfhdackh
whs;sjdislï iudf,dapkfha W.;a mdvï iy wdKavql%u jHjia:d iNdj lrk ixúOdk iy fjk;a
ms<sn| iïuq;sfhys ks¾foaY ie,ls,a,g .ksñka fhdað; isú,a iudc l%shdlrejkaf.a
ckdêm;s ld¾hd,h
33 ^2& j.ka;shg kshduk hdka;%Kfha iajNdjh woyia ,nd .ekSu iy
wkql+,j wdndê; iy jHQyh ms<sn| ks¾foaY ks¾Kh md¾,sfïka;=j m%;spdr m%ldYhg m;a lsÍu'
ysñlï l%shd;aul lsÍug iy isÿ lsÍug rcfha iy
lsÍu kshdukh isú,a iudcfha md¾Yajlrejka iy m;al< idudðlhska iys;
iy we.hSu i|yd úfYaIfhka úfYaI wjYH;d iys; hdka;%Kh ia:dms; lsÍu'
wdh;ksluh jev mqoa.,hska iy Tjqkaf.a ksfhdað;
ms<sfj,' ixúOdk iu. WmfoaYkh iy
tajdfha m%;spdr jd¾;d fldg m%isoaO
lsÍu'
fyda
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 153
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
15'6' úfYaI wjYH;d 15'6'1' iïnkaêlrK hdka;%Khg iïnkaêlrK hdka;%K uOH ld,Sk fjí wvúhla ks¾udKh
iys; mqoa.,hskaf.a iyhjk f,alï ld¾hd,hla lsÍu'
whs;sjdislï úiska mj;ajdf.k hk iy ck yd ixLHd f,aLk
;yjqre flfrk md,kh flfrk f;dr;=re fomd¾;fïka;=j
jevigyka iy ksIaldYkdh;khla f,i lghq;=
fi!LH wud;HdxYh
fiajdjka ,nd§fï§ lrk ú'w'mq' msúiqï fjí wvúhla
idlaIs mokï jeä ia:dms; lsÍu' wOHdmk wud;HdxYh
ÈhqKq lsÍï i|yd"
wdndê;;dj úIh 15'6'2' l%shdldÍ;ajh ms<sn| cd;Hka;r iudc iún,.ekaùu yd È.=ld,Sk úfYaI wjYH;d iys;
fldg.;a o;a; j¾.SlrKh (ICF) u; mokï ù iqNidOk wud;HdxYh mqoa.,hska l<ukdlrK
cd;sl" m<d;a" tl;= fkdl< o;a; ms<sn| jk f;dr;=re moaO;shla (DMIS)
Èia;%sla iy m%dfoaYsh úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hskaf.a lïlre wud;HdxYh ilia lsÍu yd m%fõYh
uÜgñka /ia lsÍu" l<ukdlrK f;dr;=re moaO;shla ms<sn| kS;s m%isoaêhg
(DMIS) ilia lsÍu' wêlrK wud;HdxYh m;a lsÍu'
jd¾;d lsÍu iy
Ndú;d lsÍu' ldka;d yd <ud lghq;=
15'6'3' m%Odk fiajd m%fõY ia:dkj,ska ±kg l%shd;aul fõ' iólaIKh w;r;=r yd
^tkï fi!LH wxYfha idhk" wud;HdxYh th ksu lsÍfuka miq ta
m%d:ñl mjq,a fi!LH fiajd l%uh& cd;sl <udrlaIl wêldßh ms<sn| f;dr;=re iy m%;sM,
iy l%udkql+, iólaIK ;=<ska o;a; m%isoaêhg m;a lsÍu'
iSud iys; jk uQ,sl whs;sjdislï ue;sjrK fldñiu
ms<sn| ^tkï wOHdmkh ;=< <uqka&
o;a; ks;sm;d /ia lsÍu' w.%dud;H ld¾hd,h
15'6'4' oekg mj;akd cd;sl m%;sm;a;sh uOH ld,Sk hdj;ald,Sk lsÍï isÿ
hdj;ald,Sk lsÍu i|yd m¾fhaIK lrñka mj;shs'
lsÍu'
15'6'5' udkj ysñlï ms<sn| cd;sl l%shdldÍ oekg l%shd;aul fõ' flakaøia:dkhla ia:dms;
ie,eiau (NHRAP) l%shd;aul lsÍu lsÍu'
wëlaIKh i|yd w.%dud;H ld¾hd,h
;=< flakaøia:dkhla ia:dms; lsÍu
iy úfYaI wjYH;d iys; <uqka iy
ldka;djkag wod< l%shd;aul lsÍï
iïnkaOfhka m%.;sh iy ;;a;ajh
we.hSu'
154 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
15'6'6' ú'w'mq' ryiHNdjh iy;sl oekg l%shd;aul fõ o;a; ,nd.; yels nj'
lsÍu i|yd o;a; wdrlaIdj iy
fm%dfgdflda,hkag hg;aj fjkia
f,i fkdie,lSu ;yjqre lsÍu
i|yd o;a; iy ixLHd f,aLk" ,nd
.; yels wdldrfhka iy ;dlaIKh
iys;j ilia lsÍu'
15'7' úfYaI wjYH;d 15'7'1' úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hska iudc iún,.ekaùu yd uOH ld,Sk fhda.H kS;s iïu; lsÍu'
iys; mqoa.,hskaf.a i|yd fiajd iy jevigyka i|yd iqNidOk wud;HdxYh
whs;sjdislï ,nd wruqo,a imhk f,i jk b,a,Sï
.ekSu i|yd ish¨u wod< f¾Çh wud;HdxY u.ska uqo,a m<d;a uÜgu we;=¿j úfYaI
uOHu rcfha iy wud;HdxYh fj; ,nd§u' wjYH;d iys; mqoa.,hka
m<d;a wud;HdxY ;=< i|yd jk jevigyka iy
Tjqka i|yd fiajd fiajd l%shd;aul lrk
iy jevigyka fjk;a wod< wud;HdxY
,nd§u i|yd whjeh
uqo,a wud;HdxYh
fjkalsÍu'
md¾,sfïka;=j
ú.Kldêm;s
md,k lñgqj
15'8' wdndê;Ndjh ms<sn| 15'8'1' rch iy isú,a iudcfha md¾Yajldr wdndêNdjh ms<sn| uOH ld,Sk hdj;ald,Sk lrk ,o
cd;sl m%;sm;a;sh lKavdhïys woyia ,nd .ekSu' flakaøia:dk iys; iy m%;sm;a;s ixirKh lsÍu'
iudf,dapkh lr wdndêNdjhg wod< úê
ixfYdaOkh lsÍu' 15'8'2' isÿl< iólaIK iy wfkl=;a ksfhda. iys; ish¨u
m¾fhaIK' wud;HdxY
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 155
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
15'9' wdndO iys; 15'9'1' rch iy isú,a iudcfha iy úfoaY lghq;= wud;HdxYh uOH ld,Sk úfYaI wjYH;d iys;
mqoa.,hkaf.a úfYaIfhka úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hkaf.a whs;sjdislï
whs;sjdislï ms<sn| mqoa.,hska iy Tjqkaf.a ksfhdað; ms<sn| lñgqjg bÈßm;a
iïuq;sfhys 35 ixúOdkj, md¾Yajlrejkaf.a woyia lrk ,o jd¾;dj m%ldYhg
j.ka;sh hgf;a ,nd .ekSu i|yd idlÉPd meje;aùu m;a lsÍu'
úfYaI wjYH;d iy Tjqkaf.a m%;spdr we;=<;a lsÍu'
iys; mqoa.,hskaf.a
ysñlï ms<sn| tlai;a 15'9'2' úfYaI wjYH;d iys; mqoa.,hkaf.a wdndê;Ndjhg wod< fiajd úfYaI wjYH;d iys;
cd;Skaf.a lñgqjg whs;sjdislï ms<sn| lñgqjg bÈßm;a imhk iy jevigyka mqoa.,hkaf.a whs;sjdislï
jd¾;d lsÍu' lsÍug fmr wod< jd¾;dj m%isoaêhg l%shd;aul lrk ish¨u ms<sn| lñgqfõ fmdÿ
m;a lsÍu' f¾Åh wud;HdxY ksÍlaIK'
156 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
wd¾Ól" iudc yd ixialD;sl whs;sjdislï
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 157
2017 - 2021
158 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
wd¾Ól" iudc yd ixialD;sl whs;sjdislï
Y%S ,xldj wd¾Ól" iudc iy ixialD;sl ysñlï ms<sn| cd;Hka;r m%{ma;sh (ICESCR) 1980 § wmrdkqu; l< w;r" tu ksidu foaYSh kS;s ;=<ska iy mßmd,k" úOdhl yd wêlrK
l%shdud¾. ;=<ska wd¾Ól" iudÔh iy ixialD;sl ysñlï (ESCR) wdrlaId lsÍug Y%S ,xldj ne£ isà'
udkj ysñlïj, mßmQ¾K;ajhg iy w¾:j;a nj idlaId;a lsÍug" Y%S ,dxlslhkag wkkHjQ .re;ajh ms<sn| uQ,slj u i<lñka wd¾:sl" iudÔh iy ixialD;sl whs;Ska wdKavql%u
jHjia:dj u.ska iy;sl lsÍu w;HdjYH lreKla njg m;aj we;' wd¾Ól" iudc iy ixialD;sl ysñlï wdKavql%u jHjia:djg we;=<;a lsÍfuka wdKavql%u jHjia:d m%;sixialrK
isÿ lsÍfï iqúfYaIs wjYH;dj ms<sn|j" rdcH ksfhdack ldrl iNdjg §¾> jYfhka ks¾foaY lsÍï bÈßm;a lr we;' fuu we;=<;a lsÍï uq,sl whs;sjdislï mßÉfþofha muKlau
fkdj" tajd wdKavql%u jHjia:dfõ rdcH m%;sm;a;s fufyhùfï uq,O¾u ;=<o" rdcH uqo,a" bvï" ixj¾Okh mßirh" hqla;sh iy kS;s wdOdr ,nd .ekSug we;s wjldYh" hk lafIa;%
;=< o i|yka úh hq;=h' Y%S ,xldj iydh m< lr we;s" ;sridr ixj¾Ok b,lal idlaId;a lr .ekSu i|yd wd¾:sl" iudc iy ixialD;sl whs;Ska iïnkaOfhka wiu;=,s;;djka
u`.yrjd .ekSug rch Okd;aul mshjr .kq ,eîu ;jÿrg;a wjYHh' isú,a iy foaYmd,k lafIa;% yryd muKla fuu ;;ajhka úi|d .; fkdyelsh'
fi!LH" wOHdmkh iy iudc iqN idOkh jeks wxYhka uq,a lr .ksñka uyck m%;smdok wdY%s; idOkSh mYapd;a - ksoyia b;sydihlg Y%S ,xldj ysñlï lshhs' flfia jqjo uq,sl
whs;sjdislï yd ysñlï f,i wd¾Ól" iudc iy ixialD;sl whs;Ska y÷kd .ekSug kï" fuu lreKq wmf.a wdKavql%u jHjia:dj" kS;s iy ld¾h ie,iqï w;rg tald.%lrKh ùu
;SrKd;aulj n,mdhs' fuu ysñlï ksoyi" f.!rjh" hymeje;au iy udkj wdrlaIdj i|yd flakao%Sh jeo.;alula orhs'
udkj whs;sjdislï iy;sl lsÍu hkqfjka kS;suh" m%;sm;a;suh" yd tys iqixfhda.fhka cd;sl yd iajNdúl iïm;a l,dmSh jYfhka yd ñksia m%cdj w;r;a ffijÍ mßfNdackh
isÿúh hq;=h hkako woyia flf¾' tneúka ffijÍ mßfNdackh m%j¾Okh lrk rdcH uQ,H úuOH.;lrKh" l,dmSh iïm;a i|yd l,dmSh jYfhka ;SrKhkag t<eöu" flakaøSh
m¾hka; iïnkaO;d hk lreKq" w¾:j;a wd¾:sl" iudc iy ixialD;sl whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh ioyd bjy,a fõ'
iNNd.s;aj" ;srir" idOdrK iy iunr l,dmSh jYfhka ;=,kd;aul ixj¾Okh ;=<ska hqla;s idOdrK;ajhla rch úiska iy;sl l< hq;= nj iy mqrjeishkag Tjqkaf.a whs;ska
n,d;aul lsÍug iy b,a,Sug iïm;a ,ndÈh hq;= nj cd;sl udkj ysñlï ld¾h ie,eiau u.ska (NHRAP) wjOdrKh lrhs' Y%S ,xldj fuu j.lSï imqrd,Sug ia:dhs mshjr .;
hq;= w;r fuu m%;sm;a;sh ;=< oelafjk ld¾h noaO lreKq tu j.lSï bgq lsÍu i|yd blauKskau .; hq;= mshjr lsysmhla f,i oelaúh yelsh'
úfYaIfhkau" wfma ck.ykfhka m%n,ju mSvdjg m;a" iq¿ ck fldgia w;r iq¿ cd;Skag" ldka;djka" ;reK m%cdj" orejka" j;= ck;dj" wdndê; mqoa.,hka" w;S;fha § wdhqO
w;g .;a mqoa.,hka iy ;j;a fndfyda mqoa.,hkag fuu whs;ska úfYaIfhka ,nd.; yels úh hq;=h' tneúka úYaùh jákdlula we;s" fkdfnÈh yels iy tlsfklg noaO jQ ñksia
whs;sjdislï f,i wd¾Ól" iudc iy ixialD;sl ysñlï wdrlaId lsÍfï jeo.;alu y÷kd .ksñka" Y%S ,xldfõ uyck;dj yd úúO m%foaY w;r wysñ lsÍï" j¾.jd§ widOdrKlï"
wiudk;d" cd;sl udkj ysñlï ld¾h ie,eiau u.ska wduka;%Kh lrhs'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 159
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
1' ish,a,kagu 1'1' jD;a;sfha § iudk 1'1'1' l%shd;aul lsÍfï YlH;dj ;lafiare cd;sl m%;sm;a;s iy wd¾Ól flá ld,Sk NHREP iudf,dapkh'
mQ¾K iy wjia:d ,nd§u lsÍug udkj iïm;a ixj¾Ok yd lghq;= wud;HdxYh $
M,odhs iy iDcq yd jl% /lshd ms<sno cd;sl m%;sm;a;sh lïlre wud;HdxYh $ l%shdldÍ ie,eiau ks¾udKh
/lshd iy widOdrKlï (NAHREP) iy l%shdldÍ ie,eiau ldka;d yd <ud lghq;= lsÍu'
jeo.;a je<elaùu' iudf,dapkh' wud;HdxYh
jD;a;Ska' 1'1'2' Y%u n,ldhg wh;a ldka;djka lïlre yd jD;a;Sh iñ;s flá $ Y%u n,ldhg wh;a
fjkia fldg ie<lSula fmkakqï in|;d wud;HdxYh uOH ld,Sk ldka;djka fjkia fldg
lrk kS;s iy fr.=,dis bj;a lsÍu' ie<lSula fmkakqï lrk
kS;s iy fr.=,dis .Kkh
lsÍu'
1'1'3' cd;sl wdrlaIdj mj;ajd f.k wdrlaIl wud;HdxYh flá ld,Sk iudf,dapkh wjika lsÍu'
hdug ikakoaO yuqodjg iy
kS;sh iy iduh ms<sn| ikakoaO yuqodj iy fmd,sia
fmd,sia fomd¾;fïka;=jg ldka;d
wud;HdxYh fomd¾;fïka;=fõ wkqu;
fiajl m%udKfha wjYH;djg
fiajl ixLHdj ixfYdaOkh
hg;aj ikakoaO yuqodj iy cd;sl fmd,sia fldñiu
lsÍu'
fmd,sia fomd¾;fïka;=fõ wkqu;
fiajl ixLHdj iudf,dapkh lr
ixfYdaOkh lsÍu'
1'1'4' ldka;djka nojd .ekSï iy Wiia rdcH mßmd,k yd uOH ld,Sk isÿl< mqyqKqlsÍï m%udKh'
lsÍï lghq;= j,§ isÿjk iDcq yd jl% l<ukdlrK wud;HdxYh $
fm!oa.,sl wxYh iu. l<
widOdrKlï Ndú;fhka ;=rka lsÍu
,xld ydïmq;=kaf.a WmfoaYk m%udKh'
ioyd rdcH yd fm!oa.,sl wxYfha
iïfï,kh
fiajd fhdaclhka yg wod< iy
m%udKj;a mqyqKqj ,nd§u' Y%S ,xld jdKsc uKav,h
1'2' Y%u n,ldfha ldka;d 1'2'1' rdcH wxYfha ;SrK .ekSfï ;k;=re rdcH mßmd,k yd flá ld,Sk rdcH wxYfha ;srK .ekSfï
ksfhdackh by, i|yd ldka;d ixLHdj by< kexùug l<ukdlrK wud;HdxYh ;k;=re j, we;s ldka;djka
oeóu' ys;lr l%shdud¾. .ekSu' m%;sY;hla f,i'
1'2'2' jdKsc uKav,h iy EFC w;rueÈ lïlre wud;HxYh uOH ld,Sk meje;ajQ WmfoaYk ixLHdj'
wdh;k f,i Ndú;d lrñka
Y%S ,xld jdKsc uKav,h l%shdldÍ ie,eiaula ilia
fm!oa.,sl wxYfha ;SrK .ekSfï
lsÍu'
;k;=rej, isák ldka;djka ixLHdj ,xld ydïmq;=kaf.a
m%udKd;aulj jeä lsÍug l%shdldÍ iïfï,kh mqoa.,sl wxYfha ldka;d
ie,eiaula ilia lsÍug idlÉPd fiajlhkaf.a jeãùfï
meje;aùu' m%;sY;h ms<sn| iuQykh
fkdl< o;a; /ialsÍu'
160 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
1'3' /lshd ia:dkfha 1'3'1' ,sx.sl w;jr .eg`M iïnkaO lïlre wud;HdxYh flá ld,Sk$uOH md¾,sfïka;=fõ§ kS;s
,sx.sl ysßyer wNHka;r ÿla.ekú,s yiqrejd,Sfï ld,Sk moaO;sh wkqu; lsÍu'
je<laùu' hdka;%Khl wjYH;dj imqrd,Sug" wêlrK wud;HdxYh
úfYaI wjOdkhla fhduq lrñka
ks¾ñ; kj kS;s moaO;shla'
1'3'2' ishÆ wdh;k iyk hdka;%Khla lïlre wud;HdxYh flá ld,Sk iyk hdka;%Kh iys;j
jYfhka CASH m%;sm;a;sh ilia CASH m%;sm;a;sh ia:dms;
lsÍu iy thska wju jYfhka wêlrK wud;HdxYh wdh;k m%;sY;hla f,i'
50] ldka;d ksfhdackhla hq;=j
uydêlrKhg wNshdpkd bÈßm;a
lsÍfï yelshdj iys;j f.dv
ke.Su'
1'3'3' CASH m%;sm;a;sh l%shd;aul lsßu lïlre wud;HdxYh flá ld,Sk wod< wud;HdxYhg fjka
ioyd rdcH yd fm!oa.,sl wxYhkays l< m%;smdok m%;sY;hla
udkj iïm;a iNslhkag mqyqKq rdcH mßmd,k yd f,i'
lrùï isÿ lsÍug m%udKj;a l<ukdlrK wud;HdxYh
m%;smdok ,nd§u'
uqo,a wud;HdxYh
1'3'4' meñKs,s lñgq" ÿla .ekú,s lïlre wud;HdxYh flá ld,Sk wdpdr O¾u moaO;shla ilia
yeisrùfï hdka;%K" oekqj;a lsÍfï lsÍu'
iy wdpdr O¾u moaO;shla ks¾udKh lïlre fomd¾;fïka;=j
lsÍug" ld¾ñl wdrjq,a mk; (IDA) mj;ajk ,o mqyqKq
wêlrK wud;HdxYh jevigyka .Kk'
hgf;a meñKs,s ksrdlrKh ioyd
meñK ùfï§" ydïmq;=ka ta ioyd
ne£ isák nj ;yjqre lsÍu'
1'3'5' tjeks lñgqjla isÿ lrk ,o lïlre wud;HdxYh flá ld,Sk ,sx.sl ysßyerlsÍï
fidhd.ekSïj,ska miqj" wdh;k iïnkaOfhka fmd,Sishg
ix.%yh hgf;a úkhdkql+, l%shdu¾. lïlre fomd¾;fïka;=j fj; isÿ l< fhduq lsÍï
.ekSu yd wmrdO mÍlaIK isÿ .Kk'
wêlrK wud;HdxYh
lsÍug fmd,sish fj; fhduqlsÍug
we;s yelshdj we;s lsÍu' rdcH mßmd,k wud;HdxYh
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 161
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
1'3'6' ,sx.sl w,a,ia ,nd§u we;=<;a jk ckdêm;s f,alï ld¾hd,h flá ld,Sk w,a,ia mk; ixfYdaOkh'
f,i mk; ixfYdaOkh lsÍu yd
,sx.sl w,a,ia Ndr.ekSu yd fm<Uùu
w,a,ia yd ¥IK .Khg we;=<;ajk
fia wod< kS;s ixfYdaOkh'
1'4' rd;%S jevuqr 1'4'1' rd;%S jevuqr wjika ù ksjig hk lïlre wud;HdxYh flá ld,Sk wod< kS;s ixfYdaOkh'
i|yd odhl jk ldka;djkaf.a wdrlaIdj iy;sl
ldka;djkaf.a lsÍug wjYH mshjr we;=<;a lsÍug
wdrlaIdj' ldka;djka yd ;reK mqoa.,hska
fiajfha kshqla; lrùfï mkf;a 2 ta
j.ka;sh ixfYdaOkh lsÍu'
1'5' l¾udka; Yd,dj, 1'5'1' l¾udka;Yd,d wd{d mk;" lïlre wud;HdxYh flá ld,Sk ,enqKq meñKs,s m%udKh'
ld¾hhkays kshqla; úfYaIfhkau Bg wh;a fi!LH yd
lrùug n,mdk wdrlaIKh ms<snoj úêúOdk we;=<;a ov kshu l< yd l%shdud¾.
fldkafoais' fr.=,dis oeä f,i n,d;aul lsÍu' .kakd ,o l¾udka; Yd,d
m%;sY;h f,i'
1'6' Y%ñlhka Ndú;h 1'6'1' wdfhdaclhkag ,ndfok iyk" lïlre wud;HdxYh flá ld,Sk wkql+,;djka fkdoela
ms<sn| M,odhs mÍlaIK lghq;=j,g ndOdjla jQ ;;a;ajhkag .;a
mÍlaIK' fkdfjk njg f,dal lïlre l%shdud¾.hka m%;sY;hla
ixúOdk m%{ma;s 31 ^1947 lïlre f,i'
mÍlaIK lghq;= iïnkaO iïuq;sh&
wkqj oeä wkql+,;djla oelaùu'
162 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
1'7' foudmsh ksjdvq 1'7'1' ud;D m%;s,dN jeä lsÍug yd lïlre wud;HdxYh flá $ wod< md¾Yajlrejka iu`.
