Yayati (Marathi)
Yayati (Marathi)
Hw$amU vuqoknd
ekSykuk oghnqíhu [k+k¡
Goodword Books
1, Nizamuddin West Market
New Delhi-110 013
Tel. 011-4182 7083, Mob. 08588822672
email: info@goodwordbooks.com, www.goodwordbooks.com
Printed in India by
HT Media Ltd., Noida
AZwH«$‘{UH$m 3
gyah (àH$aUm§Mr) Zmdo n¥ð> H«$. gyah (àH$aUm§Mr) Zmdo n¥ð> H«$.
gyah (àH$aUm§Mr) Zmdo n¥ð> H«$. gyah (àH$aUm§Mr) Zmdo n¥ð> H«$.
Amdí¶H$Vm Amho. Am{U åhUyZM ¶m H$m¶m©g Hw$amUmV "{OhmX' ¶m eãXmZo n[a^m{fV Ho$coco Amho.
Hw$amUmV, Hw$amUmda {dídmg R>odUmè¶m§Zm Aem eãXm§V AmXoe XoʶmV Amcocm Amho H$s, ¶m Hw$amUmÀ¶m
gmhmæ¶mZo Vwåhr BVam§er {OhmX H$am __ gdm}Îm‘ {OhmX.
Hw$amUmZwgma, {OhmX nyUn© Uo EH$ AamOH$s` H$m¶© Amho. Oo gwédmVrnmgyZ eodQ>n¶ªV nyUn© Uo em§VVmnyU©
‘mJm©Mm Adc§~ H$ê$ZM nma nmS>co OmVo. ˶mMo ܶo¶ ‘mZdmMo öX¶n[adV©Z H$aUo Amho, Am{U
öX¶n[adV©ZmMo H$m¶© em§VVmnyU© AmdmhZmÛmaoM e³¶ Amho. O~aXñVr Am{U qhgoÀ¶m ‘mJm©Zo Vo H$Xm{n
e³¶ Zmhr.
Hw$amUmÀ¶m H$mhr g§XoedMZm§‘ܶo ¶wÕmMo AmXoe XoIrc AmhoV. nU Hw$amUmZwgma, ¶wÕ Ho$di Aem
àg§Jr ¶mo½¶ Amho, Am{U Vo åhUOo Ho$di ~MmdmV Ho$co OmUmao ¶wÕ hmo¶. ¶mì¶{V[aº$ H$moU˶mhr BVa
H$maUmZo ¶wÕ H$aUo A{O~mV d¡Y Zmhr. Hw$amUmZwgma ¶wÕ H$aUo Ho$di ¹${MV AndmX Agy eH$Vo, na§Vw
em§Vr ‘mÌ gX¡d BpÀN>V Amho. Hw$amUmV ¶wÕmg§~§Yr H$mhr g§XoedMZo AmhoV, Or nyU© Hw$amUmÀ¶m EH$
à{VeV XoIrc ZmhrV. Vr dMZo H$m¶‘ñdê$nr AmXoe ZgyZ, Vo àmg§{JH$ AmXoe AmhoV. hr dMZo Voìhm
àH$Q> Pmcocr AmhoV, Ooìhm lÕmd§V d {~Ja lÕmd§Vm§Xaå¶mZ ¶wÕgÑe n[apñWVr (state of war)
{Z‘m©U Pmcr hmoVr. hr ¶wÕOݶ n[apñWVr {damoYH$m§H$Sy>Z Pmcoë¶m geó AmH«$‘Um‘wio {Z‘m©U Pmcr
hmoVr. n¡J§~a gmho~m§Zr à˶oH$ doiog ¶m AmH«$‘Um{déÕ ¶wÕ Q>miʶmgmR>r {d{dY àH$mao à¶ËZ Ho$co,
Am{U ˶mV Vo AZoH$ doim ¶eñdr Pmco. nU Ago ¹${MVM KS>co H$s, ¶wÕ Q>miʶmMo gd© àH$maMo
à¶ËZ A¶eñdr R>aco Am{U eodQ>r ‘O~ya hmoD$Z ~MmdmË‘H$ (defensive) ¶wÕmMm n¶m©¶ ñdrH$mamdm
cmJcm.
Am{U ho XoIrc g‘OUo Amdí¶H$ Amho H$s, ho ~MmdmË‘H$ ¶wÕXoIrc ñWm{nV emgZmH$Sy>ZM
Ho$co OmD$ eH$Vo. gwñWm{nV emgZm (Established State) ì¶{V[aº$ BVa H$moU˶mhr N.G.O. cm
¶wÕmMm ‘mJ© Adc§{~ʶmMr A{O~mV nadmZJr Zmhr.
Oo cmoH$ Media Ûmao Hw$amUm{df¶r OmUVmV, ˶m§Zm gd©gmYmaUnUo dmQ>Vo H$s, Hw$amU {OhmX
{eH$dUmam J«§W Amho. Am{U {OhmX åhUOo qhgoÀ¶m gmhmæ¶mZo Amnco BpÀN>V ܶo¶ gmܶ H$aUo hmo¶,
Ago Vo g‘OVmV. nU hr H$ënZm nyU©nUo MyH$ Amho. Omo H$moUr Hw$amUmMo ñdV: Aܶ¶Z H$aoc, ˶mg ho
g‘Om¶cm doi cmJUma Zmhr H$s, Hw$amUmMm qhgoer H$moU˶mhr àH$mao g§~§Y Zmhr, Hw$amU em§VrMo YS>o
XoUmam J«§W Amho, qhgoMo Zìho.
AZwdmXH$mMr àñVmdZm
B©ídamZo ‘mZdmMr {d{eï> CÔoemg{hV {Z{‘©Vr Ho$cr Am{U ˶mg n¥Ïdrda ‘¶m©{XV H$mimgmR>r
dg{dco. Am{U ˶mÀ¶m ‘mJ©Xe©ZmMr ì¶dñWm Ho$cr. AZoH$ n¡J§~a, AZoH$ J«§W ‘mZdr B{VhmgmV
B©ídamH$Sy>Z ¶oV am{hco. nU narjogmR>r XoʶmV Amcoë¶m ñdmV§Í¶mMm ‘mZdmZo nwÝhm nwÝhm Xþén¶moJ Ho$cm.
B©ídamÀ¶m n¡J§~am§H$S>o Xþc©j Ho$co, B©ídamÀ¶m J«§Wm§V ’o$a~Xc Ho$co. eodQ>r B©ídamZo Amnë¶m ¶moOZoà‘mUo
eodQ>Mo n¡J§~a, ‘whå‘X ¶m§À¶mH$S>o Hw$amU hm eodQ>Mm J«§W AdVrU© Ho$cm, Am{U ˶mÀ¶m gwajoMr
ì¶dñWm Ho$cr. Hw$amUmZ§Va ‘mZdr B{VhmgmcmM nyU©nUo ZdrZ H$cmQ>Ur {‘imcr, nydu gd©gmYmaUnUo
{Z{‘©VrMr CnmgZm H$aUmè¶m ‘mZdmZo {Z{‘©Vrcm Amnë¶m g§emoYZmMm {df¶ ~Z{dco Am{U Vmo
{Z‘m©Ë¶mMm CnmgH$ ~Zcm, AemàH$mao d¡km{ZH$ àJVrMm EH$ Process Omo Hw$amUmnydu gwê$ PmcmM
ZìhVm Vmo Hw$amUmZ§Va gwê$ Pmcm __ `oWnmdoVmo H$s, Hw$amUmZo Amnë¶m ‘yi ê$nmV Printing Press À¶m
¶wJmV àdoe Ho$cm. Press nydu Hw$amUmcm n{hë¶m {XdgmnmgyZ {ÛñVar¶ VnmgUr nÕVr (Double
Checking System) À¶m AmYmao gwa{jV R>odʶmV Amco. Vo åhUOo ˶mH$mir CncãY Agcoë¶m
H$mJXmda {chÿZ d nyU©nUo nmR> H$ê$Z, åhUOoM ‘m¡{IH$ d coIr Aem XmoZ ñVam§da Ho$cocr nS>VmiUr
nÕV dmnacr Jocr. hr na§nam nwT>o gwê$ am{hcr. Am{U AmOhr OJmV Hw$amU hm EH$‘od Agm J«§W Amho,
Omo cmImo cmoH$m§Zm Vm|S>nmR> Amho.
Hw$amU B©ídamMm A§{V‘ d gwa{jV g§Xoe Amho. hm Ho$di lÕoMm {df¶ ZgyZ, ewÕ Eo{Vhm{gH$ g˶
Amho. ñdV: ˶mMo 1400 dfmªnmgyZ As It Is ApñVËd, ˶mMo gd© H$mim§gmR>r ‘mJ©Xe©Z R>aUmao g§Xoe,
¶mgmR>r gmj AmhoV. H$moUVmhr ‘mUyg {Z…njnmVrnUo Ho$di Amnë¶m ~wÕrÀ¶m d Eo{Vhm{gH$ V϶m§À¶m
H$gmoQ>rZo (Applying the reason & historical facts), ñdV: ¶m{df¶r H$gyZ Mm¡H$er H$ê$
eH$Vmo. Am{U Ooìhm Vmo ¶m {ZîH$fm©da nmohmoMoc H$s, IamoIa, Hw$amU hmM J«§W B©ídamMm A§{V‘ d
gwa{jV g§Xoe Amho. Voìhm B©ídamMr ewÕ g§H$ënZm, B©ídamMr {Z‘m©U ¶moOZm, ‘mZdr OrdZmMo g˶,
‘¥Ë¶yZ§Va ‘mZdmMo H$m¶ hmoUma? B. ‘mZdmer AQ>i[a˶m {ZJ{S>V Agcoë¶m àíZm§Mr CÎmao àmá
H$aʶmMo, Hw$amUm{edm¶ Xþgao gmYZ Agy eH$V Zmhr. H$maU ‘mZdmMm {Z‘m©Vm Agcoë¶m B©ídamnojm
A{YH$ Mm§Jë¶màH$mao Xþgam H$moUrhr ¶m àíZm§Mr CÎmao XoD$ eH$V Zmhr.
BWo EH$m Jmoï>rMm {deof C„oI H$amdmgm dmQ>Vmo, Vr åhUOo, gܶm OJ^amVrc Odinmg gd©M
d¡km{ZH$ ¶mda gh‘V Pmcoco AmhoV H$s, AmVm n¥ÏdrMm A§V Odi Amcocm Amho. {demc universe
‘ܶo n¥Ïdrì¶{V[aº$ Hw$R>ohr Zgcocr OrdZXm¶r ì¶dñWm (Life Support System) dmB©Q>[a˶m
H$moc‘S>ʶmÀ¶m ‘mJm©da Amho, ˶mMr gwédmV Pmcocr Amho. Á¶mMo àm˶{jH$ __ gwZm‘r, ^yH§$n,
Ádmcm‘wIr B. À¶m ê$nmZo AmnU dma§dma nmhV AmhmoV. ¶m OJmMm EH$ {Xdg A§V hmoUma ho B©ídar¶
J«§WmÛmao ‘mZdmcm dma§dma gm§JʶmV Amco hmoVo. nU ‘mZdmZo ¶m Bemè¶m§H$S>o Zoh‘r Xþc©jM Ho$co. AmVm
˶m Divine warning cm nyU©nUo d¡km{ZH$ AmYma àmá Pmcocm Amho. AmVm S>moio CKS>ʶmMr
eodQ>Mr KQ>H$m Odi Amcr Amho. Va ‘mZdmZo S>moio CKS>mdo Am{U B©ídamMm {Z{‘©Vr CÔoe, OrdZmMo
g˶ Am{U ‘mZdOmVrMo ^{dî¶ ¶m~Ôc Cera Z H$aVm {dMma H$amdm.
Hw$amU hm J«§W ‘yi Aa~r ^mfoV Amho. ˶mMm ‘amR>r dmMH$mcm ghO g‘Omdm Agm AZwdmX
10 Hw$amU
H$aʶmMm ‘r à¶ËZ Ho$cocm Amho. Hw$amUmMm ‘amR>r AZwdmX H$aVmZm àm‘w»¶mZo ‘m¡cmZm dhrXþÔrZ ImZ
gmho~ ¶m§Mo Hw$amUmMo CXÿ© d B§J«Or ^mfm§Va, VgoM ‘yi Aa~r text g‘moa hmoVo. nU H$mhr {R>H$mUr Á¶m
{Q>nm {Xcoë¶m AmhoV ˶m, d AYyZ‘YyZ Amcoco brackets ‘m¡cmZm§À¶m CXÿ© d B§J«Or AZwdmXm‘ܶo
ZmhrV, Ho$di clarity À¶m CÔoemZo ‘r ˶m§Mm Cn¶moJ Ho$cocm Amho.
hm Hw$amUmMm AZwdmX àH$m{eV H$aʶmnydu Vmo, H$mhr Bñcm‘ VgoM ‘amR>rÀ¶m OmUH$mam§Zm
Q>rH$mË‘H$ dmMZ H$aʶmgmR>r XoʶmV Amcm hmoVm. ˶m§À¶mH$Sy>Z Amåhmcm H$mhr gyMZm Am{U EH§$XarV
gH$mamË‘H$ AgmM à{VgmX àmá Pmcm. gd©gm‘mݶ dmMH$m§Zmhr hm Hw$amUmMm AZwdmX AmdS>oc,
Aer Anojm Amho. ¶mnwT>ohr AZwdmXm‘ܶo H$moUVrhr CUrd OmUdë¶mg dmMH$m§Zr H¥$n¶m Amåhmcm
˶mnmgyZ AdJV H$amdo. hr Z‘« {dZ§Vr!
Q>rn: H$mhr g§XoedMZm§Zm ¶mgmR>r R>iH$ H$aʶmV Amco Amho H$s, dmMH$m§Zr ˶mda J§^raVmnyd©H$ qMVZ
H$amdo. Am{U EImÚm g§XoedMZmZ§Va cJoM H$mhr {R>H$mUr {Q>nm AmhoV, ˶m {Q>nm Hw$amUmMm ^mJ
ZmhrV __ AZwdmXH$.
11
gyah-01. Ac-’$m{Vhm
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X`miy d H¥$nmiy Amho.
1
gd© ñVwVr (’$º$) A„mhgmR>rM Amho, Omo gd© g¥ï>rMm nmcZH$Vm©
(sustainer) Amho. 2 A˶§V X`miy d H¥$nmiy Amho. 3 ݶm¶mÀ¶m {XdgmMm
‘mcH$ Amho. 4 Amåhr ’$º$ VwPrM CnmgZm H$aVmo Am{U ’$º$ Vw¶mH$S>oM
gmhmæ`mMr ¶mMZm H$aVmo. 5 (ho à^y!) Amåhmcm gai ‘mJ© XmId. 6 Aem
cmoH$m§Mm ‘mJ© Á¶m§À¶mda VwPm H¥$nmdfm©d Pmcm. 7 (Amåhmcm) ZH$mo ˶m§Mm ‘mJ©
Á¶m§À¶mda VwPm àH$mon Pmcm Am{U Oo ‘mJ©^«ï> Pmco.
gyah-02. Ac-~µH$ah
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X`miy d H¥$nmiy Amho.
1
Acr’$0 cm‘0 ‘r‘0 2 hm A„mhMm J«§W Amho, ¶mV ‘wirM
e§H$m Zmhr. ‘mJ©Xe©Z Amho A„mhMr OmU
(God - Conscious) AgUmè¶m§gmR>r. 3 Oo lX²Ym R>odVmV
(‘mZdr AmH$cZmncrH$S>rc) AÑí¶mda, Am{U (AT>inUo)
àmW©Zm H$arV AgVmV, Am{U Oo H$mhr Amåhr ˶m§Zm {Xco Amho,
˶mVyZ (BVam§da) IM© H$arV AgVmV. 4 Am{U (n¡J§~a!) Omo J«§W
Vwåhmcm àXmZ H$aʶmV Amcm d Oo J«§W Vw‘À¶mnydu (BVa
n¡J§~am§Zm) àXmZ H$aʶmV Amco, gdmªda ÑT> {dídmg R>odVmV
Am{U ‘aUmoÎma OrdZmdahr AT>i lX²Ym R>odVmV. 5 hoM cmoH$
Amnë¶m nmcZH$˶m©Zo (XmIdcoë¶m) gai ‘mJm©da AmhoV.
(AWm©VM) hoM cmoH$ ¶eñdr hmoVrc.
12 Hw$amU
6
Oo g˶mMm AñdrH$ma H$aÊ`mda R>m‘ AmhoV, ˶m§À¶mgmR>r XmoÝhr Jmoï>r gma»¶mM
AmhoV H$s, Vwåhr ˶m§Zm gmdY H$am AWdm H$ê$ ZH$m, Vo (H$Xm{n) lX²Ym YmaU
H$aUma ZmhrV. 7 A„mhZo ˶m§À¶m ‘Zm§Zm, H$mZm§Zm grc (seal) Ho$co Amho, ˶m§À¶m
S>moù¶m§da nS>Xm nS>cocm Amho, (åhUOo Divine signs Vo nmhÿ qH$dm EoHy$ eH$V
ZmhrV). (AmVm) ˶m§À¶mgmR>r (Ho$di) ^¶mdh {ejm Amho.
8
Am{U cmoH$m§V Agohr AmhoV Oo åhUVmV, "Amåhr A„mh d (ݶm¶mÀ¶m)
A§{V‘ {Xdgmda {dídmg R>odVmo.' nU (dñVwV:) Vo {dídmg R>odUmao ZmhrV. 9 Vo
A„mhMr d lX²Ymd§Vm§Mr ’$gdUyH$ H$ê$ nmhVmV, (dñVwV:) Vo ñdV:MrM ’$gdUyH$
H$aV AmhoV. nU ¶m Jmoï>rMr ˶m§Zm OmU Zmhr. 10 ˶m§À¶m A§V:H$aUmV EH$ amoJ Amho
Am{U A„mhZo ˶m§Mm amoJ AmUIr dmT>dcm. ˶m§À¶mgmR>r ¶mVZm‘¶r {ejm Amho,
¶mgmR>r H$s, Vo (OmUrdnyd©H$) ImoQ>o ~mocV AmhoV. 11 Am{U Ooìhm ˶m§Zm gm§{JVco
OmVo, "n¥Ïdrda AamOH$Vm {Z‘m©U H$aʶmcm H$maUr^yV R>ê$ ZH$m.' Voìhm Vo åhUVmV,
"Amåhr Va em§VVoMo àdV©H$ AmhmoV.' 12 gmdYmZ! hoM cmoH$ AZmMmar AmhoV. nU
˶m§Zm ¶m Jmoï>rMr OmUrd Zmhr. 13 Am{U Ooìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmVo, "BVa
lX²Ymd§Vm§à‘mUoM Vwåhr gwX²Ym lX²Ymd§V ~Zm.' Va Vo åhUVmV, "Amåhr ‘yI©
cmoH$m§à‘mUo lX²Ymd§V ~Zm¶Mo H$s H$m¶?' gmdYmZ! dñVwV: hoM cmoH$ ‘yI© AmhoV,
nU Vo (ñdV:À¶m ‘yI© Agʶm{df¶r) AZ{^k AmhoV. 14 Am{U Ooìhm Vo lX²Ymd§Vm§Zm
^oQ>VmV, Voìhm åhUVmV Amåhrhr lX²Ym R>odVmo, nU Ooìhm Amnë¶m g¡VmZr gmWrXmam§Zm
^oQ>VmV (Voìhm ˶m§Mo Añgc ê$n àH$Q> hmoVo), Voìhm Vo åhUVmV, "Amåhr Va Vw‘À¶m
gmo~VM AmhmoV. ˶m cmoH$m§~amo~a (åhUOo lX²Ymd§Vm§~amo~a) Va Amåhr Ho$di WÅ>m
H$arV AgVmo.' 15 A„mh ˶m§Zm ˶m§À¶m WÅ>m H$aʶmÀ¶m H¥$˶mMr {ejm XoʶmgmR>r,
˶m§À¶m ~§S>Imoarcm dmd XoV Amho, (AWm©VM) Vo A§YH$mamV ^aH$Q>V AmhoV. 16 ho
Ago cmoH$ AmhoV Á¶m§Zr gÝ‘mJm©EodOr Hw$‘mJm©Mm A§JrH$ma Ho$cm, Zm ˶m§Mm hm
ì¶dhma ’$cXm¶r R>acm, Zm ˶m§Zm (BVaÌ) ‘mJ©Xe©Z àmá Pmco.
17
˶m§Mr AdñWm ˶m ‘mUgmgmaIr Amho __ Á¶mZo A¾r àÁd{cV Ho$cm, Am{U
Ooìhm ˶m A¾r‘wio g^modVmcMm n[aga àH$me‘mZ Pmcm, Voìhm A„mhZo ˶mÀ¶m
S>moù¶mVrc Á¶moV H$mTy>Z KoVcr Am{U ˶m§Zm {ZImcg A§YH$ma‘¶ AdñWoV gmoSy>Z
{Xco, n[aUm‘r ˶m§Zm H$mhrhr {XgV Zmhr. 18 Vo ~{hao, ‘wHo$ Am{U Am§Yio AmhoV, Vo
(AmVm gÝ‘mJm©H$S>o) naVUma ZmhrV. 19 qH$dm ˶m§Mr AdñWm Aer Amho, Ogo
AmH$memVyZ Vw’$mZ nO©Ý¶d¥ï>r hmoV Amho, ^¶§H$a H$mimoI Amho, {dOm§Mm cIcImQ> d
gyah-2. Ac-~µH$ah 13
Pmco. ’$º$ Bãcrg (satan) cm gmoSy>Z, Ah§H$mamnmoQ>r ˶mZo Vgo H$aʶmg ZH$ma {Xcm.
(AemàH$mao) ˶mZo ñdV:cm ˶m cmoH$m§V gm‘rc H$ê$Z KoVco Oo g˶mcm ZmH$maVmV.
(Q>rn: angels = A„mhMo n[anyU© AmkmnmcZ H$aUmar, A„mhMr EH$ {Z{‘©Vr.)
35
Am{U Amåhr åhUmcmo, "ho AmX‘, Vy Am{U VwPr nËZr ñdJm©V amhm Am{U
˶mVyZ Vwåhmcm Oo H$mhr ImʶmMr BÀN>m hmoB©c, ‘wº$nUo (freely) Im. nU øm EH$m
d¥jmÀ¶m Odi (H$Xm{n) OmD$ ZH$m. (Vwåhr Ago H$amc), Va Vwåhr XþamMmar ~Zmc.'
36
nU g¡VmZmZo ˶m (d¥jmMm ~hH$m{dʶmgmR>r) gmYZê$nr dmna H$ê$Z, ˶mÛmao
XmoKm§Zm MyH$ H$am¶cm cmdcr. AemàH$mao (˶mZo) ˶m§Zm Vo (Á¶m gwI‘¶r AdñWoV)
hmoVo, ˶m AdñWoVyZ ~mhoa H$mT>ʶmg Vmo H$maUr^yV R>acm. Am{U Amåhr ˶m§Zm
åhUmcmo, "CVam BWyZ Imcr, Vwåhr (BWyZ nwT>o) EH$ Xþgè¶mMo eÌÿ Agmc. Am{U EH$m
{ZYm©[aV AdYrn¶ªV n¥Ïdrda Vwåhmcm dmñVì¶ d {Zdm©h H$am¶Mm Amho.' 37 ˶mZ§Va
AmX‘Zo Amnë¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z (àmW©ZoMo) H$mhr eãX {eH$co, A„mhZo ˶mÀ¶m
níMmÎmmnmMm ñdrH$ma Ho$cm. Vmo níMmÎmmnmMm ñdrH$ma H$aUmam d Agr‘ H¥$nmd§V Amho.
38
(Voìhm) Amåhr åhUmcmo, "Vwåhr gd©OU ¶oWyZ Imcr CVam. Am{U Ooìhm Vwåhmcm
‘m¶mH$Sy>Z ‘mJ©Xe©Z àmá hmoB©c, ‘J Oo ‘m¶m ‘mJ©Xe©ZmMo nmcZ H$aVrc Va
(‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV) Vo Zm H$Yr ^¶J«ñV hmoVrc, Zm Xþ:Ir hmoVrc. 39 nU Oo
"g˶' ZmH$maʶmda R>m‘ am{hco, Am{U Am‘À¶m g§Xoem§Zm (Signs having mes-
sages) ImoQ>o R>a{dco, AgoM cmoH$ ZaH$mMo a{hdmgr ~ZUo AQ>i Amho, Am{U Vo
Zoh‘rgmR>r VoWoM amhVrc.'
40
ho BòmB©cÀ¶m d§eOm§Zmo! AmR>dm, ‘r Vw‘À¶mda Ho$coë¶m CnH$mam§Zm, Am{U
‘m¶mer Omo H$ama Vwåhr Ho$cm hmoVm ˶mMo nmcZ H$am. ‘mPm Vw‘À¶mer Omo H$ama Amho
‘r ˶mMr nyV©Vm H$arZ. Am{U Ho$di ‘mPoM ^¶ ~miJm. 41 Am{U ˶mda lX²Ym R>odm
Oo ‘r Vw‘À¶mda àH$Q> Ho$co, (˶mÛmao) ˶mMr g˶Vm à‘m{UV hmoV Amho Oo AmYrnmgyZ
Vw‘À¶mnmer Amho. (˶m‘ܶo ¶oUmè¶m A§{V‘ n¡J§~amMo ^mH$sV dV©dcoco hmoVo.) Am{U
åhUyZ Vwåhr gd©àW‘ g˶ ZmH$maUmao ~Zy ZH$m. Am{U ‘m¶m g§XoedMZm§À¶m ~Xë¶mV
jw„H$ ‘yë` KoD$ ZH$m Am{U ‘mPoM ^¶ ~miJm, (‘mPr OmU R>odm). 42 Am{U
OmUyZ~wOyZ g˶ d Ag˶mMr ^ogi H$ê$ ZH$m Am{U g˶ cndy ZH$m. 43 {Z˶
àmW©Zm H$am (Z‘mµO n‹T>m) Am{U Oµ H$mV X²¶m (spend in charity). Am{U (Z‘mµOm‘ܶo)
Z‘Z H$am (bow down) Z‘Z H$aUmè¶m§gmo~V. 44 Vwåhr cmoH$m§Zm (Va) gËH$‘}
H$am¶cm gm§JVm, (nU) ñdV:À¶m ~m~VrV ‘mÌ Vwåhmcm {dga nS>Vmo. Vwåhr (A„mhÀ¶m)
16 Hw$amU
J«§WmMo dmMZ H$aVm, Vwåhr ~wÕrMm Cn¶moJ H$arV Zmhr H$m? 45 AT>i ghZercVm
Am{U àmW©Zm (Z‘mµO) ¶m§Ûmao (A„mhH$S>o) gmhmæ`mMr ¶mMZm H$am. IamoIa, hr
{dZ¶erc (humble) cmoH$m§ì¶{V[aº$ BVa cmoH$m§gmR>r H$R>rU Jmoï> Amho. 46 Vo
({dZ‘« cmoH$) R>m‘ {dídmg R>odyZ AmhoV H$s, Vo Amnë¶m nmcZH$˶m©cm ^oQ>Uma
AmhoV. Am{U ˶mÀ¶mH$S>oM Vo naVUma AmhoV.
47
ho BòmB©cÀ¶m d§eOm§Zmo! AmR>dm, ‘r Vw‘À¶mda Ho$coë¶m CnH$mam§Zm. Am{U
(˶mMrhr AmR>dU H$am) H$s, ‘r Vwåhmcm BVa gd© cmoH$m§nojm (A{YH$) Jm¡adnyU©
ñWmZ {Xco hmoVo. 48 Am{U ˶m (¶oUmè¶m) {XdgmMo ^¶ (OmU) ~miJm, Ooìhm
H$moUVmhr Ord, Xþgè¶m {OdmÀ`m qH${MVhr Cn¶moJr nS>Uma Zmhr. Zm ˶m§À¶mH$Sy>Z
H$moUmMr ‘ܶñWr ñdrH$macr OmB©c, Zm ‘mo~Xcm KoD$Z H$moUmcm gmoS>co OmB©c. ˶m§Zm
H$moUVohr gmø cm^Uma Zmhr. 49 Am{U (Vr doi AmR>dm) Ooìhm Amåhr {’$aAm¡ZÀ¶m
cmoH$m§nmgyZ Vw‘Mr gwQ>H$m Ho$cr. Á¶m§Zr Vw‘À¶m ‘wcm§Mr h˶m H$ê$Z Am{U Vw‘À¶m
‘wctZm {Od§V R>odyZ Vwåhmcm Ag§»¶ ¶mVZm {Xë¶m. Am{U Vr Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo
KoVcocr EH$ ‘moR>r gÎdnarjm (An awesome trial) hmoVr. 50 Am{U (˶m doioMr
AmR>dU H$am) Ooìhm Amåhr Vw‘À¶mgmR>r g‘wÐ Xþ^§Jcm (cleft the sea) d Vw‘Mr
gwQ>H$m Ho$cr Am{U Vw‘À¶m Ñï>rg‘moa {’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§Zm (g‘wÐmV) ~wS>dyZ Q>mH$co.
51
Am{U (˶m doioMr AmR>dU H$am) Ooìhm Amåhr ‘ygmcm ({gZmB© nd©Vmda) Mmirg
amÌtMo dMZ {Xco. ˶mÀ¶m AZwnpñWVrV Vwåhr (gmoݶmZo ~Z{dcoë¶m) ˶m dmgamcm
Cnmñ¶ ~Z{dco. (Ago H$ê$Z) Vwåhr ‘moR>m JwÝhm H$aUmao ~ZcmV. 52 ‘J ˶mZ§Vahr
Amåhr Vwåhmcm j‘m Ho$cr ¶mgmR>r H$s, Vwåhr H¥$Vk ~Zmdo. 53 Am{U (Vr doihr
AmR>dm), Ooìhm Amåhr ‘ygmcm (Am‘Mm) J«§W d (g˶ Am{U Ag˶m‘ܶo ’$aH$
H$aʶmgmR>r) H$gmoQ>r àXmZ Ho$cr. AemgmR>r H$s, Vwåhmcm ¶mo½¶ ‘mJ©Xe©Z cm^mdo. 54
Am{U Ooìhm ‘ygmZo (B©gmnyd© n¡J~§ a) Amnë¶m cmoH$m§Zm åhQ>c,o "ho ‘m¶m g‘mO~m§YdmZmo!
(oh, my people!) Vwåhr dmgamcm Cnmñ¶ ~ZdyZ IamoIaM ñdV:da A˶mMma
Ho$cm AmhmV. Va AmVm (níMmÎmmnX½Y hmoD$Z) Amnë¶m {Z‘m©Ë¶mH$S>o dim. (ñdV:À¶m
hmVmZo) ñdV:À¶m cmoH$m§‘Yrc Anamܶm§Mr h˶m H$am. Vw‘À¶m {Z‘m©Ë¶mÀ¶m Ñï>rZo
Ago H$aUo Vw‘À¶mgmR>r Mm§Jco Amho.' Voìhm A„mhZo Vw‘À¶m níMmÎmmnmMm ñdrH$ma
Ho$cm. {Z…g§e` Vmo dma§dma j‘m H$aUmam Am{U X`miy Amho. 55 Am{U (AmR>dm),
Ooìhm Vwåhr åhUmcm hmoVm H$s, ho ‘ygm! Omon¶ªV Amåhr A„mhcm à˶j nmhV Zmhr,
Vmon¶ªV Amåhr Vw¶mda H$moU˶mhr àH$mao {dídmg R>odUma Zmhr. ˶mdoiog EH$m
gyah-2. Ac-~µH$ah 17
{gÕ hmoVo, Oo ˶m§À¶mH$S>o Amho. (n¡J§~a!) Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm, "Vwåhr Oa (Iao)
lÕmd§V hmoVm, Va AmYrÀ¶m n¡J§~am§Mr h˶m H$m H$arV hmoVm? 92 Am{U ‘ygm
Vw‘À¶mH$S>o g˶mMo ñnï> g§Ho$V KoD$Z Amcm hmoVm, (nU ñnï> g§Ho$V AgVmZmhr)
Vwåhr ˶mÀ¶m AZwnpñWVrV dmgamcm Cnmñ¶ ~Zdco. Am{U Vwåhr A˶mMmar ~ZcmV.'
93
Am{U (Vr doi AmR>dm), Ooìhm Amåhr "Vya' nd©Vmcm C§M Yê$Z Vw‘À¶mH$Sy>Z ÑT>
dMZ (Solemn pledge) KoVco hmoVo. (Voìhm Amåhr Vwåhmcm åhUmcmo hmoVmo), "Oo
H$mhr Amåhr Vwåhmcm {Xcoco Amho Vo gd©e{º${Zer KÅ> Yê$Z R>odm Am{U cjnyd©H$
EoH$m.' ˶mda Vo åhUmco, "Amåhr EoH$co Amho, nU (¶m AmkoMo) nmcZ Amåhr H$aV
Zmhr.' Am{U ˶m§À¶m lÕmhrZVo‘wio dmgamÀ¶m ào‘mZo ˶m§À¶m ‘ZmV Ka Ho$co hmoVo.
Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm, "Oa IamoIa Vwåhr lÕmd§V Agmc, Va {H$Vr dmB©Q> Amho Vr Jmoï>,
Oo H$aʶmMr "Vw‘Mr lÕm' Vwåhmcm AmXoe XoVo.' 94 ˶m§Zm gm§Jm, "‘¥Ë¶wníMmV
OrdZmVrc A„mhH$S>o Agcoco {R>H$mU (an afterlife with God) BVa cmoH$m§gmR>r
ZgyZ Ho$di Vw‘À¶mMgmR>r Amho. (Agm Vw‘Mm Xmdm Agoc), Va ‘¥Ë`y (àmár)Mr
BÀN>m ~miJm, (Ago H$am) Oa Vwåhr (Vw‘À¶m Xmì¶mV) Iao Agmc.' 95 na§Vw
˶m§À¶m hmVm§Zr Oo H$mhr nwT>o nmR>dcoco Amho, (˶mMr ˶m§Zm OmUrd Amho), ˶m‘wio Vo
‘¥Ë¶yMr H$Xm{n BÀN>m ~miJUma ZmhrV. Am{U A„mh XþamMmè¶m§Zm nyU©nUo AmoiIyZ
Amho. 96 Am{U {ZpíMVM Vwåhmcm Ago {XgyZ ¶oB©c H$s, ˶m§Zm gd© cmoH$m§nojm ¶m
(Eo{hH$) OrdZmMm A{YH$ cmo^ Amho, Am{U AZoHo$ídadmXr cmoH$m§nojmhr A{YH$.
˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$mMr Aer BÀN>m AgVo H$s, Amnë¶mcm hOma dfmªMo Am¶wî¶
cm^mdo, nU ˶m§Zm Oar Ago XrK© Am¶wî¶ {‘imco, Var ˶m§Mr (‘¥Ë¶wníMmV OrdZmVrc)
{ejonmgyZ gwQ>H$m e³¶ Zmhr. Am{U Vo Oo H$mhr H$aV AmhoV Vo gd© A„mh nmhV
Amho.
97
(n¡J§~a!) Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm, "Omo H$moUr (A„mhMm XÿV Agcoë¶m) {O~«rcMm
eÌÿ Amho. (˶mZo ho OmUyZ ¿¶m¶cm hdo) H$s, {O~«rcZo A„mhÀ¶m AmXoemZwgma hm
(g§Xoe) Vw‘À¶m öX¶nQ>cmda AdVrU© Ho$cm Amho. Omo ¶m AJmoXaÀ¶m (àH${Q>V
g§Xoem§n¡H$s Oo Vw‘À¶mH$S>o Amho) ˶mMr g˶Vm à‘m{UV H$aVmo. Am{U hm (g§Xoe)
lÕmd§Vm§gmR>r ‘mJ©Xe©Z d ew^dmVm© Amho. 98 Omo H$moUr A„mhMm Am{U ˶mÀ¶m
XÿVm§Mm Am{U ˶mÀ¶m n¡J§~am§Mm Am{U {O~«rc d {‘H$mB©cMm eÌÿ Amho. (˶m§Zr ZrQ>
OmUyZ ¿¶mdo) H$s, A„mh Aem lÕmhrZm§Mm (those who deny the Truth) eÌÿ
Amho.' 99 Am{U {Z…g§e` Amåhr Vw‘À¶mH$S>o ñnï> g§Ho$V nmR>dco AmhoV. Am{U
gyah-2. Ac-~µH$ah 23
Adkm H$aUmè¶m§ì¶{V[aº$ Aݶ H$moUrhr ˶mda A{dídmg Xe©drV Zmhr. 100 Ago
(˶m§À¶m~m~VrV) H$m hmoVo H$s, Ooìhmhr Vo (A„mhcm) dMZ XoVmV, ˶m§À¶m‘Yrc
EH$ JQ> Vo dMZ ‘moSy>Z Q>mH$Vmo, (cast it aside)? (H$maU) ˶m§À¶mn¡H$s AZoH$OU
{dídmg R>odUmao ZmhrV. 101 Am{U (AmVm) Ooìhm ˶m§À¶mH$S>o A„mhH$Sy>Z EH$ n¡J§~a
Amcm, ˶mMr g˶Vm {gÕ H$aUmam, Oo ˶m§À¶mH$S>o (AmYrnmgyZ) Amho. Voìhm
J«§WYmaH$ cmoH$m§n¡H$s EH$m JQ>mZo A„mhÀ¶m J«§Wmcm nmR>r‘mJo ’o$Hy$Z XoʶmMr H¥$Vr Ho$cr.
(åhUOo nyU©nUo ˶mH$S>o Xþc©j Ho$co), Ogo ˶m§Zm H$mhr ‘mhrVM ZìhVo.
102
Am{U Vo ˶m Jmoï>rÀ¶m ‘mJo cmJco, Oo g¡VmZ gwc‘o mZÀ¶m emgZH$mimV (ImoQ>no UmZo
gwc‘o mZer OmoS>yZ) nR>U H$arV AgV. gwc‘o mZ AlÕmd§V ZìhVm Va ho g¡VmZr cmoH$
AlÕmd§V hmoV.o Vo cmoH$m§Zm OmXÿQ>mUo m {eH$drV AgV Am{U Vo ˶m Jmoï>rÀ¶m ‘mJo cmJco Oo
~°~rcmoZ‘ܶo XmoZ B©eXÿV (angels) hmê$V d ‘mê$V da àH$Q> H$aʶmV Amco hmoV.o nU ˶m
XmoKm§Zr Amåhr narjoÀ`m ñdê$nmV {Z¶wº$ AmhmoV Ago gm§{JVë¶m{edm¶ H$moUmcmhr H$mhrhr
{eH$dco Zmhr. Vo åhUV AgV H$s, Vwåhr (B©ídar¶ ‘mJ©Xe©Zmcm) ZmH$mê$ ZH$m. nU ˶m
cmoH$m§Zr ˶m§À¶mH$Sy>Z Vr {eH$dU KoVcr Am{U ˶mÛmao nVr-nËZtV ‘V^oX {Z‘m©U H$ê$Z
(g§gma CX²ÜdñV H$am¶Mo), nU A„mhÀ¶m AZwk{o edm¶ Vo ˶mÛmao H$moUmcm BOm nmohmoMdy
eH$V ZìhVo. (CcQ>njr) Vo Aem Jmoï>r {eH$V hmoV,o Á¶m‘wio ˶m§Mo ñdV:MoM ZwH$gmZ
hmoBc
© , nU cm^ ‘mÌ hmoUma Zmhr. Vo ho Mm§Jë¶màH$mao OmUV hmoVo H$s, Omo H$moUr ho
(OmXÿQ>mÊo ¶mMo) kmZ àmá H$aoc ˶mÀ¶mgmR>r ‘¥Ë¶wníMmV OrdZmVrc (Mm§Jë¶m Jmoï>rV)
H$moUVmhr dmQ>m AgUma Zmhr. Am{U {ZpíMVnUo Vo dmB©Q> Amho, Á¶mgmR>r ˶m§Zr ñdV:À¶m
AmËå¶m§Zm {dH$co Amho. ˶m§Zm ¶mMr OmUrd AgVr Va {H$Vr ~ao Pmco AgVo. 103 Am{U
Oa Vo lÕmdmZ ~Zco AgVo Am{U A„mhMo ^¶ ~miJyZ AmMaU Ho$co AgVo Va
A„mhH$Sy>Z {ZpíMVM ˶m§Zm Mm§Jco ’$i {‘imco AgVo. ˶m§Zm ¶mMr OmUrd Pmcr AgVr
Va {H$Vr ~ao Pmco AgVo.
104
ho lÕmd§Vm§Zmo! (n¡J§~am§er ~mocVmZm) "Amåhmcm EoH$m' (amBZm) Ago åhUy
ZH$m Va "Am‘À¶mH$S>o ~Km' (CÝOZm©) Ago åhUm. Am{U (nyU© cj XoD$Z) EoH$m.
Am{U ({ZpíMVM) lÕmhrZ cmoH$m§gmR>r ŠcoeXm`H$ {ejm Amho.
(Q>rn: lÕmhrZ cmoH$m§n¡H$s H$mhr OU " amBZm' ¶m eãXmMm XrK© Cƒma H$am¶Mo __ "amB©Zm' Á¶mMm AW©
hmoVmo, ""ho Am‘À¶m Jwam»¶m'' Va Aem g§{X½Y eãXmMm Cn¶moJ Q>miʶmMr Amkm A„mhZo {Xcr.)
105
Á¶m cmoH$m§Zr "g˶' ZmH$maco ‘J Vo (AmYrMo) J«§WYmaH$ (followers of
the earlier revelations) AgmoV H$s, AZoHo$ídadmXr cmoH$ AgmoV, ˶m§Zm dmQ>Vo
24 Hw$amU
Am{U Vo gd© B©ídar¶ J«§WmMo dmMZ H$aVmV. Am{U Á¶m§À¶mH$S>o (J«§WmMo) kmZ Zmhr Vo
XoIrc AgoM åhUVmV. na§Vw Á¶m~m~VrV ¶m§À¶mV ‘V^oX AmhoV ˶m Jmoï>tMm
{ZdmS>m A„mh nwZéËWmZmÀ¶m {Xder H$arc. 114 ˶mnojm ‘moR>m A˶mMmar H$moU Agy
eH$Vmo? Omo A„mhÀ¶m ‘erXr‘Ü`o (house of worship) A„mhMo Zm‘ñ‘aU
H$aʶmg à{V~§Y H$aVmo Am{U ˶m§Mm {dÜd§g H$aʶmMm à¶ËZ H$aVmo. ˶m§Mr AdñWm
Va Aer ìhm¶cm nm{hOo hmoVr H$s, Vo A„mhÀ¶m ‘erXr‘Ü`o ^rV-^rV àdoe H$arV
AmhoV. ˶m§À¶mgmR>r ¶m OJmV AdhocZm (disgrace) Amho Am{U ‘¥Ë¶wníMmV
OrdZmV Va H$R>moa {ejm Amho. 115 nyd© Am{U npíM‘ (gd© {Xem) A„mhÀ¶mM
AmhoV. (˶m‘wio) Vwåhr {OH$S>o dimc {VH$S>o Vwåhr A„mher gm‘moao ìhmc. {Z…g§e`
A„mh gd©ì¶mnr Am{U gd©k (all pervading and all knowing) Amho. 116
Am{U Vo åhUVmV A„mhZo (ñdV:gmR>r EH$) nwÌ ~Z{dcm Amho (Agr‘ Amho ˶mMr
‘{h‘m!) Vmo Aem Jmoï>rnmgyZ n{dÌ Amho. AmH$me Am{U O‘rZ ¶m§‘ܶo Oo H$mhr Amho
Vo A„mhMoM Amho Am{U gd©OU (nyU© lÕoZo) ˶mMoM AmkmYmaH$ AmhoV. 117 VmoM
AmH$me Am{U O‘rZ ¶m§Mm AmÚàdV©H$ (originator) Amho. Am{U Ooìhm Vmo
H$moUVrhr Jmoï> ApñVËdmV AmUy BpÀN>Vmo. Voìhm Vmo {VÀ¶m~m~VrV ’$º$ Amkm XoVmo
H$s, "ApñVËdmV ¶o.' Am{U Vr Jmoï> ApñVËdmV ¶oVo.
118
Am{U Á¶m§Zm kmZ Zmhr Vo cmoH$ åhUVmV, "A„mh Am‘À¶mer H$m g§^mfU
H$arV Zmhr, qH$dm ˶mMo (H$mhr M‘ËH$m[aH$) g§Ho$V Am‘À¶mH$S>o H$m ¶oV ZmhrV?'
˶m§À¶m AmYrMo cmoH$ XoIrc AJXr AemM àH$maÀ¶m Jmoï>r ~mocV hmoVo. ˶m gdmªMr
A§V:H$aUo EH$ gmaIrM AmhoV, Amåhr {ZpíMVM Am‘Mo g§Ho$V (signs) CKS>
Ho$coco AmhoV, Aem cmoH$m§gmR>r Oo AT>i lÕm ~miJyZ AmhoV. 119 (n¡J§~a!) Amåhr
Vwåhmcm ew^dmVm© XoUmam d gmdYmZVoMr gyMZm XoUmam ~ZdyZ, g˶mÀ¶m g§Xoemgh
nmR>{dco Amho. ZaH$mV OmUmè¶m cmoH$m§~Ôc Vw‘À¶mer {dMmanyg Ho$cr OmUma Zmhr.
(åhUOo Vwåhmcm O~m~Xma Yaco OmUma Zmhr). 120 Á¶y qH$dm {¼ñVr Vw‘À¶mer
H$Xm{n g§Vwï> hmoUma ZmhrV, Omon¶ªV Vwåhr ˶m§Mm ‘mJ© AZwgaV Zmhr. Vwåhr ˶m§Zm
Ago gm§Jm, {ZpíMVnUo A„mhMo ‘mJ©Xe©Z hoM Iao ‘mJ©Xe©Z Amho. Am{U Vw‘À¶mH$S>o
Amcoë¶m ¶m kmZmZ§Vahr Vwåhr ˶m§À¶m A{Zï> BÀN>m§Mo AZwgaU Ho$co, Va A„mhnmgyZ
dmMdUmam H$moUr {‘Ì qH$dm gmhmæ`H$Vm© Vwåhmcm {‘iUma Zmhr. 121 Amåhr Á¶m
cmoH$m§Zm J«§W àXmZ Ho$cm Amho, Vo cmoH$ ˶mMo Aem àH$mao AZwgaU H$arV AmhoV, Á¶m
àH$mao ˶mMo AZwgaU H$am¶cm hdo. hoM Vo cmoH$ AmhoV, Oo ˶mda (Iè¶m AWm©Zo)
26 Hw$amU
lÕm ~miJyZ AmhoV. Am{U Oo (˶m revealed g˶mMm) AñdrH$ma H$aUmao AmhoV,
VoM cmoH$ ZwH$gmZ àmá H$aUmao AmhoV.
122
ho BòmB©cÀ¶m d§eOm§Zmo! AmR>dm, ‘r Vw‘À¶mda Ho$coë¶m CnH$mam§Zm, (Am{U
Vohr AmR>dm) H$s, ‘r Vwåhmcm gd© OZg‘wXm¶m§da à{Vð>oMo ñWmZ {Xco. 123 Am{U ˶m
{XdgmMo ^¶ ~miJm (OmU R>odm), Á¶m {Xder H$moUVmhr Ord Xþgè¶m {OdmÀ`m
A{O~mV Cn¶moJr ¶oUma Zmhr qH$dm ˶mÀ¶mH$Sy>Z ˶mcm ‘wº$ H$aʶmgmR>r H$mhrhr
(ransom) ñdrH$maco OmUma Zmhr. Am{U H$moUmMrhr ‘ܶñWr ˶m§À¶m Cn¶moJr
nS>Uma Zmhr, Zm ˶m§Zm gmhmæ` Ho$co OmUma. 124 Am{U Vr doi AmR>dm, Ooìhm
B~«mhr‘Mr ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©Zo H$mhr Jmoï>t‘ܶo narjm KoVcr; Voìhm ˶mZo ˶m§Mo nyU©
nmcZ Ho$co. ˶mda A„mhZo åhQ>co "‘r Vwcm gd© cmoH$m§Mm Zm¶H$ (B‘m‘) ~ZdrZ,
B~«mhr‘Zo {dMmaco: Am{U ‘m¶m g§VVr‘YyZ? (gwÕm Vy Zm¶H$ ~Z{derc Zm?).
A„mhZo CÎma {Xco, "‘mPm dm`ÚmV (covenant) XþamMmar cmoH$m§Mm g‘mdoe Zmhr.'
125
Am{U (Vr doi AmR>dm), Ooìhm Amåhr ¶m Kamcm (H$m~mJ¥hmcm) cmoH$m§gmR>r
(Am§Vaamï´>r¶ ñVamda) EH${ÌV ¶oD$Z àmW©Zm H$aʶmMo ñWmZ, VgoM em§VrñWmZ åhUyZ
{ZpíMV Ho$co, Am{U AmXoe {Xcm H$s, B~«mhr‘ Á¶m OmJoda C^m hmoVm ˶m OmJocm
àmW©ZmñWmZ ~Zdm. Am{U Amåhr B~«mhr‘ d Bñ‘mB©c ¶m§Zm Aer Amkm Ho$cr H$s, ¶m
‘m¶m Kamcm (H$m~mcm) n[aH«$‘m H$aUmè¶m§gmR>r Am{U ˶mV CnmgZm H$aʶmgmR>r
¶oD$Z Wm§~coë¶m§gmR>r Am{U àmW©ZoV dmHy$Z Z‘Z (bowing down) H$aUmè`m§gmR>r
Am{U ZV‘ñVH$ hmoUmè¶m§gmR>r ñdÀN> R>odm. 126 Am{U B~«mhr‘Zo àmW©Zm Ho$cr, "ho
‘m¶m nmcZH$˶m©! ¶m ñWmZmcm em§VrMo ZJa ~Zd, Am{U ¶mVrc Oo {Zdmgr
A„mhda Am{U ݶm¶mÀ¶m A§{V‘ {Xdgmda {dídmg R>odVrc ˶m§À¶m CnOr{dHo$gmR>r
’$io àXmZ H$a.' ˶mda A„mhZo CÎma {Xco, "g˶ ZmH$maUmè`m (lÕmhrZm§Zm) XoIrc
‘r H$mhr H$mi cm^ XoB©Z, nU eodQ>r ˶m§Zm A¾rÀ¶m {ejoH$S>o KoD$Z OmB©Z, Am{U
IamoIaM Vo dmB©Q> {R>H$mU Amho.'
127
Am{U Ooìhm B~«mhr‘ d Bñ‘mB©c (A„mhMo Ka = H$m~m) ¶m KamMm nm¶m
aMV hmoVo. (d ho H$aVmZm) Aer àmW©Zm H$arV hmoVo, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©!
(Am‘Mr) hr (godm) ñdrH$ma H$a. {Z…g§e`, VyM Amhog gd© H$mhr EoH$Umam Am{U
gd© H$mhr OmUUmam, (gd©k)! 128 ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Amåhmcm VwPm AmkmYmaH$
~Zd, Am{U Am‘À¶m g§VVrnmgyZ XoIrc VwPm AmkmYmaH$ Agcocm g‘mO {Z‘m©U
H$a. Am{U Amåhmcm Am‘Mo CnmgZoMo ‘mJ© XmId, Am{U Am‘À¶mda (VwPr)
gyah-2. Ac-~µH$ah 27
H¥$nmÑï>r R>od. (Am{U Amåhmcm j‘m H$a) Am{U VyM (dma§dma) j‘m H$aUmam d X¶miy
Amhog. 129 ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Vy ˶m§À¶m‘YyZM EH$ Agm n¡J§~a C^m H$a Omo
VwPo g§Xoe ˶m§Zm EoH$drc Am{U ˶m§Zm J«§W Am{U kmZ ¶m§Mr {eH$dU XoB©c Am{U
(˶mÛmao) ˶m§Mo {MÎm ewÕ H$ê$ eHo$c. {Z…g§e` Vy gd©e{º$‘mZ Am{U (Iam)
~w{Õd§V Amhog.'
130
Am{U Omo gd©ñdr ‘yI© Amho ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moU B~«mhr‘Mm Y‘© gmoSy>
eHo$c? ¶m OJmV Amåhr ˶mMr {ZdS> Ho$cr hmoVr, Am{U {ZpíMVnUo ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m
OrdZmV (post-death life) ˶mMo ñWmZ gÝ‘mJ© AZwgaUmè¶m§‘ܶo Agoc. 131
Ooìhm ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©Zo ˶mcm åhQ>co, "eaU ¶o' (ñdV:cm g‘{n©V H$a), ˶mda
Vmo åhUmcm, "‘r gd© OJm§À¶m nmcZH$˶m©cm eaU Amcmo Amho.' 132 B~«mhr‘Zo
Amnë¶m nwÌm§Zm Am{U VgoM ¶mµHy$~Zo XoIrc Amnë¶m nwÌm§Zm (A„mhcm g‘{n©V
OrdZ ì¶VrV H$aʶmMm) CnXoe Ho$cm, "ho ‘m¶m nwÌm§Zmo, A„mhZo ¶mM Y‘m©Mr {ZdS>
Vw‘À¶mgmR>r Ho$cr Amho. åhUyZ Vwåhr nyU©nUo A„mhcm g‘{n©V Agmc Aem
AdñWoì¶{V[aº$ (åhUOoM Bñcm‘ {edm¶) BVa AdñWoV ‘¥Ë¶y Vwåhmcm JmRy> Z¶o.
(åhUOo Zoh‘r g‘{n©V AdñWoV amhm ¶oWnmdoVmo H$s, Vwåhmcm ‘¥Ë¶y ¶oB©c).' 133 (ho
BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zmo!) ˶mdoir Vwåhr hOa hmoVm H$m, Ooìhm ¶mµHy$~À¶m ‘¥Ë¶yMr doi
Amcr hmoVr? d Vmo Amnë¶m nwÌm§Zm åhUmcm, "‘m¶mZ§Va Vwåhr H$moUmMr CnmgZm
H$amc?' ˶mda Vo CÎmaco, "Amåhr ˶mM Cnmñ¶mMr CnmgZm H$ê$, Á¶mMr Vwåhr d
Vw‘Mo nyd©O B~«mhr‘ d Bñ‘mB©c Am{U BghmµH$ CnmgZm H$arV Amcoco AmhoV. VmoM
EH$‘od CnmgZo¶mo½¶ Amho, ˶mcmM Amåhr g‘{n©V Pmcocmo AmhmoV.' 134 hm Aem
cmoH$m§Mm EH$ dJ© hmoVm, Omo ‘¥Ë`y nmdcm Amho. ˶m§Zr Or (H$‘©ê$nr) H$‘mB© Ho$cr Vr
˶m§À¶mgmR>r Amho Am{U Vwåhr Or H$‘mB© Ho$cr Vr Vw‘À¶mgmR>r Agoc. Am{U ˶m§Zr
Oo H$mhr Ho$co ˶m~Ôc Vw‘À¶mH$S>o {dMmaUm Ho$cr OmUma Zmhr.
135
Am{U Vo åhUVmV, "Vwåhr Á¶y AWdm {¼ñVr ìhm, åhUOo Vwåhmcm gÝ‘mJ©
{‘ioc.' (n¡J§~a!) Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm, "H$Xm{n Zmhr, Amåhr Va B~«mhr‘À`m Y‘m©Mo
AZwgaU H$aVmo. Omo gX¡d A„mhcm g‘{n©V hmoVm. Vmo AZoHo$ídadmXr cmoH$m§n¡H$s
ZìhVm'. 136 Vwåhr (˶m§Zm) gm§Jm H$s, Amåhr A„mhda Am{U Am‘À¶mH$S>o Oo àH$Q>
H$aʶmV Amco Amho ˶mda, Am{U B~«mhr‘ d Bñ‘mB©c d BghmµH$ d ¶mµHy$~ d ˶mMr
‘wco (his descendants) ¶m§À¶mH$S>o Oo àH$Q> H$aʶmV Amco ˶mda, Am{U ‘ygm d
B©gm (¶oey) ¶m§Zm Oo H$mhr XoʶmV Amco hmoVo ˶mda, Am{U BVa gd© n¡J§~am§Zm ˶m§À¶m
28 Hw$amU
nmcZH$˶m©H$Sy>Z Oo H$mhr XoʶmV Amco hmoVo ˶mda lÕm R>odVmo. ˶m gd© n¡J§~am§Xaå¶mZ
Amåhr H$moUVmM ^oX^md H$arV Zmhr. Am{U Amåhr ñdV:cm, A„mhcm g‘{n©V
H$aVmo. 137 Am{U Vwåhr Ogo lÕmd§V AmhmV VgoM Vo lÕmd§V ~Zco VaM Vo gÝ‘mJu
cmJco. nU Oa ˶m§Zr nmR> {’$adcr, Va OmUyZ ¿¶m H$s, ˶m§Zr ^¸$‘ {damoYmMm ‘mJ©
Adc§{~cm. A„mh {ZpíMVnUo Vw‘Mo ˶m§À¶mnmgyZ ajU H$aʶmg g‘W© Amho.
A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho, (gd©k Amho). 138 gm§Jm,
"Amåhr (Am‘À¶m OrdZmcm) A„mhÀ¶m a§JmV a§JdyZ KoVco, Am{U A„mhÀ¶m
a§Jmnojm loð> a§J H$moUVm AgUma? Amåhr Ho$di ˶mMrM CnmgZm H$aUmao AmhmoV.'
139
Vwåhr (Á¶y Am{U {¼ñVr cmoH$m§Zm) gm§Jm, "A„mhg§~§YmZo Vwåhr Am‘À¶mer dmX
KmcVm? "Vmo' Va Am‘Mmhr nmcZH$Vm© Amho Am{U Vw‘Mmhr nmcZH$Vm© Amho. Am‘Mr
H$‘} Am‘À¶mgmR>r AmhoV Am{U Vw‘Mr H$‘} Vw‘À¶mgmR>r AmhoV. Am{U Amåhr
(àm‘m{UH$nUo) ˶mcmM g‘{n©V AmhmoV. 140 B~«mhr‘ d Bñ‘mB©c d BghmµH$ d ¶mµHy$~
d ˶mMr ‘wco Á¶y qH$dm {¼ñVr hmoVr Ago Vw‘Mo åhUUo Amho H$m?' (Vwåhr ˶m§Zm)
gm§Jm, "Vwåhmcm OmñV ‘mhrV Amho H$s A„mhcm? Am{U ˶mnojm A{YH$ Xþï> AmUIr
H$moU Agy eH$Vmo, Omo A„mhH$Sy>Z Amcocr gmj XS>dyZ R>ody BpÀN>Vmo? Am{U Vwåhr Oo
H$mhr H$arV AmhmV ˶m~Ôc A„mh AZ{^k Zmhr.' 141 hm Aem cmoH$m§Mm EH$ dJ©
hmoVm Omo Amncm H$m¶©H$mi nyU© H$ê$Z ‘¥Ë¶y nmdcm Amho. ˶m§Zr Oo H$‘mdco Vo
˶m§À¶mgmR>r Amho Am{U Vwåhr Oo H$‘mdco Vo Vw‘À¶mgmR>r Amho. Am{U ˶m§Zr Oo
H$mhr Ho$co, ˶m~Ôc (n¡J§~a) Vwåhmcm {dMmaUm Ho$cr OmUma Zmhr.
142
AmVm ‘yI© cmoH$ Adí¶ Ago åhUVrc H$s, nydu Á¶m {XeoH$S>o ({µH$~ë¶mH$S>o
= direction of prayer) Vm|S> H$ê$Z ho cmoH$ AmÎmmn`ªV àmW©Zm H$arV Amco, Vr
{Xem ¶m cmoH$m§Zm H$m ~Xcmdr cmJcr? (Vwåhr ˶m§Zm) gm§Jm, "nyd© Am{U npíM‘
(gd© {Xem) A„mhÀ`mM AmhoV. Á¶m§Zm gai ‘mJ© XmIdmdm Aer ˶mMr BÀN>m
AgVo ˶m§Zm Vmo Vgm ‘mJ© XmIdVmo.' 143 (lÕmd§Vm§Zmo!) AemàH$mao Amåhr Vwåhmcm
‘ܶ‘ ñWmZ Agcoco OmVrg‘yh (middle nation) ~Z{dco. ho ¶mgmR>r H$s, Vwåhr
(‘mZdOmVrda B©ídamH$Sy>Z Amcoë¶m g˶mMr) gmj XoUmao ~Zm Am{U n¡J§~a Vw‘À¶mda
gmj XoUmam Agoc. (n¡J§~a!) Or àmW©Zm-{Xem Vwåhr AZwgaV hmoVm, Vr Amåhr ¶m
CÔoemZo {ZpíMV Ho$cr hmoVr H$s, (Ooìhm Vr ~Xccr OmB©c Voìhm) Amåhmcm ho nmhVm
¶oB©c H$s, H$moU n¡J§~amMo AZwgaU H$aVmo Am{U H$moU nmR> {’$a{dVmo. Am{U A„mhZo
Á¶m§Zm gÝ‘mJ© XmIdcocm Amho, ˶m cmoH$m§ì¶{V[aº$ BVam§gmR>r ho ’$ma H$R>rU Amho.
gyah-2. Ac-~µH$ah 29
A„mh Agm Zmhr H$s, Vmo Vw‘Mr lÕm ì¶W© OmD$ XoB©c. IamoIa A„mh hm cmoH$m§da
H$éUm H$aUmam (d) H¥$nmerc Amho.
144
(n¡J§~a!) Amåhr Vwåhmcm Amncm Moham dma§dma AmH$memH$S>o (For guid-
ance) {’$adVmZm nmhV AmhmoV. åhUyZ Amåhr Vwåhmcm {ZpíMVnUo ˶m àmW©ZoÀ¶m
{XeoH$S>o didy Or Vwåhmcm A{YH$ {à¶ Amho. Va AmVm Vwåhr Vw‘Mm Moham H$m~mÀ¶m
(the inviolable place of worship) {XeoZo didm. Am{U Vwåhr (gd©) {OWo
Hw$R>o Agmc Amnco Mohao (àmW©ZogmR>r) ˶mM {XeoV didm. Am{U Á¶m§Zm J«§W XoʶmV
Amcocm Amho Vo Mm§Jë¶m àH$mao OmUVmV H$s, ho ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoco g˶
Amho. Am{U Vo Oo H$mhr H$aV AmhoV ˶m{df¶r A„mh ‘wirM AZ{^k Zmhr. 145
Am{U Á¶m§Zm AmYr J«§W XoʶmV Amcocm Amho ˶m cmoH$m§g‘moa Vwåhr gd© à‘mU
(signs) àñVwV Ho$co Var Vo Vw‘À¶m àmW©Zm {XeoMo AZwgaU H$aUma ZmhrV. Am{U
Vwåhrhr ˶m§À¶m àmW©Zm {XeoMo AZwgaU H$ê$ eH$V Zmhr. Am{U ˶m§À¶mn¡H$s H$moUrhr
BVa (JQ>mVrc) cmoH$m§À¶m "àmW©Zm {XeoMo' AZwgaU H$aV Zmhr. Am{U Vwåhmcm kmZ
àmá Pmë¶mZ§Va ˶m§À¶m Anojm§Mo AZwgaU H$amc Va {Z…g§e` Vwåhr A˶mMmar
cmoH$m§‘ܶo gm‘rc ìhmc. 146 (Vw‘À¶mnydu) Á¶m§Zm Amåhr J«§W {Xcm hmoVm, Vo (¶m
J«§Wmcmhr) Aem àH$mao (A„mhMm J«§W Agë¶mMo) AmoiIyZ AmhoV, Ogo Vo Amnë¶m
nwÌm§Zm AmoiIVmV. na§Vw {ZpíMVM ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr cmoH$ OmUyZ~wOyZ ho "g˶'
XS>nV AmhoV. 147 Oo Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoco Amho, VoM "g˶' Amho. Va
Vwåhr ˶m{df¶r e§H$m ~miJUmè¶m§n¡H$s hmoD$ ZH$m.
148
à˶oH$ ì`º$sMo EH$ cú¶ AgVo Am{U Vmo ˶m {XeoZo nwT>o OmVmo. Va Vwåhr
gËH$‘} H$aʶmÀ¶m ~m~VrV EH$‘oH$m§er ñnYm© H$am. Vwåhr Hw$R>ho r Agm, A„mh Vwåhm
gdmªZm Amnë¶mg‘moa EH$Ì AmUoc. {Z…g§e` A„mh Oo BpÀN>Vmo Vo gd© H$aʶmMo
gm‘϶© ˶mÀ¶mH$S>o Amho. 149 Vwåhr H$moU˶mhr {R>H$mUmhÿZ ~mhoa nS>cmV Var Amncm
Moham (àmW©ZÀo ¶m doigo ) n{dÌ ‘erX (H$m~mÀ¶m) {XeoZo didm H$maU hm (AmXoe
åhUOo) Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoco g˶ Amho. Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV
˶m~m~VrV A„mh AZ{^k Zmhr. 150 Vwåhr H$moU˶mhr {R>H$mUmhÿZ ~mhoa nS>cmV Var
(àmW©ZÀo ¶m doigo ) Amncm Moham n{dÌ ‘erXrÀ¶m {XeoZo didm Am{U Vwåhr {OWo Hw$R>o
Agmc Amnco Mohao {VH$S>Mo didm. (¶m g§~Y§ mZo) XþamMmar cmoH$m§ì¶{V[aº$ BVa cmoH$
Vw‘À¶m {déÕ dmXmMm ‘wÔm (argument) {Z‘m©U H$aUma ZmhrV. Va Vwåhr ˶m§Mo ^¶
Z ~miJVm ‘mPoM ^¶ ~miJm. ho ¶mgmR>r H$s, Vw‘À¶mda ‘cm ‘mPm AZwJh« (bless-
30 Hw$amU
ings) nyU© H$aVm ¶mdm Am{U Vwåhmcm gÝ‘mJ© àmá ìhmdm. 151 Á¶m àH$mao Amåhr
Vw‘À¶m‘YyZM EH$ n¡J~§ a (messenger) Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dcm Amho, Omo Am‘Mm
g§Xeo Vwåhmcm EoH$dVmo Amho, Vw‘Mo (‘Z) ewÕ H$arV Amho, Am{U Vwåhmcm (A„mhÀ¶m)
J«W§ mMr d {ddoH$mMr (wisdom) {eH$dU XoV Amho. Vwåhmcm ˶m Jmoï>tMo {ejU XoV
Amho. Á¶m Vwåhr OmUV ZìhVm. 152 åhUyZ Vwåhr ‘mPo ñ‘aU H$am Am{U ‘rhr Vw‘Mo
ñ‘aU R>do rZ, Am{U ‘mÂ`mà{V (Zoh‘r) H¥$Vk Agm d ‘mÂ`mà{V H¥$V¿Z hmoD$ ZH$m.
153
ho lÕmd§Vm§Zmo! ghZercVm Am{U àmW©Zm (Z‘mµO) ¶m§À¶mÛmao (A„mhH$S>o)
gmhmæ`mMr ¶mMZm H$am. {Z…g§e` A„mh ghZercVm ~miJUmè¶m cmoH$m§~amo~a AgVmo.
154
Oo cmoH$ A„mhÀ¶m H$m¶m©V (in God's cause) ‘maco OmVmV, ˶m§À¶m~m~VrV
Vo ‘¥V AmhoV Ago åhUy ZH$m. Vo Va {Od§V AmhoV, nU Vwåhmcm ˶mMr OmUrd hmoV
Zmhr. 155 Amåhr Adí¶ Vw‘Mr H$gmoQ>r nmhÿ __ ^¶, ^yH$, Or{dV d {dÎm hmZr d
’$im§Mr hmZr (loss of worldly goods, property, lives & crops) ¶m§Ûmao,
(¶m gd© AdñWoV) Oo g§¶‘nyU© AmMaU H$aVrc ˶m§Zm ew^ g‘mMma Úm. 156 ˶m§Mr
AdñWm Aer Amho H$s, Ooìhm ˶m§À¶mda g§H$Q> ¶oVo Voìhm Vo åhUVmV, "Amåhr Va
{ZpíMVnUo A„mhMoM AmhmoV Am{U Amåhr ˶mÀ¶mH$S>oM naVUma AmhmoV.' 157 hoM
Vo cmoH$ AmhoV Á¶m§À¶mda ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z H¥$nmdfm©d d X¶m Amho. Am{U
hoM cmoH$ gÝ‘mJ© cm^coco cmoH$ AmhoV.
158
{ZpíMVnUo g’$m d ‘adm A„mhZo ñWm{nV Ho$coë¶m {Zemʶm AmhoV åhUyZ
Or ì`º$s n{dÌ KamMr ¶mÌm (åhUOoM hO) H$arV Agoc qH$dm C‘«m (hOÀ¶m
R>acoë¶m H$mcmdYr{edm¶ BVa doioV Ho$cocr Aën¶mÌm) H$arV Agoc. Va ˶m
ì`º$sZo ¶m§Mr n[aH«$‘m Ho$ë¶mg H$mhrhr Amjonmh© Zmhr. Am{U Omo H$moUr Amdí¶H$
Agoc ˶mnojm A{YH$ ñdoÀN>oZo gËH$‘} H$arc Va {ZpíMVM A„mh JwUJ«mhr Am{U
gd©k Amho. 159 Oo cmoH$ Amåhr àH$Q> Ho$coë¶m g˶mÀ¶m CKS> g§Ho$Vm§Zm Am{U
Am‘À¶mH$Sy>Z Amcoë¶m ‘mJ©Xe©Zmcm XS>nyZ Q>mHy$ BpÀN>VmV, Ooìhm H$s, Amåhr Vo
cmoH$m§gmR>r ñnï> H$ê$Z gm§{JVco Amho. Va AemM cmoH$m§da A„mhMm emn Amho.
Am{U BVam§Mmhr ˶m§À¶mda emn Amho. 160 VWm{n Oo cmoH$ níMmÎmmn 춺$ H$aVmV
Am{U (Amnë¶m dV©ZmV) gwYmaUm H$aVmV Am{U ñnï>nUo (g˶) Kmo{fV H$aVmV Va
˶m§À¶mH$S>o ‘r j‘mÑï>rZo nmhVmo Am{U ‘r dma§dma j‘m H$aUmam d X`miy Amho. 161
{Z:g§Xoh Oo cmoH$ lÕmhrZ AmhoV Am{U Oo lÕmhrZ AdñWoV ‘aU nmdVrc, ˶m§À¶mda
A„mhMm Am{U ˶mÀ¶m XÿVm§Mm (angels) Am{U gd© cmoH$m§Mm emn Amho. 162 Vo
gyah-2. Ac-~µH$ah 31
gX¡d ˶mM em{nV AdñWoV amhVrc. ˶m§Mr {ejm Zm H$‘r Ho$cr OmB©c, Zm ˶m§Zm
Cg§V (respite) {Xcr OmB©c.
163
(cmoH$m§Zmo!) Vw‘Mm Cnmñ¶ Ho$di A„mh Amho. ˶m H¥$nmiy d
X¶md§Vm{edm¶ Xþgam H$moUrhr B©ída Zmhr.
164
{ZpíMVM n¥Ïdr Am{U AmH$memÀ¶m {Z{‘©Vr‘ܶo, Am{U amÌ d {XdgmÀ¶m
EH$mnmR>monmR> ¶oʶm‘ܶo, Am{U ˶m Zm¡H$m§‘ܶo Á¶m ‘mZdmÀ¶m Cn¶moJr dñVy KoD$Z
g‘wÐmV g§Mma H$aVmV. Am{U VgoM ˶m nmʶm‘ܶo Á¶mMm A„mh AmH$memVyZ dfm©d
H$aVmo, Am{U ˶mnmgyZ ‘¥Vàm¶ (lifeless) Pmcoë¶m O{‘Zrcm nwZé‚mr{dV H$aVmo.
Am{U ˶mZo n¥Ïdrda gd© àH$maÀ¶m ney§Zm dmT>rg cmdco ¶m‘ܶo, Am{U dmè¶m§À¶m
‘mJmª‘ܶo Am{U AmH$me d n¥Ïdr ¶m§À¶mXaå¶mZ Zo‘yZ {Xcoë¶m ‘mJm©da ‘mJ©ñW
Agcoë¶m T>Jm§‘ܶo. (¶m gdmª‘ܶo) ~wÕrMm dmna H$aUmè`m cmoH$m§gmR>r IamoIa g§Xoe
Agcoë¶m AZoH$ IwUm (signs) AmhoV.
165
Am{U H$mhr cmoH$ Ago AgVmV, Oo BVam§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo R>a{dVmV.
Am{U ˶m§À¶mda Ago ào‘ H$aVmV Ogo ào‘ A„mhdaM H$am¶cm nm{hOo. nU Oo
lÕmd§V AmhoV, ˶m§À¶m ào‘mMm ^md gdmªV OmñV A„mhgmR>rM AgVmo. Am{U ho
XþamMmar cmoH$ ˶m§Zm Á¶m doiog {ejm Pmcocr Agoc, Vr doi Oa AmVm nmhÿ eH$co
AgVo, Va ˶m§Zm OmUrd Pmcr AgVr H$s, gd© àH$mao {Z¶§ÌU Ho$di A„mhcmM àmá
Amho Am{U {ejm XoʶmÀ¶m ~m~VrV A„mh A{Ve¶ H$R>moa Amho. 166 (˶m {Xder)
Vo (ZoVo d nwT>mar) Á¶m§Mo AZwgaU Ho$co OmV hmoVo. Vo Amnë¶m AZw¶m¶m§er g§~§Y
VmoSy>Z Q>mH$Vrc (disown their followers). Am{U ˶m§À¶mgmR>r {ejm V¶ma
Agë¶mMo Vo ñdV:À¶m S>moù¶m§Zr nmhVrc. ˶m§Mo gd© g§~§Y (d gmYZ) g§nwï>mV
Amcoco AgVrc. 167 Am{U Voìhm AZwgaU H$aUmao cmoH$ (followers) åhUVrc,
"{H$Vr ~ao Pmco AgVo Oa Amåhmcm AmUIr EH$Xm OJm‘ܶo OmʶmMr g§Yr {‘imcr
AgVr, Va Amåhr gwÕm ˶m§À¶mer g§~§Y VmoSy>Z Q>mH$co AgVo. Ogo ˶m§Zr Am‘À¶mer
g§~§Y VmoSy>Z Q>mH$co.' A„mh ˶m§À¶m H¥$˶m§Zm Aem àH$mao XmIdoc (Oo nmhÿZ ˶m§Zm)
³coeXm¶H$ níMmÎmmn (bitter regret) hmoB©c. Am{U Vo (ZaH$mÀ¶m) A¾rVyZ H$Xm{n
~mhoa nSy> eH$Uma ZmhrV.
32 Hw$amU
168
cmoH$m§Zmo! O{‘Zrda Oo H$mhr d¡Y (lawful) Am{U Amamo½¶Xm¶r Amho, Vo Im.
Am{U g¡VmZmMm ‘mJ© AZwgê$ ZH$m. {Z…g§Xoh Vmo Vw‘Mm CKS>-CKS> eÌÿ Amho. 169 Vmo
Vwåhmcm Xþï> Am{U Aícrc Jmoï>tMrM àoaUm XoVmo Am{U A„mh{df¶r Aem Jmoï>r
gm§JʶmMr àoaUm XoVmo, Á¶mMo Vwåhmcm ‘wirM kmZ Zmhr. 170 Am{U Ooìhm ˶m§Zm
gm§{JVco OmVo H$s, A„mhZo Oo H$mhr àXmZ Ho$co (sent down) ˶mMo AZwgaU H$am,
Voìhm Vo åhUVmV, "Zmhr, Amåhr Va ˶mMoM AZwgaU H$ê$ Á¶mMo AZwgaU Amåhr
Am‘À¶m nyd©Om§Zm H$aVmZm nm{hco.' Vw‘À¶m nyd©Om§Zr Va ~wÕrMm ‘wirM dmna Ho$cm
Zmhr Am{U gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa am{hco, Ago AgVmZmhr Vwåhr ˶m§MoM AZwgaU H$aUma
H$m? 171 lÕmhrZ cmoH$m§Mr AdñWm ˶m OZmdamgmaIr Amho. Á`mÀ`m‘mJo EH$ 춺$s
hmH$ ‘maVmo. (Am{U Vo OZmda), ¶m hmH$ Am{U AmoaS> {edm¶ H$mhrhr EoHy$ eH$V
Zmhr. Vo ~{hao, ‘wHo$ Am{U Am§Yio AmhoV H$maU Vo ~wÕrMm dmna H$arV ZmhrV.
172
lÕmd§Vm§Zmo! Amåhr Vw‘À¶mgmR>r Á¶m Mm§Jë¶m dñVy§Mm nwadR>m Ho$cocm Amho,
˶m Im. Am{U A„mhMoM Am^ma ‘mZm, Oa Vwåhr ˶mMo (Iao) CnmgH$ Agmc Va!
173
A„mhZo Vw‘À¶mgmR>r {Z{fÕ R>a{dco Amho, ’$º$ (ñdV:hÿZ) ‘ocoë¶m àmʶmcm
Am{U aº$ d Sw>H$amMo ‘mg. Am{U Vo, Á¶mda A„mh{edm¶ Aݶ H$moUmMo Zmd KoVco
Joco Agoc. nU EImXm H$moUr JaOonmoQ>r (Ago H$aʶmg) {dde Pmcm Agoc, Am{U
Zm Vmo ˶mMr A{^cmfm ~miJVmo, Zm A˶mdí¶H$ JaOonojm (nwT>o OmD$Z) ‘¶m©XoMo
C„§KZ H$aVmo. Va Vo ˶mÀ¶mgmR>r JwÝømMo H¥$˶ AgUma Zmhr. {Z…g§e` A„mh
A{Ve¶ j‘m H$aUmam Am{U H¥$nm H$aUmam Amho. 174 {Z…g§e` Oo cmoH$ J«§Wm§n¡H$s ˶m
Jmoï>tZm Xm~yZ Q>mHy$ nmhVmV, Oo A„mhZo àH$Q> Ho$co Amho. Am{U ˶mÀ¶m ~Xë¶mV
jw„H$ qH$‘V KoV AmhoV. Vo Amnco nmoQ> BVa H$emZo Zìho Va Ho$di AmJrZo ^aV
AmhoV. A„mh nwZéËWmZmÀ¶m {Xder ˶m§À¶mer ~mocUma Zmhr, Zm ˶m§Mo ‘Z ewÕ
H$aoc. ˶m§À¶mgmR>r ¶mVZmXm¶r {ejm AQ>i Amho. 175 hoM Vo cmoH$ AmhoV Á¶m§Zr
‘mJ©Xe©ZmEodOr ‘mJ©^«ï>Vm Am{U j‘oEodOr {ejoMm gm¡Xm Ho$cm Amho. Va Vo ZaH$mÀ¶m
A¾rgmR>r {H$Vr ‘moR>o gmhg XmIdrV AmhoV. 176 ho ¶mgmR>r H$s, A„mhZo Amncm
J«§W g˶mgh AdV[aV Ho$cm Amho. nU Á¶m cmoH$m§Zr J«§WmÀ¶m ~m~VrV ‘V{^ÞVm
Xe©{dcr, Vo {ZpíMVM (Ho$di) XþamJ«hmnmoQ>r g˶mnmgyZ Xÿa {ZKyZ Joco.
177
Vwåhr Amnco Vm|S> nyd}H$So> qH$dm npíM‘oH$S>o didmdo ho Iao gXmMaU (true
piety) Zìho, Va Iam gXmMaUr Vmo Amho, Omo lÕm R>odVmo A„mhda Am{U ݶm¶mÀ¶m
A§{V‘ {Xdgmda Am{U ˶mÀ¶m XÿVm§da (angels) Am{U J«§Wmda Am{U n¡J§~am§da
gyah-2. Ac-~µH$ah 33
183
lÕmd§Vm§Zmo! Vw‘À¶mgmR>r "amoµOm' (åhUOoM Cndmg H$aUo) {d{hV (A{Zdm¶©)
H$aʶmV Amco Amho, Ogo Vw‘À¶mnydu hmoD$Z Jocoë¶m cmoH$m§gmR>r {d{hV H$aʶmV
Amco hmoVo. ho ¶mgmR>r H$s, Vwåhr gXmMaUr ~Zmdo. 184 CndmgmMo H$mhr R>amdrH$
{Xdg (specified number of days) AmhoV. na§Vw Vw‘À¶mn¡H$s Oo AmOmar
AgVrc qH$dm àdmgmV AgVrc, ˶m§Zr BVa doir Vo (amhÿZ Jococo) {Xdg nyU©
H$amdo. Am{U Á¶m cmoH$m§Zm Cndmg H$aVmZm A{Ve¶ H$R>rU à¶mg H$amdo cmJV
AgVrc Va ˶m§Zr EH$m CndmgmÀ¶m ~Xë¶mV EH$m Jar~ ‘mUgmcm OodU Úmdo.
Am{U Omo H$moUr Amdí¶H$Vonojm OmñV Mm§Jco H$m¶© H$aoc Va Vo ˶mÀ¶mgmR>rM A{YH$
Mm§Jco Amho. nU Vwåhr (ñdV:) Cndmg H$am Vo Vw‘À¶mgmR>r A{YH$ Mm§Jco Amho. Oa
Vwåhr ho g‘OcmV Va. 185 "a‘OmZ' hm Vmo ‘{hZm Amho Á¶m ‘{hݶmV "Hw$amU'
AdVrU© (sent down) H$aʶmV Amcm, Oo ‘mJ©Xe©Z Amho ‘mZdOmVrgmR>r Am{U
‘mJ©Xe©ZmMo gwñnï> à‘mU Am{U g˶ d Ag˶m Xaå¶mZ ’$aH$ H$aUmar H$gmoQ>r Amho.
Va Vw‘À¶mn¡H$s Á¶mMr (Amnë¶m Am¶wî¶mV) ¶m ‘{hݶmer JmR> nS>oc ˶mZo ˶mV
Cndmg H$amdm, nU Omo AmOmar Agoc qH$dm àdmgmV Agoc ˶mZo BVa H$mimV
{VVHo$ {Xdg Cndmg nmimdm. A„mh Vwåhmcm gw{dYm XoD$ BpÀN>Vmo Am{U Vmo
Vwåhmcm H$ï> XoD$ BpÀN>V Zmhr. (nU Vmo BpÀN>Vmo H$s), Vwåhr ({Xdgm§Mr) g§»¶m nyU©
H$amdr. A„mhZo Vwåhmcm gÝ‘mJ© XmIdcocm Amho, Va Vwåhr ˶mMr ñVwVr H$aV amhm;
ho ¶mgmR>r H$s, Vwåhr ˶mMo H¥$Vk ~ZyZ amhm.
186
Am{U Ooìhm ‘mPo ^º$ Vwåhmcm ‘m¶m {df¶r {dMmaVmV, Voìhm Vwåhr ˶m§Zm
Ago gm§Jm H$s, ‘r (˶m§À¶m) OdiM Amho. Am{U hmH$ XoUmè¶mÀ¶m hmHo$cm ‘r
à{VgmX XoV AgVmo, Á¶m-Á¶mdoir Vmo ‘cm hmH$ ‘maVmo. (Va ‘m¶m ^º$m§gmR>rhr
Amdí¶H$ Amho H$s), ˶m§Zrhr ‘m¶m (AmXoemcm) à{VgmX Úmdm, Am{U ‘m¶mda
{dídmg R>odmdm. åhUOo Vo gXmMaUr ~ZVrc. 187 CndmgmÀ¶m amÌr Vw‘À¶m nËZtH$S>o
OmUo Vw‘À¶mgmR>r d¡Y R>a{dʶmV Amco Amho. ˶m Vw‘À¶mgmR>r nmofmImà‘mUo (as a
garment) AmhoV Am{U Vwåhr(hr) ˶m§À¶mgmR>r nmofmImà‘mUo AmhmV. Vwåhr ñdV:MrM
’$gdUyH$ H$arV hmoVm ¶mMr A„mhcm OmUrd Amho. åhUyZ ˶mZo Vw‘À¶mda H¥$nmÑï>r
Ho$cr Am{U Vwåhmcm j‘m Ho$cr. Va AmVm Vwåhr ˶m§À¶mH$S>o (nËZtH$S>o) Om. Am{U
A„mhZo Vw‘À¶mgmR>r Oo H$mhr Zo‘yZ {Xco Amho ˶mgmR>r à¶ËZaV amhm. Am{U
Voìhmn¶ªV Im d ß¶m Ooìhmn¶ªV amÌrMm H$mimoI g§nwï>mV ¶oD$Z nhmQ> Pmë¶mMr {MÝho
ñnï> {Xgy cmJVmV. Am{U (gy`m©ñV nightfall hmoD$Z {Xdo cmJʶmn¶ªV) Cndmg
gyah-2. Ac-~µH$ah 35
gwê$ R>odm. Am{U Ooìhm Vwåhr ‘erXr‘ܶo EH$m§Vdmgr¶ CnmgZm H$arV Agmc (˶m
H$mimV) amÌr ˶m§À¶mH$S>o (nËZtH$S>o) OmD$ ZH$m. ¶m A„mhZo KmcyZ {Xcoë¶m ‘¶m©Xm
AmhoV. åhUyZ ˶m ‘¶m©Xm§À¶m Odihr {’$aHy$ ZH$m. AemàH$mao A„mh Amnco AmXoe
gwñnï>nUo XoV Amho, ¶mgmR>r H$s, cmoH$m§Zr XþîH¥$˶m§nmgyZ ñdV:cm Xÿa R>odmdo. 188
Am{U Vwåhr AmngmV Amnco YZ Aݶm¶mZo {Ji§H¥$V H$ê$ ZH$m. Am{U Vwåhr BVa
cmoH$m§À¶m g§nÎmrMm H$mhr ^mJ hoVwnwañga d Aݶm¶H$maH$nUo hS>n H$aʶmgmR>r, ˶m
(g§nÎmr)Mm H$mhr ^mJ (cmM åhUyZ) àemgH$s¶ cmoH$m§Zm XoD$ ZH$m.189 (n¡J§~a!)
cmoH$ Vwåhmcm ZdrZ M§Ðm{df¶r {dMmaVmV. Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm H$s, (ZdrZ M§Ð d
˶mÀ¶m H$cm) cmoH$m§À¶m ({d{dY H$m‘m§gmR>r) VgoM hO ¶mÌogmR>r H$mc‘mnZmMr
gmYZo AmhoV. Vwåhr Kam§‘ܶo ˶m§À¶m ‘mJrc ~mOy§Zr àdoe H$aUo ho H$mhr gËH$m¶©
(piety) Zìho. Va Iam gXmMaUr (pious) Vmo Amho Omo A„mhMo ^¶ ~miJVmo.
Vwåhr Kam§‘ܶo ˶m§À¶m XadmOm§VyZ àdoe H$am. Am{U Vwåhr A„mhMo ^¶ ~miJm H$s,
Á¶m‘wio Vwåhr ¶eñdr ìhmc.
190
Am{U A„mhÀ¶m ‘mJm©V ˶m§À¶mer cTm Oo Vw‘À`m{déÕ cT>V AmhoV,
na§Vw A{VaoH$ H$ê$ ZH$m. A„mh A{VaoH$ H$aUmè¶m§Zm ng§V H$arV Zmhr. 191 Am{U
{OWo Hw$R>o Vo Vwåhmcm AmT>iVrc, ˶m§Zm R>ma H$am, (Oo Vw‘À¶m{déÕ cT>VmV). Am{U
{OWyZ ˶m§Zr Vwåhmcm ~mhoa H$mT>co Amho. {VWyZ ˶m§Zm H$mTy>Z Q>mH$m; H$maU N>i H$aUo,
h˶onojmhr dmB©Q> H¥$˶ Amho. Am{U n{dÌ ‘erXrÀ¶m (AmV) qH$dm Amgnmg Omon¶ªV
Vo Vw‘À¶mer cT>V ZmhrV, Vmon¶ªV VoWo Vwåhrhr ˶m§À¶mer cTy> ZH$m. na§Vw Oa ˶m§Zr
{VWoM Vw‘À¶mer cT>mB© Ho$cr, Va {VWoM ˶m§À¶mer (cT>m d) ˶m§Zm R>ma H$am. hmM
‘mo~Xcm Amho g˶ ZmH$maUmè¶m§Mm. 192 na§Vw Oa Vo (¶wÕ H$aUo) gmoSy>Z XoVrc, Va
{Z…g§e` A„mh A{Ve¶ j‘merc Am{U X¶miy Amho. 193 Am{U Omon¶ªV (Ym{‘©H$)
N>i (religious persecution=Ym{‘©H$ Jm§OUyH$) Wm§~V Zmhr Am{U Ho$di
A„mhgmR>rM Y‘m©Mo (‘wº$nUo nmcZ) hmoV Zmhr, Vmon¶ªV ˶m§À¶mer cT>m. Am{U Z§Va
Oa ˶m§Zr Vo (N>i) Wm§~dco. Va hr Jmoï> cjmV R>odm H$s, AmH«$‘H$m§ì¶{V[aº$
BVam§À¶m ~m~VrV eÌwËd R>odʶmMr nadmZJr Zmhr.
194
n{dÌ ‘{hݶm§‘ܶo ¶wÕmcm ‘ZmB© ¶m pñWVrV Amho, Ooìhm Vo gwÕm n{dÌ
‘{hݶm§‘Yrc ‘ZmB©Mo nmcZ H$aVrc. Am{U ‘ZmB©À¶m ~m~VrV g‘mZ {dMma Ho$cm
OmB©c. åhUyZ Omo H$moUr Vw‘À¶mda A˶mMma H$arc ˶mg, ˶mZo Á¶m ‘¶m©Xon¶ªV
Vw‘À¶mda A˶mMma Ho$cm Amho ˶m ‘¶m©Xon¶ªV {ejm H$am. Am{U A„mhMo ^¶
36 Hw$amU
~miJm d OmUyZ Agm H$s, Oo A„mhMr OmU R>odVmV (who are God
conscious), A„mh ˶m§À¶mM gmo~V AgVmo. 195 Am{U A„mhÀ¶m H$m¶m©V (in
God's cause) IM© H$am, Am{U ñdV:À¶m hmVm§Zr ñdV:cm {dZmemV cmoQy> ZH$m.
Am{U gËH$‘} H$am, {ZpíMVM A„mh gËH$‘} H$aUmè¶m§Zm ng§V H$aVmo.
196
Am{U "hO d C‘«m' A„mhgmR>r nyU© H$am. na§Vw Oa Vwåhmcm (ho H$aʶmnmgyZ)
amoIʶmV Amco Va ghO[a˶m µHw$~m©ZrgmR>r (for offering) Oo OZmda {‘ioc Vo
gmXa H$am. Am{U Omon¶ªV Vr µHw$~m©Zr Amnë¶m {Z¶V ñWmZr nmohmoMV Zmhr Vmon¶ªV
Vwåhr Amnë¶m S>mo³¶mMo ‘w§S>U H$ê$ ZH$m. Am{U Vw‘À¶mn¡H$s Omo H$moUr AmOmar Agoc.
qH$dm H$moUmÀ¶m S>mo³¶mg H$mhr Ìmg Agoc Va ˶mZo Cndmg H$ê$Z, qH$dm XmZ XoD$Z
qH$dm ~{cXmZmÀ`m ñdê$nmV H$mhr ‘mo~Xcm XoD$Z ^anmB© H$amdr. Am{U Ooìhm Vwåhr
gwa{jV Agmc Voìhm Omo H$moUr hO~amo~a C‘«m Mm cm^ KoB©c, ˶mZo ghO[a˶m
CncãY hmoD$ eHo$c Aer µHw$~m©Zr An©U H$amdr. Am{U Á¶m§Zm Vr CncãY hmoV Zgoc
˶m§Zr hOÀ¶m H$mimV VrZ {Xdg Am{U Kar Amë¶mda gmV {Xdg, AemàH$mao nyU©
Xhm {Xdg Cndmg H$amdm. hm AmXoe ˶m§À¶mgmR>r Amho Á¶m§Mo Hw$Qw>§~ n{dÌ ‘erXrÀ¶m
Odi dmñVì¶ H$arV ZmhrV. Am{U A„mhMo ^¶ ~miJm, d ¶mMr OmUrd R>odm H$s,
A„mh H$R>moa {ejm H$aUmam Amho. 197 hOMo R>amdrH$ ‘{hZo AmhoV. Va Omo H$moUr ¶m
‘{hݶmV hO (pilgrimage) H$aʶmMm g§H$ën H$arc. (˶mZo ho cjmV R>odmdo H$s),
hOÀ¶m H$mimV, A^Ð ~mocUo qH$dm H$moUVohr dmB©Q> dV©Z qH$dm H$moU˶mhr àH$maMm
^m§S>U V§Q>m (Aem gd©) Jmoï>tnmgyZ (ñdV:cm) Xÿa R>odUo A˶mdí¶H$ Amho. Am{U Oo
gËH¥$˶ Vwåhr H$amc, A„mh Vo OmUyZ Amho. Am{U àdmgmMr gm‘J«r ~amo~a ¿¶m,
Am{U gdm}Îm‘ gm‘J«r "A„mhMr OmU AgUo' hr Amho. Am{U ~wÕr
~miJUmè¶m§Zmo! ‘mPoM ^¶ ~miJm!
198
(hOÀ¶m Xaå¶mZ) Amnë¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z H¥$nm àmá H$aʶmMm à¶ËZ H$aUo
¶mV JwÝhm H$aʶmgmaIo H$mhr Zmhr. Am{U Ooìhm Vwåhr "Aa’$mV' ¶oWyZ naVmc Voìhm
‘eAao ha‘ (n{dÌ ñWmZ) Odi ¶oD$Z A„mhMo ñ‘aU H$am. Á¶mà‘mUo A„mhZo
Vwåhmcm ‘mJ©Xe©Z Ho$co Amho, ˶mà‘mUo Vwåhr ˶mMo ñ‘aU H$am. ¶m nydu Va Vwåhr
‘mJ©^«ï> Pmcoë¶m cmoH$m§n¡H$s hmoVm. 199 Z§Va OoWyZ cmoH$ naV ¶oV AmhoV Vwåhrhr
VoWyZM naV ¶m. Am{U A„mhH$S>o j‘oMr ¶mMZm H$am. {ZpíMVM A„mh ’$ma j‘merc
d X¶miy Amho. 200 Vwåhr "hO' Mo {d{hV H$aʶmV Amcoco {dYr nyU© Ho$ë¶mZ§Va
A„mhMo JwUJmZ H$am, Ogo JwUJmZ Vwåhr Amnë¶m nyd©Om§Mo H$arV AmcmV; Va
gyah-2. Ac-~µH$ah 37
˶mhrnojm A{YH$ A„mhMo JwUJmZ H$am. H$mhr cmoH$ Ago AmhoV Oo åhUVmV, "ho
Am‘À¶m nmcZH$˶m©! ¶m OJmVM Amåhmcm (gd© H$mhr) Xo.' Va Aem (cmoH$m§)Mm
‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV (A„mhÀ¶m H¥$noV) H$moUVmhr dmQ>m Zmhr. 201 (cmoH$m§V) H$mhr
Ago AmhoV, Oo (A„mhH$S>o Aer) àmW©Zm H$aVmV. "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©'!
Amåhmcm ¶m OJmV (Vw¶m Ñï>rZo) Oo Mm§Jco Amho Vo Xo Am{U ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OJmVhr
(Vw¶m Ñï>rZo) Amåhmcm Oo Mm§Jco Amho Vo Xo. Am{U AmJrÀ¶m `mVZm§nmgyZ Amåhmcm
gwa{jV R>od. 202 AemM cmoH$m§Zm ˶m§Zr Ho$coë¶m (H$‘©ê$nr) H$‘mB©À¶m ‘mo~Xë¶mV
(AmZ§X‘¶r OrdZmV ¶mo½¶) dmQ>m {‘iUma Amho. Am{U A„mh {heo~ H$aʶmV ’$ma
OcX (swift) Amho. 203 {ZpíMV H$ê$Z XoʶmV Amcoë¶m {Xdgm§V A„mhMo ñ‘aU
H$am. nU Omo H$moUr KmB© H$ê$Z XmoZ {XdgmV naV {’$aoc, Va Ago H$aUo (A„mhÀ¶m
Ñï>rZo) JwÝhm Zmhr, Am{U Omo H$moUr A{YH$ H$mi Wm§~yZ naV {’$aoc, Va Ago H$aUo
XoIrc JwÝhm Zmhr. ho ˶mÀ¶mgmR>r Amho Omo A„mhMo ^¶ ~miJVmo. Am{U Vwåhr
A„mhMo ^¶ (OmU) ~miJyZ amhm. Am{U Mm§Jë¶màH$mao ¶mMr OmUrd R>odm H$s,
Vwåhmcm EH$Ì H$ê$Z ˶mÀ¶mg‘moaM AmUco OmB©c.
H$mhr cmoH$ Ago AmhoV Oo åhUVmV, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! ¶m OJmVM Amåhmcm
(gd© H$mhr) Xo.' Va Aem (cmoH$m§)Mm ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV (A„mhÀ¶m H¥$noV)
H$moUVmhr dmQ>m Zmhr. 201 (cmoH$m§V) H$mhr Ago AmhoV, Oo (A„mhH$S>o Aer) àmW©Zm
H$aVmV. "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©'! Amåhmcm ¶m OJmV (Vw¶m Ñï>rZo) Oo Mm§Jco Amho
Vo Xo Am{U ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OJmVhr (Vw¶m Ñï>rZo) Amåhmcm Oo Mm§Jco Amho Vo Xo.
Am{U AmJrÀ¶m `mVZm§nmgyZ Amåhmcm gwa{jV R>od. 202 AemM cmoH$m§Zm ˶m§Zr
Ho$coë¶m (H$‘©ê$nr) H$‘mB©À¶m ‘mo~Xë¶mV (AmZ§X‘¶r OrdZmV ¶mo½¶) dmQ>m {‘iUma
Amho. Am{U A„mh {heo~ H$aʶmV ’$ma OcX (swift) Amho. 203 {ZpíMV H$ê$Z
XoʶmV Amcoë¶m {Xdgm§V A„mhMo ñ‘aU H$am. nU Omo H$moUr KmB© H$ê$Z XmoZ {XdgmV
naV {’$aoc, Va Ago H$aUo (A„mhÀ¶m Ñï>rZo) JwÝhm Zmhr, Am{U Omo H$moUr A{YH$
H$mi Wm§~yZ naV {’$aoc, Va Ago H$aUo XoIrc JwÝhm Zmhr. ho ˶mÀ¶mgmR>r Amho Omo
A„mhMo ^¶ ~miJVmo. Am{U Vwåhr A„mhMo ^¶ (OmU) ~miJyZ amhm. Am{U
Mm§Jë¶màH$mao ¶mMr OmUrd R>odm H$s, Vwåhmcm EH$Ì H$ê$Z ˶mÀ¶mg‘moaM AmUco
OmB©c.
204
cmoH$m§V H$moUr Agmhr Amho Á¶mMo ¶m (OJmVrc) OrdZmdarc {dMma
(views) Vwåhmcm ’$ma AmH$f©H$ dmQy> eH$VmV. Am{U Vmo A„mhcm ˶mÀ¶m ‘ZmV Oo
38 Hw$amU
Amho ˶mMm gmjrXma ~ZdV AgVmo, nU Vmo ({ZaW©H$) dmX KmcUmè¶m§n¡H$s, ’$maM
OmñV dmX KmcUmam Amho. 205 nU Ooìhm ˶mcm àm~ë¶ àmá hmoVo, Voìhm O{‘Zrda
˶mMr gd© Ymdni Ho$di AZmMma ‘mO{dʶmgmR>r, eoVrMm Am{U (‘mZdOmVrÀ¶m)
d§emMm {dZme H$aʶmgmR>r AgVo, nU A„mhcm CËnmV (‘mO{dUo) (A{O~mV)
AmdS>V Zmhr. 206 Am{U Ooìhm ˶mcm gm§{JVco OmVo H$s, A„mhMo ^¶ ~miJ,
Voìhm Ah§H$ma (false pride) ˶mg AmUIr nmn H$aʶmg àd¥Îm H$aVmo. Aem
ì`º$sÀ`m dmQ>çmcm (alloted portion) ZaH$dmgM ¶oUma Amho. Am{U {H$Vr dmB©Q>
ñWmZ Amho Vo, {Zdmg H$aʶmgmR>r! 207 Am{U cmoH$m§‘ܶo H$moUr Agmhr AgVmo, Omo
A„mhcm àgÞ H$aʶmgmR>r, ñdV:cm PmoHy$Z Q>mH$Vmo (dedicate H$aVmo). Am{U
A„mh Amnë¶m ^º$m§à{V ’$ma H$Zdmiy Amho.
208
lÕmd§Vm§Zmo! A„mhcm nyU©nUo eaU Om (g‘{n©V ìhm). Am{U g¡VmZmÀ¶m
‘mJm©Mo AZwgaU H$ê$ ZH$m. {Z…g§e` Vmo Vw‘Mm CKS> eÌy Amho. 209 Am{U Vwåhr
g˶mMo gd© ñnï> g§Ho$V (signs) àmá Pmë¶mZ§Vahr ‘mJ©^«ï> ìhmc (MyH$ H$amc), Va
cjmV Agy Úm H$s, A„mh gm‘϶©dmZ d ~w{ÕdmZ Amho. 210 ho cmoH$ ¶m Jmoï>rMr
àVrjm H$arV AmhoV H$m¶? H$s, A„mh ‘oKm§À¶m N>m¶oImcr (in the shadow of
clouds) ñdV: ˶m§À¶mg‘moa àH$Q> ìhmdm, gmo~V ˶mMo XÿV (angels) hr AgmdoV,
Am{U (gd© ~m~tMm) {ZU©¶ H$aʶmV ¶mdm. Am{U gd© Jmoï>tZm A„mhH$S>oM naVUo
Amho. 211 BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zm {dMmam, Amåhr ˶m§Zm {H$Vr ñnï> g§Xoe {Xco hmoVo! nU
Omo H$moUr A„mhÀ¶m H¥$nm¶wº$ g§Xeo mcm (blessed message) ˶mÀ¶mH$S>o Amë¶mZ§Va
˶mV ~Xc H$aVmo. (˶mZo OmUyZ ¿¶mdo) H$s, A„mh {ZpíMVM H$R>moa {ejm H$aUmam
Amho. 212 Oo g˶mcm ZmH$maUmao AmhoV ˶m§À¶mgmR>r (Ho$di) ¶mM OJmVrc OrdZ
gw§Xa dmQ>mdo Ago H$aʶmV Amco Amho. Am{U Vo (‘¥Ë`yZ§VaÀ`m OrdZmda) lÕm
R>odUmè¶m§Mm Cnhmg H$aVmV, nU Oo A„mhMo ^¶ ~miJyZ (God conscious)
AmhoV Vo nwZéËWmZmÀ¶m {Xder (lÕmhrZ cmoH$m§)nojm loð> R>aVrc. Am{U Á¶m§À¶m~Ôc
A„mh BpÀN>Vmo ˶m§À¶mda H$moU˶mhr {heo~m{dZm A‘¶m©X H¥$nmdfm©d H$aVmo (bestows
His bounties).
213
(gwadmVrcm) g‘ñV ‘mZdOmV ({d{dY Y‘© d g§àXm¶m§Zr ‘wº$) Agm
EH$g§Y g‘mO hmoVm (nU nwT>o ˶m§À¶mV ‘V^oX {Z‘m©U Pmco), Voìhm A„mhZo
ew^dmVm© XoUmao d gmdY H$aUmao n¡J§~a nmR>dco. Am{U ˶m§À¶m~amo~a g˶ (g§Xoe)
Agcocm J«W§ AdVrU© Ho$cm, Á¶mÛmao (g˶ d Ag˶mXaå¶mZ) {ZU©¶ Ho$cm Omdm,
gyah-2. Ac-~µH$ah 39
Á¶mV cmoH$ ‘V^oX H$arV hmoV.o Am{U ‘V^oX ˶mM cmoH$m§Zr Ho$cm Á¶m§Zm (g˶ g§Xeo
Agcocm) J«W§ XoʶmV Amcm hmoVm Am{U ˶m§Zm ñnï> g§H$o Vhr àmá Pmco hmoV,o Ho$di
nañnam§Vrc B©f‘} iw o (˶m§Zr ‘V^oX Ho$cm). Voìhm A„mhZo Amnë¶m H¥$noZo lÕmd§Vm§Zm
g˶mÀ¶m ~m~VrV ‘mJ©Xe©Z Ho$co, Á¶m ~m~VrV BVam§Zr ‘V^oX Ho$cm hmoVm. Am{U
A„mh Á¶mg BpÀN>Vmo (H$s gai ‘mJ© XmIdmdo) ˶mg Vmo gai ‘mJ© XmIdVmo. 214
Vwåhmcm Ago dmQ>Vo H$s H$m¶, Hw$R>ë¶mhr H$ï>‘¶ n[apñWVrVyZ Joë¶m{edm¶ Vwåhr ñdJm©V
àdoemg AgoM nmÌ R>amc? nU Vw‘À¶mda ˶m lÕmd§Vm§à‘mUo H$ï>‘¶ n[apñWVr AmcrM
Zmhr Oo Vw‘À¶m AmYr hmoD$Z Joc.o ˶m§À¶mda g§H$Q> Am{U Xþ:ImMo àg§J Amco, Á¶m‘wio
Vo BVHo$ hmXaco H$s, n¡J~§ a Am{U ˶mÀ¶m~amo~a Agcoë¶m lÕmd§Vm§À¶m Vm|S>y Z Ago eãX
~mhoa nS>c,o "A„mhH$Sy>Z gmhmæ` ¶oBc © Var Ho$ìhm?' {Z…g§e` A„mhMo gmhmæ` AJXr
Odi Amho.
215
(n¡J§~a!) cmoH$ Vwåhmcm {dMmaVmV H$s, ˶m§Zr (BVam§da) H$m¶ IM© H$amdo?
Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm, "Oo H$mhr YZ (wealth) Vwåhr IM© H$amc, ˶mV (gd©àW‘)
AmB©-dS>rc Am{U OdiMo ZmVodmB©H$ Am{U AZmW d JaOy Am{U dmQ>gê$ ¶m§À¶mgmR>r
IM© H$am. Oo H$moUVo gËH$‘© Vwåhr H$aVm, A„mhcm ˶mMo nyU© kmZ Amho.' 216
(lÕmd§Vm§Zmo! ñdajUmV-in defence) ¶wÕ H$aUo ho Vw‘Mo H$V©ì¶ R>adʶmV Amco
Amho, Oar Vwåhmcm (Vo H$aUo) Zmng§V dmQ>V Agoc. Ago Agy eH$Vo H$s, EImXr Jmoï>
Vwåhmcm Zmng§V Amho nU Vr (dñVwV: in fact) Vw‘À¶mgmR>r Mm§Jcr Amho. Am{U
Agohr Agy eH$Vo H$s, Vwåhmcm EImXr Jmoï> ng§V Amho nU (dñVwV:) Vr Vw‘À¶mgmR>r
dmB©Q> Amho. A„mhcm (à˶oH$ Jmoï>rMo) kmZ Amho, nU Vwåhmcm (à˶oH$ Jmoï>rMo) kmZ
Zmhr.
217
(n¡J§~a!) cmoH$ Vwåhmcm n{dÌ ‘{hݶmV ¶wÕ H$aʶmg§~§Yr {dMmaVmV, Vwåhr
˶m§Zm Ago gm§Jm, "¶m ‘{hݶm‘ܶo ¶wÕ H$aUo ho ’$ma ‘moR>o nmn Amho. na§Vw A„mhÀ¶m
‘mJm©Zo Omʶmg cmoH$m§Zm à{V~§Y H$aUo, Am{U A„mhcm ‘mZʶmg ZH$ma XoUo, Am{U
n{dÌ ‘erXrV (åhUOo H$m~mJ¥hmV) Omʶmg cmoH$m§Zm à{V~§Y H$aUo Am{U ˶m‘Yrc
cmoH$m§Zm VoWyZ hþgHy$Z cmdUo, ¶m (gd© Jmoï>r) A„mhÀ¶m ZOaoV ˶mhÿZhr ‘moR>o nmn
Amho. H$maU N>i H$aUo __ h˶m H$aʶmnojmhr ^¶mZH$ dmB©Q> H¥$˶ Amho.' (Vw‘Mo ho
eÌy) Vw‘À`m{déÕ cT>mB© H$aUo Wm§~dUma ZmhrV, ˶m§Zm e³¶ Pmë¶mg Vo Va Vwåhmcm
Vw‘Mr lÕm ˶mJ H$am¶cm cmdʶmgmR>r CVmdri AmhoV. Am{U Vw‘À¶mn¡H$s Omo
H$moUr Amnë¶m Y‘m©H$S>o (lÕoH$S>o) nmR> {’$adrc Am{U g˶mcm ZmH$maUmam ~ZyZ ‘¥Ë`y
40 Hw$amU
nmdoc AemM cmoH$m§Mr H¥$˶o ¶m OJmV Am{U ‘¥Ë`yZ§VaÀ`m OJmV {Zî’$i R>aVrc,
(nyU©nUo dm¶m OmVrc). hoM cmoH$ ZaH$mÀ¶m AmJrMo {Zdmgr AmhoV. (Am{U) Vo
VoWoM gX¡d amhVrc. 218 Oo cmoH$ lÕmd§V ~Zco Am{U Á¶m§Zr (A„mhgmR>r) ñdXoe
˶mJ Ho$cm Am{U A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r Anma H$ï> Ho$co ({OhmX Ho$cm = Striving
hard in God's cause). {Z…g§e` hoM Vo cmoH$ AmhoV Oo A„mhÀ¶m H¥$noMr Amem
R>odyZ AmhoV. Am{U A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho.
219
(n¡J§~a!) Vo Vwåhmcm Xmê$ d OwJmam{df¶r {dMmaVmV, Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm,
"¶m Xmohm|‘ܶo ‘hmnmn Amho Am{U cmoH$m§gmR>r H$mhr cm^hr AmhoV, nU ˶m§À¶mnmgyZ
hmoUmè¶m cm^m§nojm ˶m§Mo ZwH$gmZ (harm) ’$ma ‘moR>o Amho.' Am{U Vo Vwåhmcm
{dMmaVmV H$s, ˶m§Zr (A„mhÀ¶m H$m¶m©V - in the God's cause) H$m¶ IM©
H$amdo? Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm, "Vw‘À¶m JaOonojm Oo A{YH$ Amho (Vo gd©) (What-
ever is surplus to your needs).' AemàH$mao A„mh, Vwåhr ¶m Am{U ¶mZ§VaÀ¶m
OJmg§~§YmZo (qMVZ H$amdo åhUyZ) Amnco g§Xoe Vw‘À¶mgmR>r ñnï> H$aV AgVmo. 220
(n¡J§~a!) cmoH$ Vwåhmcm AZmWm§{df¶r {dMmaVmV. ˶m§Zm gm§Jm, "˶m§À¶m H$ë¶mUmg
MmcZm XoUo ho ’$ma ‘moR>o gËH$m¶© Amho. Am{U Vwåhr d Vo EH$Ì am{hcmV Va Vo Vw‘Mo
^mD$~§XM AmhoV. A„mh Mm§Jë¶màH$mao AmoiIyZ Amho H$s, H$moU CnÐd ‘mOdUmam
Amho Am{U H$moU gwYmaUmdmXr Amho. Am{U Oa A„mhMr BÀN>m Pmcr AgVr Va
˶mZo Vwåhmcm H$ï> gmogm¶cm cmdco AgVo. IamoIa A„mh gd©e{º$‘mZ d ~w{ÕdmZ
Amho.'
221
(lÕmd§Vm§Zmo!) ˶m {ó`m§er {ddmh H$ê$ ZH$m Oo A„mhMo g‘H$j R>adVmV,
(Vmon¶ªV Zmhr) Omon¶ªV Vo (A„mhda) lÕm R>odUmao ~ZV ZmhrV. A„mhMo g‘H$j
R>adUmar (Vr AZoHo$ídadmXr) ór Vwåhmcm {H$Vrhr AmdS>V Agcr, Var {VÀ¶mnojm
lÕmd§V Jwcm‘ ór (bondwoman) Mm§Jcr Amho. Am{U A„mhMo g‘H$j R>adUmè¶m
nwéfm§er lÕmd§V {ó`m§Mm {ddmh H$ê$ ZH$m, Omon¶ªV Vo (nwéf) lÕmd§V ~ZV ZmhrV.
Oo nwéf A„mhMo g‘H$j R>adVmV ˶m§À¶mnojm lÕmd§V Jwcm‘ (bondman) A{YH$
Mm§Jcm Amho; ‘J Vmo (AZoHo$ídadmXr) nwéf Vwåhmcm {H$Vr H$m AmdS>oZm. ho
(AZoHo$ídadmXr) cmoH$ Vwåhmcm ZaH$mÀ¶m AmJrH$S>o ~mocmdrV AmhoV Am{U A„mh
ñdJm©H$S>o d j‘màmárH$S>o ~mocmdrV Amho. Vmo Amnco g§Xoe cmoH$m§gmR>r ñnï> H$arV
AgVmo, åhUOo Vo ˶m§Zr ZrQ> cjmV R>odmdo. 222 Am{U Vo Vwåhmcm ({ó`m§À`m)
‘m{gH$ nmir{df¶r {dMmaVmV, Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm, "Vmo EH$ AñdÀN> AdñWoMm
gyah-2. Ac-~µH$ah 41
(H$mi) Amho. åhUyZ ˶m ‘m{gH$ nmirÀ¶m H$mimV {ó`m§nmgyZ (ñdV:cm) Xÿa R>odm,
Omon¶ªV ˶m ñdÀN> d ewÕ hmoV ZmhrV. Am{U ˶m (‘m{gH$ nmir nyU© H$ê$Z) ñdÀN>
d ewÕ Pmë¶mda, Vwåhr A„mhZo Oer Vwåhmcm Amkm Ho$cocr Amho ˶mZwgma ˶m§À¶mH$S>o
Om. {ZpíMVM A„mh ˶m§Zm ng§V H$aVmo Oo ˶mÀ¶mH$S>o níMmÎmmnmgh diVmV, Am{U
Oo ñdV:cm ñdÀN> d ewÕ (pure) R>odVmV ˶m§Zmhr (Vmo) ng§V H$aVmo. 223 Vw‘À¶m
nËZr Vw‘À¶mgmR>r eoVO{‘Zrà‘mUo AmhoV, åhUyZ Vwåhmcm Ooìhm d Ogo AmdS>oc
Voìhm d Vgo Amnë¶m O{‘ZrH$S>o Om. Am{U ñdV:H$[aVm (Mm§Jco H¥$˶) nwT>o nmR>dm
Am{U A„mhMo ^¶ ~miJm. Am{U Vwåhmcm ˶mÀ¶m g‘moa hOa ìhm¶Mo Amho, ho ZrQ>
cjmV Agy Úm.' (n¡J§~a!) Oo Amkm nmiV AmhoV ˶m§Zm ew^dmVm© Úm.
224
A„mhÀ¶m ZmdmMm Cn¶moJ Aem enWm§gmR>r H$ê$ ZH$m H$s, Á¶m‘wio Vwåhr
gËH$‘} H$aUo, gXmMmamZo dmJUo Am{U cmoH$m§‘ܶo g‘oQ> KS>{dUo ¶m H$m‘m§nmgyZ Xÿa
Omc. A„mh gd© H$mhr EoH$Umam Am{U OmUUmam Amho. 225 A„mh Vw‘À¶m hoVwnyd©H$
Zgcoë¶m (unintentionally uttered) enWm§~Ôc Vwåhmcm Om~ {dMmaUma Zmhr.
nU Oo OmUrdnyd©H$ Vwåhr H$aVm ˶m~Ôc Vmo Vwåhmcm {ZpíMVM Om~ {dMmaoc.
A„mh hm ’$ma j‘merc d g§¶‘r Amho. 226 Oo cmoH$ Amnë¶m nËZter g§~§Y Z
R>odʶmMr à{Vkm KoVmV, ˶m§À¶mgmR>r àVrjm H$aʶmMm H$mcmdYr Mma ‘{hZo BVH$m
Amho. ˶mZ§Va ˶m§Zr Amncr à{Vkm ‘mJo KoVcr Va {ZpíMVM A„mh hm ’$ma
j‘merc d X¶miy Amho. 227 Am{U Oa ˶m§Zr {ddmh-g§~§Y g§nwï>mV AmUʶmMm
(VcmµH$Mm) {ZU©¶ KoVcm Va {Z:g§e¶ A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr
OmUUmam Amho. 228 VcmµH$ XoʶmV Amcoë¶m {ó¶m§Zr VrZ ‘m{gH$ nmù¶m nyU©
hmoB©n¶ªV ñdV:cm (Xþgam {ddmh H$aʶmnmgyZ) amoImdo. Am{U ˶m Oa A„mhda Am{U
ݶm¶mÀ¶m {Xdgmda lÕm R>odV AgVrc Va ˶m§À¶mgmR>r ho C{MV Zmhr H$s, ˶m§Zr Vo
cndmdo Oo A„mhZo ˶m§À¶m J^m©e¶mV {Z‘m©U Ho$co Amho. ˶m§À¶m nVtZm ¶m H$mcmdYrV
(during three monthly courses) nËZtÀ¶m ñdê$nmV ˶m§Zm naV KoʶmMm
A{YH$ma Amho, Oa ˶m§À¶m nVtMr g‘oQ> (reconciliation) H$aʶmMr BÀN>m Agoc
Va. Am{U nwéfm§Mo Ogo {ó¶m§À¶m ~m~VrV A{YH$ma AmhoV VgoM A{YH$ma {ó¶m§Zm
nwéfm§À¶m ~m~VrV AmhoV, (Am{U A{YH$mamà‘mUo O~m~Xmè¶mXoIrc AmhoV) na§Vw
nwéfm§Zm ˶m~m~VrV {ó¶m§nojm WmoS>ogo daMo ñWmZ Amho. A„mh gd©e{º$‘mZ d
~w{ÕdmZ Amho.
42 Hw$amU
(Q>rn: 춺$s åhUyZ AmXa gÝ‘mZmÀ¶m ~m~VrV g‘mZ, nU g‘mOmVrc ^y{‘H$m ‘mÌ {^Þ, hm WmoS>³¶mV ór
d nwéfm§{df¶r Bñcm‘Mm Ñ{ï>H$moZ Amho. Equal in respect but different in role)
229
VcmµH$Mr KmofUm XmoZ doim H$aVm ¶oVo, ˶mZ§Va EH$Va ˶m§Zm (d¡dm{hH$ OrdZ
nwT>o gwê$ R>odʶmgmR>r) gÝ‘mZnyd©H$ R>odyZ ¿¶m qH$dm ñZohnyd©H$ ˶m§Zm nmR>dyZ Úm. Vwåhr
Vw‘À¶m nËZtZm Oo H$mhr {Xcoco Amho Ë`m§n¡H$s H$mhr naV KoUo Vw‘À¶mgmR>r C{MV
(lawful) R>aUma Zmhr. nU Oa XmoKm§Zmhr A„mhZo R>adyZ {Xcoë¶m ‘¶m©Xm§Mo nmcZ
H$aVm ¶oUma Zmhr, Ago ^¶ Agoc Va (Aer n[apñWVr AndmX Agy eH$Vo). Aer
{^Vr Vwåhmcmhr dmQ>V Agoc H$s, Vo XmoKo A„mhZo KmcyZ {Xcoë¶m ‘¶m©Xm§Mo nmcZ
H$ê$ eH$Uma ZmhrV, Va Vr ór ñdV:Mr (nVrnmgyZ) ‘wº$Vm H$ê$Z KoʶmgmR>r Oo H$mhr
XoB©c, ˶m~Ôc XmoKm§n¡H$s H$moUmcmhr nmn cmJUma Zmhr. ¶m A„mhZo KmcyZ {Xcoë¶m
‘¶m©Xm AmhoV; åhUyZ ˶mMo C„§KZ H$ê$ ZH$m. Am{U Oo H$moUr A„mhZo KmcyZ
{Xcoë¶m ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aVrc, VoM cmoH$ (Iè¶m AWm©Zo) XþamMmar AmhoV. 230
Am{U Oa ˶mZo (nVrZo) {Vcm ({Vgè¶m§Xm) VcmµH$ {Xcm Va Vr ór ˶mÀ¶mgmR>r
{Z{fÕ Agoc, Omon¶ªV Vr Xþgè¶m nVrer {ddmh H$arV Zmhr, Am{U Oa ˶mZo
(Xþgè¶m nVrZo XoIrc) {Vcm VcmµH$ {Xcm Va ˶m XmoKm§Zr, Oa ˶m§Zm ImÌr dmQ>V
Agoc H$s, A„mhZo KmcyZ {Xcoë¶m ‘¶m©Xm§Mo nmcZ H$aUo AmnUmg e³¶ hmoB©c Va
nwÝhm {ddmh H$ê$Z EH${ÌV ¶oUo, ˶m§À¶mgmR>r (A„mhÀ¶m Ñï>rZo) nmn R>aUma Zmhr.
¶m A„mhZo KmcyZ {Xcoë¶m ‘¶m©Xm AmhoV, Á¶m Vmo, ˶m cmoH$m§gmR>r ñnï> H$ê$Z gm§JV
Amho, Oo kmZr (men of understanding) AmhoV. 231 Am{U Ooìhm Vwåhr
Vw‘À¶m nËZtZm VcmµH$ Úmc Am{U Ooìhm ˶m§Mm àVrjmH$mi (BÔV-waiting period)
g§nm¶cm ¶oB©c Voìhm ˶m§Zm EH$Va C{MV[a˶m (Amnë¶mOdi) R>odyZ ¿¶m qH$dm
C{MV[a˶m ˶m§Zm {Zamon Úm. nU ˶m§Mm N>i H$aʶmMm hoVyZo (˶m§À¶m ‘OuÀ¶m
{déÕ) ˶m§Zm Aݶm¶mZo R>odyZ KoD$ ZH$m. Omo H$moUr Ago H$aoc Va ˶mZo {ZpíMVM
ñdV:da Aݶm¶ Ho$cm. Am{U A„mhÀ¶m AmXoem§er Ioi H$ê$ ZH$m. Am{U AmR>dm
˶m H¥$nocm (favours) Or A„mhZo Vw‘À¶mda Ho$cr Amho. Am{U Vo gd© J«§W d kmZ
(the book and wisdom) Oo ˶mZo Vwåhmcm CnXoe XoʶmgmR>r AdVrU© (re-
vealed) Ho$co. Am{U A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U cjmV R>odm H$s, A„mhcm à˶oH$
Jmoï>rMo n[anyU© kmZ Amho.
232
Ooìhm Vwåhr {ó`m§Zm VcmµH$ Úmc Am{U ˶m àVrjoMm H$mcmdYr nyU© H$aVrc,
Voìhm ˶m§Zm BVa nwéfmgmo~V {ddmh H$aʶmg amoIy ZH$m, Ooìhm H$s, Vo Mm§Jë¶m arVrZo
gyah-2. Ac-~µH$ah 43
AmngmV gh‘V Pmcoco AgVrc. Vw‘À¶mn¡H$s Omo A„mhda Am{U eodQ>À¶m {Xdgmda
{dídmg R>odVmo, ˶mcm hr VmH$sX {Xcr OmV Amho Am{U hr Jmoï> Vw‘À¶mgmR>r OmñV
{hVH$a Am{U gÎderc Amho. A„mh (Vo) OmUVmo, nU Vwåhr (Vo) OmUV Zmhr. 233
Am{U (KQ>ñ’$mo{Q>V) ‘mVm§Zr nyU© XmoZ dfmªn¶ªV Amnë¶m ‘wcm§Zm A§Jmda XyY nmOmdo.
hm CnXoe ˶m ‘mVm§gmR>r Amho, Á¶m nyU© H$mcmdYrn¶ªV Amnë¶m ‘wcm§Zm A§Jmda XyY
nmOy BpÀN>VmV. Am{U ‘yc Á¶mMo Amho (˶m ~mnmda) {Z¶‘mZwgma ˶m§À¶m (‘mVm§À¶m)
AÞ Am{U dómMr O~m~Xmar Agoc. H$moUmdahr ˶mÀ¶m j‘Vonj o m A{YH$ O~m~Xmar
Q>mH$ʶmV ¶oV Zmhr. ‘mVocm (‘wcmÀ¶m ~mnmH$Sy>Z) {VÀ¶m ‘wcm‘wio Ìmg {Xcm OmD$ Z¶o.
Am{U (‘mVoZho r) ‘wcmÀ¶m ~mnmcm (˶mÀ¶m ‘wcm~Ôc) Ìmg XoD$ Z¶o. Am{U (~mnmMm
‘¥Ë¶y Pmë¶mg) dmagmdahr AgoM H$aʶmMr O~m~Xmar Amho. ˶m XmoKm§Zr {dMma {d{Z‘`
H$ê$Z nañnam§À`m g§‘VrZo ‘wcmMo A§Jmda XÿY {nUo gmoS>dm¶Mo R>adco, Va Ago H$aʶmg
H$mhr haH$V Zmhr. Am{U Vwåhmcm Vw‘À¶m ‘wcm§gmR>r XyY nmOUmar XmB© (foster
mother) R>do m¶Mr Agoc, Va Ago Ho$ë¶mg H$mhr JwÝhm Zmhr. nU ¶m AQ>rda H$s,
Vwåhr {Vcm Oo Úm¶Mo H$~yc Ho$co Agmc, Vo amñV arVrZo ({Vcm) Úmdo. A„mhMo ^¶
~miJm Am{U cjmV R>do m, Vwåhr Oo H$mhr H$aV AmhmV, Vo A„mh nmhV Amho.
234
Am{U Vw‘À¶mn¡H$s Oo ‘aU nmdVmV d Amnë¶m nËZr ‘mJo gmoSy>Z OmVmV.
Voìhm ˶m nËZtZr ñdV: Mma ‘{hZo Xhm {Xdg àVrjm H$amdr (Voìhmn¶ªV nwZ{d©dmh
H$ê$ Z¶o). Am{U Ooìhm ˶m§Mm {Z¶V H$mcmdYr (waiting period) nyU© hmoB©c Voìhm
˶m ñdV:À¶m ~m~VrV ¶mo½¶ arVrZo Oo H$mhr H$aVrc, ˶m~Ôc Vwåhmcm H$moUVohr nmn
cmJUma Zmhr. Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$aV AmhmV ˶mMr A„mhcm nyU© OmUrd Amho.
235
¶m ({dYdm qH$dm KQ>ñ’$mo{Q>V) {ó¶m§Zm {ddmhmMm àñVmd gyMH$ g§Ho$VmÛmao
{Xë¶mg AWdm (˶m§À¶mer {ddmh H$aʶmMr) BÀN>m ‘ZmV ~miJë¶mg (A„mhÀ¶m
ZOaoV) JwÝhm R>aUma Zmhr. A„mhcm R>mD$H$ Amho H$s, Vwåhr (¶m g§~§YmV) ˶m§Mm
{dMma H$amc. nU ({ddmhmg§~§YmZo) ˶m§À¶mer Nw>nm H$ama H$ê$ ZH$m, Va Vwåhr ˶m§Zm
amñV nÕVrZo ({ddmhmMm àñVmd) ~mocyZ XmIdy eH$Vm. Am{U {d{hV H$mcmdYr (the
waiting period) nyU© hmoV Zmhr Vmon¶ªV {ddmhmMm g§H$ën H$ê$ ZH$m. Am{U ¶mMr
OmUrd R>odm H$s, A„mh Vw‘À¶m ‘ZmVrc gd© Jmoï>tZm OmUyZ Amho. Am{U åhUyZ
˶mMo ^¶ ~miJm (remain conscious of Him) Am{U ¶mMr OmUrd R>odm H$s,
A„mh A{Ve¶ j‘merc d g§¶‘r Amho. 236 Oa Vwåhr ˶m§Zm ñne© Ho$cocm Zmhr
qH$dm ‘ha (bridal gift) {ZpíMV Ho$cocm Zmhr, Aem doiog VcmµH$ {Xcm Va
44 Hw$amU
Vw‘À¶mda H$mhr JwÝhm Zmhr (Aem n[apñWVrV ‘ha g§~§YmZo Vwåhr O~m~Xma Zmhr).
VarnU Mm§Jë¶m nÕVrZo ˶m§À¶mgmR>r H$mhr VaVyX H$am. YZdmZmZo Amnë¶m EonVrZwgma
Am{U J[a~mZo Amnë¶m EonVrZwgma H$mhr {Zdm©h gm‘J«r Úmdr. Ago H$aUo ho gX²dV©Zr
cmoH$m§Mo H$V©ì¶ R>adcoco Amho.
(Q>rn: ‘ha = EImÚm órcm nËZr åhUyZ ñdrH$ma H$aVmZm, nVrZo Úmd¶mMr EH$ a¸$‘ qH$dm
^oQ>dñVy.)
237
Am{U Oa Vwåhr ˶m§Zm ñne© H$aʶmnyduM VcmµH$ {Xcm Am{U Vwåhr ˶m§À¶m
~m~VrV ‘ha {ZpíMV Ho$cocm Agoc, Va Or ‘haMr (a¸$‘) {ZpíMV Pmcocr Agoc,
˶m aH$‘oMm AYm© ^mJ ˶m§Zm Úm, hr Jmoï> doJir Amho H$s, órZoM (‘ha) gmoSy>Z
Úmdo. qH$dm ˶m nwéfmZo Á¶mÀ¶m hmVmV d¡dm{hH$ ~§YZ Amho ˶mZo CXmaVm XmIdmdr
(Am{U g§nyU© ‘ha Úmdm) (åhUOo AYm© ‘ha XoʶmMm Xmdm gmoSy>Z Úmdm). gmoSy>Z XoUo
(ho H¥$˶) gXmMaUmÀ¶m (God consciousness À¶m) A{YH$ Odi Amho.
EH$‘oH$m§gmo~V ^conUmMm ì¶dhma H$am¶cm {dgê$ ZH$m. IamoIa, A„mh Vo gd© nmhV
Amho Oo Vwåhr H$arV AmhmV.
238
Z‘mµOm§Mr (Prayer = àmW©Zm) H$miOr ¿¶m, {deofV: ‘Yë¶m Z‘mµOmMr,
Am{U A„mhg‘moa nyU© {dZ‘«VoZo C^o amhm. 239 Oa Vwåhr ^¶J«ñV Agmc, Va nm¶r
àdmgmV qH$dm ñdma hmoD$Z àdmg H$aVmZm (O‘oc Voìhm) àmW©Zm H$am (Z‘mµO nT>m),
nU Ooìhm Vwåhr gwa{jV pñWVrV Agmc Voìhm A„mhMo ñ‘aU H$am Ogo H$s, ˶mZo
Vwåhmcm {eH${dco Amho, Oo AmYr Vwåhr OmUV ZìhVm. 240 Am{U Vw‘À¶mn¡H$s Oo
cmoH$ ‘aU nmdVrc Am{U Amnë¶m nËZtZm ‘mJo gmoSy>Z OmVrc, Aem cmoH$m§Zr
(Amnë¶m A§{V‘g‘¶r) ‘¥Ë`wnÌmÛmao Aer ì¶dñWm H$amdr H$s, (˶m {ó¶m§Zm) EH$
dfm©n¶ªV ˶m§À¶m KamVM amhÿ XoD$Z, ˶m§Zm CXa{Zdm©h {Xcm Omdm. na§Vw ˶m ñdV:
hmoD$Z Ka gmoSy>Z {ZKyZ OmVrc Va ˶m§À¶m g§~§YmV, ˶m Or H$moUVrhr C{MV Jmoï>
H$aVrc, ˶m~Ôc Vw‘À¶mda H$mhrhr Xmof AgUma Zmhr, A„mh gd©e{º$‘mZ d
~w{ÕdmZ Amho. 241 Am{U KQ>ñ’$mo{Q>V {ó¶m§gmR>r XoIrc ¶mo½¶ àH$mao CXa{Zdm©hmMr
ì¶dñWm H$aUo Amdí¶H$ Amho. A„mhMo ^¶ ~miJUmè¶m cmoH$m§Mo ho H$V©ì¶ Amho.
242
AemàH$mao A„mh Amnco g§Xoe ñnï> H$ê$Z gm§JV Amho, (Ano{jV Amho) H$s,
Vwåhr ~wÕrMm dmna H$amc.
243
Vwåhr ˶m cmoH$m§Zm nm{hco Zmhr H$s H$m¶? Oo ‘¥Ë`yÀ`m ^rVrZo Amnë¶m Kam§Zm
gmoSy>Z YmdV gwQ>co, Am{U Vo hOmam|À¶m g§»¶oV hmoVo. Voìhm A„mhZo ˶m§Zm åhQ>co,
gyah-2. Ac-~µH$ah 45
"‘am' (Die). ‘J ˶mZo ˶m§Zm {Od§V Ho$co. {ZpíMVM A„mh cmoH$m§à{V A˶§V CXma
Amho, nU ~hþg§»¶ cmoH$ H¥$VkVm (gratefulness) 춺$ H$arV ZmhrV. 244 Am{U
A„mhÀ¶m ‘mJm©V cT>m (defensive war = ~MmdmË‘H$ cT>mB©). Am{U cjmV
R>odm A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho. 245 (Vw‘À¶mV) Agm
H$moU Amho Omo A„mhcm CXmanUo H$O© (generous loan) XoB©c, (åhUOo A„mhÀ¶m
H$m¶m©V Amnco YZ ‘moR>çm à‘mUmda cmdoc). Am{U A„mh ˶mÀ¶mgmR>r {H$˶oH$
nQ>rZo dmT> H$ê$Z Vo naV H$aoc. Am{U A„mh (Hw$R>ë¶mhr Jmoï>rV) KQ> qH$dm dmT> H$ê$
eH$Vmo. Am{U (eodQ>r) Vwåhmcm ˶mÀ¶mH$S>oM naV Om¶Mo Amho.
246
‘ygmZ§Va ~Zr BòmB©c (BòmB©cMr g§VVr) À¶m Zo˶m§Mr AdñWm H$m¶ Pmcr,
Vwåhmcm ‘mhrV Zmhr H$m? Ooìhm ˶m§Zr ˶m§À¶m EH$m n¡J§~amH$S>o ‘mJUr KmVcr H$s,
Am‘À¶mgmR>r EH$ amOm {Z¶wº$ H$am, åhUOo Amåhmcm A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r ¶wÕ
H$aVm ¶oB©c. n¡J§~amZo CÎma {Xco, "Ago hmoD$ Z¶o H$s, Vw‘À¶mda ¶wÕ H$aUo ~§YZH$maH$
Ho$co OmB©c Am{U Vwåhr ¶wÕ H$aʶmg ZH$ma Úmc.' (˶mda) Vo åhUmco, "ho H$go e³¶
hmoD$ eH$Vo H$s, Amåhr A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r ¶wÕ H$aUma Zmhr? Ooìhm H$s, Amåhmcm
Am‘Mo KaXma gmoS>ʶmg ^mJ nmS>ʶmV Amco Am{U Amåhmcm Am‘À¶m ‘wcm~mim§nmgyZ
Xÿa Ho$co Joco'. nU eodQ>r, Ooìhm ˶m§Zm ¶wÕmMm AmXoe XoʶmV Amcm, Voìhm ˶m§À¶mn¡H$s
H$mhr cmoH$ dJiVm Aݶ gdmªZr ˶mH$S>o nmR> {’$adcr. A„mh Aݶm¶r cmoH$m§Zm
Mm§JcoM AmoiIyZ Amho. 247 Am{U ˶m§À¶m n¡J§~amZo ˶m§Zm åhQ>co, "A„mhZo VmcyVcm
Vw‘À¶mgmR>r amOm åhUyZ {Z¶wº$ Ho$co Amho.' (˶mda) Vo åhUmco, "amOqghmgZmda
~gʶmMm (åhUOoM kingship da) ˶mÀ¶mnojm Am‘Mm A{YH$ h¸$ Amho. Am{U
˶mÀ¶mH$S>o Va ‘moR>r YZXm¡cVhr Zmhr. (Ago AgVmZm Amåhmcm gmoSy>Z ˶mg
amOqghmgZ H$go H$m¶ {‘iy eH$Vo).' ˶mda (n¡J~§ amZo) CÎma {Xco, "A„mhZo Vw‘À¶mnojm
˶mcm loð> R>adyZ {ZdS>co Amho. Am{U ˶mcm (VmcyVcm) (Vw‘À¶m VwcZoV) OmñV
à‘mUmV kmZ Am{U emar[aH$ gm‘϶© àXmZ Ho$co Amho. A„mh Á¶mÀ¶m ~m~VrV
BpÀN>Vmo ˶mg, Amnë¶m ‘wcImda (dominion) amÁ¶ H$aʶmMm A{YH$ma àXmZ
H$aVmo. A„mh A˶§V CXma Amho Am{U à˶oH$ Jmoï> OmUUmam Amho.'
248
Am{U ˶m§À¶m n¡J§~amZo, ˶m§Zm Ago gm§{JVco, VmcyVMr amOmnXr {Z¶wº$
Pmë¶mMr EH$ IyU Vw‘À¶mnwT>o ñnï> hmoB©c, Vr åhUOo Vw‘À¶mOdi Vr noQ>r ¶oB©c
{OÀ¶m‘ܶo Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘À¶mgmR>r ‘Z:em§VrMr gm‘J«r Amho. Am{U
‘ygm d hmê$ZÀ¶m n[admamVrc cmoH$m§Zr Amnë¶m ‘mJo gmoS>coco Adeof AmhoV. (Vr
46 Hw$amU
noQ>r) (A„mhMo) XÿV (angels) KoD$Z ¶oVrc. ¶m‘ܶo Vw‘À¶mgmR>r I{MVM EH$
‘moR>r IyU (sign) Amho, nU Oa Vwåhr {dídmg R>odUmao Agmc. 249 Am{U Ooìhm
VmcyV Amncr goZm KoD$Z ~mhoa nS>cm, Voìhm Vmo Ago åhUmcm, "A„mh EH$m ZXrÛmao
{ZpíMVM Vw‘Mr narjm KoB©c. Voìhm Omo H$moUr ZXr‘Yrc nmUr {nB©c, ‘mPm ˶mÀ¶mer
g§~§Y amhUma Zmhr, Am{U Omo Vo {nUma Zmhr ˶mÀ¶merM ‘mPm g§~§Y amhrc. VWm{n
EImÚmZo ˶mVyZ Amnë¶m hmVm§Zr Ho$di Am|Oi^a nmʶmMo KmoQ> KoVë¶mg haH$V
Zmhr.' na§Vw ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr WmoS>o cmoH$ dJiVm Aݶ gdmªZr Vo nmUr nyU© V¥á
hmoB©n¶ªV ß¶m¶co. Am{U Ooìhm VmcyV d ˶mMo (A„mhda) ÑT> {dídmg R>odUmao
gmWrXma ZXr Amocm§Sy>Z Xþgè¶m ~mOycm nmohmoMco. Voìhm Vo (nmUr ß`m`coco cmoH$) åhUy
cmJco, "AmO Am‘À¶m‘ܶo OmcyV d ˶mÀ¶m g¡Ý¶mMm gm‘Zm H$aʶmMr eº$s Zmhr.'
nU ˶m§À¶mn¡H$s Oo cmoH$ Agm ÑT> {dídmg R>odyZ hmoVo H$s, A„mher ˶m§Mr ^oQ>
AQ>i Amho, Vo åhUmco, "{H$˶oH$ doiog chmZ g‘wXm¶mZo, A„mhÀ¶m ‘XVrZo ‘moR>çm
g‘wXm¶mda {dO¶ àmá Ho$co Amho. {ZpíMVM A„mh ˶m§À¶m gmo~V Amho Oo (à{VHy$c
n[apñWVrV) AT>i ghZercVm ~miJVmV.' 250 Am{U Ooìhm ˶m§Mm gm‘Zm OmcyV
d ˶mÀ¶m g¡Ý¶mer Pmcm Voìhm ˶m§Zr àmW©Zm Ho$cr, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©,
(à{VHy$c n[apñWVrV) ghZ H$aʶmMr eº$s Amåhmcm àXmZ H$a, Am{U ˶m§À¶mg‘moa
Amåhmcm ÑT>VoZo C^o H$a, (make firm our steps) Am{U ¶m g˶ ZmH$maUmè¶m
cmoH$m§{déÕ Amåhmcm gmhmæ` àXmZ H$a.' 251 Am{U eodQ>r A„mhÀ¶m AmkoZo ˶m§Zr
˶m§Mm nam^d Ho$cm. Am{U XmD$XZo OmcyVcm R>ma Ho$co. Am{U A„mhZo XmD$Xcm
(VmcyVMm CÎmam{YH$mar ~ZdyZ) amOnX (kingship) d {ddoH$ (wisdom) àXmZ
H$ê$Z CnH¥$V Ho$co, Am{U Á¶m Á¶m Jmoï>rg§~§YmZo Amdí¶H$ dmQ>co Vo kmZ àXmZ Ho$co.
Am{U A„mhZo (dmB©Q>) cmoH$m§Zm EH$-Xþgè¶m§H$adr {nQ>miyZ cmdʶmMr ì¶dñWm Ho$cr
ZgVr Va ^yVcmda ^¶§H$a AamOH$Vm ‘mOcr AgVr. na§Vw A„mh OJmVrc cmoH$m§da
A˶§V H¥$nm (limitless in His bounty) H$aUmam Amho.
252
(n¡J§~a!) ho A„mhMo g§Xoe AmhoV Oo Amåhr (g˶ CKS> H$aʶmgmR>r)
Vw‘À¶mnwT>o R>odV AmhmoV. {ZpíMVM Vwåhr ˶m cmoH$m§n¡H$s AmhmV Á¶m§À¶mda g§Xoe
nmoM{dÊ`mMr O~m~Xmar gmondʶmV Amcocr Amho. 253 ¶m n¡J~§ am§Zm Amåhr (doJdoJù¶m
~m~VrV) EH$-Xþgè¶mda loð>Ëd àXmZ Ho$co. ˶m§À¶mn¡H$s H$moUr Agm hmoVm Á¶mÀ¶m~amo~a
ñdV: A„mhZo g§^mfU Ho$co. Va H$mhtÀ¶m XOm©V dmT> Ho$cr. Am{U ‘[a¶‘nwÌ
(n¡J§~a) B©gm ¶m§Zm ñnï> g§Ho$V (signs) {Xco. Am{U n{dÌ AmËå¶mÛmao ˶m§Zm gmhmæ`
gyah-2. Ac-~µH$ah 47
{Xco. Am{U Oa A„mhZo BpÀN>co AgVo Va ˶m§À¶m Z§Va Amcoco cmoH$ ˶m§Zm ñnï>
g§Ho$V {‘imë¶mZ§Vahr EH$‘oH$m§er PJS>co ZgVo. nU ˶m§À¶mV ‘V^oX {Z‘m©U PmcoM.
˶m§À¶mn¡H$s H$mhr lÕmd§V ~Zco Am{U H$mhs¨Zr g˶mMm ñdrH$ma H$aʶmg ZH$ma {Xcm.
A„mhMr BÀN>m AgVr Va Vo EH$‘oH$m§er PJS>co ZgVo na§Vw A„mh VoM H$aVmo Oo
H$aʶmMr ˶mMr BÀN>m AgVo. 254 (A„mhda) {dídmg R>odUmè¶m§Zmo! Amåhr Vwåhmcm
Oo H$mhr {Xco Amho ˶mVyZ IM© H$am, Agm {Xdg ¶oʶmnydu, Á¶m {Xder H$moUVrhr
IaoXr d {dH«$s hmoUma Zmhr, H$moUVrhr ‘¡Ìr amhUma Zmhr Am{U H$moUmMr ‘ܶñWr
XoIrc MmcUma Zmhr. Am{U Oo A„mhda {dídmg R>odV ZmhrV Vo (ñdV:MoM)
ZwH$gmZ H$ê$Z KoV AmhoV.
255
"A„mh', ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM B©ída Zmhr. Vmo {Za§Va {Od§V d AmË‘{Z^©a
Amho (the Ever-Living & the Self-Subsistent) (à˶oH$ Jmoï>rMm àma§^H$Vm©
Am{U) à˶oH$ Jmoï>rMm gm§^miH$Vm© VmoM Amho. Zm ˶mcm H$Yr PmonoMr Sw>cH$s ¶oVo, Zm
Pmon ¶oVo. Vo gd© ˶mMoM Amho, Oo AmH$memV Amho Am{U Oo n¥Ïdrda Amho. (g§nyU©
universe Mm ‘mcH$ VmoM Amho) H$moU ˶mÀ¶m nadmZJr{edm¶ ˶mÀ¶mH$S>o {e’$mag
H$ê$ eH$Vmo. cmoH$m§g‘moa CKS> Agcoë¶m Am{U ˶m§À¶mnmgyZ Nw>ß¶m Agcoë¶m gd©
Jmoï>r Vmo OmUyZ Amho. Am{U Vmo BÀN>rc ˶mì¶{V[aº$ ˶mÀ¶m kmZmVyZ H$mhrM Vo àmá
H$ê$ eH$V ZmhrV. ˶mÀ¶m gÎmoê$nr qghmgZmZo n¥Ïdr Am{U AmH$me ¶m§Zm ì¶mnyZ
Q>mH$coco Amho. Am{U ˶m§Mm (universe Mm) gm§^mi H$aʶmZo Vmo H$Yr WH$V Zmhr.
gdm}ƒ Amho Vmo! àM§S> ‘hmZVm Amho ˶mMr!
256
Y‘m©À¶m ~m~VrV (in the matters of faith) H$moUVrhr O~aXñVr Zmhr.
gXmMaUr ‘mJ© Am{U XþamMaUr ‘mJ© ¶mVrc ’$aH$ AmVm (Mm§Jë¶màH$mao) ñnï> Pmcocm
Amho. Va Omo H$moUr g¡VmZr ‘mJ©Xe©ZmMm {Y¸$ma H$aVmo Am{U A„mhda {dídmg
R>odVmo. ˶mZo {ZpíMVnUo EH$ ‘O~yV AmYma nH$Sy>Z R>odcm. Vmo H$Yrhr VwQy> eH$Uma
Zmhr. Am{U A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d OmUUmam Amho. 257 A„mh (˶mÀ¶mda),
{dídmg R>odUmè¶m cmoH$m§Mm Aml¶XmVm (patron) Amho. Vmo ˶m§Zm A§YH$mamVyZ
~mhoa H$mTy>Z àH$memH$S>o AmUVmo. Va CcQ>njr Oo g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ AmhoV ˶m§Mm
{‘Ì g¡VmZ Amho. Vmo ˶m§Zm àH$memVyZ ~mhoa H$mTy>Z A§YH$mamH$S>o KoD$Z OmVmo. ˶m§Mo
ZaH$mÀ¶m AmJrV OmUo AQ>i Amho. Vo ˶mV gX¡d amhVrc.
258
(n¡J~§ a!) Vwåhr ˶m 춺$s ~Ôc EoH$co Zmhr H$m? Á¶mZo B~«mhr‘er ˶mÀ¶m
nmcZH$˶m© g§~Y§ mZo dmX{ddmX Ho$cm, Vmo ho (Ho$di) ¶mgmR>r H$ê$ cmJcm, H$maU A„mhZo
48 Hw$amU
˶mcm amÁ¶ {Xco hmoV.o Ooìhm B~«mhr‘Zo åhQ>c,o "‘mPm nmcZH$Vm© Vmo Amho, Omo OrdZ XoVmo
Am{U ‘aU XoVmo'. Voìhm Vmo (amOm) CÎmacm, "‘r XoIrc OrdZ XoVmo Am{U ‘aU XoVmo.'
(˶mda) B~«mhr‘Zo ˶mg åhQ>c,o "Oa Ago Amho, Va A„mh gy`© nydc } m CJ{dVmo, Vy
(AmVm) ˶mcm npíM‘oH$Sy>Z CJdyZ XmId.' ˶mda (˶m g˶ ZmH$maUmè¶m) lÕmhrZmMr
~mocVrM ~§X Pmcr. Am{U A„mh (OmUyZ~wOZy ) A˶mMmar H¥$˶o H$aUmè¶m cmoH$m§Zm
(H$Xm{n) gÝ‘mJ© XmIdrV Zmhr.
259
qH$dm (ho n¡J§~a! Vwåhr) Aem ‘mUgmgmaIm (H$moUr nm{hcm AmhmV H$m?)
Omo EH$m Jmdm (town) OdiyZ Jocm, Oo Amnë¶m N>namda H$mogicoco hmoVo. Vmo
åhUmcm, "¶mMm (nyU©) Zme Pmcocm AgVmZm, A„mh ho gd© naV {Od§V H$go H$ê$
eH$Vmo?' Voìhm A„mhZo ˶mcm ‘¥Ë¶y {Xcm Am{U e§^a dfm©n¶ªV ˶mcm ‘¥V AdñWoV
R>odco. ˶mZ§Va ˶mcm OrdZ àXmZ H$ê$Z CR>dco Am{U {dMmaUm Ho$cr, "¶m AdñWoV
Vy {H$Vr H$mi am{hcm Amhog?' ˶mda Vmo CÎmacm, "‘r (¶m AdñWoV) EH$ {Xdg
qH$dm {XdgmMm H$mhr ^mJ am{hcmo Amho.' (˶mda) A„mhZo åhQ>co, "Zmhr, (¶m
AdñWoV) Vy e§^a df© am{hcm Amhog'. AmVm Vy Amnë¶m Imʶm-{nʶmÀ¶m dñVy§H$S>o
nmhm, ˶m‘ܶo WmoS>mXoIrc ’$aH$ nS>cocm Zmhr, (åhUOo ˶m gS>ë¶m ZmhrV) Am{U
Amnë¶m JmT>dmH$S>ohr nmhm. (Amåhr ho gd© ¶mgmR>r Ho$co) H$s, Vwcm cmoH$m§gmR>r EH$
CXmhaU åhUyZ àñVwV H$aVm ¶mdo. Am{U ˶m (‘mUgm§À¶m d àmʶm§À¶m) hmS>m§H$S>o
nmhm, Amåhr Vr H$er ì¶dpñWV OmoS>Vmo Am{U ˶mda ‘mgmMo AmdaU MT>dVmo.
AemàH$mao Ooìhm (ho gd©) ˶mÀ¶mg‘moa ñnï> Pmco Voìhm Vmo åhUmcm, "(‘cm Vo
C‘Oco Amho H$s), A„mh (Oo BpÀN>Vmo) Vo gd© H$aʶmMo gm‘϶© ˶mcm àmá Amho!'
260
Am{U (Vmo àg§J AmR>dm!) Ooìhm B~«mhr‘Zo åhQ>co, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©, ‘¥Vm§Zm
Vy OrdZ H$gm àXmZ H$aVmog Vo ‘cm XmId.' (˶mda) A„mhZo åhQ>co, "Vy {dídmg
R>odV Zmhrg H$m?' Voìhm B~«mhr‘Zo CÎma {Xco, "{ZpíMVnUo, ‘r ˶mda {dídmg
R>odVmoM. (nU ‘cm Vo nmhÿ Xo) åhUOo ‘m¶m ‘Zmcm nyU© g‘mYmZ cm^oc.' ˶mda
A„mhZo åhQ>co, "Vy Mma njr Ko Am{U ˶m§Zm VwPr Amkm nmim`cm {eH$d (åhUOo
AemàH$mao ˶m§Zm V¶ma H$a) Am{U Ë`m§n¡H$s à˶oH$mcm (Vw¶m g^modVmcÀ¶m) à˶oH$
Q>oH$S>rda R>od. Z§Va ˶m§Zm ~mocd. Vo Vw¶mH$S>o YmdV ¶oVrc Am{U (Mm§Jë¶màH$mao)
OmUyZ Ko H$s, A„mh gd©e{º$‘mZ d ~w{ÕdmZ Amho.'
261
Oo A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r Amnco YZ IM© H$aVmV, ˶m§Mr VwcZm YmݶmÀ¶m
EH$m Xmʶmer H$aVm ¶oB©c, (Á¶mcm noaë¶mZ§Va) ˶mcm gmV H$Ugo ¶oVmV, Am{U
gyah-2. Ac-~µH$ah 49
à˶oH$ H$UgmV AgVmV e§^a XmUo, Am{U A„mh Á¶mÀ¶m ~m~VrV BpÀN>Vmo (¶mo½¶
g‘OVmo) AZoH$ nQ>rZo d¥Õr H$aVmo. A„mh A˶§V CXma d gd©k (All knowing)
Amho. 262 Oo Amnco YZ A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r IM© H$aVmV, Am{U IM© Ho$ë¶mZ§Va,
˶mg§~§YmZo Hw$Umcm {hUdrV ZmhrV, qH$dm (˶m JaOy cmoH$m§À`m ^mdZm Á¶m§Zm ˶m§Zr
gmhmæ` Ho$co) XþIdrV ZmhrV, Vo Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o ~jrg (reward) àmá
H$aVrc. Zm {VWo Vo ^¶^rV hmoVrc, Zm Vo Xþþ:Ir hmoVrc. 263 EH$ ào‘mMo ~moc Am{U
j‘mercVoZo dmJUo ˶m XmZH$m¶m©nojm loð> Amho Oo Ho$ë¶mZ§Va (H$moUmcmVar) XþIdco
OmVo. A„mh ñd¶§nUy © (self-sufficient) d g§¶‘r Amho. 264 ho lÕm ~miJUmè¶m§Zmo!
(o believers!) Vwåhr Amnco XmZH$m¶©, {hUdyZ qH$dm (JaOy cmoH$m§À¶m ^mdZm)
Xþ:IdyZ ˶m ‘mUgmà‘mUo ì¶W© Kmcdy ZH$m, Omo Ho$di Amnco YZ cmoH$m§Zm XmIdʶmgmR>r
(Am{U ˶m§À¶m Vm|Sy>Z àe§gm EoH$ʶmgmR>r) IM© H$aVmo. Am{U Vmo A„mhda Am{U
(ݶm¶mÀ¶m) A§{V‘ {Xdgmda {dídmg R>odV Zmhr. ˶mMo CXmhaU ˶m JwiJwirV
XJS>mgmaIo Amho, Á¶mda (WmoS>rer) Yyi ~gcocr Amho, ‘J ˶mda ^anya nmD$g
nS>Vmo. Am{U ˶m (XJS>mg) nwÝhm OgmÀ¶m Vgm, ñdÀN>, JwiJwirV d Q>UH$ H$ê$Z
Q>mH$Vmo. Aem cmoH$m§Zm ˶m§À¶m (Mm§Jë¶m) H$m¶m©nmgyZ H$mhrM àmá hmoV Zmhr. Am{U
A„mh g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma XoUmè¶m cmoH$m§Zm gÝ‘mJ© XmIdV Zmhr.
265
Am{U Oo cmoH$ Amnco YZ A„mhÀ¶m àgÞVm àmárgmR>r Am{U Amnë¶mcm
‘mZ{gH$ ñdmñ϶ cm^mdo åhUyZ IM© H$aVmV, ˶m§Mr VwcZm C§Mmda Agcoë¶m ˶m
~mJoer H$aVm ¶oB©c {OWo ^anya nmD$g nS>cm Va (’$im§Mo) XþnQ>rZo CËnÞ àmá hmoVo,
Am{U Oa ^anya nmD$g nS>cm Zmhr Va ({nH$mgmR>r) WmoS>mgm nmD$ghr nwaogm hmoVmo.
Am{U A„mh Vo gd© nmhV Amho, Oo Vwåhr H$aV AmhmV. 266 Vw‘À¶mn¡H$s H$moUr Aer
BÀN>m H$aoc H$m¶? H$s, ˶mMm IOwarMm d Ðmjm§Mm ‘im Agmdm. d ˶mImcr
nmʶmMo H$mcdo dmhV AgmdoV ˶m‘ܶo ˶mÀ¶mgmR>r gd© àH$maMr ’$io AgmdrV,
Am{U dmY©³¶mZohr ˶mcm J«mgcoco Agmdo, Am{U (˶mMr H$miOr KoʶmgmR>r)
H$‘Omoa ‘wco Agmdr. Aem pñWVrV ˶m ‘ù¶mda AmJ AmoH$Umar ^¶§H$a dmdQ>i
¶mdr Am{U {VZo ˶m ‘ù¶mcm OmoaXma VS>mIm Úmdm d Vmo ‘im g§nyU©nUo OiyZ
^ñ‘gmV ìhmdm? AemàH$mao A„mh (OrdZmÀ¶m dmñVdm~Ôc) Vwåhr {dMma H$amdm
åhUyZ Amnco g§Xoe ñnï> H$ê$Z gm§JV Amho.
267
(A„mhda) {dídmg R>odUmè¶m§Zmo! Oo (YZ) Vwåhr H$‘mdco Amho Am{U
Amåhr O{‘ZrVyZ Vw‘À¶mgmR>r Oo {Z‘m©U Ho$co Amho, Ë`m§n¡H$s Mm§Jë¶m dñVy (BVam§Zm)
50 Hw$amU
XmZ H$am. Am{U Aem {Zén`moJr qH$dm Q>mH$mD$ dñVy XmZ åhUyZ XoʶmMm {dMma
XoIrc H$ê$ ZH$m. Á¶m Vwåhr ñdV:gmR>r (H$moUr {Xë¶mg) KoUma Zmhr. qH$dm (KoVë¶mg)
‘moR>çm ZmIwfrZo ¿¶mc. Am{U cjmV R>odm H$s, A„mh ñd¶§nyU© d gXm ñVwVrg nmÌ
Amho. 268 g¡VmZ Vwåhmcm Xm[aÐçmMr {^Vr XmIdVmo, Am{U Vwåhmcm J{cÀN> H$m‘o
H$aʶmMr àoaUm XoVmo. CcQ>njr A„mh Vwåhmcm j‘m H$aʶmMo d H¥$nm H$aʶmMo dMZ
XoVmo. Am{U A„mh ‘moR>m CXma d ‘moR>m kmZr Amho. 269 Vmo Á¶mg BpÀN>Vmo ˶mg
{ddoH$ (wisdom) àXmZ H$aVmo, Am{U Á¶m H$moUmcm {ddoH$ àXmZ H$aʶmV Amco
Agoc, ˶mcm IamoIa ‘moR>r g§nÎmr àmá Pmcr. Am{U Ho$di VoM cmoH$ gXþnXoe J«hU
H$aVmV, Oo ~w{Õ‘mZ AmhoV.
270
Am{U Oo H$mhr Vwåhr BVam§da IM© H$aVm qH$dm (nwT>o IM© H$aʶmg§~§YmZo)
Zdg (vow) H$aVm. {ZpíMVM A„mh Vo OmUyZ Amho. Am{U XþamMmar cmoH$m§Mm
H$moUrhr gmhmæ`H$ AgUma Zmhr. 271 Vwåhr XmZH$m¶© CKS>nUo H$am, Vohr R>rH$ Amho.
nU JwánUo Vwåhr JaOy cmoH$m§Zm XmZ Úmc, Va Vo Vw‘À¶mgmR>r A{YH$ {hVmdh Amho.
Am{U Ago H$aUo Vw‘À¶m H$mhr dmB©Q> H¥$˶m§Mr ^anmB© R>aoc. Am{U A„mhcm Vw‘À¶m
gd© H¥$˶m§Mr OmUrd Amho. 272 ho n¡J§~a! Ë`m§Zm gÝ‘mJ© AZwgam¶cm cmdUo, hr
(H$mhr) Vw‘Mr O~m~Xmar Zmhr. ho Ho$di A„mhMo H$m‘ Amho H$s, Vmo Á¶mcm
gÝ‘mJm©gmR>r ¶mo½¶ g‘OVmo, ˶mcm gÝ‘mJ© XmIdVmo. Am{U Vwåhr Oo H$mhr YZ
(BVam§da) IM© H$aVm, Vo Vw‘À¶m ñdV:À¶mM Mm§Jë¶mgmR>r Amho. (Vw‘Mm ˶mV
ñdV:Mm ’$m¶Xm Voìhm Amho), Ooìhm Vwåhr Vo Ho$di A„mhMr ‘Ou g§nmXZ H$aʶmgmR>r
IM© H$aVm. Am{U Vwåhr Oo H$mhr YZ IM© H$amc Vo nwaonya Vwåhmcm naV H$aʶmV
¶oB©c. Am{U Vw‘À¶mda (‘wirM) Aݶm¶ Ho$cm OmUma Zmhr. 273 Aem JaOy§Zm XmZ
Úm, Á¶m§Zr A„mhÀ¶m H$m¶m©V ñdV:cm nyU©nUo dmhÿZ Q>mH$co Amho H$s, ˶m‘wio Vo
(CnOr{dHo$gmR>r) O{‘Zrda Ymdni H$ê$ eH$V ZmhrV. Vo (¶mMZm H$aʶmnmgyZ)
ñdV:cm Xÿa R>odVmV, Am{U åhUyZ ˶m§À¶m (Iè¶m) n[apñWVrMr OmU Zgcocr
ì`º$s, Vo (Am{W©H$ÑîQ>çm) gwpñWVrV AmhoV Ago g‘Oy eH$Vo. nU Vwåhr ˶m§Zm
˶m§À¶m Mohè¶m§dê$Z AmoiIy eH$Vm. Vo cmoH$m§À¶m ‘mJo cmJyZ ‘mJV {’$aV ZmhrV.
Am{U Oo H$mhr YZ Vwåhr IM© H$amc, {ZpíMVM Vo A„mh nyU©nUo OmUyZ Amho. 274
Oo cmoH$ Amnco YZ am̧{Xdg (A„mhÀ¶m H$m¶m©V) OmhranUo Am{U ImOJrV (pub-
licly & privately) IM© H$aVmV ˶m§À¶mgmR>r ˶mMm ‘mo~Xcm ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o
Amho. (˶m§Zm Ago OrdZ cm^oc) Zm (˶mV) ^¶ Agoc, Zm Xþ:I.
gyah-2. Ac-~µH$ah 51
275
Oo cmoH$ ì¶mO ImVmV Vo ݶm¶mÀ¶m {Xder (A„mhg‘moa) Aem AdñWoV
¶oVrc H$s, ˶m§Zm g¡VmZmZo Amnë¶m ñnem©Zo doS>m (demented) ~ZdyZ Q>mH$co Amho.
H$maU Vo åhUVmV H$s, IaoXr-{dH«$s Mm ì¶dgm¶ XoIrc ì¶mO AmH$maʶmMmM
(usury) EH$ àH$ma Amho, nU A„mhZo Va (IaoXr-{dH«$sÀ¶m) ì¶dgm¶mcm d¡Y
Am{U ì¶mO (AmH$maʶmcm) {Z{fÕ R>adco Amho. BWyZ nwT>o Á¶mcm Amnë¶m
nmcZH$˶m©H$Sy>Z (VmH$sXê$nr) CnXoe nmoMcm Am{U ˶mZwgma Vmo (ì¶mOmÀ¶m
ì¶dhmamnmgyZ) namd¥Îm Pmcm, Va ˶mcm nydu {‘imcoco Vo (ì¶mO) ˶mMo Pmco. Am{U
AmVm ˶mMo àH$aU A„mhÀ¶m gwnyX© Amho. Am{U Oo cmoH$ nwÝhm (VoM H$m‘) H$aVrc,
Va Vo ZaH$mÀ¶m AmJrMo a{hdmgr ~ZVrc. Vo Zoh‘rgmR>r VoWoM amhVrc. 276 A„mh
ì¶mOmÀ¶m (gd© nÕVr) aÔ R>adVmo, Va CcQ>njr XmZH$m¶m©À¶m (~jrgê$nr ‘mo~Xë¶mV
Amnë¶m H¥$noZo, {H$˶oH$ nQ>rZo) dmT> H$aVmo. A„mh Aem cmoH$m§Zm ng§V H$arV Zmhr, Oo
H¥$V¿Z d XþamMmar AmhoV. 277 Oo cmoH$ lÕoMm A§JrH$ma H$ê$Z (attained to faith)
gËH$‘} H$aVmV Am{U {Z˶ àmW©Zm H$aVmV (Z‘mµO nT>VmV) Am{U XmZH$m¶© H$aVmV
(µOH$mV XoVmV), Aem cmoH$m§Mm ‘mo~Xcm {ZpíMVM ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o Amho.
˶m§Zm ^¶‘wº$ Am{U Xþ:Im§nmgyZ ‘wº$ OrdZ cm^oc.
278
(A„mhda) {dídmg R>odUmè¶m§Zmo! A„mhMo ^¶ ~miJm, Am{U Oo H$mhr
ì¶mO Vwåhmcm (cmoH$m§H$Sy>Z) {‘iUo ~mH$s Amho, Vo gmoSy>Z Úm. (Ago H$am) Oa Vwåhr
IamoIa {dídmg R>odUmao Agmc. 279 nU Oa Vwåhr Ago H$aUma Zgmc Va OmUyZ ¿¶m
H$s, A„mh Am{U n¡J§~amH$Sy>Z (Vw‘À`m{déÕ) ¶wÕmMr KmofUm Ho$cr OmV Amho. nU
Oa Vwåhmcm (ì¶mO KoʶmÀ¶m Pmcoë¶m ì¶dhmam~Ôc) níMmÎmmn hmoV Agoc Va
Vw‘Mr ‘yi a¸$‘ KoʶmMm Vwåhmcm A{YH$ma Amho. Vwåhr (BVam§da) Aݶm¶ H$ê$ ZH$m
Am{U (BVam§Zrhr) Vw‘À¶mda Aݶm¶ H$ê$ Z¶o. 280 Am{U Oa Vmo H$O©Xma H$R>rU
n[apñWVrV Agoc Va ˶mMr n[apñWVr gwYmaon¶ªV (˶mcm H$O© ’o$S>rgmR>r) ‘wXV Úm.
Am{U Vo Va Vw‘À¶m ñdV:gmR>r A{YH$ {hVmdh Agoc H$s, Vwåhr (Vr g§nyU© H$Om©Mr
a¸$‘ XmZ åhUyZ) ‘m’$ H$ê$Z Q>mH$mc. (ho Vw‘À¶mgmR>r Mm§Jco Amho) Oa H$m Vwåhr
g‘Omc. 281 Am{U ˶m {XdgmMo ^¶ ~miJm, (OmU R>odm), Ooìhm Vwåhmcm A„mhH$S>o
naV nmR>dco OmB©c. ˶m {Xder à˶oH$mg ˶mZo Or H$mhr (H$‘©ê$nr) H$‘mB© Ho$cocr
Agoc, {VMm nyU© ‘mo~Xcm XoʶmV ¶oB©c, Am{U H$moUmdahr (A{O~mV) Aݶm¶
hmoUma Zmhr.