fm!oa.,sl wxYhg mS;D ksjdvq uOH ld,Sk l< idlÉPdjdr .Kk'
we;=<;a lsÍug yels jk mßÈ" 1939 <ud yd ldka;d lghq;=
ud;D m%;s,dN wd{d mk; iy 1954 wud;HdxYh wod< kS;s ixfYdaOkh'
idmamq iy ld¾hd, ^/lshd iy
rdcH mßmd,k wud;HdxYh
mdßf;daIsl& mk; ixfYdaOkh lsÍu'
,xld fiajHh iïfï,kh
1'7'2' rdcH wxYfha mS;D ksjdvq jeä ÈhqKq lïlre wud;HxYh flá ld,Sk $ uOH wod< kS;s ixfYdaOkh'
lsÍug ud;D m%;s,dN wd{d mk; $ ld,Sk
wdh;k ix.%yh ixfYdaOkh' <ud yd ldka;d lghq;= mS;D ksjdvq ,nd.;a
wud;HdxYh mqoa.,hska m%;sY;hla f,i'
1'7'3' <|rejkag YdÍßlj ÿn, iy lïlre wud;HdxYh uOH ld,Sk §¾> ksjdvq iys; mqoa.,hska
wdndê; ;;ajhka we;s njg frda. m%;sY;hla f,i'
ksYaph l< wjia:djkaysÈ" iïmQ¾K <ud yd ldka;d lghq;=
jegqma iys; j mS;D ksjdvq Ⱦ> wud;HdxYh
lsÍu'
,xld fiajHh iïfï,kh
1'7'4' yodjvd.;a orejka iys; fouõmshka lïlre wud;HdxYh uOH ld,Sk WmfoaYk meje;ajQ jdr
ioyd m%;s,dN §¾> lsÍu yd tjeks .Kk'
m%;s,dN ,nd §ug fiajHhka $
fiajlhkag jehjk úhou mshùug yodjvd .;a fouõmshkag
wruqo,la msysgqùu' ,nd ÿka m%;s,dN .Kk'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 163
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
1'8' .=Kd;aul oeßh 1'8'1' wxl 156 orK ILO iïuq;sh lïlre wud;HdxYh flá ld,Sk iudf,dapkhla lsÍu'
yels <ud wdrlaIK wmrdkqu; lsÍu iïnkaOfhka
fiajd i`oyd fmdÿ iudf,dapkh iy ta ms<sn| i<ld ILO iïuq;sh j,x.= lsÍu'
m%fõYhla' ne,Su ^1981 mjq,a j.lSï iy;sl
fiajl iïuq;sh&
1'8'2' mjqf,a j.lSï iy rdcldÍuh lïlre wud;HdxYh uOHu $ l%shdldÍ ie,eiaula
j.lSï tl yd iudkj bgq lsÍug È.= ld,Sk msysgqùu'
foudmshkag yels jk fia <ud <ud yd ldka;d lghq;=
rlaIl fiajd myiqlï cd,hla wud;HdxYh msysgqjk ,o <udrlaIl
ks¾udKh lsÍu yd ixj¾Okh' myiqlï m%udKh'
1'8'3' fiajdia:dkj, Èjd iq/l=ï lïlre wud;HdxYh flá ld,Sk ia:dms; Èjd iq/l=ï
uOHia:dk wksjd¾hfhkau bÈ myiqlï .Kk'
lsÍu yd mj;ajdf.k hdug iy
uõlsß §ug wksjd¾h úfõlh uõlsß §ug úfõlhka ,nd
,nd§u iy;sl lsÍu yels jk .ekSug bvÿka ldka;djka
mßÈ ud;D m%;s,dN wd{d mkf;a .Kk m%;sY;hla f,i'
12 ta j.ka;sfha i|yka úêúOdk
wksjd¾hfhka ia:dmkh lsÍu'
1'8'4' fiajfha kshq;= wju ldka;djka lïlre wud;HdxYh flá ld,Sk kS;s ixfYdaOkh'
ixLHdj wvqlsÍu yryd 12A
j.ka;sfha Wmfhda.S;djh mq`M,a lsÍu'
1'9' ksoyia fj<`o 1'9'1' ksoyia fj<`o l<dm fiajlhkaf.a lïlre wud;HdxYh flá $ iudf,dapkhla lsÍu'
l<dmh' Ôjk ;;a;ajhka" kjd;eka myiqlï uOH ld,Sk
^ldurfha úYd,;ajh" ldurhl Y%S ,xld wdfhdack uKav,h ILO iïuq;sh j,x.= lsÍu'
isák m%udKh" ikSmdrlaIl (BOI)
myiqlï hkdÈh& jeäÈhqKq lsÍu'
1'10' jeú,s l¾udka; 1'10'1' j;= m%cdjf.a iudc ixj¾Okh l÷rg" kj .ïudk" há;, flá $ WmfoaYk meje;ajQ jdr
wxYh' i|yd jQ cd;sl ld¾h ie,eiau myiqlï iy m%cd ixj¾Ok uOH ld,Sk .Kk'
l%shd;aul lsÍu Yla;su;a lsÍu' wud;HdxYh
1'10'2' 1958 f,dal lïlre ixúOdk lïlre wud;HdxYh flá ld,Sk iudf,dapkh isÿ lsÍu
m%{ma;s wxl 110 orK j;= fiajl
iïuq;sfhys vi yd xii hk fldgia l÷rg" kj .ïudk" há;, ILO iïuq;sh j,x.= lsÍu
iudf,dapkh fldg wmrdkqu; myiqlï iy m%cd ixj¾Ok
lsÍu' wud;HdxYh
164 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
1'11' mYapd;a - ld,Sk 1'11'1' úY%du jegqma f.ùï" EPF ,nd.ekSu" lïlre wud;HdxYh flá ld,Sk mYapd;a - ld,Sk /lshd
/lshd m%;s,dN' ETF" úY%du mdßf;daIs;ho we;=<;aj m%;s,dN ,nd§fï ld,h
mYapd;a - ld,Sk /lshd m%;s,dN ,nd rdcH mßmd,k yd wju lsÍu'
§u läkï lsÍu' l<ukdlrK wud;HxYh
1'11'2' j¾;udkh jk úg wdjrKh lïlre wud;HdxYh uOHu ld,Sk ld¾hh wdrïN lsÍu'
fkdjk lKavdhï fj; mYapd;a
- ld,Sk /lshd m%;s,dN ,ndÈug rdcH mßmd,k yd lKavdhï yÿkd.ekSu'
l%shdj,shla wdrïN lsÍu' l<ukdlrK wud;HdxYh
,xld ydïmq;=kaf.a
iïfï,kh
1'11'3' yÈis /lshd wysñ ùul § wju jegqma lïlre wud;HdxYh uOHu ld,Sk iudc iqNidOk l%uhla
,nd.kakka i`oyd iudc iqNidOk y`ÿkajd§u'
m%;sm;a;s y÷kajd §u' rdcH mßmd,k yd
l<ukdlrK wud;HdxYh
,xld ydïmq;=kaf.a
iïfï,kh
1'12' .Dyia: fiajlhska 1'12'1' wxl 189 orK ILO iïuq;sh lïlre wud;HdxYh flá ld,Sk iudf,dapkhla isÿ lsÍu'
kshdukh' iudf,dapkh lr i<ld ne,Su ^2011
úfoaY lïlrejkaf.a iïuq;sh& iudc iún,.ekaùï yd ILO iïuq;sh j,x.= lsÍu'
iqNidOk wud;HdxYh
1'12'2' lïlre wud;HdxYh úiska isÿl< lïlre wud;HdxYh È.= ld,Sk wOHhkhka isÿlsÍu'
wOHhkhlg wkqj" IDA ixúOdkhg
wh;a fiajlhka f,i w¾: olajñka
iy EPF iy ETF ysñlu iys;"
úêu;a fldka;%d;a mokula u;
foaYsh lïlrejka kshdukh lsÍu'
1'12'3' lïlre wud;HdxYh úiska isÿl< lïlre wud;HdxYh uOH ld,Sk m%{ma;sh y÷kajd§u'
wOHhkhlg wkqj" .Dyia: fiajh
ioyd wju m%ñ;ska kshu lsßug
m%{ma;shla y÷kajd §u'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 165
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
1'13' .Dyia: fiajlhka 1'13'1' wxl 181 orK ILO iïuq;sh lïlre wud;HdxYh flá ld,Sk iudf,dapkhla isÿ lsÍu'
imhk fm!oa.,sl iudf,dapkh lr wmrdkqu; lsÍu
wdh;k kshdukh' i<ld ne,Su ^1997" fm!oa.,sl ILO iïuq;sh wmrdkqu;
/lshd ksfhdað; wdh;k iïuq;sh& lsÍu'
1'13'2' lïlre wud;HxYh úiska isÿl< lïlre wud;HdxYh flá ld,Sk wêlaIK hdka;%Khla
wOHhkhg wkqj" fm!oa.,sl iys;j ,shdmÈxÑ ùfï
ksfhdað; wdh;k ,shdmÈxÑh iy ,xld ydïmq;=kaf.a l%ufõohla y÷kajd§u'
fr.=,dis W,a,x>Kh lrk ,o iïfï,kh
wjia:djkayS§" l%uj;aj $ l,ska l,g
n,m;%h wëlaIKhg ,la lsÍu'
1'14' jD;a;sh iñ;sj, 1'1'4'1' iduQyslj flaj,a lsßug" jD;a;sh lïlre wud;HdxYh uOH ld,Sk WmfoaYk meje;ajQ jdr
kS;suh ms<s.ekSu iñ;s kS;Hdl+,j ms<s.ekSug we;s .Kk'
,sys,alrKh lsÍu' 40] l wjYH;dj CEACR ksÍlaIK
lghq;=j,g wkql+,j wvq lsÍu' kj wjYH;d y÷kajd§u'
1'15' jeú,s l¾udka; 1'1'5'1' wxl 110 orK ILO iïuq;sfhys lïlre wud;HdxYh flá ld,Sk iudf,dapkhla isÿ lsÍu'
wxYfha jD;a;sh iñ;s X jk fldgi iy 1958 jeú,s
msysgqùfï whs;sh' l¾udka; fiajl iïuq;sh l÷rg" kj .ïudk" há;, ILO iïuq;sh wkqu; lsÍu'
^Y%S ,xldj w¾O jYfhka wkqu; myiqlï iy m%cd ixj¾Ok
l<& iudf,dapkh lr i<ld ne,Su' wud;HdxYh'
1'16' kS;suh ndOd rys;j 1'1'6'1' by; fhdackd i,ld n,ñka 1987 m<d;a iNd iy m,d;a uOH ld,Sk leìkÜ uKav,h úiska
j;= m%cdjg m%dfoaYSh wxl 15 orK m%dfoaYsh iNd mkf;a md,k wud;HdxYh ixfYdaOkh wkqu; lsÍu'
iNd u.ska fiajdjka 33 iy 19 jk j.ka;s ixfYdaOkh'
iemhSu iy;sl lsÍu' md¾,sfïka;= fhdackd ,nd§ug
mk; ixfYdaOkh lsÍu'
1'17' jev j¾ck isÿ 1'17'1' jD;a;sh iñ;s úfrdaëka fjkiafldg lïlre wud;HdxYh uOH ld,Sk Widúj, f.dkq l< kvq
lsÍfï whs;Ska ie<lSïj,g wod< kvq wêlrKh .Kk'
Yla;su;a lsßu' bÈßhg iDcqj bÈßm;a lrùu' Y%S ,xld wdfhdack uKav,h
1'17'2' widOdrK lïlre ms<sfj;a i|yd lïlre wud;HdxYh uOH ld,Sk wod< kS;s" fr.=,dis
oeä ovqjï yÿkajd§u ;=<ska jD;a;Sh yd l%shdldÍ;ajhka
iñ;s j,g jev j¾ck lsÍfï Y%S ,xld wdfhdack uKav,h ixfYdaOkh'
whs;shg ndOd fkdjk f,i lghq;=
lsÍu'
166 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
1'18' EPZ ys jD;a;sh iñ;s 1'18'1' EPZ ys jD;a;sh iñ;s lïlre wud;HdxYh uOH ld,Sk WmfoaYk meje;ajQ jdr
Yla;su;a lsÍu' l<ukdlrKh iy l%shdldÍ;ajh .Kk'
iïnkaOfhka ueÈy;a ùï je<elaùu' Y%S ,xld wdfhdack uKav,h
w;aika l< .súiqï ixLHdj'
2' iudc 2'1' iudc wdrlaIKh 2'1'1' úfYaIfhka u wdndê; ;;a;ajhka" iudc iún,.ekaùï yd flá ld,Sk ;lafiarej wjika lsÍu'
wdrlaIdj ,nd§u u.ska uy¨ jhi" ud;D;ajh iy wúêu;a Y=NidOk wud;HdxYh
ioyd whs;sh ÿmam;alu ;=rka wxYh iïnkaOfhka Y%S ,xldj ;=<
m%j¾Okh' lsÍu iy ish¨ oekg mj;akd iudc wdrlaIK
mqrjeishkag fhdackd l%uhkays m%udKj;a nj
m%udKj;a Ôjk y`ÿkd.ekSu iy ;lafiare lsÍu'
;;aj ;yjqre lsÍu'
2'1'2' ;lafiare lsÍu u; mokïj" ICESCR flá ld,Sk cd;sl m%;sm;a;s ia:dmkh
ms<s.;a iudc wdrlaIdj ms<sno lsÍu'
whs;sh m%j¾Okh lrk WmfoaYl
l%shdj,shla yryd iudc wdrlaIKh
ms<sno cd;sl m%;sm;a;shla
ilia lsÍu'
2'1'4' ;sridr nj ioyd fhdackd l%u uOH ld,Sk kshduk iy we.hSï l%u
wëlaIKh yd ta fjkqfjka we.hqï ixj¾Okh'
mshjr j¾Okh lsÍu'
2'1'5' j¾;udkfha §" iuDoaê yd Èú ke.=u flá ld,Sk iudf,dapkhla isÿ lsÍu'
m%;s,dN ,nd §fï § mj;sk wvqmdvq
ms<sn| i<ld ne,Su'
2'1'6' by; hdka;%K lrd <.dùfï flá ld,Sk l%shd;aul l< ks¾foaY
yelshdj mq¿,a j f.dvke.Sug m%;sY;hla f,i'
wjYH iqÿiqlï we;=<;a ks¾Kdhl
ixfYdaOkhka o iys; j jeäÈhqKq
lsÍu ioyd mshjr ks¾foaY lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 167
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
2'1'9' Y=NidOkfha ish¨ wxY md,kh uOH ld,Sk cd;sl m%;sm;a;shla ilia
i|yd cd;sl iudÔh Y=NidOk lsÍu'
m%;sm;a;shla Ndú; lsÍu'
3' ish¨u 3'1' iEu <ufhl=gu" 3'1'1' cd;Hka;r iïuq;Skays§ ms<s.;a c,h md¾,sfïka;=j ^jHjia:d flá ld,Sk kshduk lñgqj úiska
fokdg mqoa.,fhl=gu" iy ikSmdrlaIdj i|yd jk whs;sh m%;sixialrK kshduk y÷kd.;a c,h iy
m%udKj;a ksjilgu iy iudf,dapkh yd i,ld ne,Su' lñgqj yryd& ikSmdrlaIdj i|yd
iy msßisÿ m%cdjlgu jk whs;sh ms<sn| ksis
c,h iy f.!rjkSh Ôú;hlg ilialrKh'
ÈhqKq iy fi!LH"
3'1'2' c,h yd ikSmdrlaIdj i|yd jk jHjia:dodhl iNdj flá ld,Sk wdKavql%u jHjia:dfõ uQ,sl
ikSmdrla- ikSmdrlaIdj
whs;sh we;=<;a fldg wdKavql%u whs;sjdislï mßÉfþohg
IK iy fmdaIKh
jHjia:dfõ uQ,sl whs;sjdislï c,h iy ikSmdrlaIdj i|yd
;;a;ajhka <.d lr .ekSu
mßÉfþoh ixfYdaOkh lsÍu' jk whs;sh we;=<;a lsÍu'
fukau Wfoid w;HdjYH
;srir c, jkakd jQ c,h 3'1'3' mqoa.,sl ^mdkSh& iy .Dyia: Ndú;h m%dfoaYSh iNd flá ld,Sk c,h ,nd .ekSu i|yd
l<ukdl- iy ikSmdrlaIdj i|yd c,h ,nd .ekSfï wju m%ñ;s jk wju m%ñ;s fmkajd§ug
rKh' i|yd jk whs;sh y÷kd.ekSug iy l%shd;aul lsÍug fhfok ish¨u jHjia:d iy
ms<sn| wdKavql%u ishÆ u jHjia:d" m%;sm;a;s iy m%;sm;a;s úêúOdk taldnoaO
jHjia:duh iy kshduk úêúOdk taldnoaO lsÍu' lsÍu i|yd uQ,sl ùu'
m%;sm;a;suh
ms<s.ekSu yÿkd.ekSu 3'1'4' wjodkï iys; mqoa.,hska iy iudc fiajd flá ld,Sk c,h iy ikSmdrlaIdj
iy;sl lsÍu' lKavdhï fj; ,ndfok m%uqL;djhla fomd¾;fïka;=j l%ñl j¾Okhla iys;j ,nd
f,i" zjeäÈhqKq l< ikSmdrlaIdjZ .ekSu Wfoid ld, rduqjla
ioyd jk m%fõYhla we;s lr,kq fi!LH wud;HdxYh iys;j l%shdfõ kexúh yels
msKsi meyeÈ,s m%;sm;a;s m%ldYhla iy m%;sm;a;shla ilia lsÍu'
ld¾h ie,eiaula ieliSu'
168 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
3'2' cd;sl 3'2'1' .%dóh m%cd c,iïmdok há;, uqo,a yd ie,iqï uOH ld,Sk md¾Yjlrejkaf.a iqúfYaIs
ixLHdf,aLkhkag myiqlï iy ^l=vd mßudKfha& c, fomd¾;fïka;=j YlH;d wjYH;djka l%ñlj
wkqj meyeÈ,s j fiajdjkag iyfhda.h oelaùu ioyd <.d lr .; yels iy
fmfkk whqßka n,h ,;a m<d;a iNd yd m<d;a uQ,H fldñiu ;srir c, yd ikSmdrlaIdj
ie<lsh hq;= md,k wdh;kj,g wjYH iïm;a ,nd .ekSug l%shdfõ
m<d;a iNd
f,i c,h iy iy YlH;djka ia:dmkh lsÍu' kexúh yels ie,iaula iy
ikSmdrlaIdj wysñ m%dfoaYsh iNd Wmdhud¾. fï jk úg
l,dm iy lKavdhï l%shd;aul fõ'
i|yd c,h yd
ikSmdrlaIdj i|yd 3'2'2' c,h ,nd .ekSfï l%ufõo uOH ld,Sk .%dóh yd c, iemhqï
iu whs;sh y÷kd l<uKdlrKhg iy Ndú;h ikSmdrlaIl m%;sm;a;sh
.ekSug odhl ùu' fufyhùug m%cdjkag ie<lsh hq;= iudf,dapkh lsÍu'
uÜgfï j.lSula mjrñka .%dóh
yd c, iemhqï yd ikSmdrlaIl
m%;sm;a;sfhys m%dfhda.sl yd ;srir
Ndú;h i|yd jQ m%;sm;a;sh kej;
wOHhkh lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 169
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
3'3' wjodkï iys; 3'3'1' mdi,a <uqka jeks ñksia lKavdhï m<d;a iNd" m%dfoaYsh iNd flá ld,Sk Y%S ,xldfõ ish¨u mdi,aj,
njg y÷kd.;a fj; c,h yd ikSmdrlaIl wjYH;d m<d;a md,k wdh;k Ndú;d l< yels msßisÿ
lKavdhï $ m%cdjka iemhSug l%ñl yd ia:djr l%shdud¾. ^k.r iy .%dóh& jeisls<s ;sîu'
fj; ,ndfok yÿkd.ekSu'
m%uqL;djhla wdmod je<elaùu iy
f,i" c,h yd 3'3'2' úfYaIfhkau k.r no /lshd wju lsÍug lghq;= lrk uOHld,Sk ldka;djkag yd úfYaI
ikSmdrlaIl lrk ldka;djkag iy k.r no wdh;k wjYH;d iys; mqoa.,hka
myiqlï ,nd.ekSfï wvq wdodhï ,dNS ksjdi i|yd m%isoaO ia:dkj,
yelshdj iy;sl ikSmdrlaIdj fyd¢ka kv;a;= lrk ikSmdrlaIl fiajd ,nd
lsÍu' ,nk fmdÿ jeisls<s mej;Su' .ekSug we;s yelshdj'
170 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
4' m%cdjg 4'1' m%udKj;a ksjdi 4'1'1' mÈxÑh" fkajdisl lghq;= yd Ôjk md¾,sfïka;=j ^wdKavql%u flá ld,Sk fufyhqï lñgqj úiska
wdrlaIs;" ioyd jq whs;shg jD;a;Ska i`oyd Ndú;d lrk bvï jHjia:d fufyhqï lñgqj y÷kd.;a ksjdi,dNS;ajh
iaÓr iy jHjia:duh jYfhka ;=<ska ks;s úfrdaê f,i isÿ flfrk u.ska& i|yd jk whs;sh ms<sn|
m%udKj;a id¾:l ms<s.ekSula bj;a lsÍïj,ska ksoyia ùug we;s iqÿiq jevms<sfj,la ilia
ksjdi ,nd ,nd§u' whs;sh ms<sn|j" ksjdi,dNS;ajh lsÍu'
.ekSug i|yd jk whs;sh hk úIhm:h ;=<
mj;akd lreKq iudf,dapkh lsÍu'
yelshdj
iy oekqj;a 4'1'2' wju rdcH j.lsï meyeÈ,sj ksjdi wud;HdxYh" cd;sl uOH ld,Sk úfYaI wjYH;d iys;
lr $ m%ldYs; iudkqmd;sl cd;sl ksjdi ksjdi ixj¾Ok wêldßh mqoa.,hska fjkqfjka jQ
tl`.;djkag m%;sm;a;shla ilia lsÍu' ksjdi myiqlï o we;=¿j
t<eU udkj ysñlï fldñiu ksjdi myiqlï ,nd§u
ckdjdi bÈ i|yd jk wju m%ñ;s ilia
lsÍu' isú,a iudch
lsÍu'
ck yd ixLHd f,aLK
fomd¾;fïka;=j
4'1'3' m%;sm;a;sh u; mokïj" jk ksjdi wud;HdxYh wLKavj l%shd;aul Wmdh ud¾.hla iy ld¾h
ksjdi,dNS;ajh i|yd jk whs;sh fõ' ie,eiaula ilia lsÍu'
l%ñlj idlaId;a lsÍu ioyd mßmqrl cd;sl ksjdi ixj¾Ok
Wmdhud¾. yd l%shdldß ie,eiaula wêldßh
ilia lsÍu'
isú,a iudch
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 171
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
4'1'4' ICESCR fmdÿ m%ldY wxl 4 g ck yd ixLHd f,aLK flá $ WmfoaYk meje;ajQ jdr
wjOdkh fhduq lrñka" wfkl=;a fomd¾;fïka;=j uOH ld,Sk .Kk'
lreKq ms<sn|jo i<ld n,ñka
rdcH yd rcfha yjq,alrejka úiska ksjdi wud;HdxYh" cd;sl
ksjdi m%;sixialrKh i`oyd wju ksjdi ixj¾Ok wêldßh
m%ñ;shla ^m%ñ;Ska& o we;=¿j ksjdi
isú,a iudc
m%;sks¾udKh lsÍug WmfoaYkd;aul
l%shdj,shlg odhl ùu' ud¾. ixj¾Ok wêldßh
(UDA)
4'1'5' meyeÈ,sju fmfkk ksjdi mr;rh flá $ úúO ksjdi j¾. i|yd
fukau" jeäÈhqKq lsÍu iy uOH ld,Sk is;shï .; lsÍfï
m%;sks¾udKh lsÍu wjYH ksjdi l%ufõohla ksYaph lr
m%udKd;aulj y÷kd .ekSu i`oyd we;'
is;shï .; lsÍfï l%ufõohl
ksr;ùu'
4'1'6' meyeÈ,sju fmfkk ksjdi kej; mÈxÑ lsÍfï flá ld,Sk wdndO iys; mqoa.,hkago
wjYH;d imqrd,Sug kj;u ksjdi wud;HdxYh we;=¿j wvq úhoï ksjdi
m%;sixialrK wdlD;s" wvq úhoï jeäÈhqKQ lsÍu iy w¿;a
wuqøjH iy ;dlaIKsl l%u" yd wvq REPPIA jeähd lsÍug l%ufõohlg
fmd<S uQ,H l%ufõo y÷kd .ekSu' uq,a ù th l%shd;aul lsÍug
cd;sl ksjdi ixj¾Ok
idlÉPd lsÍu'
wêldßh
4'1'7' cd;Hka;r ksjdi m%;sm;a;s yd uOH ld,Sk meyeÈ,s ñkqï ovq iys;j
foaYSh rdcH fkdjk
.egqï ksid wk;=rg ,lajq ksjdi cd;sl ksjdi jkaÈ
ixúOdk ^lafIa;% m%ùKhskao
m%;sia:dmkh ioyd cd;sl ksjdi m%;sm;a;sh ilia lsÍu'
iu`.&
m%;sm;a;sfha m%Odk wx.hla f,i
foam< m%;sia:dmkh fjkqfjka
cd;sl ksjdi yd bvï m%;sia:dmk
m%;sm;a;shla msysgqùu'
172 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
4'2' jdiia:dk yd 4'2'1' ^rdcH& bvï wjqreÿ 20 lg jvd kS;s flgqïm;a flá ld,Sk 1950 w;am;a lr .eksfï
fkajdisl lghq;= Ndú; lr we;s wjia:djkaysÈ" tu fomd¾;fïka;=j mk; iudf,dapkh lsÍu
i`oyd fhdod bvï wdmiq ,nd.ekSu i|yd jq yd NIRPP iu`. tys
.kakd bvïj,ska jvd;a idlÉPduh l%shdj,shla i`oyd bvï wud;HdxYh iqixfhdackhg uQ,sl ùu'
n,y;aldrfhka 1979 wxl 7 orK ^N=la;sh kej;
isú,a iudch
msguka lsÍu ,nd .ekSu& bvï mkf;ys úêúOdk
je<elaùu i|yd iy zkS;HdkQl+, fkdjk N=la;shZ kd.ßl ixj¾Ok wêldßh
wdrlaIs; l%shdud¾. hkak w¾: oelaúu ms<sn| kej;
iy fr.=,dis i<ld n,d ixfYdaOkh lsÍu' Y%S ,xld wdfhdack uKav,h
msysgqùu'
4'2'2' kej; bvï w;am;a lr .ekSu yd flá ld,Sk Wmdhud¾. Ndú;h'
uyd mßudK ixj¾Ok jHdmD;s
wdY%s; jkaÈ m%odkh jvd;a idOdrK
l%ufõohla fjkqfjka jQ mqoa.,hska
ksre;aidylj kej; mÈxÑ lrùfï
m%;sm;a;sfhys wka;¾.; ksre;aidyl
wkque;sh kue;s ixl,amh
wksjd¾hfhkau wkq.ukh lsÍu'
4'3' ksjdi yd 4'3'1' fmdÿfõ uyck iqnisoaêh fjkqfjka ldka;d iy <ud lghq;= flá ld,Sk 1950 w;am;a lr .eksfï
ðjfkdamdh lghq;= ksYaÑ; ks¾foaY u; mokïj we;s wud;HdxYh mk; iudf,dapkh lsÍu
i|yd jk bvï È.= ld,Sk m%odk $ l,anÿj,g yd NIRPP iu`. tys
i;= lr .ekSu yd hg;a jQ" mqoa.,sl iy rdcH bvï bvï wud;HdxYh iqixfhdackhg uQ,sl ùu'
úi¾ckh $ w;am;a w;am;a lr .ekSug" 1950 w;am;a lr
isú,a iudch
lr .ekSu fjkqfjka .ekSfï mkf;ys wka;¾.; zuyck
n,d;aul flfrk lghq;=Z hk ixl,amh kej; ud¾. ixj¾Ok wêldßh
jHjia:dodhlh ks¾jpkh lsÍu'
ixfYdaOkh lsÍu' Y%S ,xld wdfhdack uKav,h
4'3'2' NIRPP ys wfmalaIs; yd fmkajd flá ld,Sk fhdackd l%uhla ilialsÍu'
we;s zidlÉPd lsÍu iy oekqj;a
leue;a;Z wjYH flfrk uyd
mßudK ixj¾Ok jHdmD;s
ioyd bvï w;am;a lr .eksfï§
jkaÈ f.ùu iy Bg wod< l%shd
mámdáfjkqfjka mj;sk úêúOdk
ixfYdaOkh lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 173
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
4'4' m%uqL;djla f,i 4'4'1' j;= m%cdjf.a ksjdi ysñldr;ajh lÿrg" kj .ïudk há;, flá ld,Sk mshjr ilia lsÍu'
we;eï lKavdhï $ iy;sl lsÍug mshjr .ekSu' myiqlï iy m%cd ixj¾Ok
m%cdjka i|yd ksjdi wud;HdxYh ksl=;al< ysñlï iy;sl
,nd .ekSu iy m%;sY;hla f,i'
ysñldr;ajh iy;sl
lsÍu'
5' wdydr 5'1' ieug iqrlaIs; 5'1'1' f.dúhdf.a isg mdßfNda.slhd lDIsl¾u wud;HdxYh uOH ld,Sk mr;r y÷kd .ekSu'
iqrlaIs;;dj" wdydr ,nd.ekSu ^f.dúmf,ka .Eremamq l%ufõoh&
jeä ÈhqKq iy;sl lsÍu' olajd hk wdydr .,kh md,kh .%dóh wd¾Ól lghq;=
lrk ,o lrk iu.dñ wdh;khkays mj;akd wud;HdxYh
fmdaIKh ÿ¾j,;djka y÷kd .ekSu'
l¾udka; yd jdKsc
iy ;srir
5'1'2' Y%S ,xldfõ we;s wdydr ^foaYSh yd wud;HdxYh È.= ld,Sk kshdukh yd we.hSu
lDIsl¾udka;
m%j¾Okh wdkhkh l<& ms<sno kshduk iy ixj¾Okh'
fi!LH" fmdaIK yd foaYsh
iy;sl md,k l%ufõohka wOHhkh lsÍu
ffjoH wud;HdxYh
lsÍu' Yla;su;a lsÍu'
6' ieug fmdÿ 6'1' fi!LHh ioyd 6'1'1' cd;Hka;r iïuq;SkayS ms<s.;a md¾,sfïka;=j ^wdKavql%u flá ld,Sk kshduk lñgqj úiska
fi!LH jk whs;sh ms<sn| fi!LHh i|yd jk whs;sh jHjia:d fufyhqï lñgqj y÷kd.;a fi!LHh i|yd
fiajdjla jHjia:dms; iudf,dapkh iy i<ld ne,Su' u`.ska& jk whs;sh ms<sn| WÑ;
iy ms<s.ekSu iy;sl l%ufõo ilia lsÍu'
fi!LH yd lsÍu'
hymeje;au 6'1'2' fi!LHh i|yd jk whs;sh we;=<;a jHjia:dodhl iNdj flá ld,Sk wdKavql%u jHjia:dfõ uQ,sl
ms<sn| lrñka wdKavql%u jHjia:dfõ uQ,sl whs;sjdislï yd iïnkaO
by<u whs;sjdislï mßÉfþoh ixfYdaOkh mßÉfþohg fi!LHh i|yd
;;a;ajhla' lsÍu' jk whs;sh we;=<;a lsÍu'
174 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
6'2' Wmf;a isg <ore 6'2'1' m%;sYla;slrKh ms<sn| §m jHdma; NNSL ys i`oyka ish¨u uOH ld,Sk wod< MOH o¾Yl'
wjia:dfõ §" <ud" wdjrKhla Èh;a lsÍu' f¾Çh wud;HdxY
kj fhdjqka iy ÿmam;a" fjka fldg i<lkq
jeäysá hk Ôjk 6'2'2' je<elaúh yels ud;D urK ;=rka lsÍu' ,nk" iudcfhka wE;a
pl%h mqrdjgu tl lrkq ,enQ mqoa.,hska" ia;%S -
yd iudkj fi!LH 6'2'3' kj fhdjqka iy mqreIhka fj; mqreI Ndjh ^ia;%S" mqreI iy
fiajdjka ,nd§u' úfYaI wjOdkhla fhduq lrñka fnda wfkl=;a&" újdyl" wújdyl
- fkdjk frda. i`oyd jQ fiajd mq¿,a nj" tlg úiSu" Èlalido"
lr Yla;su;a lsÍu' jekaoUq hkd § úúO fi!LH
fiajd ixrplhkag wod<j
6'2'4' ldka;djka" <uhska yd wjodkï fiajd iemhSu yd ,nd
iys; lKavdhï w;=ßka .ekSu wdY%s; úYajdijka;
ukaofmdaIKh ;=rka lsÍu' l%ufõo yryd o;a;
6'2'5' m%udKj;a ud;D yd uq,a <udúh iuQykh lsÍu'
fmdaIKh iy;sl lsÍu'
6'2'6' .eìKs uõjrekag yd orejka ioyd
jk cd;sl fmdaIK jevigyk
Yla;su;aj l%shd;aul lsÍu'
6'2'7' Y%S ,xldfõ <|re yd <ud fmdaIK
l%ufõoh ^2015-2020& fjkqfjka
jQ cd;sl Wmdhud¾.h Yla;su;a j
l%shd;aul lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 175
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
176 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
6'5' fmdaIKh" 6'5'1' kj m%iq;s" <|re yd <ud urK wvq fi!LH wud;HdxYh uOH $ wod< fi!LH ffjoH
úfkdaod;aul l%shd lsÍu ioyd m%;smdok ie,iSu' È.= ld,Sk ks,OdÍ o¾Yl'
iy ldhsl iy <ud yd ldka;d lghq;=
udkisl hymeje;au 6'5'2' wOHdmk wdh;k j, ;reK wud;HdxYh úfYaI wjYH;d iys;
we;=¿j ksfrda.S m%cdjf.a fi!LHh ms<sn| m%;sm;a;s orejkaf.a urK o¾Ylh
iy Wmdhud¾. l%shd;aul lsÍu' wOHdmk wud;HdxYh 5 g wvqfjka mj;ajd .ekSu'
ixj¾Okh iy;sl
lsÍu'
m%;sm;a;s l%shd;aul lsÍug
ld¾h ie,eiau ixj¾Okh
6'6' ,sx.sl yd m%ckk 6'6'1' fr.=,dis iy Ndú;hka yryd fi!LH wud;HdxYh flá ld,Sk wod< Wmdhud¾. l%shd;aul
fi!LH iy m%ckk kj fhdjqka orejka fjkqfjka lsÍu'
whs;sjdislï Èh;a flfrk Wmdh ud¾." wOHdmk wud;HdxYh
fjkqfjka úYaùh ;reK mqoa.,hskaf.a fi!LHh mj;ajk ,o jevigyka
ldka;d iy <ud lghq;= .Kk'
m%fõYhla iy;sl ms<sn| m%;sm;a;sh iy ud;D yd
wud;HdxYh
lsÍu' <ud fi!LHh ms<sn| Wmdh ud¾.
úIhdud,d ixfYdaOkh'
l%shd;aul lsÍu ;yjqre lsÍu' cd;sl m%;sm;a;s iyd wd¾Ól
lghq;= wud;HdxYh mj;ajk ,o jevigyka
6'6'2' rdcH yd rdcH fkdjk ixúOdk uOH ld,Sk .Kk'
yryd ;reK iy jeäysáhka ioyd
iqÿiq ,sx.sl yd m%ckl fi!LHh
ms<sn| f;dr;=re iy fiajdjka
iemhSu ioyd jevigyka wdrïN
lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 177
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
6'7' udkisl fi!LH 6'7'1' ufkda fi!LHh ms<sn| mk;a fi!LH wud;HdxYh uOH ld,Sk iudf,dapk meje;aùu'
fiajd iy wdrlaIdj flgqïm; iudf,dapkh fldg
,nd§fï m%ñ;Ska k.d iïu; lsÍu' kS;s iïu; lsÍu'
isgqùu'
6'7'2' rdcH yd rdcH fkdjk wxYfha hdka;%K fhdod .ekSu'
iyNd.S;ajfhka udkisl fi!LH
fiajdj yd ufkda iudðh iqNidOkh
jeäÈhqKq lsÍfï m%fõYh m%j¾Okh
lsÍu yd ta i|yd iydh hdka;%K
m%j¾Okh lsÍu'
178 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
6'8' rdcH" fm!oa.,sl 6'8'1' md¾Yjlrejka iu. idlÉPd fldg fi!LH wud;HdxYh È.= ld,Sk m%{ma;sh Ndú;h'
iy rdcH fkdjk m<d;a yd cd;sl uÜgñka l%shd;aul
fiajd imhkakka lsÍu i`oyd úêúOdk iys;j mqoa.,sl wxYh
wdjrKh jk mßÈ frda.skaf.a whs;sjdislï ms<sn`o
rdcH fkdjk ixúOdk
rfÜ iEu m%foaYhlu cd;sl m%{ma;sh úêúOdk iïu;
frda.skaf.a whs;ska lr .ekSu'
wdrlaId lsÍug
hdka;%Khla 6'8'2' tla tla fi!LH myiqlï ia:rhkag fi!LH wud;HdxYh flá ld,Sk hdka;%K fhdod .ekSu'
ks¾udKh lsÍu' wod< j fiajd iemhSï $ meñKs,s
$ m%;s fmdaIKh hk lreKq wêlrK wud;HdxYh ,o meñKs,s m%;sY;hla
iïnkaOfhka fiajd,dNSkag m%;spdr f,i'
,nd.ekSu ioyd úêúOdk ieliSu'
.kq ,enQ mshjr m%;sY;hla
f,i'
6'9' wdrlaIs; iy hym;a 6'9'1' idhksl iy fjk;a wmøjH fi!LH wud;HdxYh flá ld,Sk Bg wod< fi!LH wud;HxY
mßirhla N=la;sú£ug wdrlaIs;j neyer lsÍu yd msßisÿ o¾Yl'
mqrjeishkag we;s lsÍu iïnkaOfhka ksis mshjr m<d;a md,k wdh;k
whs;sh iy;sl lsÍu' .ekSu' jevigykla fhdod .ekSu'
l¾udka; iy jdKsc
6'9'2' fi!LH fiajd myiqlï ;=< msßisÿ lghq;= wud;HdxYh uOH ld,Sk
mßirhl meje;au Yla;su;a lsßu'
6'9'3' wjYH jHqyd;aul yd fufyhqï fi!LH wud;HdxYh uOH ld,Sk m%fõYh yd iïnkaO
fjkialsÍï iemhSu yryd uyck ú.Kk jd¾;djkag
fi!LH myiqlï ish¨ fokdg ,nd wOHdmk wud;HdxYh wkqj ,nd.; yels
.ekSug we;s yelshdj iy;sl lsÍu' uyck fi!LH myiqlï
m<d;a md,k wdh;k
m%;sY;hla f,i'
6'9'4' ksIamdokh" wf,úh" ilia lsÍu" l¾udka; iy jdKsc flá ld,Sk
yd úlsKSu" iïnkaOfhka wdydr wod< o¾Yl'
lghq;= wud;HdxYh
iqrlaIK m%ñ;ska ;yjqre lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 179
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
6'10' oekg mj;sk 6'10'1' kj fhdjqka fi!LHh ms<sno cd;sl fi!LH wud;HdxYh flá$uOH ld,Sk mj;ajk ,o WmfoaYk
m%;sm;a;s yd l%fudamdhsl ie,eiau mQ¾K jYfhka .Kk'
Wmdhud¾.sl l%shd;aul lsÍu Yla;su;a lsÍu' wOHdmk wud;HdxYh
ie,eiqï l%shd;aul ie,eiau Yla;su;a lsÍu'
m<d;a fi!LH" ;reK iy
lsÍu i|yd iqÿiq
6'10'2' cd;sl ;reK m%;sm;a;sh yd ;reK wOHdmk wud;HdxY we;=¿j mshjr ilia lsÍu'
whjeh m%;smdok
mqoa.,hskaf.a fi!LHh ms<sn| cd;sl m<d;a iNd
fjka lsÍu iy;sl
m%;sm;a;s iy Wmdhud¾.sl ie,eiau
lsÍu'
l%shd;aul lsÍug mshjr.ekSu'
6'10'3' fi!LHh iïnkaOfhka kj fhdjqka ldka;d iy <ud lghq;= ks¾foaY l%shd;aul lsÍu'
orejka w;r we;sjk m%Yak ms<sn|j wud;HdxYh
isÿl< cd;sl ix.Kkh úiska
bÈßm;a lr we;s ks¾foaY l%shd;aul lïlre wud;HdxYh
lsÍug mshjr .ekSu'
wêlrK wud;HdxYh
6'10'4' úfYaIfhkau wjOdkug ,laúh ±kg mj;sk ld¾h ie,eiau
yels iy jrm%ido fkd,;a l%shd;aul lsÍu'
ck.ykh iy .%dóh yd ÿIalr
N+f.da,sh m%foaY i`oyd jk cd;sl
fmdaIK m%;sm;a;sh M,odhsj
l%shd;aul lsÍu iy;sl lsÍu'
6'11' ish¨ mqrjeishkag 6'11'1' T!IOj, .=Kd;aul nj ;yjqre fi!LH wud;HdxYh uOH$È.= ld,Sk m%ñ;s ilia lr Yla;su;a
iudk iy oeßh lsÍu' lsÍu'
yels fi!LH fiajd
iemhSu io`yd j.ùu 6'11'2' ffjoH iy wfkl=;a fi!LH fr.=,dis ixfYdaOkh lsÍu'
iy úksúoNdjfha jD;a;slhka yd iïnkaO fr.=,dis
hdka;%Khka Yla;su;a lsÍu yd ixfYdaOkh lsÍu'
Yla;su;a lsÍu'
6'11'3' ffjoH wjm%fhda. wdY%s; j j.ùu mj;ajk ,o WmfoaYk
iy jerÈ iudlrKhg jkaÈ .Kk'
f.ùfï l%u wfydais lsÍu'
180 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
7' ieug 7'1' ieug mßmQ¾K" 7'1'1' cd;Hka;r iïuq;Skaj,ska md¾,sfïka;=j ^wdKavq l%u flá ld,Sk kshduk lñgqj úiska fhdod
mßmQ¾K" idOdrK yd ms<s.;a mßÈ wOHdmkfha whs;sh jHjia:d fufyhqï lñgqj .;a wOHdmk whs;sh ms<sn|
idOdrK yd .=Kd;aul wOHdmk iudf,dapkh lsÍu yd i<ld ne,Su' u.ska& iqÿiq ls%shdud¾. ilia lsÍu'
.=Kd;aul m%fõYhla ,nd §u'
7'1'2' wOHdmkh ,eîug we;s whs;sh jHjia:dodhl iNdj flá ld,Sk wdKavql%u jHjia:dfõ
wOHdmkhla' ^ish¨u <uqka Tjqka
we;=<;a lsÍug wdKavql%u uQ,sl whs;sjdislï ms<sn|
Ôj;ajk m%foaYfha
jHjia:dfõ uQ,sl ysñlï ms<sn| mßÉfþohg wOHdmkh
m%d:ñl mdi,aj,g
mßÉfþoh ixfYdaOkh lsÍu' ,eîug we;s whs;sh we;=<;a
we;=<;a lsÍu&
lsÍu'
7'1'3' fjkialïj,g ,la ù we;s wOHdmk wud;HxYh È.= ld,Sk wdndê; ;;ajhkao we;=`Mj
lKavdhïo we;=<;aj ish¨ orejka mdi,aj,g <uqka we;=<;a
Tjqkaf.a m%foaY ;=< mdi,aj,g nojd PDE lr.ekSfï wkqmd;
.ekSu yd Tjqka ks;sm;d mdi,a hdu
mdie,a
;yjqre lsÍu'
7'1'4' ksjfia isg fyda idOdrK È.= ld,Sk ld¾h ie,eiau fhdod
m%jdyk myiqlï iys; ÿrl isg .ekSu'
ish¨ m%foaYj,g idOdrK yd
ixikaokd;ul j oaú;sl wOHdmk
úêúOdk we;slsÍu'
7'2' wOHdmkfha 7'2'1' uQ,sl .=re mqyqKq meje;aùu yryd wOHdmk wud;HdxYh È.= ld,Sk ish¨u mdi,a ;=< hym;a
.=Kd;aulNdjh jeä we;=<;a lsÍu yd <ud ñ;=re bf.kqï mßirhla we;s
lsÍu iy ish¨u bf.kSï ms<sno uq,O¾u y÷kajd§u' cd;sl wOHdmk wdh;kh lsÍu'
isiqkag uQ,sl yd
TED
oaú;Shsl mdi,aj,
bf.kqï l%shdj,shg 7'2'2' l%shdoduh mqrd mka;s uÜgñka mdi,a wOHdmk wud;HdxYh È.= ld,Sk ishÆu .=rejreka i|yd
iyNd.s ùug we;s mdol we.ehSï iy úi÷ï l%shd mqyqKqj iy wuqo%jH iys;j
Ndú;h' cd;sl wOHdmk wdh;kh we.ehSfï rduqj l%shd;aul
yelshdj iy;sl
lsÍu' lsÍu'
wOHdmk fomd¾;fïka;=j
7'2'3' bf.kqï ÿ¾j,;d y÷kd .ksñka È.= ld,Sk úIhud,d fhdod .ekSu'
flfrk b.ekaùu" iyNd.S;aj mdie,a
l%ufõo" M,odhS bf.kqï b.ekaùï
ie,iqï we;=`Mj wdndO mÍlaIdlsÍu"
úfYaI wjYH;d iys; <uqkag
b.ekaùug l=i,;dj ,nd§u i`oyd
.=rejrekag fiajdia: mqyqKqúï
,nd§u'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 181
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
7'2'4' ;;a;ajh iy;sl lsÍu i|yd wOHdmk wud;HdxYh uOH ld,Sk we.hSï l%uh l%shd;aul
iajdëk mdi,a mÍlaIKdh;khla lsÍu'
ia:dms; lsßu' PDE
7'2'5' .=Kd;aul b.ekaùula iy;sl lsÍu wOHdmk wud;HdxYh uOH ld,Sk mqyqKq jevigyka .Kk'
ioyd l,dm yd m%dfoaYSh uÜgfï
úÿy,am;sjreka we;=¿j" wOHdmk bf.kqï ÿIalr;d iys;
ks,OdÍkaf.a yelshdjka Yla;su;a wdndê; isiqka y÷kd
lsÍu' .ekSug l%uhla we;=<;a
lsÍu'
7'2'6' .=Kd;aul wOHdmkhla iy;sl lsÍu wOHdmk wud;HdxYh È.= ld,Sk iajdëk mdi,a
ioyd m<d;a uÜgfuka wëlaIK mÍlaIKdh;khla'
hdka;%Khla ia:dms; lsÍu'
7'2'7' .=re mqyqKqj iy úIh ud,dj wOHdmk wud;HdxYh È.= ld,Sk yelshd mQ¾K wOHdmksl
ixj¾Okh lsÍug úl,am l%ufõo ld¾h uKav,h'
lrd <`.d ùu' cd;sl wOHdmk wdh;kh
kshduk hdka;%Kh'
TVEC
7'2'8' oekg mj;sk wOHdmk wdh;kj, wOHdmk wud;HdxYh uOH ld,Sk hdka;%K we.hSu'
YlH;d jeä lsÍu'
M,odhS wOHdmk wdh;k'
7'2'9' cd;sl jD;a;Sh iqÿiqlï wOHdmk wud;HdxYh uOH ld,Sk mj;ajk ,o jevigyka
fhdackdj,sfha wjYH;d imqrd,Su .Kk'
ioyd" YlH;d ixj¾Ok" ;dlaIKsl
yd jD;a;Sh wOHdmk jevigyka
Yla;su;a lsÍu'
7'3' mdi,a yerhdu 7'3'1' w'fmd'i' ^id'fm<& wvq idOkSh wOHdmk wud;HxYh È.= ld,Sk w'fmd'i' ^Wiia fm<&
;=rka lsÍu ;=<ska uÜgï ,nd.;a wh we;=¿j ish¨u isiqkaf.a m%;sY;h'
wOHdmkh ;=< isiq isiqkag kuHYS,S bf.kqï wjia:d cd;sl wOHdmk wdh;kh
iyNd.s;ajh jeä we;=<;a j wjqreÿ 13 l wOHdmkh
PDE
lsÍu' ,nd§u'
182 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
7'3'3' W>% f,i oßø;djfhka fmf<k mdie,a uOH ld,Sk isiqkaf.a meñKSu yd
isiqka y`ÿkd f.k 1 fYa%Kshg YsIH;aj'
we;=<;a ùfï§ YsIHdOdr ,nd§u yd
ks;sm;d meñKSu u; tu f.ùï
È.gu ,nd§u'
7'3'4' mdif,ka msgj isák isiqka kej; wOHdmk wud;HdxYh uOH ld,Sk isiqka yd uOHia:dk .Kk'
úêu;a wOHdmk l%ufõohg h<s
we;=<;a lsÍug wúêu;a wOHdmk cd;sl wOHdmk wdh;kh wdndê; isiqka we;=<;a
uOHia:dk Yla;su;a lsÍu' lsÍug m%fõY yd WmlrK
PDE iys; uOHia:dk .Kk'
7'3'5' úêu;a moaO;sh ;=<g mdif,ka wOHdmk wud;HdxYh uOH ld,Sk we.hSï hdka;%K fhdod
msgj isák isiqka taldnoaO lsÍug .ekSu'
l%shduQ,sl ;lafiarelrKhla i`oyd PDE
hdka;%Khla ia:dms; lsÍu iy
Tjqkaf.a ch.%yK iy;sl lsÍu'
7'3'6' ld¾hnoaO idlaIr;dj iy jD;a;sh wOHdmk wud;HdxYh uOH ld,Sk mj;ajk ,o jevigyka
l=i,;d w;am;a lr .ekSug" jhi .Kk'
blau jQ mdif,ka msgj isák
isiqkag myiqlï iemhSu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 183
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
7'4' iudk ;;a;ajhka 7'4'1' .%dñh" l=vd yd W!K ixj¾ê; wOHdmk wud;HdxYh uOH ld,Sk .%dóh iy W!K ixj¾ê;
iy wjdis mdi,a ioyd w;sf¾l iïm;a" mdi,aj,g wjYH iïm;a
u.yerùug fhda.H wjYH mßÈ ,nd§u Wfoid iïm;a PDE ,nd§u'
ixj¾ê; l%u ish¨u fjkalrk ,o hdka;%Khla
mdi,a j,g ,nd§u' ixj¾Okh lsÍu'
7'4'2' fN!;sl iïm;a iy .=re wOHdmk wud;HdxYh È.= ld,Sk by< kexjQ myiqlï'
fiajl ixLHdj ms<sno wOHdmk
wud;HdxYh úiska ksYaÑ;j olajd PDE
we;s iïu;hka l%shdjg kexúu'
7'4'3' A/L úoHd.dr" mß.Kl uOHia:dk" È.= ld,Sk l%shd;aul fhdackd l%uh'
m%udKj;a mqia;ld," jevm< iy
fkajdisld.drhla iys;j iEu Wiia fm< úoHd.dr
m%dfoaYSh f,alï fldÜGdYhlgu ia:dms; mdie,a .Kk'
wju jYfhka oaú;shsl mdi,a folla
,nd§fï l%shdj,sh Yla;su;a lsÍu'
184 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
8' mQ¾K iy 8'1 wd¾Ól ixj¾Okh 8'1'1' rdcH úYajúoHd, iy SLIATE i`oyd Wiia wOHdmk wud;HdxYh flá$È.= ld,Sk wod< Wiia wOHdmk
iudk úfYaIfhka nojd .ekSfï wjia:d mq¿,a lsÍu' wud;HdxYfha o¾Yl'
.=Kd;aul b,lal lr.;a
Ndjhkaf.ka Wiia wOHdmksl 8'1'2' cd;Hka;r uÜgfuka Wiia
hqla; jevigyka fj; wOHdmkh ioyd nojd .ekSu'
wOHdmk n|jd .ekSï jeä
wjia:d lsÍu' 8'1'3' cd;sl wjYH;dj u; mokïj
iy;sl lsÍu úYaj úoHd, úiska fhda.Hhehs
iy Wiia y÷kd.;a kj mSG $ fomd¾;fïka;=
wOHdmk ia:dms; lsÍug iyhùu'
wjia:d
,nkakka 8'1'4' Wiia wOHdmkh ioyd fm!oa.,sl
i|yd §¾> wxYfha iyNd.s;ajh iy;sl lsÍu'
ld,Sk
bf.kqï
8'1'5' úfoaYSh úYajúoHd, i`oyd
wjia:d
nojd.ekSu m%j¾Okh lsÍu'
m%j¾Okh'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 185
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
8'2' Wiia wOHdmk 8'2'1' Ph.D iqÿiqlï ,;a wOHdmk ld¾h Wiia wOHdmk wud;HdxYh flá $ wod< Wiia wOHdmk
jevigykaj, uKav,fha wkqmd;h jeä lsÍu' È.= ld,Sk wud;HdxYfha o¾Yl'
wOHdmks;
.=Kd;aulNdjh iy 8'2'2' iudc - udkisl l=i,;d
wd¾Ól yd iudc m%j¾Okh lsÍu;a iu. wOHdmksl
jeo.;alu j¾Okh .=Kd;aulNdjh taldnoaO lsÍug
lsÍu' b.ekaùï - bf.kqï yd we.hqï l%u
kùlrKh'
186 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
9' ixialD;ska 9'1' m%;sm;a;s" kS;s 9'1'1' m%Odk idys;H lD;s isxyf,ka wNHka;r lghq;=" jhU uOH ld,Sk iudf,dapkh meje;aùu'
wdrlaId wOHdmkh iy fou< NdIdjg iy fouf<ka isxy, ixj¾Ok iy ixialD;sl
lsÍu iy l%shdldrlï yryd NdIdjg mßj¾;kh lr mdi,a lghq;= wud;HdxYh mßj¾;kh l< fmd;a
m%j¾Okh' cd;sl tald.%;dj <uqka iy ;reKhska w;r tajd fnod .Kk'
m%j¾Okh lrkq yeÍu'
jia ixialD;sl
nyq;ajjdohg jeä 9'1'2' m%cdjka w;r fmdÿ O¾u;djka iy uQ,H yd ckudOH uOH $ iudf,dapk meje;aùu'
ms<s.ekSula iy;sl wfkdakH wjfndaOh Woa§mkh lrk wud;HdxYh È.= ld,Sk
Ñ;%mg" rEmjdysks iy fõÈld kdgH ksIamdok .Kk'
lsÍu'
ksIamdokh Èßu;a lsÍu'
9'1'3' m<d;a w;r iy cd;sl uÜgñka l%svd l%svd wud;HdxYh wLKavj l%shd;aul iudf,dapk meje;aùu'
;r. meje;aùu' fõ'
jd¾Isl j mj;ajk W;aij
.Kk'
9'1'4' wka;¾ wd.ñl iy wka;¾ m%cd cd;sl ixys¢hd" ixjdo yd wLKavj l%shd;aul iudf,dapk meje;aùu'
iNdjkaf.a iyNd.s;ajfhka hq;= j rdcH NdId wud;HdxYh fõ'
—Y%S ,xlsl;ajh" wmf.a wkkH;dj
hs" úúO;ajh wmf.a Yla;sh hs˜ hk
f;audj hgf;a rfÜ iEu fldgilu
iyÔjk iñ;s iud.ï msysgqjd tajd
mj;ajd f.k hdu'
9'1'5' rdcH WmfoaYk l%shdj,shla yryd wNHka;r lghq;=" jhU uOH ld,Sk m%;sm;a;s yd Wmdhud¾.