282
(A„mhda) {dídmg R>odUmè¶m§Zmo! Ooìhm Vwåhr EH$-Xþgè¶m~amo~a R>amdrH$
52 Hw$amU
‘wXVrgmR>r CgZo Xoʶm-KoʶmMo ì¶dhma H$amc, Voìhm Vmo (ì¶dhma) coIr ñdê$nmV
H$am. Am{U {c{hUmè`mZo C^¶njm§Xaå¶mZ àm‘m{UH$nUo Vo {chmdo. Am{U {c{hUmè`mZo
(Á¶mcm {c{hVm ¶oVo) {c{hÊ`mg ZH$ma XoD$ Z¶o. Va ˶mZo Oê$a {chmdo. H$maU
A„mhZoM ˶mcm {eH$dco Amho. Am{U Á¶mÀ¶mda (H$O© ’o$S>ʶmMr O~m~Xmar ¶oVo)
˶mZo ({chm¶Mm) ‘OHy$a gm§Jmdm. Am{U (‘OHy$a gm§JUmè¶mZo) A„mhMo ^¶ ~miJmdo
Omo ˶mMm nmcZH$Vm© Amho. (Omo H$ama Pmcm Amho) ˶mV H$mhrhr H$‘r-OmñV H$ê$
ZH$m. nU Vr 춺$s {OÀ¶mda H$O© ’o$S>ʶmMr O~m~Xmar Amho, H$‘r g‘O Agcocr
qH$dm Xþ~©c qH$dm ñdV: ‘OHy$a gm§Jʶmg Ag‘W© Agoc Va {VMo {hVg§~§Y
OnUmè¶m H$moU˶mhr ì`º$sZo ({chm¶Mm) ‘OHy$a ݶm¶nyd©H$ gm§Jmdm. Am{U Vw‘À¶m
nwéfm§n¡H$s XmoZ gmjrXma ~mocmdyZ ¿¶m. Am{U XmoZ nwéf CncãY hmoV ZgVrc Va
Vwåhmcm ‘mݶ Agcoco, EH$ nwéf Am{U XmoZ {ó¶m gmjrXma åhUyZ Agmì¶mV, ho
AemgmR>r H$s, EImXrcm {dga nS>cm Va Xþgar {Vcm AmR>dU H$ê$Z XoB©c. Am{U
Ooìhm gmjrXmam§Zm ~mocm{dco OmB©c Voìhm ˶m§Zr (gmj XoʶmgmR>r) ZH$ma XoD$ Z¶o.
ì¶dhma N>moQ>m Agmo AWdm ‘moR>m, Vwåhr ˶mÀ¶m naV’o$S>rMr ‘wXV R>adyZ (Vo) coIr
Z‘yX H$aʶmg H§$Q>mim H$ê$ ZH$m. hr Jmoï> A„mhÀ¶m Ñï>rZo A{YH$ ݶm¶nyU© Amho;
(VgoM) gmj ({Q>H$dyZ) R>odʶmgmR>r OmñV {dídgZr` Amho, Am{U (Z§Va) Vw‘À¶m
‘Zm‘ܶo e§H$m-Hw$e§H$m {Z‘m©U hmoʶmMr e³¶Vmhr CaV Zmhr. (Xoʶm-KoʶmMm à˶oH$
ì¶dhma coIr ñdê$nmV H$aUo Amdí¶H$ Amho), nU Omo ì¶dhma Vm~S>Vmo~ hmVmohmV
hmoV Agoc, Am{U Or XodmU-KodmU Vwåhr nañna hmVmohmV H$aV Agmc, Va Vwåhr Vo
coIr Z‘yX Z Ho$ë¶mg, H$mhr haH$V Zmhr. nU (da C„o{IV AndmX dJiVm)
ì¶dgm¶mV nañna gm¡Xo H$arV AgVmZm gmjrXma R>odm. Am{U (cjmV Agy Úm) H$s,
(‘OHy$a) {c{hUmè`mcm qH$dm gmjrXmamcm H$moUVmhr Ìmg hmoVm H$m‘m Z¶o. Am{U Oa
Vwåhr Ago Ho$co (åhUOo ˶m§Zm Ìmg {Xco) Va Vo (Vw‘À¶mH$Sy>Z) (‘moR>çm) JwÝømMo
H¥$˶ R>aoc. Am{U A„mhMo ^¶ (OmU) ~miJm, Am{U A„mh (ho gd©) Vwåhmcm
{eH$drV Amho. Am{U A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMo nyU© kmZ Amho. 283 Oa Vwåhr àdmg
H$arV Agmc Am{U Vwåhmcm {c{hUmam H$moUr (literate person) {‘iV Zgoc, Va
H$mhrVar dñVy JhmU (security) R>odyZ ì¶dhma H$am. Am{U Vwåhr EH$‘oH$m§da
{dídmg H$ê$Z, (EImÚmH$S>)o AZm‘V R>do cr Agoc Va ˶mZo Vr AZm‘V (R>do Umè¶mg)
(‘m{JVë`mda) VmËH$mi naV H$amdr, Am{U (˶mZo) A„mhMo ^¶ ~miJmdo Omo
˶mMm nmcZH$Vm© Amho. Am{U gmj H$Yrhr cndy ZH$m. Am{U Omo H$moUr (gmj)
gyah-2. Ac-~µH$ah 53
cndyZ R>odoc, Va (Aer 춺$s) {ZpíMVM ‘ZmZo nmnr Amho, Am{U Vwåhr Oo H$mhr
H$aVm ˶mMo A„mhcm nyU© kmZ Amho.
284
Oo H$mhr AmH$memV Amho Am{U Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho Vo gd© A„mhMoM
Amho. Am{U Vw‘À¶m ‘ZmV Oo H$mhr Amho Vo Vwåhr àH$Q> H$am, AWdm ‘Zm‘ܶoM R>odm,
A„mh Vw‘À¶mH$Sy>Z ˶mMm {heo~ KoB©c. Am{U BÀN>rc ˶mg j‘m H$arc Am{U
BÀN>rc ˶mg {ejm H$arc. Am{U A„mh Oo BpÀN>Vmo, Vo gd© H$aʶmMo gm‘϶©
˶mÀ¶mH$S>o Amho. 285 n¡J§~a ˶mda {dídmg R>odVmo, Oo H$mhr ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z
˶mcm àXmZ Ho$co Joco Amho, VgoM lÕmd§Vhr (˶mda) {dídmg R>odVmV. Vo gd©
(ÑT>) {dídmg R>odVmV A„mhda, Am{U ˶mÀ¶m XyVm§da (angels) Am{U ˶mÀ¶m
J«§Wm§da (scriptures) Am{U (gd©) n¡J§~am§da (Am{U åhUVmV), "Amåhr ˶mÀ¶m
n¡J§~am§n¡H$s H$moUmÀ¶mhr ~m~VrV ^oX^md H$arV Zmhr.' Am{U Vo åhUVmV, "Amåhr
EoH$Vmo Am{U Amkm nmiVmo, ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©, Amåhr (Ho$di) VwPr j‘m
BpÀN>Vmo. (Vy Amåhmcm j‘m H$a) Am{U (Amåhmcm) Vw¶mH$S>oM naVm¶Mo Amho!' 286
A„mh H$moU˶mhr {Odmda ˶mÀ¶m j‘Vonojm A{YH$ AmoPo Q>mH$sV Zmhr. ˶mÀ¶m
(H$‘©ê$nr) H$‘mB©Mm ‘mo~Xcm ˶mg {‘ioc. Am{U ˶mZo AmoT>dyZ KoVcocr ({ejmhr)
˶mcm {‘ioc. (lÕmd§V cmoH$ Aer àmW©Zm H$aVmV), "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©, Oa
Am‘À¶mH$Sy>Z H$mhr {dgaco Joco qH$dm Amåhr H$mhr MyH$ Ho$cr Agoc Va Amåhmcm
{ejm H$ê$ ZH$mog. ho à^y! Am‘À¶m AmYr hmoD$Z Jocoë¶m cmoH$m§da Vy Á¶màH$mao ^ma
Q>mH$cm hmoVmg, Vgm ^ma Vy Am‘À¶mda Q>mHy$ ZH$mog. ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Omo
nocʶmMr Am‘À¶mV eº$s Zmhr, Vmo ^ma Am‘À`mda Q>mHy$ ZH$mog. (ho nmcZH$˶m©!)
Amåhmcm j‘m H$a, Am‘Mo JwÝho nwgyZ Q>mH$, Am‘À¶mda X¶m H$a, VyM Am‘Mm ‘mcH$
(Lord) Amhog, Va VyM Amåhmcm g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§{déÕ gmhmæ` H$a.'
gyah-03. Amco-B‘amZ
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X`miy d H¥$nmiy Amho.
1
Acr’$0 cm‘0 ‘r‘0 2 A„mh{edm¶ (Xþgam) H$moUrM B©ída Zmhr, Vmo {Za§Va
{Od§V Amho, ñdV: pñWa AgUmam Am{U gdmªZm ñW¡¶© XoUmam Amho. 3 ˶mZo g˶mda
AmYmacocm hm J«§W Vw‘À¶mH$S>o (step by step-Q>ßß¶mQ>ßß¶mZo) nmR>dcm Amho. Omo
AmYrÀ¶m J«§Wm§n¡H$s ˶m§À¶mH$S>o Oo Amho, ˶mMr g˶Vm {gÕ H$aVmo. Am{U ˶mZoM
(cmo H $m§ À ¶m ‘mJ© X e© Z mgmR>r) ¶m AmYr Vm¡ a mV Am{U B§ O rc
(The Torah & The Gospel) AdV[aV Ho$co hmoVo. 4 ¶mnydu cmoH$m§À¶m
‘mJ©Xe©ZmgmR>r ˶mZo (g˶ Am{U Ag˶m Xaå¶mZ ’$aH$ H$aUmar) H$gmoQ>r (stand-
54 Hw$amU
{heo~ KoʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma OcX Amho. 20 n¡J§~a! AmVm ¶m cmoH$m§Zr Vw‘À¶mer
Oa {ddmX KmVcm Va ˶m§Zm gm§Jm, "‘r ñdV:cm nyU©nUo A„mhcm g‘{n©V H$ê$Z
Q>mH$co Amho (surrendered my whole being) Am{U ˶m§Mohr AgoM Amho Oo
‘mPo AZw¶m¶r AmhoV.' Á¶m§Zm AmYr J«§W XoʶmV Amcm hmoVm ˶m§Zm VgoM (gd©)
A{e{jV cmoH$m§Zm XoIrc {dMmam, "Vwåhrhr ñdV:cm (Am‘À¶mà‘mUoM) A„mhcm
g‘{n©V H$aUma AmhmV H$m?' Oa ˶m§Zr ñdV:cm (Vw‘À¶mà‘mUo) A„mhcm g‘{n©V
H$ê$Z Q>mH$co Va Vo {ZpíMVM gÝ‘mJu cmJco. Am{U Oa ˶m§Zr Vgo H$aʶmg ZH$ma
Xe©{dcm, Va Vw‘Mo H$V©ì¶ Ho$di g§Xoe nmoMdUo EdT>oM Amho. Am{U A„mh Amnë¶m
g‘ñV {Z{‘©Vrda nyU©nUo ZOa R>odyZ Amho. 21 {ZpíMVM Vo cmoH$, Oo A„mhÀ¶m
g§Xoem§Ûmao àH$Q> Pmcoë¶m g˶mcm ‘mZʶmg ZH$ma Xe©{dVmV, Am{U n¡J§~am§Mr
Aݶm¶H$maH$nUo h˶m H$aVmV, Am{U ݶm¶mMr {eH$dU XoʶmgmR>r nwT>o Amcoë¶m
cmoH$m§Mr (XoIrc) h˶m H$aVmV, ˶m§Zm Vwåhr Xþ:IXm¶r {ejoMr gyMZm Úm. 22 hoM Vo
cmoH$ AmhoV Á¶m§Mr H$‘} ¶m OJmV Am{U ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OJmV, XmoÝhr {R>H$mUr eÿÝ`dV
(come to nothing) ({Zî’$i) R>aVrc. Am{U ˶m§Mo H$moUrhr gmhmæ¶H$V} AgUma
ZmhrV.
23
Vwåhmcm ˶m cmoH$m§Mr ‘m{hVr Zmhr H$m? Á¶m§Zm AmYr A„mhÀ¶m J«§Wm§n¡H$s EH$
^mJ (share of revelation) àmá hmoVmo, Am{U ˶m§Zm A„mhÀ¶m J«§WmZwgma
{ZU©¶mcm ñdrH$ma H$aʶmgmR>r gm§JʶmV ¶oVo, Voìhm ˶m§À¶mVrc EH$ JQ> {VQ>H$mè¶mZo
Vm|S> {’$adVmo. 24 (Vo Ago Ho$di ¶mgmR>r H$aV AmhoV) H$s, Vo Xmì¶mZo gm§JVmV H$s,
"H$mhr ‘moOHo$ {Xdg gmoS>co Va (ZaH$mMr) AmJ Amåhmg ñne© H$ê$ eH$Uma Zmhr.'
Aem ImoQ>çm H$ënZm§Mm (false beliefs) ¶m§Zr emoY cmdcm Amho, Am{U ¶m ImoQ>çm
H$ënZm§Zr Y‘m©À¶m ~m~VrV ˶m§Mr (‘moR>r) ’$gdUyH$ Ho$cr Amho. 25 ˶m {Xder
Ooìhm Amåhr ˶m§Zm EH$Ì H$ê$, Á¶mÀ¶m ¶oʶm{df¶r H$moUVrhr e§H$m Zmhr, Voìhm
(˶m§Mr AdñWm) H$m¶ hmoB©c? à˶oH$mZo Oo H$mhr H$‘mdco Agoc, (˶m {Xder) ˶mg
˶mÀ¶m H$‘mB©Mm nwaonya ‘mo~Xcm XoʶmV ¶oB©c. Am{U ˶m§À¶mda (A{O~mV) Aݶm¶
hmoUma Zmhr. 26 Vwåhr Ago åhUm H$s, ho A„mh! gmd©^m¡‘ gÎmm VwPrM Amho, (VyM
gd© amÁ¶m§Mm Añgc ‘mcH$ Amhog) Vy Á¶mg BpÀN>Vmog ˶mg gÎmm àXmZ H$aVmog,
Am{U Á¶mÀ¶mH$Sy>Z BpÀN>Vmog gÎmm H$mTy>Z KoVmog, BpÀN>Vmog ˶mg gÝ‘m{ZV H$aVmog
Am{U BpÀN>Vmog ˶mg An‘m{ZV H$aVmog, Vw¶mM hmVr Amho gd© (àH$maMo) H$ë¶mU!
IamoIa Vw¶mH$S>o gd© H$mhr H$aʶmMo gm‘϶© Amho. 27 Vy amÌrcm {Xdgm‘ܶo XmIc
gyah-3. Amco B‘amZ 57
KQ>Zm AmR>dm) Ooìhm B‘amZÀ¶m nËZrZo àmW©Zm Ho$cr, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! Oo H$mhr
‘m¶m J^m©e¶mV Amho, Vo ‘r nyU©nUo Vw¶m godogmR>r (H$m¶m©gmR>r) An©U H$arV
Amho. åhUyZ (Vy) ‘m¶mH$Sy>Z (˶mMm) ñdrH$ma H$a. {ZpíMVM Vy gd© H$mhr EoH$Umam
d OmUUmam Amho.' 36 nU Ooìhm àgyVr Pmcr, Voìhm {VZo åhQ>co, "ho ‘m¶m
nmcZH$˶m©, ‘r Va ‘wcrcm OÝ‘ {Xcm.' A„mh Mm§Jë¶màH$mao OmUyZ hmoVm H$s, Vr
H$moUmcm OÝ‘ XoUma Amho. Am{U (ho XoIrc A„mhcm nyU©nUo ‘mhrV hmoVo H$s, {Vcm
Va ‘wcJm Ano{jV hmoVm), H$maU ‘wcJm Va ‘wcrgmaIm AgV Zmhr. (Vr åhUmcr),
"‘r {VMo Zmd "‘[a¶‘' (Mary) R>odco Amho. Am{U (AmVm) ‘cm Vw¶mH$Sy>Z ho
Ano{jV Amho H$s, {Vcm Am{U {VÀ¶m g§VVrcm, {Y¸$macoë¶m g¡VmZmnmgyZ ajU
ìhmdo åhUyZ Vw¶m g§ajUmV R>od.' 37 Am{U {VÀ¶m nmcZH$˶m©Zo (˶m ‘wcrMm)
Mm§Jë¶màH$mao ñdrH$ma Ho$cm, CÎm‘àH$mao {VMo nmcZnmofU ìhmdo ¶mMr (g§nyU©) ì¶dñWm
Ho$cr. Am{U µOH$[a¶mcm {VMm nmcH$ åhUyZ Zo‘co. Á¶m-Á¶mdoir µOH$[a¶m (‘R>mVrc)
{VÀ¶m ImocrV ¶m¶Mm, Voìhm ˶mcm {VWo, {VÀ¶mH$S>o AmÜ`mpË‘H$ ImÚ (spiritual
food) Agë¶mMo Xe©Z KS>V Ago, (ho nmhÿZ) ˶mZo {dMmaco, "¶m gd© AmÜ`mpË‘H$
ehmUnUmÀ¶m (spiritual wisdom) Jmoï>r Vwcm H$moRy>Z {‘iVmV? {VZo CÎma {Xco,
"ho gd© A„mhH$Sy>Z ‘cm àmá hmoVo' A„mh Á¶mÀ¶m ~m~VrV BpÀN>Vmo ˶mg (kmZ,
YZ B.) Jmoï>r A‘¶m©X XoVmo. 38 Voìhm Am{U VoWoM µOH$[a¶mZo Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o
àmW©Zm Ho$cr, åhUmcm, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ‘cmhr Vw¶m H¥$noZo gX²JwUr g§VVr
àXmZ H$a, IamoIa Vy àmW©Zm EoH$Umam Amhog.' 39 ˶mda (A„mhÀ¶m) XyVm§Zr ˶mcm
hmH$ {Xcr, Ooìhm Vmo ˶m ‘R>mÀ¶m ImocrV àmW©Zm H$arV hmoVm (Z‘mµO nT>V hmoVm)
åhUmco, "A„mh Vwcm "¶h¶m'À¶m OÝ‘mMr ew^dmVm© XoV Amho, Vmo A„mhMo eãX Iao
H$aUmam, cmoH$m§‘ܶo loð>V‘ Agcocm, nyUn© Uo ewÕ ‘ZmMm Agcocm (utterly chaste)
Am{U n¡J§~a Agoc Am{U (A„mhOdi) gXmMmar cmoH$m§V ˶mMo ñWmZ Agoc.' 40
(˶mda) µOH$[a¶m CX²Jmacm, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ‘cm nwÌ H$gm hmoD$ eH$Vmo?
Ooìhm H$s, ‘r d¥Õ Pmcmo Amho Am{U ‘mPr nËZr Va dm§P Amho.' ˶mda XyVmZo CÎma
{Xco, "A„mhMr AerM BÀN>m Amho, Vmo Oo BpÀN>Vmo Vo H$aVmo.' 41 (µOH$[a¶mZo) àmW©Zm
Ho$cr, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ‘m¶mgmR>r EImXr IyU (sign) {ZpíMV H$a' (˶mda)
XyVmZo (A„mhH$Sy>Z) CÎma {Xco, "Vr IyU hr Amho H$s, Vy VrZ {Xdgmn¶ªV hmd^md,
hmVdmao ì`{V[aº$ (by gestures) cmoH$m§er ~mocy eH$Uma Zmhrg. Va (Vy) Amnë¶m
nmcZH$˶m©Mr A{daV (unceasingly) AmR>dU H$aV amhm Am{U ˶mÀ¶m Agr‘
gyah-3. Amco B‘amZ 59
Á¶m Vw‘À¶mgmR>r {Z{fÕ R>adʶmV Amë¶m hmo˶m ˶m§Zm d¡Y (lawful) R>adʶmgmR>r
(‘r Amcmo Amho). Am{U ‘r Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘À¶mgmR>r EH$ g§Xoe KoD$Z
Amcmo Amho, Va Vwåhr A„mhMo ^¶ (OmU) ~miJm Am{U ‘mPr Amkm nmim. 51
{ZpíMVM, A„mh ‘mPm nmcZH$Vm© (sustainer) Amho Am{U Vw‘Mmhr nmcZH$Vm©
Amho, åhUyZ ˶mMrM CnmgZm (worship) H$am, hmM gÝ‘mJ© Amho.'
52
Am{U Vo g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma XoV AmhoV ¶mMr ¶oeycm Ooìhm OmUrd
Pmcr, Voìhm Vmo åhUmcm "A„mhÀ¶m H$m¶m©V ‘mPo H$moU gmhmæ`H$ ~Zmc'? (˶mda
˶mÀ¶m) AZw¶m¶m§Zr CÎma {Xco, "A„mhÀ¶m (H$m¶m©V) Vw‘Mr ‘XV H$aUmao Amåhr
Agy! Amåhr A„mhda {dídmg R>odVmo, Am{U Vwåhr ¶m Jmoï>rg gmjr amhm H$s, Amåhr
A„mhcm g‘{n©V Pmcmo AmhmoV. 53 ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Vy Amnë¶mH$Sy>Z Oo
H$mhr Am‘À¶mH$S>o nmR>{dco Amho, ˶mda Amåhr {dídmg R>odVmo. Am{U Amåhr ¶m
n¡J§~amMo AZwgaU H$arV AmhmoV, åhUyZ (g˶mMr) gmj XoUmè¶m§‘ܶo Am‘Mr Zmdo
{chÿZ Ko.' 54 Z§Va (~Zr BòmB©cÀ¶m cmoH$m§Zr ¶oey {déÕ) ¶moOZm V¶ma Ho$cr Am{U
A„mhZohr ¶moOZm AmIyZ (˶m§À¶m ¶moOZm{Jarcm - their scheming) eÿÝ`
~Z{dco. H$maU A„mh gdm}Îm‘ ¶moOZmH$ma Amho. 55 A„mhZo åhQ>co, "ho ¶oey,
{ZpíMVM ‘r Vwcm Amnë¶mH$S>o naV KoB©Z Am{U ‘m¶mH$S>o à{V{ð>V ñWmZ àXmZ H$aoZ,
Am{U g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§À¶m (ImoQ>çm Amamonm§VyZ) Vwcm ‘wº$ H$aoZ. Am{U Vw¶m
AZw¶m¶m§Zm nwZéËWmZmÀ`m {Xdgmn¶ªV g˶ ZmH$maUmè¶m (lÕmhrZm§)nojm loð> ñWmZr
R>odrZ. Am{U eodQ>r, Vwåhm gdmªZm ‘m¶mH$S>o naVm¶Mo Amho, Voìhm ‘r Á¶m ~m~VrV
Vw‘À¶mV ‘V^oX hmoVo, ˶m Jmoï>tMm {ZU©¶ H$arZ. 56 Am{U Oo g˶ ZmH$maʶmda R>m‘
am{hco ˶m§Zm ¶m OJmV Am{U ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OJmV ‘r H$R>moa {ejm XoB©Z. Am{U ˶m§Zm
gmhmæ` H$aUmam H$moUrhr AgUma Zmhr.' 57 Am{U Oo cmoH$ lÕmd§V ~Zco Am{U
gËH$‘} H$arV am{hco, ˶m§Zm A„mh ˶m§À¶m H$m¶mªMm nwaonya ‘mo~Xcm (reward) XoB©c.
dmB©Q> H¥$˶o H$aUmè¶m cmoH$m§Zm (evildoers) A„mh H$Yrhr ng§V H$arV Zmhr. 58 ho
g§Xoe Amåhr Vwåhmcm EoH$drV AmhmoV, Am{U ømV {ddoH$nyU© CnXoe AmhoV.
59
A„mhÀ¶m Ñï>rV ¶oey (À¶m {Z{‘©Vr) Mo CXmhaU AmX‘ (À¶m {Z{‘©Vr)
à‘mUoM Amho. A„mhZo ˶mcm ‘mVrnmgyZ ~Z{dco Am{U ‘J (A„mh) ˶mcm åhUmcm,
"hmo', Am{U "Vmo Pmcm'. (˶mcm {Od§V ‘mZd ~ZʶmMr A„mhZo Amkm Ho$cr Am{U
cJoM Vmo A„mhÀ¶m AmkoZwgma ApñVËdmV Amcm) 60 (ho) Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z
Amcoco g˶ Amho. åhUyZ Vwåhr e§H$m ~miJUmè¶m§n¡H$s hmoD$ ZH$m. 61 Am{U AmVm
gyah-2. Ac-~µH$ah 61
Vw‘À¶mH$S>o kmZ Amë¶mZ§Va Omo H$moUr ¶m (g˶m)~Ôc dmX Kmcoc (hþ‚mV H$aoc), Va
˶m§Zm gm§Jm, "Mcm, AmnU Am‘À¶m ‘wcm§Zm Am{U Vw‘À¶m ‘wcm§Zm ~mocmdy ¶m,
Am‘À¶m {ó¶m§Zm Am{U Vw‘À¶m {ó¶m§Zm ~mocmdy ¶m, Am{U ñdV: Amåhrhr ¶oVmo
Am{U Vwåhrhr ¶m. Am{U AmnU gd© OU Z‘«VoZo Am{U H$iH$irZo àmW©Zm H$ê$ ¶m,
Am{U Amnë¶mn¡H$s ImoQ>o ~mocUmè¶m§da A„mhMm àH$mon hmodmo Ago (A„mhcm) AmdmhZ
H$ê$ ¶m. 62 {ZpíMVM hm g˶ d¥Îmm§V (the true account) Amho. Am{U A„mh{edm¶
Xþgam H$moUrhr (CnmgZo¶mo½¶) Zmhr. Am{U A„mh gd©e{º$‘mZ Am{U ~w{ÕdmZ (truly
wise) Amho.' 63 Am{U ˶m§Zr Oa øm (g˶m) H$S>o nmR> {’$a{dcr Va (cjmV R>odm),
A„mh CnÐd ‘mO{dUmè¶m§Zm nyU©nUo AmoiIyZ Amho.
64
(n¡J§~a!) (˶m§Zm) gm§Jm, AmYrÀ¶m J«§Wm§Mo AZwgaU H$aUmè¶m cmoH$m§Zmo!
Am‘À¶m d Vw‘À¶m‘ܶo Or Jmoï> g‘mZ Amho ˶m Jmoï>rH$S>o ¶m, Am{U Vr åhUOo,
AmnU A„mh{edm¶ H$moUmMrhr CnmgZm H$am¶Mr Zmhr, Am{U AmnU ˶mÀ¶m~amo~a
BVa H$moUmcmhr ^mJrXma R>adm¶Mo Zmhr, Am{U Amnë¶mn¡H$s H$moUrhr A„mh{edm¶
Xþgè¶m§Zm nmcZH$˶m©Mm XOm© XoD$ Z¶o. Am{U Oa ˶m§Zr ¶mH$S>o nmR> {’$adcr Va ˶m§Zm
gm§Jm, "Amåhr (A„mhcm) g‘{n©V Pmcmo AmhmoV, ˶m Jmoï>rg Vwåhr gmjr amhm.' 65
nyduÀ¶m J«§WmMo AZwgaU H$aUmè¶m§Zmo! Vwåhr B~«mhr‘ {df¶r dmX H$m KmcVm? Ooìhm
H$s, Vwåhr nmhVm, Vm¡amV d B§Orc (the Torah & the Gospel) Va (B~«mhr‘À`m
Iyn) Z§Va àH$Q> H$aʶmV Amco AmhoV. Vwåhr ~wÕrMm dmna H$aV Zmhr H$m? 66 Vwåhr
Va Vo cmoH$ AmhmV H$s, Vwåhmcm ˶m Jmoï>rMo kmZ hmoVo, (åhUOo B~«mhr‘Mm Iam n§W
H$moUVm hmoVm), Varhr Vwåhr ˶m~Ôc {ddmX H$aV hmoVm. Va AmVm Vwåhr ˶m
Jmoï>r~Ôc {ddmX H$m H$arV AmhmV Á¶mMo Vwåhmcm (‘wirM) kmZ Zmhr? A„mh (Vo)
OmUVmo nU Vwåhr OmUV Zmhr? 67 B~«mhr‘ Zm Á¶y hmoVm, Zm {¼ñVr, Vmo Va (gd©
ImoQ>çm Jmoï>tnmgyZ ñdV:cm AcJ Ho$cocm) gƒm àm‘m{UH$ (upright) ‘mUyg hmoVm,
Á¶mZo ñdV:cm A„mhÀ¶m ñdmYrZ H$ê$Z Q>mH$co hmoVo. Am{U Vmo ˶m cmoH$m§n¡H$s ZìhVm
Oo A„mhMo ^mJrXma R>adVmV. 68 Iè¶m AWm©Zo B~«mhr‘Mo {ZH$Q>V‘ cmoH$ VoM AmhoV
Á¶m§Zr ˶mMo AZwgaU Ho$co Am{U (AmVm) Oo n¡J§~a (‘whå‘X) ¶m§Mo AZwgaU
H$aVmV, Am{U ˶m§À¶mda {dídmg R>odVmV. A„mh lÕmd§Vm§Mm {‘Ì Amho. 69
AmYrÀ¶m J«§Wmcm AZwgaUmè¶m cmoH$m§n¡H$s H$mhr cmoH$ Vwåhmcm gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa H$ê$
BpÀN>VmV. nU Vo ñdV:M gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa OmV AmhoV. nU ˶m§Zm ¶mMr OmUrd
Zmhr. 70 AmYrÀ¶m J«§WmMo AZwgaU H$aUmè¶m§Zmo! (O followers of earlier
62 Hw$amU
˶m§À¶mH$S>o nmhUmahr Zmhr, VgoM Vmo ˶m§Zm (˶m§À¶m nmnm§nmgyZ) ewÕhr H$aUma Zmhr.
Am{U ˶m§À¶mgmR>r H$R>moa {ejm (AQ>i) Amho. 78 Am{U {ZpíMVM ˶m§À¶mn¡H$s
H$mhr cmoH$ Ago AmhoV, Oo J«§WmV (åhUOo ~m¶~c‘ܶo) {dn¶m©g (distort - AW©
{~KS>dUo) H$aVmV nU Amnë¶m Vm|S>mZo J«§Wmcm AemàH$mao dmMVmV OoUoH$ê$Z Vwåhmcm
Ago ^mgmdo H$s, Vo Oo dmMV AmhoV, Vmo (Añgc) J«§WM Amho, nU Vo J«§Wm§n¡H$s
Zmhr. Am{U Vo åhUVmV, "ho A„mhH$Sy>ZM Amho,' nU Vo A„mhH$Sy>Z Zmhr. AemàH$mao
Vo A„mhg§~§YmZo ImoQ>o ~mocV AmhoV. Am{U ˶m§Zmhr ¶mMr nyU© OmUrd Amho, (H$s Vo
ImoQ>o ~mocV AmhoV). 79 H$moUVmhr ‘mUyg Ago H$aUma Zmhr, Á¶mcm A„mhZo J«§W
{Xcm, {ddoH$ eº$s (wisdom) àXmZ Ho$cr Am{U n¡J§~a åhUyZ ˶mMr Zo‘UyH$ Ho$cr
H$s, Vmo åhUm¶cm cmJoc, "Vwåhr A„mhcm gmoSy>Z ‘mPo ^º$ ~Zm,' (Ago Vmo H$Xm{n
åhUy eH$V Zmhr), Vmo Va (cmoH$m§Zm) AgoM åhUoc H$s, A„mhMoM {Zð>mdmZ ^º$ ~Zm
Ogo (J«§WmV Vwåhmcm {eH$dʶmV Amco Amho), Á¶mMo Vwåhr ñdV: Aܶ¶Z H$aVm
Am{U Xþgè¶m§Zm ˶mMo YS>o XoVm. 80 VgoM (Vmo Agohr) H$Xm{n åhUUma Zmhr H$s,
Vwåhr XÿVm§Zm (angels) Am{U n¡J§~am§Zm Amncm nmcZH$Vm© ‘mZm. Vwåhr ñdV:cm
A„mhcm g‘{n©V H$ê$Z Q>mH$ë¶mZ§Va Vmo Vwåhmcm g˶ ZmH$maʶmMm AmXoe XoB©c H$m?
(Ago H$Xm{n e³¶ Zmhr).
81
Am{U (Vr doi AmR>dm) Ooìhm A„mhZo n¡J§~am‘m’©$V Vw‘À¶mH$Sy>Z (AmYrÀ¶m
J«§WYmaH$m§H$Sy>Z) à{Vkm KoVcr H$s, ‘r Va Vwåhmcm J«§W Am{U {ddoH$ àXmZ Ho$co Amho.
nU Oa ¶mnwT>o Vw‘À¶mH$S>o EImXm n¡J§~a ¶oB©c Am{U Vw‘À¶mH$S>o Oo AmYrnmgyZ Amho
˶mMr g˶Vm à‘m{UV H$aoc, Va Vwåhr ˶mÀ¶mda {dídmg R>odUmao Am{U ˶mcm
gmhmæ¶ H$aUmao ~Zm. (˶mda A„mh åhUmcm) Vwåhmcm ho ‘mݶ Amho Zm? Am{U ¶m
~m~VrV Or O~m~Xmar ‘r Vw‘À¶mda gmondrV Amho. Vr Vwåhr nma nmS>mc Zm?
(˶mda) Vo åhUmco. "Amåhmcm Vo ({ZpíMVnUo) ‘mݶ Amho.' Voìhm A„mh åhUmcm,
"Va ‘J (AmVm Omo H$ama Pmcm ˶m~Ôc) gmjr amhm, ‘r XoIrc Vw‘À¶m~amo~a gmjr
Amho.' 82 Am{U Oo H$moUr (¶m à{VkonmgyZ) nmR> {’$adVrc, Va AgoM cmoH$ C„§KZ
H$aUmao AmhoV. 83 ˶m§Zm A„mhÀ¶m Y‘m©ì¶{V[aº$ Xþgam H$moUVm Y‘© hdm Amho H$m?
Ooìhm H$s, Oo H$mhr AmH$memV Amho Am{U n¥Ïdrda Amho, Vo gd© BÀN>oZo qH$dm
A{ZÀN>oZo ˶mÀ¶mM ñdmYrZ Pmcoco AmhoV. Am{U gdmªZm ˶mÀ¶mH$S>oM naV Om¶Mo
Amho. 84 (Vwåhr ˶m§Zm) gm§Jm, "Amåhr A„mhda lÕm R>odVmo Am{U Oo H$mhr
Am‘À¶mH$S>o nmR>dʶmV Amco Amho ˶mda, Am{U ˶mdahr Oo B~«mhr‘ d Bñ‘mB©c
64 Hw$amU
XþamMmar AmhoV. 95 (Vwåhr ˶m§Zm) gm§Jm, "A„mhZo g˶ gm§{JVco Amho, Va AmVm
B~«mhr‘À`m Y‘m©Mo AZwgaU H$am,' Omo gd© ImoQ>çm Jmoï>tnmgyZ Xÿa hmoD$Z (A„mhcm)
nyU©nUo g‘{n©V Pmcocm hmoVm. Am{U Vmo ˶m cmoH$m§n¡H$s ZìhVm Oo A„mhMo ^mJrXma
R>adVmV, (åhUOo Vmo AZoHo$ídadmXr cmoH$m§n¡H$s ZìhVm). 96 {ZpíMVM Vo n{hco Ka
Amho Oo cmoH$m§gmR>r ~m§Yco Joco Amho, Oo "‘¸$m' ¶oWo Amho, (A„mhÀ¶m) H¥$noZo nmdZ
Pmcoco Vo {R>H$mU Amho Am{U g‘ñV {dídmgmR>r ‘mJ©Xe©ZmMo Vo CJ‘ñWmZ Amho. 97
{VWo ñnï> g§Xoe Agcoë¶m IwUm AmhoV, B~«mhr‘Mo (àmW©Zm) ñWmZ Amho, Am{U Omo
H$moUr ˶mV àdoe H$aVmo, ˶mg ‘Z:em§Vr (inner peace) cm^Vo. Oo cmoH$ ¶m
(A„mhÀ¶m Kam)n¶ªV nmohmoMÊ`mg g‘W© AmhoV, ˶m§À¶mda ho ~§YZH$maH$ Amho H$s,
˶m§Zr A„mhgmR>r hO H$amdm. Va g˶ ZmH$maUmè¶m§Zr ho cjmV R>odmdo H$s, {ZpíMVnUo
A„mh gd© àm{U‘mÌm§nmgyZ {Zanoj Amho. (åhUOo ˶mcm H$moUmMrM qH$dm H$emMrM
JaO Zmhr). 98 (˶m§Zm) gm§Jm, AmYrÀ¶m J«§Wm§Mo AZwgaU H$aUmè¶m§Zmo! A„mhÀ¶m
g§XoemÛmao àH$Q> Pmcoco g˶ H$~yc H$aʶmg Vwåhr H$m ZH$ma XoVm, Ooìhm H$s, A„mh
˶mda cj R>odyZ Amho (gmjr Amho), Oo H$mhr Vwåhr H$arV AmhmV? 99 (˶m§Zm)
gm§Jm, "AmYrÀ¶m J«§WmMo AZwgaU H$aUmè¶m§Zmo! (oh people of the book!)
Vwåhr (¶m A„mhÀ¶m J«§Wmda) {dídmg R>odUmè¶m cmoH$m§Zm A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ H$m
amoIVm? Am{U ˶m‘ܶo (H$mhrVar) Xmof emoYʶmMm à¶ËZ Vwåhr H$m H$aVm, Ooìhm H$s,
Vwåhr ñdV: gmjr AmhmV (H$s Vmo gai ‘mJ© Amho)? Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$arV
AmhmV ˶m{df¶r, A„mh ‘wirM AZ{^k (unaware) Zmhr.'
100
lÕmd§Vm§Zmo! (AmYrÀ¶m) J«§WYmaH$m§n¡H$s H$mhr Ago AmhoV, Oa Vwåhr ˶m§Mo
åhUUo ‘mݶ Ho$co Va Vo Vwåhmcm "g˶mMm' ˶mJ H$am¶cm cmdVrc, Ooìhm H$s, Vwåhr
˶mda lÕm R>odVm. 101 Ooìhm A„mhMo g§Xoe Vwåhmcm EoH${dco OmV AmhoV, Voìhm
Vwåhr g˶ H$go ZmH$mê$ eH$Vm? Am{U Vw‘À¶m‘ܶo ˶mMm n¡J§~a XoIrc CnpñWV
Amho. Am{U Á¶mZo A„mher ‘O~yV g§~§Y àñWm{nV Ho$co, ˶mcmM gÝ‘mJ© àmá
Pmcm. 102 lÕmd§Vm§Zmo! A„mhMo ^¶ ~miJm, Ogo ^¶ ~miJUo Amdí¶H$ Amho.
Am{U A„mhcm nyU©nUo g‘{n©V Agcoë¶m AdñWo{edm¶ BVa AdñWoV Vwåhmcm ‘aU
¶oD$ Z¶o. 103 Am{U Vwåhr gd©OU {‘iyZ A„mhÀ¶m Xmoarcm KÅ> Yam Am{U (H$moU˶mhr
H$maUm‘wio) Vw‘À¶mV {d^mOZ hmoD$ XoD$ ZH$m. Am{U A„mhZo Vw‘À¶mda Ho$coë¶m ˶m
CnH$mamMr AmR>dU H$am, Vwåhr Va EH$‘oH$m§Mo eÌy hmoVm. ‘J ˶mZo ñZoh {Z‘m©U H$ê$Z
Vw‘Mr ‘Zo EH$Ì AmUcr. Am{U ˶mÀ¶m H¥$noZo Vwåhr ^mD$ ^mD$ PmcmV. Am{U Vwåhr
66 Hw$amU
EH$m A{¾Hw§$S>mÀ¶m H$mR>mda C^o hmoVm Am{U A„mhZo ˶mnmgyZ Vwåhmcm dmMdco,
AemàH$mao A„mh Amnco g§Xoe Vwåhmcm ñnï> H$ê$Z gm§JV Amho. Á¶m‘wio Vwåhmcm
(gXmMmamMo) ‘mJ©Xe©Z hmoB©c.
104
Am{U Vw‘À¶m‘ܶo (cmoH$m§Mm) Agm EH$ JQ> Agm¶cm nm{hOo, Omo cmoH$m§Zm
gËH¥$˶o H$aʶmMo AmdmhZ H$arc, Am{U gMmoQ>rMr {eH$dU XoB©c Am{U XþîH¥$˶m§nmgyZ
namd¥Îm H$arc. Am{U Oo cmoH$ Ago H$aVrc VoM ¶eñdr hmoVrc. 105 Am{U Vwåhr ˶m
cmoH$m§gmaIo hmoD$ ZH$m Á¶m§À¶mH$S>o g˶mMo ñnï> à‘mU Amë¶mZ§Vahr ˶m§À¶mV Xþ’$ir
{Z‘m©U Pmcr Am{U ˶m§Zr AmnmngmV ‘V^oX Ho$cm. AemM cmoH$m§gmR>r ’$ma ‘moR>r
{ejm Amho. 106 (ݶm¶mÀ¶m) ˶m {Xder H$mhr Mohè¶m§da (AmZ§X‘¶r) VoO Agoc
Am{U H$mhr H$mhr Mohao (Xþ:ImZo) H$mid§S>coco AgVrc. Á¶m§Mo Mohao (Xþ:ImZo)
H$mid§S>coco AgVrc, ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c, "Vwåhr lÕoMm A§JrH$ma Ho$ë¶mZ§Va
g˶mcm ZmH$maUmao ~ZcmV Zm? Va ‘J MmIm g˶ ZmH$maʶm~Ôc hr {ejm.' 107
Am{U Á¶m§Mo Mohao (AmZ§XmZo) M‘H$V AgVrc, Vo A„mhÀ¶m H¥$nmN>ÌmImcr AgVrc,
{VWoM Vo gX¡d amhVrc. 108 ho A„mhMo g§Xoe AmhoV, Oo Amåhr Vwåhmcm nyU©
g˶m{Zer EoH$drV AmhmoV Am{U A„mh OJmVrc cmoH$m§da (mankind) H$moU˶mhr
àH$maMm Aݶm¶ H$ê$ BpÀN>V Zmhr. 109 Am{U Oo H$mhr AmH$memV Amho Am{U Oo
H$mhr n¥Ïdrda Amho, Vo gd© A„mhMoM Amho. Am{U gd© Jmoï>r A„mhH$S>oM naVUma
AmhoV.
110
Vwåhr (n¡J§~a ‘whå‘X ¶m§Mo AZw¶m¶r) EH$ gdm}Îm‘ O‘mV (cmoH$g‘yh)
AmhmV, Á¶m§Zm ‘mZdOmVrÀ¶m H$ë¶mUmgmR>r KS>dyZ nwT>o AmUʶmV Amco Amho. Vwåhr
(cmoH$m§Zm) gËH$‘mªMr {eH$dU XoVm Am{U ˶m§Zm XþîH¥$˶ H$aʶmg ‘ZmB© H$aVm Am{U
Vwåhr A„mhda lÕm R>odVm. AmVm Oa nyduMo J«§WYmaH$ gwÕm (Vw‘À¶mà‘mUoM)
lÕmdmZ ~Zco AgVo Va ˶m§À¶mgmR>r Vo {ZpíMVM Mm§Jco Pmco AgVo. ˶m§À¶mn¡H$s
’$ma WmoS>ogo Iao lÕmd§V AmhoV, nU ~hþVm§e ˶m§À¶mn¡H$s Amkm Z nmiUmao AmhoV.
111
WmoS>rer BOm nmohmoMdʶm ì¶{V[aº$ Vo Vw‘Mo H$moUVohr ZwH$gmZ H$ê$ eH$V ZmhrV.
Am{U Oa Vo Vw‘À¶mer cT>mB© H$aVrc, Va Vo nmR> XmIdyZ (niyZ OmVrc), Voìhm
˶m§Zm H$moUmMohr gmhmæ¶ {‘iUma Zmhr. 112 Vo {OWo Hw$R>o AmT>iVrc {VWo Vo
{Y¸$macoM OmVrc, nU ’$º$ ¶m {edm¶ H$s, Oo A„mher (˶mÀ¶m n¡J§~am‘m’©$V)
qH$dm cmoH$m§er (A^¶ àmárMm) H$ama Ho$coco AgVrc. ˶m§Zr Va ñdV:da A„mhMm
H$mon AmoT>dyZ KoVcm Amho, (˶mgmR>r ñdV:cm nmÌ R>a{dco Amho). åhUyZM ˶m§Zm
gyah-3. Amco B‘amZ 67
An‘m{ZV H$ê$Z nyU©nUo Ooarg AmUʶmV Amco Amho. ho gd© ˶m§À¶mda ¶mgmR>r
AmoT>dco Joco, H$maU Vo A„mhÀ¶m IwUm§Ûmao ñnï> Pmcoco g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ am{hco
Am{U ˶m§Zr Aݶm¶mZo n¡J§~am§Mr h˶m Ho$cr. ho gd© ˶m§À¶m Amkm Z nmiʶmÀ¶m
Am{U ‘¶m©Xm ^§J H$aʶmÀ¶m gd¶r‘wioM KS>co.
113
nyduÀ`m J«§WmMo AZwgaU H$aUmao gd© EH$gmaIo ZmhrV, ˶m§À¶mVrc EH$ JQ>
Amnë¶m H$amamer àm‘m{UH$ Amho, Vo amÌrÀ¶m doioV A„mhÀ¶m g§Xoem§Mo nR>U H$aVmV
Am{U (˶mÀ¶mg‘moa) ZV‘ñVH$ hmoVmV. 114 Vo A„mhda Am{U (ݶm¶mÀ¶m) A§{V‘
{Xdgmda ÑT> {dídmg R>odVmV, Vo gËH$‘mªMr {eH$dU XoVmV d XþîH¥$˶ H$aʶmnmgyZ
amoIVmV Am{U gËH$‘} H$aʶmÀ¶m ~m~VrV AmngmV ñnYm© H$aVmV. hoM gXmMmar
cmoH$ AmhoV. 115 Am{U Oo H$mhr gËH$‘} Vo H$aVrc ˶m~ÔcMo C{MV ~jrg ˶m§Zm
ZmH$maco OmUma Zmhr, Am{U A„mh ˶mMo ^¶ ~miJUmè¶m cmoH$m§Zm Mm§Jë¶màH$mao
AmoiIyZ Amho. 116 nU Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ am{hco, ˶m§Mr g§nÎmr d
˶m§Mr g§VVr A„mhÀ¶m {damoYmV ˶m§À¶m H$mhr Cn¶moJr nS>Uma Zmhr. Vo cmoH$
(ZaH$mÀ¶m) AmJrMo a{hdmgr AmhoV, VoWoM Vo gX¡d amhVrc. 117 ¶m OJmVrc
OrdZmV, Vo Oo H$mhr IM© H$aVmV ˶m§Mo CXmhaU ˶m dmè¶mgmaIo Amho, Á¶m‘ܶo
JmaR>m AgVmo Am{U Vmo (dmam) ˶m cmoH$m§À¶m {nH$m§dê$Z OmVmo, Á¶m§Zr ñdV:daM
Aݶm¶ Ho$cm Amho Am{U ˶m§Mo nrH$ Zï> H$ê$Z Q>mH$Vmo. A„mhZo ˶m§À¶mda Aݶm¶
Ho$cocm Zmhr Va Vo ñdV:M Amnë¶mda Aݶm¶ H$arV AmhoV.
(Q>rn: eoVrda IM© H$ê$Z Á¶mà‘mUo ˶m§Zm nrH$ àmá Pmco Zmhr, AJXr VgoM ¶m
OJmV IM© H$ê$Z ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OJmV ˶m§Zm H$mhrhr àmá hmoUma Zmhr.)
118
{dídmg R>odUmè¶m§Zmo! An[a{MV cmoH$m§n¡H$s (outsiders) (H$moUmghr) Vwåhr
Amncm {dídmgy {‘Ì ~Zdy ZH$m. Vo Vwåhmcm Ìmg nmoM{dÊ`mgmR>r H$moUVrhr g§Yr
J‘mdV ZmhrV. Vwåhr g§H$Q>mV gmnS>ë¶mMo nmhÿZ ˶m§Zm AmZ§X hmoVmo. ˶m§À¶m Vm|Sy>Z Oo
eãX {ZKVmV ˶m‘YyZ ˶m§Mm Ûof^md àH$Q> hmoVmo Am{U ˶m§À¶m ‘Zm§‘ܶo Oo H$mhr
XS>coco Amho, Vo Va ¶mnojmhr ^¶§H$a dmB©Q> Amho. Amåhr (ñnï> g§Xoe Agcoë¶m)
Am‘À¶m IwUm (signs) Vw‘À¶mgmR>r CKS> H$ê$Z Q>mH$coë¶m AmhoV. Va ‘J Vwåhr
~wÕrMm dmna H$aUma Zmhr H$m? 119 Vwåhr Va ˶m§À¶mer ào‘mZo dmJʶmgmR>r V¶ma
AmhmV, nU Vo Vw‘À¶mer ào‘ H$arV ZmhrV. Am{U Vwåhr Va gd© A„mhÀ¶m J«§Wm§da
{dídmg R>odVm. (nU ˶m§Mo Va Ago Amho), Ooìhm Vo Vwåhmcm ^oQ>VmV, Voìhm Vo
åhUVmV, "Amåhrhr (Vw‘À¶mà‘mUoM) lÕmd§V AmhmoV.' nU Ooìhm Vo EH$Q>o AgVmV,
68 Hw$amU
Voìhm Vo Vw‘À¶mda amJmZo Amncr ~moQ>o Mmdy cmJVmV. ˶m§Zm gm§Jm, "Vwåhr Amnë¶m
amJmVM ‘ê$Z Om'. {ZpíMVM cmoH$m§À¶m ‘Zm§‘ܶo H$m¶ Amho, ¶mMo A„mhcm nyU© kmZ
Amho. 120 Am{U Vw‘Mo H$mhr ^co hmoV Agoc Va Vo ˶m§Zm nmhdV Zmhr, Am{U Ooìhm
Vw‘Mo H$mhr dmB©Q> hmoV Agoc Va ˶mMm ˶m§Zm AmZ§X hmoVmo. nU Vwåhr Yra Yamc
Am{U A„mhMo ^¶ (OmU- consciousness) ~miJmc, Va ˶m§Mr H$mañWmZo
Vw‘Mo H$moUVohr ZwH$gmZ H$ê$ eH$Uma ZmhrV. Vo Oo H$mhr H$arV AmhoV ˶mg A„mhZo
(Amnë¶m eº$sZo) doTy>Z R>odco Amho.
121
(n¡J§~a! Vmo {Xdg AmR>dm) Ooìhm Vwåhr ^ë¶m nhmQ>o (early morning)
lÕmd§Vm§Zm ¶wÕmÀ¶m ‘moÀ¶m©da {Z¶wº$ H$aʶmgmR>r Amnë¶m Kê$Z {ZKmcm hmoVm.
Am{U A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho. 122 ˶mdoir Vw‘À¶mn¡H$s
XmoZ JQ> ‘ZmZo IMV hmoVo, nU A„mh ˶m§Mm ajUH$Vm© ~ZyZ C^m hmoVm Am{U
lÕmd§Vm§Zr A„mhdaM {dg§~yZ amhm`cm hdo. 123 Am{U A„mhZo ~ÐÀ¶m (cT>mB©V)
AmYrhr Vwåhmcm ‘XV Ho$cocr Amho, Ooìhm Vwåhr nyU©nUo H$‘Omoa hmoVm. Va A„mhMr
OmU R>odm, åhUOo Vwåhr ˶mMo H¥$Vk ~Zy eH$mc. 124 (Am{U AmR>dm) Ooìhm Vwåhr
lÕmd§Vm§Zm Ago åhUV hmoVm H$s, ho Vw‘À¶mgmR>r nwaogo Zmhr H$m H$s, Vw‘Mm nmcZH$Vm©
VrZ hOma XyVm§Zm (angels) nmR>dyZ Vw‘Mr ‘XV H$aoc? 125 Vwåhr Oa ghZercVm
~miJUmao Am{U A„mhMo ^¶ ~miJUmao ~ZcmV Va (H$miOr H$aʶmMo H$mhr H$maU
Zmhr). Oa eÌyZo Vw‘À¶mda AMmZH$ MT>mB© Ho$cr, Va Vw‘Mm nmcZH$Vm© nmM hOma
gwg‚m XyVm§Zm nmR>dyZ Vw‘Mr ‘XV H$aoc. 126 hr Jmoï> A„mhZo (Amnë¶m n¡J§~amH$adr)
¶mgmR>r gm§{JVcr H$s, Vr Vw‘À¶mgmR>r ew^dmVm© R>amdr, Am{U Vw‘Mr ‘Zo g§Vwï>
ìhmdrV. ‘XV Va A„mhH$Sy>ZM àmá hmoVo, Omo gd©e{º$‘mZ d ~w{ÕdmZ Amho. 127
(Vw‘Mr ‘XV) ¶mgmR>r Ho$cr OmB©c H$s, A„mh (Vw‘À¶mÛmao) ˶m cmoH$m§Mm {~‘moS>
H$aoc, Oo g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ AmhoV, Am{U ˶m§Zm An‘m{ZV H$aoc, OoUoH$ê$Z Vo
{Zame hmoD$Z ‘mKma KoVrc. 128 n¡J§~a! Vw‘Mm ¶m Jmoï>rer H$mhrhr g§~§Y Zmhr H$s,
A„mh ˶m§À¶m níMmÎmmnmMm ñdrH$ma H$ê$Z (˶m§Zm j‘m H$arc) qH$dm ˶m§Zm {ejm
H$arc, H$maU Vo A˶mMmar AmhoV. 129 Am{U AmH$memV Oo H$mhr Amho d n¥Ïdrda Oo
H$mhr Amho Vo gd© A„mhÀ¶mM ‘mcH$sMo Amho. Vmo BÀN>rc ˶mg j‘m H$aVmo Am{U
BÀN>rc ˶mg {ejm H$aVmo. Am{U A„mh ’$ma j‘merc d H¥$nmerc Amho.
130
lÕmd§Vm§Zmo! ì¶mOmÛmao Amnë¶m g§nÎmrcm XþßnQ>, Mm¡nQ> H$ê$ ZH$m, (åhUOo
ì¶mO Am{U ì¶mOmda ì¶mO KoD$Z Amnë¶m g§nÎmrMr dmT> H$ê$ ZH$m). Am{U
gyah-3. Amco B‘amZ 69
A„mhMo ^¶ ~miJm VaM Vwåhr ¶eñdr ìhmc. 131 Am{U ˶m AmJrnmgyZ ñdV:Mm
~Mmd H$am, Vr V¶ma H$aʶmV Amcocr Amho, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo g˶ ZmH$maVmV. 132
A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J§~amÀ¶m Amkm§Mo nmcZ H$am åhUOo Vw‘À¶mda H¥$nm Ho$cr
OmB©c. 133 Amnë¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z j‘màmárgmR>r Am{U ˶m ñdJm©À¶m àmárgmR>r
AmngmV ñnYm© H$aUmao ~Zm, Omo (ñdJ©) AmH$me Am{U O{‘Zrà‘mUo {demc Amho.
(åhUOo Vgo H¥$˶ MT>mAmoT>rZo H$am). Omo V¶ma H$aʶmV Amcm Amho, A„mhMo ^¶
~miJUmè¶m§gmR>r (for the God conscious). 134 Oo (A„mhÀ¶m H$m¶m©V) IM©
H$aVmV, g§nÞ AdñWm AgVmZm Am{U hcmIrMr AdñWm AgVmZm XoIrc, Oo
Amnë¶m H«$moYmda {Z¶§ÌU R>odVmV Am{U cmoH$m§Zm j‘m H$aVmV. A„mhcm (AgoM)
gXmMmar cmoH$ {à¶ AmhoV. 135 Am{U Ooìhm ˶m§À¶mH$Sy>Z H$moUVohr XwîH¥$Ë` (a
shameful deed) KS>Vo qH$dm ñdV:daM Vo Aݶm¶ H$ê$Z ~gVmV, Voìhm ˶m§Zm
A„mhMr AmR>dU hmoVo Am{U Amnë¶m nmnm§~Ôc j‘m¶mMZm H$ê$ cmJVmV. (H$maU
˶m§Zm ¶m Jmoï>rMr nyU© OmUrd Amho H$s), A„mh{edm¶ Xþgam H$moU Amho Omo nmnm§Mr
j‘m H$ê$ eH$Vmo? Am{U ˶m§À¶mH$Sy>Z Or H$mhr MyH$ KS>cr ˶m{df¶r Vo OmUyZ~wOyZ
AmJ«h YaV Zmhr. (åhUOo Pmcoë¶m MwH$scm ‘ZmnmgyZ ñdrH$ma H$aVmV) 136 AemM
cmoH$m§Zm ~jrg åhUyZ ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z j‘m Amho, Am{U ˶m§Zm Aem ~mJm
{Xë¶m OmVrc Á¶m§À¶mImcyZ nmʶmMo (‘Z àgÞ H$aUmao) àdmh dmhV AgVrc
Am{U {VWo Vo Zoh‘rgmR>r {Zdmg H$aVrc. {H$Vr O~aXñV ~jrg (reward) Amho
gËH$‘} H$aUmè¶m§gmR>r! 137 {d{dY àH$maMr OrdZnÕVr (ways of life) (Agcoco
cmoH$) Vw‘À¶m AmYr hmoD$Z Joco AmhoV. (˶m§À¶mV AZoH$ CXmhaU AmhoV). Va
O{‘Zrda qhSy>Z nmhm H$s, H$gm eodQ> Pmcm ˶m cmoH$m§Mm Á¶m§Zr g˶mcm Ag˶
R>a{dco? 138 ho Hw$amU cmoH$m§gmR>r gwñnï> {ZdoXZ (exposition) Amho Am{U (A„mhMo)
^¶ ~miJUmè¶m§gmR>r ‘mJ©Xe©Z Am{U gXþnXoe.
139
Yra IMy XoD$ ZH$m Am{U Xþ:Ir hmoD$ ZH$m, {ZpíMVnUo Vw‘MoM nmaS>o OS>
amhrc Oa Vwåhr Iao lÕmd§V (believers) Agmc. 140 Oa Vwåhmcm BOm nmoMcocr
Amho Va ˶m§Zm (Vw‘À¶m eÌÿ§Zm) XoIrc VemM àH$maMr BOm nmoMcocr Amho. Am{U
Amåhr Ago (gw:I-Xþ:ImMo) {Xdg cmoH$m§da AmcQy>Z nmcQy>Z AmUV AgVmo. ho
AemgmR>r H$s, A„mhZo lÕmd§Vm§Mr {MÝhm§{H$V H$ê$Z (mark them out) {ZdS>
H$amdr Am{U Vw‘À¶m‘YyZ H$mhr cmoH$m§Zm gmjrXma ~Zdmdo. Am{U A„mhcm XþamMmar
cmoH$ {à¶ ZmhrV. 141 ho ¶mgmR>r H$s, A„mhZo lÕmd§Vm§Zm (AlÕm§nmgyZ doJio
70 Hw$amU
H$ê$Z) ewÕ H$amdo Am{U ˶m g˶ ZmH$maUmè¶m lÕmhrZm§Mm Zme H$amdm. 142
Vw‘À¶mn¡H$s H$moU-H$moU (A„mhÀ¶m ‘mJm©V) à¶ËZerc am{hco Am{U H$moU-H$moU
à{VHy$c n[apñWVrV Amnco Y¡¶© IMy Z XoVm AT>i am{hco, (Aer Vw‘Mr H$gmoQ>r)
A„mhZo nm{hcocr ZgVmZmM Vwåhmcm ñdJ© {‘iyZ OmB©c, Ago Vwåhmcm dmQ>Vo H$s
H$m¶? 143 (A„mhÀ¶m ‘mJm©V) Vwåhr ‘aUmMr BÀN>m, ˶mMr doi ¶oʶmnyduM H$aV
hmoVm, nU Ooìhm Vwåhr ˶mcm (¶oVmZm) CKS>çm S>moù¶m§Zr nm{hco Voìhm nmhVM
am{hcmV.
144
Am{U ‘whå‘X Va Ho$di EH$ n¡J§~a AmhoV, Ë`m§À`mnydu AZoH$ n¡J§~a hmoD$Z
Joco AmhoV. ‘J Oa ˶m§Mm ‘¥Ë¶y Pmcm qH$dm ˶m§Mr h˶m Pmcr, Va Vwåhr (˶m§Mo
AZwgaU H$aUo gmoSy>Z) ˶m§À¶mH$S>o nmR> {’$admc H$m¶? Am{U Omo H$moUr nmR> {’$adoc,
Vmo A„mhMo H$moUVohr ZwH$gmZ H$aUma Zmhr. Am{U A„mh H¥$Vk cmoH$m§Zm Z¸$sM
Mm§Jco ’$i XoB©c. 145 Am{U A„mhÀ¶m nadmZJr{edm¶ H$moUVmhr Ord ‘aU nmdy
eH$V Zmhr. nU (A„mhH$Sy>Z) AJXr R>adcoë¶m doiodaM (à˶oH$ Ord ‘aU nmdoc).
Am{U Á¶mcm ¶m OJmVM ’$i (rewards) hdo Agoc, Va Vo Amåhr ˶mg XoD$.
Am{U Á¶mcm ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV ’$i (rewards) hdo Agoc, Va Vo Amåhr
˶mg XoD$. Am{U H¥$Vk (grateful) cmoH$m§Zm Amåhr {ZpíMVM (Mm§Jco) ’$i XoD$.
146
(AmYr hmoD$Z Jocoë¶m) {H$VrVar n¡J§~am§Zm (A„mhÀ¶m ‘mJm©V) A„mhÀ¶m
{Zð>mdmZ ^º$m§Zm gmo~V KoD$Z cT>mB© H$amdr cmJcr. A„mhMo ‘mJ© AZwgaVmZm
˶m§À¶mda g§H$Q>o Amcr, nU Vo ‘ZmZo IMco ZmhrV. Zm Vo (eÌÿg‘moa) X~co, Zm
˶m§Zr ninwQ>onUmMo àXe©Z Ho$co. Am{U A„mhcm g§¶‘r cmoH$ {à¶ AmhoV. 147 Am{U
˶m§À¶m Vm|Sy>Z ¶m {edm¶ Xþgao eãX {ZKmco ZmhrV H$s, ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Oo
H$mhr AY‘© (sins) Am‘À¶m hmVyZ KS>co ˶mcm j‘m H$a. Am{U Omo H$mhr A{VaoH$
Am‘À¶mH$Sy>Z KS>cm (˶mcmhr) j‘m H$a. Am‘À¶m nm¶m§Zm S>J‘Jy XoD$ ZH$mog, g˶
ZmH$maUmè¶m cmoH$m§À¶m {déÕ Amåhmcm gmhmæ` H$a. 148 Va A„mhZo ˶m§Zm ¶m
OJmV nm[aVmo{fH$ {Xco Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OJmVhr (˶m§À¶mgmR>r) ’$ma ‘moR>o nm[aVmo{fH$
Amho. (H$maU) A„mhcm gËH$‘} H$aUmao cmoH$ (’$ma) {à¶ AmhoV.
149
lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Vwåhr Oa ˶m§Mo åhUUo EoH$mc, Oo g˶
ZmH$maʶmda R>m‘ AmhoV, Va Vo cmoH$ Vwåhmcm (Á¶m gÝ‘mJm©da Vwåhr ‘mJ©ñW AmhmV)
{VH$S>o nmR> {’$adm¶cm cmdVrc. (Am{U Ago Pmë¶mg) Vwåhr (‘moR>çm) ZwH$gmZmV
amhUmè`m§n¡H$s Agmc. 150 (Ago) Zmhr, Va A„mh Vw‘Mm ajUH$Vm© Amho Am{U
gyah-3. Amco B‘amZ 71
VmoM gdm}Îm‘ gmhmæ¶H$Vm© Amho. 151 Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ AmhoV (˶m
lÕmhrZm§À¶m) öX¶mV Amåhr Vw‘Mm Xamam (awe) {Z‘m©U H$ê$, H$maU ¶m§Zr Aem§Zm
A„mhÀ¶m ~amo~arMo R>adco Amho, Á¶m§À¶m~Ôc A„mhZo H$moUVohr à‘mU (author-
ity) nmR>{dcoco Zmhr. ˶m§À¶m ‘w¸$m‘mMo {R>H$mU (destination) (ZaH$mMr) AmJ
Amho. {H$Vr dmB©Q> {R>H$mU Amho Vo A˶mMmar cmoH$m§gmR>r! 152 Am{U A„mhZo Vwåhmcm
{Xcoco dMZ nyU© Ho$co, Ooìhm A„mhÀ¶m nadmZJrZo Vwåhr Vw‘À¶m eÌÿMm Zm¶ZmQ>
H$arV hmoVm. nU Z§Va Vwåhr Xþ~ionUm XmI{dcmV Am{U n¡J§~amÀ¶m AmXoemÀ¶m
~m~VrV AmngmV ‘V^oX Ho$cmV. Am{U (n¡J§~amÀ¶m) AmkoMo nmcZ Ho$cm ZmhrV.
A„mhZo Vo (¶wÕmVrc {dO¶) Vw‘À¶m S>moù¶m§g‘moa AmUco hmoVo, Oo Vwåhmcm hdo hmoVo.
(Vw‘À¶m Adko‘wio A„mhZo Amncr ‘XV Wm§~dcr). (H$maU) Vw‘À¶mn¡H$s H$mhr Ago
hmoVo, Á¶m§Mr Aer BÀN>m hmoVr H$s, Oo H$mhr (‘mc-goods) ˶m§Zm {‘im¶Mo Amho,
Vo ¶m OJmVM {‘iyZ Omdo, Va H$mhr ‘mÌ ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmMo A{^cmfr hmoVo.
(Q>rn: åhUOo H$mhr OmñVrV OmñV eÌÿMm ‘mc ~iH$m{dʶmgmR>r ¶wÕmV gm‘rc Pmco, Va H$mhr
A„mhgmR>r gm‘rc Pmco hmoVo.)
Z§Va A„mhZo Vw‘Mr narjm KoʶmgmR>r Vw‘À¶m hmVyZ Vw‘À¶m eÌÿMm nam^d hmoD$
{Xcm Zmhr. nU AmVm ˶mZo Vwåhmcm j‘m Ho$cr Amho. Am{U A„mh lÕmd§Vm§da
A{Ve¶ H¥$nm H$aUmam Amho. 153 (Vr doi AmR>dm) Ooìhm Vwåhr (‘moMm© gmoSy>Z) niyZ
OmV hmoVm d H$moUmH$S>ohr ‘mJo diyZ nmhV ZìhVm, Am{U n¡J§~a ‘mJyZ Vwåhmcm hmH$
‘maV hmoVm, (Vw‘À¶m ¶m dmJUwH$s‘wio n¡J§~amcm Omo Ìmg Pmcm ˶mÀ¶m EodO)
A„mhZo Vwåhmcm Xþ:Imda Xþ:I nmoM{dco. åhUOo (Vwåhmcm ^{dî¶mV hm YS>m {‘imdm
H$s), Vwåhr Oo J‘mdcoV qH$dm Oo g§H$Q> Vw‘À¶mda Amco ˶m~Ôc Vwåhr {Zame hmoD$
Z¶o. Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV, ˶mMr A„mhcm nyU© OmUrd Amho.
154
A„mhZo Xþ:ImZ§Va Vwåhmcm (‘Z:)em§Vr àXmZ Ho$cr, Vw‘À¶mn¡H$s H$mhr§Zm PmonMo r
JwJ§ r XoD$Z. Am{U Vw‘À¶mn¡H$s H$mhr Ago hmoV,o Á¶m§Zm ’$º$ ñdV:Mr qMVm hmoVr. Vo
A„mhg§~Y§ mZo ‘Zmo‘Zr MwH$sÀ¶m ({ZamYma-baseless) H$ënZm ~miJyZ hmoV,o (nyUn© Uo)
AkmZmda AmYm[aV H$ënZm (notions) (˶m hmo˶m), Oem H$ënZm Bñcm‘nyd© H$mimV
hmo˶m. Vo {dMmaVmV, "¶m ~m~VrV Amåhmcmhr H$mhr ({ZU©¶ H$aʶmMm) A{YH$ma Amho
H$m?' (˶m§Zm) gm§Jm, "({ZU©¶ H$aʶmMm) g§nUy © A{YH$ma A„mhÀ¶mM hmVr Amho'.
(nU {OWn¶ªV ˶m§Mm g§~Y§ Amho). ˶m§À¶m ‘ZmV Oo Amho, (åhUOo A„mhda ÑT>
lÕoMm A^md) Vo Vw‘À¶mnmgyZ cndy nmhV AmhoV, Am{U Vo Vw‘À¶mg‘moa CKS> H$aUma
72 Hw$amU
161
H$moUVmhr n¡J§~a Ago H$aUo e³¶ Zmhr H$s, Vmo (A„mhÀ¶m g§Xoem§n¡H$s) H$mhr
(^mJ) cndyZ R>odoc, Am{U Omo H$moUr cndyZ R>odʶmMo Ago H¥$˶ H$aoc, Vmo ˶m
cn{dcoë¶m Jmoï>rcm nwZéËWmZmÀ¶m {Xder Amnë¶m ~amo~a KoD$Z ¶oBc © . ‘J à˶oH$mcm,
˶mZo H$‘©ê$nr Or H$‘mB© Ho$cr Agoc, {VMm nwaonya ‘mo~Xcm {Xcm OmB©c, Am{U
H$moUmdahr Aݶm¶ Ho$cm OmUma Zmhr. 162 A„mhÀ¶m ‘OuZwgma OrdZ ì¶VrV
H$aUmam ‘mUyg, ˶m ‘mUgmgmaIm H$gm hmoD$ eH$Vmo, Á¶mZo ñdV:da A„mhMm amJ
AmoT>dyZ KoVcm? ˶mMo {R>H$mU Va ZaH$mV Amho. {H$Vr ^¶mdh {R>H$mU Amho Vo! 163
A„mhÀ¶m Ñï>rV ˶m§Mo (nyU©nUo) doJdoJio XO} (levels) AmhoV, Am{U A„mh Vo
gd© nmhV Amho Oo H$mhr Vo H$arV AmhoV. 164 IamoIa A„mhZo lÕmd§Vm§da ’$ma ‘moR>r
H¥$nm Ho$cr H$s, ˶mZo ˶m§À¶m‘YyZM EH$m n¡J§~amcm ({ZdS> H$ê$Z) C^o Ho$co, Omo ˶m§Zm
A„mhMo g§Xoe EoH$dVmo Am{U (˶m§Mo ‘Z) ewÕ H$aVmo Am{U (Vmo ˶m§Zm) J«§W VgoM
ehmUnU (wisdom) {eH$dVmo. ¶mnydu {ZpíMVnUo Vo MwH$sÀ¶m ‘mJm©da hmoVo.
165
H$m¶! (ho Iao Zmhr?) Ooìhm Vw‘À¶mda EImXo g§H$Q> Amco Va Vwåhr Ago
åhUVm, "ho g§H$Q> H$moRy>Z Amco? nU ¶m AmYr Vw‘À¶m hmVyZ (Vw‘À¶m eÌÿda) ¶m
nojm XþßnQ> ‘moR>o g§H$Q> Amco hmoVo.' (˶m§Zm) gm§Jm, "ho VwåhrM ñdV:da AmoT>dyZ
KoVcoco Amho.' Am{U IamoIa, A„mh gd© H$mhr H$aʶmg g‘W© Amho. 166 Á¶m
{Xder XmoÝhrH$S>rc g¡Ý¶o EH$‘oH$mcm {^S>cr ˶m {Xder Oo g§H$Q> Vw‘À¶mda Amco, Vo
A„mhÀ¶m nadmZJrZoM Vw‘À¶mda Amco hmoVo. Am{U ho AemgmR>r (KS>co H$s),
A„mhcm gÀÀ¶m lÕmd§Vm§Mr {ZdS> H$aVm ¶mdr. 167 Am{U ˶m§Zmhr {MÝhm§{H$V
H$aVm ¶mdo Oo T>m|Jr hmoVo. Ooìhm ˶m§Zm Ago gm§JʶmV Amco hmoVo H$s, ¶m Am{U
A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r cT>m. Am{U eÌÿnmgyZ ñdV:Mm ~Mmd H$am. Voìhm Vo CÎmaco,
"¶wÕ hmoB©c Ago Amåhmcm ‘mhrV AgVo, Va Amåhr Adí¶ Vw‘À¶m~amo~a Amcmo
AgVmo.' ˶m {Xder Vo lÕonojm AlÕoÀ¶m (unbelief) A{YH$ Odi hmoVo. Am{U
Oo ˶m§À¶m ‘ZmV Zmhr Vo Amnë¶m Vm|S>mZo ~mocV AmhoV. Am{U Vo, Oo cn{dʶmMm
à¶ËZ H$arV AmhoV, A„mhcm Vo nyU©nUo ‘mhrV Amho. 168 ho Va ñdV: ‘mJo ~gyZ
am{hco (¶wÕmV gm‘rc Pmco Zmhr). (Am{U ¶wÕmV R>ma Pmcoë¶m) Amnë¶m ~m§Ydm{df¶r
åhUmco, "˶m§Zr Oa Am‘Mo åhUUo EoH$co AgVo Va Vo ‘maco Joco ZgVo.' (˶m§Zm)
gm§Jm, "Vw‘Mo åhUUo Iao Agoc Va ‘¥Ë¶ycm ñdV:nmgyZ doJio H$ê$Z XmIdm.'
169
Oo A„mhÀ¶m ‘mJm©V R>ma Pmco ˶m§Zm ‘¥V g‘Oy ZH$m. Vo Va {Od§V AmhoV.
Amnë¶m nmcZH$˶m©Odi Amncr CnOr{dH$m àmá H$arV AmhoV. 170 A„mhZo Amnë¶m
74 Hw$amU
H¥$noZo ˶m§Zm Oo {Xco Amho ˶mda Vo ’$ma AmZ§Xr AmhoV. Am{U (˶m§Mo) Oo (~m§Yd)
‘mJo am{hco AmhoV, Vo AOyZ ˶m§Zm ¶oD$Z {‘imcoco ZmhrV, ˶m§À¶m{df¶r XoIrc ew^
dmVm© àmá H$ê$Z Vo AmZ§Xr hmoV AmhoV. Vo (AmVm) H$Yrhr ^¶mZo J«ñV hmoUma ZmhrV
qH$dm H$moU˶mhr àH$maÀ¶m Xþ:Imcm Vo H$Yrhr gm‘moao OmUma ZmhrV. 171 Vo AmZ§Xr
hmoV AmhoV ¶mgmR>r H$s, A„mhZo ˶m§À¶mda CnH$ma Ho$co d ’$ma ‘moR>r H¥$nm Ho$cr.
(˶m§Zm ‘mhrV Amho H$s), A„mh lÕmd§Vm§À¶m (gËH$‘mªMo) ’$i dm¶m OmD$ XoV Zmhr.
172
Á¶m cmoH$m§Zr (˶m§Zm) AmKmV Pmcocm AgVmZm XoIrc, A„mh Am{U ˶mÀ¶m
n¡J§~amÀ¶m hmHo$cm à{VgmX {Xcm. Aem§n¡H$s Á¶m§Zr gËH$‘} Ho$cr Am{U A„mhMo ^¶
~miJV am{hco. ˶m§À¶mgmR>r {ZpíMVM ’$ma ‘moR>o nwʶ’$i Amho.
(Q>rn: ChXÀ¶m cT>mB©V lÕmd§Vm§Zm ‘moR>m AmKmV Pmcm hmoVm, ˶mZ§Vahr eÌÿcm
{nQ>miyZ cmdʶmgmR>r ˶m§Zr n¡J§~amÀ¶m hmHo$cm nyU© à{VgmX {Xcm.)
173
˶m§Zm (H$mhr) cmoH$m§Zr (Ago) gm§{JVco, "eÌÿZo Vw‘À`m{déÕ ’$ma ‘moR>m
’$m¡O’$mQ>m EH${ÌV Ho$cm Amho, Va ˶m§À¶mnmgyZ gmdY amhm.' (cmoH$m§H$Sy>Z Ago EoHy$Z)
Ë`m§Mm A„mhdaMm {dídmg AmUIr ÑT> Pmcm. ˶mda Vo (lÕmd§V) åhUmco, "A„mh
Am‘À¶mgmR>r nwaogm Amho Am{U VmoM gdm}Îm‘ g§ajUH$Vm© Amho'. 174 Am{U Vo
¶wÕ^y‘rhÿZ (Amnë¶m Kar) A„mhMm H¥$nmàgmX KoD$Z Am{U ˶mMr ‘Ou g§nmXZ
H$ê$Z naVco. ˶m§Zm H$moU˶mhr àH$maMm Ìmg Pmcm Zmhr, H$maU Vo A„mhÀ¶m BÀN>oMo
AZwgaU H$arV hmoVo. Am{U A„mh ’$ma H¥$nm H$aUmam Amho. (˶mÀ¶m H¥$nocm H$moUVrhr
gr‘m Zmhr). 175 Vmo Va g¡VmZ Amho, Omo Amnë¶m gmWrXmam§Mo ^¶ Vw‘À¶m‘ܶo
{Z‘m©U H$ê$ nmhVmo. nU Vwåhr ˶m§Zm {^D$ ZH$m, Ho$di ‘mPoM (A„mhMoM) ^¶
~miJm, Oa Vwåhr gƒo lÕmd§V Agmc.
176
Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmgmR>r MT>mAmoT> H$arV AmhoV (CËgmh XmIdrV
AmhoV) ˶m§À¶m ¶m H¥$˶mZo (n¡J§~a!) Vwåhr Xþ:Ir hmoD$ ZH$m. Vo A„mhcm H$moU˶mhr
àH$maMo ZwH$gmZ nmoMdy eH$V ZmhrV. ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV (A„mhÀ¶m H¥$noV) ˶m§Mm
H$gcmhr dmQ>m (Share in the blessings) Agy Z¶o, Aer A„mhMrM BÀN>m
Amho. ^¶mdh {ejm ˶m§Mr dmQ> nmhV Amho. 177 IamoIaM Vo cmoH$ Á¶m§Zr lÕoÀ¶m
{H$‘Vrda AlÕm (denial of the truth) {dH$V KoVcr, Vo A„mhMo H$moUVohr
ZwH$gmZ H$ê$ eH$V ZmhrV; Am{U ˶m§Zm H$R>moa {ejm ^moJmdr cmJUma Amho. 178 Oo
g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ AmhoV, ˶m§Zr Agm {dMma ‘ZmV AmUy Z¶o H$s, Amåhr Or
gdcV ˶m§Zm XoV AmhmoV Vr ˶m§À¶mgmR>r ’$ma Mm§Jcr Jmoï> Amho. (˶m§À¶mgmR>r Vr
gyah-3. Amco B‘amZ 75
‘wirM Mm§Jcr Jmoï> ZgyZ), Ho$di ¶mgmR>r Amåhr ˶m§Zm gdS> XoV AmhmoV H$s, ˶m§Zr
(ñdV:gmR>r) nmnmMo Iyn ‘moR>o AmoPo O‘m H$amdo. ˶m§À¶mgmR>r Va ’$ma ‘moR>r An‘mZOZH$
{ejm Amho. 179 (ho g˶ ZmH$maUmè¶m§Zmo!) lÕmd§V cmoH$ gܶm Á¶m AdñWoV
AmhoV, ˶m AdñWoV A„mh ˶m§Zm H$Yrhr gmoS>Uma Zmhr. (nU ’$º$) Omon¶ªV Vmo
Mm§Jë¶m§Zm Xþï>m§nmgyZ AcJ H$arV Zmhr. Am{U A„mhMr hr nÕV Zmhr H$s, Vmo
Vwåhmcm AÑí¶ (which is beyond the reach of human perception)
Jmoï>r OmUʶmMr Ñï>r Úmdr. nU (˶m H$m‘mgmR>r) A„mh Amnë¶m n¡J§~am§n¡H$s Á¶mcm
BpÀN>Vmo ˶mMr {ZdS> H$aVmo. åhUyZ Vwåhr {dídmg R>odm A„mhda Am{U ˶mÀ¶m
n¡J§~am§da, Am{U Oa Vwåhr (A„mhda) {dídmg R>odUmao ~ZcmV Am{U XþîH¥$˶mnmgyZ
ñdV:cm Xÿa R>odcmV Va Vw‘À¶mgmR>r ’$ma ‘moR>o ~jrg Amho.
180
Am{U Á¶m cmoH$m§Zm A„mhZo Amnë¶m H¥$noZo Oo {Xco Amho ˶m ~m~VrV Vo
Amnco hmV AmISy>Z KoVmV (H§$OyfnUm Xe©{dVmV) ˶m§Zr Ago A{O~mV g‘Oy Z¶o
H$s, Vo ˶m§À¶m {hVmMo Amho. Zìho, Vo Va ˶m§À¶mgmR>r ’$ma dmB©Q> Amho. Á¶m Jmoï>r§À¶m
~m~VrV Vo H§$OyfnUm XmIdrV AmhoV, Vo gd© nwZéËWmZmÀ¶m {Xder EH$ Ji’$mg
~ZdyZ ˶m§À¶m Jù¶mV AS>H$dʶmV ¶oB©c. AmH$me Am{U n¥Ïdr Ho$di A„mhMrM
{‘amg Amho. Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV, ˶mMr A„mhcm nyU© OmUrd Amho.
181
{ZpíMVnUo A„mhZo ˶m cmoH$m§Mo åhUUo EoH$co Amho, Á¶m§Zr åhQ>co, "A„mh Va
Jar~ Amho, nU Amåhr lr‘§V AmhmoV'! Amåhr ˶m§À¶m ¶m dº$ì¶mcm {chÿZ R>ody,
VgoM (˶m§À¶m ˶m H¥$˶m§Mrhr Zm|X H$ê$Z R>ody H$s), ˶m§Zr n¡J§~am§Mr Aݶm¶mZo h˶m
Ho$cr. Am{U (ݶm¶mÀ¶m {Xder) Amåhr (˶m§Zm) gm§Jy, "AmVm MmIm ñdmX AmJrÀ¶m
¶mVZm§Mm.' 182 hm Va (Vw‘À¶m H¥$˶m§Mm) ‘mo~Xcm Amho, Oo Vwåhr Amnë¶m hmVm§Zr
Ho$co Amho, H$maU A„mh Amnë¶m ^º$m§da ({Vi‘mÌgwÕm) Aݶm¶ H$arV Zmhr. 183
Oo cmoH$ åhUVmV, "A„mhZo Amåhmcm AmXoe {Xcm Amho H$s, H$moU˶mhr n¡J§~amda
{dídmg R>ody ZH$m, Omon¶ªV Vmo Am‘À¶mg‘moa Agm ~ir àñVwV H$arV Zmhr, Á¶mcm
A¾r ImD$Z Q>mHo$c.' (n¡J§~a!) ˶m§Zm gm§Jm, "‘m¶mAmYr gwÕm g˶mMo ñnï> nwamdo
Am{U Vwåhr åhUV AmhmV, Vr dñVy KoD$Z AZoH$ n¡J§~a Vw‘À¶mH$S>o Amco hmoVo. Va
Voìhm Vwåhr ˶m§Mr h˶m H$m Ho$cr? Oa Vw‘Mo åhUUo Iao Agoc Va (¶m àíZmMo CÎma
Úm).' 184 Am{U Oa ho (cmoH$) Vwåhmcm ImoQ>o R>adrV AmhoV Va (¶mV H$mhr
AmíM¶m©gmaIo Zmhr H$maU) Vw‘À¶m AmYrhr AZoH$ n¡J§~am§Zm ImoQ>o R>a{dʶmV Amco
Amho, Oo ˶m§À¶mH$S>o g˶mMo ñnï> nwamdo Am{U ~moYnyU© d kmZnyU© J«W§ KoD$Z Amco hmoV.o
76 Hw$amU
185
à˶oH$ ‘Zwî¶mcm ‘¥Ë¶yMr Md MmImdr cmJUma Amho. Am{U nwZéËWmZmÀ¶m {Xder
Vwåhmcm (Vw‘À¶m H¥$˶m§Mm) nwano ay ‘mo~Xcm {‘iUma Amho. Á¶mcm (ZaH$mÀ¶m) A¾rnmgyZ
dmMdyZ ñdJm©V àdoe {Xco OmB©c, VmoM Iè¶m AWm©Zo ¶eñdr R>ac o . Am{U ¶m OJmVrc
OrdZ åhUOo Xþgao {Vgao H$mhr ZgyZ, Ho$di ñdV:Mr ’$gdUyH$ H$aUmao gwI Amho.