ixialD;sh ms<sn| cd;sl m%;sm;a;sh ixj¾Ok iy ixialD;sl ixj¾Okh'
iy l%fudamdhud¾.h wjika lsÍu' lghq;= wud;HdxYh
wod< md¾Yjlrejka iu`.
cd;sl ixys¢hd" ixjdo yd WmfoaYk jdr y÷kd .ekSu
rdcH NdId wud;HdxYh iy meje;aùu'
m%;sm;a;sh iy Wmdhud¾.h
;=< wdndê; mqoa.,hska
^úfYaIhska ìysß mqoa.,hska&
ms<sn| ie<ls,a,g .ekSu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 187
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
9'1'6' l,d iy ixialD;sl w.h lsÍu wNHka;r lghq;=" jhU flá isg È.= ld,Sk ie,eiau fhdod .ekSu'
yd jeo.;alu iïnkaOfhka wod< ixj¾Ok iy ixialD;sl
md¾Yjlrejka oekqj;a lsÍfï lghq;= wud;HdxYh l,dmh wdjrKh
jevigyka ie,iqï lsÍu yd flfrk mßÈ mj;ajk ,o
meje;aùu' wOHdmk wud;HdxYh jevigyka .Kk'
9'1'8' wdÈ jdiSkaf.a ixialD;sl Ndú;hka m<d;a wOHdmk wud;HdxY fláld,Sk wOHdmksl m%;sixialrK
ms<sno wjOdrKh lrñka Tjqkaf.a we;=<;a ks¾foaYj,
m%cdjkays orejkag wOHdmk m%;sY;h'
myiqlï ie,iSu'
myiqlï ie,iSu'
9'2' ixialD;sl úúO;ajh 9'2'1' ixialD;sl úúO;ajh .re lrk wOHdmk wud;HxYh uOH ld,Sk úIhud,d ixfYdaOkh'
yd úúO ixialD;skag m%d:ñl yd oaú;shl wOHdmk úIh
f.!rjkSh mdGud,d wka;¾.;hkays meje;au
ixfõokh m%j¾Okh iy;sl lsÍu'
lrk m%d:ñl yd
oaú;shl wOHdmkh'
9'3' Y%S ,xld iudch 9'3'1' iudch ;=< isÿjk ixialD;sl wNHka;r lghq;=" jhU uOH ld,Sk ld¾h ie,eiau fhdod
;=< rdcH" uOHu ms<sfj;a ioyd wfkdakH f.!rjh ixj¾Ok iy ixialD;sl .ekSu'
yd m<d;a uÜgfuka iy iduQysl;ajh ;yjqre lsÍu lghq;= wud;HdxYh
ixialD;sl ioyd mdi,aj, mj;sk ixialD;sl
úúO;ajhg yd jevigyka Yla;su;a lsÍu'
l,dmSh ixialD;sl
úfYaI;djkag .re
lsÍu ;yjqre lsÍu'
188 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
9'4' wdÈjdiSkag 9'4'1' wjYH m%;sm;a;s" kS;s ilia lsÍu wNHka;r lghq;=" jhU flá ld,Sk $ wjYH we.hSï ;lafiare
Tjqkaf.a iïm%odhsl i|yd m%uqL;djka y÷kd .ekSug ixj¾Ok iy ixialD;sl uOH ld,Sk wjika lsÍu'
Èú fmfj;a yd wdÈjdiS ck;dj iy jeÈ ck;djf.a lghq;= wud;HdxYh
ixialD;skag wkqj mj;akd wjYH;d $ ueisú,s we;=¿j m%;sm;a;s yd kS;s
Ôú; mj;ajd f.k wdÈjdis ck;dj ms<sn| iudc ckdêm;s f,alï ld¾hd,h m%;sixialrK i|yd
hdu y÷kd .ksñka wd¾Ól ix.kkhla meje;aùu' ks¾foaY bÈßm;a lsÍu'
tu mqreÿj,g .re
lsÍu' 9'4'2' WmfoaYk l%shdj,shla ;=<ska 2007 uOH ld,Sk wod< md¾Yjlrejka
wdÈjdis ck;djf.a whs;sjdislï yÿkd.ekSu'
ms<sn| tlai;a cd;Skaf.a m%ldYh
M,odhsj l%shd;aul lsÍug i<ld wod< m%dfoaYSh wdjrK
ne,Su yd mshjr .ekSu' .Kk" foaYsh mqoa.,hskaf.a
b,lal.; ckúldY úia;r
iys;j WmfoaYk meje;aùu'
9'4'3' mj;akd kS;s" m%;sm;a;syd jHjydr wNHka;r lghq;=" jhU flá ld,Sk iudf,dapkh wjika lsÍu'
iudf,dapkh lsÍu iy WmfoaYk ixj¾Ok iy ixialD;sl
l%shdj,shla ;=<ska wdÈjdis ck;dj lghq;= wud;HdxYh ixfYdaOkh i|yd ks¾foaY
fjkiafldg ie<lSu je,elaùug wjika lsÍu'
wjYH ixfYdaOk lsÍug mshjr md¾,sfïka;=j
md¾Yjlrejka iy
.ekSu'
WmfoaYk y÷kd.ekSu
wjika lsÍu'
9'4'4' jeÈ ck;dj ^m%cdj& i;=ka iy Ydl wNHka;r lghq;=" jhU flá ld,Sk N+f.da,Sh ia:dk y÷kd
wdrlaId lsÍfï yd m%j¾Okh ms<sno ixj¾Ok iy ixialD;sl .ekSu'
mj;akd ks;s Í;s iy m%;sm;a;s iu`. lghq;= wud;HdxYh
tlsfklg fkd.efgñka /Èisáh y÷kd.;a N+f.da,Sh ia:dk
yels fyda wdmiq hd yels N+f.da,Sh uyje,s ixj¾Ok yd mßir ;=<g wdmiq .sh fyda
ia:dk yÿkd .ekSu' wud;HdxYh isàug wjika ÿka wdÈjdis
m%;sY;hla f,i'
;srir ixj¾Ok iy jkÔú
wud;HdxYh
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 189
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
9'4'5' wdÈ jdis ck;djf.a whs;ska ms<sn`oj wNHka;r lghq;=" jhU flá $ mj;ajk ,o jevigyka
Tjqka oekqj;a lsÍfï jevigyka ixj¾Ok iy ixialD;sl uOH ld,Sk .Kk'
lrk w;ru joù hdfï wjOdkula lghq;= wud;HdxYh
iys; úfYaIhka wdrlaId lsÍu jeks
idOdrK iSudjka mekùu .eko uyje,s ixj¾Ok yd mßir
oekqj;a lsÍu' wud;HdxYh
9'4'6' wdÈ jdis ck;djf.a whs;sjdislï wNHka;r lghq;=" jhU flá isg È.= ld,Sk jevigyka ie,iqï lsÍu'
m%j¾Okh iy wdrlaIdj Wfoid ixj¾Ok iy ixialD;sl
Tjqkaf.a ixialD;sh" NdIdj lghq;= wud;HdxYh l,dmSh wdjrKh iys; j
whs;sjdislï iy wNs,dIhka mj;ajk ,o jevigyka
ms<sno" kS;sh l%shd;aul lrk .Kk'
ks,OdÍka we;=`Mj wfkl=;a wod<
b,lal.; mqoa.,hska
md¾Yjlrejka oekqj;a lsÍfï
.Kk'
jevigyka meje;aùu'
b,lal.; mqoa.,hskaf.a
ck úldY úia;r .Kk'
9'4'7' m%udKj;a whjeh fjkalsÍï ckdêm;s f,alï ld¾hd,h uOH ld,Sk $ iaÓr wdh;khla $
iys;j wdÈjdis ck;djf.a whs;ska È.= ld,Sk fomd¾;fïka;=jla msysgqùu'
ld¾hlaIu f,i l%shd;aul lsÍug
iy wëlaIKhg wjYH iaÓr
wdh;khla $ fomd¾;fïka;=jla
ia:dmkh lsÍu'
9'5' mqoa.,hskaf.a NdIdj 9'5'1' iq¿;r m%cdjka we;=¿j ish¨ wNHka;r lghq;=" jhU flá ld,Sk iudf,dapkh meje;aùu'
iy ixialD;sl m%cdjkag ;ukaf.a NdIdjla ixj¾Ok iy ixialD;sl
Wreuhg whs;sh .re mßyrKh iy Tjqkaf.a ixialD;sl lghq;= wud;HdxYh
lsÍu' Wreuhla N=la;s ú§ug ksoyi
;yjqre lsÍu' cd;sl ixys¢hd" ixjdo yd
rdcH NdId wud;HdxYh
9'5'2' rcfha ish¨u ia:rj,È rdcH NdId cd;sl ixys¢hd" ixjdo yd flá ld,Sk wkql+,;dj iy;sl lsÍu'
m%;sm;a;shg wkql=,;djh iy;sl rdcH NdId wud;HdxYh
lsÍu'
190 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
9'5'3' NdId m%;sm;a;sh W,a,x>kh md¾,sfïka;=j ^wdKavql%u flá ld,Sk kshduk lñgqj úiska
iïnkaOj M,odhs ms<shï ,nd§u' jHjia:d fufyhqï lñgqj fhdod .;a iqÿiq LKavh'
u.ska&
9'5'5' wdKavql%u jHjia:dj ;=< bx.%Sis jHjia:dodhl iNdj flá ld,Sk wdKavql%u jHjia:d
rdcH NdIdjla f,i m%ldY lsÍfï ixfYdaOkh'
wjYH;dj iudf,dapkh yd i,ld
ne,Su'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 191
2017 - 2021
192 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
<ud whs;sjdislï
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 193
2017 - 2021
194 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
<ud whs;sjdislï
<ud whs;sjdislï ms<sn| tlai;a cd;Skaf.a iïuq;sh 1991 cQ,s 12 jk Èk isg Y%S ,xldj wmrdkqu; lr we;s w;r" mj;akd ixo¾Nh iy rdcH jHQyhka ;=< we;s ndOl uOHfha
<ud whs;sjdislï l%shd;aul lsÍug mshjr f.k we;' <ud whs;sjdislï jHQyh ;=< idfmalaI jákdlulska hq;= <ud wdrlaIdj ms<sn| ixl,amh fuu ld,h ;=< j¾Okh ù we;'
2014 foieïn¾ udifha §" wud;H uKav,h úiska ldka;d iy <ud lghq;= wud;HdxYhg iy cd;sl <ud wdrlaIl wêldßh fj; jeo.;a Wmfoia ud,djla ksl=;a lrk ,§' fuys
i|yka wfkl=;a lreKq w;r" mj;akd m%;sm;a;s <ud wdrlaIdj iy;sl lsÍug m%udKj;a fkdjk nj" mj;akd m%;sm;a;s l%shd;aul lsÍfï§ wdh;k ÿIalr;djkag uqyqK fok nj"
<ud wdrlaIdj iy;sl lsÍug lghq;= lrk ish¨u rdcH wdh;k fmdÿ tl`.;djhlg wkqj lghq;= l< hq;= nj" taldnoaO hdka;%Khla u.ska <uhska /l n,.ekSu" wdrlaIKh
iy mqkre;a:dmkh lsÍu i|yd lghq;= l<hq;= nj i|yka fõ' ta wkqj" taldnoaO l%ufõohla ms<sn| mokula iïnkaOfhka wjOdkh fhduq lrñka <ud whs;sjdislï i|yd udkj
ysñlï ms<sn`o cd;sl ie,eiau <uqka i|yd mj;akd iïm;a m%Yia; uÜgñka Ndú; lsÍug ;SrKhla f.k we;' fuu m%fõYh we.hSug iqúfYaIs f;audjka hg;g jefgk lreKq
iuyrla we;=<;a fldg we;' taldnoaO l%ufõohla ks¾udKhg u`. mdok m%;sm;a;s iy ud¾f.damfoaY f.dv kexùug" ish¨u md¾Yajlrejka w;r wjxl tl`.;djhla we;s lrjk
fmdÿ iy talu;sl m%fõYhla mokula lr .; yelsh
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 195
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
1' je<elaùu" 1'1' fï jk úg rch 1'1'1' fï jk úg rch iy tlai;a cd;Ska$ cd;sl <ud wdrlaIl flá ld,Sk rch <ud wdrlaIKh ms<sn|
wdrlaIKh iy tlai;a cd;Ska cd;Hka;r iy foaYSh rdcH fkdjk wêldßh kS;suh ;;a;ajh cd;sl
iy $ cd;Hka;r iy ixúOdk úiska <ud wdrlaIdj ms<sn`o úIhhla f,i ms<s.ekSu'
ifudaOdksl foaYSh rdcH fkdjk ld¾hh i|yd oekg fhdojd we;s mßjdi yd <udrlaIl fiajd
fiajdjka ixúOdk úiska <ud iïm;a tla úfYaIs; l%uhla fj; fomd¾;fïka;=j
we;=<;a wdrlaIdj ms<sn`o udre lsÍu iy kej; ixúOdkh
fmd,sia fomd¾;fïka;=j"
whs;sjdislï ld¾hh i|yd oekg lsÍu'
fi!LH fiajd
u; mokï fhdojd we;s iïm;a 1'1'2' wdmod wjodkï wju lsÍu" flá ld,Sk <ud wdrlaIdj fjkqfjka
fomd¾;fïka;=j
jQ .=Kd;aul tla úfYaIs; l%uhla je<elaùu iy wdrlaIKh hk m%Odk iydh ,ndfok
<ud fj; udre lsÍu iy lreKq we;=<;a f;aud;aul jHdmD;s iudc fiajd wdh;k u.ska moaO;s
wdrlaIK kej; ixúOdkh mokï lr.;a lafIa;%hka ;%s;ajh fomd¾;fïka;=j f.dvke.Su i|yd
moaO;shla' lsÍu' ;=< wod< ish¨u md¾Yajlrejka iïm;a y÷kd .ekSu iy
iu`.ska <ud wdrlaIdj ms<sn| fmdÿ fjka lsÍu'
ks¾jpkhlg tl`.ùu'
1'1'3' md¾Yajlrejka úiska iydh ,nd§u flá ld,Sk wdKavql%u jHjia:dms;
iy Yla;su;a lsÍu i|yd tl`.;ajh ,shú,s iy nyq YslaIK
m< l< m%Odk <ud wdrlaIl mqyqKq iNdjkays
ld¾hhka y÷kd.ekSu' idudðl;aj lghq;= wjika
lsÍu iy oekqu yqjudre
lsÍu'
1'1'4' wod< md¾Yajlrejkag iu uOH ld,Sk —<ud wdrlaIK l%ufõoh˜
whs;sjdislï iys; nyq YslaIK i|yd meyeÈ,s Ys¾I mdGhka
mqyqKq iNdjla yd oekqï yqjudre iys;j wod< ld¾h ie,iqï
uOHia:dk ia:dms; lsÍu' iy whjeh'
1'1'5' iïnkaëlrKh lrk ,o f;aud uOH ld,Sk wLKav kshdukh i|yd
uQ,sl lr.;a jHdmD;s" jd¾Isl iudf,dapk hdka;%K iy
ld¾h ie,iqï iy whjeh iu`.ska ld¾hnoaO jevigyka
je<elaùu iy wdrlaIdj i|yd y÷kd .ekSu'
taldnoaO lrk ,o nyq md¾Yùh
Wmdhud¾.sl ie,iqï l%shd;aul
lsÍu'
1'1'6' <ud wdrlaIKh i|yd jq kS;suh È.= ld,Sk cd;sl m%;sm;a;sh
iy mßmd,kuh jHQyhka iy ixj¾Okh lsÍu'
cd;sl m%;sm;a;shla kshdukh lr
hdj;ald,Sk lsÍu'
196 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
2' je<elaùu 2'1' m%cd uÜgñka 2'1'1' m%cd yelshdjka uekSu iy m%cd ldka;d iy <ud lghq;= uOH ld,Sk we.hSu i|yd jevms<sfj,
i|yd je<elaùu i|yd m%uqL;djh y÷kd.ekSu i|yd wud;HdxYh ixj¾Okh'
M,odhS iy iïm;a fhoùu iy iyNd.s;ajh ;lafiare lsÍfï
taldldr ta ms<sn| j fhduq l%shdj,sh ixj¾Okh lsÍu' cd;sl <udrlaIl wêldßh
l%shdmámd- flfrk wjOdkh
mßjdi yd <ud wdrlaIl
áhla j¾Okh lsÍu'
fiajd fomd¾;fïka;=j
ixj¾Okh
lsÍu' <ud f,alï ld¾hd,h
2'1'2' VCDC iy fjk;a mj;akd hdka;%K m<d;a mßjdi yd uOH$È.= ld,Sk .%du ks,OdÍ fldÜGdi
Ndú;d lrñka iïm;a talrdYS lsÍu <ud wdrlaIl fiajd ;lafiare lsÍu'
msKsi m%cd uQ, jHQyhkag iyh ùu' fomd¾;fïka;=j
2'1'3' ksjdrK wjia:d kshdukh lsÍu yd cd;sl uÜgfï mßjdi uOH$È.= ld,Sk iïm;a Ndú;h m%;sY;
wkq.ukh lsÍu' yd <ud wdrlaIl fiajd uÜgñka jeäùu'
fomd¾;fïka;=j
2'1'4' ksjdrK ueÈy;aùu ms<sn| .%dufiajd ks,OdÍka uOH$È.= ld,Sk m%cd uQ, l%uh ;=<ska iydh
f,aLk.; lsÍu' jQ je,elaùfï wjia:d
mjq,a fi!LH fiaúld .Kk'
iuDoaê ks,OdÍka
2'1'5' iudÔh hdka;%Kh l%udkql+, iudc fiajd uOH$È.= ld,Sk Wmldrl l%u y÷kd.ekSu'
m%fõYhla i|yd fhdod .ekSu yd
ish¨u uÜgfï ks,OdÍka iy m%cdj m%foaYSh ks,OdÍka
mqyqKq lr kshdukh lsÍu'
2'1'6' ksjfia jgmsgdj ;=< <uqka wdrlaId cd;sl <udrlaIl wêldßh uOH$È.= ld,Sk iudc.; lsÍfï l%shdj,sh
lsÍu i|yd yelshdj we;s lsÍug läkï lsÍu'
ffcj úoHd;aulj fouõmshka $
;ks fouúmshka úia;SrK mjq,a $
Ndrlrejka fj; iyfhda.h ,nd§u'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 197
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
2'1'7' .%dóh <ud ixj¾Ok lñgq yryd cd;sl <udrlaIl wêldßh uOH $ È.= ld,Sk ia:dms; lrk ,o lñgq
m%foaYSh" Èia;%sla iy m<d;a iNd iy wfkla md¾Yajlrejka .Kk'
lñgqj,g jd¾;d lsÍu iy fhduq
lsÍu'
2'1'9' ish¨u m%foaYSh f,alï ld¾hd, cd;sl uÜgfï mßjdi uOH $ je,elaùfï wjia:djka
wdjrKh lrñka by; ud¾f.damfoaY yd <ud wdrlaIl fiajd È.= ld,Sk ms<sn| isoaê l<ukdlrK
ms<sn| mqyqKq jevigyka meje;aùu' fomd¾;fïka;=j ud¾f.damfoaY y÷kajd§u'
3' kS;sh yd 3'1' fmdÿ wdrlaIdj 3'1'1' fmd,Sish" mßjdi yd lïlre uOH $ <uqkaf.ka iy Tjqka /l
iïnkaO hg;g .kq ,enQ ks,OdÍka úiska orefjl= ufyia;%d;a È.= ld,Sk n,d.kakkaf.ka ,efnk
fjñka ish¨u <uqka i|yd Widúhlg bÈßm;a lrk úg m%;spdr'
orejka ,ndfok ffk;sl mj;akd kS;sh hgf;a wkq.ukh l<
wdrlaIKhg wdrlaIdj Yla;su;a hq;= wju iïu; kS;s y÷kajd§u'
ksYaÑ; lsÍu'
l%ufõohla
3'2' mqyqKq ld¾h 3'2'1' mj;akd kS;s iïu;hkag olajk uOH $ fiajd imhkakkaf.a
ks¾udKh
uKav,h iu.ska wkql+,;dj iudf,dapkh lsÍu' È.= ld,Sk m%;spdr'
lsÍu'
<uqka $ wdh;k
wëlaIKh Yla;su;a 3'2'2' ish¨u kvqj,§ meh 24 la we;=<; flá $ fiajd imhkakka m%uqL;dj
lsÍu' w;=re iudc úuiqï yryd mßjdi È.= ld,Sk ±laúh hq;= iy j¾Okh l<
ks,OdÍkaf.a m%;spdrh iy;sl lsÍu' hq;= lafIa;% y÷kd .kS'
198 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
3'2'5' fmdÿ wdrlaIdj i|yd .kq ,enQ uOH $ <ud wdrlaIdj yd iïnkaO
<uqkaf.a wjYH;d y÷kd f.k ta È.= ld,Sk m%uqL ld¾hhla f,i
i|yd m<uq i;s fol ;=< m%;spdr we.hSu iy j¾.SlrKh hk
oelaùu iy;sl lsÍu' l%shdj,Ska ixj¾Okh lsÍu'
3'2'6' wkd: ore ksjdi wd{dmkf;a uOH $ <uqkag mQ¾j m%;spdr oelaùu
iy m<d;a jHjia:djkays i|yka È.= ld,Sk i|yd kshduk moaO;shla
úêúOdk l%shd;aul lsÍu iy <ud ilia lsÍu'
ksjdi kshdukh lsÍu'
3'2'8' miq.sh jir ;=k ;=< wdh;ksl flá ld,Sk wjYH ;lafiare isÿlsÍu'
ld¾h uKav, fiajlhkag ,ndÿka
mqyqKqj ms<sn| wjYH;d we.hSula
isÿlsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 199
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
3'2'11' <ud iqNidOkh yd myiqlï hkdÈ flá$È.= ld,Sk .kq ,enQ mshjr kej;
.Kkh l< yels o¾Yl wdY%s; j ,shdmÈxÑ l< <ud ksjdi
;lafiarelrKhla u; mokï ù iEu .Kk'
jir 3 lg jrla ,shdmÈxÑh w¨;a
lsÍu w;HjYH lsÍu'
3'2'12' m;a lsÍfï lñgq l%shdldÍ;ajh ms<sn| flá ld,Sk ilia l< i;aldr ie,iqï
iudf,dapkh lsÍu iy úêu;a .Kk'
/iaùï iy iEu <ud ksjdihlu
mqoa.,sl i;aldr ie,iqï wdY%s;j
ld,Sk iudf,dapk meje;aùu iy ta
fjkqfjka wjYH ms<shï l%shd;aul
lsÍu'
3'2'14' kS;s úfrdë cdjdrïlrKfha kshqla; uOH$È.= ld,Sk y÷kd.;a iy iudc.; l<
jQ <uqka y÷kd.ekSu iy mjq,g $ <uqka .Kk'
iudchg kej; iudc.; lsÍu'
200 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
4' ´kEu 4'1' Y%S ,xldfõ <uqkaf.a 4'1'1' <ud iyNd.s;ajh l%uj;a lsÍfï mßjdi yd <ud wdrlaIl uOH $ <uqkaf.a iyNd.s;ajh
;;ajhla iyNd.s;aj whs;Ska jeo.;alu ms<sn| rcfha ks,OdÍka fiajd fomd¾;fïka;=j È.= ld,Sk iys;j ks¾ñ; m%;sm;a;s"
hgf;a Yla;su;a lsÍu' rdcH fkdjk l%shdldÍka iy m%cdj fr.=,dis iy ud¾f.damfoaY
iyNd.s oekqj;a lsÍu iy wjfndaO lrùu' yd ld¾h ie,iqï .Kk'
ùu i|yd
l%shd;aul lrk ,o
<uhskag
jevigyka m%udKh'
whs;shla
we;' 4'1'2' iEu .%du ks,OdÍ fldÜGdihlu wLKavj l%shd;aul <ud iudc m%;sY;hla f,i
iy Èjhsk mqrd <ud iudc msysgqjd fõ' jeäùu'
Yla;su;a lsÍu iy Tjqka <ud
<ud iyNd.s;ajh ms<sn|
iyNd.s;ajh ms<sn| wju iïu;hka
ms<sn| j wju m%ñ;ska
imqrd,k njg iy;sl lsÍu' ^<ud
imqrd,k <ud iudc ixLHdj'
iyNd.s;aj ud¾f.damfoaY i<lkak&
<ud iyNd.s;aj
ud¾f.damfoaY wdY%S;
j mj;ajk ,o mqyqKq
jevigyka .Kk'
ud¾f.damfoaY'
<ud iyNd.s;ajh ms<sn|
wju m%ñ;s imqrd,k <ud
iudc ixLHdj'
4'1'3' m%dfoaYsh" Èia;%sla iy cd;sl uÜgfï wLKavj l%shd;aul <ud iyNd.s;ajh ms<sn|
<ud uKav, Yla;su;a lsÍu iy tu fõ' wju iïu; imqrd,k <ud
<ud iudchka <ud iyNd.s;ajh ljqkais, u`.ska fufyhjk
ms<sn| wju iïu; imqrd,k njg jevigyka jeäùu
iy;sl lsÍu' m%;sY;hla f,i'
mj;ajk ,o mqyqKq
jevigyka .Kk'
mqyqKq jevigyka ;=<ska
,nd.;a oekqu iy
l=i,;djkays jeäùu
m%;sY;hla f,i'
<uqka úiska fufyhjk
jevigykaj, jeäùu
m%;sY;hla f,i'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 201
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
4'1'5' mlaIj l:d lsÍu" m¾fhaIK" iu wLKavj l%shd;aul NCC úiska l%shd;aul l<
jhia iys; jQjka tlsfkld fj; fõ' jevigyka .Kk'
olajk iyh hkdÈ jYfhka jQ <uqka
úiska fufyhjk jevigyka i|yd
bÈßm;a ùug Tjqka ;=< yelshdj
we;s lsÍug <ud iudc iy uKav,
iún, .ekaùu'
4'1'6' fjkila ks¾udKh lsÍug iy wfkla md¾Yajlrejka wLKavj l%shd;aul úêu;a hdka;%Khla
ta fjkqfjka n,mEï lsÍug fõ' ixj¾Okh lsÍu'
m%Odk m%uqL;djka u; <uqkaf.a Wiia wOHdmk wud;HdxYh
iyNd.S;ajfhka hqla;j <ud iudc
rdcH mßmd,k wud;HdxYh
iy iud.ï jHQyhka i|yd cd;sl
Wmdhud¾.hla ixj¾Okh lr m<d;a rdcH fiajd fldñiu
l%shd;aul lsÍu'
mßjdi yd <ud wdrlaIl
4'1'7' <ud iudc iy iud.ï ys fiajd fomd¾;fïka;=j uOH ld,Sk <uqka ,nd.;a wjia:djka
idudðlhska i|yd úêu;a .Kk m%;sY;hla f,i'
y÷kd.ekSfï hdka;%Khla bÈßm;a ldka;d iy <ud lghq;=
lsÍu' wud;HdxYh
4'1'8' uqøs; iy úoHQ;a udOH ;=<ska f;dr;=re fomd¾;fïka;=j uOH ld,Sk mj;ajk ,o udOH
<ud iyNd.s;ajh ms<sn| udOH jevigyka .Kk'
jevigyka meje;aùu'
jevigyka yryd <`.d jQ
mqoa.,hska .Kk'
202 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
5' <uhskag 5'1' ihsn¾ wjldYh 5'1'1' isß;a úß;a" wdl,am iy mqreÿ ms<sn| wOHdmk wud;HdxYh wLKavj l%shd;aul <uqka" fouõmshka iy
ys;lr we;=¿j udkisl yd .fõIKh lsÍu yd újD; idlÉPd fõ' .=rejreka yryd miq úmru'
wOHdmksl ldhsl meje;aùu' cd;sl <udrlaIl wêldßh
ie,iqï m%pKav;ajhkaf.ka
5'1'2' <uqkaf.a bf.kqï rgdjg iqÿiq mßjdi yd <ud wdrlaIl wLKav jD;a;Sh ixj¾Okh
- ;;aj f;dr wOHdmk
b.ekaùfï rgd ixj¾Okhg fiajd fomd¾;fïka;=j ms<sn| .=rejreka yryd miq
iy;sl ,o wjia:djka ,nd§u'
Wmldrl .=rejrekag iyhúu' úmru'
mka;so
we;=<;aj' 5'1'3' mdi,a WmfoaYk iy fi!LH fiajd mdi,a WmfoaYkh iy
myiqlï jeä lsÍu' mdi,a fi!LH fiajd ;=<
ksjerÈ Ndú;h u; mokï
jQ wdo¾Y i|yd o¾Yl
ixj¾Okh'
5'2' iudkd;au;dj 5'2'1' .eg¿j úYaf,aIKh lsÍug iy flá ld,Sk wOHdmk wud;HdxYhg
iy idOdrK;ajh ks¾foaY bÈßm;a lsÍug iajdëk bÈßm;a l< hq;= ks¾foaY'
fjkqfjka we;=<;a lñgqjla m;alsÍu'
lsÍu" r|jd.ekSu iy
úkhdkql+, fkrmSu
ms<sn| mdi,a lghq;=
iudf,dapkh'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 203
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
6' isr.; l< 6'1' wod< <uqkaf.a 6'1'1' CYPO hgf;a mSvdjg m;a <uqka mßjdi yd <ud wdrlaIl flá ld,Sk .kq ,enQ mshjr'
ujqjrekaf.a wjYH;d ms<sn| nyq /ln,d .ekSu iy wdrlaIs; fiajd fomd¾;fïka;=j
<uqka úkhdkql+, we.hSï l%shdmámdá wdrïN lsÍug JSC
wdrlaIKh' i|yd mßjdi iy Wmfoia iy;sl lsÍu' wêlrK wud;HdxYh
wfkl=;a rdcH fiajd
cd;sl <udrlaIl wêldßh
wdh;kj, iydh
,nd§u' nkaOkd.dr
fomd¾;fïka;=j
6'2' nkaOkd.dr ;=< 6'2'1' fuu ikao¾Nh ;=< fouõmsh wLKavj l%shd;aul nkaOkd.dr m%;sm;a;sh
<uqkag hym;a yd <ud iïnkaO;d m%fõYh ms<sn| nkaOkd.dr wud;HdxYh fõ' iy l%shdldÍ;ajhka
ñ;%YS,S mßirhla nkaOkd.dr m%;sm;a;sh iy hdj;ald,Sk lsÍu'
ks¾udKh lsÍu' l%shdldÍ;ajhka hdj;ald,Sk lsÍu'
6'3' nkaOkd.dr.; <uqka 6'3'1' <uqka i|yd bf.kqï yd úfkdaod;aul uOH$È.= ld,Sk wod< myiqlï iys;
i|yd fi!LH iy myiqlï ,nd§u' nkaOkd.dr .Kk'
udkisl myiqlï
j¾Okh lsÍu' 6'3'2' <uqka i|yd fi!LH iy ufkda iudc uOH$È.= ld,Sk wod< myiqlï iys;
myiqlï ,nd§u' nkaOkd.dr .Kk'
7' ixl%uKsl 7'1 <uqkaf.a hym; 7'1'1' ixl%uK wjia:dj f;dard .ekSu mßjdi yd <ud wdrlaIl flá$È.= ld,Sk mjq,a iyh i|yd
fiajlhskaf.a i|yd ixl%uKh je<elaùu i`oyd mjq,aj,g iyh fiajd fomd¾;fïka;=j ks¾Kdhl'
<uqkaf.a je<elaùu' ,nd§u yd úêúOdk iemhSu'
ysñlï Y%S ,xld ldka;d ld¾hdxYh
m%j¾Okh' 7'2' fouõmshka i|yd 7'2'1' foaYsh jYfhka úl,am wdodhï ud¾. flá$È.= ld,Sk .kq ,enQ mshjr'
Y%S ,xld úfoaY /lshd
ie,iqï.; l< iy W;amdok wjia:d y÷kajd§u'
ld¾hdxYh
wdrlaIs; ixl%uKsl
l%shdj,shlg wod< úfoaY /lshd wud;HdxYh
l%shdmámdá n,d;aul
lsÍu'
7'3' ixl%uKsl mjq,aj, 7'3'1' ixl%uKsl mjq,aj, <uqka ms<sn| yer.sh <uqkaf.a
<uqkaf.a whs;sjdislï ióm wëlaIKh ,nd§u iqNidOkh iy m%;Hia:;dj
iy iqNidOkh ms<sn| o¾Yl'
m%j¾Okh lsÍu'
204 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
8' wkkH;dj 8'1' iEu <ufhl=gu 8'1'1' <uqka i|yd Wmamekak iy;sl mßjdi yd <ud wdrlaIl flá ld,Sk mj;ajk ,o jevigyka
iïmQ¾K Wmamekak iy;sl ;sîfï wjYH;dj iy jeo.;alu fiajd fomd¾;fïka;=j .Kk'
lrk ,o ksl=;a lsÍu' ms<sn| oekqj;a lsÍu' frðiag%d¾ ckrd,a
<uqkaf.a fomd¾;fïka;=j
whs;sjdislï' 8'1'2' cx.u fiajd u.ska Wmamekak iy;sl wLKavj l%shd;aul mj;ajk ,o cx.u fiajd
ksl=;a lsÍu' NCW fõ' .Kk'
8'1'3' ish¨u rcfha iy mqoa.,sl frday,a flá$uOH ld,Sk wdjrKh l< frday,a
wdjrKh lsÍu' .Kk'
9' uq,a <udúh 9'1' fouõmshka" 9'1'1' fouõmshka yd úia;S¾K mjq,a <uhska ms<sn| f,alï flá ld,Sk mj;ajk ,o jevigyka
;=< .DydY%S; jeäysáhka" ;reK idudðlhska $ ;reK lKavdhï $ ld¾hd,h .Kk'
uq,msÍï lKavdhï iy .¾NKS uõjreka" fiajlhska ^rdcH
yryd mjq,aj, wfkl=;a yd mqoa.,sl& i|yd CECCD u;
ECCD fj; wdrlaIdj ,nd .DydY%S; oekqj;a lsÍfï jevigyka
m%fõYh fokakka oekqj;a meje;aùu'
,nd§' lsÍu'
9'2' jhi 0-5 w;r <uqka 9'1'2' ECCD u.ska ,ndfok mjq,a ldka;d iy <ud lghq;= flá ld,Sk mj;ajk ,o Èia;%sla
ms<sn| wjOdkh wOHdmkfha jeo.;alu ms<sn| wud;HdxYh iy m%dfoaYSh uÜgfï
fhduq lrñka oekqj;a lsÍu' jevigyka .Kk'
mjq,a wOHdmkh
ixj¾Okh lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 205
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
10' úfYaI 10'1' uq,a <udúh ;=< 10'1'1' fouõmshka$ úia;S¾K mjq,a <uhska ms<sn| f,alï flá ld,Sk m%dfoaYSh f,alï ld¾hd,
wjYH;d iudkd;au;dj idudðlhska$ Ndrlrejka iy ld¾hd,h uÜgñka mj;ajk ,o
we;s <uqka iy;sl lsÍu' .=rejreka yryd úfYaI wjYH;d oekqj;a lsÍfï jevigyka
fjkafldg we;s <uqka ms<sn| oekqj;a lsÍfï .Kk'
ie<lSfuka jevigyka meje;aùu'
iïmQ¾Kfh-
10'1'2' wOHdmksl WmlrK iy wdOdrl ldka;d iy <ud lghq;= flá ld,Sk f;dard.;a Èia;%slal ;=<
kau
WmlrK ,nd§u' wud;HdxYh ,ndÿka øjH m%udKh'
je<elaùu'
10'1'3' uq,a <udúh wdY%S; y÷kd.;a oDYHuh iudc fiajd uOH ld,Sk .=re mqyqKq yd .=re
iy wOHdmksl wvqmdvq we;=<;a j fomd¾;fïka;=j w;afmd;'
ixj¾Okh m%j¾Okh lsÍu'
mj;ajk ,o mqyqKq
10'1'4' l=vd úfha§ u Táiï frda.S <uqka <uhska ms<sn| f,alï flá ld,Sk jevigyka .Kk'
y÷kdf.k Tjqka m%;sldr fj; fhduq ld¾hd,h iy fi!LH
lr ùug fmr mdi,a .=rejre mqyqKq wud;HdxYh
lsÍu'
11' wjqreÿ 3-5 11'1' ish¨u fokdgu 11'1'1' kS;s moaO;sh l%shd;aul lsÍu yd <uhska ms<sn| f,alï È.= ld,Sk há;, myiqlï ixj¾Okh
^ú'w' iys; wOHdmksl yd há;, myiqlï mj;sk nj iy;sl ld¾hd,h iy kS;s mekùu'
<uqka i`oyd ixj¾Ok whs;Ska lsÍu'
we;=¿j& ,nd§u'
w;r ish¨u 11'1'2' ECCD uOHia:dk msysgqùug mqoa.,sl ldka;d iy <ud lghq;= È.= ld,Sk Èß §ukd ,nd§u iy
<uqka wxYhg Èß§ukd ,nd§u' wud;HdxYh fyaudia —mshjr˜ jHdmD;sh
i|yd ECCD iu`. ECCD uOHia:dk 42
uOHia:dk la msysgqùu'
fj; m%fõY
ùfï ud¾.
i,id §u'
12' .=rejkaf.a 12'1' .=Kdkd;aul 12'1'1' udisl §ukd ,ndfoñka fmr <uhska ms<sn| f,alï È.= ld,Sk re' 250 l udisl §ukdjla
iqÿiqlï wOHdmk l%ufõohla mdi,aj, .=rejrekag iyh ,nd§u' ld¾hd,h ,nd§u'
j¾Okh iy;sl lsÍu'
lsÍu' 12'1'2' .=rejreka i|yd mqyqKq jevigyka ldka;d iy <ud lghq;=
meje;aùu' wud;HdxYh
m<d;a iNd iy m<d;a
md,k wud;HdxYh
fmr mdi,a wêldÍka
206 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
13' ksjdi" fmr 13'1' wOHdmksl wdh;k 13'1'1' fmr mdi,aj, c,h" ikSmdrlaIdj ldka;d iy <ud lghq;= flá ld,Sk ud¾f.damfoaY yd m%ñ;s
mdi,a yd ;=< fi!LH yd yd ikSmdrlaIdj i|yd wju m%ñ;s wud;HdxYh ixj¾Okh'
wfkl=;a ikSmdrlaIl fiajd iy ud¾f.damfoaY iïmdokh lsÍu'
wOHdmksl j¾Okh lsÍu' <uhska ms<sn| f,alï
wdh;k ;=< ld¾hd,h
wdrlaIs;
fi!LH wud;HdxYh
mdkSh
c,h iy cd;sl c, iïmdok yd
ikSmdrlaIl c,m%jdyk uKav,h
fiajd i|yd
idOdrKd-
;aul
m%fõYhla
iy;sl
lsÍu'
14' ish¨u 14'1' ish¨u <|rejka" 14'1'1' .¾NKS iy lsßfok uõjrekag ldka;d iy <ud lghq;= flá ld,Sk m%;s,dNska 21 g jeä
<uqka w;r fmr mdi,a <uqka fmdaIKSh wdydr u,a,la ,nd§u' wud;HdxYh m%dfoaYSh f,alï ld¾hd,
fi!LH iy w;r yd ud;D ^wdydr i,dlhla& 331 la wdjrKh lsÍu'
fmdIKh ukaofmdaIKh ;=rka <uhska ms<sn| f,alï
m%j¾Okh lsÍu' 14'1'2' jvd;a wjodkï iy.; fldÜGdYj, ld¾hd,h uOH ld,Sk b,lal.; mdi,a .Kk'
lsÍu' WoEik wdydrh ;=<ska fmr mdi,a
<uqkaf.a fmdaIKh k.d isgqùu' fi!LH wud;HdxYh
15' ECCD 15'1' TECCD m%;sm;a;sh 15'1'1' m%dfoaYSh lñgq /iaùï meje;aùu' ldka;d iy <ud lghq;= flá ld,Sk mj;ajk ,o /iaùï .Kk'
l%shd;aul l%shd;aul lr wud;HdxYh
lsÍfï wkq.ukh lsÍu'
hdka;%Kh
ixj¾Okh
lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 207
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
16' Y%S ,xldfõ 16'1' rgmqrd fmr mdi,a 16'1'1' ish¨u fmr mdi,aj,g fmr mdie,a ldka;d iy <ud lghq;= È.= ld,Sk Y%S ,xldj ;=< wdikak
fmr fiajdfõ ;;a;ajh ud¾f.damfoaY y÷kajd§u' wud;HdxYh jYfhka fmr mdi,a 15000
mdi,aj, iy taldldÍ l%shd;aul lsÍu'
m%ñ;sh l%shdldÍ;ajh jeä <uhska ms<sn| f,alï
iy;sl lsÍu' ld¾hd,h ud¾f.damfoaY ixj¾Okh
lsÍu' lsÍu'
m<d;a iNd iy m<d;a
md,k wud;HdxYh
16'2' Y%S ,xldj ;=< 16'2'1' Èjd iq/l=ï ud¾f.damfoaY iïmdokh <uhska ms<sn| f,alï flá ld,Sk ud¾f.damfoaY ixj¾Okh
wdikak jYfhka lsÍu' ld¾hd,h lsÍu'
fmr mdi,a 15000 l
l%shd;aul lsÍu' 16'2'2' wfkla md¾Yajlrejka iu. cd;sl <udrlaIl wêldßh flá ld,Sk msysgqjk ,o kj Èjd
iyfhda.s;ajfhka kj Èjd iq/l=ï iq/l=ï uOHia:dk .Kk'
uOHia:dk msysgqùu'
16'2'3' ish¨u Èjd iq/l=ï uOHia:dk m<d;a mßjdi yd wLKavj l%shd;aul f,aLkh kv;a;= lsÍu'
,shdmÈxÑ lsÍu' <ud wdrlaIl fiajd fõ'
fomd¾;fïka;=j
16'2'4' Èjd iq/l=ï uOHia:dk is;shï.; <uhska ms<sn| f,alï flá ld,Sk is;shï.; lsÍu wjika
lsÍu' ld¾hd,h lsÍu iy m%ldYhg m;a
lsÍu'
mßjdi yd <ud wdrlaIl
fiajd fomd¾;fïka;=j
16'2'5' Èjd iq/l=ï uOHia:dk kshdukh <uhska ms<sn| f,alï wLKavj l%shd;aul hdka;%Kh ixj¾Okh lsÍu'
iy wëlaIKh' ld¾hd,h fõ'
16'2'6' Èjd iq/l=ï uOHia:dkj, há;, <uhska ms<sn| f,alï È.= ld,Sk .kq ,enQ mshjr'
myiqlï ixj¾Okhg iyhùu' ld¾hd,h
208 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
17' fmrmdi,a 17'1' fmr mdi,a .=rejreka 17'1'1' ia;%S - mqreINdjh ms<sn| .;dkq.;sl <uhska ms<sn| f,alï flá ld,Sk mqyqKq l< .=rejre .Kk'
mßirh ;=< ia;%S - mqreINdjh wdl,amhka u.ska isÿjk krl ld¾hd,h
;=<g ms<sn| Okd;aul n,mEu ms<sn| fmr mdi,a .=rejreka
iïnkaOjk udkisl;ajhla we;s fj; oekqj;a lsÍfï jevigyka
ia;%S mqreI lsÍu' meje;aùu'
oekqj;a-
Ndjh 17'1'2' ia;%S - mqreI ys;ldñ l%shdldrlï <uhska ms<sn| f,alï flá ld,Sk mqyqKq l< .=rejre .Kk'
ms<sn| fmr mdi,a .=rejrekaf.a ld¾hd,h
l=i,;d ixj¾Okh'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 209
2017 - 2021
210 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
lïlre whs;sjdislï
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 211
2017 - 2021
212 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
lïlre whs;sjdislï
Y%S ,xldj ;=< jevlrk mka;sh i|yd jQ jHdmdrhl wdrïNh 1890 oYlh lrd Èj hk w;r" m<uq iduqysl l%shdud¾.h 1893 § jd¾;d úh' ld,hdf.a wejEu;a iu`.u" Yla;su;a
jD;a;Sh iñ;s iïm%odhla rg;=< ìys jQ w;r" tu iïm%odh Y%S ,xlSh ksoyia jHdmdrh ;=< jD;a;Sh iñ;s isÿl< iqúYaIs fufyjr yd ne£ mj;skakls'
20 jeks ishji uq,a Nd.h jk úg" ,xld fiajl iqNidOk ix.uh iy ,xld cd;sl fldka.%ih iïu; lr.;a fhdackd w;rg ta u.ska wksl=;a lreKq w;r fiajlhskag iud.ufha
fh§fï whs;sh" wju jegqma yd fiajh lrk meh .Kkla ia:dms; lsÍu iy kshdukh lsÍu" <ud Y%uh ;ykï lsÍu iy fiajh lsÍu i|yd hym;a fiajd iy Ôjk ;;a;ajhka
iy;sl lsÍu hk lreKq olajd,sh yelsh' uq,ald,Sk jD;a;Sh ix.ï iuyrla 1923 iy 1928 w;r ld, jljdkqfõ § msysgqjk ,§'
fuu j¾Okhka jeo.;a lïlre kS;s lsysmhlau mekùug fya;= idOl úh' tajd w;r 1935 jD;a;Sh iñ;s wd{d mk;¦ 1935 fiajl jkaÈ wd{dmk;¦ 1956 wxl 47 orK ldka;djka
yd ;reK mqoa.,hska fiajfha kshqla; lrùfï mk;¦ 1939 ud;D m%;s,dN mk;¦ 1941 mämd,l iNd wd{dmk;¦ 1954 idmamq iy ld¾hd, ^/lshd iy mdßf;daIsl& mk; iy 1942
l¾udka; Yd,d wd{dmk; fõ'
1950 ld¾ñl wdrdjq,a mk; iqúfYaIs kS;shla jQ w;r" tu`.ska ld¾ñl wdrdjq,a je,elaùu" úu¾Ykh lsÍu iy ksrjq,a lsÍu iy fiajH - fiajl hym;a iïnkaO;djhla mj;ajd
.ekSu i|yd iduqysl flaj,a lsÍu m%j¾Okh lsÍu Wfoid wjldYh ie,fia'
Y%S ,xldj ILO iïuq;Ska 40 la n,d;aul lr we;s w;r" ILO m%;sm;a;s mdol lr .ksñka cd;sl fhda.H jev i|yd jQ ld¾h ie,eiaula l%shd;aul l< m%:u rdcH njgo m;afõ'
rdcH wxYfha fiajlhska i|yd úY%du jegqma m%;s,dN f.ùï lsÍu i|yd iy mqoa.,sl wxYfha fiajlhska i|yd úY%du mdßf;daIsl m%;s,dN f.ùu i|yd mq¿,a iudc wdrlaIK
l%uhla furgg we;' wúêu;a wxYfha fiajlhskaf.a wjodkï iy.; nj wjfndaO lr .ksñka" rch Tjqkaf.a whs;sjdislï wdrlaId lsÍu i|yd mshjr /ila f.k we;' wúêu;a
wxYh ;=< f.dùka" ëjrhska" iy iajhx /lshd fiajlhskag úY%du m%;s,dN ,nd§u i|yd kshduk wdh;k folla l%shd;aulj mj;S'
cd;sl udkj ysñlï l%shdldÍ ie,eiafuys lïlre whs;sjdislï wdrlaId lsÍu ms<sn| mßÉfPaoh ;=<ska fiajlhskaf.a whs;sjdislï ;jÿrg;a Yla;su;a lsÍug wod< jeo.;a lafIa;%
.Kkdjla wduka;%Kh lsÍug W;aidy orhs'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 213
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
1' ishÆ 1'1' jD;a;sh iqrlaIs;;d 1'1'1' jD;a;sh iqrlaIs;;dj iy fi!LH lïlre yd jD;a;sh iñ;s uOH ld,Sk kS;s iïu; lsÍu'
jevìïj, yd fi!LH kS;sj, wdrlaIKh ms<sn| mk;a flgqïm;la in|;d wud;HdxYh
lïlrejka we;s mr;rhka cd;sl lïlre WmfoaYk
i|yd wdjrKh lsÍu' uKav,fha§ iNd.; lsÍu yd lïlre fomd¾;fïka;=j
jD;a;sh idlÉPd fldg wjika lsÍu'
ILO wOHhk jd¾;d
iqrlaIs;;dj
iudf,dapkh lsÍu yd rfÜ
iy fi!LH 1'1'2' ILO wOHhk jd¾;d iudf,dapkh wjYH;djhkag .e<fmk È.=ld,Sk mj;ajk ,o wOHhk
wdrlaIK lsÍu yd rfÜ wjYH;djhkag .Kk'
mßÈ jevms,sfj,la
jevms<sfj<' .e<fmk mßÈ jevms<sfj,la ilia ilia lsÍu'
lsÍu'
1'1'3' rdcH yd mqoa.,sl wxYfha fiajlhska jD;a;sh iqrlaIs;;d yd È.= ld,Sk mj;ajk ,o mqyqKq
i|yd m%udKj;a yd iqÿiq mqyqKq yd fi!LH ms<sn| cd;sl jevigyka .Kk'
WmfoaYk ,nd§u' wdh;kh
mj;ajk ,o WmfoaYk
.Kk'
2' wjq 16-18 2'1' wjq 16-18 yeúßÈ 2'1'1' fuu jhia ldKavfha wka;rdhldÍ lïlre yd jD;a;sh iñ;s fláld,Sk miq úmrï l%shd ud¾.