186
{ZpíMVnUo Vw‘Mo YZ Am{U Vw‘Mo àmU ¶m g§~§YmZo Vw‘Mr narjm KoʶmV
¶oB©c. Am{U Vw‘À¶mnydu Á¶m§Zm J«§W XoʶmV Amcm hmoVm ˶m cmoH$m§H$Sy>Z, Am{U Xþgao
åhUOo A„mhMo ^mJrXma R>adUmao cmoH$, (øm gdmªH$Sy>Z) Vwåhmcm {ZpíMVM AZoH$
Xþ:IXm¶H$ Jmoï>r EoH$m¶cm {‘iVrc. nU Oa Vwåhr (à{VHy$c n[apñWVrV) g§¶‘
~miJmc Am{U A„mhMo ^¶ ~miJmc Va (Ago H$aUo) IamoIa ‘moR>o Y¡¶©nyU© H$m¶©
Amho. 187 Am{U (Vmo àg§J AmR>dm), Ooìhm A„mhZo AmYrÀ¶m J«§WYmaH$m§H$Sy>Z
à{Vkm KoVcr hmoVr H$s, Vwåhr A„mhÀ¶m J«§WmMm cmoH$m§‘ܶo (nyU©nUo) àgma H$amc
Am{U Vmo Vwåhr (H$moU˶mhr àH$mao) XS>dyZ R>odUma Zmhr. nU (¶m à{VkoH$S>o) ˶m§Zr
nyU© Xþc©j Ho$co (åhUOo J«§WmH$S>o nyU©nUo nmR> {’$adcr), Am{U jw„H$ ’$m¶Xm (tri-
fling gain) àmá H$aʶmgmR>r ˶mMr {dH«$s Ho$cr. {H$Vr dmB©Q> gm¡Xm Ho$cm ˶m§Zr! 188
Oo cmoH$ Amnë¶m XþîH¥$˶m§da Iye AmhoV, Am{U Or (gËH$‘}) ˶m§Zr Ho$cocrM ZmhrV
˶m§~Ôc ˶m§Zm lo¶ {Xco Omdo, (˶m§Mr Vmar’$ Ho$cr Omdr), Aer ˶m§Mr BÀN>m Amho
Va Ago cmoH$ {ejonmgyZ gwa{jV Pmcoco AmhoV Agm {dMma Vwåhr H$Xm{n H$ê$ ZH$m.
˶m§Zm (‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV) A{Ve¶ H$R>moa {ejm ^moJmdr cmJUma Amho. 189
n¥Ïdr Am{U AmH$mem§Mm ‘mcH$ Ho$di A„mh Amho Am{U A„mhcmM à˶oH$ Jmoï>rda
{Z¶§ÌU àmá Amho.
190
AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§À¶m {Z{‘©Vr‘ܶo Am{U amÌ d {Xdg ¶m§À¶m AmcQy>Z
nmcQy>Z ¶oʶm‘ܶo, g‘OyVXma cmoH$m§gmR>r (people of understanding) g§Xoe
ñnï> H$aUmè¶m IwUm AmhoV. 191 Oo A„mhMo ñ‘aU H$aVmV CR>Vm, ~gVm Am{U
nhþS>coco AgVmZm (¶m gd© pñWVrV), Vo AmH$me Am{U n¥ÏdrÀ¶m {Z{‘©Vrg§~§YmZo
qMVZ H$aV AgVmV, (Am{U ˶m gImoc qMVZmÛmao) ˶m§À¶m Vm|Sy>Z Ago CX²Jma
~mhoa nS>VmV, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Vy ho (CÔoem{dZm) ì¶W© {Z‘m©U Ho$coco
Zmhrg, Agr‘ Amho VwPr ‘hmZVm! (ho A„mh!) Vy Amåhmcm AmJrÀ¶m {ejonmgyZ
dmMd. 192 ho à^y! Á¶m H$moUmcm Vy (ZaH$mÀ¶m) A¾rV Q>mH$erc, Vmo IamoIa ~oA~«y
hmoB©c. Am{U Aݶm¶r cmoH$m§Mm H$moUrhr gmhmæ`H$Vm© AgUma Zmhr. 193 ho à^y!
Amåhr EH$m hmH$ XoUmè¶mMr hmH$ EoH$cr, Vmo (cmoH$m§Zm) g˶ Y‘m©H$S>o ~mocmdrV hmoVm,
gyah-3. Amco B‘amZ 77
(Vmo åhUV hmoVm) Amnë¶m nmcZH$˶m©da {dídmg R>odUmao ~Zm, (à^y! Amåhr ˶mMo
Am‘§ÌU ñdrH$mê$Z) lÕmd§V ~Zcmo AmhmoV. Voìhm Vy (AmVm) Am‘À¶m nmnm§Zm j‘m
H$a Am{U Am‘À¶m XþîH¥$˶m§Zm nwgyZ Q>mH$. Am{U Am‘Mm eodQ> (A§V) gXmMmar
cmoH$m§gmo~V H$a. 194 ho à^y! Vy Amnë¶m n¡J§~am‘m’©$V Oo dMZ Amåhmcm {Xcoco
Amhog, ˶m§Mr Vy nyV©Vm H$a, ݶm¶mÀ¶m {Xder Amåhmcm An‘m{ZV H$ê$ ZH$mog.
{ZpíMVM Vy ({Xcoco) dMZ H$Yrhr ‘moS>V Zmhrg.'
195
Am{U Ë`m§À`m nmcZH$˶m©Zo ˶m§À¶m àmW©Zocm øm eãXm§V ñdrH¥$Vr {Xcr, "‘r
Vw‘À¶mn¡H$s H$moUmÀ¶mhr l‘mMm ‘mo~Xcm ZmH$maUma Zmhr, ‘J Vmo nwéf Agmo AWdm
ór, Vwåhr (gd©) EH$ Xþgè¶m§er g§~§{YV AmhmV. ‘r ˶m§Mr dmB©Q> H¥$˶o {ZpíMVnUo
‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$Z, Á¶m§Zr (‘m¶m H$m¶m©gmR>r) Xoe˶mJ Ho$cm Am{U Á¶m§Zm Amnë¶m
Kam§VyZ ~mhoa H$mT>co Joco, Am{U Oo ‘m¶m ‘mJm©V N>ico Joco, Am{U Vo (‘m¶m
H$m¶m©gmR>r) cT>co Am{U ‘maco Joco, ˶m§Zm Aem ~mJm§V XmIc H$arZ, Á¶mImcyZ
(nmʶmMo Z¶Zaå¶) àdmh dmhV AgVrc. ho ~jrg Agoc ˶m§À¶mgmR>r A„mhH$Sy>Z,
Am{U gdm}Îm‘ ~jrg Va A„mhH$S>oM {‘iUma Amho. 196 g˶ ZmH$maUmao cmoH$
O{‘Zrda Or Ymdni H$arV AmhoV, ˶mnmgyZ Vwåhr ñdV:Mr ’$gdUyH$ hmoD$ XoD$
ZH$m. 197 hr ‘m¡O (enjoyment) H$mhr {Xdgm§Mr Amho. Z§Va Vo (Zoh‘r) ZaH$mVM
amhUma AmhoV, Am{U Vo {R>H$mU Va IynM dmB©Q> Amho! 198 na§Vw Oo cmoH$ Amnë¶m
nmcZH$˶m©Mo ^¶ ~miJVmV, ˶m§À¶mgmR>r ~mJm AmhoV, Á¶m§‘YyZ (Z¶Zaå¶ nmʶmMo)
àdmh dmhmV AgVrc, Am{U Vo H$m¶‘ VoWoM amhVrc. Am{U ho A„mhH$Sy>Z {‘iUmao
Am{VÏ` Agoc. Am{U Oo H$mhr A„mhH$S>o Amho Vo gXmMmar cmoH$m§gmR>r gd©loð>
Amho. 199 AmYrÀ¶m J«§Wm§Zm AZwgaUmè¶m§‘ܶo Ago H$mhr cmoH$ AmhoV, Oo A„mhda
lÕm R>odVmV, Am{U ˶m J«§Wmcm ‘mZVmV Omo Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dcm Jocm Am{U ˶m
J«§Wmcmhr ‘mZVmV, Omo ¶m nydu ñdV: ˶m§À¶mH$S>oM nmR>{dcm Jocm hmoVm. Vo A„mhg‘moa
{dZ‘« ~ZyZ amhVmV, Vo jw„H$ ’$m¶ÚmgmR>r A„mhÀ¶m g§XoemMm gm¡Xm H$arV ZmhrV.
˶m§Mm ‘mo~Xcm ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o {ZpíMV {‘iUma Amho. Am{U A„mh {heo~
KoʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma erK« Amho. 200 lÕm ~miJUmè¶m§Zmo! g§¶‘r ~Zm, gm‘Zm
H$aʶmgmR>r ÑT> Agm, Am{U (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r JaO nS>oc Voìhm) cT>ʶmgmR>r
V¶ma Agm. Am{U A„mhMr OmU R>odm åhUOoM Vwåhr ¶eñdr ìhmc.
78 Hw$amU
gyah-04. AZ-{Zgm
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X`miy d H¥$nmiy Amho.
1
ho ‘mZdm! (O mankind!) Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo ^¶ ~miJ, Á¶mZo Vwcm
EH$m {OdmnmgyZ {Z‘m©U Ho$co Am{U ˶mVyZM ˶mMo OmoS>no {Z‘m©U Ho$co. Am{U ˶m
XmoKm§nmgyZ Ag§»¶ ór d nwéf {Z‘m©U H$ê$Z (OJ^a) ngadco. Va A„mhMo ^¶
~miJm Á¶mÀ¶m ZmdmZo Vwåhr EH$Xþgè¶mH$S>o (Amnë¶m h¸$m§Mr) ‘mJUr H$aVm. Am{U
Zm˶mMr ~§YZo nmiʶmg§~§YmZo Xj amhm. Am{U A„mh Vw‘À¶mda (nyU©) cj R>odyZ
Amho. 2 Am{U AZmWm§Mr g§nÎmr ˶m§À¶m hdmcr H$am, Mm§Jë¶m dñVy§er dmB©Q> dñVy§Zr
AXcm~Xc H$ê$ ZH$m. Am{U ˶m§Mr (AZmWm§Mr) YZg§nÎmr, Vw‘À¶m YZg§nÎmr~amo~a
{‘giyZ {Ji§H¥$V H$ê$ ZH$m. (Ago H$aUo) {ZpíMVM ’$ma ‘moR>o nmn Amho. 3 Am{U Oa
Vwåhmcm e§H$m Agoc H$s, Vwåhr AZmW (‘wctÀ¶m) ~m~VrV ݶm¶ H$ê$ eH$Uma Zmhr,
Va (BVa) {ó`m§n¡H$s Amnë¶m ng§VrZwgma XmoZ, VrZ qH$dm Mma {ó`m§er {ddmh H$am.
Am{U (EH$mnojm OmñV nËZr AgVmZm) AmnU (à˶oH$scm) ݶmæ¶ dmJUyH$ XoD$
eH$Uma Zmhr, Aer Vwåhmcm e§H$m Agoc Va ‘J EH$mM órer {ddmh H$am. qH$dm ˶m
{ó¶m§n¡H$s (H$moUmcmhr) Vwåhr Amnë¶m Xm§n˶ OrdZmV AmUm Á¶m Vw‘À¶m Xmgr
AmhoV. Aݶm¶ Q>miʶmgmR>r hm EH$ ¶mo½¶ ‘mJ© R>ê$ eH$Vmo. 4 Am{U ˶m {ó¶m§Zm
˶m§Mm ‘ha (bridal gift) ñdIwerZo Úm. nU Oa ˶m ñdoÀN>oZo ˶mVrc H$mhr ^mJ
Vwåhmcm naV XoV AgVrc, Va ˶mMm Vwåhr nyU© AmZ§XmZo Cn¶moJ H$ê$ eH$Vm.
5
A„mhZo Á¶m g§nÎmrcm Vw‘À¶m {Zdm©hmMo gmYZ ~Zdco Amho, Vr g§nÎmr ‘ZmZo
Xþ~©c Agcoë¶m cmoH$m§À¶m hdmcr H$ê$ ZH$m. nU ˶mVyZ ˶m§À¶mgmR>r AÞdómMr
ì¶dñWm H$am. Am{U ˶m§Zm Mm§Jco CnXoe Úm. 6 (Vw‘À¶m nmcH$ËdmV Agcoë¶m)
AZmWm§da {ddmh¶mo½¶ d¶ hmoB©n¶ªV ~maH$mB©Zo ZOa R>odm. ˶m§Mr (nyU©) ‘mZ{gH$ dmT>
Pmcr, Ago Vwåhmcm {XgyZ Amco, Va ˶m§Mr g§nÎmr ˶m§À¶m hdmcr H$am. Vo ‘moR>o
Pmë¶mZ§Va (˶m§Mr g§nÎmr ˶m§À¶m hdmcr H$amdr cmJoc ¶m ^rVrZo) CYinÅ>r Am{U
KmB© H$ê$Z Vr {Ji§H¥$V H$ê$ ZH$m. Am{U Omo YZdmZ Amho, ˶mZo ¶m (AZmWmÀ¶m)
g§nÎmrnmgyZ nyU©nUo XÿaM amhmdo. nU Oa (Vmo nmcH$) Jar~ Agoc Va ˶mZo ݶm¶nyU©
arVrZo ˶mVyZ H$mhr ^mJ ¿¶mdm Am{U Vwåhr Ooìhm ˶m§Mr g§nÎmr ˶m§À¶m hdmcr H$amc
Voìhm ˶m§À¶m g‘j gmjrXma ~mocmdyZ ¿¶m. Am{U {heo~ KoʶmgmR>r A„mh nwaogm
(g‘W©) Amho. 7 AmB©dS>rc Am{U OdiMo ZmVodmB©H$ (‘aU nmdë¶mZ§Va) Or ‘mc‘Îmm
Amnë¶m ‘mJo gmoSy>Z OmVmV, ˶m‘ܶo nwéfm§Mm dmQ>m (share) Amho. VgoM AmB©dS>rc
gyah-04. AZ-{Zg 79
Xþgè¶m§Zm) {Xcocm ^mJ XoD$Z Am{U ({VÀ¶mda) H$O© (dJ¡ao) Agoc, Va Vo naV
H$ê$Z {e„H$ am{hcoë¶m g§nÎmrV Ho$cr OmB©c. Am{U Oa Vwåhmcm ‘yc Zgoc Va Vwåhr
Oo H$mhr ‘mJo gmoSy>Z Omc, ˶m‘Yrc Mm¡Wm ^mJ ˶m§Zm (nËZtZm) {‘imdm. Am{U Oa
Vwåhmcm ‘yc Agoc Va Vwåhr ‘mJo gmoS>coë¶m g§nÎmr‘Yrc AmR>dm ^mJ ˶m§Zm
(nËZtZm) {‘imdm. nU hr dmQ>Ur Vwåhr (‘¥Ë`wnÌmVrc KmofUoÛmao Xþgè¶m§Zm) {Xcocm
^mJ XoD$Z Am{U Vw‘À¶mda (H$mhr) H$O© (dJ¡ao) Agoc, Va Vo naV H$ê$Z {e„H$
am{hcoë¶m g§nÎmrV Ho$cr OmB©c. Am{U Oa EImXm nwéf qH$dm ór Aer Amho H$s,
˶m§Mm à˶j dmag H$moUrhr Zmhr, (Zm ‘yc~mi, Zm h¶mV AmB©dS>rc), nU ˶m§Mm
EH$ ^mD$ qH$dm EH$ ~hrU Agoc Va ˶m§Zm à˶oH$s ghmdm ^mJ {‘imdm. nU Oa Vo
XmoZ nojm OmñV AgVrc Va ˶m§Zm EH$ V¥Vr¶m§e ^mJmV g‘mZ {hñgo {‘iVrc,
(Am{U hr dmQ>Ur) ‘¥Ë`wnÌmÛmao (Ho$coë¶m KmofUoÀ¶m) nyV©VoZ§Va qH$dm (‘¶V 춺$sda)
H$O© Agoc Va ˶mÀ¶m naV’o$S>rZ§Va, Ho$cr OmB©c. (¶m Jmoï>rMr XjVm ~miJUo
Amdí¶H$ Amho) H$s, H$moUmMohr ZwH$gmZ hmoD$ Z¶o. hm AmXoe A„mhH$Sy>Z {Xcm OmV
Amho. Am{U A„mh à˶oH$ Jmoï> OmUUmam Am{U ’$ma ghZerc Amho. 13 A„mhZo
KmcyZ {Xcoë¶m ¶m ‘¶m©Xm AmhoV, Am{U Omo H$moUr A„mh d ˶mÀ¶m n¡J§~amÀ¶m
Amkm§Mo nmcZ H$aoc, A„mh ˶mg Aem ~mJm§V àdoe XoB©c Á¶mVyZ nmʶmMo àdmh
dmhV AgVrc. Am{U Zoh‘r Vo VoWoM amhVrc. hoM gdm}Îm‘ ¶e Amho. 14 Omo H$moUr
A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J§~amMr Adkm H$arc, Am{U ˶mZo KmcyZ {Xcoë¶m ‘¶m©Xm§Mo
C„§KZ H$arc, ˶mg Vmo (ZaH$mÀ¶m) AmJrV ’o$Hy$Z XoB©c. ˶m‘ܶo Vmo Zoh‘rgmR>r
{Zdmg H$arc. ({VWo) ˶mcm An‘mZH$maH$ {ejm ^moJmdr cmJoc.
15
Am{U Vw‘À¶m {ó¶m§n¡H$s Á¶m§Zr AZ¡{VH$ H¥$˶ (immoral conduct) Ho$co
Agoc, Va ˶mg§~§YmZo gmj XoʶmgmR>r Vw‘À¶mn¡H$s Aem Mma cmoH$m§Zm ~mocmdyZ ¿¶m,
(Á¶m§Zr ˶m§Zm AnamY H$aVmZm nm{hco Amho). Am{U Oa ˶m§Zr Ver gmj {Xcr Va
˶m AnamYr {ó¶m§Zm ˶m§À¶m KamV H$m|Sy>Z Q>mH$m, ¶oWnmdoVmo H$s, ˶m§Zm ‘¥Ë¶y ¶oB©c
qH$dm A„mh (˶m§À¶m níMmÎmmnm‘wio) ˶m§À¶mgmR>r H$mhr ‘mJ© H$mT>rc. 16 Am{U
Hw$H¥$˶ H$aUmè¶m XmoÝhr njm§Zm (ór Am{U nwéf) {ejm H$am, nU Oa ˶m XmoKm§Zr
níMmÎmmn H$ê$Z Amnë¶m dV©ZmV gwYmaUm Ho$cr, Va ˶m§Zm EH$Q>o gmoSy>Z Úm. IamoIa
A„mh níMmÎmmnmMm ñdrH$ma H$aUmam Am{U H¥$nm H$aUmam Amho. 17 A„mhda ’$º$
AemM cmoH$m§Mm níMmÎmmn ñdrH$maʶmMr O~m~Xmar Amho, Á¶m§À¶m hmVyZ AOmUVonUo
XþîH¥$˶ KS>co Am{U Vo ˶m~Ôc Vm~S>Vmo~ níMmÎmmn 춺$ H$aVmV. Am{U AemM
gyah-04. AZ-{Zg 81
cmoH$m§da A„mh nwÝhm X¶m Ñï>r XmIdVmo. Am{U A„mh hm gd©k d ~w{ÕdmZ Amho. 18
Omo H$moUr ‘¥Ë¶y XmamV ¶oB©n¶ªV XþîH¥$˶ H$arV AgVmo (Am{U Ooìhm ‘¥Ë¶yMr Mmhÿc
cmJVo) Voìhm åhUVmo, "AmVm ‘cm ‘m¶m XþîH¥$˶m§~Ôc níMmÎmmn hmoVmo.' AemM Va
cmoH$m§Mm níMmÎmmn ñdrH$macm OmUma Zmhr. Am{U ˶m§À¶mhr níMmÎmmnmcm H$mhrM AW©
Zmhr, Oo Aem AdñWoV ‘¥Ë¶ycm gm‘moao OmVmV H$s, Vo g˶mcm ZmH$maV am{hco. ho Vo
cmoH$ AmhoV Á¶m§À¶mgmR>r Amåhr ¶mVZm‘¶ {ejm V¶ma R>odcr Amho.
19
B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! {ó¶m§À¶m BÀN>o{déÕ Ë¶m§Mo (O~aXñVrZo)
dmag ~ZUo Vw‘À¶mgmR>r d¡Y (lawful) Zmhr. Am{U Vwåhr ˶m§Zm Oo H$mhr {Xco
Amho, ˶mn¡H$s H$mhr ^mJ ˶m§À¶mH$Sy>Z H$mTy>Z KoʶmÀ¶m CÔoemZo ˶m§Zm Aݶm¶mZo
S>m§~yZ R>ody ZH$m, nU Oa ˶m§Zr H$mhr CKS> AZ¡{VH$ H¥$˶ Ho$co Agë¶mg (Vwåhr ˶m§Zm
S>m§~yZ R>ody eH$Vm). ˶m§À¶mer Mm§JwcnUmZo dmJm. Am{U Oa ˶m Vwåhmcm ng§V
ZgVrc Va cjmV Agy Úm H$s, Or Jmoï> (Vw‘À¶m Ñï>rZo) Zmng§V H$aʶmOmoJr Amho,
˶mV A„mhZo Vw‘À¶mgmR>r nwîH$i {hV R>odcoco Agy eH$Vo. (åhUOo blessing in
disguise à‘mUo). A„mh ˶mM Zmng§Vr¶mo½¶ Jmoï>rcm Vw‘À¶mgmR>r ’$ma {hVH$maH$
~Zdy eH$Vmo. 20 Am{U Oa Vwåhr EH$m nËZrÀ¶m OmJr Xþgar nËZr (Amnë¶m d¡dm{hH$
OrdZmV) AmUy BpÀN>V Agmc, Va n{hë¶m nËZrcm Oo H$mhr YZ (qH$dm g§nÎmr)
Vwåhr {Xcoco Agmc, ˶mVyZ H$mhrM naV KoD$ ZH$m, (‘J Vr {Xcocr g§nÎmr {H$Vrhr
OmñV H$m AgoZm). Vwåhr Vo YZ qH$dm g§nÎmr {VÀ¶mda ImoQ>o Amamon cmdyZ Am{U CKS>
XþîH¥$˶ H$ê$Z naV ¿¶mc H$m? 21 Am{U Vwåhr Vo H$go naV KoD$ eH$Vm Ooìhm Vwåhr
EH$Xþgè¶mgmo~V ór-nwéfmMo g§~§Y àñWm{nV Ho$coco AmhmV. Am{U {VZo Vw‘À¶mH$Sy>Z
ÑT> dMZ XoIrc KoVcoco Amho. (Voìhm Vgo H$aUo Vwåhmcm H$go e³¶ Amho?). 22
¶mAmYr Oo KS>co Vo KS>co. ¶mnwT>o ‘mÌ Ë¶m {ó¶m§er H$Xm{n {ddmh H$ê$ ZH$m,
Á¶m§À¶mer Vw‘À¶m d{S>cm§Zr {ddmh Ho$cm hmoVm. IamoIa ho KmUoaS>o H¥$˶ Amho d
{VañH$maOZH$ Jmoï> Amho, Am{U ^¶§H$a dmB©Q> arV Amho.
23
Vw‘À¶mgmR>r {Z{fÕ R>a{dʶmV Amcoë¶m AmhoV, Vw‘À¶m ‘mVm, Vw‘À¶m
‘wcr, Vw‘À¶m ~{hUr, Vw‘À¶m Am˶m, Vw‘À¶m ‘mdí`m (Maternal aunts),
Vw‘À¶m nwVʶm, Vw‘À¶m ^mÀ¶m, Á¶m§Zr Vwåhmcm A§Jmda XyY nmOco Agoc Aem
nmcH$ ‘mVm (foster mothers), Vw‘À¶m XÿY ~{hUr (foster sisters), Vw‘À¶m
gmgdm, Am{U Vw‘À¶m gmdÌ ‘wcr, Á¶m Vw‘À¶m nmcH$ËdmImcr AmhoV Am{U ˶m
{ó¶m§nmgyZ OÝ‘mcm Amcoco AmhoV Á¶m§À¶mer Vwåhr (gܶm) {ddmh~Õ AmhmV. nU
82 Hw$amU
Vw‘À¶mH$S>o ˶mÀ¶m H¥$noMr Ñï>r didy BpÀN>Vmo. A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMo kmZ Amho
Am{U VgoM Vmo ~w{Õ‘mZhr Amho. 27 A„mh Vw‘À¶mda ˶mÀ¶m H¥$noMm dfm©d H$ê$
BpÀN>Vmo, nU Oo cmoH$ Amnë¶m BÀN>m-AmH$m§jm§Mo A§YmZwH$aU H$arV AmhoV, Vo
(Vw‘À¶m~Ôc) Aer BÀN>m ~miJyZ AmhoV H$s, Vwåhr ({XemhrZ hmoD$Z) gÝ‘mJm©nmgyZ
Xÿa {ZKyZ Omdo. 28 A„mh Vw‘À¶mdaMm ^ma hcH$m H$ê$ BpÀN>Vmo, H$maU ‘Zwî¶ hm
Xþ~©c {Z‘m©U H$aʶmV Amcocm Amho.
29
B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! AmngmV EH$‘oH$m§Mr g§nÎmr AZw{MV arVrZo
{Ji§H¥$V H$ê$ ZH$m. nU nañna g§‘VrZo ì¶mnma H$ê$Z Vwåhr (g§nÎmr) àmá H$ê$ eH$Vm.
Am{U AmngmV EH$-Xþgè¶mMr h˶m H$ê$ ZH$m. IamoIa A„mh Vw‘À¶mda ’$ma
‘ohoa~mZ Amho. 30 Am{U Omo H$moUr Xþï> hoVyZo Am{U Aݶm¶r ‘mJm©Zo Ago H$arc Amåhr
˶mcm Oê$a AmJrV ’o$Hy$Z XoD$. Am{U (Ago H$aUo) A„mhgmR>r ’$ma gmono Amho. 31
Oa Vwåhr {Z{fÕ (forbidden) R>adʶmV Amcoco ‘moR>‘moR>o JwÝho H$aʶmnmgyZ ñdV:cm
Xÿa R>odmc, Va Amåhr Vw‘À¶m chmZghmZ MwH$m ‘m’$ H$ê$Z Q>mHy$, Am{U Vwåhmcm
gÝ‘mZmMr OmJm XoD$. 32 Á¶m Jmoï>r§V A„mhZo Vw‘À¶mn¡H$s H$mhr OUm§Zm BVam§nojm
loð>Ëd {Xcoco Amho, ˶m Jmoï>tMr Vwåhr A{^cmfm ~miJy ZH$m. nwéfm§Zm ‘mo~Xcm
{‘ioc ˶m§À¶m H¥$˶m§Zwgma Am{U {ó¶m§Zm ‘mo~Xcm {‘ioc ˶m§À¶m H¥$˶m§Zwgma Am{U
A„mhH$S>o ˶mÀ¶m H¥$noMr ¶mMZm H$am. IamoIa, A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMo n[anyU© kmZ
Amho. 33 AmB©dS>rc Am{U OdiMo ZmVodmB©H$ Oo H$mhr Amnë¶m ‘mJo gmoSy>Z OmVmV,
˶m (g§nÎmr)Mo dmag Amåhr {ZpíMV Ho$coco AmhoV. Am{U Á¶m§À¶mer Vwåhr (à{VkmnydH© $)
H$ama Ho$co AmhoV. ˶m§Zm ˶m§Mm dmQ>m Úm. (Am{U cjmV Agy Úm) A„mh à˶oH$
Jmoï>rda ZOa R>odyZ Amho.
34
nwéf {ó¶m§Mo à{VnmcH$ (protector) AmhoV. (åhUOo ˶m§Zm {ó¶m§Mr nyU©
H$miOr ¿¶mdr cmJUma Amho). H$maU A„mhZo EH$mcm Xþgè¶mda loð>Ëd àXmZ Ho$co
Amho. ˶mMo (AmUIrZ) H$maU (åhUOo), nwéf {ó`m§da Amnco YZ IM© H$aVmV. Va
Á¶m gXmMmar {ó`m AmhoV, (Amnë¶m nVrÀ¶m) AmkmYmaH$ AgVmV Am{U A„mhÀ¶m
XoIaoIrV (åhUOo A„mhMr OmU R>odyZ) ˶m (Amnë¶m nVtÀ¶m) Jwá Jmoï>r gwa{jV
R>odVmV.
Am{U Vwåhmcm Á¶m {ó¶m§H$Sy>Z Vw‘Mm {dídmgKmV (àVmaUm) hmoʶmMr e§H$m
Agoc, ˶m§Zm (àW‘) VmH$sX Úm, Z§Va ˶m§Zm {~N>mݶmV EH$Q>çm gmoSy>Z Úm, (eodQ>r)
˶m§Zm (gm¡å¶nUo) ‘mam. ˶mZ§Va Oa ˶m Vw‘À¶m Amkm§Mo nmcZ H$aVrc, Va Ë`m§À`m{déÕ
84 Hw$amU
nwT>o H$moUVrhr H$madmB© H$ê$ ZH$m. (Am{U cjmV R>odm) A„mh hmM gdm}ƒ (d) ‘hmZ
Amho. 35 Am{U {ddm{hV OmoS>ß¶mXaå¶mZ g§~§Y {~KS>ʶmMr Vwåhmcm {^Vr dmQ>V
Agoc, Va nVrÀ¶m ZmVodmBH$m§‘YyZ EH$ ‘ܶñW {Z¶wº$ H$am Am{U nËZrÀ¶m
ZmVodmBH$m§‘YyZ EH$ ‘ܶñW {Z¶wº$ H$am. ˶m XmoKm§Mr g‘oQ> KS>dyZ AmUʶmMr
(‘ZmnmgyZ) BÀN>m Agoc Va A„mh ˶m§À¶mV g‘oQ> KS>dyZ AmUrc. (cjmV Agy
Úm) IamoIa A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMo kmZ Amho, à˶oH$ Jmoï>rMr (nyU©) OmU Amho.
36
(Ho$di) A„mhMr CnmgZm H$am Am{U BVa H$moUmcmhr (H$moU˶mhr àH$mao
˶mÀ¶m B©ídaËdmV) ˶mMm ^mJrXma ~Zdy ZH$m, Am{U Amnë¶m AmB©dS>cm§er Mm§Jcw nUmZo
dmJm, VgoM ZmVodmBH$m§er, AZmWm§er, J[a~m§er Am{U ZmVodmB©H$ Agcoë¶m eoOmè¶m§er
Am{U ZmVodmB©H$ Zgcoë¶m eoOmè¶m§er d Vw‘À¶m gmo~˶m§er, dmQ>gê§$er (‘wgm{’$am§er)
Am{U ˶m§À¶mer Oo (Xmg qH$dm Xmgr åhUyZ) Vw‘À¶m Vmã¶mV AmhoV. (¶m gdmªgmo~V
X¶m~wÕrZo dmJm). J{d©ð> Am{U K‘|S>r cmoH$ A„mhcm A{O~mV {à¶ ZmhrV.
(Q>rn: Oo Ago H$arV ZmhrV, Vo Iè¶m AWm©Zo A„mhMr CnmgZm H$aUmao ZmhrVM.)
37
Oo ñdV: H§$Oyf AmhoV Am{U BVam§Zmhr H§$OyfnUmMr àoaUm XoVmV. Am{U
A„mhZo Oo H$mhr Amnë¶m H¥$noZo ˶m§Zm {Xcoco Amho, Vo (Vr g§nÎmr) cn{dVmV. Am{U
åhUyZ Amåhr (AemM) g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§gmR>r An‘mZH$maH$ {ejm V¶ma H$ê$Z
R>odcr Amho.
(Q>rn: lÕmhrZ cmoH$m§Mm ñd^mdJwU Am{U ˶m§Mm eodQ>.)
38
(A„mhcm Ago cmoH$ {à¶ ZmhrV), Oo Amnco YZ Xþgè¶m§da, (Ho$di)
XmIdʶmgmR>r (Am{U cmoH$m§H$Sy>Z ñVwVrMo ~moc EoH$ʶmgmR>r), IM© H$aVmV. (AgoM
cmoH$) Zm A„mhda {dídmg R>odUmao AmhoV, Zm eodQ>À¶m {Xdgmda. Am{U Á¶mMm
gmo~Vr g¡VmZ ~Zcm, ˶mcm {H$Vr dmB©Q> gmo~Vr àmá Pmcm! 39 Am{U Vo Oa
A„mhda Am{U ݶm¶mÀ¶m {Xdgmda {dídmg R>odUmao ~Zco AgVo, VgoM A„mhZo Oo
H$mhr {Xco Amho ˶mVyZ ˶m§Zr (A„mhÀ¶m ‘mJm©V) IM© Ho$cm AgVm, Va ˶m§Mo H$m¶
ZwH$gmZ Pmco AgVo? IamoIa A„mh ˶m§Zm Mm§Jco AmoiIyZ Amho. 40 {ZpíMVM
A„mh H$moUmdahr {Vi‘mÌ (XoIrc) Aݶm¶ H$arV Zmhr. Am{U Oa H$moUVohr gËH$‘©
H$aʶmV Amco Va Vmo (˶m gËH$‘m©Mm) ‘mo~Xcm {H$˶oH$ nQ>rZo dmT>doc. Am{U
Amnë¶m H¥$noZo Vmo (gËH¥$˶m§Mm) ’$ma ‘moR>m ‘mo~Xcm XoB©c.
41
(ݶm¶mÀ¶m {Xder JwÝhoJmam§Mr) H$m¶ AdñWm hmoB©c? Ooìhm Amåhr à˶oH$
OZg‘yhm‘YyZ EH$ gmjrXma KoD$Z ¶oD$, Am{U (n¡J§~a!) Vwåhmcm Ë`m§À`m{déÕ
gyah-04. AZ-{Zg 85
gmjrXma ~ZdyZ C^o H$ê$. 42 Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ am{hco, Am{U Á¶m§Zr
n¡J§~amH$S>o Xþc©j Ho$co (n¡J§~amMr Adkm Ho$cr), VoM cmoH$ ˶m {Xder BÀN>m H$aVrc
H$s, n¥ÏdrZo Amåhmcm {JiyZ KoVco AgVo, (Va {H$Vr ~ao Pmco AgVo). (˶m {Xder)
Vo A„mhnmgyZ H$moUVrhr Jmoï> cndyZ R>ody eH$Uma ZmhrV. 43 lÕoMm A§JrH$ma
Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! ZeoÀ¶m AdñWoV àmW©Zm H$ê$ ZH$m (Z‘mµOm‘ܶo gh^mJr hmoʶmMm
à¶ËZ H$ê$ ZH$m). Omon¶ªV Vwåhr H$m¶ åhUV AmhmV ho Vwåhmcm H$iV Zmhr. VgoM
Voìhmhr Zmhr (Ooìhm Vwåhr) AñdÀN> AdñWoV Agmc d Omon¶ªV Vwåhr ñZmZ H$arV
Zmhr. (Ago H$aʶmcm) AndmX hm Amho H$s, Vwåhr àdmgmV AmhmV (Am{U ñZmZ
H$aʶmg Ag‘W© AmhmV).
Am{U Oa Vwåhr AmOmar Agmc qH$dm àdmgmV Agmc qH$dm Vw‘À¶mn¡H$s H$moUr
em¡M H$ê$Z Amcm Agoc qH$dm Vwåhr {ó¶m§er g§JV Ho$coco Agmc, Am{U Vwåhmcm
nmUr {‘iV Zgoc, Va ñdÀN> ‘mVrcm ñne© H$ê$Z, Amnco hmV Amnë¶m Mohè¶m§da d
hmVm§da {’$adm. (Am{U cjmV Agy Úm) H$s, IamoIa A„mh A{Ve¶ H$Zdmiy d
A{Ve¶ j‘merc Amho.
44
Vwåhmcm ˶m cmoH$m§Mr OmUrd Zmhr H$m, Á¶m§Zm (A„mhÀ¶m) J«§WmMm EH$ ^mJ
XoʶmV Amcm hmoVm? (nU AmVm) Vo (gÝ‘mJm©À¶m ‘mo~Xë¶mV) Hw$‘mJ© IaoXr H$aV
AmhoV. Am{U Vwåhr XoIrc Hw$‘mJm©cm cmJmdo, AerM ˶m§Mr BÀN>m Amho. 45 A„mh
Vw‘À¶m eÌÿ§Zm Mm§Jco AmoiIyZ Amho. Am{U (Vw‘À¶mgmR>r) A„mhgmaIm {‘Ì Xþgam
H$moUr Agy eH$V Zmhr. Am{U A„mhgmaIr ‘XV H$moUrhr H$ê$ eH$V Zmhr. 46 Á¶y
cmoH$m§‘ܶo H$mhr OU Ago AmhoV, Oo (A„mhH$Sy>Z àH$Q> Pmcoë¶m) eãXm§Zm (˶m§Mo
g§X^© gmoSy>Z H$mhrVar) {dH¥$V AW© XoVmV Am{U åhUVmV, "Amåhr EoH$co Amho, nU
Amåhr ‘mZUma Zmhr.' qH$dm "EoH$ʶmMo ZmQ>H$ H$am nU EoHy$ ZH$m.' Am{U åhUVmV (ho
‘whå‘X!) Am‘Mo åhUUo cjnyd©H$ EoH$m. Aem àH$mao (Vo) Amnë¶m {O^oZo eãXm§Mo
Ioi IoiV AmhoV. (¶m‘mJo ˶m§Mm CÔoe) g˶ Y‘m©cm ImoQ>o Xe©{dʶmMm Amho. nU
Oa ˶m§Zr Ago åhQ>co AgVo, "Amåhr EoH$co Amho Am{U Amåhr AmkmnmcZ H$aUma'
Am{U "Am‘Mo åhUUo EoH$m d Am‘À¶mH$S>o (Oam) cj Úm,' Va Vo ˶m§À¶m ñdV:gmR>r
Mm§Jco d C{MV R>aco AgVo. na§Vw g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xë¶m‘wio, A„mhZo
˶m§Mm {Y¸$ma Ho$cm Amho. Am{U åhUyZ ˶m§À¶mn¡H$s A{Ve¶ WmoS>çm cmoH$m§{edm¶,
(BVa gd©) lÕoMm A§JrH$ma H$aUma ZmhrV.
47
(nydu) J«§W XoʶmV Amcoë¶m cmoH$m§Zmo! (AmVm) Omo J«§W Amåhr (Vw‘À¶mH$S>o)
86 Hw$amU
nmR>{dcm Amho ˶mda {dídmg R>odm, (hm J«§W) Vw‘À¶mH$S>o AmYrÀ¶m J«§Wm§n¡H$s (Oo
g˶ Amho) ˶mcm à‘m{UV H$aVmo. (Va Vwåhr ¶mcm ‘mZUmao ~Zm). `mnydu H$s, Amåhr
Vw‘Mo Mohao {dÐÿn H$ê$Z Q>mHy$ Am{U An‘m{ZV H$ê$Z (Vw‘Mm) Vgm eodQ> H$ê$, Ogm
"g~V'Mm {Z¶‘ ‘moS>Umè¶m cmoH$m§Mm Amåhr Ho$cm hmoVm. Am{U A„mhMm AmXoe
Zoh‘r A‘cmV AmUʶmgmR>rM AgVmo.
(Q>rn: "g~V'Mm AmXoe ~Zr BòmB©ccm XoʶmV Amcm hmoVm, åhUOo e{Zdma hm {Xdg nyU©nUo
˶m§Zr àmW©Zm {Xdg åhUyZ nmim¶Mm hmoVm.)
48
{ZpíMVM A„mh Aem (Jmoï>rcm A{O~mV) j‘m H$aUma Zmhr H$s, Aݶ
H$moUmcmhr ˶mÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ {Xco Omdo. nU ¶mcm gmoSy>Z Or H$mhr (BVa dmB©Q>
H¥$˶o) AmhoV, Vmo Á¶mÀ¶m~m~VrV BÀN>rc, ˶mg j‘m H$arc. Am{U Á¶mZo A„mhMm
g‘H$j R>a{dcm, ˶mZo IamoIa ^¶§H$a ‘moR>m JwÝhm Ho$cm. 49 Vwåhr ˶m cmoH$m§Zm nm{hco
Zmhr H$m, Oo ñdV:cm (’$ma) n{dÌ g‘OVmV. (na§Vw Vgo) Zmhr, Va A„mh Á¶mÀ¶m
~m~VrV BpÀN>Vmo ˶mg n{dÌ H$aVmo Am{U H$moUmdahr OamgwÕm ({Vi‘mÌXoIrc)
Aݶm¶ Ho$cm OmUma Zmhr. 50 nmhm, Vo A„mh{df¶r H$em ImoQ>çm Jmoï>r a{MV AmhoV!
Am{U ¶mnojm CKS> (d ‘moR>o) nmn Xþgao H$moUVo Agy eH$Vo?
51
Vwåhmcm ˶m cmoH$m§Mr AdñWm ‘mhrV Zmhr H$m, Á¶m§Zm J«§WmMm H$mhr ^mJ
XoʶmV Amcm hmoVm? (nU AmVm) Vo {ZamYma Jmoï>tda Am{U dmB©Q> eº$s¨da (idols &
devils) {dídmg R>odVmV Am{U Vo g˶ ZmH$maUmè¶m lÕmhrZm§{df¶r åhUVmV H$s,
Vo ¶m lÕmd§Vm§nojm A{YH$ gÝ‘mJm©da AmhoV. 52 hoM Vo cmoH$ AmhoV Á¶m§Zm A„mhZo
{Y¸$maco Amho. Am{U Á¶mMm A„mh {Y¸$ma H$aVmo, ˶mMm H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm© Agy
eH$V Zmhr. 53 A„mhÀ¶m gÎmoV ¶m§Mm H$mhr dmQ>m Amho H$m? Ago AgVo Va ˶m§Zr
cmoH$m§Zm {Vi‘mÌgwÕm H$mhr {Xco ZgVo. 54 ‘J Vo A„mhZo Amnë¶m H¥$noZo cmoH$m§Zm Oo
H$mhr {Xco Amho, ˶m~Ôc ˶m§Mm hodm H$aVmV H$s H$m¶? Oa hr Jmoï> Agoc Va
(˶m§Zm ho H$im¶cm hdo H$s, ¶m AmYr) Amåhr B~«mhr‘À¶m Hw$Qw>§~r`m§Zm J«§W Am{U
{ddoH$ XoD$Z ^yf{dco hmoVo, VgoM ‘moR>o amÁ¶ hr àXmZ Ho$co hmoVo. 55 Am{U ˶m§À¶mn¡H$s
H$mhtZr ˶mÀ¶mda (ÑT>) {dídmg R>odcm, Va H$mhr ˶mÀ¶mnmgyZ Xÿa Joco. (˶m Xÿa
Jocoë¶m cmoH$m§gmR>r) ZaH$mMr YJYJVr AmJ nwaoer Amho. 56 Oo cmoH$ Am‘À¶m
IwUm§Ûmao (signs) ñnï> hmoUmao g§Xoe ZmH$maʶmgmR>r AmJ«hr am{hco, ˶m§Zm Amåhr
(^¶mZH$) A¾r‘ܶo àdoe H$am¶cm cmdy. Ooìhm ˶m§Mr ËdMm OiyZ OmB©c, Voìhm
(nwÝhm nwÝhm) Amåhr ˶m§Zm Xþgar ZdrZ ËdMm ~XcyZ XoD$, ho ¶mgmR>r H$s, (gmV˶nydH© $)
gyah-04. AZ-{Zg 87
OJmVrc OrdZmcm dmhÿZ Q>mH$VmV. Am{U Omo A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r cT>oc Am{U
draJVr àmá H$aoc qH$dm {dO¶ àmá H$aoc, Va ˶mg Amåhr ’$ma ‘moR>o ~jrg XoD$ 75
Am{U Vwåhmcm H$m¶ Pmco Amho H$s, Vwåhr cT>Uma Zmhr A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r VgoM
Xþ~©c nwéf, {ó¶m d ‘wco ¶m§À¶mgmR>r Oo ¶mMZm H$arV AmhoV H$s, ho à^y! Amåhmcm
¶m dñVrVyZ ~mhoa H$mT>, Á¶m‘ܶo amhUmao A˶mMmar AmhoV. Am{U Vw¶m H¥$noZo
H$moUmcmVar Am‘Mm ajUH$Vm© ~Zd, VgoM Vw¶m H¥$noZo EH$ gmhmæ¶H$Vm©hr Amåhmcm
CncãY H$adyZ Xo. 76 Oo lÕmd§V AmhoV, Vo A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r cT>VmV Am{U Oo
g˶ ZmH$maUmao lÕmhrZ AmhoV, Vo g¡VmZmÀ¶m H$m¶m©gmR>r cT>VmV. Va Vwåhr g¡VmZmÀ¶m
{‘Ìm§er cT>m. Am{U g¡VmZmMo S>mdnoM IamoIa H$‘Omoa AmhoV.
77
Vwåhmcm ˶m cmoH$m§Mr OmUrd Zmhr H$m, Á¶m§Zm Ago gm§JʶmV Amco hmoVo H$s,
Amnë¶m hmVm§da {Z¶§ÌU R>odm Am{U Z‘mµOê$nr {Z¶{‘V àmW©Zm H$aUmao ~Zm Am{U
µOH$mV (purifying dues) Úm? Am{U Ooìhm (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) cT>ʶmMm
˶m§Zm AmXoe {Xcm Jocm. Voìhm ˶m§À¶mn¡H$s EH$ JQ> Á¶mà‘mUo A„mhMo ^¶ ~miJm¶cm
hdo ˶mà‘mUo qH$dm ˶mnojmhr A{YH$, ‘mUgm§Zm {^D$ cmJcm. Am{U Vo åhUy
cmJco, " ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Vy Amåhmcm cT>mB© H$aʶmMm AmXoe H$m {Xcmg, Vy
AmUIr H$mhr H$mimgmR>r ¶wÕmcm nwT>o T>H$cco AgVo, (Va {H$Vr ~ao Pmco AgVo)!'
Vwåhr ˶m§Zm gm§JyZ Q>mH$m, "¶m OJmVrc ’$m¶Xm ’$ma WmoS>m Amho Am{U ‘¥Ë¶yZ§VaMo
OrdZ A{YH$ Mm§Jco Amho, (nU) ˶m§À¶mgmR>r, Oo A„mhMo ^¶ ~miJyZ (OrdZ
ì¶VrV H$aVmV). Am{U Vw‘À¶mda OamgwÕm Aݶm¶ Ho$cm OmUma Zmhr. 78 Am{U
Vwåhr {OWo Hw$R>o Agmc (Vw‘Mr R>acocr doi Amë¶mda), ‘¥Ë¶y Vwåhmcm JmR>oc, ‘J
Vwåhr ‘O~yV ~m§Ycoë¶m (‘moR>-‘moR>çm) dmS>çmV H$m AgoZm.' Am{U Ooìhm ˶m§Mm
’$m¶Xm hmoVmo, Voìhm Vo åhUVmV, "ho A„mhH$Sy>Z Amho.' Am{U ˶m§À¶mda EImXr
AmnÎmr Amcr Va Vo åhUVmV, "hr (AmnÎmr) Vw‘À¶m‘wio Amho.' (n¡J§~a!) Vwåhr
˶m§Zm gm§Jm, "gd© H$mhr A„mhH$Sy>ZM Amho.' ¶m cmoH$m§Zm Pmco Amho Var H$m¶? H$s,
H$moUVrM Jmoï> ¶m§À¶m cjmV ¶oV Zmhr. 79 Vw‘Mo Oo H$mhr Mm§Jco hmoV AgVo, Vo
A„mhH$Sy>Z Amho Am{U Vw‘À¶mda Or H$mhr {dnÎmr ¶oV AgVo, Vr Vw‘À¶m ñdV:‘wioM
¶oV AgVo.
(n¡J§~a!) Amåhr Vwåhmcm (g‘ñV) ‘mZdOmVrgmR>r g§XoedmhH$ ~ZdyZ nmR>{dco
Amho. Am{U (¶mgmR>r) A„mh (ñdV:) gmjr Amho.
80
Omo H$moUr n¡J§~amÀ¶m AmkoMo nmcZ H$aVmo, Vmo ({ZpíMVM) A„mhÀ¶m AmkoMo
90 Hw$amU
nmcZ H$aVmo. Am{U Omo H$moUr ˶mH$S>o nmR> {’$adrc, Va (n¡J§~a!) Amåhr Vwåhmcm
˶m§À¶mda nhmaoH$ar (keeper) ~ZdyZ nmR>{dcoco Zmhr. 81 Am{U Vo åhUVmV,
"Amåhr Vw‘À¶m AmkoMo nmcZ H$aUmaM.' nU Ooìhm Vo Vw‘À¶mnmgyZ Xÿa OmVmV,
Voìhm ˶m§À¶mn¡H$s EH$ JQ> amÌrÀ¶m doiog Vwåhr Oo H$mhr gm§JVm, Ë`mÀ`m{déÕ
¶moOZm AmIVmV. Vo Á¶m ¶moOZm AmIrV AmhoV ˶m§Mr A„mh Zm|X H$arV Amho. Va
Vwåhr ˶m§À¶mH$S>o Xþc©j H$am, Am{U A„mhda (ÑT>) {dídmg R>odm. Am{U Á¶mÀ¶mda
{dídmg Ho$cm Omdm Agm A„mhgmaIm Xþgam H$moUrM Zmhr.
82
Vo Hw$amUmda (J§^raVmnydH© $) {dMma H$arV ZmhrV H$m? Oa ho (Hw$amU) A„mh{edm¶
Aݶ H$moUmH$Sy>Z Amcoco AgVo, Va ˶m§Zm {ZpíMVM ¶m‘ܶo AZoH$ {dg§JV Jmoï>r
AmT>iyZ Amë¶m Ag˶m.
83
Am{U Ooìhm ˶m§À¶mH$S>o em§VrMr qH$dm ^¶mMr H$moUVrhr ~mV‘r ¶oVo, Voìhm Vo
Vr gd©Ì nga{dVmV. nU Oa ˶m§Zr Vr (~mV‘r) n¡J§~amH$S>o Am{U ˶m§À¶m‘Yrc Oo
cmoH$ A{YH$manXmda AmhoV, ˶m§À¶mH$S>o nmoM{dcr AgVr, Va ˶m§À¶mn¡H$s Oo JwáMa
¶§ÌUoer g§~§{YV cmoH$ AmhoV, ˶m§Zr (˶m) ~mV‘rMo g˶ OmUyZ KoVco AgVo. Am{U
Oa Vw‘À¶mda A„mhMr H¥$nm Am{U X¶m ZgVr, Va (’$ma) WmoS>çm cmoH$m§ì¶{V[aº$
(BVa gd©), g¡VmZmMo AZwgaU H$aUmao ~Zco AgVo.
84
Va Vwåhr A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r cT>m, Vwåhr Ho$di ñdV:À¶m ~m~VrV
O~m~Xma AmhmV, (‘¥Ë`yÀ`m ^¶mcm ‘mV XoʶmMr) lÕmd§Vm§Zm àoaUm Úm. Am{U
A„mh g˶ ZmH$maUmè¶m lÕmhrZm§À¶m (qhgoMm) Omoa ‘moSy>Z H$mTy> eH$Vmo (¶mV Zdc
Zmhr), H$maU A„mh eº$sÀ¶m ~m~VrV A{YH$ ~cdmZ Amho. Am{U {ejm H$aʶmÀ¶m
~m~VrVhr A{YH$ H$R>moa Amho. 85 Omo H$moUr Mm§Jë¶m H$m¶m©gmR>r {e’$mag H$arc,
˶mMm ˶m H$m¶m©À¶m (Mm§Jë¶m) n[aUm‘m§‘ܶo dmQ>m Agoc Am{U Omo H$moUr dmB©Q>
H$m¶m©gmR>r {e’$mag H$arc, ˶mMm ˶m H$m¶m©À¶m (dmB©Q>) n[aUm‘m§‘ܶo dmQ>m Agoc.
Am{U A„mhÀ¶m eº$sÀ¶m AYrZ Amho à˶oH$ Jmoï>. 86 Am{U Ooìhm H$moUr Vwåhmcm
ew^qMVZmgh A{^dmXZ H$aoc Va Vwåhrhr ˶mcm ˶mnojm A{YH$ qH$dm VgoM
ew^qMVZmMo ~moc ~mocyZ A{^dmXZ H$am. {ZpíMVM A„mh ({heo~ KoʶmgmR>r)
à˶oH$ Jmoï>rMr Zm|X R>odrV Amho. 87 A„mh CnmgZo`mo½` (nyOZr`) Amho, ˶mÀ¶m{edm¶
Xþgam H$moUrM CnmgZo`mo½` Zmhr. Vmo {ZpíMVM nwZéËWmZmÀ¶m {Xder Vwåhm gdmªZm
EH$Ì AmUoc, Á¶mÀ¶m ¶oʶm‘ܶo ‘wirM e§H$m Zmhr. Am{U A„mhÀ¶m eãXmnojm
A{YH$ g˶ H$moUmMm eãX Agy eH$Vmo?
gyah-04. AZ-{Zg 91
88
Vwåhmcm Pmco Var H$m¶ H$s, Vwåhr (˶m) Xm§{^H$ cmoH$m§À¶m ~m~VrV XmoZ JQ>mV
{d^mJco OmV AmhmV, Ooìhm H$s, ñdV: A„mhZo ˶m§Zm ˶m§À¶m XþîH¥$˶m§‘i w o (AlÕoH$S>)o
’o$Hy$Z {Xco Amho, (åhUOo ˶m§Mm AmVm A„mher H$mhrhr g§~§Y Zmhr). Vwåhr Aem§Zm
gÝ‘mJm©da AmUy BpÀN>Vm H$m, Á¶m§Zm (ñdV:) A„mhZo ‘mJ©^«ï> hmoʶmgmR>r gmoSy>Z
{Xco Amho? (Zmhr), Vwåhr Aem§Zm H$Xm{n gÝ‘mJ© XmIdy eH$V Zmhr Á¶m§Zm (ñdV:)
A„mhZo ‘mJ©^«ï> Ho$co Amho. 89 ˶m§Mr Va Aer BÀN>m Amho H$s, ˶m§Zr Á¶mà‘mUo
g˶mMm AñdrH$ma Ho$cm, Vwåhrhr Vgo H$amdo, åhUOo Vwåhr gd© gmaIo hmoD$Z Omdo. Va
Vwåhr ˶m§À¶mn¡H$s H$moUmerhr H$gë¶mhr àH$maMo ‘¡ÌrMo g§~§Y (A{O~mV) R>ody ZH$m,
Omon¶ªV Vo A„mhgmR>r Xþï>m§À¶m àXoemMm ˶mJ H$arV ZmhrV, Am{U Oa ˶m§Zr ¶mH$S>o
nmR> {’$adcr, Va ˶m§Zm nH$S>m Am{U {OWo Vo gmnS>Vrc, {VWo ˶m§Zm R>ma H$am. Am{U
˶m§À¶mn¡H$s H$moUmcmhr Amncm {‘Ì d ‘XVZrg ~Zdy ZH$m.
(Q>rn: hm AmXoe ’$º$ ˶m namH$moQ>rÀ`m Xm§{^H$ cmoH$m§gmR>r Amho, Oo lÕmd§Vm§er XþQ>ßnrnUmMm,
’$gdo{JarMm Ioi IoiV AmhoV.)
90
øm AmXoemcm AndmX åhUOo Vo cmoH$ AmhoV, Á¶m§Mm g§~§Y ˶m cmoH$m§er
Amho, Á¶m§À¶mer Vw‘Mm H$ama Pmcocm Amho. Am{U Vo cmoH$hr (AndmX AmhoV), Oo
Vw‘À`mH$So> Aem AdñWoV ¶oVmV H$s, Vw‘À¶mer qH$dm (lÕmd§Vm§n¡H$s) Amnë¶mM
cmoH$m§er ¶wÕ H$aʶmÀ¶m ({dMmamZo) ˶m§À¶m öX¶m§Zm doXZm hmoVmV. nU Oa A„mhZo
BpÀN>co AgVo, Va ˶mZo ˶m§Zm Vw‘À¶mda à^wËd {Xco AgVo, Voìhm Vo Adí¶
Vw‘À¶mer cT>co AgVo. ‘J Oa Vo Vw‘À¶mnmgyZ Xÿa amhVrc Am{U Vw‘À¶mer ¶wÕ
H$aUma ZgVrc, Am{U em§VVoMo YmoaU Adc§~Vrc Va A„mh Vwåhmcmhr ˶m§À¶m{déÕ
AmH«$‘H$ ^y{‘H$m KoʶmMr nadmZJr XoV Zmhr. 91 Vwåhmcm BVa H$mhr Agohr cmoH$
AmT>iVrc Oo Vw‘À¶mnmgyZ Am{U Amnë¶m cmoH$m§nmgyZ (ñdV:cm) gwa{jV R>ody
BpÀN>VmV. nU Ooìhmhr ˶m§Zm CnÐd ‘mO{dʶmMr g§Yr àmá hmoVo, Va Vo ˶m g§Yrcm
A{O~mV J‘mdrV ZmhrV. Oa Vo Vw‘À¶mnmgyZ Xÿa amhUma ZgVrc, Am{U Vw‘À¶mer
em§VrMo YmoaU Adc§{~Uma ZgVrc Am{U Amnco hmV (¶wÕmnmgyZ) AmdaVo KoUma
ZgVrc Va Vwåhr ˶m§Zm nH$S>m Am{U Vo OoWo gmnS>Vrc VoWo ˶m§Zm R>ma H$am. ho Vo
cmoH$ AmhoV, Á¶m§À¶m{déÕ cT>ʶmMm Amåhr Vwåhmcm nyU© A{YH$ma {Xcocm Amho.
92
EH$ lÕmd§V Xþgè¶m lÕmd§Vmcm R>ma H$ê$ eH$Vmo, ho H$ënZm H$aʶmOmoJohr
Zmhr, nU MwH$sZo Ago KS>ë¶mg àíZ doJim Amho. Am{U Or 춺$s EImÚm lÕmd§VmMr
MwH$sZo h˶m H$ê$Z ~goc, Va ˶mZo (àm`píMÎm åhUyZ) EH$m lÕmd§V XmgmMr ‘wº$Vm
92 Hw$amU
H$amdr Am{U R>ma Pmcoë¶m 춺$sÀ¶m ZmVodmBH$m§Zm ZwH$gmZ ^anmB©nmoQ>r EH$ a¸$‘ AXm
H$amdr, nU ˶mMo ZmVodmB©H$ (Vr a¸$‘) gmoSy>Z XoV AgVrc Va Vr Jmoï> doJir Amho.
Vmo R>ma Pmcocm lÕmd§V Oa ˶m cmoH$m§er g§~§{YV Agoc Oo Vw‘À¶mer ¶wÕ H$aUmao
eÌy AmhoV, Va (R>ma ‘maUmè¶m 춺$sMo àm`píMÎm ’$º$ ho Agoc H$s), ˶mZo EH$m
lÕmd§V Xmgmcm Jwcm‘rVyZ ‘wº$ H$amdo. Am{U Oa Vmo (R>ma Pmcocm lÕmd§V), Aem
cmoH$m§er g§~§{YV Agoc, Á¶m§À¶mer Vw‘Mm (em§Vr) H$ama Pmcocm Amho, Va R>ma
Ho$coë¶m 춺$sZo R>ma Pmcoë¶m 춺$sÀ¶m ZmVodmBH$m§Zm, ZwH$gmZ ^anmB©nmoQ>r EH$ a¸$‘
AXm H$amdr, Am{U gmo~V EH$m lÕmd§V Xmgmcm Jwcm‘rVyZ ‘wº$ H$amdo. Am{U Omo ho
H$aʶmg g‘W© Zgoc Va ˶mZo XmoZ ‘{hZo {Za§Va Cndmg H$amdm. hm A„mhZo R>adcocm
j‘oMm ‘mJ© Amho. A„mh gd© H$mhr OmUUmam d ~w{Õ‘mZ Amho. 93 Am{U Omo H$moUr
lÕmd§VmMr OmUyZ~wOyZ h˶m H$arc, Va ˶mMr {ejm ’$º$ ZaH$ (Am{U ZaH$M)
Amho. {OWo Vmo H$m¶‘ {Zdmg H$arc. Am{U ˶mÀ¶mda A„mhMr AdH¥$nm Am{U
{Y¸$ma Agoc Am{U A„mhZo ˶mÀ¶mgmR>r ’$ma ‘moR>r {ejm V¶ma R>odcr Amho.
94
B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Ooìhm Vwåhr A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r {ZKmc Voìhm
¶mo½¶àH$mao (eÌy§À¶m H$madm¶m g§~§YmZo), Vnmg H$ê$Z ¿¶m Am{U Omo H$moUr ew^oÀN>m
춺$ H$aÊ`mgmR>r Vwåhmcm gcm‘ (àUm‘) H$arc ˶mg "Vy lÕmd§V Zmhrg,' Ago
åhUy ZH$m.
Vwåhmcm ¶mM OrdZmVrc j{UH$ gwIm§Mr ’$ma cmcgm Amho, nU A„mhH$S>o
(emídV ñdê$nmÀ¶m) gwIXm¶r Jmoï>r {dnwc à‘mUmV AmhoV. ¶m AmYr Vwåhr XoIrc
AgoM hmoVm. na§Vw A„mhZo Vw‘À¶mda ˶mMr ({deof) H¥$nm Ho$cr, Va Vnmg H$aʶmÀ¶m
~m~VrV Xj amhm. Oo H$mhr Vwåhr H$arV AgVm ˶mMr A„mhcm Zoh‘r OmUrd AgVo.
95
H$moUVohr ({deof) H$maU ZgVmZm Kar ~gyZ amhUmao lÕmd§V Am{U Vo lÕmd§V Oo
Amnco YZ Am{U àmU nUmcm cmdyZ A„mhÀ¶m ‘mJm©V g§Kf© H$aVmV, XmoKo H$Xm{n
g‘mZ hmoD$ eH$V ZmhrV. A„mhZo Amnco YZ d àmU nUmcm cmdyZ (A„mhÀ¶m
H$m¶m©gmR>r) g§Kf© H$aUmè¶m cmoH$m§Zm, ˶m cmoH$m§da loð> XOm© àXmZ Ho$cocm Amho. Oo
{ZpîH«$` ~gyZ amhUmao AmhoV. A„mhZo gd© (lÕmd§Vm§er) Mm§Jcm ‘mo~Xcm XoʶmMm
dm¶Xm Ho$cm Amho. nU ˶m§Mm ‘mo~Xcm ’$ma ‘moR>m Amho, Oo ˶mÀ¶m H$m¶m©gmR>r g§Kf©
H$arV AgVmV. 96 Ë`m§À`mgmR>r A„mhH$Sy>Z gÝ‘mZmMo ‘moR>‘moR>o ñWmZ AmhoV,
˶mÀ¶mH$Sy>Z j‘m d H¥$nm (˶m§Zm àmá hmoB©c). H$maU A„mh ’$ma ‘m’$ H$aUmam d
X¶miy Amho.
gyah-04. AZ-{Zg 93
97
˶m cmoH$m§Zr (dmB©Q> H¥$˶ H$ê$Z) ñdV:da Aݶm¶ Ho$cm Amho, (àmU H$mT>Umao
A„mhMo) XÿV Ooìhm ˶m§Mo àmU H$mT>Vrc, Voìhm Vo (XÿV) (˶m§Zm) {dMmaVrc, "Vwåhr
(Ago XþîH¥$˶) H$m H$arV hmoVm?' Vo CÎma XoVrc, "Amåhr XoemV Aghm¶ AdñWoV
hmoVmo.' Vo {dMmaVrc, "A„mhMr n¥Ïdr BVH$s {demc ZìhVr H$m H$s, Vwåhr ñWcm§Va
H$ê$Z XþgarH$S>o OmD$ eH$cm AgVmV?' hoM Vo cmoH$ AmhoV (‘¥Ë`yZ§VaÀ`m OrdZmV)
Á¶m§Mo {ZdmgñWmZ ZaH$ Amho, IamoIa {H$Vr dmB©Q> {R>H$mU Amho Vo! 98 nU Aghm¶
nwéf, {ó¶m Am{U (chmZ) ‘wco Oo (ñWcm§VamMr) ¶moOZm AmIʶmg Ag‘W© AmhoV,
˶mgmR>r ˶m§Zm H$moUVmM ‘mJ© Am{U gmYZ gmnS>V Zmhr. (Ago cmoH$ ‘O~yar‘wio
Xoe˶mJ Z H$aʶmcm AndmX R>ê$ eH$VmV). 99 A„mh Aem cmoH$m§À¶m (AnamYm§Zm)
j‘m H$ê$ eH$Vmo, H$maU A„mh ’$ma ‘m’$ H$aUmam Am{U j‘merc Amho. 100 Am{U
Omo H$moUr A„mhgmR>r (Xþï>m§À¶m) ^y‘rMm ˶mJ H$arc, ˶mcm n¥Ïdrda Aml¶mgmR>r
AZoH$ {R>H$mU Am{U {dnwc à‘mUmV OrdZgm‘J«r AmT>ioc. Am{U Omo H$moUr A„mh
Am{U ˶mÀ¶m n¡J§~amÀ¶m H$m¶m©gmR>r ({‘eZgmR>r) Amnco Ka ˶mJ H$aoc Am{U Oa
˶mcm (A„mhÀ¶m ‘mJm©V) ‘¥Ë`y ¶oB©c Va ˶mMm ‘mo~Xcm A„mhH$S>o V¶ma Amho.
Am{U A„mh IamoIa ’$ma ‘m’$ H$aUmam Am{U X¶miy Amho.
101
(lÕmd§Vm§Zmo!) Ooìhm Vwåhr XoemV àdmg H$arV Agmc, Voìhm Z‘mµOmMr ‘mÌm
(quantity) H$‘r Ho$ë¶mg, Vwåhmcm H$moUVohr nmn cmJUma Zmhr, Ooìhm Vwåhmcm
Aer e§H$m gVmdrV Agoc H$s, lÕmhrZ cmoH$ AMmZH$nUo (¶oD$Z Z‘mµOmXaå¶mZ)
Vw‘À¶mda h„m H$ê$ eH$VmV. IamoIa, g˶mMm AñdrH$ma H$aUmao (Vo) lÕmhrZ cmoH$
Vw‘Mo CKS> eÌy AmhoV. 102 (n¡J§~a!) Ooìhm Vwåhr lÕmd§Vm§~amo~a Agmc Am{U
gm‘y{hH$ àmW©ZMo o (Z‘mµOmMo) ZoVË¥ d H$arV Agmc, Voìhm ˶m§À¶mn¡H$s (H$mhr cmoH$m§À¶m)
EH$m JQ>mcm (Z‘mµOmgmR>r) Vw‘À¶m~amo~a C^o amhÿ Úm, ˶m§Zr AmnAmncr eóo Odi
R>odm¶cm hdr, ‘J ˶m§Zr (Z‘mµO‘ܶo) ZV‘ñVH$ hmoʶmMr ({dYr åhUOo gOXm) nyU©
H$ê$Z ‘mJÀ¶m ~mOyg Omdo, (Am{U g§ajUmW©) C^o amhmdo. ‘J Xþgè¶m JQ>mZo, Á¶mZo
Z‘mµO AXm Ho$cr Zmhr, nwT>o ¶mdo Am{U Vw‘À¶mgmo~V Z‘mµO AXm H$amdr. Am{U
˶m§Zr Hw$R>ë¶mhr Ymo³¶mÀ¶m {déÕ gmdY amhmdo Am{U AmnAmncr eóo Odi
~miJmdrV. (H$maU) g˶ ZmH$maUmao (Vo) lÕmhrZ cmoH$ BpÀN>VmV H$s, Vwåhr Vw‘À¶m
eóm§H$S>o d (BVa) gm‘J«r ¶mH$S>o (H$mhr H$maUm‘wio) Xþc©j H$amdo. åhUOo ˶m§Zm
AMmZH$nUo Vw‘À¶mda AmH«$‘U H$aVm ¶mdo. nU nmdgm‘wio Vwåhr AS>MUrV Amcm
Agmc qH$dm AmOmar Pmco Agmc, Va Z‘mµOmÀ`m doiog Vwåhr Vw‘Mo eó ~mOycm
94 Hw$amU
H$mTy>Z R>odë¶mg (Vo) MwH$sMo R>aUma Zmhr. VWm{n Vwåhr (H$moU˶mhr) Ymo³¶mnmgyZ
~Mmd H$aʶmgmR>r (Zoh‘r) gmdY amhm. {ZpíMVM A„mhZo g˶mMm AñdrH$ma
H$aUmè¶m lÕmhrZm§gmR>r An‘mZmñnX {ejm V¶ma R>odcocr Amho. 103 Am{U Vw‘Mr
Z‘mµO nyU© Pmë¶mZ§Va A„mhMo ñ‘aU H$am. CR>Vm, ~gVm Am{U nhþS>co AgVm
(åhUOo gd© àH$maÀ¶m AdñWm§V A„mhMo ñ‘aU H$am.). Am{U Ooìhm Vwåhmcm (gd©
H$mhr) gwa{jV dmQ>oc, Voìhm (nyU©nUo) {d{YdV Z‘mµO AXm H$am. {ZpíMVnUo, Z‘mµO
R>adyZ {Xcoë¶m doiog AXm H$aUo, ho lÕmd§Vm§Mo A{Zdm¶© H$V©ì¶ Amho. 104 Am{U
eÌÿMm nmR>cmJ H$aVmZm Xþ~ionUm XmIdy ZH$m. Oa Vwåhmcm H$mhr Ìmg ghZ H$amdm
cmJV Agoc, Va Vo (eÌy)hr VgmM Ìmg ghZ H$arV AmhoV. nU (Vw‘À¶mgmR>r
O‘oMr ~mOy åhUOo) Vwåhr A„mhH$Sy>Z Á¶m Anojm R>odVm, ˶m Anojm Vo R>ody eH$V
ZmhrV. A„mh gd© H$mhr OmUUmam d ~w{Õ‘mZ Amho.
105
{ZpíMVM Amåhr hm J«§W Vw‘À¶mg‘moa "g˶' àñVwV H$aʶmgmR>r nmR>{dcm
Amho, ¶mgmR>r H$s, Vwåhr A„mhZo Vwåhmcm Oo {eH$dco Amho, ˶mÀ¶mZwgma cmoH$m§gmR>r
{ZU©¶ H$amdm. Am{U Vwåhr {dídmgKmV H$aUmè¶m cmoH$m§Mo g‘W©H$ ~Zy ZH$m. 106
Am{U A„mhH$S>o j‘m¶mMZm H$am. A„mh, IamoIa A{Ve¶ j‘merc Am{U X¶miy
Amho. 107 Am{U Oo ñdV:erM Aàm‘m{UH$ AmhoV, Vwåhr Aem cmoH$m§Mr ~mOy ‘m§Sy>
ZH$m. A„mhcm {dídmgKmV H$aUmao Am{U XþamMmar cmoH$ A{O~mV AmdS>V ZmhrV.
108
˶m§Zm AmnU (Amnë¶m Hw$H¥$˶m§g§~§YmZo) cmoH$m§g‘moa c{‚mV hmoV Agë¶mMm
{dMma gVmdVmo, nU ˶m§Zm AmnU A„mhg‘moa c{‚mV hmoV Agë¶mMm {dMma
gVmdV Zmhr, Omo ˶m§À¶mgmo~V (Zoh‘r) AgVmo. Am{U Vo amÌrÀ¶m A§YmamV Aem
Jmoï>t{df¶r nam‘e© H$aVmV, Á¶mcm A„mhMr ‘mݶVm Zmhr. Am{U Oo H$mhr Vo H$arV
AmhoV, A„mhZo Vo doT>coco Amho.
109
(ho OmUyZ Agm H$s), Vwåhr ¶m OJmVrc OrdZmV ˶m§Mm nj KoD$Z dmX Kmcy
eH$Vm, nU nwZéËWmZmÀ¶m {Xder ˶m§Mm nj KoD$Z A„mher PJS>m H$ê$ eH$Vmo
Agm H$moU Amho? Am{U (A„mhnmgyZ) H$moU ˶m§Mm ~Mmd H$ê$ eH$Vmo? 110 Omo
H$moUr XþîH¥$˶ H$arc qH$dm ñdV:daM Aݶm¶ H$ê$Z ~goc, nU Z§Va Oa Vmo A„mhH$S>o
j‘m¶mMZm H$arc, Va ˶mg A„mh ({ZpíMVM) ’$ma j‘m H$aUmam Am{U X¶miy
Agë¶mMo AmT>iyZ ¶oB©c. 111 Am{U Omo H$moUr XþîH¥$˶ H$aVmo, ñdV:À¶mM {déÕ
H$aVmo. A„mh, IamoIa à˶oH$ Jmoï> OmUUmam d ~w{Õ‘mZ Amho. 112 Am{U Omo H$moUr
ñdV: AnamY qH$dm nmn H$ê$Z, ˶mMm Xmof Xþgè¶mÀ¶m ‘mWr ‘maoc, Va Vmo {ZpíMVM
gyah-04. AZ-{Zg 95
ImoQ>o Amamon Am{U ’$ma ‘moR>çm nmnmMo AmoPo Amnë¶m S>mo³¶mda KoB©c. 113 Oa
Vw‘À¶mda A„mhMr H¥$nm Am{U X¶m ZgVr, Va ˶m§À¶mn¡H$s EH$m JQ>mZo Vwåhmcm
‘mJ©^«ï> H$aʶmMm {ZpíMVnUo à¶ËZ Ho$cm AgVm (H$maU ˶m§Zr Vgm g§H$ën Ho$cocm
hmoVm), nU Vo Xþgè¶m H$moUmcm Zìho Va ñdV:cmM ‘mJ©^«ï> H$arV AmhoV. Am{U Vo
Vw‘Mo H$moUVohr ZwH$gmZ H$ê$ eH$V ZmhrV. A„mhZo Vw‘À¶mH$S>o hm J«§W Am{U kmZ
nmR>dco Amho Am{U Vwåhmcm {ddoH$eº$s àXmZ Ho$cr Amho, VgoM Vwåhmcm Vo (gd©)
{eH$dco, Oo Vwåhmcm ‘mhrV ZìhVo. Am{U IamoIaM hr A„mhMr Vw‘À¶mda ’$ma
‘moR>r H¥$nm Amho.
114
Á¶m Jwá MMm© Vo H$arV AmhoV, ˶m§n¡H$s ~hþVm§e Aem AmhoV H$s, Á¶m‘ܶo
H$mhrM Mm§JwcnUm Zmhr. Mm§JwcnUm Va ˶m§À¶m MM}V AgVmo Oo XmZY‘© qH$dm
nwÊ`H$m¶© qH$dm cmoH$m§Xaå¶mZ g‘oQ> KS>{dUo (B.) {df¶r VmH$sX XoVmV. Am{U Omo
H$moUr A„mhMr ‘Ou g§nmXZ H$aʶmgmR>r Ago H$arc, ˶mg Amåhr ’$ma ‘moR>o ~jrg
XoD$. 115 Am{U Omo H$moUr (A„mhMr) {eH$dU ñnï> Pmë¶mZ§Va XoIrc n¡J§~amMm
{damoY H$aVmo Am{U lÕmd§Vm§À¶m ‘mJm©ì¶{V[aº$ Aݶ ‘mJm©Mm Adc§~ H$aVmo, Va
Amåhr ˶mcm ˶mM (dmB©Q>) ‘mJm©da ‘mJ©ñW R>ody, Á¶mMr ˶mZo ñdV: {ZdS> Ho$cr
Amho. Am{U (OrdZàdmg g§në¶mZ§Va), ˶mcm ZaH$mV ’o$Hy$Z XoD$, Am{U {H$Vr dmB©Q>
àdmgmMo eodQ> Amho Vo!
116
A„mh {ZpíMVnUo ˶m Jmoï>rcm H$YrM j‘m H$aUma Zmhr H$s, ˶mMo g‘H$j
R>adco Omdo. ¶mì¶{V[aº$ (chmZghmZ) MwH$m Á¶mÀ¶m ~m~VrV Vmo BÀN>rc, ˶mg
j‘m H$arc. Am{U Á¶mZo (BVam§Zm) A„mhMo g‘H$j R>a{dco Vmo (gÝ‘mJm©nmgyZ),
’$maM Xÿa ^aH$Q>V Jocm. 117 Vo (AZoHo$ídadmXr cmoH$) A„mhcm gmoSy>Z Xodr-XodVm§Mm
(female deities) Ymdm H$aVmV (‘XVrgmR>r hmH$ XoVmV), (Ago H$ê$Z) Vo Xþgè¶m
H$moUmMm Zìho Va {dÐmohr g¡VmZmMm Ymdm H$arV AmhoV. 118 (Ago H$aUmè¶m 춺$sMm)
A„mhZo {Y¸$ma Ho$cm Amho. g¡VmZmZo (A„mhcm) Ago åhQ>co hmoVo H$s, ‘r Vw¶m
godH$m§n¡H$s EH$ {ZpíMV ^mJ Adí¶ KoB©Z. (åhUOo ˶m§Zm ‘m¶mgmo~V Adí¶
ZaH$mV KoD$Z OmB©Z) 119 (g¡VmZmZo åhQ>co hmoVo), ‘r ˶m§Zm Adí¶ ~hH$mdrZ Am{U
˶m§À¶m ‘Zm§‘ܶo ì¶W© Amem (vain desires) OmJ¥V H$arZ. Am{U ‘r ˶m§Zm ào[aV
H$arZ, Va Vo OZmdam§Mo H$mZ H$mnVrc (~ir XoʶmgmR>r AZoHo$ídadmXr cmoH$m§Mr
Hw$àWm), Am{U ‘r ˶m§Zm AmXoe XoB©Z Va Vo A„mhÀ¶m aMZoV (AZ{YH¥$V) ~Xc
H$aVrc.
96 Hw$amU
{Z‘m©U H$aʶmgmR>r à¶ËZ Ho$ë¶mg (Vgo H$aUo), MwH$sMo R>aUma Zmhr. H$maU AmngmV
gcmoIm {Z‘m©U H$aUo, ho gdm}Îm‘ (H¥$˶) Amho.
Am{U cmo^rnUm ‘mZdmÀ¶m àd¥Îmr‘ܶo AmhoM. nU Oa Vwåhr Mm§Jë¶màH$mao
dmJmc Am{U A„mhMr OmU R>odmc. (Va ˶mV Vw‘Mo ^co Amho), (cjmV Agy Úm),
A„mhcm ˶m gd© Jmoï>tMr OmUrd Amho, Oo Vwåhr H$aVm. 129 Am{U Vw‘Mr {H$Vrhr
BÀN>m Agcr Var Vwåhr Vw‘À¶m (gd©) nËZtZm nyU©nUo g‘mZ ݶm¶mMr dmJUyH$
H$Yrhr XoD$ eH$V Zmhr. Am{U åhUyZ Vwåhr EH$mM nËZrMo AemàH$mao ({à¶) ~ZyZ
OmD$ ZH$m H$s, XþgarH$S>o nyU© Xþc©j H$ê$Z {Vcm ({ddmh Am{U KQ>ñ’$moQ>mXaå¶mZ)
cm|~H$iV AdñWoV gmoSy>Z Úmc. Am{U Oa Vwåhr (ñdV:‘ܶo) gwYmaUm H$amc, Am{U
(A„mhMr) OmU R>odmc, Va {ZpíMVM A„mh ’$ma j‘merc (d) X¶miy Amho. 130
Oa nVr-nËZr EH$‘oH$m§nmgyZ (H$m¶‘) doJio hmoVrc. Va A„mh Amnë¶m {dnwc
g‘¥ÕrVyZ ˶m XmoKm§Zm Amnë¶m nm¶m§da ñdV§Ì C^o H$arc. Am{U A„mh ’$ma CXma d
~w{Õ‘mZ Amho.
131
Am{U Oo H$mhr AmH$memV Amho, Vo gd© d Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho, Vo gd©
A„mhMo Amho. Á¶m§Zm Vw‘À¶m AmYr J«§W XoʶmV Amcm hmoVm, ˶m§Zm Amåhr Agm
AmXoe {Xcm Amho, Am{U Vwåhmcmhr (Agm AmXoe {Xcm OmV Amho) H$s, A„mhMo
^¶ (OmU) ~miJm. Am{U Oa Vwåhr (A„mhMm AmXoe) ‘mZʶmg ZH$ma Úmc, Va
(cjmV Agy Úm) AmH$memV Oo H$mhr Amho Vo gd© d n¥Ïdrda Oo H$mhr Amho Vo gd©
(’$º$) A„mhMoM Amho. A„mh ñd¶§nyU© Amho d (gX¡d) ñVwVrg nmÌ Amho. 132
Am{U AmH$memV Oo H$mhr Amho Vo gd© d n¥Ïdrda Oo H$mhr Amho Vo gd© (’$º$)
A„mhMoM (Am{U A„mhMoM) Amho. Am{U A„mhgmaIm {dídgZr¶ Xþgam H$moUrM
Zmhr. 133 ho ‘mZdm! (ho ‘Zwî¶àmʶm!) ˶mZo BpÀN>co Va Vmo Vwåhm gdmªZm ~mOycm
gmê$Z (Vw‘À¶m OmJr) Xþgè¶m§Zm AmUyZ dgdy eH$Vmo. Am{U Ago H$aʶmMo ˶mcm
nyU© gm‘϶© àmá Amho. 134 Omo H$moUr ¶m OJmVM ‘mo~Xcm BpÀN>V Agoc Va (˶mZo
ho cjmV R>odmdo H$s), A„mhH$S>o XmoÝhr {R>H$mUmMo ‘mo~Xco (rewards) AmhoV ¶m
OJmVrc, Am{U ‘¥Ë`yZ§VaÀ`m (AZ§VH$mcrZ) OJmVrc. (åhUOo Á¶mcm Oo hdo Amho
Vo Vmo {ZdSy> eH$Vmo). Am{U A„mh IamoIa gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr nmhUmam
Amho.