w;r orejka orejka wka;rdhldÍ /lshd ;ykï lsÍug we;s j¾;udk in|;d wud;HdxYh .ekSu'
wka;rdhldÍ /lshdjkays fhoùfï hdka;%Kj, M,odhs;ajh jeä lsÍu'
/lshdj, ;yku n,d;aul lïlre fomd¾;fïka;=j
fhoùu lsÍfï ÿ¾j,;djka
;ykï lsÍu wduka;%Kh lsÍu'
iy tjdhska
wdrlaId
lsÍu
i|yd ILO
iïuq;s 182
n,d;aul
nj Yla;su;a
lsÍu'
214 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
3' ld¾ñl 3'1' fíreï lsÍfï 3'1'1' fíreïlrejka úiska neyer lrk lïlre yd jD;a;sh iñ;s uOH ld,Sk miq úmrï l%shd ud¾.
wdrjq,a wdh;k iy lïlre ,o kvq wdY%s; ixLHd f,aLk in|;d wud;HdxYh .ekSu'
úi£u úksYaph iNd ;=< ,nd.ekSu'
läkï ld¾ñl wdrjq,a wêlrK wud;HdxYh isÿl< wOHhk .Kk'
lsÍu' úi§fï m%udohka
wju lsÍu'
4' 1971 wxl 4'1' Y%u n,y;alrKh 4'1'1' lïlre ixúOdk iïuq;s 29 iy 105 lïlre yd jD;a;sh iñ;s flá ld,Sk wOHhk u; mokï ù miq
70 orK iïnkaOfhka ILO iu. lïlre ixúOdk iudf,dapk in|;d wud;HdxYh úmrï l%shd ud¾. .ekSu'
wksjd¾h iïuq;shg wkql+, jd¾;d wOHhkh lsÍu'
uyck jk f,i 1971 wxl lïlre fomd¾;fïka;=j
fiajd mk; 70 orK wksjd¾h
rdcH mßmd,k wud;HdxYh
ixfYdaOkh' fiajd mkf;a we;s
iy Bg wod< wfkl=;a
.eg`M wduka;%Kh
wud;HdxY
lsÍu'
5' wksjd¾h 5'1' jD;a;sh iñ;s yd 5'1'1' 1956 wxl 47 orK ldka;djka yd lïlre yd jD;a;sh iñ;s uOH ld,Sk kS;s iudf,dapkh lsÍu'
mdi,a iïnkaO ùug ;reK mqoa.,hska fiajfha kshqla; in|;d wud;HdxYh
wOHdmkh we;s wju jhi lrùfï mk; ixfYdaOkh lsÍfï
iïnkaO iïnkaOfhka woyiska th iudf,dapkh lsÍu' lïlre fomd¾;fïka;=j
rdcH mj;sk kS;s úIu;d
m%;sm;a;sh wduka;%Kh lsÍu' 5'1'2' by; iudf,dapkh wkqj hñka"
wkqj hñka mdi,a wOHdmkh ,eîfï jhia
/lshdjl iSudj 14 isg 16 olajd by< oeóu
kshqla; ùfï i|yd 1956 wxl 47 orK mk;
wju jhi ixfYdaOkh lsÍu'
yd jD;a;Sh
iñ;s i|yd
tla ùug
we;s whs;sh
tald.%
lrùu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 215
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
6' wúêu;a 6'1' wúêu;a wxYfha 6'1'1' wúêu;a wxYhg wod< wOHhkhka lïlre yd jD;a;sh iñ;s uOH ld,Sk jd¾;d wOHhkh'
wxYfha mqoa.,hskaf.a meje;aùug fhda.H wdh;k in|;d wud;HdxYh iy Bg
mqoa.,hska wdrlaIdj ;yjqre y÷kd.ekSu' wod< wfkl=;a wud;HdxY
i|yd ksis lsÍu'
wdrlaIKh lïlre fomd¾;fïka;=j
iemhSu' 6'2' wúêu;a wxYfha 6'2'1' wúêu;a wxYhg fiajl Ndrldr uOH ld,Sk wOHhk wjika lsÍu'
fiajlNdr wruqo,
mqoa.,hska i|yd wruqof,a iydNd.s;aj odhl;ajh
iudc wdrlaIK ,nd §ug we;s yelshdj fidhd ks¾foaY l%shd;aul lsÍu'
wdjrK iemhSfï ne,Su fjkqfjka wOHhkh lsÍu'
we;s ÿ¾j,;d
wduka;%Kh lsÍu'
7' .Dyia: 7'1' .Dyia: fiajlhska 7'1'1' .Dyia: fiajlhska i|yd m%ñ;Ska lïlre wud;HdxYh uOH ld,Sk wOHhk jd¾;d'
fiajh wdrlaIKh lsÍu iy y÷kajd§ug we;s yelshdj wOHhkh
kshdukh wju m%ñ;Ska iy;sl lsÍu iy .fõIK lsÍu' lïlre fomd¾;fïka;=j y÷kajdÿka m%ñ;Ska'
lsÍu' lsÍu'
216 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mdßißl whs;sjdislï
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 217
2017 - 2021
218 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mdßißl whs;sjdislï
iEu ukqIHfhl=u ish meje;au Wfoid mßirh u; r|d mj;s hs' Y%S ,xldfõ mdßißl whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i|yd fkdfhl=;a mshjr f.k we;' fuu
ld¾hh bgq lsÍu i|yd kS;s iy m%;sm;a;s iqúfYaIs ld¾hNdrhla bgqlr we;' wdKavql%u jHjia:dj u.ska o fï wdY%s; rcfha hq;=lï iy j.lSï y÷kdf.k we;s w;r rdcH
m%;sm;a;s yd uQ,sl hq;=lï ms<sn| WoafoaYsl m%;sm;a;s yryd iEu Y%S,dxlslfhl=gu uQ,sl j.lSula f,i mßirh iq/lSu yd tys iïm;a ixrlaIKh lr.ekSug kshu lr we;'
wdKavql%u jHjia:dfõ wxl 12 ^1& orK j.ka;s m%ldrj" Y%S ,xldfõ fYa%IaGdêlrKh úiska mdßißl .eg¿j,g wod< uQ,sl whs;sjdislï b,a,Sï i|yd iyk ,nd § we;' ;jo"
ufyaia;%d;a wêlrKh" m<d;a uydêlrKh iy wNshdpkdêlrKh fj;ska o mdßißl .eg`M Wfoid ms<shï ,nd .ekSug uyck;djg wjia:dj i,id § we;' wêlrK ;SrK
mßirh iq/lSfuys,d iqúfYaIs odhl;ajhla ,nd § we;'
1980 wxl 47 orK cd;sl mdßißl mk; u.ska" mßir wdrlaIKh yd md,kh lsÍfï mq¿,a mrud¾: fmroeß j" fmdÿ ksfhda.hla yryd uOHu mßir wêldßh msysgqjk ,§'
cd;sl m%;sm;a;sh (NEP)" wod< jHjia:dms; j.lSu ms<sf.k" ta i|yd u.fmkajkq jia" Y%S ,xldfõ iEu mdßißl wx.hlau ixrlaIKh lsÍu yd l<ukdlrKh lsÍug wjYH
u.fmkaùu ,nd§ug ne£ isà' j¾;udk iy wkd.; mrmqfr ys iqnisoaêh Wfoid mßirh M,odhs f,i l<ukdlrKh lrkq jia ck;djf.a iyNd.S;ajfhka hqla; j" NEP úiska
mßirh i|yd jQ rcfha lemùu" kej; wÆ;a lrkq ,nhs' fuu m%;sm;a;sfha wruqK jkqfha Y%S ,xldfõ ;sridr ixj¾Okh ioyd jk rduqj ;=<" hym;a mdßißl l<ukdlrKhla
iy;sl lsÍuhs' fuu m%;sm;a;sh" wfkl=;a wxY jeäÈhqKq lsÍu i|yd jQ ;j;a fndfyda m%;sm;a;s yd Wmdh ud¾.hkaf.ao wkq.%yh ,nhs'
1992 § ßfhdao ckhsfrdayS È mj;ajk ,o tlai;a cd;Skaf.a f,dal iuq¿fõ§ ms<s.;a ßfhda m%;sm;a;s iy wxl 21 orK kHdh m;%h l%shd;aul lsÍu i|yd Y%S ,xld rcfha ne£u kej;
;yjqre lr we;' f.da,Sh mdßißl yjq,aldr l%shdj,sh ;=< Y%S ,xldj il%Shj iyNd.s ù we;s w;r" nyqmd¾Yaùh mdßißl .súiqï iy m%ldY wdikak jYfhka 40 la muK j,x.=
lr we;' mßirhg we;s whs;sh wdKavq l%u jHjia:dkql+,j wdrlaId lrk uQ,sl ysñlula f,i y÷kd.ekSu wjYH jk w;r mdßißl kS;s iy m%;sm;a;s Yla;su;a lsÍu msKsi
cd;sl ld¾h ie,eiau ;=< m%uqL;dj ,ndÈh hq;=h'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 219
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
1' ;srir 1'1' iEu 1'1'1' mj;akd mdßißl .eg¨j,g ms<shï uyje,s ixj¾Ok yd mßir flá ld,Sk cd;sl m%;sm;a;s iy
mdßißl md¾Yajlrejl=f.au f,i cd;sl mßir m%;sm;a;sh iy wud;HdxYh iy wfkl=;a Wmdhud¾. hdj;ald,Sk
l<uKdl- iyNd.S;ajfhka Wmdhud¾. hdj;ald,Sk lsÍu' f¾Çh wud;HdxY iy rdcH lsÍu'
rKh' hqla;j" j.lSï fkdjk ixúOdk
iy.;j" mßirfha
ukd l<ukdlrKh 1'1'2' cd;sl mdßißl ie,eiau jeä ÈhqKq uyje,s ixj¾Ok yd mßir flá$uOH ld,Sk ld¾h ie,iau wjidk
m%j¾Okh lsÍu' lsÍu' wud;HdxYh iy wfkl=;a lsÍu'
f¾Çh wud;HdxY iy rdcH
fkdjk ixúOdk
2' ñksia 2'1' kS;s m%;sixialrK 2'1'1' uQ,sl whs;sjdislula f,i md¾,sfïka;=j ^wdKavql%u flá ld,Sk fufyhqï lñgqj u.ska
whs;sjdislï y÷kajd§u' wdrlaIdldÍ iy fi!LHiïmkak jHjia:d m%;sixialrK fhdod.;a wdrlaIs;
iy mßirh mßirhla ,eîfï whs;sh ms<sn| fufyhqï lñgqj iy fi!LHiïmkak
w;r iudf,dapkh lsÍu yd ta ms<sn| ;=<Ska& mßirhlg we;s whs;sh
in|;dj wjOdkh fhduq lsÍu' úêu;aj ilia lsÍu'
Yla;su;a
lsÍu' 2'2' m%;sm;a;s 2'2'1' cd;sl mdßißl mk; hdj;a ld,Sk uyje,s ixj¾Ok yd mßir flá ld,Sk mßirh ms<sno cd;sl
m%;sixialrK lsÍu' wud;HdxYh iy uOHu m%;sm;a;s ud,djla'
y÷kajd§u' mßir wêldßh
2'3' f;dr;=re 2'3'1' hdj;ald,Sk lrk ,o" mdßißl uyje,s ixj¾Ok yd mßir flá$§¾> ld,Sk wod< ish¨ mdßißl kS;s
oek.ekSfï whs;sh kS;s moaO;sfha iïmsKaä; úia;rhla wud;HdxYh moaO;sfha iïmsKaä;
iy;sl lsÍu' m%isoaO lsÍu' úia;rhla m%isoaO lsÍu yd
uOHu mßir wêldßh iy Wm kS;s moaO;shla NdId
2'3'2' hdj;ald,Sk lrk ,o" mdßißl wod< wfkl=;a wud;HdxY 3 kau m%ldYhg m;a lsÍu'
kS;s fr.=,dis ms<sn| iïmsKaä;
úia;rhla m%isoaO lsÍu' kS;s flgqïm;a uyje,s ixj¾Ok yd
fomd¾;fïka;=j mßir wud;HxYh iy
2'3'3' f;dr;=re oek.ekSfï mk; hgf;a
Bg iïnkaO wfkl=;a
uyck;djf.a f;dr;=re b,a,Sï
f¾Çh wud;HdxY $
bgqlsÍug wod< wdh;kj, há;,
ksfhdað;dh;kj, fjí
myiqlï ia:dms; lsÍu'
wvúj,ska nd.; l<
2'3'4' f;dr;=re ks,Odßfhl= yd wNshdpk yelsùu'
;Srl ks,Odßfhl= m;a lsÍu'
220 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
3' foaYSh 3'1' wod< md¾Yajlrejka 3'1'1' iïfï,khkays§ cd;Hka;r j.lSï uyje,s ixj¾Ok yd mßir flá $ meje;ajQ WmfoaYk .Kk
wjYH;dj,g iu. idlÉPd m%ldYhg m;alsÍug fmr" cd;sl wud;HdxYh iy wod< §¾> ld,Sk
hg;aj" lsÍu yryd cd;sl ia:djrh ;SrKh lrkq msKsi rdcH - wfkl=;a wud;HdxY'
f.da,Sh wNsreÑh ie,ls,a,g rdcH fkdjk ishÆu md¾Yajlrejka
mdßißl .kakd nj iy;sl iu. idlÉPd meje;aùu'
iïfï,k- lsÍu'
hkag
wkql+,;djh
oelaùu'
4' Y%S ,xldfõ 4'1' ffcj-úúO;ajfhys 4'1'1' wd.ka;=l wdl%uKsl úfYaIhka BDS, NPQS, FARD, DWLC, uOH ld,Sk wjodku we.hSfï l%ufõo
ffcj §¾>ld,Sk we;=`Mùu j,lajkq jia kshduk NAQDA, AD, MA, ID, NISSG, msysgùu iy tajd l%shd;aul
úúO;ajh ixrlaIKh ;yjqre hdka;%Kh Yla;su;a lsÍu' NARA. lsÍu'
w.h lsÍu'
lrñka" jk ixrlaIK
ixrlaIKh fomd¾;fïka;=j iy
lr iy wfkl=;a md¾Yajlrejka'
;srir f,i 4'1'2 mßir moaO;s iy úfYaIhka ms<sn| BDS, NPQS, FARD, flá $ Ydl yd i;a;aj j¾.hka
Ndú; lsÍu' cd;sl ,ehsia;=jla ms<sfh, lsÍu iy DWLCNAQDA, AD, MA, ID, §¾> ld,Sk .ek cd;sl ,ehsia;=j
th jd¾Islj hdj;ald,Sk lsÍu ' NISSG, NARA. ia:dmkh lsÍu'
jk ixrlaIK
fomd¾;fïka;=j iy
wfkl=;a md¾Yajlrejka'
4'2' ffcùh iïm;a 4'2'1' ffcj úúO;ajhg iïnkaO fl!;=l BDS cd;sl m%ùKhska iy uOH $ m%;sm;a;s iïmdokh yd
;srir Ndú;hg jia;= yd idïm%odhsl oekqu kej; wfkl=;a md¾Yajlrejka' È.= ld,Sk l%shdjg kexùu'
wkqn, §u' rgg f.kajd .ekSug wod< fukau
ffcj úúO;aj ixrlaIKhg wod<
m%Odk Odrdjkays ta;a;= .ekaùfï
m%;sm;a;suh fuj,ï ixj¾Okh
lsÍu'
4'3' ffcj úúO;ajfhka 4'3'1' ffcùh iïm;aj, m%;s,dN yqjudrej ffcj úúO;aj ms<sn| BDS uOH $ ixj¾ê; ud¾f.damfoaYk
,efnk i|yd l%ufõo" ud¾f.damfoaYkh iy È.= ld,Sk yd l%shd mámdá'
m%fhdackhkays hdka;%K ixj¾Okh lsÍu' jk ixrlaIK
iu;=,s; yqjudrej fomd¾;fïka;=j" NBG, w;aika l< øjHuh yqjudre
i|yd wkqn, §u' NZG, DWLC, NEC iy .súiqï fol'
wfkl=;a md¾Yajlrejka'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 221
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
4'3'2' ffcj úúO;aj iïm;a yd m%fhdack ffcj úúO;aj ms<sn| flá $ iïm;a yqjudre m%fõYh
yqjudrejg we;s m%fõYh i|yd BDS" jk ixrlaIK uOH ld,Sk (ABS) m%;sm;a;sh
cd;sl m%;sm;a;sh iE§u $ j¾Okh fomd¾;fïka;=j" DWLC, ixj¾Okh lsÍu'
lsÍu' SLC, NPQC, NEC iy
wfkl=;a md¾Yajlrejka
4'4' m%Odk mßir 4'4'1' cd;sl ffcj kshduk ie,eiau ffcj úúO;aj ms<sn| flá $ ffcj wdrlaIdj i|yd jQ
moaO;ska jeäÈhqKq i|yd jQ m%Odk ie,eiau ixj¾Okh BDS, SLC, NPQS, MAPH, §¾> ld,Sk m%Odk ie,eiau iE§u'
lsÍu iy iy l%shdjg kexùu' MFAR, DWLC, AD, DIEC,
m%;sixialrKh ;=<ska úYajúoHd," úfYaI{hka"
udkj hymeje;au rdcH fkdjk ixúOdk"
k.d isgqùu' NEC
4'4'2' cdk fjkia lrk ,o Ôjka (GMO) ffcj úúO;aj ms<sn| flá $ cdk fjkia lrk ,o Ôjka
f.ka cd;sl ffcj úúO;aj yd BDS, SLC, NPQS, MAPH, §¾> ld,Sk f.ka foaYSh fNda. wdrlaId
foaYSh fNda.hkag isÿjk ydksfhka MFAR, DWLC, AD, DIE, lsÍu Wfoid mk;la
wdrlaId ùug kS;s mekùu' úYajúoHd," úfYaI{hka" flgqïm;a fldg n,d;aul
Y%S ,xldfõ rdcH fkdjk lsÍu'
ixúOdk" NEC
4'5' ffcj úúO;ajfha 4'5'1' lfvd,dk" jeis jkdka;r" BDS, DWLC, jk ixrlaIK flá ld,Sk Y%S ,xldj ;=< we;s mßir
§¾>ld,Sk wdrlaIdj fudkagdkd jkdka;r" f;;aìï fomd¾;fïka;=j" uOHu moaO;sfha ixrlaIKh yd
iy;sl lsÍu' iy c,dOdr m%foaY o we;=<;aj mßir wêldßh" NARA, ;sridr Ndú;h ms<sn|
Y%S ,xldfõ mßir moaO;sh wdrlaId CC&CRMD, fjr<drlaIl m%;sm;a;s ilia lsÍu'
lsÍu iy ;sridr mßfNdackh i|yd fomd¾;fïka;=j
m%;sm;a;shla ilia lsÍu'
222 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
5' jdiia:dk" 5'1'1' iajNdúl iïm;a ixrlaIKh i|yd jkÔú fomd¾;fïka;=j flá $ isoaëka yd kvq mejÍfï
Ydl yd wdh;ksl yd kS;suh rduqj Yla;su;a §¾> ld,Sk m%udKh'
i;aj $ lsÍu'
úfYaIhkays
úúO;ajh 5'1'2' Ndú;fhka hgm;a flreKq fNda. m%ldYhg m;al< kj
ixrlaIKh iy i;aj úfYaIhkao we;=<;aj fr.=,dis .Kk'
yd Ydl foaYSh fNda. iy i;aj úfYaI
i;aj wdrlaId lsÍu ms<sn| kS;s fr.=,dis jkÔù m%foaY wdikakfha
úfYaIhka n,d;aul lsÍu' jHdmD;s i|yd isÿlrk ,o
;=< cdk EIA m%udKh'
úúO;ajh
iy;sl 5'1'3' ixj¾Ok jHdmD;s iy .egqï wju jkÔù m%foaY wdikakfha
lsÍu' lsÍï ksid jkÔù jdiia:dk fj; jHdmD;s i|yd isÿlrk ,o
t,a,jk n,mEu wju lsÍu' EIA m%udKh'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 223
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
6' cd;sl 6'1' jk iïm;a wdrlaId 6'1'1' jk ixrlaIKh" ixrlaIs; jkdka;r jk ixrlaIK È.= ld,Sk ixfYdaê; jk ixrlaIK
wd¾Ólh lsÍug Wmdhud¾.sl iy wfkl=;a rdcH jkdka;r i|yd fomd¾;fïka;=j" wd{d mk; $ fr.=,dis'
iy ck;d kS;s iïmdokh lr jk ixrlaIK wd{d mk; iy uyje,s ixj¾Ok yd
iqNisoaêh n,d;aullrKh fr.=,dis ixfYdaOkh lsÍu' mßir wud;HdxYh" bvï
Wfoid lsÍu' fomd¾;fïka;=j
odhl
fjñka 6'2' jkdka;r iy ;=re 6'2'1' jk wdjrKh ms<sn| is;shï ilia jk ixrlaIK È.= ld,Sk is;shï ilia lsÍu'
rfÜ oej iïm;aj, ;sridr lr jkdka;r m%foaY weia;fïka;= fomd¾;fïka;=j
wjYH;d md,kh lsÍu u.ska .; lsÍu'
imqr,ñka jkdka;rj, ldnka
mdßißl f;d. jeälr 6'2'2' cd;sl jYfhka jkdka;r wdY%s;j jk ixrlaIK È.= ld,Sk ks¾ñ; f,aLk.; o;a;'
fiajd mj;ajd .ekSu' f,aLk mj;ajdf.k hdu' fomd¾;fïka;=j
,nd§u
i|yd 6'3' m%Odk jYfhka mi" 6'3'1' l<ukdlrK ie,iqï 80 la ilia jk ixrlaIK jd¾Isl jirlg l<ukdlrK
jkdka;r c,h iy ffcj lsÍu' fomd¾;fïka;=j" DWC, ie,iqï 50 la ilia lsÍu'
iy ;=re úúê;aj ixrlaIK uOHu mßir wêldßh
iïm;a j, wruqK i|yd 6'3'2' cd;sl m%;sm;a;Skag wkql+,j
;sridr iajNdúl le,E úoHd;aulj jk wdjrKh mj;ajd
md,kh' ixrlaIKh lsÍu' .ekSug mshjr .ekSu'
224 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
7' M,odhs f,i 7'1' nyqmd¾Yúl 7'1'1' ishÆ jdhq .=Kd;aul ;;a;ajh by< uyje,s ixj¾Ok yd mßir flá ld,Sk jdhq iïm;a l<ukdlrK
fldgialre- fldgialrejka kexùu yd l<ukdlrK jevigyka wud;HdxYh uOHia:dkhla (AIRMAC)
jkaf.a w;r ixjdohla we;s ilia lsÍu iy iïnkaëlrKh ia:dms; lsÍu'
iyNd.S;aj lsÍug wjldYh lsÍu i|yd cd;sl nyqmd¾Yúl
hdka;%Khla ks¾udKh lsÍu' fldgialrejkaf.a fõÈldjla
yryd ixj¾Okh lsÍu yd ia:dms; lsÍu'
ish¨ ñksia
l%shdldrlï 7'1'2' jdhq iïm;a l<ukdlrKh ms<sn|
fya;=fjka leìkÜ uKav,h u.ska m;a lrk
isÿjk ,o lñgqjla ia:dms; lsÍu'
wys;lr
jdhq ¥Il 7'2' cx.u uQ,dY%" ,sms 7'2'1' m%jdyk lafIa;%h u.ska isÿjk uOH ld,Sk ie,eiau ixj¾Okh lsÍu'
úfudapkh øjHuh uQ,dY% iy jdhq úfudapk ùu md,kh
wju lsÍu .Dyia: ¥IKh u.ska ^cx.u uQ,dY%& (
u.ska isÿjk jdhq ¥IKh
wdrlaIs; md,kh lsÍu' w' Y%S ,xld jdyk úfudapk fudag¾ r: uOH $ ms<s.;a l%uhla ixj¾Okh
uÜgfï jdhq mÍlaIK jevigyk ÈhqKq fomd¾;fïka;=j, AIRMAC, È.= ld,Sk lsÍu'
;;a;ajhka lsÍug jdhq úfudapk mÍlaIK uOHu mßir wêldßh"
mj;ajdf.k (VET) uOHia:dk i|yd ms<s.;a DOMUSS, SLAB, m%jdyk
hdu' l%ufõohla ia:dms; lsÍu' wud;HdxYh
Y%S ,xldfõ bkaOk ld¾hlaIu;d
ud¾. is;shï l%shdldÍ ie,eiau
l%shd;aul lsÍu'
wd' cd;Hka;r m%ñ;skag hg;aj fudag¾ r: flá ld,Sk kj jdyk jdhq úfudapk
iy tajd n,d;aul lsÍu i|yd fomd¾;fïka;=j, AIRMAC, m%ñ;s u; fr.=,dis mekùu'
fr.=,dis yÿkajd §u yryd kj uOHu mßir wêldßh"
jdyk úfudapk m%ñ;s ilia lsÍu' m%jdyk wud;HdxYh
bkaOk ld¾hlaIu;d ud¾.