135
lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! ݶm¶mMr ~mOy KoʶmÀ¶m ~m~VrV (Zoh‘r)
AT>i amhm Am{U A„mhgmR>r gmj XoUmao ~Zm, ‘J Vr (ݶm¶nyd©H$ gmj) Vw‘À¶m
98 Hw$amU
ñdV:À¶m qH$dm Vw‘À¶m AmB© d{S>cm§À`m qH$dm Vw‘À¶m ZmVodmBH$m§À`m {déÕ H$m
AgoZm. Am{U (Á¶mÀ¶m{déÕ gmj {Xcr OmV Amho), ‘J Vmo lr‘§V Agmo dm Jar~.
A„mh Vw‘À¶mnojm OmñV, ˶m XmoKm§À¶m A{YH$ Odi Amho (˶m§Mm {hVqMVH$
Amho). åhUyZ Vwåhr jwÐ BÀN>m§À¶m AYrZ OmD$Z ݶm¶~wÕr J‘mdy ZH$m. Am{U Oa
Vwåhr g˶ XS>dyZ R>odmc Am{U Vo (àH$Q> H$aʶmÀ¶m ~m~VrV), Q>mimQ>mi H$amc Va
(cjmV Agy Úm) H$s, Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV ˶mMr A„mhcm nyU© OmUrd
136
Amho. B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! (Iè¶m AWm©Zo) {dídmg R>odUmao
~Zm, A„mhda d ˶mÀ¶m n¡J§~amda d (˶mÀ¶m) J«§Wmda, Omo (n¡J§~a ‘whå‘Xm§da)
AdV[aV Ho$cm Jocm, Am{U Omo ¶mnydu AdV[aV Ho$cm Jocm (sent down) ˶mda.
Am{U Omo H$moUr A„mhcm Am{U ˶mÀ¶m XyVm§Zm (angels) Am{U ˶mÀ¶m J«§Wm§Zm
Am{U ˶mÀ¶m n¡J§~am§Zm Am{U (ݶm¶mÀ¶m) A§{V‘ {Xdgmcm ‘mZʶmg ZH$ma XoB©c,
Va Vmo {ZpíMVnUo (Hw$‘mJm©da) ^aH$Q>V ’$ma Xÿa {ZKyZ Jocm. 137 {ZpíMVM Vo cmoH$ Oo
(g˶mda) {dídmg R>odVmV Am{U Z§Va A{dídmg XmIdVmV. Z§Va nwÝhm {dídmg
R>odVmV Am{U Z§Va naV A{dídmg XmIdVmV, (˶m‘wi)o ˶m§À¶m A{dídmgmV
(AlÕoV) dmT> hmoVo. Aem§Zm A„mh H$Xm{n j‘m H$aUma Zmhr, Zm (Vmo) ˶m§Zm H$Yr
gÝ‘mJ© XmIdoc. 138 Vwåhr Aem T>m|Jr (hypocrites) cmoH$m§Zm ^¶§H$a {ejm hmoUma
Agë¶mMo Omhra H$ê$Z Q>mH$m. 139 Oo lÕmd§Vm§Zm gmoSy>Z g˶mMm AñdrH$ma H$aUmè¶m
lÕmhrZm§Zm {‘Ì åhUyZ ñdrH$ma H$aVmV. Vo ˶m§À¶mH$Sy>Z gÝ‘m{ZV hmoʶmMr Anojm
R>odyZ AmhoV H$s H$m¶? Va (‘J ˶m§Zr cjmV R>odmdo H$s), gd© gÝ‘mZmMm YZr (’$º$)
A„mh Amho.
140
Am{U A„mhZo (Amnë¶m) J«§Wm‘ܶo ¶m AmYrM (Agm AmXoe) {Xcocm Amho
H$s, Ooìhmhr Vwåhr cmoH$m§Zm A„mhMm g§Xoe ZmH$maVmZm qH$dm ˶m§Mm Cnhmg H$aVmZm
EoH$mc, Va Vwåhr Aem cmoH$m§gmo~V A{O~mV ~gy ZH$m, Omon¶ªV Vo EImÚm Xþgè¶m
Jmoï>rH$S>o diUma ZmhrV. AݶWm Vwåhrhr ˶m§À¶mgmaIoM ìhmc. (Am{U cjmV R>odm)
g˶mMm AñdrH$ma H$aUmè¶m lÕmhrZm§Zm Am{U Xm§{^H$ cmoH$m§Zm A„mh ZaH$m‘ܶo
EH$Ì H$aUma Amho. 141 ho Xm§{^H$ cmoH$ Vw‘À¶m ~m~VrV H$m¶ KS>Vo Vo nmhʶmgmR>r
àVrjm H$arV AgVmV. Am{U Oa A„mhH$Sy>Z Vwåhmcm {dO¶ àmá Pmcm, Va Vo
(Vwåhmcm) åhUVmV, "Amåhr Vw‘À¶m~amo~a ZìhVmo H$m?' Am{U Oa lÕmhrZm§Mo nmaS>o
OS> Pmco, Va Vo ˶m§Zm åhUVmV, "Amåhr qOH$ʶmgmR>r Vw‘Mr ‘XV Ho$cr Zmhr H$m,
VgoM Vw‘Mo (˶m) lÕmd§Vm§nmgyZ ajU Ho$co Zmhr H$m?' A„mh nwZéËWmZmÀ¶m {Xder
gyah-04. AZ-{Zg 99
Vw‘À¶m Xaå¶mZ {ZU©¶ H$aoc. Am{U A„mh g˶ ZmH$maUmè¶m lÕmhrZm§Zm lÕmd§Vm§da
dM©ñd H$Xm{n àmá hmoD$ XoUma Zmhr.
142
T>mJ| r (hypocrite) cmoH$ A„mhcm YmoH$m XoD$ nmhV AmhoV. (nU dmñV{dH$Vm
hr Amho H$s), A„mhZoM ˶m§Zm Ymo³¶m‘ܶo R>odcoco Amho. Ooìhm Vo àmW©ZogmR>r
(Z‘mµOmgmR>r) C^o amhVmV. Voìhm (‘moR>çm) ZmIwerZo C^o amhVmV. (H$maU) Vo Ho$di
cmoH$m§Zm XmIdʶmgmR>r (Am{U ˶m§À¶mH$Sy>Z ñVwVrMo ~moc EoH$ʶmgmR>r) C^o amhVmV
Am{U Vo A„mhMo ñ‘aU H$aVmV, nU ’$maM H$‘r. 143 ˶m§Mr AdñWm Aer Amho
H$s, Vo Xmohm|À¶m‘ܶo hocH$mdo ImV AmhoV, Zm BH$S>o AmhoV, Zm {VH$S>o. Á¶mcm A„mh
^Q>H$ʶmgmR>r gmoSy>Z XoVmo ˶mÀ¶mgmR>r Vwåhmcm H$moUVmhr ‘mJ© gmnS>Uma Zmhr. 144
lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! lÕmd§Vm§Zm gmoSy>Z (˶m) lÕmhrZm§Zm {‘Ì åhUyZ
ñdrH$mê$ ZH$m, (Oo Vw‘À¶mer ¶wÕ H$aʶmÀ¶m ^y{‘Ho$V AmhoV) Vwåhr ñdV:À¶m {déÕ
A„mhcm CKS> nwamdm XoD$ BpÀN>Vm H$s H$m¶? 145 {ZpíMVM, T>m|Jr cmoH$ ZaH$mÀ¶m
A¾rV AJXr ImcÀ¶m Vimer AgVrc, (åhUOo ZaH$mVrc gdmªV dmB©Q> {ejm Vo
^moJVrc), Am{U Vwåhmcm ˶m§Mm H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm© Agë¶mMo AmT>iUma Zmhr.
146
(ømV AndmX) ’$º$ ˶m cmoH$m§Mm Amho Oo (Amnë¶m XþîH¥$˶m§~Ôc), níMmÎmmn
H$ê$Z ñdV:cm gwYmaVrc Am{U A„mher Amncm g§~§Y ÑT> H$aVrc Am{U A„mhMr
Amkm nmiʶmV àm‘m{UH$ ~ZVrc (Amnë¶m lÕoV J§^ra AgVrc), Va AgoM cmoH$
({MañWm¶r OrdZmV) lÕmd§Vm§g‘doV AgVrc Am{U A„mh lÕmd§Vm§Zm ’$ma ‘moR>o
~jrg XoB©c. 147 Oa Vwåhr H¥$Vk ~Zmc Am{U lÕoMm A§JrH$ma H$amc Va A„mh
Vwåhmcm (Vw‘À¶m ^yVH$mcrZ AnamYm§~Ôc), H$m åhUyZ {ejm H$aoc? (Ooìhm H$s),
A„mh (Amnë¶m ^º$m§Zm) Zoh‘r à{VgmX XoUmam (JwUJ«mhH$) Amho, Am{U gd© H$mhr
OmUUmam Amho.
148
AneãXm§Mm (~mocVmZm) Cn¶moJ H$aUo A„mhcm (A{O~mV) {à¶ Zmhr. nU
¶m ì¶{V[aº$ H$s, EImÚmda A˶mMma Pmcocm Amho. IamoIa, A„mh gd© H$mhr
EoH$Umam Am{U gd© H$mhr OmUUmam Amho. 149 EImXo gËH$‘© Vwåhr CKS> H$am qH$dm
cndyZ R>odm qH$dm XþîH¥$˶m§Zm j‘m H$am. {ZpíMVM A„mh (XþîH¥$˶m§Zm) j‘m H$aUmam
Amho. Am{U Vmo gd©e{º$‘mZ Amho. (åhUOo {ejm XoʶmMo nyU© gm‘϶© R>odyZhr Vmo
j‘m H$aVmo). 150 Oo cmoH$ A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J§~am§da {dídmg R>odV ZmhrV.
Am{U A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J§~am§Xaå¶mZ (lÕm R>odʶmÀ¶m ~m~VrV) ’$aH$ H$ê$
BpÀN>VmV. Am{U åhUVmV, "Amåhr H$mhr n¡J§~am§da {dídmg R>odVmo Am{U H$mhtda
100 Hw$amU
R>odV Zmhr.' Am{U ¶mVrc ‘Ycm ‘mJ© ñdrH$mê$ BpÀN>VmV. 151 AgoM cmoH$ g˶
ZmH$maUmao n¸o$ lÕmhrZ AmhoV, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. Aem lÕmhrZm§gmR>r Amåhr
An‘mZmñnX {ejm V¶ma R>odcr Amho. 152 Am{U Oo cmoH$ A„mhda Am{U ˶mÀ¶m
n¡J§~am§da {dídmg R>odVmV. Am{U ˶m§À¶mn¡H$s H$moUm‘ܶohr ’$aH$ H$arV ZmhrV.
Aem§ZmM A„mh {ZpíMVnUo (˶m§À¶m H¥$˶m§Mm) (nwaonya) ‘mo~Xcm XoB©c. Am{U A„mh
’$ma j‘merc d X¶miy Amho.
153
(n¡J§~a!) AmYrÀ¶m J«§Wm§Zm AZwgaUmao cmoH$ (The people of the
Book) Vw‘À¶mH$S>o ‘mJUr H$arV AmhoV H$s, Vwåhr ˶m§À¶mgmR>r AmH$memVyZ EH$
J«§W AmUmdm. ˶m§Zr ‘ygmH$S>o ¶mnojmhr ‘moR>çm Jmoï>rMr ‘mJUr Ho$cr hmoVr. ˶m§Zr
(‘ygmcm) åhQ>co hmoVo, "Amåhmcm AJXr A„mh g‘moamg‘moa (face to face)
XmId.' Voìhm ˶m§À¶m ¶m AnamYm‘wio ˶m§À¶mda {dZmeH$mar {ejm AmoT>dcr,
(˶m§À¶mda drO H$mogicr). ˶mZ§Va, g˶mMo gd© à‘mU ˶m§À¶mH$S>o Amcoco
AgVmZmhr, ˶m§Zr (gmoݶmnmgyZ ~Zdcoë¶m) dmgamMr (CnmgZogmR>r) {ZdS> Ho$cr,
na§Vw Amåhr ˶m Jmoï>rcmhr j‘m Ho$cr. Am{U ‘ygmcm g˶mMo ñnï> nwamdo àXmZ Ho$co.
154
˶m§À¶mH$Sy>Z à{Vkm KoʶmgmR>r Amåhr ˶m§À¶mda "Vya' nd©Vmcm CMcyZ Yaco.
Am{U Amåhr ˶m§Zm åhUmcmo, "XmamVyZ Z‘«Vmnyd©H$ àdoe H$am' Am{U Amåhr ˶m§Zm
åhUmcmo, "g~VÀ¶m (e{Zdmar àmW©Zm {Xdg nmiUo) ~m~VrV ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$ê$
ZH$m' Am{U Amåhr ˶m§À¶mH$Sy>Z ÑT> à{Vkm KoVcr.
155
Am{U (Amåhr ˶m§Zm {ejm Ho$cr) ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr (A„mher Ho$coë¶m)
à{VkoMm ^§J Ho$cm Am{U A„mhÀ¶m IwUm§Ûmao ñnï> hmoUmao g§Xoe ‘mZʶmg ˶m§Zr ZH$ma
{Xcm Am{U ˶m§Zr n¡J§~am§Mr Aݶm¶H$maH$nUo h˶m Ho$cr. Vo (K‘|S>rZo) åhUm¶Mo,
"Am‘Mr öX¶o AmYrnmgyZ kmZmZo nyU© ^acocr AmhoV', (åhUOo Vw‘À¶m g§Xoemcm
{VWo AmVm OmJm Zmhr). nU Vgo Zmhr, ˶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xë¶m‘wio
A„mhZoM ˶m§À¶m öX¶m§Zm grc H$ê$Z Q>mH$co Amho. ’$ma WmoS>o cmoH$ dJiVm, Vo
{dídmg R>do Umao ZmhrV. 156 (Vo ¶mgmR>r {Y¸$maco Joco H$maU) ˶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg
ZH$ma {Xcm Am{U (¶oeyMr AmB©-Mary) ‘[a¶‘da ’$ma ‘moR>m ImoQ>m Amamon Ho$cm.
157
Am{U ˶m§Zr (~T>mB©ImoanUo) Omhra Ho$co H$s, Amåhr ‘[a¶‘nwÌ ¶oey ‘grh, (Omo)
A„mhMm n¡J~§ a (Agë¶mMm Xmdm H$am¶Mm), ˶mMm dY Ho$cm Amho. (nU dmñV{dH$Vm
hr Amho H$s), Zm ˶m§Zr ˶mMm dY Ho$cm, Zm H«y$gmda MT>dyZ ˶mcm R>ma Ho$co, Va
˶m§Zr Vgo Ho$ë¶mMo ’$º$ ˶m§Zm dmQ>co. Am{U Oo ¶m~m~VrV {^Þ ‘V 춺$ H$arV
gyah-04. AZ-{Zg 101
AmhoV, Vo {ZpíMVM gme§H$ AdñWoV AmhoV. ˶m§Zm ¶m{df¶r {ZpíMV kmZ Va Zmhr,
nU Vo Ho$di AZw‘mZmMo AZwgaU H$arV AmhoV. (g˶ ho Amho H$s), ˶m§Zr ˶mMr
h˶m Ho$crM Zmhr. 158 (Va) A„mhZo (gÝ‘mZnyd©H$) ˶mcm ñdV:H$S>o CMcyZ KoVco
( raised him towards
Himself). IamoIa, A„mh gd©e{º$‘mZ d ~w{Õ‘mZ Amho.
159
AmYrÀ¶m J«§Wm§Zm AZwgaUmè¶m§n¡H$s Agm H$moUrhr Zmhr, Omo Amnë¶m ‘¥Ë`yÀ`m
g‘¶r (¶oey g§~§YmZo Oo g˶ Amho) ˶mda {dídmg R>odUma Zmhr. Am{U nwZéËWmZmÀ¶m
{Xder Vmo (¶oey ñdV:) ˶m§À¶m {déÕ g˶mMr ½dmhr XoB©c. 160 Á¶y cmoH$m§Zr AnamY
Ho$ë¶m‘wio, H$mhr Mm§Jë¶m dñVy Amåhr ˶m§À¶mgmR>r {Z{fÕ R>a{dë¶m, Á¶m§À¶m
(Cn¶moJmMr) AmYr ˶m§Zm nadmZJr hmoVr. Am{U (Amåhr ho ¶mgmR>r Ho$co H$maU), Vo
AZoH$ (cmoH$m§Zm) A„mhÀ¶m ‘mJm©H$S>o ¶oʶmnmgyZ amoIV AgV. 161 Am{U (¶mgmR>r)
H$s, {Z{fÕ AgVmZmhr Vo ì¶mO ¿¶m¶Mo, Am{U Vo cmoH$m§Mr g§nÎmr Aݶm¶mZo {Ji§H¥$V
H$am¶Mo, Va Amåhr ˶m§À¶mn¡H$s (Ago Hw$H¥$˶ H$aUmè¶m) lÕmhrZm§gmR>r ¶mVZm‘¶
{ejm V¶ma R>odcocr Amho. 162 nU ˶m§À¶mn¡H$s Á¶m cmoH$m§Zm gImoc kmZ Amho,
Am{U Vo lÕmd§V, Oo Iè¶m AWm©Zo {dídmg R>odUmao AmhoV, ˶mÀ¶mda Oo Vw‘À¶mH$S>o
àH$Q> H$aʶmV Amco, Am{U ˶mdahr ({dídmg R>odVmV) Oo Vw‘À¶mAmYr àH$Q>
H$aʶmV Amco hmoVo. Am{U (˶m§Mo d¡{eï²>` åhUOo), Vo {Z˶ àmW©Zm (Z‘mµO) H$aUmao
AmhoV Am{U µOH$mV (XmZ) XoUmao AmhoV. (Vo ho gd© H$m¶©), A„mh Am{U A§{V‘
{Xdgmda {dídmg R>odyZ H$arV AgVmV. Aem§Zm Amåhr {ZpíMVM ’$ma ‘moR>o ~jrg
XoD$.
163
Á¶màH$mao Amåhr (n¡J~§ a) ZyhH$S>o Am{U ˶mÀ¶mZ§VaÀ¶m n¡J~§ am§H$S>o (Am‘Mm)
g§Xoe nmR>{dcm hmoVm. (ho n¡J§~a!) VemM àH$mao Amåhr Vw‘À¶mH$S>o (Am‘Mm) g§Xoe
nmR>{dcm Amho. VgoM Amåhr B~«mhr‘ d Bñ‘mB©c Am{U BghmµH$ d ¶mµHy$~ Am{U
¶mµHy$~Mo d§eO, VgoM ¶oey (B©gm), Aæ¶y~ d ¶wZyg Am{U hmê$Z d gwco‘mZ (¶m gd©
n¡J§~am§H$S>o) (Am‘Mm g§Xoe nmR>{dcm hmoVm). Am{U Amåhr (n¡J§~a) XmD$X ¶m§Zm
"µO~ya' (ZmdmMm J«§W) {Xcm hmoVm. 164 Am{U Amåhr AmYr nmR>{dcoë¶m H$mhr
n¡J§~am§{df¶r Vwåhmcm gm§{JVco Amho, (Vw‘À¶m g‘moa ˶m§Mo dU©Z Ho$co Amho). Am{U
(Agohr AZoH$ n¡J§~a AmhoV), Á¶m§Mo dU©Z Amåhr Vw‘À¶mg‘moa Ho$coco Zmhr. Am{U
‘ygm (n¡J§~am§n¡H$s Ago n¡J§~a hmoV)o Á¶m§À¶mer A„mhZo à˶j g§^mfU Ho$co. 165
(Amåhr ¶m gd©) n¡J§~am§Zm ew^dmVm© XoʶmgmR>r VgoM (cmoH$m§Zm) gmdY H$aʶmgmR>r
102 Hw$amU
gyah-05. Ac-‘mBXm
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Amnë¶m eãXm§er àm‘m{UH$ amhm, (åhUOo
Amnë¶m à{Vkm nyU© H$am). Vw‘À¶mgmR>r (nwT>o) dU©Z hmoUmè¶m àmʶm§ì¶{V[aº$ BVa
àmUr (Oo gmYmaUnUo JdV ImD$Z OJVmV) Vo Vw‘À¶mgmR>r d¡Y R>adʶmV Amcoco
AmhoV. ‘mÌ Ooìhm Vwåhr hO H$arV Agmc, Voìhm {eH$ma H$aUo d¡Y Amho Ago g‘Oy
ZH$m. {ZpíMVM A„mh Oo BpÀN>Vmo, ˶mMr Vmo Amkm XoVmo. 2 lÕm YmaU Ho$coë¶m
cmoH$m§Zmo! A„mhZo ñWm{nV Ho$coë¶m g§Ho$V{MÝhm§Mm AZmXa H$ê$ ZH$m. VgoM Zm n{dÌ
‘{hݶm§Mm, Zm ~ir XoʶmgmR>r AmUcoë¶m neÿ§Mm, Zm ˶m neÿ§Mm Á¶m§À¶m Jù¶mV
(A„mhcm An©U Ho$ë¶mMr IyU åhUyZ) nÅ>o (qH$dm ‘mi) KmVcoco AmhoV. Zm ˶m§Mm
AZmXa H$am Oo Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr H¥$nm Am{U ‘Ou àmá H$aʶmgmR>r ˶mÀ¶m
n{dÌ KamH$S>o ¶oVmV. (¶m§n¡H$s H$moUmMmM AZmXa H$ê$ ZH$m). Am{U Ooìhm (Vwåhr
hOÀ¶m gd© {dYr nyU© H$ê$Z), hOMm nmofmI (Eham‘) H$mTy>Z Q>mH$mc, Voìhm ‘mÌ
Vwåhr {eH$ma H$aʶmg ñdV§Ì AmhmV. Am{U EImÚm OmVrg‘yhmMo d¡a, Á¶m§Zr Vwåhmcm
n{dÌ KamnmgyZ (H$m~mJ¥hmnmgyZ) amoIco hmoVo, (AmVm) Vwåhmcm AZmMma H$aʶmg
àd¥Îm H$ê$ Z¶o. Vwåhr gXmMma Am{U Y‘©{Zð>oÀ¶m ~m~VrV EH$‘oH$m§Zm ‘XV H$am, nU
Vwåhr XþamMma Am{U A˶mMmamÀ¶m ~m~VrV EH$‘oH$m§Zm ‘XV H$ê$ ZH$m. Am{U
A„mhMo ^¶ ~miJm, {ZpíMVM A„mh {ejm H$aʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma H$R>moa Amho.
3
Vw‘À¶mgmR>r {Z{fÕ R>adʶmV Amco Amho, (ñdV:hÿZ) ‘aU nmdcoco (àmʶmMo
‘m§g), Am{U aº$ d Sw>H$amMo ‘m§g Am{U Vo OZmda Á¶mcm ~ir XoVmZm A„mh{edm¶
Xþgè¶mMo Zmd KoVco Joco Agoc, Am{U Vo OZmda Oo JwX‘ê$Z (Jim Xm~ë¶m‘wio),
qH$dm ‘ma cmJë¶m‘wio qH$dm C§Mrdê$Z Imcr nS>ë¶m‘wio (‘aU nmdco Agoc). qH$dm
(BVa àmʶmZo Amnë¶m) qeJmZo ^mogHy$Z R>ma Ho$co Agoc qH$dm Ago àmUr Am{U
Á¶mg O§Jcr OZmdam§Zr ’$mSy>Z Im„o Agoc, (ho gd© {Z{fÕ AmhoV). nU Vmo àmUr
Á¶mg Vwåhr ({Od§V àmá H$ê$Z) C{MV arVrZo ˶mcm ~ir {Xcm Agoc Va (Vmo d¡Y
Amho). Am{U Á¶mMr H$Îmc doXrda (altar) H$aʶmV Amcr Agoc Va Vohr ({Z{fÕ
Amho). (doXr=Vmo M~wVam {OWo AZoHo$ídadmXr cmoH$, XodXodVm g‘moa OZmdam§Mo ~ir
XoVmV). VgoM (ho H¥$˶hr {Z{fÕ R>a{dʶmV Amco Amho H$s), Vwåhr (‘m§gmMr)
{d^mJUr H$ê$Z Amncm {hñgm OmUʶmgmR>r (^{dî¶ XmIdUmè¶m) eHw$Zr ~mUm§Mm
Cn¶moJ H$amdm. H$maU Ago H$aUo nmnH¥$˶ Amho. g˶ ZmH$maUmao cmoH$, AmO Vw‘À¶m
gyah-5. Ac-‘mBXm 105
Y‘m©cm hmZr nmoM{dÊ`mÀ¶m ~m~VrV {Zame Pmco AmhoV, åhUyZ Vwåhr ˶m§Mo ^¶
~miJy ZH$m. Va (Ho$di) ‘mPoM ^¶ ~miJm.
AmO ‘r Vw‘À¶m Y‘m©cm n[anyU© Ho$co Amho, (Zoh‘rgmR>r gwa{jV
Ho$co Amho). Am{U Ago H$ê$Z Vw‘À¶mda Zoh‘rgmR>r H¥$nm Ho$cr Amho.
Am{U Vw‘À¶mgmR>r Y‘© åhUyZ Bñcm‘Mr {ZdS> Ho$cr Amho.
(Bñcm‘=A„mhÀ¶m BÀN>ocm ñdV:cm g‘{n©V H$ê$Z Q>mH$Uo)
Va Omo H$moUr ^wHo$Zo ’$ma ì¶mHy$i Pmcm Agoc, nU JwÝhm H$aʶmMm ˶mMm ‘wirM
CÔoe Zgoc (Va ˶mZo ‘ZmB© Ho$coë¶m dñVy§n¡H$s H$mhr Imëë¶mg), ˶mcm A„mh ‘m’$
H$ê$Z Q>mHo$c (H$maU Vmo ’$ma ‘m’$ H$aUmam Am{U A˶§V X¶miy Amho).
4
Vo Vwåhmcm {dMmaVmV H$s, ˶m§À¶mgmR>r H$moU˶m Jmoï>r d¡Y R>a{dʶmV Amë¶m
AmhoV? (Vwåhr ˶m§Zm) gm§Jm, "Vw‘À¶mgmR>r gd© ñdÀN> d ewÕ dñVy d¡Y R>a{dʶmV
Amcoë¶m AmhoV'. Am{U Á¶m {eH$mar OZmdam§Zm Vwåhr {eH$ma nH$S>ʶmgmR>r à{e{jV
Ho$co AmhmV, Á¶m§Zm Vwåhr A„mhZo Vwåhmcm {Xcoë¶m kmZmÀ¶m AmYmao {eH$dVm, Vo
({eH$mar àmUr) Or {eH$ma Vw‘À¶mH$[aVm amoIyZ R>odVrc Ë`mVyZ Vwåhr Im, nU ˶mda
A„mhMo Zmd (Adí¶) ¿¶m. Am{U A„mhMo ^¶ ~miJm. {ZpíMVM A„mh {heo~
H$aʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma erK« Amho. 5 AmO Vw‘À¶mgmR>r gd© ñdÀN> d ewÕ dñVy
d¡Y R>a{dʶmV Amcoë¶m AmhoV. Am{U J«§WYmaH$ cmoH$m§Mo AÞ Vw‘À¶mgmR>r d¡Y
Amho, Am{U Vw‘Mo AÞ Ë¶m§À¶mgmR>r d¡Y Amho. Am{U Mm[aͶdmZ ({ZîH$c§H$)
lÕmd§V {ó¶m, VgoM Á¶m§Zm AmYr J«§W XoʶmV Amcm hmoVm, ˶m§À¶mVrc Mm[aͶdmZ
{ó`m§n¡H$s (H$moU˶mhr órer), {ddmh H$aʶmMr Vwåhmcm nadmZJr {Xcr OmV Amho.
’$º$ AQ> hr Amho H$s, Vwåhr ˶m§Zm ˶m§Mr ‘haMr a¸$‘ XoD$Z arVga {ddmh H$amdm,
Zm ˶m§À¶mer CKS>nUo AZ¡{VH$ g§~§Y R>odmdm, Zm Jwá[a˶m ì¶{^Mma H$amdm. (Va
àm‘m{UH$ {ddmh ~§YZmV ˶m§Zm AmUmdo). Omo A„mhda, {dídmg R>odʶmg ZH$ma
XoB©c. ˶mMr (gd©) H¥$˶o dm¶m OmVrc Am{U ‘¥Ë`yZ§VaÀ`m (emídV) OrdZmV ’$ma
‘moR>çm ZwH$gmZmer ˶mMm gm‘Zm hmoB©c.
6
lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Ooìhm Vwåhr Z‘mµOmgmR>r OmVm, (Va àmW©Zonydu)
Amnco Mohao, Am{U H$monamn¶ªV Amnco hmV (nmʶmZo) ñdÀN> Ywdm, Am{U nmʶmMo
(Amoco) hmV Amnë¶m S>mo³¶mdê$Z {’$adm. Am{U Amnco nm¶ KmoQ>çmn¶ªV nmʶmZo
Ywdm. Am{U Oa Vwåhr (nËZrer) g‘mJ‘ Ho$coco (åhUOo state of impurity ‘ܶo)
106 Hw$amU
Agmc. Va nyU© ñZmZ H$ê$Z ñdÀN> ìhm. nU Oa Vwåhr AmOmar Agmc qH$dm
àdmgmXaå¶mZ Agmc qH$dm Vw‘À¶mn¡H$s H$moUr em¡Mmg OmD$Z Amcm Agoc qH$dm
Amnë¶m OrdZgmWrer emar[aH$ g§nH$m©V Amcoco Agmc, Am{U Vwåhmcm (ñdÀN>
hmoʶmgmR>r) nmUr {‘iV Zgoc Va ñdÀN> ‘mVrcm ñne© H$ê$Z Amnco hmV Mohè¶m§da
d hmVm§da {’$adm. Amnco Mohao Am{U hmV nwgyZ ¿¶m. Vw‘À¶mda H$ï> cmXʶmMr
A„mhMr BÀN>m Zmhr Va Vwåhmcm ñdÀN> d (‘ZmZo) ewÕ H$aʶmMr VgoM Vwåhmcm
nyU©nUo Amnë¶m H¥$nmN>ÌmV KoʶmMr ˶mMr BÀN>m Amho. åhUOo Vwåhr ˶mMo Am^ma
‘mZmdo.
7
Am{U (Zoh‘r) A„mhZo Vw‘À¶mda Ho$coë¶m H¥$noMo ñ‘aU H$am. VgoM ˶mZo
Vw‘À¶mH$Sy>Z KoVcoë¶m (˶m) à{VkoMmhr {dga nSy> XoD$ ZH$m. (à{VkoÀ¶m doiog)
Vwåhr åhUmco hmoVo, "Amåhr EoH$co Amho Am{U Amåhr AmkmnmcZ H$aUma.' Am{U
åhUyZ A„mhMo ^¶ ~miJyZ amhm, {ZpíMVnUo A„mhcm Vw‘À¶m ‘Zm‘ܶo H$m¶ Amho,
Vo Mm§Jco ‘mhrV Amho. 8 g˶mMm ñdrH$ma Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! (lÕmd§Vm§Zmo!) A„mher
Amncr {Zð>m AT>i R>odm, Am{U ݶm¶~wÕrZo (g˶mMr) gmj XoUmao ~Zm, Vw‘Mo
BVam§er Agcoco eÌwËd Vwåhmcm ¶mgmR>r ào[aV H$ê$ Z¶o H$s, Vwåhr (˶m§À¶mg§~§YmZo)
ݶm¶~wÕrMm ˶mJ H$amdm. Va Zoh‘r ݶm¶nyU© ì¶dhma H$am. (H$maU ݶm¶mZo dmJUo)
B©e-^¶mÀ¶m AJXr Odi Amho. (åhUOo Vw‘À¶m‘ܶo A„mhMo ^¶ Agë¶mMo
àVrH$ Amho). Va A„mhMr OmU R>odm, Vwåhr Oo H$mhr H$aVm, Vo gd© A„mh
{ZpíMVnUo OmUVmo. 9 Á¶m cmoH$m§Zr (g˶) lÕoMm A§JrH$ma Ho$cm, Am{U gËH$‘}
H$arV am{hco, Aem§Zm A„mhZo j‘m H$aʶmMo Am{U ’$ma ‘moR>o ~jrg XoʶmMo dMZ
{Xco Amho. 10 ¶m CcQ> Oo cmoH$ g˶mMm AñdrH$ma H$arV am{hco Am{U Am‘À¶m
g§Xoem§Zm ImoQ>o R>adrV am{hco, ZaH$ Aem cmoH$m§Mo AQ>i {R>H$mU Amho, ({OWo Vo
nmohmoMUma). 11 (g˶) lÕoMm ñdrH$ma Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! A„mhZo Vw‘À¶mda Ho$coë¶m
CnH$mam§Mr AmR>dU H$am, Ooìhm (Vw‘À¶mer eÌwËd R>odUmam), g‘yh Vw‘À¶mda AmH«$‘U
H$aUmaM hmoVm H$s, A„mhZo ˶m§Mo hmV Vw‘À¶mnmgyZ amoIyZ Yaco. Va (Vwåhr)
A„mhMr OmU R>odm, Am{U lÕmd§Vm§Zr A„mhdaM {dídmg R>odm¶cm hdo.
12
A„mhZo BòmB©cÀ¶m ‘wcm§H$Sy>Z à{Vkm KoVcr Am{U ˶m§À¶mXaå¶mZ ~mam
{ZarjH$ {Z¶wº$ Ho$co. Am{U A„mhZo gm§{JVco, (cjmV Agy Úm) "‘r Vw‘À¶m ~amo~a
Amho'. Oa Vwåhr {Z˶ àmW©Zm H$arV amhmc, Am{U µOH$mV Úmc (XmZY‘© H$amc) Am{U
‘m¶m n¡J§~am§da {dídmg R>odmc Am{U ˶m§Zm gmhmæ¶ H$amc Am{U A„mhcm CÎm‘
gyah-5. Ac-‘mBXm 107
25
‘ygmZo A„mhH$S>o àmW©Zm Ho$cr, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©, ‘r ñdV: Am{U ‘mPm
^mD$ (hmê$Z)À¶m ì¶{V[aº$ Aݶ H$moUmdahr ‘cm A{YH$ma àmá Zmhr, Va (ho
A„mh!) Vy Amåhmcm ¶m {dÐmohr cmoH$m§nmgyZ Xÿa H$a.' 26 A„mhZo CÎma {Xco,
"{ZpíMVM Vr ^y‘r Mmirg dfmªn¶ªV, ˶m§À¶mgmR>r à{V~§{YV amhrc, Vo ({Zame
hmoD$Z) n¥Ïdrda ^Q>H$V amhVrc, Va Vwåhr ˶m {dÐmohr cmoH$m§À¶m ~m~VrV Xþ:Ir hmoD$
ZH$m.'
27
˶m§Zm AmX‘À¶m (Adam's) XmoZ ‘wcm§Mr IarIwar Jmoï> gm§Jm, ˶m XmoKm§Zr
A„mhg‘moa ~{cXmZ (sacrifice) àñVwV Ho$co, Va ˶m§À¶mn¡H$s EH$mMo ~{cXmZ
ñdrH$maʶmV Amco, Va Xþgè¶mMo ~{cXmZ ñdrH$maÊ`mV Amco Zmhr. Xþgè¶mZo (n{hë¶mcm,
Á¶mMo ~{cXmZ ñdrH$maco Joco ˶mcm) åhQ>co, "‘r Vwcm Adí¶ R>ma H$arZ' ˶mda
n{hë¶m ^mdmZo CÎma {Xco, "A„mh ’$º$ gXmMmar cmoH$m§H$Sy>ZM (~{cXmZ) ñdrH$maVmo.
28
Oa Vy ‘cm R>ma H$aʶmgmR>r ‘m¶mda hmV CMcerc, Var ‘r Vwcm R>ma H$aʶmgmR>r
Vw¶mda hmV CMcUma Zmhr, ‘r Va A„mhMo ^¶ ~miJVmo, Omo g‘ñV g¥ï>rMm
nmcZH$Vm© Amho. 29 ‘r Ago BpÀN>Vmo H$s, Vy ‘m¶m nmnmMo VgoM Vw¶m nmnmMo AmoPo
Vw¶m {eamda ¿¶mdog Am{U Vy ZaH$mÀ¶m AmJrV ({IVnV nS>coë¶m) cmoH$m§V gm‘rc
ìhmdog. Am{U A˶mMmar cmoH$m§Mm hmM ‘mo~Xcm Amho.'
30
eodQ>r ˶mÀ¶m Ûof ^mdZoZo, ˶mcm Amnë¶m ^mdmMr h˶m H$aʶmg CÚwº$
(àd¥Îm) Ho$co, Am{U ˶mZo ˶mMr h˶m Ho$cr. Am{U Ago H$ê$Z ˶mZo Amnë¶mda
(’$ma ‘moR>o) ZwH$gmZ AmoT>dyZ KoVco. 31 Voìhm A„mhZo EH$ S>m|~H$mdim nmR>dcm, d
Vmo O‘rZ CH$ê$ cmJcm ho ¶mgmR>r H$s, (A„mhcm) ˶mg XmIdm¶Mo hmoVo H$s, ˶mZo
Amnë¶m ^mdmMo ed H$go cndmdo. (˶m H$mdù¶mcm Vgo H$aVmZm nmhÿZ) Vmo AmoaS>cm,
"Aaoao, H$m¶ hr ‘mPr AdñWm! ‘r ¶m H$mdù¶mgmaIm XoIrc Zmhr H$s, Amnë¶m
^mdmMo ed cndyZ Q>mH$co AgVo? Am{U Vmo (Amnë¶m H¥$˶mda) ’$ma níMmÎmmnX½Y
Pmcm.'
32
¶m‘wioM Amåhr BòmB©cÀ¶m d§eOm§gmR>r Agm {Z¶‘ H$ê$Z
Q>mH$cm hmoVm H$s, Omo H$moUr EImÚmMr h˶m H$aoc, ¶m H$maUm{edm¶
H$s, ˶mZo EImÚmMm IyZ Ho$cocm Agoc qH$dm n¥Ïdrda CnÐd
‘mO{dʶmMo H¥$˶ Ho$coco Agoc (Va ˶mg ‘¥Ë¶wX§S> {Xë¶mg MwH$sMo
Zmhr, nU ¶m ñnï> H$maUm§{edm¶ Oa EImÚm {Zînmn ‘mUgmMr h˶m
110 Hw$amU
Am{U Am‘Mo n¡J§~a ˶m§À¶mH$S>o g˶mMo ñnï> nwamdo KoD$Z Amco, nU ~hþg§»¶
cmoH$ n¥Ïdrda Ago AmhoV, Oo A{VaoH$ H$arV AgVmV. 33 Oo cmoH$ A„mh Am{U
˶mÀ¶m n¡J§~am{déÕ ¶wÕ H$aVmV, Am{U n¥Ïdrda AamOH$Vm ‘mO{dʶmgmR>r à¶ËZaV
AgVmV, Aem§gmR>r ¶mo½¶ {ejm hrM Amho H$s, ˶m§Zm (EH$Va) R>ma ‘maʶmV ¶mdo
qH$dm gwimda MT>{dco Omdo. qH$dm ˶m§Mo {déÕ ~mOy§Mo hmV d nm¶ H$mnyZ Q>mH$co Omdo
qH$dm ˶m§Zm XoemVyZ hmH$cyZ cmdmdo, ˶m§À¶mgmR>r ¶m OJmVhr An‘mZmñnX {ejm
Amho, nU ‘¥Ë`yZ§VaÀ`m OrdZmV Va ¶mhÿZhr ^¶mdh {ejocm ˶m§Zm gm‘moao Omdo
cmJUma Amho. 34 (nU ¶mcm AndmX åhUOo Vo cmoH$ AmhoV) Oo, Vwåhr ˶m§À¶mda
{Z¶§ÌU {‘i{dʶmnydu níMmÎmmn H$aVrc. Va ho cjmV Agy Úm H$s, A„mh A{Ve¶
j‘merc d X¶miy Amho.
35
(g˶) lÕoMm A§JrH$ma Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! A„mhMo ^¶ ~miJm, Am{U
˶mÀ¶m g‘rn ¶oʶmMo ‘mJ© emoYm. Am{U ˶mÀ¶m H$m¶m©gmR>r à¶ËZm§Mr namH$mð>m H$am,
VaM Vwåhr ¶eñdr ìhmc. 36 {ZpíMVM Vo cmoH$, Oo g˶ Z ‘mZʶmda ASy>Z am{hco,
˶m§À¶mH$S>o n¥Ïdrda Oo H$mhr Amho, Vo gd© Am{U VodT>oM AmUIr (YZ qH$dm g§nÎmr)
AgVr Am{U Vo gd©, ˶m§Zr nwZéËWmZmÀ¶m {Xder ^moJmì¶m cmJUmè¶m {ejonmgyZ
(ñdV:Mr) gwQ>H$m H$ê$Z KoʶmgmR>r ‘w{º$X§S> (ransom) åhUyZ XoD$ Ho$co AgVo, Var
Vo ˶m§À¶mH$Sy>Z (H$Xm{n) ñdrH$maʶmV Amco ZgVo. Am{U ˶m§À¶mgmR>r H$R>moa {ejm
AQ>i Amho. 37 Vo (ZaH$mÀ¶m) A¾rVyZ ~mhoa nSy> BpÀN>Vrc, nU ˶m§Zm ˶mVyZ ~mhoa
nS>Uo H$Xm{n e³¶ hmoUma Zmhr Am{U ˶m§À¶mgmR>r H$m¶‘ ñdê$nmMr {ejm AQ>i
Amho. 38 Mmoar H$aUmè¶m§Mo hmV H$mnyZ Q>mH$m, ‘J Vr ór Agmo dm nwéf. hm ˶m§À¶m
H$‘mB©Mm ‘mo~Xcm Amho Am{U (BVam§gmR>r ~moY Agcocr) A„mhH$Sy>Z {ejm. Am{U
A„mh gd©e{º$‘mZ Amho, ~w{Õ‘mZ Amho.
gyah-5. Ac-‘mBXm 111
(Q>rn: nU Aem àH$maMr {ejm H$aʶmMm A{YH$ma ’$º$ gwñWm{nV emgZmcm Amho.)
39
nU Omo H$moUr Amnë¶m AnamYmZ§Va níMmÎmmn H$arc Am{U ñdV:Mr gwYmaUm
H$arc, Va (Aem 춺$sda) A„mh {ZpíMVnUo X¶m H$arc. (Am{U ˶mÀ¶m níMmÎmmnmMm
ñdrH$ma H$arc). IamoIa, A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 40 Vwåhr OmUV Zmhr
H$m H$s, A„mhMrM gÎmm Amho AmH$memV d n¥Ïdrda? Vmo BpÀN>Vmo ˶mg {ejm H$aVmo
Am{U BpÀN>Vmo ˶mg j‘m H$aVmo. Am{U A„mhcm H$mhrhr H$aʶmMo gm‘϶© àmá
Amho.
41
n¡J~§ a! ˶m cmoH$m§‘iw o Vwåhr Xþ:Ir hmoD$ ZH$m, Oo g˶ ZmH$maʶmgmR>r EH$‘oH$m§er
MT>mAmoT> H$arV AmhoV. Oo Vm|S>mZo Va åhUVmV, "Amåhr {dídmg R>odUmaoM AmhmoV'
nU ˶m§À¶m öX¶mV Vgo H$mhrM Zmhr, (Am{U) Á¶y cmoH$m§V XoIrc Ago AmhoV, Oo
H$moU˶mhr ImoQ>çm Jmoï>rcm ‘moR>çm CËgmhmZo EoH$VmV Am{U (˶m§À¶mV Agohr AmhoV),
Oo Vw‘Mo åhUUo (Amnë¶m Y‘©n{§ S>Vm§Zm) H$i{dʶmgmR>r EoH$VmV, Oo (Ho$di Ah§H$mamnmoQ>r)
Vw‘À¶mH$S>o ¶oV ZmhrV. (Am{U) ˶m§Mo Vo (Y‘©n§{S>V) (A„mhH$Sy>Z) àH$Q> Pmcoë¶m
eãXm§Mm g§X^m©{edm¶ AW© H$mTy>Z ˶mMm {dn¶m©g H$aVmV (Am{U) Vo cmoH$m§Zm åhUVmV
H$s, Vwåhmcm A‘wH$-A‘wH$ ({eH$dU) XoʶmV Amcr VaM {VMm Vwåhr ñdrH$ma H$am,
Am{U Oa Ver ({eH$dU) XoʶmV Z Amë¶mg, Vwåhr (ñdV:cm) ˶mnmgyZ Xÿa R>odm.
Am{U A„mh EImÚmMr narjm KoD$ BpÀN>V Agoc, Va ˶mÀ¶m ~m~VrV A„mhnwT>o
Vw‘Mo H$mhrhr Mmcy eH$Uma Zmhr. ho Ago cmoH$ AmhoV H$s, (AmVm) A„mhhr ˶m§Mr
öX¶o ewÕ H$ê$ BpÀN>V Zmhr. ˶m§Zm ¶m OJmV An‘mZ ghZ H$amdm cmJUma Amho
Am{U ‘¥Ë`yZ§VaÀ`m (emídV) OJmV Va ˶m§Zm H$R>moa {ejm ^moJmdr cmJUma Amho.
42
Vo ImoQ>çm Jmoï>r Zoh‘r ‘moR>çm CËgmhmZo EoH$VmV, VgoM Vo J¡a‘mJm©Zo H$‘mdcoë¶m
dñVy ’$ma AmdS>rZo ImVmV. Oa Vo Vw‘À¶mH$S>o (H$moU˶mhr {ZU©¶mgmR>r) Amco Va
Vwåhr ˶m§À¶m Xaå¶mZ {ZU©¶ H$am qH$dm ˶m§À¶mnmgyZ Xÿa amhm. Am{U Oa Vwåhr
˶m§À¶mnmgyZ Xÿa am{hcmV, Va Vo Vw‘Mo H$moUVohr ZwH$gmZ H$ê$ eH$Uma ZmhrV. Am{U
Oa Vwåhr ˶m§À¶mXaå¶mZ {ZU©¶ H$amc, Va ݶm¶nyd©H$ {ZU©¶ H$am. Oo ݶm¶nyU©
ì¶dhma H$aVmV Vo A„mhcm {à¶ AmhoV. 43 Vo (nyduMo J«§WYmaH$) {ZU©¶ KoʶmgmR>r
Vw‘À¶mH$S>o H$emcm ¶oVmV? Ooìhm H$s, ˶m§À¶mH$S>o Vm¡amV (nyduMm B©ídar¶ J«§W) Amho
Á¶mV A„mhMo AmXoe AmhoV, Am{U Z§Va (Vw‘À¶m {ZU©¶mH$S>ohr) Vo nmR> {’$adVmV.
(H$maU dñVwpñWVr Aer Amho H$s), Vo gƒo lÕmd§V ZmhrVM.
44
Amåhr (AmYr) Vm¡amV (¶m J«§Wmcm) àH$Q> Ho$co hmoVo. Á¶mV (A„mhMm) CnXoe
112 Hw$amU
Am{U (gÝ‘mJ© XmIdUmam) àH$me hmoVm. Am‘Mo AmkmYmaH$ n¡J~§ a ¶mÀ¶mM (Vm¡amVÀ¶m)
AmYmao, Á¶y cmoH$m§Xaå¶mZ {ZdmS>m H$arV AgV. VgoM (Z§Va) Y‘m©Mmar d (Ym{‘©H$
H$m¶ÚmMo kmZ Agcoco) {dÛmZ cmoH$hr (˶mÀ¶mM AmYmao {ZU©¶ H$arV AgV).
H$maU A„mhÀ¶m J«§WmMo OVZ H$aʶmMr O~m~Xmar ˶m§À¶mda gmon{dʶmV Amcocr
hmoVr. d ¶mda Vo gmjr hmoVo. Va (BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zmo!) Vwåhr cmoH$m§Mo ^¶ ~miJy
ZH$m, Va ‘mPoM ^¶ ~miJm. Am{U jw„H$ ’$m¶Xm àmá H$aʶmgmR>r ‘m¶m g§Xoem§Mm
gm¡Xm H$ê$ ZH$m. Am{U Oo H$moUr A„mhZo nmR>dcoë¶m (J«§Wm)Zwgma {ZU©¶ H$aUma
ZmhrV, Va AgoM cmoH$ g˶ ZmH$maUmao (lÕmhrZ) AmhoV. 45 Amåhr Vm¡amV‘ܶo
(n¡J§~a ‘ygmH$S>o Amcoë¶m A„mhÀ¶m J«§WmV) ˶m§À¶mgmR>r Agm {Z¶‘ {ZpíMV Ho$cm
hmoVm H$s, àmUmÀ¶m ~Xë¶mV àmU, S>moù¶mÀ¶m ~Xë¶mV S>moim, ZmH$mÀ¶m ~Xë¶mV
ZmH$, H$mZmÀ¶m ~Xë¶mV H$mZ, XmVmÀ¶m ~Xë¶mV XmV Am{U OI‘oÀ¶m ~Xë¶mV
VerM OI‘ (åhUOo Oemcm AJXr VgoM ZwH$gmZ ~Xcm KoVmZm nmoM{dVm ¶oB©c)
Am{U Omo H$moUr Amncm hm ~Xcm KoʶmMm A{YH$ma gmoSy>Z XoB©c, Va (‘m’$ H$aʶmMo
˶mMo) ho (H¥$˶) ˶mÀ¶m (ñdV:À¶m nmnm§Mo) àm`píMÎm R>aoc. Am{U Oo H$moUr
A„mhZo nmR>dcoë¶m (J«§WmZwgma) {ZU©¶ H$aUma ZmhrV, Va VoM cmoH$ Iao XþamMmar
AmhoV. 46 Am{U Amåhr ¶oey ‘grhcm (AmYrÀ¶m n¡J§~am§À¶m) nX{MÝhm§Mo AZwgaU
H$aʶmgmR>r VgoM Vm¡amV(n¡H$s Oo H$mhr cmoH$m§H$S>o {e„H$ hmoVo), ˶mMr g˶Vm
à‘m{UV H$aʶmgmR>r nmR>{dco hmoVo. Amåhr ˶mcm Jm°ñnoc (~m¶~c) hm J«§W àXmZ
Ho$cm hmoVm, Á¶mV (A„mhMm) CnXoe d (gÝ‘mJ© XmIdUmam) àH$me hmoVm. Am{U
Vm¡amV (¶m J«§Wmn¡H$s) Oo (cmoH$m§Odi) {e„H$ am{hco hmoVo ˶mMr g˶Vm à‘m{UV
H$aUmao hmoVo. Am{U ˶m (J«§WmV) A„mhMo ^¶ ~miJUmè¶m§gmR>r (nwaonya) ‘mJ©Xe©Z d
{hVmonXoe hmoVo. 47 Am{U Jm°ñnocMo AZwgaU H$aUmè¶m§Zr (Jm°ñnoc ‘ܶo) A„mhZo Oo
H$mhr àH$Q> Ho$coco Amho, ˶mZwgma (AmngmVrc dmXmg§~§YmZo) {ZU©¶ H$amdoV. Am{U
Oo H$moUr A„mhZo àH$Q> Ho$coë¶m (‘mJ©Xe©H$ VÎdm§Zwgma) {ZU©¶ H$aUma ZmhrV, Va
AgoM cmoH$ {dÐmohr AmhoV.
(Q>rn: gܶmMo ~m¶~c Amnë¶m ‘yi ê$nmV ApñVËdmV Zmhr, AmVm B©ídar¶ ‘mJ©Xe©Z àmá H$aʶmgmR>r
’$º$ Hw$amU hoM EH$‘od ‘mܶ‘ Amho. Oo Amnë¶m ‘yi ê$nmV nyU©nUo gwa{jV Amho.)
48
(n¡J§~a!) Amåhr Vw‘À¶mH$S>o g˶mda AmYm[aV hm J«§W nmR>{dcm Amho. Am{U
(hm J«§W) AmYrÀ`m J«§Wmn¡H$s Oo H$mhr g˶ AÚmn {e„H$ Amho, Vo à‘m{UV H$aUmam
Amho, Am{U ˶mVrc g˶ CKS> H$aUmam Am{U ˶mMo ajU H$aUmam Amho. Am{U
gyah-5. Ac-‘mBXm 113
åhUyZ Vwåhr, A„mhZo Oo H$mhr àH$Q> Ho$co Amho, ˶mZwgmaM ˶m§À¶mXaå¶mZ {ZU©¶
H$am. Am{U Vw‘À¶mH$S>o Oo g˶ Amcoco Amho, ˶mcm gmoSy>Z Vwåhr ˶m§À¶m Xþï>
àd¥ÎmtMo AZwgaU H$ê$ ZH$m.
Vw‘À¶mn¡H$s à˶oH$ g‘yhmH$[aVm Amåhr EH$ (doJim) H$m¶Xm d ‘mJ© {ZpíMV Ho$cocm
Amho.
(Q>rn: åhUOo ‘yi Ym{‘©H$ lÕm g‘ñV ‘mZdOmVrgmR>r gwédmVrnmgyZ µH$¶m‘Vrn¶ªV EH$M Amho, nU
H$mim§Zwgma ì`mdhm[aH$ Ñ{ï>H$moZmVyZ H$mhr H$m¶Xo doJdoJio am{hcoco AmhoV.)
A„mhZo BpÀN>co AgVo Va Vwåhm gdmªZm EH$mM g§àXm¶mMo cmoH$ ~Zdco AgVo.
(nU ˶mZo Ago ¶mgmR>r Ho$co Zmhr H$maU), Vmo ˶mV Vw‘Mr narjm nmhÿ BpÀN>Vmo, Oo
˶mZo Vwåhmcm {Xcoco Amho. (Va) Vwåhr gËH¥$˶o H$aʶmÀ¶m ~m~VrV EH$‘oH$mÀ¶m nwT>o
OmʶmMm à¶ËZ H$am. Vwåhm gdmªZm A„mhH$S>oM naV Om¶Mo Amho. Voìhm Vmo Á¶m~m~VrV
Vwåhr ‘V^oX H$arV hmoVm, ˶m gd© Jmoï>tMr (dñVwpñWVr) Vw‘À¶mg‘moa ñnï> H$aoc.
49
Am{U (n¡J§~a!) (A„mhH$Sy>Z Vwåhmcm Agm AmXoe {Xcm OmV Amho H$s), Oo
H$mhr A„mhZo Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dco Amho, ˶mAmYmao Vwåhr ˶m§À¶m‘ܶo {ZU©¶ H$am.
Am{U ˶m§À¶m Xþï> àd¥ÎmtMo AZwgaU H$ê$ ZH$m, VgoM ˶m§À¶mnmgyZ gmdY amhm,
(åhUOo Ago A{O~mV hmoD$ Z¶o) H$s, Oo H$mhr A„mhZo Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dco Amho,
˶mÀ¶m EImÚm ^mJmnmgyZ (AmXoemnmgyZ) ˶m§Zr Vwåhmcm Xÿa ݶmdo. Am{U Oa Vo
Vw‘À¶m {ZU©¶mH$S>o nmR> {’$adVrc, (Omo Vwåhr A„mhÀ¶m ‘mJ©Xe©ZmÀ¶m AmYmao Ho$cm
AmhmV), Va cjmV R>odm H$s, (AmVm) A„mh ˶m§Zm ˶m§À¶m nmnm§Mr {ejm H$ê$
BpÀN>V Amho. {ZpíMVM (cmoH$m§‘ܶo) ~hþg§»¶ cmoH$ Amkm Z nmiUmao AmhoV. 50 (hm
A„mhMm J«§W àH$Q> hmoʶmnydu AZoHo$ídadmXr cmoH$) Á¶m H$m¶Úm§À¶m AmYmao ({ZU©¶
H$am¶Mo) ˶m AmYmao (AmVm) ho {ZU©¶ H$adyZ KoD$ BpÀN>VmV H$s H$m¶? nU Oo cmoH$
ÑT> {dídmg R>odUmao AmhoV, ˶m§À¶mgmR>r A„mhnojm loð> Xþgam H$moU ݶm¶mYre Agy
eH$Vmo?
51
g˶ lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Á¶y Am{U {¼ñVr ¶m§À¶mer {‘ÌËdmMo
g§~§Y àñWm{nV H$ê$ ZH$m. Vo EH$‘oH$m§Mo {‘Ì AmhoV. Am{U Vw‘À¶mn¡H$s Omo H$moUr
˶m§À¶mer {‘ÌËdmMo g§~§Y àñWm{nV H$aoc, Va Vmo {ZpíMVM ˶m§À¶mn¡H$s hmoB©c.
A„mh Aݶm¶r cmoH$m§Zm H$Xm{n ‘mJ© XmIdrV Zmhr.
(Q>rn: BWo Aem Á¶y d {¼ñVr cmoH$m§~Ôc AmXoe Amho, Oo A„mhÀ¶m g˶ Y‘m©À¶m
{déÕ AmH«$‘H$ ~Zcoco AmhoV.)
114 Hw$amU
52
Am{U Vwåhr nmhmc Á¶m§À¶m öX¶mV {dH¥$Vr Amho, (åhUOo Oo Iao lÕmd§V
ZmhrV), Vo (Bñcm‘er d¡a R>odUmao Á¶y d {¼ñVr ¶m§Mr) (‘Ou g§nmXZ H$aʶmgmR>r)
EH$‘oH$m§er MT>mAmoT> H$arV AmhoV. Am{U åhUVmV, "(Amåhr lÕmd§Vm§gmo~V am{hcmo
Va) Am‘À¶mda {dnÎmr ¶oB©c, Ago Amåhmcm ^¶ dmQ>Vo.' nU A„mh lÕmd§Vm§gmR>r
{ZUm©¶H$ {dO¶ KS>dyZ AmUrc qH$dm Amnë¶mV’}$ EImXr AZwHy$c KQ>Zm àH$Q> H$arc.
Voìhm ˶m§Zr Amnë¶m ‘ZmV Oo cndco hmoVo, ˶m~Ôc ˶m§Zm níMmÎmmn hmoB©c. 53
Voìhm lÕm YmaU Ho$coco cmoH$ (EH$‘oH$m§Zm) åhUVrc, "hoM Vo cmoH$ AmhoV H$m, Oo
‘moR>çm CËgmhmZo A„mhÀ¶m enWm KoD$Z, ImÌr nQ>dZy Úm¶Mo H$s, Amåhr Vw‘À¶m~amo~a
AmhmoV?' ˶m§Mo H$‘© dm¶m OmUma AmhoV, Am{U ˶m§À¶m dmQ>çmcm (’$º$) ZwH$gmZM
¶oUma Amho.
54
B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Vw‘À¶mn¡H$s Omo H$moUr Amnë¶m lÕoMm ˶mJ
H$arc Va (˶mZo ho cjmV R>do mdo H$s), A„mh (Vw‘À¶m OmJr) cdH$aM Aem cmoH$m§Zm
KoD$Z ¶oBc© H$s, Oo A„mhcm {à¶ AgVrc Am{U ˶m§Zmhr A„mh {à¶ Agoc. Vo
lÕmd§Vm§À¶m ~m~VrV Z‘«^md ~miJUmao AgVrc, Va g˶ ZmH$maUmè¶m lÕmhrZm§À¶m
~m~VrV I§~ra AgVrc, (åhUOo ˶m§À¶m lÕmhrZVoMm à^md ñdrH$maUmao ZgVrc). Vo
A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r Amnco àmU nUmcm cmdVrc, Am{U H$moUr {Q>H$m (qH$dm qZXm)
H$arV Agoc Va ˶mMr ˶m§Zm (A{O~mV) ndm© Zgoc, (åhUOo ˶mnmgyZ Vo IMUma
ZmhrV). hr A„mhMr H¥$nm Amho, Vmo BpÀN>Vmo ˶mg Vr àXmZ H$aVmo. A„mh A{Ve`
CXma Amho, gd© H$mhr OmUUmam Amho. 55 Vw‘Mo {‘Ì (gmhmæ¶H$) Va Ho$di A„mh
Am{U ˶mMm n¡J~§ a Am{U Vo (cmoH$) AmhoV Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Amho, Oo
(Z‘mµOê$nr) {Z˶ àmW©Zm H$aUmao AmhoV, Am{U Oµ H$mVê$nr (XmZH$m¶© H$aUmao) AmhoV,
Am{U Vo (A„mhg‘moa Z‘mµOm‘ܶo) Z‘Z H$aUmao AmhoV. 56 Am{U Omo H$moUr A„mhcm
Am{U (˶mMm à{V{ZYr Agcoë¶m) n¡J~§ amcm Am{U lÕmd§Vm§Zm {‘Ì ~Zdrc, Va (˶mZo
ho OmUyZ ¿¶mdo H$s), A„mhMmM nj (God's party) {ZpíMVnUo {dO¶r hmoUma Amho.
57
B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Vw‘À¶mnydu Á¶m§Zm J«§W XoʶmV Amcm hmoVm
˶m§À¶mn¡H$s Á¶m cmoH$m§Zr Vw‘À¶m Y‘m©cm (your faith) WÅ>oMm d H$a‘UwH$sMm {df¶
~Zdcm Amho ˶m cmoH$m§er, VgoM (AZoHo$ídadmXr) lÕmhrZ cmoH$m§er {‘ÌËdmMo g§~§Y
àñWm{nV H$aʶmMm (A{O~mV) à¶ËZ H$ê$ ZH$m. Am{U (Zoh‘r) A„mhÀ¶m
(CnpñWVrMr) OmU R>odm, Oa Vwåhr (gƒo) lÕmd§V Agmc. 58 Am{U Ooìhm Vwåhr
(cmoH$m§Zm) àmW©Zgo mR>r (Z‘mµOmgmR>r) ~mocmdVm, Voìhm Vo cmoH$ ˶mg WÅ>Mo m d H$a‘UwH$sMm
gyah-5. Ac-‘mBXm 115
{df¶ ~ZdVmV. ¶mMo gmYo H$maU åhUOo Vo Amnë¶m ~wÕrMm dmna H$arV ZmhrV. 59
(Vwåhr ˶m§Zm) gm§Jm, "(nyduÀ¶m) J«§Wm§Zm ‘mZUmè¶m§Zmo! Vwåhmcm Am‘Mm Ho$di ¶mgmR>r
g§Vmn ¶oVmo H$m H$s, Amåhr A„mhda Am{U Am‘À¶mH$S>o Oo nmR>{dʶmV Amco Amho
˶mda, Am{U ¶mnydu Oo nmR>{dʶmV Amco hmoVo ˶mda {dídmg R>odUmao AmhmoV?
Am{U (dmñV{dH$Vm hr Amho H$s), Vw‘À¶mn¡H$s ~hþg§»¶ cmoH$ Amkm Z nmiUmaoM
AmhoV.' 60 (Vwåhr ˶m§Zm) {dMmam, "‘r Vwåhmcm Vo gm§Jy H$m H$s, A„mhH$S>o ¶mhÿZhr
A{YH$ dmB©Q> ‘mo~Xcm H$moUmcm {‘iUma Amho? ˶m§Zm, Á¶m§Zm A„mhZo {Y¸$maco
Amho, Á¶m§À¶mda Vmo H«$moYrV Pmcocm Amho, Am{U Á¶m§À¶mVyZ H$mhtZm ˶mZo ‘mH$S>
Am{U Sw>¸$a ~Zdco Amho, H$maU ˶m§Zr g¡VmZmMr CnmgZm Ho$cr, ˶m§Mr IamoIaM ’$ma
dmB©Q> AdñWm Amho. Am{U Vo gÝ‘mJm©nmgyZ ’$ma Xÿa Jococo AmhoV.'
61
Am{U Ooìhm Vo Vw‘À¶mH$S>o ¶oVmV, Voìhm Vo åhUVmV, "Amåhr Va lÕmd§Vm§n¡H$sM
AmhmoV.' nU Vo Va Vw‘À¶mH$S>o g˶mMm ñdrH$ma Z H$aʶmÀ¶m {ZíM¶mZo ¶oVmV,
Am{U g˶ ZmH$maV {ZKyZ OmVmV. Am{U Vo Oo H$mhr cndrV AmhoV, Vo gd©
A„mhcm Mm§Jco R>mD$H$ Amho. 62 Am{U ˶m§À¶mn¡H$s AZoH$m§Zm Vwåhr Aem AdñWoV
nmhmc H$s, Vo nmn Am{U A˶mMma ¶m§À¶m ~m~VrV EH$Xþgè¶mnojm OmñV CËgmh
XmIdrV AmhoV. Am{U VgoM Oo {Z{fÕ Amho, Vo {Ji§H¥$V H$aʶmgmR>r (‘moR>r VËnaVm
XmIdrV AmhoV). IamoIa, {H$Vr dmB©Q> H¥$˶ AmhoV, Oo Vo H$arV AmhoV! 63 ˶m§Mo
Y‘©n§{S>V Am{U OmUH$ma cmoH$ ˶m§Zm A^Ð eãXm§Mm Cn¶moJ H$aʶmnmgyZ, VgoM
à{V~§{YV Jmoï>r {Ji§H¥$V H$aʶmnmgyZ H$m amoIV ZmhrV? {ZpíMVM {H$Vr dmB©Q> H¥$˶
AmhoV, Oo Vo H$arV AmhoV!
64
Am{U Á¶y åhUVmV, "A„mhMo hmV ~m§Ycoco AmhoV.' ˶m§MoM hmV ~m§Yco
Omdmo! Am{U ˶m§À¶mda A„mhH$Sy>Z {Y¸$ma hmodmo, ˶mgmR>r H$s, Vo A„mhg§~§YmZo
AZw{MV eãX Amnë¶m (Vm|Sy>Z) ~mocV AmhoV. IamoIa, A„mhMo hmV nyU©V: Iwco
AmhoV. Vmo Á¶mà‘mUo BpÀN>Vmo ˶mà‘mUo Amncr (H¥$nm cmoH$m§da) H$aVmo. (n¡J§~a!)
Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘À¶mH$S>o Oo H$mhr nmR>{dʶmV Amcoco Amho, ˶m‘wio
˶m§À¶mn¡H$s AZoH$m§À¶m ‘ZmV {dÐmohmMr d AlÕoMr ^mdZm {ZpíMVnUo dmT>rg
cmJUma Amho. Am{U Amåhr nwZéËWmZmÀ`m {Xdgmn¶ªV ˶m§À¶m‘ܶo d¡‘Zñ¶mMr d
ÛofmMr ^mdZm (¶m§À¶m g˶ ZmH$maʶmÀ¶m hÅ>mnmoQ>r) {Z‘m©U Ho$cr Amho.
Á¶m-Á¶mdoir Vo ¶wÕmMr AmJ ^S>H$dVmV, ˶m-˶mdoir A„mh Vr {dPdyZ
Q>mH$Vmo. Am{U Vo n¥Ïdrda AamOH$Vm ‘mO{dʶmMm à¶ËZ H$arV AgVmV. Am{U Oo
116 Hw$amU
R>a{dco, Va H$mhr n¡J§~am§Mr ˶m§Zr h˶m Ho$cr. 71 Am{U ˶m§Zm dmQ>co H$s, (Ago
Ho$ë¶m‘wio) ˶m§Zm H$moUVrhr {ejm hmoUma Zmhr. AemàH$mao Vo (‘ZmZo) Am§Yio d ~{hao
~Zco. Z§Va A„mhZo (˶m§À¶mda X¶mÑï>r XmIdyZ) ˶m§À¶m níMmÎmmnmMm ñdrH$ma
Ho$cm. Varhr nwÝhm ˶m§À¶mn¡H$s AZoH$ (OmUyZ~wOyZ) Am§Yio d ~{hao ~Zco. Am{U
A„mhcm ˶m§À¶m gd© H¥$˶m§Mr nyU© OmUrd Amho.
72
{ZpíMVnUo "g˶' ZmH$maV AmhoV Vo cmoH$, Oo åhUVmV, "‘[a¶‘nwÌ ¶oey
‘grhM A„mh Amho.' nU ñdV: ¶oey ‘grhZoM Agm g§Xoe {Xcm hmoVm, "BòmB©cÀ¶m
‘wcm§Zmo! (Ho$di) A„mhMr CnmgZm H$am, Omo ‘mPmhr nmcZH$Vm© Amho Am{U Vw‘Mmhr
nmcZH$Vm© Amho.' (Am{U cjmV Agy Úm), Omo H$moUr BVam§Zm A„mhMm g‘H$j
R>adoc, Aem 춺$scm A„mh ñdJm©V H$Xm{n àdoe XoUma Zmhr. Am{U Aem 춺$sMo
{R>H$mU (Va Ho$di ZaH$mMr) AmJ Amho. Am{U A˶mMmar cmoH$m§Mm H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm©
AgUma Zmhr. 73 {ZpíMVnUo Vo(hr) g˶ ZmH$maUmao AmhoV, Oo åhUVmV, "A„mh
{VKm§nH¡ $s EH$ Amho.' (nU g˶ EH$M Am{U EH$M Amho, Am{U Vo åhUOo) A„mh{edm¶
Xþgam H$moUrhr B©ída Zmhr, (åhUOo A„mh{edm¶ Xþgam H$moUrhr nyOZr` Zmhr). Am{U
Vo Oo åhUVmV, ˶mnmgyZ Oa Vo namd¥Îm Pmco ZmhrV, Va ˶m§À¶mn¡H$s g˶ ZmH$maʶmda
R>m‘ Agcoë¶m ˶m lÕmhrZm§da ’$ma ‘moR>o g§H$Q> ({ejm) AmoT>doc. 74 Vo (Amnë¶m
^yVH$mim~Ôc) níMmÎmmn H$arV A„mhH$S>o H$m diV ZmhrV? VgoM ˶mÀ¶mH$S>o
‘m’$sgmR>r ¶mMZm H$m H$arV ZmhrV? (Ooìhm H$s), A„mh (Va) A{Ve¶ j‘merc d
X¶miy Amho. 75 ‘[a¶‘nwÌ ¶oey‘grh hm (A„mhÀ¶m) g§XoedmhH$mì¶{V[aº$ Aݶ
H$moUrhr ZìhVm. ˶mÀ¶m gmaIo AZoH$ n¡J§~a AmYr hmoD$Z Joco. Am{U ˶mMr AmB©
(‘[a¶‘) (g˶mnmgyZ H$Yrhr Z T>iUmar) EH$ gXmMmar ór hmoVr. (Aݶ cmoH$m§à‘mUoM)
Vo XmoKohr (¶oey d ˶mMr AmB©) OodU H$arV AgV.
nmhm, Amåhr ˶m§À¶m ^ë¶mgmR>r ¶m g§Xoem§Zm ˶m§À¶mg‘moa ñnï> H$ê$Z gm§JV
AmhmoV. Am{U nmhm, ˶m§Mr ~wÕr H$emàH$mao ‘macr OmV Amho. 76 (˶m§Zm) gm§Jm,
"A„mhcm gmoSy>Z Vwåhr AemMr CnmgZm H$amc H$m, Á¶mÀ¶mH$S>o Vwåhmcm Zm ZwH$gmZ
nmoM{dʶmMr eº$s Amho, Zm cm^ nmoM{dʶmMr. (dmñV{dH$Vm hr Amho H$s), Ho$di
A„mh gd© H$mhr EoH$Umam Am{U gd© H$mhr OmUUmam Amho.'
77
(˶m§Zm) gm§Jm, "nyduÀ¶m J«§Wm§Zm ‘mZUmè¶m§Zmo! Y‘m©À¶m ~m~VrV A{VaoH$ H$ê$
ZH$m, Am{U ˶m cmoH$m§À¶m Xþï> àd¥ÎmtMo (whims) AZwgaU H$ê$ ZH$m, Oo ¶mnydu
(ñdV:) gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa Joco, VgoM ˶m§Zr BVa AZoH$m§Zmhr gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa Zoco.
118 Hw$amU
87
lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Á¶m (Amamo½¶dY©H$) Mm§Jë¶m dñVy A„mhZo
Vw‘À¶mgmR>r d¡Y R>adcoë¶m AmhoV, ˶m Vwåhr Ad¡Y R>adyZ (˶m§nmgyZ ñdV:cm
d§{MV H$ê$ ZH$m). Am{U ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$ê$ ZH$m. ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmao cmoH$
A„mhcm (A{O~mV) {à¶ ZmhrV. 88 Am{U A„mhZo Vwåhmcm Á¶m (Amamo½¶Xm¶r)
Mm§Jë¶m dñVy {Xcoë¶m AmhoV ˶mVyZ Im, Am{U A„mhMo ^¶ ~miJm, Á¶mÀ¶mda
Vwåhr {dídmg R>odVm. 89 A„mh Vw‘À¶m {ZaW©H$ enWm§~Ôc Vwåhmcm Om~ {dMmaUma
Zmhr, nU {ZíM¶nyd©H$ KoVcoë¶m enWm§~Ôc ‘mÌ Vmo Vwåhmcm Adí¶ Om~ {dMmarc.
Va ¶mMo n[a‘mO©Z ho Amho H$s, Vwåhr Xhm J[a~m§Zm Vo ^moOZ Úmdo, Oo gmYmaUnUo
Vwåhr Vw‘À¶m Hw$Qw>§~r¶m§Zm XoVm, qH$dm ˶m§Zm dó nwadm qH$dm Jwcm‘{JarVyZ EH$m
‘mUgmcm ‘wº$ H$am. na§Vw Á¶m H$moUmMr ho H$aʶmMr (EonV) Zgoc ˶mZo VrZ {Xdg
Cndmg H$amdm. ho Vwåhr KoVcoë¶m enWm§Mo n[a‘mO©Z Amho, (Ooìhm Vwåhr ˶m ‘moS>mc).
nU Vwåhr Amnë¶m enWm nmim.
Aem àH$mao A„mh ˶mMo g§Xoe Vwåhmcm ñnï> H$ê$Z gm§JV Amho. Vo ¶mgmR>r H$s,
Vwåhr ˶mÀ¶m CnH$mam§Mr OmU R>odmdr.
90
lÕoMm A§JrH$ma Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! ‘mXH$ Ðì¶o, OwJma, ‘yVu (occult dedica-
tion of stone) Am{U eHw$Zr ~mUm§Mm (Cn¶moJ) hr gd© J{cÀN> d g¡VmZmMr H$m‘o
AmhoV. åhUyZ Vwåhr ¶m gd© Jmoï>tnmgyZ Xÿa amhm, åhUOo Vw‘Mm CËH$f© hmoBc © . 91 g¡VmZ
Va Xmê$ Am{U OwJma ¶m§À¶m gmhmæ¶mZo Vw‘À¶m‘ܶo d¡‘Zñ¶ Am{U Ûof {Z‘m©U H$ê$
BpÀN>Vmo. Am{U A„mhMo ñ‘aU Am{U Z‘mµO (àmW©Zm) nmgyZ Vwåhmcm namd¥Îm H$ê$
BpÀN>Vmo. ‘J Vwåhr ¶m Jmoï>tnmgyZ A{cá amhUma H$m? 92 (Va Vwåhr) A„mhÀ¶m
AmkoMo nmcZ H$am Am{U n¡J~§ amÀ¶m AmkoMo nmcZ H$am Am{U Xþï> eº$s¨À¶m {déÕ Zoh‘r
gmdY amhm. nU Oa Vwåhr ¶mH$S>o nmR> {’$admc Va cjmV Agy Úm H$s, Am‘À¶m
n¡J~§ amMo H$V©ì¶, g§Xeo ñnï> H$ê$Z nmoMdUo EdT>Mo Amho. 93 Oo cmoH$ (g˶) lÕoMm
A§JrH$ma H$ê$Z gËH$‘} H$arV AmhoV, Aem§Zm ˶m§Zr (^yVH$mimV) (d¡Y, Ad¡Y Oo H$mhr)
^jU Ho$co Agoc ˶m~Ôc (AmVm lÕmd§V ~Zë¶mZ§Va) ˶m§À¶mda Xmof AgUma Zmhr.
(H$maU AmVm) Vo A„mhMo ^¶ ~miJVmV Am{U (˶mÀ¶mda) {dídmg R>do VmV Am{U
gËH$‘} H$aVmV. (Am{U nwT>o A{YH$ àH$fm©Zo) A„mhMo ^¶ ~miJVmV Am{U ÑT>
{dídmg R>do VmV. (åhUOo g˶ ˶m§Zm C‘Oë¶m‘wio ˶m§À¶mV Agm ~Xc Amcocm Amho.
Am{U ˶m§Mo OrdZ Aem àH$mao gwê$ Amho H$s), Vo ^¶ ~miJVmV Am{U gËH$‘} H$aVmV.
Am{U gËH$‘} H$aUmao cmoH$ A„mhcm {à¶ AmhoV.
120 Hw$amU
94
lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! (Vwåhr hO àdmgmXaå¶mZ AgVmZm, Ooìhm {eH$ma
H$aUo à{V~§{YV Amho) A„mh Vw‘Mr (Aem) {eH$mamÛmao narjm KoBc © , Á¶mÀ¶mn¶ªV
Vw‘Mo hmV Am{U ^mco nmoMy eH$VmV. åhUOo A„mhcm ho nmhVm ¶mdo H$s, (Vw‘À¶mn¡H$s)
H$moU (A„mhcm) Z nmhVm ˶mMo ^¶ ~miJVmo. ‘J ¶mZ§Vahr Omo H$moUr ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ
H$arc, ˶mg ¶mVZm‘¶r {ejm {Xcr OmB©c. 95 B‘mZYmaH$m§Zmo! Vwåhr hO H$aV AgVmZm
{eH$ma ‘mê$ ZH$m, Am{U Vw‘À¶mn¡H$s Omo H$moUr OmUyZ~wOZy ({eH$ma) ‘marc, Va ˶mg
^anmB© åhUyZ VgmM àmUr Úmdm cmJoc, Oem àmʶmcm ˶mZo R>ma Ho$co Amho. d ¶mMm
{ZU©¶ Vw‘À¶m ‘Yrc XmoZ ݶm¶r 춺$s H$aVrc. Am{U ˶m àmʶmcm (~ir XoʶmgmR>r)
H$m~mJ¥hmH$S>o nmoMdmdo. qH$dm (˶m à{V~§{YV H¥$˶mMo) n[a‘mO©Z åhUyZ JaOy cmoH$m§Zm
^moOZ Úmdo cmJoc. qH$dm ˶m à‘mUmV Cndmg H$amdm. Á¶m¶moJo ˶mcm ˶mÀ¶m H¥$˶mMr
{ejm ^moJVm ¶mdr. AmYr Pmcoë¶m (MwH$m§~Ôc) A„mhZo j‘m Ho$cocr Amho. na§Vw Omo
H$moUr nwÝhm Ago H$arc, Va (˶m AnamYm~Ôc) A„mh ˶mg {ejm H$aoc. A„mh
gd©e{º$‘mZ Amho Am{U (AnamYm§~Ôc) ~Xcm KoUmam Amho.
96
g‘wÐmVrc ‘mgo nH$S>Uo Am{U Vo ImUo Vw‘À¶mgmR>r d¡Y Amho (à{V~§{YV
Zmhr). Vw‘À¶mgmR>r (åhUOo ñWm{ZH$m§gmR>r) Am{U g‘wÐr ‘mJm©Zo ¶mÌm H$aUmè¶m§gmR>r
{Zdm©hmMr VaVyX åhUyZ, (Vo d¡Y R>a{dʶmV Amco Amho). nU Ooìhm Vwåhr hO H$arV
Agmc, Voìhm (hOÀ¶m R>amdrH$ H$mcmdYr‘ܶo) O{‘Zrdarc {eH$ma (H$aUo) Vw‘À¶mgmR>r
à{V~§{YV Amho. Am{U A„mhMo ^¶ ~miJm Á¶mÀ¶mg‘moa Vwåhmcm hOa Ho$co OmUma
Amho. 97 A„mhZo, (‘¸$mpñWV) H$m~m ¶m A^oX²¶ Kamcm, cmoH$m§gmR>r gmhmæ¶mMo d
CÞVrMo gmYZ ~Z{dco. Am{U VgoM n{dÌ ‘{hZo d ~irÀ¶m OZmdam§Zm Am{U
(A„mhcm An©U H$aʶmgmR>r Jù¶mV nÅ>o KmcyZ {MÝhm§{H$V Ho$coë¶m) OZmdam§Zm. (¶m
gd© Jmoï>tZm cmoH$m§À¶m CÞVrMo gmYZ ~Z{dco) ho ¶mgmR>r H$s, Vwåhmcm hr OmUrd
ìhmdr H$s, O{‘ZrV Am{U AmH$memV Oo H$mhr Amho, ˶mMr A„mhcm nyU© OmUrd
Amho. ˶mcm à˶oH$ Jmoï>rMo (n[anyU©) kmZ Amho. 98 cjmV R>odm H$s, A„mh {ejm
XoʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma H$R>moa Amho Am{U (VgoM) A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy
(XoIrc) Amho. 99 n¡J§~amMo EH$‘od H$V©ì¶ Ho$di g§Xoe nmoMdUo EdT>oM Amho. Am{U
Vwåhr Oo H$mhr CKS> H$aVm d Oo H$mhr cn{dVm Vo (gd©) A„mhcm ‘mhrV Amho. 100
(˶m§Zm) gm§Jm, "dmB©Q> Am{U Mm§Jco ho g‘mZ Agy eH$V Zmhr. ‘J dmB©Q> Jmoï>r {dnwc
à‘mUmV AgUo Vwåhmcm {H$VrH$m Mm§Jco dmQ>oZm. Va ~wÕr ~miJUmè¶m cmoH$m§Zmo,
A„mhMo ^¶ ~miJm, VaM Vwåhr ¶eñdr ìhmc.'
gyah-5. Ac-‘mBXm 121
101
lÕmd§Vm§Zmo! Aem Jmoï>t{df¶r àíZ {dMmê$ ZH$m, Á¶m Vw‘À¶mH$S>o àH$Q>
H$aʶmV Amë¶m, Va ˶m Vwåhmcm AmdS>Uma ZmhrV. Am{U Ooìhm Vw‘À¶mH$S>o Hw$amU
nmR>{dʶmMr (à{H«$¶m) gwê$ Amho, Voìhm Oa Vwåhr ˶m§{df¶r {dMmaco Va ˶m (Jmoï>r)
Vw‘À¶mg‘moa ñnï> H$ê$Z Q>mH$ʶmV ¶oVrc. (åhUOo ˶m Jmoï>r A„mhMm AmXoe åhUyZ
nmimì¶mM cmJVrc). (nU) A„mhZo ¶m Jmoï>r ~mOycm R>odyZ (Vw‘À¶mda H¥$nm Ho$cocr
Amho). Am{U A„mh ’$ma j‘merc d g{hîUy Amho. 102 Vw‘À¶mnydu XoIrc (BVa)
cmoH$m§Zr Aem Jmoï>t{df¶r (àíZ) {dMmaco hmoVo. nU Ooìhm ˶m (Jmoï>r) ˶m§À¶mda
CKS> H$aʶmV Amë¶m, Voìhm ˶m§Zr ˶m A‘cmV AmUʶmg ZH$ma {Xcm. 103 hm
A„mhMm AmXoe (A{O~mV) Zìho H$s, {d{eï> àH$maÀ¶m àmʶm§Zm ~{ham, gm¶~m,
dgrcm Am{U hm‘ Aer Zmdo Úm (Am{U ˶m§Zm n{dÌ g‘OyZ cmoH$m§À¶m Cn¶moJmnmgyZ
Xÿa R>odm). (Va ¶m ewÕ A§YlÕoÀ¶m Jmoï>r AmhoV). nU g˶ ZmH$maUmao cmoH$
A„mhÀ¶m Zmdmda ImoQ>çm Jmoï>r aMyZ gm§JV AmhoV. Am{U ˶m§À¶mn¡H$s ~hþVm§e cmoH$
~wÕrMm dmna H$aVM ZmhrV. 104 Am{U Ooìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmVo H$s, A„mhZo Oo
H$mhr àH$Q> Ho$coco Amho, ˶mH$S>o Am{U n¡J§~amH$S>o ¶m, Va Vo åhUVmV, "Am‘Mo nyd©O
Á¶m ar{V[admOmda Amåhmcm AmT>iyZ Amco, Vo Am‘À¶mgmR>r n¶m©á Amho.' H$m¶?
Oar ˶m§À¶m nyd©Om§Zm kmZ d ‘mJ©Xe©Z àmá Pmcoco ZìhVo (Varhr Vo ˶m§À¶mM ‘mJm©Zo
OmUma AmhoV?) 105 lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! ñdV:Mr H$miOr ¿¶m. (H$maU
Vwåhr Amnë¶m H¥$˶m§{df¶r O~m~Xma AmhmV). Vwåhr Ooìhmn¶ªV ñdV: gÝ‘mJm©da
AmhmV, Voìhmn¶ªV Hw$‘mJm©da Agcoco (cmoH$) Vw‘Mo H$moUVohr ZwH$gmZ H$ê$ eH$Uma
ZmhrV. Vwåhm gdmªZm A„mhH$S>oM naV Om¶Mo Amho. Voìhm Vmo Vwåhmcm (˶m Jmoï>tMr)
OmUrd H$ê$Z XoB©c, Á¶m Vwåhr H$arV hmoVm.
106
B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Ooìhm Vw‘À¶mn¡H$s EImÚmMm ‘¥Ë¶y Odi
Amcocm Agoc (åhUOo Vgo g§Ho$V àmá hmoV Agë¶mg), Voìhm ‘¥Ë¶wnÌ H$aVodoir
gmj AemàH$mao Agmdr H$s, Vw‘À¶m‘Yrc (Vw‘À¶m O‘mVrMo) XmoZ {dídgZr¶
춺$s gmjrXma åhUyZ AgmdoV. qH$dm Oa Vwåhr àdmgmV Agmc d Vw‘À¶mda ‘¥Ë¶yMo
g§H$Q> ¶oB©c Va BVa O‘mVrMo XmoZ gmjrXma ~ZdmdoV. (àdmgmV Vw‘À¶m O‘mVrMo
cmoH$ CncãY Zgë¶mg Ago H$aVm ¶oB©c) (nU) Oa Vwåhmcm ˶m§À¶m{df¶r g§e¶
Amë¶mg, àmW©ZoZ§Va (gmj XoʶmgmR>r) Vwåhr ˶m§Zm Wm§~dyZ R>odm. Am{U ˶m XmoKm§Zrhr
A„mhMr enW KoD$Z Ago åhUmdo H$s, Amåhr H$moUVohr ‘yë` KoD$Z "gmj' {dH$Uma
Zmhr, ¶m ~m~VrV (H$moU˶mhr) ZmVodmBH$mMrhr ndm© H$aUma Zmhr. Am{U A„mhg‘moa
122 Hw$amU
{Xcocr gmjhr cn{dUma Zmhr. Am{U Amåhr Ago Ho$co Va Am‘Mm g‘mdoe {ZpíMVM
nmnr cmoH$m§‘ܶo hmoB©c. 107 Oa AmYrMo XmoZ (gmjrXma) ho ImoQ>r gmj XoD$Z (H$mhr
cm^) hS>n Ho$ë¶mMo Xmofr AmT>iyZ Amco, Va Á¶m§Zm ˶m§À¶m h¸$mnmgyZ d§{MV
H$aʶmV Amcoco Agoc, ˶m§À¶m‘YyZ XmoZ gmjrXmam§Zr (gmj XoʶmgmR>r) nwT>o ¶mdo.
Am{U ˶m§Zr A„mhMr enW KoD$Z gm§Jmdo H$s, Am‘Mr gmj ¶m XmoKm§À¶m gmjrnojm
A{YH$ g˶ Amho. Am{U Amåhr Hw$R>ë¶mhr àH$mao Aݶm¶ Ho$cocm Zmhr, (Amåhr Vgo
Ho$ë¶mg) Am‘Mm g‘mdoe A˶mMmar cmoH$m§V hmoB©c. 108 ¶m nÕVrZo Aer Amem
~miJcr OmD$ eH$Vo H$s, Vo ¶Wm¶mo½¶ (as it is) gmj XoVrc. qH$dm Vo ¶m Jmoï>rnmgyZ
^¶ ~miJVrc H$s, (Oa ˶m§Zr ImoQ>r gmj {Xë¶mg) BVam§À¶m enWm§Ûmao ˶m§Zr
enWoda {Xcocr (gmj) ImoQ>r R>aoc, (åhUOo ¶mÛmao cmoH$m§Zm g˶mcm Yê$Z gmj
Xoʶmg àoaUm {‘ioc). Va A„mhMo ^¶ ~miJm, Am{U (˶mMo åhUUo cjnyd©H$)
EoH$m. A„mh Amkm Z nmiUmè¶m ({dÐmohr) cmoH$m§Zm gÝ‘mJ© XmIdrV Zmhr.
109
(˶m {XdgmMr H$ënZm H$am), Á¶m {Xder A„mh (gd©) n¡J§~am§Zm EH${ÌV
H$ê$Z {dMmaoc, "Vwåhmcm (cmoH$m§H$Sy>Z) H$m¶ à{VgmX {‘imcm hmoVm?' Vo CÎma XoVrc,
"(ho à^y!) Amåhmcm ˶mMo kmZ Zmhr, nU Ho$di VwcmM ˶m gd© Jmoï>tMo n[anyU© kmZ
Amho, {OWn¶ªV H$moUmMrhr ~wÕr nmohmoMy eH$V Zmhr.' 110 Á¶mdoir A„mh åhUoc, "ho
‘[a¶‘nwÌ ¶oey! ‘r Vw¶mda d Vw¶m AmB©da Or H¥$nm Ho$cocr Amho, ˶mMo ñ‘aU H$a.
Ooìhm ‘r n{dÌ AmËå¶mÛmao Vwcm gmhmæ¶ Ho$co hmoVo. (Á¶m¶moJo) Vy ~mcnUr (AmB©À¶m
Hw$erV) Am{U ‘moR>onUrhr cmoH$m§er (AmÜ`mpË‘H$) Jmoï>r H$arV hmoVmg. Am{U Ooìhm ‘r
Vwcm J«§W Am{U kmZmÀ¶m Jmoï>r {eH$dë¶m hmo˶m, VgoM Vm¡amV d B§Orc {eH$dco
hmoVo. Am{U Vy ‘m¶m AmkoZo ‘mVrnmgyZ nú¶mMr AmH¥$Vr ~ZdyZ ˶mV ’w§$H$a ‘maV
Ago Va Vr ‘m¶m AmkoZo ({Od§V) njr ~ZV Ago. Am{U ‘m¶m nadmZJrZo Vy
Am§Yù¶mcm d ‘hmamo½¶mcm ~ao H$arV Ago. Am{U Vy ‘m¶m nadmZJrZo ‘ocoë¶m§Zm
{Od§V H$ê$Z C^o H$arV Ago. Am{U ‘r BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zm Vwcm BOm nmoM{dÊ`mnmgyZ
amoIco hmoVo, Ooìhm Vy ˶m§À¶mH$S>o g˶mMo ñnï> à‘mU KoD$Z Amcm hmoVmg. Am{U
˶m§À¶m‘ܶo Oo lÕmhrZ hmoVo, ˶m§Zr Ago åhQ>co H$s, ho Xþgao H$mhr Zmhr Va CKS>
CKS> EH$ OmXÿ Amho.'
111
Am{U (Vr doi AmR>dm) Ooìhm ‘r (¶oeyÀ¶m) {eî¶m§Zm ‘m¶mda Am{U
‘m¶m n¡J§~amda (ÑT>) {dídmg R>odʶmMr àoaUm {Xcr, Voìhm ˶m§Zr åhQ>co, "Amåhr
lÕm YmaU H$aVmo, Vy (¶mg) gmjr amhm H$s, Amåhr eaU OmV AmhmoV.' 112 Ooìhm
gyah-5. Ac-‘mBXm 123
Aem ~mJm AmhoV H$s, Á¶mVyZ nmʶmMo (Z¶Zaå¶) àdmh dmhV AmhoV. VoWo Vo gX¡d
{Zdmg H$aVrc. A„mh ˶m§À¶mda àgÞ Amho Am{U Vohr (A„mhMo ~jrg àmá
H$ê$Z) ˶mÀ¶mda Iyn Iye AmhoV. hoM Amho gd©loð> ¶e.' 120 AmH$me Am{U
O‘rZ Am{U ¶m Xmohm|‘ܶo Oo H$mhr Amho ˶mda Ho$di A„mhMrM gÎmm (amÁ¶) Amho.
Am{U ˶mcm H$mhrhr H$aʶmMo gm‘϶© àmá Amho.
gyah-06. Ac-AZAm‘
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
gd© àH$maÀ¶m ñVwVrMm h¸$ Ho$di A„mhcmM àmá Amho, Á¶mZo AmH$me Am{U
n¥Ïdrcm {Z‘m©U Ho$co; Am{U (Á¶mZo) H$mimoI Am{U àH$me {Z‘m©U Ho$cm. (Va Aer
AW©nyU© g¥ï>r CKS> AgVmZm gwÕm) g˶mMm AñdrH$ma H$aʶmda R>m‘ Agcoco cmoH$
BVam§Zm Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ~amo~arMo ñWmZ XoVmV. 2 VmoM Amho (A„mh), Á¶mZo
Vw‘Mr ‘mVrnmgyZ {Z{‘©Vr Ho$cr, Am{U ˶mZo (OrdZmMm) EH$ AdYr {ZpíMV Ho$cm
Am{U ˶m {ZpíMV Ho$coë¶m AdYrMo kmZ ’$º$ ˶mcmM Amho. VarXoIrc Vwåhr e§H$m
~miJVm. 3 VmoM Amho A„mh, n¥Ïdrda Am{U AmH$memV, (Vmo) Vo gd© OmUVmo Oo
Vwåhr Jwá R>odVm Am{U Vohr gd©, Oo Vwåhr àH$Q> H$aVm. Am{U Oo (Mm§Jco-dmB©Q>)
Vwåhr H$‘{dVm, (Vohr) Vmo OmUyZ Amho.
4
Am{U Ooìhmhr ˶m§À¶mg‘moa ˶m§À¶m nmcZH$˶m©Mm g§Xoe ñnï> H$aUmar IyU
(sign) ¶oVo, (Voìhm g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ Agcoco cmoH$) ˶mH$S>o Amncr nmR>
{’$a{dVmV. 5 Ooìhmhr g˶ ˶m§À¶mH$S>o Amco, ˶m§Zr ˶mMm ñdrH$ma H$aʶmg ZH$ma
{Xcm. Vo Á¶m Jmoï>rMr WÅ>m H$arV hmoVo, ˶m Jmoï>t{df¶rMr dmVm© cdH$aM ˶m§À¶mH$S>o
¶oUma Amho. 6 ˶m§Zm ¶mMr OmUrd Zmhr H$m H$s, ˶m§À¶m AmYr (doJdoJù¶m
H$mimVrc) {H$˶oH$ OZg‘yh Amåhr Zï> Ho$co AmhoV? ˶m§Zm Va Amåhr n¥Ïdrda Ago
^¸$‘ ñWm{¶Ëd {Xco hmoVo, Ogo Vwåhmcm (‘wirM) {Xcoco Zmhr. Am{U AmH$memVyZ
˶m§À¶mda ’$ma ‘moR>çm à‘mUmda H¥$nmdfm©d Ho$cm hmoVm, Am{U ˶m§À¶m ImcyZ nmʶmMo
àdmh dmhʶmMr ì¶dñWm Ho$cr hmoVr, (nU) Z§Va ˶m§À¶m XþîH¥$˶m§‘wio Amåhr ˶m§Zm
Zï> Ho$co Am{U ˶m§À¶mZ§Va Xþgao cmoH$ C^o Ho$co.
7
(n¡J§~a!) Oar Amåhr M‘©nÌmda (AmYrÀ¶m H$mimVrc H$mJX) {c{hcocm EH$
J«§W (XoIrc) Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dcm AgVm, Am{U ˶mg ˶m§Zr Amnë¶m hmVm§Zr ñne©
H$ê$Zhr nm{hco AgVo Var (Vo) g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ Agcoco lÕmhrZ cmoH$ Ago
{ZpíMVnUo åhUmco AgVo, "ho Xþgao H$mhr ZgyZ (’$gdUyH$ H$aUmam) OmXÿMm àH$ma
gyah-06. Ac-AZAm‘ 125
à˶oH$ Jmoï>rMr OmUrd. 19 ˶m§Zm (Vwåhr) {dMmam, "(gmj XoʶmÀ¶m ~m~VrV) gdm©V
loð> gmj Hw$UmMr Amho?' ˶m§Zm gm§Jm, "Ho$di A„mhMr! ‘m¶m Am{U Vw‘À¶m
Xaå¶mZ Vmo gmjr Amho Am{U ho Hw$amU ‘m¶mH$S>o (AemgmR>r) àH$Q> H$aʶmV Amco
Amho H$s, ˶mÛmao ‘r Vwåhmcm Am{U Á¶m§À¶mn¶ªV ho nmoMoc, ˶m gdmªZm gmdY
H$amdo.' H$m¶! Vwåhr ¶m Jmoï>rMr gmj XoVm H$s, A„mhì¶{V[aº$ Xþgao XoIrc CnmgZo`mo½`
(nyOZr`) AmhoV? (n¡J§~a!) Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm, "‘r Aer gmj (A{O~mV) XoV
Zmhr!' gm§Jm, "VmoM Amho EH$‘od B©ída! Am{U Vwåhr BVam§Zm A„mhMo g‘H$j
R>a{dʶmMo Oo (Hw$)H¥$˶ H$arV AmhmV, ˶mÀ¶mer ‘mPm ‘wirM g§~§Y Zmhr.'
20
Á¶m cmoH$m§Zm Amåhr (AmYr) J«§W {Xcocm Amho Vo ¶m (J«§Wmcm-A„mhMm J«§W
åhUyZ, VgoM n¡J§~amcm) AemàH$mao AmoiIVmV, Ogo Amnë¶m (nmoQ>À¶m) ‘wcm§Zm
AmoiIVmV. nU Á¶m§Zr ñdV:cm ZwH$gmZmV cmoQ>co Amho, Vo ˶mcm ‘mZUma ZmhrV.
21
Am{U ˶mhÿZ ‘moR>m A˶mMmar (Xþï>) H$moU Agy eH$Vmo? Omo ñdV:hÿZ aMcoë¶m
ImoQ>çm Jmoï>tMm A„mher g§~§Y OmoS>Vmo Am{U ˶mÀ¶m IwUm§Ûmao (signs) ñnï>
hmoUmè¶m g§Xoem§Zm ZmH$maVmo (ImoQ>o R>a{dVmo). IamoIa Ago Aݶm¶r (cmoH$) H$Yrhr
¶eñdr hmoUma ZmhrV. 22 Am{U ˶m {Xder Amåhr ˶m gdmªZm EH${ÌV H$ê$, Voìhm
Á¶m§Zr BVam§Zm (A„mhMo) g‘H$j R>a{dco hmoVo ˶m§Zm Amåhr {dMmê$, "Oo (Am‘Mo)
g‘H$j Agë¶mMm Vwåhr Xmdm H$arV hmoVo, Vo AmVm Hw$R>o AmhoV?' 23 Voìhm Vo
nyU©nUo Jm|Yicoë¶m AdñWoV AgVrc, d Ho$di BVHo$M åhUy eH$Vrc H$s, A„mhMr
enW, Omo Am‘Mm nmcZH$Vm© Amho, Amåhr (A„mhMo) g‘H$j H$Yrhr R>adcoco
Zmhr. 24 nmhm, ho H$go ñdV: {déÕM ImoQ>o ~mocy cmJco, Am{U ˶m§Zr (A„mh{df¶r)
ñdV:hÿZ Á¶m ImoQ>çm Jmoï>r aMë¶m hmo˶m, ˶m gd© ˶m§À¶mnmgyZ Zmhrem Pmcoë¶m
AgVrc.
25
Am{U ˶m§À¶mV Ago H$mhr (T>m|Jr) cmoH$ AmhoV Oo Vw‘Mo åhUUo H$mZ XoD$Z
EoH$VmV, nU (n¡J§~a!) Amåhr ˶m§Zm Vo (g˶) g‘Oy Z¶o ¶mgmR>r, ˶m§À¶m ‘Zmda
nS>Xo KmVco AmhoV. Am{U ˶m§À¶m H$mZm§‘ܶo ~YraVm {Z‘m©U Ho$cr Amho. Am{U
˶m§Zr (g˶ ñnï> H$aUmar) à˶oH$ IyU (sign) Oar nm{hcr, Var Vo ˶mda {dídmg
R>odUma ZmhrV. Ooìhm ho g˶ ZmH$maUmao (lÕmhrZ) Vw‘À¶mH$S>o {ddmX KmcʶmgmR>r
¶oVmV, Voìhm åhUVmV, "ho Xþgao H$mhr ZgyZ Ho$di nyd©Om§nmgyZ MmcV Amcoë¶m H$Wm
AmhoV.' 26 Am{U Vo BVam§Zm ˶mda lÕm R>odʶmg à{V~§Y H$aVmV Am{U AmnU
ñdV:XoIrc ˶mnmgyZ Xÿa amhVmV. Am{U (Ago H$ê$Z) Vo Xþgè¶m H$moUmcm Zìho Va
gyah-06. Ac-AZAm‘ 127
ñdV:cmM {dZmemV cmoQ>V AmhoV, nU ˶m§Zm ¶mMr OmUrd Zmhr. 27 Am{U Ooìhm
˶m§Zm (ZaH$mÀ¶m) AmJrg‘moa C^o Ho$co OmB©c, Va ˶mdoiog Vwåhr ˶m§Zm nmhmc, Va
(Vwåhmcm {Xgoc) Vo (Amnë¶m AmYrÀ¶m OrdZm~Ôc níMmÎmmn H$arV) åhUV AgVrc,
"Amåhmcm naV EH$Xm (g§Yr XoD$Z) (AmYrÀ¶m OJmV) nmR>{dco Joë¶mg {H$Vr ~ao
hmoB©c, Am{U ¶mZ§Va Amåhr H$Yrhr Am‘À¶m nmcZH$˶m©À¶m (g§Xoe Agcoë¶m)
IwUm§H$So> Xþc©j H$aUma Zmhr. Am{U Amåhr lÕmd§Vm§n¡H$sM hmoD$Z amhÿ.' 28 nU Zmhr,
(Vo Ho$di ¶mgmR>r Ago åhUVrc H$maU), ˶m§À¶mg‘moa g˶ CKS> Pmcoco Agoc, Oo
AmYr Vo cndrV AgV. Am{U ¶m§Zm Oar naV nmR>{dco Joco Va nwÝhm VoM H$aVrc,
Á¶m Jmoï>tMr ˶m§Zm ‘ZmB© hmoVr. {ZpíMVM ho ImoQ>maS>o AmhoV.
29
Am{U Vo åhUVmV, "OrdZ Va ’$º$ ¶mM OJmVrc OrdZ Amho. (¶m OrdZmncrH$So>
OrdZ dJ¡ao H$mhr Zmhr). Am{U (‘¥Ë¶yZV§ a) nwÝhm CR>dco OmʶmMm àíZM Zmhr.' 30
Am{U Oa Vwåhr Vo Ñí¶ nmhÿ eH$mc, Ooìhm ˶m§Zm ˶m§À¶m nmcZH$˶m©g‘moa C^o Ho$co
OmB©c, Vmo ˶m§Zm {dMmarc, "ho (Xþgao OrdZ) g˶ Zmhr H$m?' Vo CÎma XoVrc, "hmo¶!
Am‘À¶m nmcZH$˶m©Mr enW, ho g˶ Amho.' ˶mda A„mh åhUoc, "Va ‘J AmVm
MmIm (Vr) {ejm Or g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xë¶m‘wio Vw‘À¶m dmQ>r Amcocr Amho.'
31
{ZpíMVM ZwH$gmZmV gmnS>co Vo cmoH$ Á¶m§Zr A„mher (hmoD$ KmVcoë¶m AQ>i)
^oQ>rcm ImoQ>o R>a{dco. Am{U Ooìhm AMmZH$ ˶m§À¶mda Vr doi ¶oBc© , Voìhm Vo AmoaS>Vrc,
"H$m¶ ho Am‘Mo XþXd£ ! ¶m doiMo o ^mZ Amåhr R>do co Zmhr (åhUOo {VH$S>o Xþcj © H$arV
am{hcmo`).' Am{U Vo Amnë¶m nmnm§Mo AmoPo Amnë¶m nmR>rdaM dmhVrc, Oo AmoPo Vo
dmhVrc, {ZpíMVM {H$Vr dmB©Q> Amho Vo!
32
Am{U ¶m OJmVrc OrdZ BVa H$mhr ZgyZ, Ho$di Ioi Am{U (j{UH$ AmZ§X
XoUmam) V‘mem Amho. Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aMo (AZ§VH$mcrZ) OrdZ A„mhMr OmU AgUmè¶m
cmoH$m§gmR>r, {ZpíMVM gdm}Îm‘ Amho. Va ‘J Vwåhr ~wÕrMm Cn¶moJ H$aUma Zmhr H$m?
(åhUOo H$moUVo OrdZ Vwåhmcm hdo Amho?)
33
(n¡J§~a!) Amåhmcm nyU© OmUrd Amho H$s, Vo Oo H$mhr åhUVmV, ˶m‘wio
Vwåhmcm IamoIa Xþ:I hmoV.o nU Vo Vwåhmcm ImoQ>o R>adrV ZmhrV, Va Vo XþamMmar cmoH$
A„mhÀ¶m (g§Xeo Agcoë¶m) IwUm§Zm (signs) ZmH$maV AmhoV. 34 Am{U Vw‘À¶mnyduhr
BVa n¡J~§ a ZmH$maco Joc,o Va ˶m§Zr ˶m§À¶m ZmH$maʶmda (’$ma) g§¶‘ XmIdcm Am{U
˶m§Mm (n¡J~§ am§Mm) N>i Ho$cm Jocm ˶mda Vo ghZerc am{hco, ¶oWnmdoVmo H$s, Am‘Mo
gmhmæ¶ Ë¶m§Zm nmoMco. A„mhÀ¶m dMZmV ~Xc H$ê$ eHo$c Agm H$moUrhr Zmhr. Am{U
128 Hw$amU
(nydu hmoD$Z Jocëo ¶m) H$mhr n¡J~§ am§À¶m dmVm© Vw‘À¶mn¶ªV AmYrM nmoMcoë¶m AmhoV. 35
Am{U ˶m§Mo (lÕmhrZ cmoH$m§Mo) Vw‘À¶mH$S>o nmR> {’$adUo Vwåhmcm Agø hmoV Agoc
Am{U Oa Vw‘À¶m‘ܶo gm‘϶© Agoc Va O{‘ZrV ^w¶ma H$ê$Z qH$dm AmH$memV EImXr
{eS>r cmdyZ ˶m§À¶mgmR>r (A{YH$ ImÌrcm¶H$) IyU (sign) emoYZy AmUm. A„mhZo
BpÀN>co AgVo Va (˶m) gdmªZm gÝ‘mJm©da EH$Ì AmUco AgVo. åhUyZ Vwåhr AkmZr
(åhUOo ~wÕrMm dmna Z H$aUmè¶m) cmoH$m§nH¡ $s hmoD$ ZH$m. 36 Oo (A§V…H$aUmVyZ) EoH$VmV
VoM, hmHo$cm à{VgmX XoD$ eH$VmV. Am{U Oo ‘¥V AmhoV, A„mh ˶m§Zm OrdZ àXmZ
H$ê$Z (C^o H$arc). ‘J Vo ˶mÀ¶mH$S>Mo naV{dco OmVrc.
37
Am{U Vo åhUVmV, "n¡J§~amH$S>o ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z (H$mhr M‘ËH$m[aH$)
IyU H$m nmR>{dʶmV Amcr Zmhr?' (˶m§Zm) gm§Jm, "Amnë¶mH$Sy>Z (M‘ËH$m[aH$) IyU
(sign) nmR>{dʶmg A„mh {ZpíMVnUo g‘W© Amho.' nU AZoH$m§Zm (A„mhÀ¶m
gm‘϶m©Mr) OmUrd Zmhr. 38 Am{U O{‘Zrda MmcUmam H$moUVmhr àmUr Agmo qH$dm
Amnë¶m XmoZ n§Imda CS>Umam Hw$R>cmhr njr Agmo, (¶m{edm¶ Xþgao H$mhr Zmhr H$s),
Vo gd© Vw‘À¶mà‘mUoM (A„mhZo {Z‘m©U Ho$coë¶m) àm{U‘mÌm§n¡H$s (creatures)
({d{dY) g‘yh AmhoV. Amåhr J«§WmV Hw$R>ë¶mhr Jmoï>rH$S>o Xþc©j Ho$coco Zmhr. ‘J
˶m§Zm (gdmªZm) ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o EH${ÌV H$ê$Z ZoʶmV ¶oB©c. 39 Am{U Á¶m§Zr
Am‘À¶m (g§Xoe àH$Q> H$aUmè¶m) IwUm§Zm (signs) ImoQ>o R>a{dco, Vo ~{hao d ‘wHo$
AmhoV. Am{U Vo Kmoa A§YH$mamV {IVnV nS>coco AmhoV. A„mh Á¶mÀ¶m~Ôc
BpÀN>Vmo ˶mg gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa ^aH$Q>V OmD$ XoVmo Am{U Á¶mÀ¶m~Ôc BpÀN>Vmo,
˶mg gݑmJu cmdVmo.
40
gm§Jm, "Vwåhmcm H$m¶ dmQ>Vo? Oa Vw‘À¶mda A„mhH$Sy>Z (¶m OJmV) (EImXr)
{ejm Amcr qH$dm Vr eodQ>Mr KQ>H$m (µH$¶m‘V) Vw‘À¶mda Amcr, Voìhm Vwåhr
A„mhcm gmoSy>Z Aݶ H$moUmMm (‘XVrgmR>r) Ymdm H$aVm H$m? (‘cm) ¶mMo CÎma Úm,
Oa Vwåhr Iao Agmc.' 41 Zmhr, Vwåhr Va Ho$di ˶mMmM Ymdm H$aVm (˶mcmM
‘XVrgmR>r hmH$ XoVm), Voìhm ˶mMr BÀN>m Pmë¶mg Vmo ˶m (Xþ:ImMo) {ZdmaU H$aVmo,
Á¶mgmR>r Vwåhr ˶mcm hmH$ XoVm. Am{U ˶mdoiog ‘mÌ Vwåhmcm ˶m§Mm {dga nS>Vmo,
Á¶m§Zm Vwåhr ˶mMo g‘H$j R>adVm.
42
(n¡J§~a!) Vw‘À¶m AmYr hmoD$Z Jocoë¶m cmoH$m§H$S>o Amåhr (AZoH$ n¡J§~a)
nmR>dco hmoVo. ‘J Amåhr ˶m§Zm Xþ:I Am{U H$ï> {Xco ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr {dZ‘«VoMm
A§JrH$ma H$amdm. 43 ‘J Ooìhm Am‘À¶mH$Sy>Z ˶m§Zm Xþ:I nmoMco (nrS>m nmoMcr),
gyah-06. Ac-AZAm‘ 129
Voìhm Vo {dZ‘« H$m ~Zco ZmhrV? Va (CcQ>) ˶m§Mr ‘Zo AmUIr H$R>moa Pmcr. Am{U
g¡VmZ ˶m§Zm {Xcmgm XoV am{hcm H$s, Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV, Vo CÎm‘M H$arV
AmhmV. 44 Á¶m CnXoena Jmoï>tZr ˶m§À¶m öX¶mV dmñVì¶ H$am¶cm nm{hOo hmoVo, ˶m
gd© Jmoï>tMm ˶m§Zm {dga nS>cm. Voìhm Amåhr ˶m§À¶mgmR>r (Ë`m§Zm hì¶m Agcoë¶m)
gd© dñVy§Mr Xmao Iwcr Ho$cr. (Am{U ¶oWn¶ªV Vr Iwcr R>odcr H$s), ˶m§Zm {Xë¶m
Jocoë¶m gwIg‘¥ÕrV Vo Iyn ‘¾ Pmco, Voìhm Amåhr ˶m§Zm AMmZH$nUo nH$S>co Am{U
Vo ’$ma ‘moR>çm Z¡amí¶mV gmnS>co. 45 Aem àH$mao (eodQ>r) ˶m cmoH$m§Mo g‘yi CƒmQ>Z
H$aʶmV Amco, Oo XþîH¥$˶o H$aʶmda R>m‘ hmoVo. gd© àH$maÀ¶m ñVwVrMm A{YH$mar
Ho$di A„mh Amho, Omo gd© OJm§Mm nmcZH$Vm© Amho.
46
(˶m§Zm) gm§Jm, "H$Yr Vwåhr ¶m~Ôc {dMma Ho$cm AmhmV H$m? H$s, Oa
A„mhZo Vw‘Mr ldUeº$s Am{U Vw‘Mr Ñï>r {hamdyZ KoVcr Am{U Vw‘Mr ‘Zo
‘mohmoa~§X (seal) Ho$cr, Va A„mh{edm¶ Xþgam H$moU Cnmñ¶ (nyOZr`) Amho, Omo ¶m
Jmoï>r Vwåhmcm naV XoD$ eHo$c?' nmhm, {H$Vr doJdoJù¶m àH$mao Amåhr Am‘À¶m
g§Xoem§Zm ñnï> H$ê$Z gm§JV AmhmoV. Varhr Vo ˶mH$S>o ({VQ>H$mè¶mZo) nmR> {’$adrV
AmhoV. 47 gm§Jm, "Vwåhr H$ënZm H$ê$ eH$Vm H$m H$s, Oa A„mhMm àH$mon Vw‘À¶mda
AMmZH$ qH$dm OmhranUo MmcyZ Amë¶mg, Voìhm Vw‘Mr H$m¶ AdñWm hmoB©c? (Am{U
Voìhm) A˶mMmar cmoH$m§{edm¶ Xþgam H$moU Agoc Á¶m§Mm {dZme hmoB©c.' 48 Am{U
Amåhr n¡J§~am§Zm Ho$di (cmoH$m§Zm) ew^dmVm© XoʶmgmR>r Am{U gmdY H$aʶmgmR>r
nmR>dVmo. ‘J Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Am{U ñdV:Mr gwYmaUm Ho$cr (gXmMmar ~Zco)
Vo H$Yrhr ^¶J«ñV hmoUma ZmhrV, Zm ˶m§Zm H$Yr Xþ:I nmoMoc. 49 CcQ>njr Á¶m§Zr
Am‘À¶m g§Xoem§Zm ImoQ>o R>a{dco ˶m§À¶mda Am‘Mr {ejm AmoT>doc, ¶mgmR>r H$s, Vo
Amkm^§J H$arV AgV. 50 (n¡J§~a!) (˶m§Zm) gm§Jm, "‘r Vwåhmcm Ago åhUV Zmhr
H$s, ‘m¶mH$S>o A„mhMo I{OZo (treasures) AmhoV. Am{U (‘r Agohr åhUV
Zmhr H$s), ‘cm ‘mZdr AmH$cZeº$s ncrH$S>rc Jmoï>tMo (AÑí¶mMo) kmZ Amho. VgoM
‘r Vwåhmcm Agohr åhUV Zmhr H$s, ‘r ñdJ©XÿV (angel) Amho. ‘r Va Ho$di
˶mMoM AZwgaU H$aVmo, Oo ‘m¶mH$S>o àH$Q> H$aʶmV Amco Amho.' (˶m§Zm) gm§Jm,
"Am§Yim Am{U Ñï>r Agcocm ‘mUyg XmoKo g‘mZ Agy eH$VmV H$m? ‘J Vwåhr {dMma
H$aV Zmhr H$m?'
51
Am{U Vwåhr ¶m (A„mhÀ¶m g§XoemÛmao) ˶m cmoH$m§Zm gmdY H$am, Á¶m§Zm Ago
^¶ dmQ>Vo H$s, ˶m§Zm EH${ÌV H$ê$Z ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o ZoʶmV ¶oB©c. Am{U
130 Hw$amU
AÑí¶ Agcoë¶m Jmoï>r) H$moUrhr OmUV Zmhr. Am{U O{‘Zrda d g‘wÐm‘ܶo Oo H$mhr
Amho, Vo ˶mcmM ‘mhrV Amho. PmS>mdê$Z JiyZ nS>Umao EH$hr nmZ Ago Zmhr, Á¶mMo
˶mcm kmZ Zmhr. (åhUOo ˶mÀ¶m kmZmVyZ H$moUVrM chmZ AWdm ‘moR>r Jmoï> gwQ>cocr
Zmhr). Am{U EH$ XmUm hr Agm Zmhr, Omo O{‘ZrÀ`m A§YH$mamV gm‘mdVmo qH$dm
H$moUVrhr Amocr qH$dm gwH$s dñVy Aer Zmhr, Á¶mMr (˶mÀ¶m) Zm|X H$am¶À¶m
a{OñQ>a ‘ܶo Zm|X AgV Zmhr.
60
Am{U VmoM Amho Omo amÌrÀ¶m doir Vwåhmcm AMoVmdñWm (‘¥Ë¶yg‘mZ AdñWm)
XoVmo, Am{U Or H$m‘o Vwåhr {Xdgm H$aVm, Vo (gd©) OmUVmo. Vmo {Xdgm Vwåhmcm OmJo
H$arV AgVmo, (Ago XaamoO gwê$ AgVo ¶oWnmdoVmo) OrdZmMr (˶mZo) {ZpíMV Ho$cocr
‘wXV nyU© ìhmdr. Z§Va (eodQ>r) Vwåhmcm ˶mÀ¶mH$S>oM naVm¶Mo Amho. Voìhm Vmo
Vw‘À¶mg‘moa CKS> H$arc, Oo Vwåhr H$arV hmoVm. 61 Am{U ˶mMo Amnë¶m ^º$m§da
g§nyU© {Z¶§ÌU Amho. Am{U Vw‘À¶mda cj R>odʶmgmR>r Vmo (ñdJ©XÿVm§Zm) {ZarjH$
~ZdyZ nmR>dVmo, (Oo Vw‘Mo {ZarjU H$arV AgVmV), ¶oWnmdoVmo Vw‘À¶mn¡H$s H$moUm
EH$mMr ‘¥Ë¶yMr doi ¶oVo. Voìhm Am‘Mo nmR>{dcoco XÿV (angels) ˶mMo àmU H$mTy>Z
KoVmV. Am{U Vo Amnë¶m H$V©ì¶mV H$Yrhr H$gya H$arV ZmhrV. 62 ‘J gd© (‘¥Ë¶y
nmdcoco) A„mhH$S>o naV AmUco OmVrc, Omo ˶m§Mm IamIwam ‘mcH$ Amho. OmUyZ
¿¶m, {ZU©¶mMo gd© A{YH$ma ˶mcmM àmá AmhoV, Am{U Vmo gdm©V OcX {heo~
H$aUmam Amho.
63
(n¡J§~a!) ¶m§Zm {dMmam, "Vmo H$moU Amho, Omo O‘rZ Am{U g‘wÐmÀ¶m (^¶mdh)
A§YmamV Vw‘Mo ajU H$ê$Z (~mhoa AmUVmo). Voìhm Vwåhr ’$ma Z‘« ~ZyZ ˶mcm hmH$
‘maVm Am{U ‘ZmVë¶m ‘ZmV ˶mÀ¶mer Aem Jmoï>r H$ê$ cmJVm H$s, Oa ˶mZo ¶m
(g§H$Q>m)VyZ Am‘Mr gwQ>H$m Ho$cr Va {ZpíMVM Amåhr ˶mMo H¥$Vk (^º$) ~Zy?' 64
(˶m§Zm) gm§Jm, "Vmo A„mh Amho, Omo Vwåhmcm ¶mnmgyZ Am{U Xþgè¶m à˶oH$ g§H$Q>mnmgyZ
dmMdVmo. Varhr Vwåhr BVam§Zm ˶mMo gh^mJr R>adVm.' 65 gm§Jm, "A„mhcm ho
gm‘϶© àmá Amho H$s, Vmo Vw‘À¶mgmR>r Vw‘À¶m dê$Z qH$dm Vw‘À¶m nm¶mImcyZ
{dnÎmr (g§H$Q>) nmR>dy eH$Vmo, qH$dm (Vmo Agohr H$ê$ eH$Vmo H$s), Vw‘À¶m‘ܶo
AmngmV Xþ’$ir {Z‘m©U H$ê$Z Vwåhmcm EH$Xþgè¶mÀ¶m qhgmMmamMr Md MmImd¶mg
cmdy eH$Vmo.' nmhm, ˶m§Zm g‘Omdo åhUyZ Amåhr ho g§Xoe H$go doJdoJù¶m àH$mao ñnï>
H$ê$Z gm§JV AgVmo. 66 Am{U Vo g˶ AgVmZmhr Vw‘À¶m cmoH$m§Zr ˶mcm ZmH$maco
Amho. (Vwåhr ˶m§Zm) gm§JyZ Q>mH$m, "‘r Vw‘À¶mda nhmaoH$ar Zmhr.' (åhUOo ‘r Vw‘À¶m
132 Hw$amU
hmo¶, Á¶mZo AmH$me d n¥Ïdrcm ghoVwH$nUo {Z‘m©U Ho$co. Am{U ˶m {Xder Vmo åhUoc,
"ApñVËdmV ¶o' Voìhm (Vr Jmoï>) ApñVËdmV ¶oB©c, ˶mMo dMZ (word) hoM g˶
Amho, Am{U Á¶m {Xder (åhUOo nwZéËWmZmÀ¶m {Xder) VwVmarV (trumpet) ’w§$H$a
‘macr OmB©c, Voìhm ˶mMoM amÁ¶ (g§nyU© {Z¶§ÌU) Agoc. Ñí¶ Am{U AÑí¶
(gdmªMm) OmUUmam (Vmo) Amho. VmoM Añgc ~w{Õ‘mZ Amho d à˶oH$ Jmoï>rMr OmUrd
Agcocm Amho. 74 Am{U (Vr doi AmR>dm), Ooìhm B~«mhr‘Zo Amncm {nVm AmµOa
¶mg åhQ>co, "Vwåhr ‘yVvZm nyOZr` (Cnmñ¶) R>adVm H$m? I{MVM ‘r Vwåhmcm Am{U
Vw‘À¶m (O‘mVrÀ¶m) cmoH$m§Zm ñnï>[a˶m gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa Joë¶mMo nmhV Amho.'
75
Am{U Aem àH$mao Amåhr B~«mhr‘cm (gÝ‘mJm©Mr g‘O cm^mdr) Am{U ˶mZo
ÑT> {dídmg R>odUmè¶m cmoH$m§n¡H$s ìhmdo åhUyZ, ˶mcm AmH$memV Am{U n¥Ïdrda
(Agcoë¶m) Am‘À¶m amÁ¶mMo Xe©Z KS>{dco. 76 Am{U Ooìhm ˶mÀ¶mda amÌrMm
H$mimoI XmQ>cm, Voìhm ˶mcm EH$ Vmam {Xgcm, (Vmè¶mcm nmhÿZ) Vmo åhUmcm, "hm
Amho ‘mPm nmcZH$Vm©!' na§Vw Ooìhm Vmo (Vmam) AñV nmdcm, Voìhm Vmo åhUmcm, "Oo
AñV nmdVmV Vo ‘cm {à¶ ZmhrV.' 77 Z§Va Ooìhm ˶mZo àH$me ngadrV CX¶
nmdUmam M§Ð nm{hcm, Voìhm Vmo åhUmcm, "hm Amho ‘mPm nmcZH$Vm©!' nU Ooìhm Vmo
(M§Ð) AñV nmdcm, Voìhm Vmo åhUmcm, "Oa ‘m¶m nmcZH$˶m©Zo ‘cm gÝ‘mJ©
XmIdcm Zmhr Va ‘r {ZpíMVnUo dmQ> MwH$coë¶m cmoH$m§V gm‘rc hmoB©Z.' 78 Z§Va
(nwÝhm) Ooìhm ˶mZo gy`m©cm àH$me‘mZ hmoVmZm nm{hco (Voìhm) Vmo åhUmcm, "hm ‘mPm
nmcZH$Vm© Amho; Am{U hm gdm©V ‘moR>m Amho.' nU Ooìhm (gy`m©Mm) AñV Pmcm,
Voìhm Vmo Amnë¶m cmoH$m§Zm åhUmcm, "cmoH$m§Zmo! ‘r ˶m gdmªnmgyZ ñdV:cm doJim
Kmo{fV H$aVmo, Á¶m§Zm Vwåhr (A„mhMo) g‘H$j R>adVm (åhUOo Á¶mV Vwåhr {cá
AmhmV ˶mÀ¶mer ‘mPm A{O~mV g§~§Y Zmhr). 79 (AmVm) ‘r EH$mJ«{MÎm hmoD$Z
(nyU)© {Zð>oZo ˶mÀ¶mH$S>o dicmo Amho, Á¶mZo AmH$mem§Zm Am{U n¥Ïdrcm {Z‘m©U Ho$co.
(åhUOo AmVm ‘r g¥ï>rÀ¶m {Z‘m©Ë¶mMm gƒm ^º$ ~ZyZ amhUma Amho) Am{U ‘r
˶m§À¶mV gm‘rc Zmhr, Oo BVam§Zm A„mhMo g‘H$j R>adVmV. (åhUOo ‘r AZoH$o ídadmXr
Zmhr).' 80 Am{U ˶mÀ¶m O‘mVrÀ¶m cmoH$m§Zr ˶mÀ¶mer dmX{ddmX Ho$cm. (Voìhm)
Vmo åhUmcm, "Vwåhr A„mh{df¶r ‘m¶mer dmX KmcVm H$m, Ooìhm H$s, ˶mZo ‘cm
gÝ‘mJ© XmI{dcocm Amho. Am{U ‘r ˶m§Zm (A{O~mV) ^rV Zmhr, Á¶m§Zm Vwåhr
A„mhMo gh^mJr R>adVm, hmo¶ Oa ‘m¶m nmcZH$˶m©ZoM BpÀN>co Va ‘mÌ ‘cm
Adí¶ ZwH$gmZ nmoMy eH$Vmo. ‘m¶m nmcZH$˶m©Zo gd© Jmoï>tZm Amnë¶m kmZmV
134 Hw$amU
gm‘mdyZ KoVco Amho. (Va ‘J) Vwåhr ¶mda {dMma H$ê$Z (~moY KoUma) Zmhr H$m?'
81
Am{U ‘r ˶m§Mo H$m åhUyZ ^¶ ~miJmdo, Á¶m§Zm Vwåhr A„mhMo g‘H$j
‘mZVm, Ooìhm Vwåhmcm BVam§Zm A„mhMo g‘H$j R>adVmZm ^¶ dmQ>V Zmhr. Á¶mgmR>r
˶mZo (A„mhZo) Vw‘À¶mH$S>o H$moUVohr à‘mU nmR>dcoco Zmhr. ‘J Vwåhmcm Oa IamoIaM
H$mhr kmZ Agoc Va (‘cm gm§Jm) H$s, XmoZ njm§n¡H$s H$moUmV A{YH$ gwajoMr ^mdZm
Amho. (EHo$ídadmXr H$s, AZoHo$ídadmXr) 82 Á¶m cmoH$m§Zr (g˶) lÕoMm A§JrH$ma
Ho$cm Am{U ˶m lÕo‘ܶo AnH¥$˶m§Mr ^ogi Ho$cr Zmhr (åhUOo lÕmd§V Va AmhoV
Am{U gmo~V AnH¥$˶o hr gwê$ AmhoV Ago hmoD$ {Xco Zmhr) Aem§ZmM ‘Z…em§Vr
cm^oc Am{U VoM gÝ‘mJm©da AmhoV. 83 hm Amho Am‘Mm `w{º$dmX (reasoning)
Omo B~«mhr‘cm Amåhr ˶mÀ¶m O‘mVrÀ¶m {damoYmV {Xcm hmoVm. Amåhr BpÀN>Vmo
˶mÀ¶m XOm©V dmT> H$aVmo. VwPm nmcZH$Vm© ~w{Õ‘mZ d kmZr Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m
Zmhr. 84 Amåhr B~«mhr‘cm BghmµH$ d ¶mµHy$~ {Xco hmoVo. Am{U à˶oH$mcm gÝ‘mJ©
XmIdcm hmoVm. Am{U ˶mAmYr Amåhr Zyhcm gÝ‘mJ© XmIdcm hmoVm. Am{U ˶mÀ¶m
d§emVrc XmD$X, gwco‘mZ, Aæ¶y~, ¶ygw’$, ‘ygm Am{U hmê$Z ¶m§Zm XoIrc (Amåhr
gÝ‘mJ© XmIdcm hmoVm). Am{U Amåhr gXmMmamMo dV©Z A§JrH$maUmè¶m cmoH$m§Zm
AemàH$mao ‘mo~Xcm XoV AgVmo.
85
Am{U Amåhr µOH$[a¶m d ¶h¶m Am{U B©gm (¶oe)y d B{c¶mg ¶m§Zm XoIrc
(gÝ‘mJ© XmIdcm hmoVm). ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$ OU gX²dV©Zr (gËàd¥Îm) hmoVm. 86
Am{U (Amåhr) Bñ‘mB©c d Ac¶gAm Am{U ¶yZwg d cyV ¶m§ZmXoIrc (gÝ‘mJ©
XmIdcm hmoVm) Am{U ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$mg Amåhr gd© cmoH$m§da loð>Ëd àXmZ Ho$co
hmoVo. 87 VgoM Amåhr ˶m§À¶m H$mhr nyd©Om§Zm Am{U d§eOm§Zm d ^mD$~§Xm§Zm loð>Ëd
àXmZ Ho$co hmoVo. Am{U Amåhr ˶m gdmªMr (n¡J§~a åhUyZ) {ZdS> Ho$cr hmoVr Am{U
˶m§Zm gai ‘mJm©da cmdco hmoVo. 88 ho Amho A„mhMo ‘mJ©Xe©Z, ¶mÛmao Vmo Amnë¶m
^º$m§n¡H$s Á¶m§Zm BpÀN>Vmo ˶m§Zm gÝ‘mJu cmdVmo. Am{U Oa ˶m§Zr ˶mÀ¶m {edm¶
Aݶ H$moUmMrhr CnmgZm Ho$cr AgVr, Va ˶m§Zr Oo H$mhr Ho$co (Or gËH$‘} Ho$cr), Vo
gd© {Zî’$i R>aco AgVo. 89 (nU) ho Ago cmoH$ AmhoV, Á¶m§Zm Amåhr J«§W Am{U
{ddoH$ àXmZ Ho$co Am{U (Am‘Mo) n¡J§~a åhUyZ {Z¶wº$s Ho$cr. AmVm Oa ho ‘¸$mdmgr
¶mcm ‘mZʶmg ZH$ma XoVrc Va (H$mhr ndm© Zmhr). H$maU Amåhr Vo (gÝ‘mZ) Aem
cmoH$m§Zm gmondco Amho, Oo ˶mcm ñdrH$maʶmg H$Xm{n ZH$ma XoUma ZmhrV. 90 n¡J§~a!
ho Vo cmoH$ (AmYr Amcoco n¡J§~a) AmhoV, Á¶m§Zm A„mhZo gÝ‘mJu cmdco hmoVo, Va
gyah-06. Ac-AZAm‘ 135
Vwåhrhr ¶m§Mo AZwgaU H$am. (Am{U) gm§JyZ Q>mH$m H$s, ‘r ¶mgmR>r Vw‘À¶mH$Sy>Z
H$moUVmhr ‘mo~Xcm ‘mJV Zmhr. ho Aݶ H$mhr ZgyZ g‘ñV ‘mZdOmVrgmR>r EH$
CnXoe (reminder) Amho. 91 ˶m§Zm A„mhÀ¶m loð>ËdmMr Iar g‘OM Zmhr,
(åhUyZ) Vo åhUVmV, "A„mhZo H$moU˶mhr ‘Zwî¶mH$S>o H$mhrhr àH$Q> Ho$coco Zmhr'
(˶m§Zm) gm§Jm, "Vmo J«§W Á¶mcm ‘ygm KoD$Z Amcm hmoVm, H$moUr àH$Q> Ho$co hmoVo, Á¶mV
cmoH$m§Zm (gÝ‘mJ© XmIdUmam) àH$me Am{U ‘mJ©Xe©Z hmoVo. Á¶mcm Vwåhr {d{dY
^mJmV {d^mJyZ Q>mH$cmV, Ë`m§n¡H$s H$mhr ^mJ (cmoH$m§Zm) XmIdVm nU ~amMgm ^mJ
cndyZ R>odVm. Vwåhmcm Va (˶mÛmao) ˶m Jmoï>r {eH$dʶmV Amë¶m Á¶m Zm Vwåhr, Zm
Vw‘Mo nyd©O OmUV hmoVo, (Va Vmo J«§W àH$Q> H$aUmam H$moU hmoVm?)' gm§Jm, "A„mh
hmoVm Vmo.' Am{U ‘J (Vwåhr) ˶m§Zm, ˶m§À¶m ì¶W© g§^mfUmV ‘¾ AdñWoV gmoSy>Z Úm
H$s, ˶mV Vo IoiV amhmdo.
92
Am{U hm J«§W XoIrc Am‘À¶m H¥$noZo g‘¥Õ Agm Amho, Á¶mcm AmåhrM àH$Q>
Ho$co Amho, (hm J«§W) ˶m§Mr g˶Vm à‘m{UV H$aVmo, Oo (J«§W) ¶mÀ¶m AmYr Amco
hmoVo, åhUOo Vwåhr à‘wI ehamVrc cmoH$m§Zm (åhUOo ‘¸$mdmgr¶m§Zm) Am{U ˶mÀ¶m
g^modma amhUmè¶m gd© cmoH$m§Zm gmdY H$ê$Z Q>mH$m. Am{U Oo ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmda
ÑT> {dídmg R>odVmV VoM ¶m (J«§WmdaXoIrc) {dídmg R>odVmV. Am{U VoM Amnë¶m
Z‘mµOm§Mr gX¡d H$miOr KoVmV, (åhUOo {Z¶{‘VnUo àmW©Zm H$aVmV). 93 Am{U
˶mÀ¶mnojm A{YH$ Aݶm¶r H$moU Agy eH$Vmo H$s, Omo A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r
aMyZ gm§JVmo? qH$dm Xmì¶mZo gm§JVmo H$s, ho ‘m¶mda (A„mhH$Sy>Z) àH$Q> H$aʶmV
Amco Amho, Ooìhm H$s, ˶mÀ¶mH$S>o H$mhrhr àH$Q> H$aʶmV Amcoco AgV Zmhr, qH$dm
Omo Ago åhUVmo, "A„mhZo Oo AdV[aV Ho$coco Amho, VgoM ‘r XoIrc AdV[aV H$ê$
eH$Vmo.' Am{U Vwåhr ¶m A˶mMmar cmoH$m§Zm ˶m doiog nmhÿ eH$co Va (Vwåhmcm
˶m§Mr X¶Zr¶ AdñWm nmhm¶cm {‘ioc), Ooìhm (¶m§À¶mg‘moa ‘¥Ë¶y C^m Agoc)
Am{U ho ‘¥Ë¶yÀ¶m ¶mVZm ^moJV AgVrc, Am{U Voìhm (àmU H$mT>Umao) XÿV Amnco
hmV nwT>o H$ê$Z (åhUVrc H$s), (Mcm) AmUm Amnco àmU, AmO Vwåhmcm An‘mZOZH$
{ejm {Xcr OmB©c, (Am{U Vr {ejm) ¶mgmR>r H$s, Vwåhr A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r
aMyZ gm§JV hmoVm, Am{U ˶mÀ¶m (A„mhÀ¶m) g§Xoe Agcoë¶m IwUm§H$So> (‘moR>çm)
K‘|S>rZo nmR> {’$adrV hmoVm.
94
(Am{U A„mh åhUoc) "AmVm Vwåhr Am‘À¶mH$S>o Vo gd© gmoSy>Z AJXr EH$Q>o
AmcmV, Oo Amåhr Vwåhmcm (Vw‘À¶m OrdZH$mimV) {Xco hmoVo.' (åhUOo Ogo EH$Q>o)
136 Hw$amU
Vwåhr AJXr gwédmVrcm hmoVm, Ooìhm Amåhr Vwåhmcm {Z‘m©U Ho$co hmoVo. Am{U (AmO)
Amåhmcm Vw‘À¶mgmo~V Vo Vw‘Mo ‘ܶñW {XgV ZmhrV Á¶m§À¶m{df¶r Vwåhr Ago
g‘OV hmoVm H$s, Vw‘Mo H$m¶© {gÕrg ZoʶmV (A„mhgh) ˶m§Mmhr dmQ>m Amho. Vw‘Mo
Am{U Vw‘À¶m n¥Ïdrdarc OrdZmMo gd© g§~§Y AmVm g§nwï>mV Amcoco AmhoV. Am{U
Vw‘À¶m AmYrÀ¶m gd© gw§Xa H$ënZm§Zr (AmVm) Vw‘Mm gmW gmoS>cocm Amho. 95
IamoIa, VmoM Amho A„mh Omo (YmݶmÀ¶m) Xmʶm§Zm Am{U ’$im§À¶m (Q>UH$) JwR>ircm
’$mS>Vmo. Vmo {Z{O©dmVyZ gOrd ~mhoa H$mT>Vmo. Am{U VmoM gOrdmVyZ {ZOud ~mhoa
H$mT>Umam Amho. Agm Amho Vw‘Mm A„mh, Va ‘J Vwåhr g˶mnmgyZ Xÿa Hw$R>o ^aH$Q>V
OmV AmhmV?
96
VmoM {XdgmMm CX¶ KS>dyZ AmUVmo, Am{U ˶mZoM {dlm§VrgmR>r amÌ ~Z{dcr.
Am{U gy¶© d M§Ðmcm EH$m R>amdrH$ H$joV H$m‘mcm cmdco. gd©e{º$‘mZ d gd©k
Agcoë¶m (A„mhZo) ho R>adyZ {Xcoco Amho. 97 Am{U VmoM Amho Á¶mZo Vw‘À¶mgmR>r
(AmH$memV) Vmè¶m§Zm ñWm{nV Ho$co, åhUOo ˶m§À¶m gmhmæ¶mZo Vwåhmcm O‘rZ Am{U
g‘wÐmÀ¶m Kmoa A§YH$mamV ‘mJ© àmá ìhmdm. Amåhr ho g§Xoe g‘Oy BpÀN>Umè¶m
cmoH$m§gmR>r ñnï> H$ê$Z gm§{JVco Amho. 98 Am{U ˶mZoM Vwåhm (gdmªZm) EH$m {OdmnmgyZ
{Z‘m©U Ho$co Amho, Z§Va (˶mZo) Vw‘À¶mn¡H$s à˶oH$mcm (n¥Ïdrda R>amdrH$ H$mcmdYrn¶ªV)
‘w¸$m‘ H$aʶmgmR>r OmJm {Xcr Am{U (‘¥Ë¶yZ§Va) {dlm§VrMo {R>H$mU (hr {Xco).
IamoIa, Amåhr ho g§Xoe ˶m cmoH$m§gmR>r (g{dñVa) ñnï> H$ê$Z gm§{JVco Amho, Oo
qMVZ H$aUmao AmhoV.
99
VmoM Amho (A„mh) Omo AmH$memVyZ (T>Jm§Ûmao) nmʶmMm dfm©d H$aVmo, Am{U
˶mnmgyZ Amåhr gd© àH$maMo dZñnVr CJdVmo. ‘J Amåhr ˶m§Zm {haì¶mJma nmcì¶m
’$moS>Vmo, (nwT>o) ˶mnmgyZ Amåhr YmݶmMr H$Ugo {Z‘m©U H$aVmo. Am{U IOwarÀ`m
(PmS>mÀ¶m) Jmä¶mVyZ IOwarMo cQ>H$Umao KS> (Amåhr ~mhoa H$mT>Vmo). Am{U ~mJm
Ðmjm§À¶m d O¡VyZ (olive) À¶m Am{U S>mqiã¶mÀ¶m (AmåhrM ’w$cdVmo d) {nH$dVmo,
Á¶m§Mr (’$io {Xgm¶cm) EH$ gmaIrhr AmhoV d {^Þ àH$maMrhr AmhoV, Ooìhm ¶m§Zm
’$i ¶oVo, Voìhm ˶m§À¶m ˶m ’$imH$S>o Am{U {nH$ʶmÀ¶m AdñWoH$So> nmhm. ¶m
gdmª‘ܶo {dídmg R>odUmè¶m§gmR>r g§Xoe Agcoë¶m IwUm AmhoV. 100 H$mhr cmoH$m§Zr
(A„mhMr EH$ AÑí¶ {Z{‘©Vr Agcoë¶m) {OÞm§Zm A„mhMo g‘H$j R>a{dco. (nU
dmñV{dH$Vm Va hr Amho H$s), A„mhZoM ˶m§Zm {Z‘m©U Ho$co. Am{U Vo (cmoH$) ˶m§Zm
H$mhrM kmZ ZgVmZmhr ˶mMo nwÌ d nwÌr Agë¶mMo Xe©dVmV. Agr‘ Amho ˶mMr
gyah-06. Ac-AZAm‘ 137
‘{h‘m Am{U ’$ma CXmÎm Amho Vmo ˶mnojm, Á¶m Jmoï>tMo ho dU©Z H$aVmV.
101
Vmo AmH$me Am{U n¥ÏdrMm àma§^H$Vm© (originator - AmÚàdV©H$) Amho.
˶mcm nËZrM Zmhr Va ˶mcm ‘yc H$gm Agy eHo$c? ˶mZoM à˶oH$ dñVw‘mÌmMr
{Z{‘©Vr Ho$cocr Amho, Am{U ˶mcmM à˶oH$ dñVw‘mÌmMo kmZ Amho. 102 Agm Amho
A„mh, Vw‘Mm nmcZH$Vm©, ˶mÀ¶m{edm¶ (Xþgam) H$moUrM B©ída Zmhr. VmoM gd©
dñVw‘mÌm§Mm {Z‘m©Vm Amho. åhUyZ (Vwåhr) Ho$di ˶mMrM CnmgZm H$am. VmoM à˶oH$
dñVyMm H¡$dmar (gm§^miH$Vm©) Amho. 103 (‘mZdr) Ñï>r ˶mÀ¶mn¶ªV nmoMy eH$V Zmhr,
na§Vw Vmo gdmªÀ¶m Ñï>rn¶ªV nmoMVmo (gdmªÀ¶m ZOam ˶mÀ¶m Amdm³¶mV AmhoV) VmoM
EH$Q>m (Agm) Amho Omo AWm§J (unfathomable) Amho, à˶oH$ Jmoï>rMm OmUH$ma
Amho. 104 AmVm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘À¶mH$S>o (¶m J«§WmÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ)
{Xì¶Ñï>rMo gmYZ (means of insight) Amcoco Amho. ‘J Omo H$moUr S>moignUo
(H$m¶© H$aʶmMm) n¶m©¶ {ZdS>oc, Va (Ago H$aUo) ˶mÀ¶mM ^ë¶mMo Agoc Am{U Omo
H$moUr Am§YimM amhÿ BÀN>rc, Va Vmo ñdV:MoM ZwH$gmZ H$ê$Z KoB©c. Am{U (‘ZmZo
Am§Yio ~Zcoë¶m cmoH$m§Zm gm§JyZ Q>mH$m), ‘r Vw‘À¶mda H$mhr nhmaoH$ar Zmhr. 105
Am{U AemàH$mao Amåhr Am‘Mo g§Xoe {d{dY àH$mao ñnï> H$ê$Z gm§JV AmhmoV,
(OoUoH$ê$Z g˶ àñWm{nV ìhmdo) Am{U (n[aUm‘V:) ˶m§Zr Ago åhUmdo H$s, Vwåhr
CÎm‘ àH$mao Am‘À¶mg‘moa nR>U H$ê$Z XmIdco Amho. åhUOo Oo OmUʶmg CËgwH$
AmhoV, ˶m§À¶mg‘moa Amåhr ho ñnï> H$ê$Z Q>mH$mdo (H$s, hoM g˶ Amho).
106
Vwåhr ’$º$ ˶mMoM AZwgaU H$am Oo Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘À¶mH$S>o
àH$Q> H$aʶmV Amco Amho. ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrhr B©ída Zmhr, (CnmgZo`mo½`
Zmhr). Am{U (Vwåhr) AZoHo$ídadmÚm§nmgyZ Xÿa amhm. 107 Am{U A„mhZo BpÀN>co
AgVo Va ˶m§Zr BVam§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ {Xco ZgVo. Am{U Amåhr Vwåhmcm
˶m§À¶mda nhmaoH$ar åhUyZ {Z¶wº$ Ho$coco Zmhr. Am{U ˶m§À¶m dmJUwH$s~Ôc Vwåhr
O~m~Xmahr Zmhr. 108 Am{U Vo A„mhì¶{V[aº$ Á¶m§Mr àmW©Zm H$aVmV (Ymdm H$aVmV),
˶m§Zm Vwåhr AneãX ~mocy ZH$m, åhUOo (˶mÀ¶m à{V{H«$¶oV) Ago hmoD$ Z¶o H$s, Vo
‘¶m©XoMo C„§KZ H$ê$Z, AkmZVonmoQ>r A„mh{df¶r AneãX ~mocy cmJVrc.
AemàH$mao Amåhr à˶oH$ g‘mOmcm ˶mMo H$‘© Mm§Jë¶m ê$nmV Xe©{dco Amho.
eodQ>r ˶m gdmªZm ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o naV Om¶Mo Amho. Voìhm A„mh ˶m§À¶m
g‘moa ˶m§À¶m gd© H¥$˶m§Mo g˶ CKS> H$arc. 109 Am{U Vo ‘moR>çm ÑT>VoZo A„mhMr
enW KoD$Z gm§JVmV, Oa ˶m§Zm EImXm M‘ËH$ma XmIdcm Jocm Va Vo {ZpíMVM (¶m
138 Hw$amU
H$mañWmZo H$aUmao cmoH$ hmoVo. 125 (Am{U) A„mh Á¶mg gÝ‘mJ© XmIdy BpÀN>Vmo
˶mÀ¶m ‘ZmMr (Xmao) Bñcm‘gmR>r (åhUOo ˶mÀ¶m BÀN>c o m nyUn© Uo g‘{n©V hmoʶmgmR>r)
Iwco H$aVmo. Am{U Á¶mg gÝ‘mJm©nmgyZ (^aH$Q>V) Xÿa OmD$ XoD$ BpÀN>Vmo, ˶mÀ¶m
‘ZmMr Xmao g§Hw${MV H$ê$Z Q>mH$Vmo, åhUOo ˶mcm Ago dmQ>mdo H$s, (gÝ‘mJm©Mm
A§JrH$ma H$aUo) OUy AmH$memV MT>ʶmgmaIo (H$m¶©) Amho. AemàH$mao Oo {dídmg
R>odʶmg ZH$ma XoVmV A„mh ˶m§À¶mda Zm‘wîH$sMm dfm©d (heaps ignominy)
H$aVmo.
126
Am{U hm Amho WoQ> Vw¶m nmcZH$˶m©H$S>o KoD$Z OmUmam ‘mJ©. qMVZ H$aUmè¶m
cmoH$m§gmR>r Amåhr g§Xoe Agcoë¶m IwUm (signs) CKS> H$ê$Z Q>mH$coë¶m AmhoV.
127
˶m§À¶mgmR>r ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o em§VrMo {ZdmgñWmZ (abode of peace)
Amho, (Á¶mV Vo H$m¶‘ {Zdmg H$aVrc). Am{U Vmo ˶m§Mm ajUH$Vm© Agoc (˶m§À¶m
’$ma Odi Agoc) ˶m H$‘mªÀ¶m ‘mo~Xë¶mV Oo Vo H$aV AmcoV. 128 Am{U Á¶m
{Xder A„mh ˶m gdmªZm EH${ÌV H$arc, (Voìhm) Vmo åhUoc, "ho {OÞ g‘wXm¶! Vwåhr
‘mZdOmVrVrc ’$ma ‘moR>m dJ© Amnë¶mH$S>o didcm!' Am{U ‘mUgm§n¡H$s ˶m§Mo {‘Ì
åhUVrc, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Amåhr EH$‘oH$m§nmgyZ (OJmVrc OrdZmV) cm^mpÝdV
hmoV am{hcmo. Am{U (eodQ>r AmVm) Vy Am‘À¶mgmR>r Omo AdYr {ZpíMV Ho$cm hmoVmg
˶m AdYrn¶ªV (term) Amåhr ¶oD$Z nmoMcmo AmhmoV.' (˶mda) A„mh åhUoc,
AmVm Vw‘À¶m (H$m¶‘) ‘w¸$m‘mMo {R>H$mU ZaH$mMr AmJ Amho, Vwåhr H$m¶‘ {VWoM
amhmc; nU Oo A„mh BÀN>rc. (åhUOo Á¶m§Zm A„mh dmMdoc VoM ˶mnmgyZ dmMy
eH$Vrc). IamoIa Vw‘Mm nmcZH$Vm© ~w{ÕdmZ Amho, gd©k Amho.
129
Am{U AemàH$mao Amåhr (‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV) XþamMmar cmoH$m§Zm, BVa
XþamMmar cmoH$m§À¶m Odi AmUy, (Am{U Ago Amåhr) ˶m§Zr Ho$coë¶m (dmB©Q>) H¥$˶m§Mm
n[aUm‘ åhUyZ H$ê$. 130 (Am{U A„mh nwT>o åhUoc) ho {OÞ d ‘mZd g‘wXm¶!
Vw‘À¶m‘YyZM Vw‘À¶mH$S>o n¡J§~a Amco ZìhVo H$m, Á¶m§Zr ‘mPo g§Xoe Vwåhmcm dmMyZ
XmIdco hmoVo, Am{U AmOÀ¶m ¶m {Xdgmcm Vwåhmcm gm‘moao Omdo cmJUma Agë¶mMm
Bemam XoV hmoVo. Vo åhUVrc, "Amåhr (AmO) ñdV:, ñdV:{déÕ gmjrXma AmhmoV.'
Am{U gm§gm[aH$ OrdZmZo ˶m§Mr ’$gdUyH$ Ho$cr. Am{U Vo ñdV:{déÕM Aer gmj
XoVrc H$s, Vo g˶ ZmH$maV am{hco. 131 Vw‘Mm nmcZH$Vm© dñ˶m§Zm (åhUOo dñ˶m§V
amhUmè¶m cmoH$m§Zm) ˶m§À¶m A˶mMmamnmoQ>r ¶m AdñWoV CÜdñV H$aV Zmhr H$s, VoWrc
cmoH$ (AÚmn) AZ{^k AmhoV. (åhUOo ˶m§Zm gmdY Ho$co Joco Zmhr). 132 Am{U
gyah-06. Ac-AZAm‘ 141
139
Am{U Vo åhUVmV, "A‘wH$-A‘wH$ àmʶmÀ¶m J^m©V Oo H$mhr Amho, Vo Ho$di
Am‘À¶m nwéfm§gmR>r amIyZ R>odcoco Amho. Am{U Vo Am‘À¶m {ó¶m§gmR>r {Z{fÕ Amho.
nU Oa Vo ‘¥VmdñWoV OÝ‘mcm Amco Va ˶mÀ¶m ^jUmV gd© gh^mJr hmoD$
eH$VmV.' A„mh ˶m§Zm cdH$aM ¶m ImoQ>çm Jmoï>r ~mocë¶m~Ôc {ejm H$aoc. (cjmV
R>odm) Vmo ~w{Õ‘mZ Amho, gd©k Amho. 140 IamoIa, Vo cmoH$ (’$ma ‘moR>m) VmoQ>m àmá
H$aUmao (losers) ~Zco, Á¶m§Zr ‘yI©nUmZo (d) kmZmÀ¶m A^mdr Amnë¶m An˶m§Mr
h˶m Ho$cr. Am{U A„mhZo Or CnOr{dH$m ˶m§Zm àXmZ Ho$cr hmoVr, Vr ˶m§Zr
A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r aMyZ (ñdV:gmR>r) Ad¡Y R>a{dcr. Vo IamoIaM ‘mJ©^«ï>
Pmcoco AmhoV Am{U Vo gXmMaUr ~Zco ZmhrV. 141 Vmo A„mh Amho, Á¶mZo ~mJm
{Z‘m©U Ho$ë¶m, H$mhr Ago AmhoV (Ogo Ðmjm§À¶m ~mJm) Á¶m§À¶m docr ‘m§S>dmda
MT>{dë¶m OmVmV. Am{U H$mhr Á¶m§Zm (‘m§S>dmda) MT>{dco OmV Zmhr. VgoM IOwamMo
d¥j d ({d{dY) Ymݶm§Mr eoVo {Z‘m©U Ho$cr. Á¶m§Mr ’$io ñdmXmV {d{^Þ àH$maMr
AmhoV. Am{U ˶mZo EH$m àH$maMo Am{U {^Þ àH$maMo O¡VyZ (olive) d S>mqi~ {Z‘m©U
Ho$co. Im ˶m§Mr ’$io Ooìhm Vr ’$imcm ¶oVrc, nU nrH$ H$mnUrÀ¶m (’$i H$mT>ʶmÀ¶m)
{Xder ˶mMm (A„mhMm) h¸$ ˶mcm XoD$Z Q>mH$m, (åhUOo J[a~m§Zm XoD$Z). Am{U
(A„mhZo {Xcoë¶m dñVy§Mm) Anì¶¶ H$ê$ ZH$m (H$maU) Anì¶¶ H$aUmao (cmoH$)
A„mhcm A{O~mV {à¶ ZmhrV.
142
Am{U JwamT>moam§n¡H$s (of the cattle) ˶mZo H$mhtZm AmoPo dmhʶmgmR>r Am{U
H$mhtZm (‘mUgmMo) AÞ åhUyZ {Z‘m©U Ho$co. Va A„mhZo Vw‘À¶mgmR>r Á¶mMr VaVyX
Ho$cocr Amho, ˶mVyZ Im. Am{U g¡VmZmÀ¶m nX{MÝhm§Mo AZwgaU H$ê$ ZH$m, IamoIa
Vmo Vw‘Mm Omhra eÌy Amho. 143 Am{U A„mhZo AmR> Za-‘mÚm {Z‘m©U Ho$ë¶m AmhoV;
XmoZ OmoS>çm ‘|T>çm§À¶m Am{U XmoZ ~H$è¶m§À¶m. Vwåhr ˶m§Zm {dMmam, "˶mZo ˶m XmoZ
Zam§Zm {Z{fÕ R>adcoco Amho H$s, XmoZ ‘mÚm§Zm AWdm ˶m XmoZ ‘mÚm§À¶m J^m©V Oo
H$mhr Amho ˶m§Zm? ‘cm kmZmÀ¶m AmYmao à‘mU XmIdm, Oa Vw‘À¶m ~mocʶmV
g˶Vm Amho.'
144
Am{U Vo ¶mMà‘mUo C§Q>mÀ¶m XmoZ Am{U ~¡cmÀ¶m XmoZ (Za d ‘mXr Aem
OmoS>çm Á¶m A„mhZo {Z‘m©U Ho$coë¶m AmhoV, ˶m§Zm Ad¡Y Kmo{fV H$aVmV). (Vwåhr)
˶m§Zm {dMmam, "˶mZo ˶m XmoZ Zam§Zm {Z{fÕ R>adcoco Amho H$s, XmoZ ‘mÚm§Zm AWdm
˶m XmoZ (C§Q> d Jm¶) ‘mÚm§À¶m J^m©V Oo H$mhr Amho Vo? A„mhZo ¶m Jmoï>rMm Ooìhm
Vwåhmcm AmXoe {Xcm hmoVm, Voìhm Vwåhr ñdV: CnpñWV hmoVm H$m?' Va ‘J ˶m
gyah-06. Ac-AZAm‘ 143
‘mUgmnojm A{YH$ Xþï> H$moU Agy eH$Vmo, Omo Hw$R>ë¶mhr kmZnyU© AmYmam{edm¶
A„mh{df¶r (ñdV:) ImoQ>çm Jmoï>r aMyZ (cmoH$m§Zm) gm§JVmo, åhUOo ˶mÛmao cmoH$m§Zm
gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa H$amdo. IamoIa, A„mh Aem A˶mMmar cmoH$m§Zm gai ‘mJ© XmIdrV
Zmhr. 145 n¡J§~a! ˶m§Zm Vwåhr gm§Jm, "‘m¶mH$S>o Oo H$mhr àH$Q> H$aʶmV Amcoco
Amho. ˶mV ‘cm Aer H$moUVrhr dñVy AmT>iV Zmhr, Or ImUmè¶m§gmR>r {Z{fÕ
Amho, nU ’$º$ ¶m ì¶{V[aº$ H$s, Vo àmUr Oo ñdV: ‘aU nmdco AgVrc qH$dm
dmhUmao aº$ (flowing blood) qH$dm Sw>H$amMo ‘mg, (H$maU) ho gd© AñdÀN>
(AewÕ) AmhoV. qH$dm Vmo An{dÌ ~ir Á¶mda A„mhì¶{V[aº$ Aݶ H$moUmMo Zmd
KoʶmV Amco Agoc.' nU Omo H$moUr ^wHo$Zo ì¶mHy$i hmoD$Z ˶m {Z{fÕ dñVy ImʶmgmR>r
{dde Pmcm Agoc, Am{U Amkm ^§J H$aʶmMm ˶mMm hoVy Zgoc d Vmo ‘¶m©Xm§Mo
C„§KZ H$aUmam Zgoc Va (Aem 춺$sÀ¶m ~m~VrV) VwPm nmcZH$Vm© {ZpíMVnUo
j‘merc d X¶miy Amho. 146 Am{U (’$º$) Á¶y cmoH$m§gmR>r Amåhr ZIXma n§Oo
AgUmar gd© OZmdao {Z{fÕ R>a{dcr hmoVr. VgoM Jm¶-~¡c d eoù¶m‘|T>çm ¶m§Mr
Ma~r XoIrc ({Z{fÕ hmoVr), nU ’$º$ ¶m ì¶{V[aº$ H$s, Vr (Ma~r) nmR>rcm dm
AmVS>çm§da cmJyZ Agoc qH$dm hmS>m§Zm {MH$Q>cocr Agoc (Va {Z{fÕ ZìhVr). ˶m§Zr
Ho$coë¶m Ðmohm~Ôc Amåhr ˶m§Zmhr {ejm Ho$cr hmoVr. Am{U Amåhr g˶dMZr
AmhmoV, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr.
147
Oa AmVmXoIrc Vo Vw‘À¶mda ImoQ>onUmMm Amamon H$aV AgVrc Va Vwåhr
˶m§Zm gm§Jm H$s, Vw‘Mm nmcZH$Vm© AZ§V H$éUoMm gmJa Amho. nU AnamYr cmoH$m§dê$Z
˶mMr {ejm Q>micr OmD$ eH$V Zmhr. (åhUOo Vmo X¶mgmJa Agcm Var AnamYr
cmoH$m§Zm {ejm hmoUmaM). 148 Oo (cmoH$) A„mhMo g‘H$j R>a{dʶmda R>m‘ AmhoV, Vo
åhUVrc, "A„mhMr BÀN>m AgVr Va Amåhr qH$dm Am‘À¶m nyd©Om§Zr (BVam§Zm)
A„mhMo g‘H$j R>a{dcoM ZgVo, qH$dm (A„mhÀ¶m Ñï>rV d¡Y Agcocr) H$moUVrhr
dñVy Amåhr {Z{fÕ R>a{dcr ZgVr.' AJXr AemMàH$mao ¶m§À¶m AmYrMo cmoH$
Vmon¶ªV ImoQ>m dmX{ddmX H$arV am{hco, Omon¶ªV ˶m§Zm Am‘À¶m {ejoMr JmoS>r MmImdr
cmJcr Zmhr. ˶m§Zm gm§Jm, "Vw‘À¶mH$S>o H$moUVohr (ImÌrcm¶H$) kmZ Amho H$m?
Agë¶mg Vo Am‘À¶m g‘moa àñVwV H$am. Vwåhr Va Ho$di ^«‘mMo AZwgaU H$aV
AmhmV, Am{U ’$º$ VH©$ cT>drV AmhmV.'
149
(˶m§Zm) gm§Jm, (¶m Jmoï>rMr OmU R>do m H$s), Ho$di A„mhMmM (g˶m{df¶rMm)
`w{º$dmX A§{V‘ (Am{U {ZUm©¶H$) Amho. Oa ˶mZo ˶mMr BÀN>m cmXcr AgVr Va
144 Hw$amU
{ZpíMVM Vwåhm gdmªZm gÝ‘mJ© XmIdcm AgVm. (nU ˶mcm Va Vw‘Mr narjm
¿¶m¶Mr Amho). 150 (˶m§Zm) gm§Jm H$s, "A„mhZo ho {Z{fÕ R>adcoco Amho, Aer gmj
XoUmao Vw‘Mo gmjrXma nwT>o AmUm.' Am{U Oar ˶m§Zr nwT>o ¶oD$Z (Aer ImoQ>r) gmj
{Xcr Var Vwåhr ˶m§À¶m~amo~a amhÿZ (˶m§À¶m g‘W©ZmV) gmj XoD$ ZH$m. Am{U Vwåhr
˶m§À¶m Xþï>àd¥ÎmrMo AZwgaU H$ê$ ZH$m. Á¶m§Zr Am‘À¶m g§Xoem§Zm ImoQ>o R>a{dco Am{U
Oo ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmda {dídmg R>odV ZmhrV, Am{U Á¶m§Zr BVam§Zm Amnë¶m
nmcZH$˶m©À¶m ~amo~arMo ñWmZ {Xco. 151 (˶m§Zm) gm§Jm H$s, ¶m, Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo
Á¶m Jmoï>r Vw‘À¶mgmR>r (IamoIa) {Z{fÕ R>adë¶m AmhoV ˶m ‘r Vw‘À¶mg‘moa R>odVmo.
˶m åhUOo, Vwåhr H$moU˶mhr àH$mao BVam§Zm ˶mÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ XoD$ ZH$m. (˶mMo
g‘H$j R>ady ZH$m). Am{U (Amnë¶m AmB©dS>cm§Mr ‘Zo Xþ:Idy ZH$m) Va Ho$di
˶m§À¶mer ^conUmZo dmJm. Am{U J[a~rÀ`m ^rVrZo Vwåhr Amnë¶m An˶m§Mr h˶m
H$ê$ ZH$m. H$maU AmåhrM Vwåhmcmhr CnOr{dH$m àXmZ H$aVmo Am{U ˶m§Zmhr. Aícrc
H¥$˶ H$aʶmnmgyZ ñdV:cm Xÿa R>odm, ‘J Vo CKS> Agmo dm Jwá. Am{U Á¶m {Odmcm
A„mhZo n{dÌ R>a{dcoco Amho, ˶mMr h˶m H$ê$ ZH$m, nU ’$º$ ¶mì¶{V[aº$ H$s, Vgo
H$aUo ݶm¶mo{MV Agoc. øm AmhoV, ˶mZo Vwåhmcm {Xcoë¶m Amkm. åhUOo Vwåhr
Vw‘À¶m ~wÕrMm Cn¶moJ H$amdm. (hr Vw‘À¶mH$Sy>Z Anojm).
152
AZmWmÀ¶m g§nÎmrnmgyZ nyU©nUo Xÿa amhm (åhUOo Odihr {’$aHy$ ZH$m) nU
’$º$ ¶m{edm¶ H$s, ˶mg§~§YmZo Vw‘Mo Mm§Jco hoVy AmhoV, Omon¶ªV (AZmW) gkmZ hmoV
Zmhr Vmon¶ªV. Am{U (Vw‘À¶m gd© ì¶dhmamV) ‘mn Am{U dOZ XoʶmÀ¶m ~m~VrV
ݶm¶mMo nmcZ H$am. (VWm{n) Amåhr H$moU˶mhr 춺$sda {VÀ`m j‘Vonojm OmñV ^ma
Q>mH$V Zmhr. Ooìhm Vwåhr (H$moU˶mhr Jmoï>r~m~V) ‘V Úmc Va ݶm¶mMo nmcZ H$am,
‘J Vr Jmoï> Vw‘À¶m OdiÀ¶m ZmVodmBH$m§er g§~§{YV H$m AgoZm. Am{U (Vwåhr)
A„mher Ho$coë¶m à{Vkoer (Zoh‘r) ~m§Yrc amhm. ¶m ˶m Jmoï>r AmhoV Á¶mMr A„mhZo
Vwåhmcm Amkm Ho$cocr Amho, Va ¶m Jmoï>r (Zoh‘r) cjmV R>odm.
153
(A„mhZo Agm AmXoe {Xcm Amho H$s), hmM ‘m¶mH$S>o ¶oUmam gai ‘mJ©
Amho. Va ¶mM ‘mJm©Mo AZwgaU H$am Am{U BVa ‘mJmªZr OmD$ ZH$m. Vo Vwåhmcm
˶mÀ¶m (A„mhÀ¶m) ‘mJm©nmgyZ Xÿa KoD$Z OmVrc. hm Amho ˶mZo Vwåhmcm {Xcocm
AmXoe, åhUOo Vwåhr ñdV:cm (Xþîàd¥ÎmrnmgyZ) dmMdmdo. 154 ‘J Amåhr gX²dV©Zr
cmoH$m§da (Am‘À¶m H¥$noMr) nyV©Vm H$aʶmgmR>r (n¡J§~a) ‘ygmcm J«§W àXmZ Ho$cm hmoVm.
Á¶mV gd© Jmoï>tMo ñnï>rH$aU Am{U ‘mJ©Xe©Z d H¥$nm (guidance & grace) hmoVr.
gyah-06. Ac-AZAm‘ 145
gd© àH$maMm ˶mJ d ‘mPo OJUo Am{U ‘mPo ‘aUo (gd©) Ho$di {dídmMm nmcZH$Vm©
Agcoë¶m A„mhgmR>rM Amho. 163 ˶mÀ¶m ~amo~arMm H$moUrM Zmhr, Am{U ‘cm
AgmM AmXoe àmá Pmcm Amho. Am{U ‘r ˶mcm g‘{n©V hmoUmè¶m cmoH$m§V (Zoh‘r)
AJ«Ur amhrZ. 164 (˶m§Zm) gm§Jm, "Ooìhm A„mh gd© dñVw‘mÌm§Mm nmcZH$Vm© Amho Va
‘r nmcZH$Vm© åhUyZ ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgè¶mcm H$m ~ao emoYy? Am{U à˶oH$mcm ˶mÀ¶m
H$‘m©Mm n[aUm‘ ^moJmdmM cmJUma Amho. Am{U AmoPo dmhUmar H$moUVrhr 춺$s
Xþgè¶mMo AmoPo Amnë¶m {eamda KoV Zmhr. ‘J Vwåhmcm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$S>oM
naV Om¶Mo Amho. Am{U Voìhm Vmo Vw‘À¶mg‘moa ˶m Jmoï>rMo g˶ CKS> H$aoc,
Á¶m~Ôc Vw‘Mo ‘V^oX hmoVo. 165 Am{U VmoM Amho, Á¶mZo ¶m ^yVcmda Vwåhmcm
(BVam§Mo) dmag ~Z{dco Am{U Vw‘À¶mn¡H$s H$mhtZm BVam§nojm loð> XOm© ¶mgmR>r àXmZ
Ho$cm H$s, ˶mZo Oo H$mhr Vwåhmcm {Xcoco Amho ˶mÛmao ˶mcm Vw‘Mr narjm KoVm ¶mdr.