we' Y%S ,xldfõ bkaOk ld¾hlaIu;d uOH ld,Sk
AIRMAC, CPC, MOPRD is;shu iE§u'
ud¾. is;shï Wfoid l%shdldÍ
ie,eiau l%shd;aul lsÍu'
wE' wvq jdhq úfudaÑ; jdyk uqo,a wud;HdxYh flá ld,Sk wvq jdhq úfudapk jdyk
wdkhkh i|yd rdcH uQ,h m%;sY;h j¾Okh lsÍu'
Èß.ekaùï y÷kajd §u'
2017 wh-jefha § y÷kajd
ÿka rdcH uQ,H Èß.ekaùu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 225
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
7'2'2' ksYap, uQ,dY% yryd isÿ flfrk uOHu mßir wêldßh flá $ ksYap, uQ,dY% úfudapk
jdhq ¥IKh md,kh lsÍu i|yd uOH ld,Sk m%ñ;s ixj¾Okh lsÍu'
jQ ksYap, uQ,dY% úfudapk m%ñ;s
flgqïm;a .eiÜ lsÍu'
7'2'3 .Dyia: jdhq ¥IKh md,kh lsÍu' uOHu mßir wêldßh uOH ld,Sk .Dyia: jdhq ¥IKh ms<sn|
uQ,sl o;a; ieliSu'
w' .Dyia: jdhq ¥IKh ms<sn|
uQ,sl wOHhkh isÿ lsÍu'
7'2'4' .eiÜ fr.=,dis olajd w;=re iïu; uOHu mßir wêldßh È.= ld,Sk .Dyia: jdhq ;;a;aj
W;afYa%Ks.; lsÍu' ud¾f.damfoaY ieliSu'
7'2'6' bjqï msyqï lghq;= i|yd jd;dY%s; uOHu mßir wêldßh .eiÜ.; lrk ,o
m%foaY Ndú;hg ksjeishka Èßu;a fr.=,dis .Kk'
lsÍu i|yd bf,lafg%dksl udOH
yryd oekqj;a lsÍfï jevigyka j,x.= EPL .Kk'
meje;aùu'
mj;ajk ,o oekqj;a lsÍfï
jevigyka .Kk'
7'2'7' .Dy wdydr msiSu i|yd LPG úoHd yd ;dlaIK wdh;kh ;dlaIKh ÈhqKq lsÍug .kq
wdfoaYl f,i ffcùh ialkaO $ úYajúoHd, ,enQ mshjr'
Ndú; lsÍfï ;dlaIKh ixj¾Okh
lsÍu'
226 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
7'3' cd;sl m%ñ;Skag 7'3'1' AAQ - wëlaIK jevigyk Èjhsk uOHu mßir wêldßh flá$§¾> ld,Sk AAQ uOHia:dk bÈl<
wkql+,j" mqrd jHdma;sh mq¿,a lsÍu' m%udKh'
mßuKaä; jdhq
.=Kd;aulNdjhka 7'3'2' fuu AAQ uÜgï ks;sm;d m%ldYhg flá$uOH ld,Sk m%ldYhg m;a l< AAQ
(AAQ) mj;ajdf.k m;a lsÍu' o;a; ixLHdj'
hdu'
fhdod we;s ms<shï .Kk'
7'4' jdyk u.ska isÿjk 7'4'1' cd;sl wjYH;djkag wkql+, jk uOHu mßir wêldßh È.= ld,Sk j¾Okh l< jdyk
jdhq ¥IKh wju mßÈ jdyk jdhq úfudapk m%ñ;Ska úfudapk iïu;'
lsÍu' j¾Okh lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 227
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
8' ´fidaka 8'1' ´fidaka ia:rh 8'1'1' b;sßj we;s ODS bj;a lsÍu i|yd SLC, Y%S ,xld wdfhdack flá$§¾> ld,Sk 2020 jir jk úg 35]
ia:rh wdrlaId lsÍu i|yd mshjr .ekSu' uKav,h" DIEC iyfhda.h muK wvqùu'
laIhùug Y%S ,xldj ;=< o iys;j iuia; wëlaIKh
;=vq fok úhdkd iïuq;sh yd NOU fj;sks ODSS 96 la w;=ßka
øjH fudkaá%h,a m%;sm;a;s Y%S ,xldj ODS 56 la
l%udkql+,j iy j.lSï l%shd;aul ;ykï lr ;sfí'
wvqlsÍu lsÍu'
b;sß 35] HCFCS iy
iy ´fidaka
tajdfha uqiqjka 2020 jk
ia:rh
úg l%udkql+,j bj;a lrkq
wdrlaId
we;'
lsÍu i|yd
mßir 2030 jk úg iïmQ¾Kfhka
ys;ldñ ;ykï lrkq we;'
;dlaIKh
fhdod Y%S ,xld f¾.=fõ wdkhksl
.ekSu' o;a;'
wdfhdack uKav,fha
ksIamdÈ; o;a;'
8'1'2' YS;lrK yd jdhq iólrK fiajd NOU wLKavj l%shd;aul f.da,Sh WKqiqï ldrl
wxYhg kj ´fidaka ys;ldó yd fõ wdkhksl ODS øjH wvq
wvq f.da,Sh WKqiqï ldrl (GWP) l< m%;sY;h'
ridhksl øjH y÷kajd§u'
;dlaIKsl Ys,amSka mqyqKq
l< m%udKh'
8'1'3' ish¨ ld¾ñl úoHd, iy jD;a;sh VAT, TC, NYSC mqyqKq È.= ld,Sk ixfYdaê; ;dlaIKsl úIh
mqyqKq wdh;kj, isiqkag Wmfoia $ uOHia:dk" NAITA mqyqKq ks¾foaYh'
ud¾f.damfoaY i|yd ´fidaka ys;ldó uOHia:dk iy mqoa.,sl
hym;a ;dlaIKsl mqreÿ we;=<;a wxYfha ;dlaIKsl wOHdmk
lrñka ;dlaIKsl úIh ixfYdaOkh' wdh;k
8'1'4' jdhqiólrK yd YS;lrK fiajd NOU È.= ld,Sk .eiÜ ksfõokh ksl=;a
uOHia:dk i|yd kj kS;s ^wdmiq lr leìkÜ wkque;sh ,nd
.ekSï" m%;spl%SlrKh" kej; .ekSu'
,nd.ekSfï ;dlaIKsl l%u&
y÷kajd§u'
228 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
8'1'5' mßir ixfõ§ úIh lreKq we;=<;a MOE iy NIE iu. flá ld,Sk mqyqKqlrejka 450 la
lrñka" 6 - 12 fYa%Ks olajd iyfhda.s;ajfhka NOU mqyqKq lsÍu' ^úoHd úIh
úoHd wOHdmk úIh ks¾foaYh wOHlaIljreka" fiajfha
ixfYdaOkh lsÍu' kshq;= WmfoaYljreka"
f;dard .;a úoHd .=rejreka&
8'1'6' l,ska l,g" ´fidaka ia:rfhka NOU jd¾Isl ODS wdY%s; o;a; we;=<;a
laIh jk øjH f,aLk.; lsÍu iy f,aLk'
m%isoaO lsÍu'
9' LKsc 9'1' ;sridr Lksc iïm;a 9'1'1' Lksc iïm;a" ixrlaIKh yd ;sridr MHC, uyje,s ixj¾Ok yd flá$uOH ld,Sk ;srir Lksc iïm;a Ndú;h
iïm;a' Ndú;h iy;sl lsÍu Ndú;h i|yd m%;sm;a;shla ilia mßir wud;HdxYh ms<sn| m%;sm;a;sh ieliSu'
iy m%j¾Okh' lsÍu'
9'1'2' úúO N+f.da,Sh m%foaYhkays mj;akd wjika l< ;lafiarej'
úúO Lksc ksiaidrKh lsÍu
ksid we;sjk n,mEï wjfndaO
lr .ekSug úoHd;aul we.hSula
isÿlsÍu'
9'1'3' lekSu i|yd y÷kd.;a l,dm fr.=,dis m%ldY lsÍu'
úêu;a lsÍug iy f,aLk.; lsÍug
mshjr .ekSu'
10' ;srir bvï 10'1' bvï ydhkh wju 10'1'1' cd;sl bvï Ndú; mk; ms<sn| LUPPD, uyje,s ixj¾Ok flá$uOH ld,Sk cd;sl bvï Ndú; lsÍfï
l<ukdl- lsÍu iy;sl lsÍu' flgqïm; md¾,sfïka;=jg bÈßm;a yd mßir wud;HdxYh mk; flgqïm; iïmQ¾K
rKh. lsÍu' lsÍu'
11' ;sridr 11'1' mdßißl ;lafiare 11'1'1' ixj¾Ok jHdmD;s i|yd EIA/IEE uOHu mßir wêldßh wLKavj l%shd;aul EIA yd IEE i|yd wkql+,
f,i foaYSh lrKh iy l%shdj,sh ld¾hlaIu f,i l%shd;aul fõ' m%;sY;h'
iajNdúl l<ukdlrKh lsÍu iy wëlaIKh
iïm;a yryd ;sridr f,i jd¾;d lrk ,o iy úi`ÿï
moku iajNdúl iïm;a ,nd § we;s EIA yd IEE
l<ukdl- fhdod.ekSu' i|yd wkql+, fkdjk
rKh. m%udKh'
11'1'2' EIA l%shdj,sh iqug l%shdldÍ;ajh uOHu mßir wêldßh flá ld,Sk ixfYdaê; fr.=,dis'
i|yd oekg mj;akd kS;s fr.=,dis
yd l%shdmámdá l%uj;a lsÍu iy
jeäÈhqKq lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 229
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
11'1'3' Wmdh ud¾.sl mdßißl we.hSï uOHu mßir wêldßh flá $ NEA ixfYdaOkh yd
y÷kajd§u (SEA) i|yd yd SEA §¾> ld,Sk m%;sm;a;s" ie,iqï yd
l%shd;aul lsÍu i|yd cd;sl mdßißl jevigykaj,g SEA wod<
mk; (NEA) ixfYdaOkh lsÍu'
11'1'4' mßir moaO;s y÷kd.ekSu" uOHu mßir wêldßh wLKavj l%shd;aul m%ldYs; kj mßir
l<ukdlrKh iy ixrlaIKh' fõ wdrlaIs; l,dm (EPA) újD;
l< m%udKh'
11'1'5' ;sridr iajNdúl iïm;a uOHu mßir wêldßh wLKavj l%shd;aul hdj;ald,Sk l< ie,iqï
l<ukdlrKh i|yd fldgialrejka fõ l%shdj,shla fjkqfjka
w;r iïnkaëlrKh' ud¾f.damfoaYk fmd;la $
ud¾f.damfoaY w;am;%sld $
w;afmd;a taldnoaO mdßißl
l%shdldrlï bÈßm;a lsÍu
yd ms<s.;a m%;sm;a;s m%udKh'
11'1'6' kshduk m%ñ;ska oeäj l%shd;aul uOHu mßir wêldßh wLKavj l%shd;aul c,fmdaIl m%foaY yd
lsÍu yryd" .x.d fødaKs" .x.dj, fõ .x.d fødaKs ixrlaIKh
fmdaIl m%foaY yd .x.d fukau yd l<ukdlrKh l<
wNHka;r c,dY fj;g ld¾ñl m%udKh'
yd .DydY%s; neyer lsÍï md,kho
we;=`M j .x.d" c,dY ixrlaIKh yd
l<ukdlrKh'
11'1'7' m<d;a md,k wdh;k u.ska tl;= uOHu mßir wêldßh wLKavj l%shd;aul wkqu; fr.=,dis .Kk'
lrk >K wmøjH f;;a ìïj,g fõ
iy wfkl=;a mdßißl wê ixfõ§
m%foaY lrd neyer lsÍu ;ykï lsÍu
kshdukh'
11'1'8' f;;a ìï ixrlaIKh yd jeo.;a uOHu mßir wêldßh wLKavj l%shd;aul ixrlaIKh lsÍug
f;;a ìï y÷kd.ekSfuka tajd fõ y÷kd.;a f;;a ìï
wdrlaIs; j ;eîu' m%udKh'
11'1'9' mdßißl ie,iqï lsÍu" uOHu mßir wêldßh wLKavj l%shd;aul hdj;ald,Sk lrk ,o o;a;
l<ukdlrKh" we.hSu" wëlaIKh fõ $ Èia;%slal 24 l úia;r $
yd tjeks f;dr;=re jHdma; lr,Su Èia;%slal 5 l wê ixfõ§
i|yd N+f.da,Sh - f;dr;=re o;a; m%foaY $ wka;¾cd,h yryd
ieliSfï úoHd;aul l%u Ndú;h' ,nd.;a iïmQ¾K GIS.
230 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
12' c,h iy 12'1' mdßißl ;;a;aj 12'1'1' cd;sl mdßißl m%ñ;skag wkql+,;dj uOHu mßir wêldßh wLKavj l%shd;aul l¾udka; wëlaIK jdr
mdßißl mj;ajdf.k hdu iy iy;sl lrñka l¾udka; M,odhs fõ' .Kk$ m%ñ;Ska lrd <x
;;a;aj j¾Okh' f,i wëlaIKh' ùug jeä ÈhqKq l<
wdrlaIKh" wdh;k m%;sY;hla f,i
mj;ajdf.k $ jeä ÈhqKq l< mdßißl
hdu yd jeä mßidOk uÜgu'
ÈhqKq lsÍu'
12'1'2' ixfYdaOkh $ mßuKaä; c,h uOHu mßir wêldßh flá $ NEA M m%;smdok yd
yd nr mokï jQ n,m;% fr.=,dis §¾> ld,Sk m%ldYhg m;a lrk ,o
yÿkajd§u $ ridhksl øjH fr.=,dis ixfYdaOkh'
l<ukdldÍ;ajh $ >K wmøjH
l<ukdlrKh $ wêfõ.S ud¾.
iy m%cd Yío $ lïmk m%ñ;Ska $
l¾udka; úmru'
12'2' iEu .Dyia; 12'2'1' Ôj;ajk l,dmfha c, uQ,dY%j,ska cd;sl c,iïmdok yd fláld,Sk $ 2025 k, c,h iys; ksjdi
tallhlg u msßisÿ Èjhsfka k, c, moaO;sh mq¿,a c,m%jdyk uKav,h m%;sY;hla f,i'
mdkSh c,h ,nd§u' lsÍu'
m<d;a iNd
12'2'3' iqÿiq kS;s mk;a yryd lDIs jdKsc c, iïm;a uKav,h $ uOH $ kj kS;s wkqu; lsÍu'
wruqKq i|yd N+.; c, fhdod uOHu mßir wêldßh È.= ld,Sk
.ekSu md,kh'
12'2'4' c, uQ,dY% wvq m%foaYj, jeis c,h m<d;a uÜgfuka m<d;a iNd È.= ld,Sk $ 2023 imhk ,o ksjdi ixLHdj'
wdY%h lr.;a lDIsld¾ñl l%u
yÿkajd §u'
12'2'5' lrÈh fyda ñßÈh c,h Ndú; lr m<d;a iNd uOH ld,Sk iú lrk ,o tall .Kk'
mdkSh c,h ,nd .ekSug wvq úhoï
iQ¾h n, fmÍfï tall ia:dmkh'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 231
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
12'2'6' .%dóh m%foaYj, mdkSh c,h mqoa., uÜgfuka È.= ld,Sk iúlrk ,o tall .Kk'
,nd.ekSug iQ¾h mek, fyda iq<x
n,fhka l%shd;aul .eUqre c, fmdïm
ia:dmkh'
12'3' c, ud¾.hkag 12'3'1' l¾udka; úiska msßisÿ fkdlrk uOHu mßir wêldßh È.= ld,Sk f.dkql< kvq .Kk'
iy fmd<jg iEu ,o wmo%jH c,dY fj; uqod yeÍu
whqrlskau msßisÿ je<elaùug kS;s fr.=,dis f.k tau' l¾udka;dh;kj,ska isÿ
fkdlrk ,o wmøjH l< meñKs,s .Kk'
uqod yeÍu ;ykï 12'3'2' mßihg ¥Is; c,h neyer lsÍu wju uOHu mßir wêldßh È.= ld,Sk f.dkql< kvq .Kk'
lsÍu' lsÍu i|yd wmøjH neyer,Sfï ia:dk
ia:dmkh lsÍug l¾udka;dh;k l¾udka;dh;kj,ska isÿ
fm<Tùu' l< meñKs,s .Kk'
fr.=,dis .Kk'
12'3'3' c,dY wdikakfha l¾udka; bÈlsÍï uOHu mßir wêldßh È.= ld,Sk .kq ,enQ mshjr'
iSud lsÍu'
cd;sl c,iïmdok yd
c,m%jdyk uKav,h
12'3'4' mßirhg ydkslr fkdjk whqßka uOHu mßir wêldßh È.= ld,Sk ia:dms; ud¾f.damfoaY'
wmú;% c,h msßisÿ lrk ia:dkhka ys
hdka;%sl øjuh wmøjH neyer lsÍug
ud¾f.damfoaY yÿkajd §u'
12'3'5' wka;rdhldÍ wmøjH ckkh lrk uOHu mßir wêldßh È.= ld,Sk fhdod.;a hdka;%K'
l¾udka; wdY%s; j we;s N+.; c,fha
.=Kd;aul Ndjh wëlaIKh lsÍu'
12'3'6' WÑ; kS;s iïmdokh yryd c, uOHu mßir wêldßh È.= ld,Sk c, Ndú;h wjulsÍfï
Ndú;h wjulsÍfï l%ufõo yd l%ufõo fhdod .;a
mßirh wmú;% fkdlrñka isÿ l< msßisÿ ;dlaIK uOHia:dk l¾udka; .Kk'
yels ;dlaIKsl Ndú;hka lrd fhduq
jk f,i l¾udka;j,g fm<Uùu'
12'3'7' wmøjH msßisÿ lsÍfï myiqlï we;s uOHu mßir wêldßh È.= ld,Sk ia:dms; wmú;% c,h msßisÿ
lsÍu $ mj;akd ld¾ñl j;= i|yd lsÍfï myiqlï m%udKh'
wjYH há;, myiqlï msysgqùu iy
mqoa.,sl l¾udka;j,g myiqlï
Ndú;hg fm<Uùu'
232 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
13' mßirh 13'1' jeäÈhqKq lrk 13'1'1' ish¨ jhiaj, orejka ms<sn| uOHu mßir wêldßh wLKavj l%shd;aul mj;ajkq ,enQ jevigyka
wdrlaId ,o oekqu yd úfYaI wjOdkhla fhduq lrñka fõ' m%udKh'
lsÍu iy f;dr;=re fnodyeÍu ish¨ fldgialrejka w;r mßir
l<ukdl- yryd mßirh wOHdmkh m%j¾Okh yd oekqj;a
rKh ms<sn| ck;dj yd lsÍu'
fj; fmdÿ md¾Yajlrejka ;=<
ck;djf.a ye.Sula we;s lrùu 13'1'2' Èjhsfka ish¨u mdi,a we;=<;a
iy yd wjOdkh fhduq lsÍug" mj;akd mdie,a kshuq
wfkl=;a lrùu' jevigyka Yla;su;a lsÍu'
md¾Yaj
lrejkaf.a 13'1'3' M,odhs f;dr;=re fnodyeÍfï uOHu mßir wêldßh wLKavj l%shd;aul fnodyßk ,o mdßißl
wdl,am iy moaO;shla mj;ajdf.k hdu' fõ' f;dr;=re'
p¾hd;aul
rgdj fjkia
lsÍu'
14' Y%S ,xldj 14'1' k.r iNd >K 14'1'1' m<d;a md,k wdh;k i|yd uOHu mßir wêldßh wLKavj l%shd;aul l%shd;aul lrk ,o >K
;=< wmøjH" wka;rdhlr ;dlaIKsl iy uQ,H wdOdr iemhSu fõ' wmøjH l<ukdlrK
ld¾hlaIu wmøjH iy yryd" uyk.r iNd >K wmøjH jHdmD;s .Kk'
wmøjH yd ridhksl wmøjH M,odhs f,i l<ukdlrKh i|yd
ridhksl l<ukdlrKh ;=<ska myiqlï ie,iSu'
øjH msßisÿ yd fi!LH
l<ukdld- iïmkak mßirhla 14'1'2' ridhk øjHhkays m%Yia: Ndú;h uOHu mßir wêldßh flá $ cd;sl ridhksl
Í;ajh ìys lsÍu' yryd ridhksl Wmøjj,ska §¾> ld,Sk l<ukdlrK ie,iqu
;yjqre f;dr mßirhla ks¾udKh lsÍu ms<sfh, lr iy l%shd;aul
lsÍu' i|yd ridhksl øjH Ôjk pl% lr we;'
l<ukdlrKh'
14'1'3' Y%S ,ldfõ ld¾ñl ridhksl øjH uOHu mßir wêldßh flá $ kshduk l%uhla y`ÿkajd§u'
wdkhkh" Ndú;h iy neyer lsÍu §¾> ld,Sk
i|yd kshduk l%uhla yÿkajd §u
iy wka;rdhldÍ ld¾ñl ridhksl
Ndú;h ;ykï lsÍu $ fyda iSud
lsÍu'
14'1'4' .súiqï" kS;s moaO;Ska iy iïuq;s uOHu mßir wêldßh flá ld,Sk $ 2019 lrk ,o l%shdldrlï
u.ska kshulr we;s mßÈ WÑ; olajd m%udKh'
m%;sm;a;s" jevigyka fhdod .ekSu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 233
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
15' mdßißl 15'1'1' mj;akd >k wmøjH fldïfmdaiaÜ m<d;a iNd iy m<d;a È.= ld,Sk ckkh l< n,Yla;s
iqrlaIs; yd n,Yla;s we;=`M m%fhdackj;a md,k wdh;k m%udKh yd ksmo jQ
Ndjh ksIamdok njg yerùu' fldïfmdaiaÜ mßudKh'
mj;ajd l%shd;aul lrk ,o
f.k hñka fldïfmdaiaÜ yd wmøjH
wmøjHh u;ska n,Yla;s ks¾udml
l<ukdl- l¾udka;Yd,d m%udKh'
rKh
iy;sl 15'1'2' .Dyia: uÜgñka wmøjH flá ld,Sk .kq ,enQ mshjr'
lsÍu' l<ukdlrKh lsÍu iy fjka
lsÍug'
15'1'3' m%;spl%SlrKh lsÍu i|yd ldnksl flá ld,Sk .kq ,enQ mshjr'
wmøjHhkag wu;r j f;dard fjka
lrk ,o >K wmøjH muKla uy
k.riNd g%la r: yryd tl;= lsÍug
lghq;= iïmdokh lsÍu'
15'1'4' úYd, l¾udka;" fydag,a" uy,a ksjdi uOHu mßir wêldßh È.= ld,Sk .kq ,enQ mshjr'
yd ksjdi ixlS¾Kj,g ish wmjyk
moaO;s l%shd;aul lsÍug n, lsÍu'
15'1'5' idhksl wmøjHhkao we;=`Mj ydkslr Y%S ,xld wdfhdack È.= ld,Sk ifYdaê; NEA.