Am{U Vw‘Mm nmcZH$Vm© IamoIa {ejm H$aʶmV erK« Amho. Am{U Vmo {ZpíMVM
A{Ve¶ j‘merc d X¶miy Amho.
gyah-07. Ac-Amamµ’$
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Acr’$0 cm‘0 ‘r‘0 gm°X0 2 hm (A„mhMm) J«§W Amho, Omo Vw‘À¶mH$S>o àH$Q>
H$aʶmV Amcocm Amho. (Va AmVm) Vw‘À¶m ‘ZmV ¶m g§~§YmZo H$moU˶mhr àH$mao e§H$m
CX²^dy Z¶o. (hm J«§W AemgmR>r àH$Q> H$aʶmV Amcm Amho) H$s, Vwåhr ¶mÛmao cmoH$m§Zm
gmdY H$am. Am{U (hm J«§W) lÕmd§Vm§gmR>r AmR>dUna CnXoe (reminder) Amho. 3
Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘À¶mH$S>o Oo nmR>{dʶmV Amco Amho, ˶mMo AZwgaU H$am.
Am{U ˶mÀ¶mì¶{V[aº$ Xþgè¶m H$moUmcmhr nmcZhma (protector) ‘mZyZ ˶mMo
AZwgaU H$ê$ ZH$m. nU Vwåhr Iyn H$‘r CnXoe J«hU H$aVm! 4 Am{U {H$VrVar
({dÐmohr) dñ˶m§Zm Amåhr Zï> H$ê$Z Q>mH$co. Am‘Mr {ejm ˶m§À¶mda amÌrÀ¶m doir
qH$dm XþnmaÀ¶m doir MmcyZ Amcr, Ooìhm Vo Amam‘ H$arV hmoVo. 5 Am{U Ooìhm
Am‘Mr {ejm ˶m§À¶mda MmcyZ Amcr, Voìhm Vo ¶mì¶{V[aº$ Aݶ H$mhrM ~mocy eH$co
Zmhr H$s, IamoIa Amåhr nmnr hmoVmo! 6 (Am{U ݶm¶mÀ¶m {Xder) Amåhr ˶m cmoH$m§Zm
Adí¶ Om~ {dMmaUma AmhmoV, Á¶m§À¶mH$S>o Am‘Mm g§Xoe nmR>{dʶmV Amcm hmoVm.
Am{U Amåhr g§XoedmhH$m§Zm (n¡J§~am§Zm) XoIrc {ZpíMVnUo Om~ {dMmaUma AmhmoV. 7
Am{U Voìhm Amåhr Am‘À¶m kmZmZo ˶m§Zm ˶m§Mr H¥$˶o H$WZ H$ê$, H$maU Amåhr
gyah-07. Ac-Amamµ’$ 147
˶m§À¶mnmgyZ H$Yrhr Xÿa ZìhVmo. (J¡ahOa ZìhVmo). 8 Am{U ˶m {Xder g˶mMoM
nmaS>o OS> Agoc. (Am{U) ˶mdoir Á¶m§Mo nmaS>o OS> Agoc VoM (cmoH$) ¶e àmá
H$aUmao R>aVrc. 9 CcQ>njr Á¶m§Mo nmaS>o hcHo$ Agoc, Va hoM Vo cmoH$ AgVrc
Á¶m§Zr ñdV:Mo OrdZ dm¶m Kmc{dco. (˶m§Mr Aer AdñWm ¶mgmR>r Pmcr), H$maU
˶m§Zr OmUyZ~wOyZ Am‘À¶m g§Xoem§Zm ZmH$maco.
10
(cmoH$m§Zmo!) AmåhrM Vwåhmcm ^yVcmda OmJm {Xcr. {OWo (Am‘À¶m H¥$noZo)
Vw‘À¶mgmR>r OrdZXm¶r ì¶dñWm (Life Support System) ñWm{nV Ho$cr. nU
Vwåhmcm ¶mMr ’$maM H$‘r OmU Amho. (åhUyZ Vwåhr ’$ma H$‘r Am^ma ‘mZUmao
AmhmV). 11 Am{U AmåhrM Vwåhmcm {Z‘m©U Ho$co Am{U ‘J Amåhr Vwåhmcm AmH$ma
{Xcm (shaped). Z§Va Amåhr ñdJ©XÿVm§Zm åhQ>co, "AmX‘nwT>o ZV‘ñVH$ ìhm' Am{U
Vo gd© ˶mÀ¶m nwT>o ZV‘ñVH$ Pmco, nU Bãcrg (Satan) gmoSy>Z, Vmo ZV‘ñVH$
hmoUmè¶m§‘ܶo gm‘rc Pmcm Zmhr. 12 Am{U A„mhZo åhQ>co, "‘r Vwcm AmXoe {Xcocm
AgVmZm H$moU˶m Jmoï>rZo Vwcm ZV‘ñVH$ hmoʶmnmgyZ amoIco?' ˶mda Bãcrg åhUmcm,
"‘r ˶mÀ¶mnojm loð> Amho. Vy ‘cm A¾rnmgyZ {Z‘m©U Ho$co Amhog, Va AmX‘cm
‘mVrnmgyZ {Z‘m©U Ho$co Amhog.' 13 (A„mhZo) åhQ>co, "¶oWyZ Imcr CVa. Vy ‘JéarMo
àXe©Z H$amdog, Aer hr OmJm Zmhr. ¶oWyZ MmcVm hmo! IamoIa Vy ZrM (con-
temptible) Amhog!' 14 Voìhm g¡VmZ åhUmcm, "Á¶m {Xder gd© cmoH$ CR>{dco
OmVrc (nwZéËWmZmMm {Xdg) ˶m {Xdgmn¶ªV ‘cm Cg§V Xo.' 15 Am{U A„mhZo CÎma
{Xco, "Vwcm Cg§V XoʶmV Amcr!' 16 Voìhm g¡VmZ åhUmcm, "AmVm Ooìhm Vy ‘cm
Zï>àm¶ R>adcoco Amhog (åhUOo ‘mPo ~a~mX hmoUo AmVm AQ>i Amho) Va ‘rhr Vw¶m
gai ‘mJm©V ˶m§À¶mgmR>r AS>ga {Z‘m©U H$aoZ. (åhUOo ˶m§Zm gai ‘mJm©nmgyZ Xÿa
gmaʶmgmR>r ˶mda X~m Yê$Z ~goZ) 17 Am{U {ZpíMVM ‘r ˶m§À¶m g‘moê$Z,
˶m§À¶m ‘mJyZ Am{U Ë`m§À`m COì¶m d S>mì¶m ~mOyZo (AMmZH$nUo) ˶m§À¶mda
MmcyZ ¶oB©Z. Am{U ˶m§À¶mV Vwcm ~hþg§»¶ cmoH$ H¥$Vk Zgë¶mMoM AmT>ioc. 18
(Am{U A„mhZo) åhQ>co, "MmcVm hmo `oWyZ, hmH$cyZ cmdcoë¶m Am{U {VañH¥$V Aem
(g¡VmZm)! ˶m§À¶mn¡H$s Oo H$moUr VwPo AZwgaU H$aVrc Va ‘r Vwåhm§ gdmªZr ZaH$ ^ê$Z
Q>mH$sZ.'
(Q>rn: hm g¡VmZ (satan) åhUOo ^yV, {nemM dJ¡ao H$mhr ZgyZ ‘mZdmà‘mUoM, nU
‘mZdmgmR>r AÑí¶ Agcocr A„mhMr EH$ {Z{‘©Vr, "{OÞ' n¡H$s Amho. {OÞm§‘ܶo
gXmMmar d XþamMmar XmoÝhr àH$maMo {OÞ AmhoV. XþamMmar {OÞ g¡VmZmMo gmWrXma
148 Hw$amU
AmhoV, ˶m§Mm boss åhUOo hm g¡VmZ (Bãcrg) hmo¶. hm g¡VmZ d ˶mMo gmWrXma
‘mZdmcm ~hH$mdʶmMo gmV˶nyd©H$ à¶ËZ H$arV AgVmV; ¶m Nw>ß¶m eÌy§nmgyZ gmdY
amhʶmgmR>r Hw$amUmV ‘mZdmcm nwÝhm-nwÝhm gm§JʶmV Amco Amho.)
19
Am{U (A„mh) AmX‘cm åhUmcm, "ho AmX‘ Vy Am{U VwPr nËZr ¶m ~mJoV
amhm Am{U hdo VoWyZ Vwåhmcm nm{hOo Vo Im, ‘mÌ ¶m EH$m d¥jmÀ¶m {ZH$Q> {’$aHy$ ZH$m,
AݶWm Vwåhr XþamMmar cmoH$m§n¡H$s ìhmc.' 20 nU Z§Va g¡VmZmZo ˶m§Zm ‘mohmV Q>mH$co,
¶mgmR>r H$s, ˶m§Mr c‚mmñWmZo, Or ˶m§À¶mnmgyZ cn{dcr Jocr hmoVr (åhUOo ˶m§Zm
˶m§Mr OmUrdM ZìhVr), ˶m§À¶mda CKS> H$aVm ¶mdr, Vmo (g¡VmZ) ˶m§Zm åhUmcm,
"Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo Vwåhmcm ¶m d¥jmnmgyZ Ho$di ¶mgmR>r ‘ZmB© Ho$cr Amho H$s,
Vwåhr XmoKo ñdJ©XÿVm§à‘mUo (angels) hmoD$ Z¶o qH$dm Vwåhmcm A‘aËd(hr) àmá hmoD$
Z¶o.' 21 Am{U (˶m T>m|Jr) g¡VmZmZo ˶m§Zm enW KoD$Z gm§{JVco H$s, ‘r Vw‘Mm
(Iam) {hVqMVH$ Amho.
22
AemàH$mao ˶mZo (‘moR>çm) YyV©nUo ˶m§Zm MwH$sMo nmD$c Q>mH$ʶmg àd¥Îm Ho$co.
Am{U Ooìhm ˶m XmoKm§Zr d¥jmÀ¶m ’$imMr Md MmIcr, Voìhm (cJoM) ˶m§À¶m
c‚mmñWmZm§Mr ˶m§Zm OmUrd Pmcr (d) ˶m Jmoï>r ˶m§À¶mda CKS> Pmë¶m, Vo ~mJoVrc
nmZo KoD$Z Amnë¶m (c‚mmñWmZm§da) PmHy$ cmJco. (Voìhm) ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z
hmH$ Amcr, (Vmo ˶m§Zm åhUmcm), "‘r Vwåhmcm ˶m d¥jmH$S>o (Omʶmg) ‘ZmB© Ho$cr
ZìhVr H$m? Am{U Vwåhmcm Ago åhQ>co ZìhVo H$m H$s, g¡VmZ hm Vw‘Mm CKS> eÌy
Amho? (Vmo eÌy{edm¶ Xþgam H$moUrM Zmhr) 23 (˶mda) ˶m XmoKm§Zr CÎma {Xco, "ho
Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Amåhr ñdV:da (’$ma ‘moR>m) A˶mMma H$ê$Z ~gcmo AmhmoV
Am{U Vy Oa Amåhmcm j‘m Ho$cr Zmhrg Am{U Am‘À¶mda X¶m XmIdcr Zmhrg Va
IamoIa Am‘Mm gd©Zme hmoB©c.' 24 A„mhZo åhQ>co, "CVam ¶oWyZ Imcr! (¶m
~mJoVyZ) Am{U (¶oWyZnyT>o) Vwåhr (n¥Ïdrda) EH$‘oH$m§Mo eÌy Agmc. Am{U {d{eï>
H$mimn¶ªV Vw‘À¶mgmR>r ^yVcmda dmñVì¶mMo {R>H$mU d H$mhr H$mi (OrdZmVrc
Jmoï>tMm) Cn^moJ H$aVm ¶oUma Amho.' 25 (A„mhZo åhQ>co), "¶mM ^yVcmda Vwåhr
(AmVm) OrdZ ì¶VrV H$amc Am{U ¶oWoM Vwåhr ‘aU ¶oB©c Am{U (nwZéËWmZmÀ¶m
{Xder) ¶oWyZM Vwåhmcm CR>{dʶmV ¶oB©c.'
26
ho AmX‘À¶m ‘wcm§Zmo! Amåhr Vwåhmcm nmofmI àXmZ Ho$cm (åhUOo dóo
~Z{dʶmMo Vwåhmcm kmZ {Xco) åhUOo ˶mÛmao Vwåhr Amncr c‚mmñWmZo PmH$mdrV d
Vo nmhUmè¶m S>moù¶m§Zmhr gw§Xa {Xgmdo. nU gXmMaUr d¥ÎmrMm (A§JrH$ma) hoM gdm}Îm‘
gyah-07. Ac-Amamµ’$ 149
dó Amho. hr IyU A„mhÀ¶m IwUm§n¡H$s EH$ Amho. ¶mgmR>r H$s, cmoH$m§Zr ¶mnmgyZ YS>m
¿¶mdm. 27 ho AmX‘À¶m ‘wcm§Zmo! Ago hmoD$ Z¶o H$s, g¡VmZmZo Vw‘Mr (nwÝhm) VerM
’$gdUyH$ H$amdr Á¶mà‘mUo ˶mZo Vw‘À¶m AmB©d{S>cm§Zm ñdJm©VyZ ~mhoa H$mT>co hmoVo
Am{U ˶m§Zm (EH$‘oH$m§Mr) c‚mmñWmZo XmIdʶmgmR>r {ddó ìhm¶cm cmdco hmoVo. Vmo
Am{U ˶mMo gmWrXma Vwåhmcm VoWyZ nmhVmV, OoWyZ Vwåhr ˶m§Zm nmhÿ eH$V Zmhr.
Amåhr g¡VmZm§Zm ˶m cmoH$m§Mo {‘Ì ~Zdco Amho, Oo lÕmd§V ZmhrV. 28 Am{U Ooìhm
Vo {Zc©‚mVoMo EImXo H¥$˶ H$aVmV, Voìhm Vo åhUVmV, "Amåhr Am‘À¶m nyd©Om§Zm Ago
H$aVmZm nm{hco Amho. Am{U A„mhZoM Amåhmcm Ago H$aʶmMr Amkm Ho$cocr Amho.'
(˶m§Zm) gm§Jm, "A„mh H$Yrhr AnH¥$Ë`o H$aʶmMr Amkm XoV Zmhr. Vwåhr A„mh{df¶r
Aem Jmoï>tMm g§~§Y OmoS>Vm H$m, Á¶mMo Vwåhmcm ‘wirM kmZ Zmhr?' 29 (n¡J§~a!
˶m§Zm) gm§Jm, "‘m¶m nmcZH$˶m©Zo ݶm¶mZo dmJʶmMr Amkm Ho$cr Amho; à˶oH$
doiog Am{U à˶oH$ {R>H$mUr àmW©Zm H$arV AgVmZm (Z‘mµO nT>VmZm) Amnco Mohao
(nyU© cj H|${ÐV H$ê$Z) ˶mÀ¶mH$S>oM didm. Am{U Y‘m©À¶m ~m~VrV nyU© g‘n©U^md
~miJyZ ˶mMmM Ymdm H$am. Á¶mà‘mUo ˶mZo Vwåhmcm n{hë¶m doiog {Z‘m©U Ho$co,
˶mMà‘mUo Vwåhmcm Xþgè¶m doioghr {Z‘m©U H$aʶmV ¶oB©c, (åhUOo ‘¥Ë¶yZ§Va nwÝhm
{Od§V Ho$co OmB©c).' 30 (Vw‘À¶mn¡H$s) H$mhr cmoH$m§Zm ˶mZo gÝ‘mJ© XmIdcm Amho.
Va H$mhr§gmR>r gÝ‘mJm©nmgyZ ^Q>H$Uo AQ>i R>aco, (˶m§À¶m H$‘mB©nmoQ>r). ˶m§Zr A„mhcm
gmoSy>Z g¡VmZm§Mr Amnco {‘Ì åhUyZ {ZdS> Ho$cr. Am{U (Vo) g‘OVmV H$s, AmnU
gÝ‘mJm©da AmhmoV.
31
ho AmX‘À¶m ‘wcm§Zmo! Z‘mµOmÀ`m à˶oH$ doir C{MVàH$mao dó YmaU H$am
Am{U (Z§Va ‘wº$nUo) Im d ß¶m, nU Anì¶¶ (waste) H$ê$ ZH$m. {ZpíMVM
A„mhcm Anì¶¶ H$aUmao (cmoH$) (A{O~mV) {à¶ ZmhrV. 32 (n¡J§~a! ˶m§Zm) gm§Jm,
"A„mhZo Amnë¶m ^º$m§gmR>r {Z‘m©U Ho$coë¶m emo^oÀ¶m dñVy§Zm, VgoM CXa{Zdm©hmÀ¶m
ñdÀN> ewÕ dñVy§Zm {Z{fÕ R>adUmam H$moU Amho?' (˶m§Zm) gm§Jm, "¶m gd© (Mm§Jë¶m)
dñVy ¶m OJmVrc OrdZmVhr lÕmd§Vm§gmR>r (d¡Y) AmhoV Am{U ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV
Va Ho$di ˶m§À¶mgmR>rM AgVrc.' AemàH$mao Amåhr Am‘Mo g§Xoe kmZ AgUmè¶m
cmoH$m§gmR>r ñnï> H$ê$Z gm§JV AmhmoV. 33 (˶m§Zm) gm§Jm, "‘m¶m nmcZH$˶m©Zo Va
Ho$di {Zc©‚mVoÀ¶m Jmoï>r (H¥$˶o) H$aʶmg ‘ZmB© Ho$cr Amho, ‘J ˶m Jmoï>r (Vr H¥$˶o)
Iwcr AgmoV dm Nw>nr, VgoM (gd© àH$maMr) nmnH¥$˶o d (EImÚmMm) Aݶm¶mZo N>i
Am{U A„mhZo H$moUVohr à‘mU (nwamdm) nmR>{dcoco ZgVmZm ˶mÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ
150 Hw$amU
BVam§Zm XoʶmÀ¶m H¥$˶mcm, Am{U Aem Jmoï>tMm g§~§Y Vwåhr A„mher OmoS>mdm, Á¶mMo
Vwåhmcm H$mhrhr kmZ Zmhr. (¶m gd© Jmoï>r ham‘ AmhoV, {Z{fÕ AmhoV).'
34
à˶oH$ OZg‘yhmgmR>r EH$ AdYr {ZpíMV Amho. Am{U Ooìhm ˶m§À¶m AdYrMm
(eodQ>) ¶oB©c, Voìhm Vo EH$m jUmZohr ‘mJo amhÿ eH$Uma ZmhrV qH$dm nwT>ohr OmD$
eH$Uma ZmhrV. 35 ho AmX‘À¶m ‘wcm§Zmo! Oa Vw‘À¶mH$S>o Vw‘À¶m‘YyZM n¡J§~a
¶oVrc, Oo Vwåhmcm ‘mPo g§Xoe EoH$dVrc Va Oo H$moUr ‘mPo ^¶ ~miJVrc d
ñdV:‘ܶo gwYmaUm H$ê$Z KoVrc Va ˶m§Zm (‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV) H$moUVohr ^¶
nmoMUma Zmhr, Am{U Vo (H$Yr) Xþ:Irhr hmoUma ZmhrV. 36 Am{U Oo cmoH$ Am‘À¶m
g§Xoem§Zm ImoQ>o R>adVrc Am{U ‘JéarZo ˶m§H$S>o nmR> {’$adVrc Va AgoM cmoH$
ZaH$mÀ¶m AmJrMo {Zdmgr ~ZVrc, Vo H$m¶‘ VoWoM amhVrc. 37 Va ‘J ˶m
‘mUgmnojm A{YH$ Xþï> H$moU Agy eH$Vmo, Omo A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r aMyZ
gm§JVmo. qH$dm ˶mÀ¶m g§Xoem§Zm ImoQ>o R>a{dVmo. ˶m§À¶mgmR>r (¶m OJmV) Omo H$mhr
dmQ>m {ZpíMV Pmcocm Amho, Vmo ˶m§Zm {‘iV amhrc, ¶oWnmdoVmo H$s, Am‘Mo XÿV ˶m§Mo
àmU H$mT>ʶmgmR>r ˶m§À¶mH$S>o ¶oVrc Voìhm Vo (‘¥Ë¶wXÿV) ˶m§Zm {dMmaVrc, "A„mhcm
gmoSy>Z Á¶m§Mm Vwåhr Ymdm H$arV hmoVm Vo (AmVm) H$moR>o AmhoV?' (˶mda) Vo
(AnamYr) CÎma XoVrc, "Vo Am‘À¶mgmR>r AmVm hancoco AmhoV.' Am{U Vo
ñdV:À¶mM{déÕ Aer gmj XoVrc H$s, Vo g˶ ZmH$maUmao lÕmhrZM AmhoV.
38
˶mda A„mh åhUoc, "gm‘rc ìhm ˶m {OÞ Am{U ‘mZdmÀ¶m g‘yhmV Oo
Vw‘À¶m AmYr ZaH$mÀ¶m AmJrV à{dï> Pmco.' H$moUVmhr g‘yh Ooìhm ZaH$mV àdoe
H$aoc Va Vmo Amnë¶m gmo~VÀ¶m g‘yhmMr {Z^©Ëg©Zm H$aoc (Am{U) Ooìhm Vo gd© {VWo
EH$Ì Amcoco AgVrc, Voìhm gdm©V eodQ>r àdoe Ho$coë¶m g‘yhmVrc cmoH$ ˶m§À¶mAmYr
àdoe Ho$coë¶m~Ôc åhUVrc, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! hoM Vo (cmoH$) AmhoV, Á¶m§Zr
Amåhmcm gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa Zoco, Va Vy ¶m§Zm AmJrMr XþßnQ> {ejm H$a.' ˶mda A„mh
åhUoc, "(AmVm) gdmªgmR>rM XþßnQ> {ejm Amho, nU Vwåhmcm Vgo àVrV hmoV Zmhr.'
39
Am{U ˶m§À¶mn¡H$s (˶mV) AmYr Jococo Amnë¶m Z§Va Amcoë¶m§Zm åhUVrc,
"Am‘À¶mnojm Vwåhr H$moU˶mhr àH$mao loð> Zmhr, Voìhm AmVm MmIm {ejoMr JmoS>r,
Amnë¶m Ho$coë¶m H$‘mB©nmoQ>r.'
40
Á¶m cmoH$m§Zr Am‘À¶m g§Xoem§Zm ImoQ>o R>a{dco Am{U (‘moR>çm) {VañH$mamZo
˶mH$S>o nmR> {’$a{dcr, {ZpíMVM ˶m§À¶mgmR>r AmH$memMr Xmao H$Xm{n CKS>cr OmUma
ZmhrV, Am{U ˶m§Zm ñdJm©V àdoe {‘iUma Zmhr, Omon¶ªV C§Q> gwB©À¶m {N>ÐmVyZ nma
gyah-07. Ac-Amamµ’$ 151
OmV Zmhr. (åhUOo ˶m§Zm ñdJm©V àdoe {‘iUo AJXr Ae³¶ Amho). Am{U
Anamܶm§Zm Amåhr AemM àH$mao ‘mo~Xcm XoV AgVmo. 41 ˶m§À¶mgmR>r ZaH$mMoM
A§Wê$U Agoc Am{U dê$Z ˶mMoM (AmJrMoM) nm§Kê$U Agoc. Am{U AemM àH$mao
Aݶm¶r cmoH$m§Zm Amåhr ‘mo~Xcm XoVmo. 42 nU Á¶m§Zr lÕoMm A§JrH$ma Ho$cm, d
gËH$‘} Ho$cr, (Am{U) Amåhr H$moUmdahr ˶mÀ¶m j‘Vonojm OmñV ^ma Q>mH$V Zmhr.
hoM cmoH$ ñdJm©V dmñVì¶ H$aUmao AmhoV. Vo VoWoM H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. 43 Am{U
Amåhr ˶m§À¶m ‘Zm§‘ܶo Omo H$mhr (EH$ Xwgè`mà{V) Ûof^md (qH$dm AZw{MV {dMma)
AgVrc, Vo H$mTy>Z Q>mHy$, ˶m§À¶m ImcyZ (at their feet) (nmʶmMo Z¶Zaå¶) àdmh
dmhV AgVrc, Am{U Vo åhUVrc, "gd© ñVwVrMm A{YH$mar A„mh Amho, Á¶mZo
Amåhmcm gÝ‘mJ© XmIdyZ BWn¶ªV nmohmoM{dco. Oa A„mhZo Amåhmcm gai ‘mJ©
XmI{dcm ZgVm Va Amåhmcm ‘mJ©Xe©Z àmá hmoD$ eH$co ZgVo. Am‘À¶m nmcZH$˶m©Mo
n¡J§~a IamoIa g˶mMm (g§Xoe) KoD$Z Amco hmoVo.' Am{U EH$ nwH$mam H$ê$Z ˶m§Zm
gm§JʶmV ¶oB©c, "hm Amho ñdJ©, Á¶mMo dmag Vwåhmcm R>a{dʶmV Amco Amho, Vwåhr
Ho$coë¶m H$‘mªÀ¶m ‘mo~Xë¶mV.'
44
Am{U ñdJm©Mo {Zdmgr, ZaH$dmgr¶m§Zm hmH$ XoD$Z åhUVrc H$s, Am‘À¶m
nmcZH$˶m©Zo Amåhmcm Oo dMZ {Xco hmoVo, Vo (AmVm) Am‘À¶mgmR>r à˶jmV Amco
Amho. Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo Vwåhmcm {Xcoco dMZhr à˶jmV Amco Amho H$m? Vo
(ZaH$dmgr) CÎma XoVrc, "hmo¶'. ‘J ˶m§À¶m Xaå¶mZ EH$ nwH$mam H$aUmam, nwH$mam
H$ê$Z gm§Jco H$s, A„mhH$Sy>Z {Y¸$ma Amho XþamMmar cmoH$m§da. 45 Oo cmoH$m§Zm A„mhÀ¶m
‘mJm©nmgyZ amoIV AgV Am{U ˶mV (H$mhr) dmH$S>onUm H$mT>ʶmgmR>r à¶ËZ H$arV
4 6
AgV Am{U Vo ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmcm ZmH$marV AgV.
Am{U ˶m XmoKm§À¶m‘ܶo (åhUOo ñdJ© Am{U ZaH$ ¶m§À¶m‘ܶo) EH$ (C§M) {d^mOH$
(Amamµ’$) Agoc Am{U ˶mda H$mhr ‘mUgo AgVrc, Or gdmªZm ˶m§À¶m IwUm§Zr
AmoiIV AgVrc Am{U Vr ñdJm©Vrc cmoH$m§Zm nwH$mam H$ê$Z gm§JVrc H$s, Vw‘À¶mda
em§Vr hmodmo! ˶m§Zr AÚmn ñdJm©V àdoe Ho$cocm Zgoc, nU ˶mV àdoe H$aʶmMr
Anojm ~miJyZ AgVrc. 47 Am{U Ooìhm ˶m§À¶m ZOam ZaH$dmgr cmoH$m§H$S>o diVrc,
Voìhm Vo åhUVrc, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Amåhmcm ¶m A˶mMmar cmoH$m§V gm‘rc
H$ê$ ZH$mog.' 48 Am{U ˶m C§Mmda Agcoco cmoH$ ˶m cmoH$m§Zm hmH$ ‘maVrc, Á¶m§Zm
Vo ˶m§À¶m IwUm§Zr AmoiIyZ KoVrc, Vo (Amam’$dmco) åhUVrc, "Vw‘Mm OZg‘wXm¶
Vw‘À¶m H$m‘r Amcm Zmhr, Zm Vw‘Mm ImoQ>m A{^‘mZ (AmO) Vw‘À¶m H$m‘r Amcm. 49
152 Hw$amU
hoM Vo cmoH$ AmhoV H$m, Á¶m§À¶m{df¶r Vwåhr enWm KoD$Z gm§JV hmoVm H$s, ˶m§Zm
A„mh Amnë¶m H¥$noZo H$Yrhr CnH¥$V H$aUma Zmhr.' (nU AmO ˶m§Zm gm§{JVco Joco
H$s), ñdJm©V àdoe H$am, ({VWo) Vwåhmcm H$moUVohr ^¶ nmoMUma Zmhr, Zm Vwåhr {VWo
H$Yr Xþ:Ir hmoUma.
50
Am{U ZaH$dmgr ñdJ©{Zdmgr¶m§Zm hmH$ ‘mê$Z åhUVrc, "H$mhr nmUr qH$dm
A„mhZo (ñdJm©V {Zdm©hmgmR>r) Vwåhmcm Oo H$mhr {Xco Amho, ˶m‘Yrc H$mhrVar
Amåhmcm Úm.' ˶mda ñdJ©{Zdmgr CÎma XoVrc, "¶m XmoÝhr dñVy A„mhZo g˶
ZmH$maUmè¶m cmoH$m§da {Z{fÕ R>adcoë¶m AmhoV.' 51 (˶m§À¶mgmR>r) Á¶m§Zr Amnë¶m
Y‘m©cm H$a‘UwH$sMm d IoimMm {df¶ ~Zdcm hmoVm d Á¶m§Zm (¶m) OJmVrc OrdZmZo
Ymo³¶mV Q>mH$co hmoVo. (A„mh åhUoc) "Va AmO Amåhrhr ˶m§Zm {dgê$Z OmD$, Ogo
Vo ¶m (’¡$gë¶mÀ¶m) {XdgmÀ¶m ^oQ>rg {dgaco Am{U Am‘À¶m g§Xoem§Zm ZmH$marV
am{hco.'
52
Am{U Amåhr {ZpíMVM ˶m§Zm EH$ Agm J«W§ àXmZ Ho$cm Amho d ˶mV Amåhr
kmZmÀ¶m AmYmao g{dñVa dU©Z Ho$coco Amho d Vmo (J«W§ ) lÕm R>do Umè¶m cmoH$m§gmR>r
‘mJ©Xe©Z d H¥$nm Amho. 53 Vo (AlÕmd§V cmoH$) ˶m‘ܶo {Xcocm Bemam à˶jmV ¶oʶmMr
àVrjm H$arV AmhoV H$s H$m¶? Á¶m {Xder Vmo (Bemam) à˶jmV ¶oBc © ˶m {Xder, nydu
Á¶m§Zm ˶mMm {dga nS>cm hmoVm, Vo åhUVrc, "Am‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoco n¡J~§ a
IamoIa g˶mMm g§Xeo KoD$Z Amco hmoV,o Va AmVm Amåhmcm Am‘Mr ‘ܶñWr H$aUmao H$moUr
‘ܶñW cm^Vrc H$m? qH$dm Amåhmcm OJmV naV nmR>dUo e³¶ Amho H$m, åhUOo Amåhr
nydu Or (dmB©Q>) H¥$˶o H$arV hmoVmo, ˶mnojm doJir H¥$˶o Amåhmcm H$aVm ¶mdr?' ˶m§Zr
IamoIaM ñdV:À¶m {OdmMo ZwH$gmZ H$ê$Z KoVco Amho Am{U Á¶m ImoQ>çm Jmoï>r ˶m§Zr
aMë¶m hmo˶m, (AmVm) ˶m§À¶mnmgyZ Zmhrem Pmcoë¶m AmhoV.
54
Vw‘Mm nmcZH$Vm© A„mh Amho (¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr), Á¶mZo ghm {XdgmV
(åhUOo ghm H$mcI§S>mV) AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Mr {Z{‘©Vr Ho$cr. ‘J Vmo qghmgZmda
{damO‘mZ Pmcm. Vmo amÌrZo {Xdgmcm PmHy$Z Q>mH$Vmo, (Vo) EH$‘oH$mÀ¶m ‘mJo doJmZo ¶oV
AgVmV. Am{U ˶mZo gy¶© d M§Ð Am{U Vmao {Z‘m©U Ho$co. gd© ˶mÀ¶m AmkoÀ¶m
AYrZ AmhoV. cjmV R>odm, (gd©) ˶mMrM {Z{‘©Vr Amho. Am{U (gdmªda) AmXoe
˶mMmM AgUma Amho. ’$ma g‘¥Õemcr Amho A„mh, Omo gd© OJm§Mm nmcZH$Vm©
Amho. 55 A{Ve¶ crZVoZo Am{U JwánUo (AmËå¶mÀ¶m AmdmOmZo) Amnë¶m
nmcZH$˶m©g‘moa {dZdUr H$am. {ZpíMVM ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmao cmoH$ ˶mcm {à¶
gyah-07. Ac-Amamµ’$ 153
ZmhrV. 56 Am{U gwì¶dñWm Agcoë¶m ^yVcmda CËnmV ‘mOdy ZH$m. Am{U ‘ZmV
^¶ d Amem R>odyZ ˶mMmM Ymdm H$am. {ZpíMVM A„mhMr H¥$nm gËH$‘} H$aUmè¶m
cmoH$m§À¶m Zoh‘r g‘rn Amho.
57
Am{U Vmo A„mh Amho, Omo Amnë¶m H¥$noAmYr ew^dmVm© åhUyZ (‘mog‘r) dmao
nmR>drV AgVmo Am{U Ooìhm ho dmao Amnë¶mgmo~V (nmʶmZo ^acoc)o T>J KoD$Z ¶oVmV,
Voìhm Amåhr ˶m T>Jm§Zm ‘¥V O{‘ZrÀ`m {XeoZo didVmo. ‘J ˶mÛmao Amåhr O{‘Zrda
nmʶmMm dfm©d H$aVmo. Am{U ˶mnmgyZ Amåhr gd© àH$maMr ’$io {Z‘m©U H$aVmo. AJXr
AemM àH$mao Amåhr ‘¥Vm§Zm {Od§V H$ê$Z ~mhoa H$mTy>. H$Xm{MV Vwåhr (¶m {ZarjUmnmgyZ)
YS>m ¿¶mdm, (hr Anojm). 58 Or O‘rZ Mm§Jcr Amho, {VMo (^anya) nrH$ {VÀ¶m
nmcZH$˶m©À¶m AmkoZo ¶oV.o Va CcQ>njr Or O‘rZ {ZH¥$ï> Amho {VÀ¶m‘ܶo Xþgao H$mhr Zmhr
Va ’$º$ {Zén`moJr Ago nrH$ ¶oV.o AemàH$mao Amåhr Am‘À¶m g§Xeo m§Mo {d{dY n¡cy ñnï>
H$ê$Z XmIdV AgVmo, (˶m§À¶m ^ë¶mgmR>r) Oo Am^ma 춺$ H$aUmao AmhoV.
59
Amåhr "Zyh' cm ˶mÀ¶m cmoH$m§H$S>o nmR>dco, Am{U Vmo åhUmcm, "ho ‘m¶m
g‘mO~m§Ydm§Zmo! Ho$di A„mhMr CnmgZm H$am, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrhr Vw‘À¶mgmR>r
CnmgZo¶mo½¶ Zmhr. ‘cm Vw‘À¶m ~m~VrV ˶m ^¶§H$a {XdgmÀ¶m {ejoMr {^Vr
dmQ>Vo.' 60 ˶mÀ¶m g‘mOmVrc à‘wIm§Zr åhQ>co, "Amåhr Va nmhV AmhmoV H$s, Vy
CKS>nUo dmQ> MwH$cocm Amhog.' 61 (˶mda) Zyh åhUmcm, "‘m¶m g‘mO ~m§Ydm§Zmo!
‘r dmQ> MwH$cocmo Zmhr, ‘r Va g§nyU© {dídmÀ¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z nmR>{dʶmV Amcocm
EH$ g§XoedmhH$ Amho. 62 ‘r ‘m¶m nmcZH$˶m©Mo g§Xoe Vw‘À¶mn¶ªV nmoMdrV Amho,
Am{U ‘r Vw‘Mm {hVqMVH$ Amho. H$maU A„mhH$Sy>Z ‘cm Aem (Jmoï>r) ‘mhrV
Pmcoë¶m AmhoV, Á¶m Vwåhmcm ‘mhrV ZmhrV. 63 Vwåhmcm ¶mMo Zdc dmQ>Vo H$m H$s,
Vw‘À¶m‘YrcM EH$m 춺$sÛmao Vw‘À¶mH$S>o Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mo g§Xoe ¶mdoV, ¶mgmR>r
H$s, ˶mÛmao ˶mZo Vwåhmcm gmdY H$amdo, Am{U Vwåhr A„mhMo ^¶ ~miJmdo, Am{U
Vw‘À¶mda (˶mMr) H¥$nm ìhmdr. (¶mVrc H$moUVrhr Jmoï> AmíM¶© dmQ>ʶmgmaIr
Zmhr).' 64 nU ˶m§Zr ˶mcm ImoQ>o R>adco, åhUyZ Amåhr ˶mg Am{U Zm¡Ho$V
˶mÀ¶m~amo~a Agcoë¶m cmoH$m§Zm dmMdco. Am{U Á¶m§Zr Am‘À¶m g§Xoem§Zm ImoQ>o
R>a{dco hmoVo, ˶m§Zm Amåhr ~wS>dco; IamoIa Vo Am§Yio cmoH$ hmoVo.
65
Am{U "AmX' (¶m O‘mVrH$S>o) Amåhr ˶m§Mm ^mD$ hÿX ¶mg nmR>dco. Vmo
åhUmcm, "ho ‘m¶m cmoH$m§Zmo! Ho$di A„mhMrM CnmgZm H$am, ˶mÀ¶m{edm¶ Vw‘Mm
H$moUrhr Cnmñ¶ Zmhr, Va ‘J Vwåhr A„mhMo ^¶ ~miJV Zmhr H$m? 66 ˶mÀ¶m
154 Hw$amU
cmoH$m§Vrc g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma XoUmè¶m à‘wIm§Zr åhQ>co, "Amåhr Va Vwcm ‘yI©
Agë¶mMo nmhV AmhmoV. Am{U Amåhmcm (Agohr) dmQ>Vo H$s, Vy ImoQ>maS>m Amhog.'
67
(˶mda) hÿX åhUmcm, "ho ‘m¶m g‘mO~m§Ydm§Zmo! ‘m¶m‘ܶo H$gcmhr ‘yI©nUm
Zmhr. CcQ> ‘r Va g§nyU© {dídmÀ¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcocm g§XoedmhH$ (n¡J§~a)
Amho. 68 ‘r ‘m¶m nmcZH$˶m©Mo g§Xoe Vw‘À¶mn¶ªV nmoMdrV Amho. Am{U ‘r Vw‘Mm
Iam d àm‘m{UH$ {hVqMVH$ Amho. 69 Vwåhmcm ¶m Jmoï>rMo AmíM¶© dmQ>Vo H$m H$s,
Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘À¶m‘YrcM EH$m 춺$sÛmao Vw‘À¶mH$S>o EH$ CnXoe Amcm
Amho ¶mgmR>r H$s, (˶m CnXoemÛmao) ˶mZo Vwåhmcm gmdY H$amdo. Am{U (Vr doi)
AmR>dm, Ooìhm ˶mZo Vwåhmcm ZyhÀ¶m cmoH$m§Z§Va CÎmam{YH$mar ~Zdco. Am{U Vwåhmcm
O~aXñV emar[aH$ ~i àXmZ Ho$co. Va Vwåhr A„mhÀ¶m H¥$nmàgmXm§Mo (blessings)
ñ‘aU H$am åhUOo Vw‘Mo ^co hmoB©c.'
70
hÿXÀ¶m cmoH$m§Zr åhQ>co, "Vy Am‘À¶mH$S>o Ho$di ¶mgmR>rM Amcm Amhog H$m
H$s, Amåhr Ho$di A„mhMrM CnmgZm H$amdr Am{U Am‘Mo dmS>dS>rc Á¶m§Mr
CnmgZm H$arV AgV, ˶m§Zm gmoSy>Z Úmdo? Á¶m ({ejoMr) Y‘H$s Vy Amåhmcm XoVmog,
Vr ({ejm) Am‘À¶mH$S>o KoD$Z ¶o, Oa Vy Vw¶m (~mocʶmV) Iam Amhog Va.' 71
(˶mda) hÿX åhUmcm, "Vwåhr AmYrM Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z {Y¸$mamZo Am{U
g§VmnmZo doT>co Jococo AmhmV. Vwåhr ˶m (nmoH$i) Zmdm§À¶m ~m~VrV ‘m¶mer {ddmX
KmcV AmhmV H$m, Or Zmdo Vwåhr Am{U Vw‘À¶m dmS>d{S>cm§Zr R>odcr AmhoV d
Á¶m§À¶mg§~§YmV A„mhZo H$moUVohr à‘mU nmR>dcoco Zmhr? Va ‘J àVrjm H$am, ‘rhr
Vw‘À¶m~amo~a àVrjm H$arV Amho.' 72 ‘J Amåhr Am‘À¶m H¥$noZo hÿXcm d ˶mÀ¶m~amo~a
Agcoë¶m cmoH$m§Zm dmMdco Am{U ˶m§Zm g‘yi Zï> H$ê$Z Q>mH$co Oo Am‘À¶m g§Xoem§Zm
ImoQ>o R>adrV hmoVo Am{U Vo {dídmg R>odUmao (cmoH$) ZìhVo.
73
Am{U g‘yX (ZmdmÀ¶m O‘mVrH$S>o) Amåhr ˶m§Mm ^mD$ gmcohcm nmR>dco. Vmo
åhUmcm, "ho ‘m¶m g‘mO~m§Ydm§Zmo! Ho$di A„mhMrM CnmgZm H$am, ˶mÀ¶m{edm¶
Xþgam Vw‘Mm H$moUrhr Cnmñ¶ Zmhr. AmVm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘À¶mH$S>o g˶mMo
ñnï> à‘mU Amcoco Amho. hr A„mhMr gm§S>Ur (she-camel) Vw‘À¶mgmR>r EH$ IyU
(sign) Amho. Va A„mhÀ¶m O{‘Zrda MaʶmgmR>r {Vcm gmoSy>Z Úm. {Vcm H$gcrhr
BOm nmoMdy ZH$m, AݶWm Vwåhmcm ’$ma ‘moR>çm {ejocm gm‘moao Omdo cmJoc.' 74 Am{U
AmR>dm, Ooìhm ˶mZo Vwåhmcm "AmX' ¶m (O‘mVr) Z§Va ˶m§Mo CÎmam{YH$mar ~Z{dco.
Am{U (¶m) n¥Ïdrda Vwåhmcm dg{dco, Vwåhr {VÀ¶m ‘¡XmZmda ñdV:gmR>r ‘hmc C^o
gyah-07. Ac-Amamµ’$ 155
H$aVm Am{U nd©Vm§Zm H$moê$Z ˶mV Kao ~Z{dVm. Va A„mhÀ¶m H¥$nmàgmXm§Mo (bless-
ings) ñ‘aU H$am Am{U O{‘Zrda CËnmV ‘mOdy ZH$m.
75
nU ˶mÀ¶m O‘mVrVrc J{d©ð> à‘wI, ˶m lX²Ymd§Vm§Zm åhUmco Oo (g‘mOmV)
Xþ~©c ‘mZco Om¶Mo, "gmcoh, Amnë¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcocm n¡J§~a Agoc Agm
{dídmg (IamoIa) Vwåhmcm dmQ>Vmo H$m?' ˶m§Zr CÎma {Xco, "Á¶m g§Xoemgh ˶m§Zm
nmR>{dʶmV Amco Amho ˶mda Amåhr {ZpíMVnUo {dídmg R>odVmo.' 76 (˶mda) Vo
J{d©ð> cmoH$ åhUmco, "(nU) Amåhr Va (Vmo g§Xoe) ZmH$maV AmhmoV, Á¶mda Vwåhr
{dídmg R>odVm.' 77 Am{U ‘J ˶m§Zr (H«y$a[a˶m) ˶m gm§S>UrMr H$Îmc Ho$cr Am{U
‘moR>çm ‘JéarZo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m AmXoemcm AmìhmZ {Xco. åhUmco, "ho
gmcoh, Vy Oa IamoIaM n¡J§~a Agerc Va Vy Á¶m ({ejo)Mr Amåhmcm Y‘H$s XoV
hmoVmg, Vr ({ejm) Am‘À¶mda KoD$Z ¶o.' 78 ˶mZ§Va (AMmZH$) ^yH§$nmMo g§H$Q>
˶m§À¶mda MmcyZ Amco, Am{U Vo (˶m gH$mir) Amnë¶m Kam§V nmcWo nSy>Z am{hco.
79
Am{U (n¡J§~a) gmcoh, Ago åhUV ˶m§À¶mnmgyZ Xÿa {ZKyZ Jocm H$s, ‘m¶m
g‘mO ~m§Ydm§Zmo! ‘r ‘m¶m nmcZH$˶m©Mm g§Xoe Vw‘À¶mn¶ªV nmoM{dcm Amho. Am{U
Vw‘Mo (Iyn Iyn) {hV qM{Vco, nU (Vwåhr cmoH$ Ago AmhmV H$s), Vwåhr {hVqMVH$m§Zm
ng§V H$arV Zmhr.
80
Am{U (AmR>dm) Ooìhm Amåhr (n¡J§~a) cyVcm nmR>{dco, Voìhm Vmo Amnë¶m
cmoH$m§Zm åhUmcm, "OJmV Vw‘À¶mnydu H$moUrhr Ho$co Zmhr, Ago {VañH$aUr¶ H¥$˶
Vwåhr H$arV AmhmV? 81 Vwåhr {ó¶m§Zm gmoSy>Z nwéfm§H$S>o H$m‘dmgZoÀ¶m nyVugmR>r
OmVm. (EdT>oM) Zìho Va, Vwåhr gd© àH$maÀ¶m ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmao cmoH$ AmhmV.'
82
nU ˶mÀ¶m cmoH$m§Zr ¶m {edm¶ Xþgao CÎma {Xco Zmhr, (åhUmco), "¶m§Zm (Amnë¶m)
dñVrVyZ ~mhoa hmH$cyZ cmdm, ho ñdV:cm ‘moR>o n{dÌ g‘OV AmhoV.' 83 eodQ>r
Amåhr "cyV' cm Am{U ˶mÀ¶m Hw$Qw>§~mVrc gdmªZm dmMdco, ’$º$ ˶mÀ¶m nËZrcm
gmoSy>Z. Vr ‘mJo amhUmè¶m§n¡H$s hmoVr. 84 Am{U Amåhr ({dZmeH$mar) nmdgmMm
˶m§À¶mda dfm©d Ho$cm, Va nmhm, nmnr cmoH$m§Mm eodQ>r A§V H$gm Pmcm!
85
Am{U ‘{X¶Z (ZmdmÀ¶m O‘mVrH$S>o) Amåhr ˶m§Mm ^mD$ ewEo~ ¶m (n¡J§~amcm)
nmR>{dco, Vmo åhUmcm, "ho ‘m¶m cmoH$m§Zmo! ’$º$ A„mhMr CnmgZm H$am, ˶mÀ¶m{edm¶
Vw‘Mm Xþgam H$moUrhr Cnmñ¶ Zmhr. AmVm Vw‘À¶mH$S>o Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z g˶mMo
ñnï> à‘mU Amcoco Amho. Va Vwåhr (Vw‘À¶m gd© ì¶dhmamV) dOZ Am{U ‘mn
(AJXr) ~amo~a Úm. Am{U cmoH$m§Zm Úmd¶mÀ¶m (˶m§À¶m h¸$m§À¶m) dñVy‘§ YyZ H$moUVmhr
156 Hw$amU
^mJ ˶m§Zm H$‘r H$ê$Z XoD$ ZH$m. Am{U YaVrda AamOH$Vm ngady ZH$m, Ooìhm H$s,
BWo gd© gwì¶dñWm àñWm{nV H$aʶmV Amcocr Amho. ho (gd© CnXoe) Vw‘À¶m {hVmMo
AmhoV, Oa Vwåhr gƒo lÕmd§V Agmc. 86 Am{U lÕmd§Vm§Zm ^¶^rV H$aʶmÀ¶m
hoVyZo Am{U ˶m§Zm A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ Xÿa ZoʶmgmR>r VgoM A„mhÀ¶m ‘mJm©V
dmH$S>onUm H$mT>ʶmgmR>r añ˶m§da X~m Yê$Z ~gy ZH$m, (Q>nyZ ~gy ZH$m). Am{U (Vr
doi) AmR>dm Ooìhm Vwåhr (’$ma) Aën (g§»¶oV) hmoVm. Am{U (H$emàH$mao) ˶mZo
Vw‘À¶m g§»¶oV dmT> Ho$cr. Am{U g‘OyZ ¿¶m H$s, Á¶m§Zr CËnmV KS>dyZ AmUcm,
˶m§Mm eodQ> H$gm Pmcm! 87 Am{U Oa Vw‘À¶m‘ܶo EImXm JQ> Agm Agoc H$s,
Á¶mMm ‘m¶m~amo~a Oo g§Xoe nmR>dʶmV Amco Amho, ˶mda {dídmg Amho Am{U
EImXm JQ> ˶mda {dídmg R>odV Zmhr. Va A„mh Am‘À¶m Xaå¶mZ {ZU©¶ H$arn¶ªV
Yra Yam. Am{U Vmo gdm©V loð> {ZU©¶ H$aUmam Amho.'
88
˶mÀ¶m g‘mOmVrc à‘wI, Oo CÕQ> hmoVo, åhUmco, "ho ewEo~ Vwcm Am{U
Vw¶m~amo~a Agcoë¶m lÕmd§Vm§Zm Amåhr {ZpíMVnUo Am‘À¶m dñVrVyZ ~mhoa KmcdyZ
XoD$. qH$dm Vwcm Am‘À¶m Y‘m©V naV ¶mdo cmJoc.' ˶mda ewEo~ åhUmcm, "Amåhmcm
Vw‘À¶m Y‘m©Mm {VQ>H$mam Agcm Var XoIrc (Amåhr ˶mV naV ¶mdo) H$m? 89 Amåhr
AmVm Vw‘À¶m ‘mJm©da naV Amcmo Va Amåhr A„mh{déÕ (OmUyZ~wOyZ) ImoQ>çm Jmoï>r
aMUmao R>ê$, Ooìhm H$s, A„mhZo Amåhmcm (˶m ImoQ>çm Jmoï>tnmgyZ) ‘wº$s {Xcr.
Amåhr (AmVm) ˶m ‘mJmªda naVmdo, hr H$ënZmhr H$adV Zmhr, nU Am‘À¶m
nmcZH$˶m© A„mhMrM Ver BÀN>m Pmë¶mg (Jmoï> doJir Amho). à˶oH$ dñVycm
Am‘À¶m nmcZH$˶m©À¶m kmZmZo doT>coco Amho. Amåhr Am‘À¶m nmcZH$˶m©da {dídmg
R>odVmo. ho à^y! g˶ CKS> H$ê$Z Am‘À¶m d Am‘À¶m cmoH$m§Xaå¶mZ (Vy) {ZU©¶ H$a.
Am{U Vy gdm©V loð> {ZU©¶ H$aUmam Amhog.' 90 ˶mÀ¶m O‘mVrVrc à‘wI Oo g˶
ZmH$maʶmda R>m‘ hmoVo, åhUmco, "Oa Vwåhr ewEo~Mo AZwgaU H$amc Va Vwåhr {ZpíMVM
Zme nmdmc.' 91 ˶mZ§Va (eodQ>r) Vo ^yH§$nmÀ`m VmdS>rV gmnS>co. (Am{U Ooìhm)
gH$mi Pmcr Vo Amnë¶m Kam§V nmc϶m AdñWoV nS>coco hmoVo. 92 Á¶m§Zr ewEo~cm
ImoQ>o R>a{dco hmoVo, (˶m§Mr Aer AdñWm Pmcr) H$s, OUy H$mhr Vo VoWo H$Yr dmñVì¶
H$arVM ZìhVo. Á¶m§Zr ewEo~cm ImoQ>o R>a{dco VoM (eodQ>r) gd© J‘mdUmao (losers)
~Zco. 93 Am{U ewE~o Ago åhUV ˶m§À¶mnmgyZ Xÿa {ZKyZ Jocm, "‘m¶m g‘mO~m§Ydm§Zmo!
‘r ‘m¶m nmcZH$˶m©Mo g§Xoe Vw‘À¶mn¶ªV nmoMdco Amho. Am{U nyU© H$iH$irZo
Vwåhmcm CnXoe Ho$cm Amho, (AemàH$mao J§^raVmnyd©H$ ‘r ‘mPr O~m~Xmar nyU© Ho$cocr
gyah-07. Ac-Amamµ’$ 157
Amho). Va AmVm ‘r ˶m cmoH$m§~Ôc H$emcm emoH$ H$ê$ Á¶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg
ZH$ma {Xcm?'
94
Ooìhmhr Amåhr H$moU˶mhr dñVrV EImXm n¡J§~a nmR>{dcm, ˶m dñVrVrc
cmoH$m§Zm Amåhr H$ï> Am{U {dnÎmrZo J«mgyZ Q>mH$co, ¶m hoVyZo H$s, ˶m§Zr {dZ‘« hmoD$Z
(A„mhg‘moa) eaU ¶mdo. 95 Am{U ‘J Amåhr ˶m§À¶m dmB©Q> pñWVrcm gwpñWVrV
n[ad{V©V Ho$co, Á¶mÛmao ˶m§Mr ’$ma ^a^amQ> Pmcr d Vo åhUy cmJco, "Aem àH$maMr
gwI-Xþ:Io Am‘À¶m dmS>d{S>cm§À`m XoIrc dmQ>çmcm Amcr hmoVr.' ‘J Amåhr
˶m§À¶m AMmZH$ ‘wg³¶m Amdië¶m. Am{U ¶mMr ˶m§Zm (Oamerhr) H$ënZm ZìhVr.
96
Am{U ˶m dñ˶m§‘Yrc cmoH$m§Zr Oa lÕoMm A§JrH$ma Ho$cm AgVm Am{U (A„mhMo)
^¶ ~miJco AgVo, Va Amåhr {ZpíMVM AmH$me d YaVrVyZ ˶m§À¶mda H¥$nmdfm©d
Ho$cm AgVm (Am{U Am‘À¶m H¥$nmàgmXm§Mr Xmao ˶m§À¶mgmR>r Iwcr Ho$cr AgVr),
na§Vw ˶m§Zr g˶ ZmH$maco, åhUyZ Amåhr ˶m§Zm ˶m§À¶m H$‘mB©À¶m ‘mo~Xë¶mV ’¡$cmda
KoVco. 97 ¶m dñ˶m§Vrc cmoH$ ¶mnmgyZ ñdV:cm gwa{jV g‘OVmV H$m H$s, Am‘Mr
{ejm amÌrÀ¶m doir ˶m§À¶mda MmcyZ ¶oD$ eH$Vo, Ooìhm Vo Pmoncoco AgVrc. 98
qH$dm Vo ¶mnmgyZ (ñdV:cm) gwa{jV g‘OVmV H$m, (åhUOo Vo Ago g‘OyZ AmhoV
H$m) H$s, Am‘À¶m {ejoMo (g§H$Q>) ˶m§À¶mda ^a{Xdgm ¶oD$ eH$V Zmhr, Ooìhm Vo
IoiV AgVrc. (åhUOo ˶m§Zr ñdV:cm H$Yrhr gwa{jV g‘Oy Z¶o). 99 Va ho cmoH$
A„mhÀ¶m ¶w³Ë¶m§nmgyZ ñdV:cm gwa{jV g‘OVmV H$m? A„mhÀ¶m ¶w³Ë¶m§nmgyZ VoM
cmoH$ ñdV:cm gwa{jV g‘OVmV, Oo ~a~mX hmoUmao AmhoV.
100
˶m cmoH$m§Zm H$mhr ~moY cm^cm Zmhr H$m, Oo nydu hmoD$Z Jocoë¶m cmoH$m§À¶m
OmJr O{‘ZrMo dmag ~Zco H$s, Amåhr BpÀN>co Va ˶m§À¶m nmnm§À¶m {ejonmoQ>r Amåhr
˶m§Zm VmdS>rV KoD$, nU Amåhr ˶m§À¶m öX¶mMr H$dmS>o AemàH$mao ~§X H$ê$ eH$Vmo,
Á¶m‘wio ˶m§Zm ‘mJ©Xe©ZmMo ~moc EoHy$ ¶oUma ZmhrV. 101 (nyduÀ¶m) ¶m Aem H$mhr
dñ˶m hmo˶m, Á¶m§Mo d¥Îmm§V (stories) Amåhr Vwåhmcm EoH$drV AmhmoV. ˶m§Mo n¡J§~a
g˶mMo gd© ñnï> à‘mU KoD$Z ˶m§À¶mH$S>o Amco hmoVo, nU Á¶mcm ˶m§Zr EH$Xm ImoQ>o
R>a{dco hmoVo, ˶mda Vo (H$Yrhr) {dídmg R>odUmao ZìhVo. AemàH$mao A„mh A{dídmg
XmIdUmè¶m§À¶m öX¶mMr H$dmS>o (g˶mgmR>r) ~§X (seal) H$ê$Z Q>mH$Vmo. (åhUOo
˶mZ§Va ˶m§À¶m öX¶mV "g˶' H$Yr XmIc hmoV Zmhr). 102 Am{U Amåhmcm
˶m§À¶mn¡H$s ~hþVoH$ Amnë¶m dm¶Úmer B‘mZ Z amIUmaoM AmT>ico AmhoV. VgoM
~hþVoH$ Amkm ^§J H$aUmao ({dÐmohr) Agë¶mMoM AmT>ico AmhoV.
158 Hw$amU
103
Am{U ˶m§À¶mZ§Va Amåhr ‘ygmcm Am‘Mo g§Xe o XoD$Z {’$aAm¡Z (˶m H$mimVrc
amOm) d ˶mMo gaXma ¶m§À¶mH$S>o nmR>{dco. nU ˶m§Zr (Am‘À¶m g§Xoem§Zm) OmUyZ~wOyZ
ZH$ma {Xcm. Va nmhm, ¶m CnÐdr cmoH$m§Mm eodQ> H$gm Pmcm. 104 ‘ygm åhUmcm, "ho
{’$aAm¡Z! ‘r g‘ñV {dídmÀ¶m nmcZH$˶m©Mm g§XoedmhH$ (messenger) åhUyZ
Amcmo Amho. 105 ‘cm A„mh{df¶r g˶m{edm¶ Aݶ H$mhr ~mocUo e³¶M Zmhr. ‘r
Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘À¶mH$S>o ñnï> à‘mU KoD$Z Amcmo Amho. Va Vy ~Zr BòmB©c
(¶m O‘mVrcm) ‘m¶m gmo~V OmD$ Xo.'
(Q>rn: {’$aAm¡ZZo ~Zr BòmB©c ZmdmÀ¶m O‘mVrcm nyU©nUo Jwcm‘ ~ZdyZ R>odcoco hmoVo.)
106
˶mda {’$aAm¡Z (amOm) åhUmcm, "Vy (EImXo) g§Ho$V{MÝh (sign) KoD$Z
Amcm Amhog. Am{U Vy Oa g˶dMZr Amhog Va Vo (Am‘À¶mg‘moa) àñVwV H$a.'
107
(n¡J§~a) ‘ygmZo Amncr cmR>r O{‘Zrda Q>mH$cr, Am{U nmhmdo Va H$m¶ Vr
(cmR>r) gmnmÀ¶m ê$nmV àH$Q> Pmcr. 108 Am{U ˶mZo Amncm hmV ~mhoa H$mT>cm Va
nmhUmè¶m§Zm Vmo A{Ve¶ MH$MH$sV (shining) {Xgy cmJcm. 109 {’$aAm¡ZÀ¶m
O‘mVrÀ¶m à‘wIm§Zr (åhUOo gaXmam§Zr) åhQ>co H$s, hm ’$ma Hw$ec OmXÿJma Amho. 110
Vmo Vwåhmcm Vw‘À¶m Xoem~mhoa KmcdyZ cmdy BpÀN>Vmo, ({’$aAm¡ZZo Amnë¶m gaXmam§Zm
åhQ>co) "Va (¶m~Ôc) AmVm Vw‘Mo H$m¶ ‘V Amho?' 111 Vo åhUmco, "‘ygmcm Am{U
˶mÀ¶m ^mdmcm WmoS>m doi g§Yr Úmdr Am{U gd© eham§V Xd§S>rdmco nmR>dmdoV. 112
˶m§Zr gd© nma§JV OmXÿJmam§Zm Vw‘À¶mH$S>o KoD$Z ¶mdo.'
113
Am{U Vo (gd©) OmXÿJma {’$aAm¡ZH$S>o Amco Am{U åhUmco, "Amåhr ¶eñdr
Pmcmo Va Amåhmcm ~jrg {‘iUma Zm?' 114 (˶mda) {’$aAm¡Z åhUmcm, "hmo Adí¶
{‘ioc Am{U VgoM Vwåhmcm ‘m¶m {ZH$Q>dVu`m§‘Ü`ohr ñWmZ {‘ioc.' 115 OmXÿJma
åhUmco, "ho ‘ygm! EH$Va Vy (VwPr cmR>r) àW‘ ’o$H$erc H$s, Amåhr (àW‘) ’o$H$mdo.'
116
‘ygmZo åhQ>c,o "VwåhrM (AmYr) ’o$H$m.' Am{U Ooìhm ˶m§Zr Amnë¶m (Xmoè¶m d
cmR>çm) ’o$H$ë¶m, Voìhm ˶m§Zr cmoH$m§À¶m S>mù
o ¶m§Zm ^wai nmS>cr. Am{U ˶m§Zr cmoH$m§Zm
^¶M{H$V Ho$co d OmXÿMm ’$ma ‘moR>m Ioi gmXa Ho$cm. 117 Am{U Amåhr ‘ygmcm
(Am‘À¶mH$Sy>Z) àoaUm XoD$Z åhQ>c,o "VwPr cmR>r Imcr ’o$H$,' Am{U Voìhm nmhmdo Va
H$m¶? ˶m§Zr gm|J H$ê$Z Cä¶m Ho$coë¶m Jmoï>r, {VZo {JiyZ Q>mH$ë¶m. 118 AemàH$mao g˶
à~i R>aco (g˶mMm {dO¶ Pmcm) Am{U ˶m§Zr Oo H$mhr ~Z{dco hmoV,o Vo gd© g§nïw >mV
Amco. 119 AemàH$mao {’$aAm¡Z Am{U ˶mMr ‘mUgo (nyUn© Uo) nam^yV d An‘m{ZV
Pmcr. 120 Am{U OmXÿJma (cJoM) ZV‘ñVH$ Pmco. 121 Am{U åhUmco, "Amåhr
gyah-07. Ac-Amamµ’$ 159
(AmVm) g‘ñV {dídmÀ¶m nmcZH$˶m©da {dídmg R>do Umao ~Zcmo AmhmoV. 122 ‘ygm d
hmê$ZÀ¶m nmcZH$˶m©da.'
123
(ho gd© nmhÿZ) {’$aAm¡Z åhUmcm, "‘r Vwåhmcm nadmZJr XoʶmnyduM Vwåhr
˶mÀ¶mda {dídmg 춺$ H$arV AmhmV, hm Z¸$sM (Vwåhr gdmªZr) aMcocm H$Q> Amho,
(Vmo H$Q>) ¶m ehamV Vwåhr ¶m hoVyZo aMcm Amho H$s, ¶mVrc a{hdmem§Zm ¶oWyZ ~mhoa
Kmcdmdo. nU Vwåhmcm (¶mMm n[aUm‘) cdH$aM {XgyZ ¶oB©c. 124 ‘r {ZpíMVnUo
Vw‘Mo hmV Am{U nm¶ {déÕ ~mOy§Zr H$mnyZ Q>mH$sZ, (åhUOo COdm hmV Va S>mdm
nm¶), ˶mZ§Va Vwåhm gdmªZm EH${ÌV gwimda MT>drZ.' 125 ˶m§Zr CÎma {Xco, "Va ‘J
Amåhr {ZpíMVM Am‘À¶m nmcZH$˶m©H$S>o naV OmD$.' 126 (ho {’$aAm¡Z!) Vy Am‘À¶mda
Ho$di ¶mM H$maUmdê$Z gyS> CJdy BpÀN>Vmog H$s, Am‘À¶m nmcZH$˶m©Mo g§Xoe Ooìhm
Am‘À¶mg‘moa Amco, Voìhm ˶mMm Amåhr ñdrH$ma Ho$cm. ho à^y! Amåhmcm Y¡¶©
(ghZeº$s) àXmZ H$a Am{U Amåhmcm Vwcm eaU Amcoë¶m pñWVrVM ‘aU ¶oD$ Xo.
127
{’$aAm¡ZÀ¶m O‘mVrVrc gaXma (à‘wI) ({’$aAm¡Zcm) åhUmco, "Vy ‘ygm
Am{U ˶mÀ¶m cmoH$m§Zm amÁ¶mV AZmMma ‘mO{dʶmgmR>r, Am{U Vy d Vw¶m Cnmñ¶m§nmgyZ
(Vw¶m cmoH$m§Zm) Xÿa H$aʶmgmR>r, ‘moH$mQ> gmoSy>Z XoUma Amhog H$s H$m¶?' (˶mda)
{’$aAm¡Z åhUmcm, "Amåhr (‘ygmÀ¶m O‘mVrVrc) nwÌm§Mr h˶m H$ê$ Am{U ˶m§À¶m
{ó`m§Zm {Od§V R>ody. Am{U Amåhmcm ˶m§À¶mda nyU© gm‘϶© àmá Amho.' 128 ‘ygm
Amnë¶m cmoH$m§Zm åhUmcm, "A„mhH$S>o gmhmæ¶mMr ¶mMZm H$am Am{U Y¡¶© ~miJm,
g§nyU© O‘rZ A„mhMrM Amho, Vmo Amnë¶m ^º$m§n¡H$s BpÀN>Vmo ˶mg {VMm dmag
~ZdVmo. Am{U A„mhMo ^¶ ~miJUmè¶m§MoM eodQ>r ^co hmoUma Amho, (^{dî¶
˶m§ZmM Amho).' 129 ‘ygmÀ¶m cmoH$m§Zr (‘ygmcm) åhQ>c,o "Vy Am‘À¶mH$S>o ¶oʶmnydu(hr)
Am‘Mm N>i Ho$cm Jocm, Vy Am‘À¶mH$S>o Amë¶mZ§Vahr (Am‘Mm N>i hmoV Amho).'
‘ygm åhUmcm, "cdH$aM Vw‘Mm nmcZH$Vm© Vw‘À¶m eÌyMm Zm¶ZmQ> H$aoc Am{U
Vwåhmcm O{‘ZrMm dmag ~Zdoc, ‘J nmhrc H$s, Vwåhr H$em àH$maMo H$‘© H$aVm.'
130
Am{U Amåhr {’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§Zm XþîH$mi Am{U ’$im§Mr Q>§MmB© {Z‘m©U
H$ê$Z {ejm {Xcr, åhUOo Á¶m¶moJo ˶m§Zr ~moY ¿¶mdm. 131 nU Ooìhm ˶m§Zm gwImMo
{Xdg ¶oV, Voìhm Vo åhUV H$s, ho Va Am‘Mo h¸$M Amho. Am{U Ooìhm ˶m§À¶mda
EImXo g§H$Q> H$mogiV Ago, Va Vo ˶mg ‘ygm d ˶mÀ¶mgh Agcoë¶m cmoH$m§Mm
Aew^nUm åhUV. Iao Va ˶m§À¶m Aew^nUmMo à¶moOZ A„mhH$S>o Amho, nU
˶m§À¶mn¡H$s AZoH$OU OmUV ZmhrV. 132 Am{U Vo (‘ygmcm) åhUmco, "Am‘À¶mda
160 Hw$amU
142
Am{U Amåhr ‘ygmcm ({gZmB© nd©Vmda) Vrg amÌtMo dMZ {Xco hmoVo, (nU)
˶mV AmUIr XhmMr ^a KmVcr. AemàH$mao ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©Zo Zo‘yZ {Xcocm
H$mcmdYr Mmirg amÌrV nyU© Pmcm. Am{U ‘ygm, Amncm ^mD$ hmê$Zcm åhUmcm,
"(‘m¶m AZwnpñWVrV) ‘m¶m cmoH$m§‘ܶo ‘mPr OmJm Ko, (‘mPo à{V{Z{YËd H$a),
Am{U (˶m§À¶mXaå¶mZ) gwYmaUoMo H$m¶© H$arV amhm, Am{U AZmMma KS>{dUmè¶m§À¶m
‘mJm©Mm Adc§~ H$ê$ ZH$mog.' 143 Am{U Ooìhm ‘ygm ({gZmB© nd©Vmda) Am‘À¶m
{ZYm©[aV Ho$coë¶m doir nmohmoMcm. Am{U ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©Zo ˶mÀ¶mer g§^mfU
Ho$co, Voìhm Vmo åhUmcm, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! Vy ‘cm ñdV:Mo Xe©Z KS>d, åhUOo
‘r Vwcm nmhÿ eHo$Z.' ˶mda (A„mh) åhUmcm, "Vy ‘cm H$Xm{n nmhÿ eH$V Zmhrg,
nU Vy ˶m nd©VmH$S>o nmhm, Vmo Oa Amnë¶m {R>H$mUr pñWa am{hcm VaM, Vy ‘cm nmhÿ
eH$erc.' Ooìhm ˶mMm nmcZH$˶m©Mo {Xì¶ VoO àH$Q> Pmco, Voìhm ˶m nd©VmMo
VwH$S>o-VwH$S>o hmoD$Z YwirV ê$nm§Va Pmco. Am{U (Vo nmhÿZ) ‘ygm ~oewÕ hmoD$Z Imcr
nS>cm. Am{U Ooìhm Vmo ewÕrda Amcm Voìhm åhUmcm, "Agr‘ Amho VwPr ‘{h‘m
(glory), ‘r Vw¶mH$S>o j‘m¶mMZm H$aVmo Am{U Vw¶mda {dídmg R>odUmè¶m cmoH$m§V
‘r (Zoh‘r) gd©àW‘ AgoZ.'
144
(˶mda A„mhZo) åhQ>co, "ho ‘ygm ‘r ‘m¶m g§Xoem§Zr, Oo ‘r Vwcm gmondco
Amho, VgoM ‘r Vw¶mer Ho$coë¶m g§^mfUmÛmao Vwcm gd© cmoH$m§‘ܶo loð>Ëd àXmZ Ho$co
Amho. Va ‘r Vwcm Oo H$mhr {Xcoco Amho, Vo ÑT>Vmnyd©H$ nH$Sy>Z R>od Am{U ‘mPo Am^ma
춺$ H$aUmè¶m cmoH$m§n¡H$s hmo.' 145 Am{U Amåhr ˶mÀ¶mgmR>r coI{ecm§da (on the
tablets) à˶oH$ Jmoï>rMo ñnï>rH$aU d gd© àH$maMo CnXoe, (gd© àH$maMo H$m¶Xo) {chÿZ
{Xco. (Am{U Amåhr åhUmcmo), "Vy (Amnë¶m) nyU© eº$s{Zer ˶m§Zm ÑT>Vmnyd©H$
nH$Sy>Z R>od, Am{U Amnë¶m cmoH$m§Zm Amkm Xo H$s, (˶m§Zr) ¶mÀ¶m CËH¥$ï> AWm©Mo
AZwgaU H$amdo. cdH$aM ‘r Vwcm XþamMmar cmoH$m§Mo {R>H$mU XmIdUma Amho.'
146
Oo cmoH$ AH$maU O{‘Zrda K‘|S>rZo dmJVmV, ˶m cmoH$m§Zm ‘r (cdH$aM)
‘m¶m g§Xeo m§nmgyZ (d§{MV H$ê$Z) Xÿa H$aUma Amho. Am{U Oar ˶m§Zr (g˶ CcJS>Umar)
à˶oH$ IyU nm{hcr, Var Vo ˶mda {dídmg R>odUma ZmhrV. Am{U Oar ˶m§Zr
gXmMaUmMm ‘mJ© nm{hcm, Var ˶mMm Vo Adc§~ H$aUma ZmhrV. nU CcQ>njr ˶m§Zr
Oa MwH$sMm ‘mJ© nm{hcm Va Vo Amncm ‘mJ© åhUyZ ˶mMm (Adí¶) Adc§~ H$aVrc.
˶mMo H$maU Ago H$s, ˶m§Zr Am‘À¶m g§Xoem§Zm ImoQ>o R>a{dco Am{U ˶mH$S>o (nyU©)
Xþc©j H$arV am{hco. 147 Á¶m§Zr Am‘Mo g§Xoe Agcoë¶m IwUm§Zm ImoQ>o R>a{dco, VgoM
162 Hw$amU
A§{V‘ {XZr (Am‘À¶m g‘moa) hOa hmoʶmcmhr ImoQ>o ‘mZco, ˶m§Mr (gd©) H¥$˶o dm¶m
Jocr. Am{U ˶m§Zm VmoM ‘mo~Xcm {‘ioc, Omo Vo H$arV am{hco.
148
Am{U (n¡J~§ a) ‘ygmÀ¶m cmoH$m§Zr ˶mÀ¶m AZwnpñWVrV Amnë¶m Xm{Jݶm§nmgyZ
EH$ dmgê$ Mr AmH¥$Vr V¶ma Ho$cr. (˶mMr Aer g§aMZm Ho$cr H$s), ˶mVyZ (dmam
Joë¶mg) (JmB©-~¡cmÀ¶m) h§~aʶmMm AmdmO ¶oV Ago. ˶m§Zr ho nm{hco Zmhr H$m H$s,
Vmo ˶m§À¶mer Zm ~mocV Amho, Zm ˶m§Zm H$moU˶mhr àH$mao ‘mJ© XmIdrV Amho?
(VargwÕm) ˶m§Zr ˶mcm Cnmñ¶ ‘mZco, Vo ’$maM A˶mMmar cmoH$ hmoVo. 149 Am{U
(Z§Va) Ooìhm Ë`m§Zm níMmÎmmn Pmcm Am{U AmnU IamoIaM MwH$cmo AmhmoV ¶mMr
OmUrd Pmcr, Voìhm Vo åhUmco Oa Am‘À¶m nmcZH$˶m©Zo Am‘À¶mda X¶m XmIdyZ
Amåhmcm ‘m’$ Ho$co Zmhr Va {ZpíMVM Amåhr Zme nmdUma. 150 Am{U Ooìhm n¡J§~a
‘ygm H«$moYrV d Xþ:Ir hmoD$Z Amnë¶m cmoH$m§H$S>o naVcm, Voìhm Vmo åhUmcm, "Vwåhr
‘m¶m AZwnpñWVrV Á¶m ‘mJm©Mm Adc§~ Ho$cm Vmo ’$ma dmB©Q> Amho. Vwåhr Amnë¶m
nmcZH$˶m©À¶m AmXoemMr àVrjm Z H$aVm (ñdV:M ‘mJ© emoYʶmMr) KmB© Ho$cr H$m?'
Am{U ˶mZo ˶m (B©ídar¶ AmXoemÀ¶m) coI{ecm Imcr Q>mHy$Z {Xë¶m Am{U (amJmÀ¶m
^amV) Amnë¶m ^mdmMo Ho$g nH$Sy>Z ñdV:H$S>o IoMy cmJcm. (Voìhm) hmê$Z AmoaS>cm,
"ho ‘m¶m ‘mVoÀ¶m nwÌm! cmoH$m§Zr ‘cm Xþ~©c g‘Oco, Am{U Vo ‘cm R>ma ‘maʶmÀ¶m
~oVmV hmoVo. åhUyZ Vy eÌy§Zm ‘m¶mda hgʶmMr g§Yr XoD$ ZH$mog. Am{U ‘cm
A˶mMmar cmoH$m§‘ܶo gm‘rc H$ê$ ZH$mog.' 151 (˶mda) ‘ygm åhUmcm, "ho ‘m¶m
nmcZH$˶m©! ‘cm Am{U ‘m¶m ^mdmcm j‘m H$a, Am{U Amåhmcm Vw¶m H¥$nmN>ÌmImcr
OmJm Xo Am{U Vy gd© X¶m XmIdUmè¶m§‘ܶo gdm©V OmñV X¶miy Amhog.'
152
Á¶m cmoH$m§Zr dmgamcm Cnmñ¶ ~Zdco Amho, ˶m§À¶mda ˶m§À¶m nmcZH$˶m©Mm
(Adí¶) àH$mon hmoUma Am{U ¶m OJmVrc OrdZmVhr An‘m{ZV hmoUo, ˶m§M§ Zer~
Amho. H$maU ImoQ>çm Jmoï>r aMUmè¶m§Zm Amåhr AerM {ejm H$arV AgVmo. 153 nU
Á¶m§Zm XþîH¥$˶o Ho$ë¶mZ§Va níMmÎmmn Pmcm, ‘J ˶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr. (Va Aem
cmoH$m§À¶m ~m~VrV) VwPm nmcZH$Vm© A˶§V j‘merc d X¶miy Amho.
154
Am{U Ooìhm ‘ygmMm amJ e‘cm, Voìhm ˶mZo ˶m coI{ecm CMcë¶m, Am{U
˶mV Oo H$mhr {c{hcoco hmoVo. ˶mV Aem cmoH$m§gmR>r ‘mJ©Xe©Z Am{U H¥$noMm (g§Xoe)
hmoVm, Oo Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo ^¶ ~miJVmV. 155 Am{U ‘ygmZo Amåhr R>adcoë¶m
({R>H$mUr d) R>adcoë¶m doioda gmo~V KoD$Z OmʶmgmR>r Amnë¶m cmoH$m§n¡H$s gÎma
OUm§Mr {ZdS> Ho$cr. nU Ooìhm O~aXñV ^yH$§ nmZo ˶m§Zm JmR>c,o Voìhm ‘ygmZo (A„mhH$S>)o
gyah-07. Ac-Amamµ’$ 163
àmW©Zm Ho$cr. "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! VwPr BÀN>m AgVr Va ¶mAmYrM ˶m§Zm d ‘cm
Vy Zï> H$ê$ eH$cm AgVm, Am‘À¶mVrc ‘yI© cmoH$m§Zr Oo H$mhr Ho$co, ˶mMr {ejm
åhUyZ, Vy Amåhmcm Zï> H$ê$Z Q>mH$erc H$m? hr Va Vw¶mH$Sy>Z KoVcr OmUmar EH$
narjm Amho, ˶mÛmao Vy BÀN>rc ˶mg Hw$‘mJu cmderc Am{U BÀN>rc ˶mg gÝ‘mJu
cmderc. VyM Am‘Mm ajUH$Vm© Amhog. Va (Vy) Amåhmcm j‘m H$a Am{U Am‘À¶mda
X¶m H$a, H$maU VyM gd©loð> j‘m H$aUmam Amhog. 156 Am{U Vy ¶m OJmV d VgoM
‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OJmVhr Amåhmcm Mm§Jë¶m Jmoï>r àXmZ H$a, (Am‘Mo ^co H$a). Amåhr
(níMmÎmmnX½Y) hmoD$Z Vw¶mH$S>oM dicmo AmhmoV. ˶mda A„mhZo CÎma {Xco, "‘r
Á¶mÀ¶m~Ôc BpÀN>Vmo ˶mÀ¶mdaM ‘mPr {ejm cmXVmo. nU ‘m¶m X¶oMo N>Ì gd©
dñVw‘mÌm§da Amho. Va ‘r (‘mPr H¥$nm) Aem cmoH$m§da {ZpíMV H$arZ, Oo gXmMmamZo
dmJVmV, Am{U XmZH$m¶© H$aVmV (µOH$mV XoVmV) Am{U Am‘À¶m g§Xoem§da {dídmg
R>odVmV.'
157
Am{U Oo cmoH$ (¶m) {Zaja (unlettered) Agcoë¶m n¡J§~amMo AZwgaU
H$aVrc, Á¶mMo dU©Z ˶m§À¶mH$S>o Agcoë¶m Vm¡amV d B§Orc ‘ܶo ˶m§Zm AmT>iyZ
¶oVo. Vmo (n¡J§~a) ˶m§Zm ^co H¥$˶ H$aʶmMm AmXoe XoVmo Am{U dmB©Q> H¥$˶mnmgyZ
˶m§Zm amoIVmo. Am{U Vmo OrdZmon`moJr Mm§Jë¶m dñVy ˶m§À¶mgmR>r d¡Y R>adVmo, Am{U
dmB©Q> dñVy ˶m§À¶mgmR>r {Z{fÕ R>adVmo. (Vmo) Ë`m§À`mda Agcoco AmoPo Xÿa H$aVmo d
AmYr Á¶m ~§YZmV Vo OIS>coco hmoVo, ˶mVyZ ˶m§Zm ‘wº$ H$aVmo. ‘J Oo cmoH$
˶mÀ¶mda {dídmg R>odVrc Am{U ˶mcm (A„mhMm à{V{ZYr åhUyZ) gÝ‘mZ XoVrc
Am{U ˶mMo g‘W©Z H$aVrc d ˶mcm ‘XV H$aVrc Am{U ˶mÀ¶mH$S>o nmR>{dʶmV
Amcoë¶m àH$meÁ¶moVrMo AZwgaU H$aVrc, Va AgoM cmoH$ ¶eñdr hmoUma AmhoV.
158
(ho ‘whå‘X!) Vwåhr Ë`m§Zm gm§Jm, "cmoH$m§Zmo! ‘r g‘ñV
‘mZdOmVrgmR>r A„mhMm n¡J§~a (g§XoedmhH$) Amho, Á¶mMr gÎmm AmH$me
Am{U n¥Ïdrda (gd©Ì) Amho. ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM B©ída Zmhr,
VmoM OrdZ XoVmo Am{U VmoM ‘¥Ë¶y XoVmo. Va (Vwåhr) A„mhda {dídmg
R>odUmao ~Zm Am{U ˶mÀ¶m n¡J§~amda, Omo n¡J§~a Cå‘r (unlettered)
Amho, (Am{U) Omo A„mhda Am{U ˶mÀ¶m dMZm§da {dídmg R>odVmo.
Am{U ˶mMoM (n¡J§~amMoM) AZwgaU H$am, åhUOo Vwåhmcm gÝ‘mJ©
cm^oc.'
164 Hw$amU
(Q>rn: n¡J§~a gmho~m§Zm ’$º$ Ajam§Mo kmZ ZìhVo, nU ˶m§Zm CƒH$moQ>rMo ehmUnU (wisdom)
cm^coco hmoVo. hr Jmoï>XoIrc Vo A„mhMo n¡J§~a AgʶmMm ’$ma X‘Xma nwamdm hmo¶.)
159
Am{U ‘ygmÀ¶m O‘mVr‘ܶo cmoH$m§Mm EH$ JQ> Agmhr Amho Omo (cmoH$m§Zm)
g˶mMm CnXoe H$aVmo Am{U ˶mZwgmaM ݶm¶ H$arV AgVmo.