wmøjH neyer lsÍu yeisrùfï§ uKav,h" uOHu mßir
úfYaI úêúOdk l%shd;aul lsÍu' wêldßh
15'1'6' NEA hgf;a" wka;rdhlr wmøjH Y%S ,xld wdfhdack È.= ld,Sk SWML .Kk $ f.dkql<
l<ukdlrK fr.=,disj,g wod< uKav,h" uOHu mßir kvq .Kk'
úêúOdk n,d;aul lsÍu oeä lsÍu' wêldßh
15'1'7' rg fjkqfjka taldnoaO wka;rdhldÍ uOHu mßir wêldßh wLKavj ia:dms; wjidk neyer
wmøjH msßmyÿ yd neyer lsÍfï lsÍfï myiqlu'
myiqlï ia:dms; lsÍu'
15'1'8' ndi,a iïuq;sfhys we;=<;a úêúOdk uOHu mßir wêldßh flá ld,Sk ksl=;a l< tl`.;d .Kk'
l%shd;aul lsÍu iy lsisÿ ;;ajhla
hgf;a fjk;a rgj, ckkh jk
wka;rdhldÍ wmøjH Y%S ,xldj fj;
<.dùu je<elaùu j.n,d .ekSug
iy;sl lsÍu'
234 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
16' uqyqÿnv 16'1' wmøjH neyer lsÍfï 16'1'1' Y%S ,xldj ;=< f;dard.;a ixpdrl CC & CRMD flá ld,Sk wdjrKh l< m%foaY .Kk'
l<dmh yd yd c, ¥IKh l,dm 6 la ;=< fjr<nv c, ;;a;aj
l,dmSh l<ukdlrKh ;=<ska mÍlaId lsÍfï kshuq jevigykla
iïm;a msßisÿ yd fi!LH meje;aùu'
;sridr f,i iïmkak fjr<
ixrlaIKh mßirhla ixj¾Okh
iy lsÍu'
l<ukdl-
rKh' 16'2' foaY iSud wdY%s; 16'2'1' md¾Yajlrejka oekqj;a lsÍfï uOH ld,Sk mj;ajk ,o jevigyk
mdßißl .eg¿ wju jevigykaj,g iu.dój fjr< .Kk'
lsÍu' msßisÿ lsÍfï jevigyka meje;aùu'
wdjrKh l< fjr< m%foaY
m%;sY;h'
16'3' úkdY jQ 16'3'1' Ndú;fhka wE;a jQ $ Ldokhg ,lajQ È.= ld,Sk lD;su f,i ieliQ ls'ñ' 10
mßir moaO;s fjr<nv m%foaYj,g lD;su je,s jQ fjr< ;Srh'
mqkre;a:dmkh' fmdaIK l%u iemhSu iy ksß;È.
iy ol=Kq fjr< ;Srfha ia:djr
fjr<;Srhka Ldokh jkafkaoehs
wëlaIKh lrñka jßka jr lD;su
je,s fmdaIK l%u iemhSu'
16'3'2' yß; fjr< ;Srh msysgqùu' È.= ld,Sk yß; fjr< ;Srh msysgqùu'
^b,lalh ls'ñ' 35&
16'3'3' fjr< Ldokh ;Sj% lrk iy fjr<
mßir moaO;sh my; fy,k idOl
y÷kd .ekSu iy mj;akd fr.=,dis
yd m%;sm;a;Skays we;=<;a l%shdud¾.
iqixfhdackh lsÍu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 235
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
17' wdmod 17'1' fjr<nv ck;djg 17'1'1' wk;=reodhl" wjodkï iy CC & CRMD, DMC È.= ld,Sk ms<sfh, lr we;s
;;a;ajhka jvd hym;a Ôjk wkdrlaIs; ;;a;aj is;shï .; lsÍu' f;jeoereï is;shï'
l<ukdl- ;;a;ajhla yd
rKh yryd wdrlaIdjla iy;sl
fjr<nv lsÍu'
ck;djg
wdrlaIs; 17'2' wdmodjkays§ N+ñh 17'2'1' uqyqÿ uÜgï by< hdfï n,mEu u; uOH ld,Sk m%ldYs; m¾fhaIK
fjr<nv úkdYùu je<elaùu fjr< wjodkï ;lafiarelrKhg fidhd.ekSï'
mßirhla i|yd wdmod m¾fhaIK jHdmD;s ieliSu'
ks¾udKh wjodkï wju lsÍfï
lsÍu' jevigykaj,g
wkq.; ùu'
18' Y%S ,xldfõ 18'1' Y%S ,xld uqyqÿ ;Srfha 18'1'1' ¥IKfhka f;dr iuqøsh mßirhla MEPA, DMS, CC&CRMD, È.= ld,Sk Y%S ,xld uqyqÿ ;Srfha
iqmsßisÿ iy fjr<nv ud¾. Wfoid cd;sl l%shdldÍ ie,eiaula uOHu mßir wêldßh" iy fjr<nv ud¾.fha
iuqøsh fha iuqø ¥IKh ilia lsÍu' wfkl=;a rdcH yd rdcH ¥IKfhka f;dr iuqøsh
mßirhla $ wju lsÍu' fkdjk fldgialrejka mßirhla yd jdhqf.da,hla
uqyqÿ ;Srhla i|yd ixj¾ê; l%shdldÍ
ks¾udKh ie,iqula ieliSu'
lsÍu'
18'2' ¥IKfhka f;dr 18'2'1' cd;Hka;r iuqøs; ixúOdkfha (IMO) MEPA, DMS, CC&CRMD, È.= ld,Sk$ 2022 IMO MARPOL weuqKqu VI
iuqøSh mßirhla jdhq ¥IKh iy l%shd;aul lsÍu uOHu mßir wêldßh" olajd l%shd;aul lrk rdcHhla
mj;ajdf.k hdu' ms<sn| MARPOL weuqKqu VI iys; wfkl=;a rdcH yd rdcH njg m;a lsÍu'
iïuq;sh w;aika lsÍu' fkdjk fldgialrejka
18'2'2' ixj¾Ok lghq;= i|yd uqyqÿ nv fjr< ixrlaIK yd 2024 m%i¾mk l%shdj,shg kj
m%foaY w,a,d .ekSu je,elaùug kS;s ixj¾Ok fomd¾;fïka;=j fr.=,dis fkdue;slu'
fr.=,dis Yla;su;a lsÍu'
fjr< iïm;a fufyhqï
ie,eiau hdj;ald,Sk lsÍu'
236 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
19' ydkslr 19'1' Y%S ,xld uqyqÿ iSudjg 19'1'1' keõj, ia:dhs;dj wdrlaId lsÍug MEPA, DMS È.=ld,Sk $ 2022 IMO - keõj, ia:dhs;dj
id.r we;=`Mjk keõj, mj;akd msrjqï øjH iys; c,h olajd wdrlaId lsÍug mj;akd
wdl%uKsl ia:dhs;dj wdrlaId l<ukdlrKh yd th l%shd;aul msrjqï øjH iys; c,h
úfYaIhka lsÍug mj;akd lsÍu yd iïnkaO IMO ys cd;Hka;r l<ukdlrK iïuq;shg
f.ka msrjqï øjH ,jK iïuq;sh w;aika ;eîu' wh;a rdcHhla njg m;aùu'
Y%S ,xld c,h yd uqiqùu
uqyqo ksidfjka uqyqÿ
wdrlaId ;Srfha we;sjk
lsÍu' wys;lr n,mEu wvq
lsÍu'
20' Y%S ,xldj 20'1' N+ wka;rdhldÍ 20'1'1' m<d;a Lksc iólaIK iy ksheÈ GSMB flá $ is;shï uqøKh'
;=< N+ isÿúh yels m%foaY ixfYdaOk isÿlsÍu' §¾> ld,Sk
wka;rdhldÍ ms<sn| rfÜ N+
l%shdldrlï úoHd;aul oekqu 20'1'2' ksheÈ úYaf,aIKh
wju lsÍu' m%Yia; f,i j¾Okh
lsÍu' 20'1'3' tla is;shula úYaf,aIK fldg
uqøKh lsÍu
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 237
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
21' ;srir Lksc 21'1' kS;s úfrdaëj yd 21'1'1' n,d;aul lsÍfï tallhla msysgqùu' N+ úoHd iólaIK iy m;,a flá $ tallh ia:dms; lsÍu'
iïm;a Lksc ,jK Wmßu ld¾hdxYh §¾> ld,Sk
Ndú;h' iQrdlEu wju lsÍu' 21'1'2' m;,a yd Lksc øjH mk; mk; ixfYdaOkh'
DOP
ixfYdaOkh'
22' Y%S ,xldj 22'1' w.h u; mkjk ,o 22'1'1' wod< rdcH ksfhdað;dh;k iu. N+ úoHd iólaIK iy m;,a flá $ leìkÜ wkque;sh ,;a
;=< jvd nÿ we;=<;a LKsc idlÉPd meje;aùu' ld¾hdxYh §¾> ld,Sk Lksc ,jK m%;sm;a;shla
id¾:l ksIamdok wmkhkh m%ldYhg m;a lsÍu'
Lksc jeä lsÍu' MST
m%;sm;a;shla
Y%S ,xld wdfhdack uKav,h
l%shd;aul
lsÍu'
22'2' f,dj ms<s.;a Lksc 22'2'1' ud¾f.damfoaY iy m%;sm;a;s N+ úoHd iólaIK iy m;,a flá $ ilia lrk ,o
wdY%s; l¾udka; Y%S ixfYdaOk ilia lsÍu' ld¾hdxYh §¾> ld,Sk ud¾f.damfoaY'
,xldj ;=< ia:dms;
lsÍu' 22'2'2' ffcj úúO;ajhg wju ydks f.k MST m%;sm;a;sh ixfYdaOkh
fok" ckdjdi wysñùu" fjr< Y%S ,xld wdfhdack uKav,h lsÍu'
Ldokh" iy c, pl%h wvqùu hk
lreKq fj; wju n,mEu iy;sl
lsÍug ;lafiarejla f.dvk.d
.ksñka lekSï fkdl< hq;= m%foaY
y÷kd.ekSug mshjr .ekSu'
238 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
23' ;srir 23'1' ueKsla l¾udka;h 23'1'1' kS;s úfrdaë ueKsla m;,a jeg,Su' cd;sl ueKsla yd flá ld,Sk cd;sl wd¾Ólhg odhl;ajh
ueKsla u; hefmk iaj¾KdNrK wêldßh $ wLKavj iemhSu'
iïm;a m%cdjkag m%;s,dN l%shd;aul fõ'
Ndú;h' ,ndfoñka cd;sl 23'1'2' ueKsla m;,a leKSu fya;=fjka uOH $ È.= ld,Sk ueKsla yEÍfuka miq kej;
wd¾Ólhg odhl;ajh ydkshg m;ajk m%foaY kej; k.d $ wLKavj k.d isg jQ m%foaY m%udKh'
iemhSu' isgqùu' l%shd;aul fõ'
23'1'3' ueKsla m;,a leKSu ksid jd¾;d ù uOH $ È.= ld,Sk$ jkaÈ ,nd§fï hdka;%Kh
we;s urK iy ;=jd, ùï j,g jkaÈ wLKavj l%shd;aul l%shd;aul fõ'
,nd§u' fõ'
23'1'4' ueKsla iys; bvï yÿkd .ekSu cd;sl ueKsla yd flá $ ueKsla iys; bvïj,
i|yd wOHhkhla isÿ lsÍu' iaj¾KdNrK wêldßh §¾> ld,Sk is;shu'
inr.uqj úYajúoHd,h
23'1'5' ueKsla kS;s úfrdaë wmkhkh cd;sl ueKsla yd wLKavj l%shd;aul rdcH nÿ wdodhu jeä
je,elaùug ueKsla m;,alrejka iaj¾KdNrK wêldßh fõ lr,Su'
wdodhï nÿj,ska ksoyia lsÍu iy
wmkhklrejkag iyk ,nd§u' uqo,a wud;HdxYh
24' ish¨fokd 24'1' ñksiqkag wf,ú 24'1'1' wdysr wdY%s; j mej;sh yels Wmßu m<d;a iNd$m<d;a md,k flá $ ridhksl øjH wvx.= jQ
i|yd lrk wuq wdydr øjH ridhksl øjH i|yd m%ñ;Ska ia:dmkh wdh;k §¾> ld,Sk wdydr øjH fkdue;s ùu'
m%udKj;a úI rys;j" wod<
24'1'2' ks;sm;d uyck fi!LH fi!LH fiajd kvq mejrE m%udKh'
fmdaIK m%ñ;Skag hg;a nj
mÍlaIljreka yryd wdydr øjH fomd¾;fïka;=j
.=Kdx. iy;sl lsÍu'
wëlaIKh lsÍu i|yd l%ufõohla
iys;j"
l%shd;aul lsÍu'
wjYH
jkakd 24'2' ish¨ msisk ,o 24'2'1' mÍlaIK jdr .Kk yd wêlrKfha mj;ajk ,o oekqj;a lsÍfï
jQ wdydr wdydr wf,ú ie,a kvq mejÍï jeä ÈhqKq lsÍu' jevigyka m%udKh'
iqrlaIs;j ikSmdrlaIl m%ñ;Ska
24'2'2' mÍlaIK myiqlï jeä ÈhqKq lsÍu yd b,lal.; lKavdhu u.ska
,nd.ekSu mj;ajdf.k hdu'
mÍlaId lsÍfï jdr .Kk yd mÍlaId úiqrejd yßk ,o $ m%foaY'
iy;sl
lrk idïm, ixLHdj jeä lsÍu'
lsÍu'
24'2'3 m%ñ;Skag wkql+, wdydr o%jH muKla .kq,enQ mshjr'
furgg wdkhkh flfrk nj mj;ajk ,o jevigyka
;yjqre lsÍu' m%udKh'
24'2'4' oekqj;a lsÍfï jevigyka l%shd;aul
lsÍu' mÍlaId l< idïm,'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 239
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
25' jk i;aj yd 25'1' iajNdúl rlaIs;hka 25'1'1' jk i;aj iy jDlaI,;d wdrlaIK jkÔú ixrlaIK wLKavj l%shd;aul kj ixfYdaOk'
jDlaI,;d mj;ajdf.k hdfï§ wd{d mk; (FFPO) ixfYdaOkh fomd¾;fïka;=j' fõ
úfYaI ;=< wjYH wdh;ksl lsÍu'
jdiia:dk iy kS;suh rduqj há;, myiqlï ^jdyk" ikaksfõok"
ixrlaIKhla" Yla;su;a lsÍu' wd§& jeä ÈhqKq lsÍu'
i;aj
úúO;ajhla 25'2' foaYSh fNda. iy 25'2'1' oekqj;a lsÍfï jevigyka meje;aùu' ;sridr ixj¾Okh yd flá ld,Sk jdyk iy WmlrK
yd cdk i;a;aj úfYaIhka jkÔù wud;HdxYh' m%udKh'
úúO;ajhla wdrlaId lsÍu ms<sn|
25'2'2' kS;s úfrdaë lghq;= ms<sn| Èjhsk mqrd
iy;sl fr.=,dis n,d;aul
jeg,Sï isÿlsÍu'
lsÍu' lsÍu'
25'3' ixj¾Ok jHdmD;s 25'3'1' EIA ks¾foaY l%shd;aul lsÍu iy jkÔú ixrlaIK wLKavj l%shd;aul l%shd;aul l< jevigyka
fya;=fjka jkÔù wëlaIKh' fomd¾;fïka;=j' fõ yd jeg,Sï m%udKh'
jdiia:dk u;
wys;lr n,mEï
uevmeje;aùu
iy .egqï wju
lr.ekSu'
25'4' wd¾Ól m%;s,dN f.k 25'4'1' W.L. PAS fj;ska foaYSh iajNdúl jkÔú ixrlaIK wLKavj l%shd;aul l%shd;aul l< ks¾foaY
taug ;sridr foaYSh iïm;a fhdod.ekSu i|yd FFPO ys fomd¾;fïka;=j' fõ m%udKh'
iajNdúl iïm;a wka;¾.; úêúOdk'
Ndú;h'
25'5' foaYsh Ydl 25'5'1' FFPO yd CITES l%shd;aul lsÍu' uOHu mßir wêldßh wLKavj l%shd;aul .kq,enQ mshjr'
úfYaIhkag fõ
;¾ckhla l<
yels Ôj úoHd;aul
úfYaIhka wdkhkh
kshdukh lsÍu'
25'6' laISrmdhs i;aj 25'6'1' w,s .ï je§u yd lDIs fNda. úkdi jkÔú ixrlaIK wLKavj l%shd;aul uQ,H jirla ;=< isÿjQ
úfYaIhkaf.ka lsÍu je,elaùu i`oyd úÿ,s jeg iú fomd¾;fïka;=j" Y%S ,xld fõ' l%shdldrlï m%udKh
lDIs fNda.j,g lsÍu" kv;a;= lsÍu yd mj;ajdf.k f¾.=j
isÿúh yels ydks hdu'
ms<sn| wOHhkh
yd tu ydks wju 25'6'2' jdiia:dkj, we;s iïm;a j¾Okh'
lr.ekSug mshjr
l%shd;aul lsÍu'
240 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
26' w,s .ykh 26'1' jkÔù iïm;a 26'1'1' jkÔù ixrlaIKhg iDKd;aul jkÔú ixrlaIK wLKavj l%shd;aul wjqreoaol § isÿ jQ isoaêka
we;=`M ixrlaIKh' n,mEï we;s lrk j;auka wNsfhda. fomd¾;fïka;=j fõ m%udKh'
jk Ôù j,g weu;Sug 2000 cd;sl
ixrlaIKh jkÔù m%;sm;a;s iudf,dapkh yd fmdfydi;a l, fylaghd¾
iy;sl ixfYdaOkh' m%udKh'
lsÍu'
ixfYdaê; cd;sl jkÔù
m%;sm;a;sh'
26'2' w,s .ykh 26'2'1' w,s .ykh wvq ùulg ;=vq Èh w,s ixrlaIKh lsÍfï
ixrlaIKh' yels j¾;udk wNsfhda. ch.ekSug m%;sm;a;s ixfYdaOkh'
2006 w,s ixrlaIK m%;sm;a;s
iudf,dapkh yd ixfYdaOkh'
26'3' my; lreKqj,ska 26'3'1' l,a;shd w,ska yÿkd .ekSug ÿïßfha jkÔú ixrlaIK wLKavj l%shd;aul .kq,enQ mshjr'
w,ska wdrlaId lsÍu' wfOdarla; lsrK iys; leurd iú fomd¾;fïka;=j fõ
lsÍu'
• ÿïßh wk;=re
26'3'2' w,ska .ukd.ukh lrk m%foaYj, jkÔú ixrlaIK flá $ bÈl< háka .uka l< yels
• ylal mgia
Wux ud¾. bÈlsÍu' fomd¾;fïka;=j $ kS;sm;s mdrj,a .Kk'
fomd¾;fïka;=j §¾> ld,Sk
• j.d <sxj,g weo
jeàu'
26'3'3' wmrdOlrejkag tfrysj iDcq yd jkÔú ixrlaIK wLKavj l%shd;aul wêlrKhg kvq fhduql<
• wkdrlaIs; M,odhs f,i kS;sh l%shd;aul lsÍu' fomd¾;fïka;=j fõ m%udKh'
m%jdykh
jrolrejka l< m%udKh'
• wmpdr"
iQrdlEu lDr
ie,lSï" w,a,d
;nd.ekSfï§
fkdi,ld
yeÍïj,g
ksrdjrKh ùu'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 241
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
26'4' jk Ôù wNh N+ñ yd 26'4'1' jk Ôù wNh N+ñ yd cd;sl jkÔú ixrlaIK flá $ ;lafiarelrKh $
cd;sl jfkdaoHdk jfkdaoHdk fj; f.k hd yels fomd¾;fïka;=j $ kS;sm;s ixj¾Okh lrk ,o yd
ixrlaIKh' NdKav ms<sn|j ;lafiarejla fomd¾;fïka;=j §¾> ld,Sk m%ldYhg m;a lrk ,o
,ndf.k jkÔùkaf.a wjYH;djhka ksrka;r l%shdldrlï
.ek wjOdkh fhduq lrñka kshdukh l< wuq;a;ka
wuq;a;kaf.a meñKSu md,kh lsÍug .Kk'
mshjr .ekSu'
wêlrKhg kvq fhduql<
m%udKh'
26'4'2' rdcH iy rdcH fkdjk jkÔú ixrlaIK wLKavj l%shd;aul n,m;% wj,x.= lsÍï fyda
wdh;k fjkqfjka l%shdlrk fomd¾;fïka;=j fõ' w;aysgqùï isÿl< m%udKh'
ud¾f.damfoaYlhska ixpdrl
l%shdlrejka úiska isÿlrk
W,a,x>Kh lsÍï tfrysj kS;s iy
fr.=,dis oeä f,i l%shd;aul lsÍug
mshjr .ekSu'
26'4'3' jkÔù iajNdúl jdiia:dkj,g jkÔú ixrlaIK uOH ld,Sk wuq;a;kag tfrysj
wka;rdhldÍ f,i msúfik fomd¾;fïka;=j $ kS;sm;s l%shdud¾. .;a wjia:d
wuq;a;kaf.a yeisÍu kshdukh yd $ fomd¾;fïka;=j .Kk wdrlaIs; m%foaY ;=<
fyda tfia isÿ lsÍug mshjr .ekSu' y÷kajdÿka l<ukdlrK
ie,iqï .Kk'
26'4'4' jkÔù wNh N+ñ yd cd;sl jkÔú ixrlaIK wLKavj l%shd;aul m%udKj;a c,h iy
jfkdaoHdk ;=< krUkakkag fomd¾;fïka;=j fõ' ikSmdrlaIdj iemhSu iys;
msßisÿ mdkSh c,h iy m%udKj;a wNhN+ñ iy cd;sl WoHdk
ikSmdrlaIl myiqlï hkd§ uQ,sl .Kk'
myiqlïo ,nd§u yd jeäÈhqKq lsÍu'
242 udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
2017 - 2021
mrud¾:h wruqK l%shdldrlu wod< wdh;kh b,lal iïmQ¾K ld¾h idOk o¾Ylh
lrk Èkh
26'4'5' jk Ôù; ms<sn| wdl,am m%j¾Okh jkÔú ixrlaIK wLKav j l%shd;aul jeäÈhqKq l< ixpdrl
iy jk Ôú wdrlaIKh yd fomd¾;fïka;=j $ ixpdrl fõ' uOHia:dk .Kk'
wdl¾IKh lrùu hk lreKq ixj¾Ok wud;HdxYh
uq,a lr .ksñka fl!;=ld.dr iy ixj¾Okh lrk ,o
krUkakka iy l=vd orejka b,lal f;dr;=re $ wOHdmksl
lr.;a úfYaIs; l%shdldrlï yryd uOHia:dk .Kk'
jk Ôù; ms<sn| f;dr;=re ,nd§ug"
bvlv yd iïm;a ie,iSu hkd §
há;, myiqlï ixj¾Okh lsÍu'
26'4'6' jk Ôù fomd¾;fïka;=fõ wod< jkÔú ixrlaIK wLKavj l%shd;aul meje;a jQ mqyqKq ieis .Kk
ks,OdÍka i|yd m%udKj;a" wLKav fomd¾;fïka;=j fõ' b,lal'
mqyqKqùï ,nd§u'
b,lal.; lKavdhu
u.ska úiqrejd yßk ,o $
N+ f.da,Sh m%foaY'
udkj whs;sjdislï wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl l%shdldÍ ie,eiau 243
2017 - 2021