160
Amåhr ˶m§Mr ~mam O‘mVrV (tribes) {d^mJUr H$ê$Z ˶m§Mo doJdoJio JQ>
~Zdco. Am{U Ooìhm ‘ygmÀ¶m cmoH$m§Zr nmUr ‘m{JVco, Voìhm Amåhr ‘ygmH$S>o g§Xoe
nmR>{dcm H$s, A‘wH$ IS>H$mda Amnë¶m H$mR>rZo àhma H$am. (Ooìhm ‘ygmZo Vgo Ho$co),
Voìhm ˶mVyZ nmʶmMo ~mam òmoV ~mhoa Amco. à˶oH$ g‘yhmZo Amnco nmUr KoʶmMo
{R>H$mU OmUyZ KoVco Am{U Amåhr ˶m§À¶mda T>Jm§Ûmao gmdcr Ho$cr Am{U ˶m§Zm
(ImÚ åhUyZ) ‘Þ d gcdm nmR>dco (Am{U Amåhr åhUmcmo) Im Vo ñdÀN> d ewÕ
nXmW©, Oo Amåhr Vwåhmcm Vw‘À¶m CnOr{dHo$gmR>r {Xcoco Amho. (˶m§Zr Or H$mhr
XþîH¥$˶o Ho$cr ˶mÛmao) ˶m§Zr Am‘Mo H$mhrhr ZwH$gmZ Ho$coco Zmhr, Va Vo ñdV:daM
Aݶm¶ H$arV AgV. 161 Am{U (AmR>dm) Ooìhm ˶m§Zm Ago gm§{JVco Joco H$s, ˶m
dñVrV OmD$Z dmñVì¶ H$am Am{U OoWyZ Vw‘Mr ImʶmMr BÀN>m hmoB©c VoWyZ Im.
Am{U åhUm, "(ho A„mh!) Am‘À¶m nmnmMo AmoPo (Am‘À¶mnmgyZ) Xÿa H$a.' Am{U
{dZ‘« ^mdmZo XadmOmVyZ àdoe H$am. (˶mZ§Va) Amåhr Vw‘À¶m nmnm§Zm ‘m’$ H$ê$Z
Q>mHy$ Am{U Oo ^co H¥$˶ H$aUmao AmhoV, ˶m§Zm A{YH$ àXmZ H$ê$. 162 nU ˶m§À¶mn¡H$s
Oo cmoH$ A˶mMmar H¥$˶ H$aʶmda AmJ«hr hmoVo ˶m§Zr, ˶m§Zm Oo H$mhr gm§{JVco Joco
hmoVo, ˶mcm ~XcyZ doJioM ê$n {Xco. Am{U åhUyZ Amåhr ˶m§À¶m A˶mMmamnm¶r
˶m§À¶mda AmH$memVyZ {ejm nmR>{dcr.
163
Am{U ˶m§Zm ˶m eham~Ôc {dMmam Oo g‘wÐ {H$Zmè¶mda hmoV,o Ooìhm Vo "g~V'
(e{ZdmaÀ¶m {XdgmÀ¶m) {Z¶‘mMo C„§KZ H$arV hmoV.o Ooìhm ‘mgo "g~V'À¶m (sabbath)
{Xder n¥ð>^mJmH$S>o nmʶmda ¶m¶Mr, nU BVa {Xder Ooìhm "g~V' Zgm¶Mm Va Vr
˶m§À¶mOdi ¶oV ZgV. AemàH$mao Amåhr ˶m§Mr narjm KoVcr, H$maU Vo Amkm^§J H$arV
hmoV.o 164 Am{U Ooìhm ˶m§À¶mVrc H$mhr cmoH$m§Zr åhQ>c,o "Vwåhr Aem cmoH$m§Zm H$emcm
CnXoe H$aVm, Á¶m§Zm A„mh Zï> H$aUma Amho qH$dm ^¶§H$a {ejoZo X§{S>V H$aUma Amho?'
Voìhm ˶m (CnXoe H$aUmè¶m gXmMmar cmoH$m§Zr) CÎma {Xco, "(EH$ Va) Vw‘À¶m nmcZH$˶m©g‘moa
Xmof‘wº$ hmoʶmgmR>r Am{U (Xþgam CÔoe Agm) H$s, ˶m§Zr (CnXoe J«hU H$ê$Z) ˶mMo ^¶
~miJmdo.'
165
Am{U Z§Va Ooìhm Vo (AnamYr cmoH$), ˶m gd© CnXoem§Zm {dgê$Z ~gco, Oo
gyah-07. Ac-Amamµ’$ 165
˶m§Zm (Zoh‘r cjmV R>odʶmgmR>r) H$aʶmV Amco hmoVo. Voìhm Amåhr ˶m cmoH$m§Zm
dmM{dco Oo dmB©Q> H¥$˶ H$aUmè¶m§Zm ˶mnmgyZ amoIV AgV.
Am{U Oo cmoH$ A˶mMmar H¥$˶ H$aʶmda AmJ«hr am{hco ˶m§Zm ^¶§H$a {ejoZo
JmR>co. H$maU Vo {dÐmohr cmoH$ hmoVo. 166 Am{U Ooìhm Vo nyU© {eaOmoarZo, VrM H¥$˶o
H$arV am{hco, Á¶mnmgyZ ˶m§Zm ‘ZmB© H$aʶmV Amcr hmoVr. (Voìhm) Amåhr ˶m§Zm
åhUmcmo, "Vwåhr VwÀN> ‘mH$S>o ìhm!'
167
Am{U (Vr doi AmR>dm), Ooìhm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo KmofUm Ho$cr H$s, Vmo
nwZéËWmZmÀ¶m {Xdgmn¶ªV ˶m§À¶mda (åhUOo Á¶y cmoH$m§da) Aem cmoH$m§Zm {Z¶wº$
H$aV amhrc, Oo ˶m§Zm A{Ve¶ ¶mVZm‘¶ Xþ:I XoV amhVrc. {ZpíMVM Vw‘Mm
nmcZH$Vm© {ejm H$aʶmÀ¶m ~m~VrV A{V erK« Amho. Am{U Vmo A{Ve¶ j‘merc d
X¶miy(hr) Amho. 168 Am{U Amåhr ˶m§Zm doJdoJù¶m (AZoH$) g‘yhmV g§nyU©
n¥Ïdrda {dIwê$Z Q>mH$co. ˶m§À¶mV H$mhr cmoH$ gXmMaUr AmhoV Va H$mhr ¶mhÿZ {^Þ
AmhoV. Am{U Amåhr ˶m§Mr narjm KoVcr Mm§Jë¶m Am{U dmB©Q> XmoÝhr àH$maÀ¶m
pñWVrÛmao, åhUOo ˶m§Zr gÝ‘mJm©H$S>o dimdo (hr Anojm).
169
‘J ˶m§À¶mZ§Va Aem XþamMmar {nT>çm (generations) nwT>o Amë¶m, Á¶m
J«§WmÀ¶m dmag ~Zë¶m, (nU) Vo ¶mM OJmÀ¶m jw„H$ Jmoï>tÀ¶m ‘mJo YmdVmV. Am{U
åhUVmV, "Amåhmcm {ZpíMVM j‘màmár hmoUma.' nU Oa AemM VwÀN> ’$m¶ÚmÀ¶m
dñVy ˶m§À¶mg‘moa nwÝhm Amë¶m Va ˶m Vo cJ~JrZo KoD$ cmJVrc. ¶m§À¶mH$Sy>Z
J«§WmÛmao à{Vkm KoʶmV Amcr ZìhVr H$m H$s, ˶m§Zr A„mh{df¶r g˶m{edm¶ Aݶ
H$moUVrhr Jmoï> ~mocy Z¶o? Am{U Oo J«§WmV {c{hcoco Amho. ¶m§Zr (ñdV: nwÝhm-nwÝhm)
Aܶ¶Z Ho$co Zmhr H$m? Am{U (A„mhMo) ^¶ ~miJUmè¶m§gmR>rM ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m
OrdZmV CÎm‘ ñWmZ Amho. ‘J Vwåhr Amnë¶m ~wÕrMm Cn¶moJ H$aUma Zmhr H$m? 170
Am{U Á¶m cmoH$m§Zr (A„mhÀ¶m) J«§WmMm ÑT>Vmnyd©H$ A§JrH$ma Ho$cm d (Oo) {Z˶
àmW©Zm H$aVmV (Z‘mµO nT>VmV). Va Amåhr (Aem) gXmMaUr cmoH$m§Zm ˶m§Mm ‘mo~Xcm
(H$Xm{n) ZmH$maV Zmhr. 171 Am{U Ooìhm ({gZmB©) nd©Vmcm Amåhr ˶m§À¶mda
(åhUOo BòmB©cÀ¶m ‘wcm§da) AemàH$mao CMcyZ Yaco H$s, OUy H$mhr Vmo EH$ ‘§S>n
Amho, Am{U ˶m§Zm dmQy> cmJco H$s, Vmo ˶m§À¶mda H$mogiy eH$Vmo. (Voìhm Amåhr
˶m§Zm åhUmcmo) "nyU© ÑT>VoZo Vo (gd©) nH$Sy>Z R>odm, Oo Amåhr Vwåhmcm {Xcoco Amho.
Am{U ˶mV Oo H$mhr Amho, Vo (Zoh‘r) cjmV R>odm, åhUOo Vwåhr A„mhMr OmU
R>odUmao ~Zmc.'
166 Hw$amU
172
Am{U Ooìhm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo (àW‘ ‘mZd) AmX‘À¶m ‘wcm§À`m nm¶
Am{U H$‘aoÀ¶m ‘Yë¶m ^mJmVyZ ˶m§À¶m g§VVrcm ~mhoa H$mT>co Am{U ˶m§Zm ñdV:~Ôc
gmj Úm¶cm cmdcr. (Voìhm A„mhZo ˶m§Zm {dMmaco). ‘r Vw‘Mm nmcZH$Vm© (sus-
tainer) Zmhr H$m? (˶mda gdmªZr) CÎma {Xco, "hmo¶! ({ZpíMVnUo Vy Am‘Mm
nmcZH$Vm© Amhog) Am{U ¶m Jmoï>rg Amåhr gmjr AmhmoV.' ho (A„mhZo) AemgmR>r
Ho$co H$s, nwZéËWmZmÀ¶m {Xder Vwåhr Ago åhUy Z¶o H$s, Amåhr ¶m{df¶r IamoIa
AZ{^k hmoVmo. 173 qH$dm Vwåhr Ago H$maUhr nwT>o H$ê$ Z¶o H$s, Am‘À¶m nyd©Om§Zr
BVam§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ {Xco Am{U Amåhr ˶m§À¶mZ§Va ˶m§Mo d§eO ~Zcmo
(Am{U ˶m§Mo AZwgaU H$aV am{hcmo) Va Vy Amåhmcm ˶m cmoH$m§À¶m H¥$˶m§nm¶r Zï>
H$ê$Z Q>mH$erc H$s H$m¶, Á¶m§Zr (Vw¶m {df¶r) ImoQ>çm Jmoï>r aMë¶m?
(Q>rn: åhUOo Voìhm Ago Hw$R>cohr H$maU àñVwV H$aVm ¶oUma Zmhr.)
174
Am{U AemàH$mao Amåhr Am‘Mo ho g§Xoe ñnï> H$ê$Z gm§JV AmhmoV. ho
¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr Am‘À¶mH$S>o naV ¶mdo.
175
Am{U ¶m§À¶mg‘moa ˶m ‘mUgmÀ¶m pñWVrMo dU©Z H$am, Á¶mcm Amåhr
Am‘Mo g§Xoe àXmZ Ho$co hmoVo, nU Vmo ˶mnmgyZ Xÿa {ZKyZ Jocm. ‘J g¡VmZ ˶mÀ¶m
‘mJo cmJcm. Am{U Vmo Hw$‘mJu cmJcoë¶m cmoH$m§V gm‘rc Pmcm. 176 Am{U Oa
Amåhr BpÀN>co AgVo Va ˶mcm ˶m g§XoemÛmao AË`wƒ ñWmZ àXmZ Ho$co AgVo. nU
O{‘Zrdarc (åhUOo ¶m OJmVrc BÀN>m-AmH$m§jm§H$So>M) ˶mMm Zoh‘r H$c hmoVm.
Am{U Amnë¶m Xþï>àd¥ÎmrMo ˶mZo AZwgaU Ho$co. åhUyZ ˶mMo CXmhaU ˶m Hw$ͶmgmaIo
Amho; Oa Vwåhr ˶mcm hmH$cyZ cmdco, Var Vmo Or^ ~mhoa H$mTy>Z Ymnm Q>mH$sV AgVmo
Am{U Oa Vwåhr ˶mcm gmoSy>Z {Xco Var XoIrc, Vmo Ymnm Q>mH$sV AgVmo. ˶m cmoH$m§Mr
XoIrc AerM AdñWm Amho, Á¶m§Zr Am‘À¶m g§Xoem§Zm ImoQ>o R>a{dco. Va Vwåhr ˶m§Zm
ho gm§JyZ Q>mH$m, åhUOo ˶m§Zr (¶mÛmao) qMVZ H$amdo. 177 {H$Vr dmB©Q> CXmhaU Amho
˶m cmoH$m§Mo, Oo Am‘À¶m g§Xoem§Zm ImoQ>o R>a{dʶmda AmJ«hr am{hco. (nU) Vo
ñdV:MoM ZwH$gmZ H$arV am{hco. 178 A„mh Á¶mcm ‘mJ© XmI{dVmo, Ho$di ˶mcmM
gÝ‘mJ© àmá hmoVmo. CcQ>njr Á¶m§Zm Vmo ^Q>H$ʶmgmR>r gmoSy>Z XoVmo Va AgoM cmoH$
{d’$c hmoUmao (losers) AmhoV.
179
{OÞ Am{U ‘Zwî`m§n¡H$s ~hþg§»¶ Amåhr ZaH$mgmR>rM {Z‘m©U Ho$co AmhoV.
(åhUOo ˶m§Mm eodQ> ZaH$M Agoc). Á¶m§Zm öX¶ (‘Z) AmhoV nU ˶m§Ûmao ˶m§Zm
g˶mMo AmH$cZ hmoV Zmhr. ˶m§Zm S>moio AmhoV nU ˶m§Ûmao Vo nmhV ZmhrV. ˶m§Zm
gyah-07. Ac-Amamµ’$ 167
KS>oc. Am{U Oa ‘cm AÑí¶mMo (unseen) kmZ AgVo Va ‘r ‘mPo ^anya H$ë¶mU
H$ê$Z KoVco AgVo, Am{U Xþ:Im§Mm ‘cm ñne©hr Pmcm ZgVm. ‘r Va Ho$di gmdY
H$aUmam (warner) Am{U ew^dmVm© XoUmam Amho, ˶m cmoH$m§Zm Oo (‘m¶m åhUʶmda)
{dídmg R>odVrc.'
189
VmoM Amho (A„mh) Á¶mZo Vwåhm gdmªZm EH$m {OdmnmgyZ {Z‘m©U Ho$co Amho
Am{U ˶mnmgyZM ˶mMm OmoS>rXma ~Z{dcm, OoUoH$ê$Z ˶mg {VÀ¶m‘ܶo g§Vmof àmá
ìhmdm. Am{U Ooìhm Vmo (nwéf) {Vcm PmHy$Z Q>mH$Vmo, Voìhm Vr hcHo$go AmoPo YmaU
H$aVo Am{U Vo (AmoPo) KoD$Z Vr {’$aV AgVo. Am{U Ooìhm Vr (J^m©‘wio) AmUIr
OS> hmoVo Voìhm Vo XmoKo (nVr-nËZr) Amncm nmcZH$Vm© Agcoë¶m A„mhH$S>o àmW©Zm
H$ê$ cmJVmV, "Vy Oa Amåhmcm gwÑT> ~mcH$ (child) {Xë¶mg Amåhr VwPo Am^mar
amhÿ.' 190 nU Ooìhm A„mh ˶m§Zm gwÑT> An˶ àXmZ H$aVmo, Voìhm Vo ˶mZo ˶m§Zm Oo
{Xcoco AgVo ˶mÀ¶mg§~§YmV BVam§Zm ˶mMo gh^mJr R>a{dVmV.
(Q>rn: åhUOo ˶m§Zm Vo ~mcH$ àmá hmoʶm‘ܶo, A„mh{edm¶ BVam§Mrhr ^y{‘H$m Amho, Ago ‘mZy
cmJVmV.)
nU Vo Á¶m§Zm ˶mÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ XoVmV. ˶m§À¶mnojm A„mh {H$VrVar loð>
Amho! 191 Vo Aem§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ XoV AmhoV H$m, Oo H$emMrhr {Z{‘©Vr
H$arV ZmhrV? Va (dñVwpñWVr hr Amho H$s), Vo ñdV:M {Z‘m©U Ho$co Jococo AmhoV.
192
Am{U Vo ˶m§Zm H$moUVohr gmhmæ¶ H$aʶmg g‘W© Va ZmhrVM Am{U Vo ñdV:cmhr
gmhmæ¶ H$aʶmg ({VVHo$M) Ag‘W© AmhoV. 193 Am{U Oa Vwåhr ˶m§Zm gÝ‘mJm©H$S>o
¶oʶmMo AmdmhZ H$amc Va Vo Vw‘À¶m AmdmhZmcm à{VgmX XoUma ZmhrV. Vwåhr ˶m§Zm
AmdmhZ H$am qH$dm Jßn amhm (¶m XmoÝhr Jmoï>r AJXr) gma»¶mM AmhoV. (˶mZo H$mhr
’$aH$ nS>Uma Zmhr). 194 Á¶m§Mm Vwåhr A„mhì¶{V[aº$ Ymdm H$aVm, Vo Vw‘À¶mà‘mUoM
{Z‘m©U Ho$co Jococo (˶mMo) Xmg AmhoV. ‘J Vwåhr Vw‘À¶m Xmì¶mV gƒo Agmc Va
˶m§Mm Ymdm H$am (˶m§Zm hmH$ Úm), Am{U ˶m§Zm Vw‘À¶m hmHo$Mo CÎma XoD$ Úm.
195
Á¶m (à{V‘m§Mr (images) A„mhcm gmoSy>Z Vwåhr nyOm H$aVm) ˶m§Zm nm¶
AmhoV H$m, Á¶mÛmao Vo MmcVmV qH$dm ˶m§Zm hmV AmhoV H$m, Á¶mÛmao Vo (H$mhr)
nH$S>VmV qH$dm ˶m§Zm S>moio AmhoV H$m, Á¶mÛmao Vo nmhVmV qH$dm ˶m§Zm H$mZ AmhoV
H$m, Á¶mÛmao Vo EoH$VmV? (n¡J§~a!) (˶m§Zm) gm§Jm, "Vwåhr Á¶m§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo
ñWmZ {Xco Amho, ˶m§Zm ~mocdm, Am{U ‘J Vwåhr gd© OU ‘m¶m{déÕ (dmQ>oc Vr)
e¸$c cT>dm (contrive) Am{U ‘cm ‘wirM gdS> XoD$ ZH$m. 196 {ZpíMVM ‘mPm
gyah-07. Ac-Amamµ’$ 169
ajUH$Vm© (protector) A„mh Amho, Á¶mZo hm J«§W àH$Q> Ho$cm Amho. Am{U VmoM
(Amnë¶m) gXmMmar ^º$m§Mo ajU H$aVmo. 197 Va CcQ>njr Vwåhr ˶mÀ¶mì¶{V[aº$
Á¶m§Mm Ymdm H$aVm (invoke) ˶m§À¶mH$S>o Zm Vwåhmcm ‘XV H$aʶmMo gm‘϶© Amho,
Zm Vo ñdV:Mr ‘XV H$ê$ eH$VmV. 198 Am{U Oa Vwåhr ˶m§Zm gÝ‘mJm©H$S>o ~mocdmc
Va Vo Vw‘Mo åhUUo EoH$Uma ZmhrV. Am{U Vwåhmcm Ago dmQ>Vo (^mg hmoVmo) H$s, Vo
Vw‘À¶mH$S>o Q>H$ cmdyZ nmhV AmhoV, nU dñVwV: Vo H$mhrM nmhV ZmhrV.'
199
(n¡J§~a!) (Vwåhr ˶m§À¶mer) j‘mercVmnyd©H$ ì¶dhma H$am, Am{U ^co
H¥$˶ H$aʶmMr VmH$sX Úm, Am{U Aem cmoH$m§nmgyZ Xÿa amhm, Á¶m§Zr ñdV:cm AkmZr
R>odUoM ng§V Ho$co. 200 Am{U Oa g¡VmZr {dMmamZo Vw‘Mo ‘Z {dM{cV Ho$co Va
A„mhH$S>o eaU ‘mJm, {ZpíMVM Vmo gd© H$mhr EoH$Umam Am{U gd© H$mhr OmUUmam
Amho. 201 Am{U Oo cmoH$ A„mhÀ¶m CnpñWVrMr OmU R>odUmao AmhoV, ˶m§Zm Ooìhm
g¡VmZr {dMmam§Mm ñne© hmoVmo Voìhm Vo Vm~S>Vmo~ gVH©$ hmoVmV, Am{U cJoM ˶m§Mo
S>moio CKS>VmV.
(Q>rn: ˶m§Zm Vm~S>Vmo~ H$iyZ MwH$Vo H$s, hm Vmo g¡VmZ Amho, Omo ˶m§À¶m ‘Zmcm H$cw{fV H$aV Amho.)
202
nU Oo g¡VmZmMo (AZwgaU H$aUmao) ^mD$~§X AmhoV, Vo dm‘‘mJm©H$S>o IoMco
OmVmV. Am{U Vo ˶mV H$gcrhr H$ga ~mH$s R>odV ZmhrV.
203
Am{U (n¡J~§ a!) Ooìhm Vwåhr ˶m§À¶mg‘moa EImXo M‘ËH$ma gmXa H$arV Zmhr
(åhUyZ) H$mhr (cmoH$) åhUVmV, "Vwåhr (A„mhH$Sy>Z) Vo àmá H$aʶmgmR>r (åhUOo
EImXo M‘ËH$ma àmá H$aʶmgmR>r), à¶ËZ H$m H$arV Zmhr?' (˶m§Zm) gm§Jm, "‘r Va Ho$di
˶mMoM AZwgaU H$aVmo, Oo ‘m¶mH$S>o ‘m¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z àH$Q> Ho$co OmVo. hm J«W§
åhUOo Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoco à~moYZ (enlightenment) Amho. Am{U
gÀÀ¶m lÕmd§Vm§gmR>r (˶mV) ‘mJ©Xe©Z d H¥$nm Amho. 204 Am{U Ooìhm Hw$amUmMo nR>U
Ho$co OmB©c, Voìhm Vo (A{Ve¶) cjnydH© $ EoH$m Am{U (Vo EoH$V AgVmZm) (nyU)© em§VVm
nmim, ho AemgmR>r H$s, Vw‘À¶mda H¥$nm Ho$cr Omdr.' 205 Am{U Amnë¶m ‘ZmV
Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo gH$mir d g§Ü¶mH$mir nyU© Z‘« ^mdmZo d ˶mMo ^¶ ~miJyZ hiy
AmdmOmV ñ‘aU H$arV amhm. Am{U Jm’$sc cmoH$m§nH¡ $s hmoD$ ZH$m. 206 Oo (ñdJ©XVÿ )
Vw¶m nmcZH$˶m©À¶m gm{ÞÜ`mV AmhoV, Vo ˶mÀ¶m CnmgZoH$S>o CÕQ>nUo nmR> {’$adrV
ZmhrV, Va Vo ˶mÀ¶m Agr‘ nm{dÍ`mMo JwUJmZ H$aVmV Am{U ˶mÀ¶m g‘moaM ñdV:
ZV‘ñVH$ hmoVmV.
170 Hw$amU
gyah-08. Ac-AZµ’$mc
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Vo Vwåhmcm ¶wÕmV eÌynmgyZ hmVr cmJcoë¶m g§nÎmr{df¶r (battle-gains)
{dMmaVmV, (˶m§Zm) gm§Jm, "¶wÕmV eÌynmgyZ hmVr Amcocm (gd©) ‘mc A„mh Am{U
n¡J§~amMm Amho.' åhUyZ Vwåhr A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U AmngmVrc g§~§Y
gwYmaʶmgmR>r à¶ËZ H$am, Am{U A„mh d ˶mÀ¶m n¡J§~amÀ¶m Amkm§Mo nmcZ H$am,
Oa Vwåhr gƒo lÕmd§V Agmc. 2 Iao lÕmd§V Va Vo (cmoH$) AmhoV, Ooìhm
(˶m§À¶mnwT>o) A„mhMm C„oI hmoVmo, Voìhm (^rVr¶wº$ AmXamZo) ˶m§À¶m öX¶m§Mm
WaH$mn CS>Vmo. Am{U Ooìhm A„mhMr g§Xoe(dMZo) ˶m§À¶m H$mZr nS>VmV, Voìhm
˶m§Mr lÕm A{YH$ ~iH$Q> hmoVo. Am{U Vo Amnë¶m nmcZH$˶m©da ÑT> {dídmg
R>odVmV. 3 Oo (Z‘mµOê$nr) {Z˶ àmW©Zm H$aVmV Am{U Or (H$mhr YZg§nÎmr) Amåhr
˶m§Zm {Xcr Amho, ˶mVyZ (BVam§da) IM© H$aVmV. 4 hoM cmoH$ Añgc lÕmd§V
AmhoV. ˶m§À¶mgmR>r ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o AË`wƒ ñWmZ d j‘mercVm Amho Am{U
gÝ‘mZnyd©H$ ({Xcr OmUmar) OrdZgm‘J«r Amho.
5
(Am{U ~ÐÀ¶m ¶wÕmÀ¶m doiog) Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo Vwåhmcm C{MV CÔoemgh
Vw‘À¶m KamVyZ ~mhoa AmUco. Oar (¶wÕ H$aUo) lÕmd§Vm§n¡H$s H$mhtZm ’$ma OS> OmV
hmoVo. (Varhr ˶mZo Vw‘Mo gmhmæ¶ H$ê$Z Vwåhmcm ¶wÕ H$aʶmgmR>r Kam~mhoa H$mT>co). 6
g˶ CKS> Pmë¶mZ§Vahr Vo ˶m{df¶r Vw‘À¶mer dmX KmcrV hmoVo. OUy H$mhr ˶m§Zm
‘¥Ë¶yÀ¶m XmamV cmoQ>co OmV Amho. Am{U (˶m§Mr Aer AdñWm Pmcr H$s, OUy Vo)
CKS> S>moù¶m§Zr ‘¥Ë¶ycm nmhV AmhoV. 7 Am{U (Vmo àg§J AmR>dm) Ooìhm A„mhZo
Vwåhmcm dMZ {Xco hmoVo H$s, (eÌyÀ¶m) ˶m XmoZ JQ>m§n¡H$s EH$ JQ> Vwåhmcm {‘ioc
Am{U Vw‘Mr Aer BÀN>m hmoVr H$s, H$‘r e{º$emcr JQ> ({Z:eó JQ>) Vwåhmcm
{‘imdm. nU A„mhMr Aer BÀN>m hmoVr H$s, ˶mZo Amnë¶m eãXm§Zr g˶ àñWm{nV
H$amdo, (CKS> H$amdo). Am{U g˶ ZmH$maV am{hcoë¶m lÕmhrZm§Zm g‘yi Zï> H$amdo. 8
åhUOo "g˶' g˶ {gÕ ìhmdo Am{U Oo "Ag˶' Amho Vo Ag˶ {gÕ ìhmdo. ‘J
AnamYr cmoH$m§Zm (Vo) {H$Vr H$m A{à¶ AgoZm.
9
Ooìhm Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o gmhmæ¶mgmR>r {dZdUr H$arV hmoVm, Voìhm
˶mZo Vw‘À¶m {dZdUrcm AemàH$mao à{VgmX {Xcm, "‘r {ZpíMVnUo EH$m nmR>monmR>
EH$, Aem EH$ hOma ñdJ©XÿVm§Zm Vw‘À¶m ‘XVrgmR>r nmR>drV Amho.' 10 Am{U
gyah-08. Ac-AZµ’$mc 171
A„mhZo ho Ho$di ¶mgmR>r Ho$co H$s, Vo Vw‘À¶mgmR>r ew^dmVm© R>amdr, OoUoH$ê$Z Vw‘Mr
‘Zo g§Vwï> ìhmdrV. Am{U gmhmæ¶ Va ’$º$ A„mhH$Sy>ZM ¶oV AgVo. A„mh IamoIa
gm‘϶©emcr d ~w{Õ‘mZ Amho. 11 (AmR>dm Vo H$go KS>co) Ooìhm A„mhZo Vwåhmcm
˶mÀ¶mH$Sy>Z ‘Z:em§Vr cm^mdr ¶mgmR>r PmonoMr Jw§Jr (drowsiness) Vw‘À¶mda
CVa{dcr.
(Q>rn: åhUOo hm ˶mÀ¶mH$Sy>Z gwajoMm g§Ho$V hmoVm.)
Am{U ˶mZo AmH$memVyZ Vw‘À¶mda nmʶmMm dfm©d Ho$cm, ¶mgmR>r H$s, ˶mÛmao
Vwåhmcm ñdÀN> H$amdo d Vw‘À¶mnmgyZ g¡VmZmMr ‘{cZVm (unclean whispering
of Satan) Xÿa H$ê$Z Q>mH$mdr. Am{U Vw‘À¶m ‘Zmcm ~iH$Q>r Úmdr Am{U AemàH$mao
Vw‘Mr nmdco ÑT> H$aVm ¶mdrV. 12 Am{U (Vmo àg§Jhr AmR>dm) Ooìhm Vw‘À¶m
nmcZH$˶m©Zo ñdJ©XÿVm§Zm (angels) (hm g§Xoe lÕmd§Vm§n¶ªV nmoM{dʶmgmR>r) Amkm
Ho$cr H$s, "‘r Vw‘À¶mgh Amho' (VgoM ˶mZo ñdJ©XÿVm§Zm hr XoIrc Amkm Ho$cr H$s,
hm ‘mPm g§Xoe XoD$Z) Vwåhr lÕmd§Vm§Zm ÑT>Vm àXmZ H$am. ‘r ˶m g˶ ZmH$maʶmda
AmJ«hr Agcoë¶m lÕmhrZ cmoH$m§À¶m ‘ZmV XheV {Z‘m©U H$arZ. Va (lÕmd§Vm§Zmo!)
Vwåhr ˶m§À¶m ‘mZoda àhma H$am. Am{U ˶m§À¶m ~moQ>m§Mr gm§Yo N>mQy>Z Q>mH$m. 13 hr
({ejm ˶m§Zm ¶mgmR>r Amho) H$s, ˶m§Zr A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J§~amcm AmìhmZ
{Xco. Am{U Omo H$moUr A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J§~amcm AmìhmZ XoVmo Va A„mh
(Aem§Zm) {ejm XoʶmÀ¶m ~m~VrV {ZpíMVM ’$ma H$R>moa Amho. 14 (ho A„mhÀ¶m
eÌy§Zmo!) hr ({ejm) Amho (Vw‘À¶mgmR>r), Vr Vwåhr (AmVm) MmIm. Am{U (cjmV
R>odm) g˶ ZmH$maUmè¶m§gmR>r ZaH$mÀ¶m AmJrMr {ejm (AQ>i) Amho.
15
lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Ooìhm ¶wÕ^y‘rV Vw‘Mm gm‘Zm g˶ ZmH$maUmè¶m
lÕmhrZm§er hmoB©c, Voìhm ˶m§Zm (A{O~mV) Amncr nmR> XmIdy ZH$m. 16 Am{U Aem
àg§Jr Omo H$moUr Amncr nmR> XmIdrc, nU ’$º$ ho H$s, Vgo H$aUo ¶wÕmÀ¶m aUZrVrMm
EH$ ^mJ Agoc qH$dm (lÕmd§Vm§À¶m) Xþgè¶m goZmg‘yhmV gm‘rc hmoʶmMm à¶ËZ
Agoc (¶m ì¶{V[aº$ Omo H$moUr nmR> XmIdrc) Va Vmo Amnë¶mda {ZpíMVnUo
A„mhMm H$mon AmoT>dyZ KoB©c. Va Aem 춺$sMo {ZdmgñWmZ ZaH$ Amho. Am{U {H$Vr
dmB©Q> ñWmZ Amho Vo (amhʶmgmR>r)!
17
(lÕmd§Vm§Zmo! ho OmUyZ ¿¶m) eÌycm Vwåhr R>ma Ho$co Zmhr Va A„mhZoM ˶m§Zm
R>ma Ho$co. Am{U (n¡J§~a!) Ooìhm Vwåhr ˶m§À¶mH$S>o (dmiyMo H$U) ’o$H$co ˶mÛmao
(˶m§À¶m ‘ZmV) Vwåhr (XheV) {Z‘m©U Ho$cr Zmhr Va A„mhZo Ho$cr. (åhUOo dñVwV:
172 Hw$amU
dmiyMo H$U Vwåhr ’o$H$co Zmhr Va A„mhZoM ’o$H$co). ˶mZo (ho gd©) ¶mgmR>r (Ho$co)
H$s, ˶mÀ¶mH$Sy>Z lÕmd§Vm§da ^anya H¥$nmdfm©d H$aVm ¶mdm. {ZpíMVM A„mh gd©
H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho. 18 hr (hmoVr A„mhMr ¶moOZm) ho
(XmIdyZ XoʶmgmR>r) H$s, A„mh g˶ ZmH$maUmè¶m lÕmhrZm§Mo H$Q>-H$mañWmZ H$emàH$mao
{Zî’$i R>adVmo. 19 (lÕmd§Vm§Zmo!) Vwåhr {dO¶ àmá H$ê$ BpÀN>V hmoVm, Va Vmo {dO¶
(AmVm) Vwåhmcm àmá Pmcocm Amho. Am{U Oa Vwåhr (ñdV:cm XþîH¥$˶m§nmgyZ) Xÿa
R>odmc Va Vo Vw‘À¶m {hVmMo Agoc. nU Oa Vwåhr nwÝhm (d¡a) H$am¶cm cmJcmV Va
Amåhr XoIrc (Am‘À¶m ‘XVrMo hmV) ‘mJo KoD$. Am{U Vw‘Mm g‘yh {H$VrH$m ‘moR>m
AgoZm Vmo ‘wirM Vw‘À¶m H$m‘r ¶oUma Zmhr. Am{U (cjmV R>odm) A„mh {ZpíMVnUo
lÕmd§Vm§À¶m gmo~V Amho.
20
B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J§~amÀ¶m AmkoMo nmcZ
H$am, Am{U (A„mhMo g§Xoe) EoH$V AgVmZm ˶mÀ¶mH$S>o nmR> {’$ady ZH$m. 21 Am{U
˶m cmoH$m§gmaIo hmoD$ ZH$m Oo åhUVmV, "Amåhr EoH$V AmhmoV, nU dñVwV: Vo H$mhrM
EoH$V ZmhrV. 22 {ZpíMVM A„mhÀ¶m Ñï>rV, àm{U‘mÌmV gdm©V dmB©Q> Vo cmoH$
AmhoV, Oo (H$mZ AgyZ) ~{hao AmhoV, (Vm|S> AgyZ) ‘wHo$ AmhoV, (åhUOo) Oo
Amnë¶m ~wÕrMm dmnaM H$arV ZmhrV. 23 Oa A„mhcm ˶m§À¶m‘ܶo qH${MVhr
^conUm {XgyZ Amcm AgVm Va ˶mZo {ZpíMVM ˶m§Zm EoH$ʶmMr gX²~wÕr àXmZ Ho$cr
AgVr. Am{U Oa ˶mZo ˶m§Zm (Amnco g§Xoe) EoH${dco Va Vo {VañH$mamZo ˶mH$S>o nmR>
{’$adVrc.
24
lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J§~amÀ¶m hmHo$cm
(nyU©nUo) à{VgmX Úm, (Ooìhm n¡J§~a Vwåhmcm hmH$ XoB©c), Vmo Vwåhmcm Aem Jmoï>rH$S>o
~mocmdrV Amho. Á¶mÛmao Vwåhmcm (Zdo) OrdZ àmá hmoUma Amho. Am{U ¶mMr OmU
R>odm H$s, A„mh, ‘Zwî¶ Am{U ˶mÀ¶m öX¶mÀ¶m Xaå¶mZ C^m Amho (åhUOo
‘mZdmÀ¶m gd© BÀN>m-AmH$m§jm ¶m§Mo ˶mcm nyU© kmZ Amho). Am{U (eodQ>r) Vwåhm
gdmªZm ˶mÀ¶mg‘moa EH${ÌV Ho$co OmUma Amho. 25 Am{U ˶m {dnÎmrMo ^¶ ~miJm,
Or Vw‘À¶mVrc Ho$di XþamMmar cmoH$m§da àhma H$aUma Zmhr, (åhUyZ Vwåhr dmB©Q>mÀ`m
‘mohmnmgyZ gmdY amhm). Am{U ¶m Jmoï>rMr OmUrd R>odm H$s, A„mh {ejm XoʶmÀ¶m
~m~VrV ’$ma H$R>moa Amho.
26
Am{U Vr doi AmR>dm Ooìhm Vwåhr g§»¶oZo H$‘r hmoVm Am{U XoemV Xþ~©c
g‘Oco OmV hmoVm. Am{U Vwåhmcm Zoh‘r ho ^¶ gVmdV hmoVo H$s, Vw‘Mo eÌy AMmZH$
gyah-08. Ac-AZµ’$mc 173
Pmco AgVo. nU Oo KS>co Vo ¶mgmR>r KS>co H$s, A„mhZo ˶m Jmoï>rMm {ZU©¶ H$ê$Z
Q>mH$mdm H$s, Or Jmoï> (¶wÕ) hmoUo AQ>i hmoVo. (Am{U åhUyZM XmoZ g¡Ý¶m§Mr g‘moamg‘moa
JmR> nmS>ʶmV Amcr). åhUOo Á¶mcm Zï> ìhm¶Mo Amho, ˶mZo g˶mMo ñnï> à‘mU
nmhÿZ Zï> ìhmdo Am{U Omo {Od§V amhUma Amho, ˶mZo g˶mÀ¶m ñnï> à‘mUmgh {Od§V
amhmdo. {ZpíMVM A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho. 43 A„mh
˶m§Mr (eÌyMr) g§»¶m Vwåhmcm (Y¡¶© XoʶmgmR>r) Vw‘À¶m ñdßZmV H$‘r (Agë¶mMo)
XmIdV hmoVm. Am{U Oa ˶mZo Vwåhmcm ˶m§Mr g§»¶m OmñV XmI{dcr AgVr Va
{ZpíMVM Vw‘Mo Y¡¶© IMco AgVo. Am{U ˶m{df¶r Vwåhr AmngmV dmX Ho$cm
AgVm. nU A„mhZo Vwåhmcm (¶mnmgyZ) dmM{dco. {ZpíMVM (‘mZdmÀ¶m) ‘ZmV
H$m¶ Amho, ¶mMr ˶mcm nyU© OmUrd AgVo. 44 Am{U ¶wÕmÀ¶m EoZdoiog A„mhZo
(eÌy) Aëng§»¶oV AmhoV, Ago Vwåhmcm Xe©dco Am{U (eÌycmhr) Vwåhr (lÕmd§V)
Aëng§»¶oV AmhmV Ago Xe©dco. ho ¶mgmR>r H$s, A„mhcm ˶m Jmoï>rMm {ZU©¶ H$aVm
¶mdm, Or Jmoï> KSy>Z ¶oUo (AJXr) {ZpíMV hmoVr. Am{U gd© Jmoï>r (A§{V‘ {ZU©¶mgmR>r)
A„mhH$S>oM nmR>{dë¶m OmVmV.
45
B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Ooìhm (¶wÕmV) EImÚm g¡Ý¶mer Vw‘Mm gm‘Zm
Pmcm Va Vwåhr (nyU© Y¡¶m©{Zer) ÑT> amhm, Am{U A„mhMo A{YH$m{YH$ ñ‘aU H$am,
åhUOo Vwåhr ¶eñdr ìhmc. 46 Am{U A„mh d ˶mÀ¶m n¡J§~amÀ¶m Amkm§Mo nmcZ
H$am Am{U AmngmV dmX{ddmX H$aUo Q>mim, AݶWm Vw‘Mo Y¡¶© IMoc d Vw‘Mm Xamam
Zmhrgm hmoB©c. Am{U g§¶‘ R>odm, {ZpíMVM A„mh g§¶‘ ~miJUmè¶m cmoH$m§gh
Amho. 47 Am{U ˶m cmoH$m§gmaIo hmoD$ ZH$m, Oo Amnë¶m Kê$Z (‘moR>çm EoQ>rZo) Vmoam
{‘adrV d (cmoH$m§Zm) S>m‘S>m¡c XmIdrV ~mhoa nS>co. Am{U Oo (BVam§Zm) A„mhÀ¶m
‘mJm©nmgyZ amoIVmV. nU Vo Oo H$mhr H$arV AmhoV, ˶mg A„mhZo doT>coco Amho.
48
Am{U g¡VmZmZo ˶m§Mr (dmB©Q>) H¥$˶o ˶m§Zm Mm§Jë¶m ñdê$nmV Xe©{dcr Am{U
åhUmcm, "AmO cmoH$m§‘ܶo Agm H$moUrhr Zmhr, Omo Vw‘À¶mda {dO¶ àmá H$ê$
eH$Vmo; Am{U ‘r Vw‘Mm ajUH$Vm© Amho!' nU Ooìhm XmoÝhrH$S>rc g¡Ý¶o EH$‘oH$m§g‘moa
Amcr Voìhm Vmo (g¡VmZ) ({VWyZ) CcQ>çm nmdcr naV {’$acm, Am{U åhUmcm,
"{ZpíMVM ‘mPo Vw‘À¶mer H$mhr XoUo-KoUo Zmhr, ‘r Vo nmhV Amho, Oo Vwåhmcm {XgV
Zmhr, ‘r (Va) A„mhMo ^¶ ~miJVmo Am{U A„mh H$R>moa {ejm H$aUmam Amho.' 49
Xm§{^H$ (hypocrites) cmoH$ Am{U Á¶m§À¶m ‘Zm‘ܶo {dH¥$Vr Amho, Ago cmoH$
åhUV hmoVo, "¶m (lÕmd§Vm§Mr) ˶m§À¶m Y‘m©Zo ’$gdUyH$ Ho$cr Amho.' nU Omo H$moUr
176 Hw$amU
A„mhda {dídmg R>odrc ˶mcm {ZpíMVM (¶m Jmoï>rMr AZw^yVr hmoB©c H$s), A„mh
hm gm‘϶©emcr d ~w{Õ‘mZ Amho.
50
Am{U Vwåhr Oa ˶m pñWVrcm nmhÿ eH$co AgVo, Ooìhm (Am‘Mo) XÿV
(angels) g˶ ZmH$maʶmda (Am`wî`^a) AmJ«hr am{hcoë¶m cmoH$m§Mo (‘¥Ë¶wg‘¶r)
àmU H$mT>VmV, Voìhm Vo (XÿV) ˶m§À¶m Mohè¶m§da Am{U nmR>tda àhma H$ê$Z åhUVmV,
"AmVm OiʶmMr {ejm MmIm!' 51 hr ˶m (H$‘mªMr) {ejm Amho, Or Vwåhr Amnë¶m
hmVm§Zr Ho$cr hmoVr. A„mh Amnë¶m ^º$m§da H$Xm{n Aݶm¶ H$arV Zmhr. 52 (˶m§Mr
AdñWm) {’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§à‘mUo Am{U Ë`m§À`m nyduÀ¶m cmoH$m§à‘mUo hmoB©c. ˶m§Zr
A„mhÀ¶m g§XoemÛmao àH$Q> Pmcoë¶m g˶mMm AñdrH$ma Ho$cm, Am{U åhUyZ A„mhZo
˶m§Zm ˶m§À¶m nmnH¥$˶m~Ôc ˶m§À¶m ‘wg³¶m Amdië¶m. IamoIa! A„mh gm‘϶©emcr
Amho Am{U {ejm H$aʶmÀ¶m ~m~VrV (’$ma) H$R>moa Amho. 53 ho AemgmR>r Pmco H$s,
A„mhZo EImÚm OZg‘yhmda Amncr Or H¥$nm àXmZ Ho$cocr AgVo, Vmo Vr H¥$nm
Vmon¶ªV ‘mJo KoV Zmhr (withdraw), Omon¶ªV Vo cmoH$ ñdV:À¶m AdñWoV ~Xc
H$arV ZmhrV. Am{U (cjmV R>odm) A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam
Amho. 54 (˶m Anamܶm§Mr AdñWm VerM hmoUma) Oer {’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§Mr d ˶m
nyduÀ¶m cmoH$m§Mr Pmcr. ˶m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m g§Xoem§Zm ImoQ>o R>a{dco. Am{U
åhUyZ Amåhr ˶m§À¶m AnamYm§nmoQ>r ˶m§Zm Zï> Ho$co. Am{U {’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§Zm
Amåhr ~wS>dyZ Q>mH$co, H$maU Vo gd© nmnH¥$˶ H$aUmao cmoH$ hmoVo.
55
{ZpíMVM A„mhÀ¶m Ñï>rV, gdm©V dmB©Q> àmUr Vo AmhoV Oo g˶mMm AñdrH$ma
H$aʶmda AmJ«hr AmhoV. Am{U Oo g˶ ‘mݶ H$aUmao ZmhrV. 56 Oo Vw‘À¶mer
H$ama~Õ AgyZhr Amnë¶m H$amamMm à˶oH$ doiog ^§J H$aVmV Am{U Vo (A„mhMo)
^¶ ~miJV ZmhrV. 57 Ago cmoH$ ¶wÕmV Vw‘À¶m hmVr cmJco Va ˶m§Zm Aer {ejm
H$am H$s, Oo cmoH$ ˶m§À¶m ‘mJo AmhoV, ˶m§Zr Vo nmhÿZ {VWyZ ni H$mT>mdm (åhUOo
˶m§Zr Amnë¶m H$Q>H$mañWmZmÀ¶m H$madm`m§nmgyZ namd¥Îm ìhmdo) OoUoH$ê$Z ˶m§Zm YS>m
{‘imdm. 58 Am{U Oa Vwåhmcm ˶m O‘mVrH$Sy>Z (Á¶m§À¶mer Vwåhr H$ama Ho$coco
Amho), {dídmgKmVmMo ^¶ dmQ>V Agoc Va ˶m§Mm H$ama ˶m§À¶mH$S>o (¶Wm¶mo½¶
arVrZo) ’o$Hy$Z Úm. (åhUOo Vo Am{U Vwåhr H$ama‘wº$ hmoD$Z Omc). A„mhcm dMZ^§J
H$aUmao cmoH$ (A{O~mV) {à¶ ZmhrV.
59
Am{U g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zr (H$Xm{n) Agm {dMma ‘ZmV AmUy Z¶o H$s,
Vo (A„mhÀ¶m) VmdS>rVyZ (ñdV:Mr) gwQ>H$m H$ê$Z KoD$ eH$Vrc. Vo (A„mhÀ¶m
gyah-08. Ac-AZµ’$mc 177
¶moOZocm H$Xm{n) {d’$c H$ê$ eH$V ZmhrV. (H$maU) ˶m§Zm Ago H$aʶmMo (‘wirM)
gm‘϶© àmá Zmhr. 60 Am{U ˶m§Zm cT>m XoʶmgmR>r Vwåhmcm e³¶ Agoc VodT>o
g¡Ý¶~c Am{U ¶wÕmgmR>r gwg‚m Agcoco KmoS>o (war mounts) ¶m gdmªMr O‘dmO‘d
H$ê$Z R>odm, Á¶mÛmao Vwåhmcm A„mhÀ¶m eÌyÀ¶m Am{U (ñdV:) Vw‘À¶m eÌyÀ¶m
‘ZmV ^¶ {Z‘m©U H$aVm ¶mdo. VgoM (gܶm g‘moa Cä¶m Agcoë¶m eÌy ì¶{V[aº$)
BVam§dahr Xamam {Z‘m©U ìhmdm, Á¶m§Mr Vwåhmcm OmUrd Zmhr. (nU) A„mhcm ˶m§Mr
OmUrd Amho.
Am{U Vwåhr A„mhÀ¶m H$m¶m©V Oo H$mhr (YZ d doi) IM© H$amc ˶mMm nwaonya
‘mo~Xcm Vwåhmcm XoʶmV ¶oUma. Am{U Vw‘À¶mda ‘wirM Aݶm¶ hmoUma Zmhr. 61
Am{U Oa Vo em§VVmH$ama H$aʶmMr BÀN>m Xe©dVrc (If they incline to peace),
Va Vwåhr XoIrc ˶mgmR>r nwT>o ¶m. Am{U A„mhda (nyU©) {dídmg R>odm. IamoIa!
VmoM gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho. 62 Am{U Vo Oa (em§Vr ñWm{nV
H$aʶmMo ZmQ>H$ H$ê$Z) Vwåhmcm YmoH$m XoʶmMo CÔoe ~miJyZ AgVrc Va {ZpíMVM
A„mh Vw‘À¶mgmR>r nwaogm Amho. ˶mZoM Va Vwåhmcm Amncr ‘XV nwadyZ Am{U
{dídmgy AZw¶m¶r àXmZ H$ê$Z Vwåhmcm ~iH$Q>r {Xcr. 63 Am{U ˶mZoM ˶m§À¶m
‘ZmV (åhUOo lÕmd§Vm§À`m ‘ZmV) nañnam§{df`r ào‘mMr ^mdZm {Z‘m©U Ho$cr. n¥Ïdrda
Oo H$mhr Amho, Vwåhr Vo gd© IM© H$ê$Zhr ˶m§À¶m ‘ZmV nañnam§{df`r ào‘mMr ^mdZm
(H$Xm{n) {Z‘m©U H$ê$ eH$co ZgVo. (åhUOo Vw‘À¶m à¶ËZmÛmao Vo H$Xm{n e³¶ ZìhVo,
Oo A„mhZo Ho$co). nU A„mhZo ˶m§À¶m ‘ZmV nañnam§{df`r ào‘mMr ^mdZm {Z‘m©U
Ho$cr Amho. Vmo {ZpíMVM gm‘϶©emcr Amho, ~w{ÕdmZ Amho.
64
n¡J§~a! A„mh Vw‘À¶mgmR>r Am{U Vw‘Mo AZwgaU H$aUmè¶m lÕmd§Vm§gmR>r
nwaogm Amho. 65 n¡J§~a! lÕmd§Vm§Zm (AmVm ~MmdmË‘H$) ¶wÕ H$aʶmgmR>r ào[aV H$am.
Oa Vw‘À¶mn¡H$s drg ‘mUgo Y¡`m©{Zer (¶wÕ ^y‘rda) {Q>H$md YaVrc Va Vr XmoZeo
cmoH$m§da ‘mV H$aVrc Am{U Oa Vw‘À¶mn¡H$s e§^a ‘mUgo Aer AgVrc Va Vr ˶m
g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m hOma lÕmhrZ cmoH$m§da ‘mV H$aVrc, H$maU Vo
g‘O Zgcoco cmoH$ AmhoV.
(Q>rn: H$maU g˶mgmR>r cT>UmaoM AmVyZ Y¡¶©dmZ AgVmV, nU Ag˶mgmR>r cT>Umao Vgo Agy eH$V
ZmhrV.)
66
AmVm A„mhZo Vw‘Mm ^ma hcH$m Ho$cm Amho, H$maU ˶mcm ‘mhrV Amho H$s,
Vw‘À¶mV H$mhr H$‘Omoar Amho. (Am{U) åhUyZ Oa Vw‘À¶mn¡H$s e§^a ‘mUgo Y¡¶©erc
178 Hw$amU
(Q>rn: ‘¸$m ¶oWrc AZoHo$ídadmXr cmoH$ H$m~mMr XoI^mc H$arV AgV Am{U ñdV:cm
lÕmd§Vm§nojm ’$ma ‘hmZ g‘OV AgV.)
nU (˶m§À¶m ~m~VrV dmñV{dH$Vm Va hr Amho H$s, Amnë¶m H¥$˶m§Ûmao) Vo
ñdV:{déÕ gmjr AmhoV H$s, Vo g˶ ZmH$maUmè¶m§n¡H$s AmhoV. ho Ago cmoH$ AmhoV,
Á¶m§Mr H$‘} {Zî’$i R>aUma AmhoV. Am{U Vo AmJrV gX¡d dmñVì¶ H$aVrc. 18
A„mhÀ¶m CnmgZmñWim§Zm (åhUOo ‘erXtZm) ˶mZoM ^oQ> Úm¶cm nm{hOo Am{U
˶m§Mr XoI^mc H$am¶cm nm{hOo Omo A„mhda Am{U A§{V‘ {Xdgmda {dídmg R>odVmo
d {Z˶ àmW©Zm H$aVmo Am{U XmZH$m¶© H$aVmo, (µOH$mV XoVmo) Am{U Xþgè¶m H$moUmMo Zìho
Va Ho$di A„mhMoM ^¶ ~miJVmo. AemM cmoH$m§Zm gÝ‘mJ© cm^coë¶m cmoH$m§‘ܶo
ñWmZ {‘iy eH$Vmo. 19 (‘¸$m ¶oWo) hOgmR>r ¶oUmè¶m cmoH$m§Zm nmUr nmOUo d (H$m~m)
¶m n{dÌ ‘erXrMr XoI^mc H$aUo (hr H$m‘o) Vwåhr (lÕmd§Vm§À¶m ˶m H$m‘mg‘mZ)
g‘OVm H$s H$m¶, Omo A„mhda Am{U A§{V‘ {Xdgmda (ÑT>) {dídmg R>odVmo Am{U
A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r à¶ËZm§Mr namH$mð>m H$aVmo. A„mhÀ¶m ZOaoV Vo XmoKo g‘mZ Agy
eH$V ZmhrV. Am{U A„mh Aݶm¶r cmoH$m§Zm (H$Yrhr) gÝ‘mJ© XmIdrV Zmhr. 20
Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Am{U (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) ñdXoe ˶mJ Ho$cm
Am{U Amnco YZ d àmU nUmcm cmdyZ A„mhÀ¶m H$m¶m©V à¶ËZm§Mr namH$mð>m Ho$cr.
A„mhÀ¶m ZOaoV ˶m§Mo ñWmZ (’$ma) ‘moR>o Amho. Am{U (eodQ>r) hoM cmoH$ (’$ma ‘moR>o)
¶e àmá H$aUmao AmhoV. 21 ˶m§Mm nmcZH$Vm© ˶m§Zm ew^dmVm© XoVmo Amho, (ew^dmVm©)
˶mÀ¶mH$Sy>Z hmoUmè¶m H¥$noMr Am{U ˶mÀ¶m àgÞVoMr d (˶m§Mr dmQ> nmhV Agcoë¶m)
Z§XZdZm§Mr Á¶m§V gX¡d gwIg‘mYmZ Agoc. 22 ˶mV Vo gX¡d {Zdmg H$aVrc.
IamoIa, A„mhH$S>oM (Amnë¶m ^º$m§gmR>r) ’$ma ‘moR>m ‘mo~Xcm Amho.
23
B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Amnco dS>rc d ^mD$ ¶m§À¶mer {‘ÌËdmMo
g§~§Y ñWm{nV H$ê$ ZH$m, Oa ˶m§Zm g˶lÕm A§JrH$ma H$aʶmnojm, g˶ ZmH$maUo
OmñV {à¶ Amho. Am{U Vw‘À¶mn¡H$s Oo ˶m§À¶mer ‘¡Ìr H$aVrc Va {ZpíMVM Ago
cmoH$ A˶mMmar AmhoV. 24 (n¡J§~a!) ˶m§Zm (ñnï>) gm§JyZ Q>mH$m, "Oa Vw‘Mo dS>rc
Am{U Vw‘Mr ‘wco Am{U Vw‘Mo ^mD$ Am{U Vw‘Mo OrdZgmWr (åhUOo nVr qH$dm
nËZr) Am{U Vw‘Mo JmoÌ d Vo YZ Oo Vwåhr H$‘{dco Amho Am{U Vmo ì¶mnma Á¶mÀ¶m
‘§XrMo Vwåhmcm ^¶ dmQ>Vo Am{U (Vr) Vwåhmcm {à¶ Agcocr Kao (Á¶m§V Vwåhr AmZ§X
Cn^moJVm) ho gd© Oa Vwåhmcm A„mh d ˶mMm n¡J§~a ¶m§À¶mnojm Am{U ˶mÀ¶m
H$m¶m©V à¶ËZm§Mr namH$mð>m H$aʶmnojm (åhUOo {OhmX H$aʶmnojm) A{YH$ {à¶ AgVrc
gyah-09. AV-Vm¡~m 183
Va ‘J (AmVm) ’$º$ A„mh Amncm {ZU©¶ Omhra H$aʶmMr àVrjm H$am Am{U
(cjmV R>odm) A„mh Amkm ^§J H$aUmè¶m ({dÐmohr) cmoH$m§Zm (H$Yrhr) gÝ‘mJ©
XmIdrV Zmhr.'
25
IamoIa, A„mhZo Vwåhmcm AZoH$ àg§Jr gmhmæ¶ Ho$coco Amho. (Ooìhm Vwåhr
g§»¶oÀ¶m Ñï>rZo ’$ma H$‘r hmoVo) Am{U hþZ¡ZÀ¶m {Xder XoIrc (˶mZoM Vw‘Mr ‘XV
Ho$cr) Ooìhm Vwåhmcm Vw‘Mr g§»¶m A{YH$ Agë¶mMm Jd© hmoVm, nU Vo (~hþg§»¶
cmoH$) Vw‘À¶m H$mhr H$m‘r Amco Zmhr. Am{U ^y‘r {demc AgyZXoIrc Vw‘À¶mgmR>r
(’$ma) AmHw§${MV Pmcr Am{U Vwåhr ‘mKma KoV ni H$mT>cmV. 26 ‘J A„mhZo
Amnë¶mH$Sy>Z Amnë¶m n¡J§~amda Am{U lÕmd§Vm§da (H¥$noÀ¶m ñdê$nmV) ‘Z:em§Vr
AdVrU© Ho$cr Am{U Aem g¡Ý¶mcm (Vw‘À¶m ‘XVrgmR>r) nmR>dco, Oo Vwåhr nmhÿ
eH$V ZìhVo. Am{U A„mhZo ˶m g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m lÕmhrZm§Zm
{ejm Ho$cr. Am{U lÕmhrZm§gmR>r hmM ‘mo~Xcm Amho. 27 nU ˶mZ§Vahr A„mh
BÀN>rc ˶mÀ¶mH$S>o, Vmo Amncr H¥$nmÑï>r didy eH$Vmo, (åhUOo ˶mcm níMmÎmmnmMr
gX²~wÕr XoD$ eH$Vmo). A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 28 lÕm YmaU Ho$coë¶m
cmoH$m§Zmo! (ho OmUyZ ¿¶m H$s), AZoHo$ídadmXr (åhUOo BVam§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo
ñWmZ XoUmao) cmoH$ (spiritually impure - AmÜ`mpË‘H$ Ñï>rZo nyU©nUo) An{dÌ
AmhoV. Am{U åhUyZ ¶m dfm©Z§Va ˶m§Zr (‘¸$mpñWV H$m~m ¶m) n{dÌ ‘erXrÀ¶m
{ZH$Q> ¶oD$ Z¶o. Am{U Vwåhmcm Oa J[a~rMo ^¶ dmQ>V Agoc Va A„mhZo BpÀN>ë¶mg
Vmo Amnë¶m H¥$noZo Vwåhmcm g‘¥Õ ~ZdyZ Q>mHo$c, {ZpíMVM A„mh gd© H$mhr OmUUmam
Amho, ~w{Õ‘mZ Amho.
(Q>rn: ¶m AmXoemnydu AZoHo$ídadmXr cmoH$ {VWo ¶m¶Mo, Vo {VWo ZOamUo Am{U XoU½¶m àñVwV H$am¶Mo.)
29
(Am{U) AmYrMo J«§W Agcoë¶m ˶m cmoH$m§er cT>m, Oo Zm A„mhda lÕm
R>odVmV, Zm A§{V‘ {Xdgmda, VgoM A„mh d ˶mÀ¶m n¡J§~amZo Á¶m Jmoï>r {Z{fÕ
åhUyZ Omhra Ho$ë¶m AmhoV, ˶m§Zm {Z{fÕ ‘mZV ZmhrV Am{U g˶ Y‘m©Mo nmcZ
H$arV ZmhrV (Á¶mMo nmcZ H$aʶmMo A„mhZo ˶m§Zm AmXoe {Xco Amho). (˶m§À¶mer
Vmon¶ªV cT>m) Omon¶ªV Vo (Vw‘À¶mg‘moa) eaUmJVr nËH$ê$Z, ñdoÀN>oZo (Vw‘Mo amOH$s¶
dM©ñd ñdrH$mê$Z) gaH$mar H$a (åhUOo {OµO¶m) XoV ZmhrV. 30 Am{U Á¶y åhUVmV
H$s, CO¡a A„mhMm nwÌ Amho. Va {¼ñVr åhUVmV H$s, ¶oey A„mhMm nwÌ Amho. Vo
˶m§À¶m Vm|S>Mo, (H$mhrM AmYma Zgcoco) eãX AmhoV. ho (Ago åhUUmao cmoH$)
¶m§À¶mnydu hmoD$Z Jocoë¶m ˶m g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Mr Ho$di Z¸$c H$arV AmhoV.
184 Hw$amU
"A„mh ˶m§Zm Zï> H$amo!' (d Vo ¶mgmR>r nmÌ AmhoV). Vo (dmñVdmnmgyZ) H$go Xÿa OmV
AmhoV. 31 ˶m§Zr A„mhcm gmoSy>Z Amnë¶m Y‘©n§{S>Vm§Zm Am{U g§Ý`mem§Zm VgoM
‘[a¶‘nwÌ ¶oey ‘grhcm Amncm {dYmVm åhUyZ ‘mݶ Ho$co Amho. ˶m§Zm Va Ho$di EH$m
A„mhMr CnmgZm H$aʶmMm AmXoe XoʶmV Amcm hmoVm. ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM
CnmgZo¶mo½¶ Zmhr. (Oo cmoH$) BVam§Zm A„mhMo g‘H$j R>a{dVmV ˶m§À¶m ¶m H¥$˶mer
˶mMm H$mhrM g§~§Y Zmhr. (Vmo ˶mnmgyZ nyU©nUo n{dÌ Amho).
32
Vo (Va) A„mhÀ¶m (gÝ‘mJ© XmIdUmè¶m) àH$meÁ¶moVrcm Amnë¶m Vm|S>À¶m
’w$§H$aoZo {dPdyZ Q>mHy$ BpÀN>VmV, (nU A„mh Ago H$Yrhr hmoD$ XoUma Zmhr), Vmo Va
Amnë¶m àH$meÁ¶moVrcm n[anyU© arVrZo (gd©Ì) nga{dë¶m{edm¶ amhUma Zmhr, ‘J
g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm (A„mhMr àH$me-Á¶moV gd©Ì ngaV Agë¶m~Ôc) {H$VrH$m
dmB©Q> dmQ>oZm. 33 ˶mZoM Va Amnë¶m n¡J§~amcm ‘mJ©Xe©Z Am{U g˶ Y‘© XoD$Z
nmR>dco, Vo ¶mgmR>r H$s, g˶ (d gwa{jV) Y‘m©cmM (d¡Mm[aH$ ÑîQ>çm ideologi-
cally Zoh‘r) BVa gd© Y‘mªda dM©ñd àmá ìhmdo, ‘J (˶m~Ôc) AZoHo$ídadmÚm§Zm
{H$VrH$m dmB©Q> dmQ>oZm.
34
B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! (AmYrÀ¶m J«W§ YmaH$m§‘ܶo) Ago AZoH$ Y‘©n{§ S>V
d gmYy AmhoV, Oo cmoH$m§Mr YZg§nÎmr AZw{MV ‘mJm©Zo {Ji§H¥$V H$arV AgVmV Am{U
cmoH$m§Zm A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ Xÿa H$arV AgVmV. Am{U Oo cmoH$ gmoZo d Mm§XrMm
gmR>m H$ê$Z R>odVmV Am{U Vo A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r IM© H$arV ZmhrV. ˶m§Zm
(‘¥Ë¶yZ§Va ¶oUmè¶m OrdZmV) ^¶mdh {ejoMr dmVm© EoH$dm. 35 ˶m {Xder Ooìhm
(˶m§À¶m gmR>dyZ R>odcoë¶m g§nÎmrcm) ZaH$mÀ¶m AmJrV Vmndco OmB©c Am{U ˶mÛmao
˶m§Mo H$nmi ˶m§À¶m ~mOy Am{U ˶m§À¶m nmR>r S>mJë¶m OmVrc. (Am{U ˶m
Anamܶm§Zm gm§{JVco OmB©c) "hmM Vmo Vw‘Mm I{OZm Amho, Omo Vwåhr ñdV:gmR>r
gmR>dyZ R>odcm hmoVm. Va (AmVm) MmIm ˶mMm ñdmX, Oo Vwåhr gmR>dyZ R>odV hmoVm.'
36
Á¶m {Xder A„mhZo AmH$me d n¥Ïdrcm {Z‘m©U Ho$co, ˶m {XdgmnmgyZ ˶mZo
Amnë¶m J«§WmV ‘{hݶm§Mr g§»¶m "~mam' {ZpíMV H$ê$Z Q>mH$cr Amho. Am{U ¶mn¡H$s
Mma ‘{hZo n{dÌ AmhoV. Am{U (A„mhMm AmXoeM) Amho __ "g˶ Y‘©'. ¶m (Mma
‘{hݶm§V) Vwåhr ñdV:da A˶mMma H$ê$ ZH$m. Am{U (lÕmd§Vm§Zmo!) AZoHo$ídadmXr
cmoH$m§er EH$Ì {‘iyZ cT>m, Ogo Vo EH$Ì {‘iyZ Vw‘À¶mer cT>VmV. Am{U cjmV
R>odm A„mh ˶m cmoH$m§~amo~a Amho Á¶m§Zm ˶mÀ¶m (CnpñWVrMr Zoh‘r) OmU AgVo.
37
(n{dÌ ‘{hݶm§Zm) nwT>o T>H$cʶmMo H¥$˶, g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma XoʶmMoM EH$
gyah-09. AV-Vm¡~m 185
H¥$˶ Amho. ¶mÛmao g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoco cmoH$ gÝ‘mJm©nmgyZ (AmUIr)
Xÿa OmVmV. Vo EImÚm dfu ˶m ‘{hݶm§Zm d¡Y R>a{dVmV Am{U Xþgè¶m dfu Ad¡Y
R>a{dVmV. Vo ¶mgmR>r H$s, A„mhZo n{dÌ R>a{dcoë¶m (‘{hݶm§Mr) g§»¶m (dada) nyU©
H$ê$Z, ˶mZo Oo Ad¡Y R>a{dcoco Amho, ˶m§Zm d¡Y R>admdo (Agm ˶m§Mm CÔoe
AgVmo). ˶m§Mr nmnH¥$˶o ˶m§Zm gËH¥$Ë`o {Xgy cmJVmV. Am{U A„mh g˶ ñdrH$maʶmg
ZH$ma XoUmè¶m cmoH$m§Zm gÝ‘mJ© XmIdV Zmhr.
38
lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Vwåhmcm H$m¶ Pmco Amho H$s, Ooìhm Vwåhmcm
gm§JʶmV ¶oVo H$s, A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r ~mhoa nS>m. Voìhm (Vw‘Mm Agm à{VgmX
AgVmo H$s), Vwåhr O{‘Zrer {IiyZ ~gVm. Vwåhr ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m (A‘¶m©X OrdZm)nojm
¶m OJmVrc (jU^§Jwa) OrdZmcmM àmYmݶ XoV AmhmV H$s H$m¶? nU (dmñV{dH$Vm
hr Amho H$s), ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmÀ¶m VwcZoV ¶m OJmÀ¶m OrdZmVrc cm^ ’$maM
jw„H$ Amho. 39 Oa Vwåhr (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) nwT>o Amcm ZmhrV Va Vmo Vwåhmcm
¶mVZm‘¶r {ejm H$aoc Am{U Vw‘À¶m OmJr BVa cmoH$m§Zm (˶m H$m¶m©gmR>r) nwT>o
AmUoc. Am{U Vwåhr A„mhcm H$mhrhr ZwH$gmZ nmoMdy eH$V Zmhr. Am{U A„mhcm
à˶oH$ Jmoï>rda nyU© gm‘϶© àmá Amho. 40 Oa Vwåhr n¡J§~amcm ‘XV H$aUma Zgmc Va
(cjmV Agy Úm, A„mh ñdV: ˶mMr ‘XV H$aoc Ogo) ˶mZo ˶mMr Voìhm ‘XV
Ho$cocr Amho, Ooìhm g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m ˶m lÕmhrZ cmoH$m§Zr ˶mcm
(‘¸o$VyZ) ~mhoa KmcdyZ {Xco hmoVo. Am{U (˶mdoiog) Vmo ’$º$ XmoZn¡H$s Xþgam hmoVm.
Ooìhm Vo XmoKo (˶m) JwhoV hmoVo; Voìhm (n¡J§~a) Amnë¶m gmWrXmamer åhUV hmoVm.
H$miOr H$ê$ ZH$mog, H$maU A„mh Amnë¶m~amo~a Amho. Voìhm A„mhZo ˶mÀ¶mH$S>o
Amnë¶mH$Sy>Z ‘Z:em§Vr AdVsU© Ho$cr. Am{U Ago g¡Ý¶ nmR>dyZ ˶mcm gmhmæ¶
àXmZ Ho$co, Oo Vwåhmcm {XgV ZìhVo. Am{U g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m ˶m
lÕmhrZm§Mm eãX Imcr nS>cm. (åhUOo ˶m§Mo ‘Zgw~o ’$moc R>aco), H$maU A„mhMoM
eãX gdm}ƒ AmhoV. Am{U A„mh gm‘϶©emcr Amho, ~w{Õ‘mZ Amho.
41
(A„mhÀ¶m ‘mJm©V cT>ʶmgmR>r) {ZKm, ‘J (Vw‘À¶mgmR>r) Vo gmono Agoc
qH$dm AdKS> Agoc, Am{U Amnco YZ Am{U àmU ¶m§gh A„mhÀ¶m ‘mJm©V
à¶ËZm§Mr namH$mð>m H$am. Oa Vwåhmcm Vo H$ië`mg, (Ago H$aUo) Vw‘À¶mgmR>r ’$ma
Mm§Jco Amho. 42 Oa cm^ Vm~S>Vmo~ hmoUma AgVm Am{U àdmghr AënH$mcrZ
AgVm Va Vo Adí¶ Vw‘À¶m ~amo~a Amco AgVo. nU (n¡J§~a!) Vmo àdmg ˶m§Zm
’$maM cm§~ nëë¶mMm (d IS>Va) dmQ>V hmoVm. Am{U AmVm Vo A„mhMr enW KoD$Z
186 Hw$amU
doTy>Z R>odco Amho. 50 (n¡J§~a!) Vw‘Mo H$mhr ^co hmoV Agë¶mMo (nmhÿZ) ˶m§Zm Xþ:I
hmoVo. nU Oa Vw‘À¶m ~m~VrV EImXr Xþ:IX KQ>Zm KS>ë¶mg, Vo åhUVmV, "(~ao
Pmco!) Amåhr AmYrnmgyZM gmdY{Jar ~miJcr hmoVr.' Am{U Vo AmZ§X 춺$ H$arV
{ZKyZ OmVmV. 51 (˶m§Zm) gm§Jm, A„mhZo Am‘À¶m~m~VrV Oo (KS>Uo) {ZpíMV
H$ê$Z R>odcoco Amho, ˶mì¶{V[aº$ Am‘À¶m~m~VrV H$mhrhr KSy> eH$V Zmhr. VmoM
Am‘Mm (EH$‘od) ‘mcH$ Amho, (VmaUhma Amho).
Am{U lÕmd§Vm§Zr A„mhdaM {dídmg R>odm¶cm nm{hOo. 52 (˶m§Zm) gm§Jm,
"Vwåhr Am‘À¶m ~m~VrV H$mhrVar (dmB©Q>) KS>ʶmMr àVrjm H$arV AmhmV, nU
Am‘À¶m~m~VrV Or Jmoï> KS>c o Vr XmoZ Mm§Jë¶m Jmoï>tn¡H$s EH$ Mm§Jcr Jmoï> ({ZpíMVnUo)
Agoc. (n{hcr Jmoï> åhUOo ¶m OJmV {dO¶ qH$dm Xþgar Jmoï> åhUOo ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m
OJmV ñdJ©àmár ¶mì¶{V[aº$ Xþgao H$mhr KS>Uma Zmhr) nU Amåhr ‘mÌ Vw‘À¶m~m~VrV
Aer àVrjm H$arV AmhmoV H$s, A„mh EH$Va ñdV: hmoD$Z qH$dm Am‘À¶m hmVyZ
Vwåhmcm {ejm H$arc. Va ‘J Vwåhr àVrjm H$am, Am{U Amåhr XoIrc Vw‘À¶m ~amo~a
àVrjm H$arV AmhmoV.'
53
(˶m§Zm) gm§Jm, "Vwåhr (Amnco YZ) ñdoÀN>oZo IM© H$am qH$dm A{ZÀN>oZo, Vwåhr
Oo H$mhr IM© H$amc, Vo A„mhH$Sy>Z (A{O~mV) ñdrH$maco OmUma Zmhr. H$maU Vwåhr
Amkm ^§J H$aUmao cmoH$ AmhmV.' 54 Ho$di ¶mgmR>r ˶m§Mo ¶moJXmZ (contribution)
ñdrH$mamh© Zmhr, H$maU ˶m§Zr A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J§~amcm ‘mZÊ`mg ZH$ma {Xcm.
Am{U Z‘mµOmH$[aVm OmUo ˶m§À¶m ’$ma {Odmda ¶oVo, Am{U AJXr VgoM Vo H$moUVohr
XmZH$m¶© H$arV ZmhrV, Ho$coM Va ’$ma ZmamOrZo H$aVmV. 55 Vwåhr ˶m§Mr (AdmT>ì¶)
g§nÎmr Am{U ˶m§Mr g§VVr nmhÿZ à^m{dV hmoD$ ZH$m, (åhUOo ˶mg A{O~mV ‘hÎd
XoD$ ZH$m). A„mhMr BÀN>m Va Aer Amho H$s, ¶mÛmao ˶m§Zm ¶m OJmVrc OrdZmVM
{ejm H$amdr, Am{U ˶m§Mo àmU Aem AdñWoV {ZKmdoV H$s, Vo g˶ ZmH$maV
AgVrc. 56 Am{U Vo A„mhMr enW KoD$Z gm§JVmV H$s, Vo Vw‘À¶mà‘mUoM lÕm
R>odUmao AmhoV. nU dñVwV: Vo Vw‘À¶mà‘mUo lÕm R>odUmao ZmhrV. (dñVwpñWVr hr
Amho H$s), Vo Ago cmoH$ AmhoV, Oo A{Ve¶ ä¶mS> AmhoV.
(Q>rn: Ho$di Vw‘À¶m ^rVrnmoQ>r Vo Ago åhUVmV.)
57
Oa ˶m§Zm EImXo Aml¶ñWmZ qH$dm Jwhm qH$dm (Xþgao) H$moUVohr cnʶmMo
{R>H$mU {‘imco, Var Vo ({VWo OmD$Z cnʶmgmR>r) doS>çmgmaIo YmdV gwQ>Vrc.
58
(n¡J§~a!) ˶m§À¶m‘ܶo H$mhr Agohr cmoH$ AmhoV, Oo XmZ dmQ>nmÀ¶m g§X^m©V
188 Hw$amU
Vw‘À¶mda(hr) R>nH$m R>odVmV, (åhUOo Vwåhr Ý`m`mo{MV dmQ>n Ho$co Zmhr, Ago ˶m§Mo
åhUUo AgVo). Oa ˶m§Zm ˶m‘Yrc H$mhr ^mJ XoʶmV Amcm Va ‘mÌ Vo g§Vwï>
hmoVmV. nU ˶m§Zm ˶mVyZ H$mhrM {Xco Joco Zmhr Va Vo cJoM Ag§Vwï> hmoVmV. 59
A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J§~amZo ˶m§Zm Oo H$mhr {Xco, ˶mda Vo g§Vwï> Pmco AgVo, Va
{H$Vr ~ao Pmco AgVo. d åhUmco AgVo H$s, A„mh Am‘À¶mgmR>r n¶m©á Amho,
A„mh Amåhmcm Amnë¶m H¥$noZo (Oo H$mhr BÀN>rc) Vo Amåhmcm XoB©c. VgoM Amnë¶m
n¡J§~amcm XoIrc (Amåhmcm Úm¶cm cmdoc). Amåhr Amem (Am{U Anojogh) ’$º$
A„mhH$S>oM diVmo AmhmoV (Amåhmcm Va VmoM hdm Amho) 60 XmZ (µOH$mVrMr a¸$‘)
’$º$ Jar~ d JaOy ¶m§Zm XoʶmgmR>r Amho, VgoM Oo cmoH$ (µOH$mVrMr a¸$‘) Jmoim
H$aʶmgmR>r {Z¶wº$ Ho$coco AmhoV ˶m§À¶mgmR>r, d Á¶m§À¶m ‘ZmV (g˶ Y‘m©{df¶r)
gcmo»¶mMr ^mdZm {Z‘m©U H$amd¶mMr Amho Aem cmoH$m§gmR>r, Am{U Jwcm‘m§Zm ‘wº$
H$aʶmgmR>r, d H$Om©V ~wS>mcoë¶m cmoH$m§À¶m ‘XVrgmR>r, Am{U A„mhÀ¶m H$m¶m©V
hmoUmè¶m (à˶oH$ à¶mgmgmR>r) Am{U JaOy dmQ>gê§$gmR>r (travellers in need)
(¶m§n¡H$s H$moUmdahr µOH$mVrMr a¸$‘ IM© Ho$cr OmD$ eH$Vo). hm A„mhH$Sy>Z AmXoe
Amho. Am{U A„mh gd© H$mhr OmUUmam Amho, ~w{Õ‘mZ Amho.
61
Am{U (g˶mÀ¶m {damoYH$m§‘ܶo) Agohr cmoH$ AmhoV, Oo Amnë¶m eãXm§Zr
n¡J§~amg Xþ:I XoVmV, åhUVmV, "hm ‘mUyg Agm Amho, Omo à˶oH$mMo ’$ma cj XoD$Z
EoH$Vmo' ˶m§Zm gm§Jm, "Vmo Vw‘À¶m ^ë¶mgmR>r à˶oH$mMo ’$ma cj XoD$Z EoH$Vmo.' Vmo
A„mhda lÕm R>odVmo Am{U lÕmd§Vm§À¶m (Jmoï>tda) {dídmg R>odVmo, Am{U Vw‘À¶mn¡H$s
Oo (Iao) lÕmd§V AmhoV ˶m§À¶mgmR>r "Vmo' (n¡J§~a) åhUOo (A„mhH$Sy>Z àXmZ
Ho$cocr) H¥$nm Amho.
Am{U Oo cmoH$ A„mhÀ¶m n¡J§~amcm Ìmg XoVmV, ˶m§À¶mgmR>r (‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m
OrdZmV) ^¶mdh {ejm Amho. 62 Vo (T>m|Jr cmoH$) Vwåhmcm Iyf H$aʶmgmR>r A„mhÀ¶m
ZmdmZo enWm KoD$Z gm§JVmV (H$s Vohr BVam§à‘mUo lÕm ~miJUmao AmhoV). nU
(lÕmd§Vm§Zmo!) A„mh Am{U ˶mMm n¡J§~a ¶mgmR>r gdm©{YH$ nmÌ AmhoV H$s, ˶m§Zr
(A„mh d ˶mÀ¶m n¡J§~amg) àgÞ H$amdo, Oa Vo IamoIa lÕm R>odUmao AgVrc. 63
Vo ho OmUV ZmhrV H$m H$s, Omo H$moUr A„mhMm d ˶mÀ¶m n¡J§~amMm {damoY H$aVmo,
˶mÀ¶mgmR>r ZaH$mMr AmJ Amho, Á¶mV Vmo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aoc, hr ^¶§H$a ‘moR>r
AdhocZm Amho.
64
Xm§{^H$m§(n¡H$s H$mhr cmoH$m§Zm) Ago ^¶ dmQ>V Amho H$s, (Hw$amUmV) ˶m§Mo
gyah-09. AV-Vm¡~m 189
Am§V[aH$ g˶ (˶m§Mm Añgc Moham) CKS> H$aUmam EImXm Aܶm¶ AdVsU© hmoB©c
H$s H$m¶? (˶m§Zm) gm§Jm, "Vwåhr WÅ>m H$arV amhm, A„mh Vr Jmoï> {ZpíMVM àH$Q>
H$arc {OMo Vwåhmcm ^¶ dmQ>V Amho.' 65 Am{U Oa Vwåhr ˶m§Zm {dMmamc Va Vo
Adí¶ Ago CÎma XoVrc, "Amåhr Va Ho$di JßnmJmoï>r d WÅ>m H$arV hmoVmo.' (˶m§Zm)
gm§Jm, "Vwåhr A„mh d ˶mMo g§Xoe Am{U ˶mMm n¡J§~a ¶m§À¶m{df¶r WÅ>m‘ñH$ar
H$arV hmoVm H$m? 66 (AmVm) g~~ gm§Jy ZH$m, Vwåhr g˶mMm ñdrH$ma Ho$ë¶mZ§Vahr
(Amnë¶m H¥$VrZo) g˶mcm ZmH$maco Amho.' Oar Amåhr Vw‘À¶mVrc EH$m JQ>mcm j‘m
Ho$cr, Var Xþgè¶m JQ>mcm ‘mÌ Amåhr Adí¶ {ejm H$ê$; H$maU Vo AnamYr cmoH$
AmhoV.
67
Xm§{^H$ nwéf Am{U Xm§{^H$ {ó¶m gd© AJXr gmaIo AmhoV; Vo dmB©Q> H¥$˶
H$aʶmMm AmXoe XoVmV Am{U Mm§Jco H¥$˶ H$aʶmnmgyZ amoIVmV Am{U (A„mhÀ¶m
H$m¶m©gmR>r IM© H$aʶmMr Ooìhm ˶m§À¶mg‘moa g§Yr ¶oVo), Voìhm Vo H§$OyfnUm XmIdVmV.
˶m§Zr A„mhH$S>o Xþc©j Ho$coco Amho, (Am{U) åhUyZ A„mhZohr ˶m§À¶mH$S>o Xþc©j Ho$co
Amho. IamoIa (ho) Xm§{^H$ (hypocrites) cmoH$ ’$ma ‘moR>o AdkmH$mar AmhoV. 68
A„mhZo Xm§{^H$ nwéf d Xm§{^H$ {ó¶m Am{U g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hcoco cmoH$,
¶m§Zm ZaH$mÀ¶m AmJrMo dMZ {Xco Amho, Á¶mV Vo H$m`‘ñdê$nr {Zdmg H$aVrc, hr
˶m§À¶mgmR>r nwaoer ({ejm) Amho. Am{U A„mhZo ˶m§Mm {Y¸$ma Ho$cm Amho Am{U
˶m§Zm emídV ñdê$nr {ejm {‘iUma Amho. 69 (˶m§Zm gm§JyZ Q>mH$m H$s), Vwåhr AJXr
˶mà‘mUoM (Xm§{^H$ AmhmV) Á¶mà‘mUo Vw‘À¶m nyduMo cmoH$ (Xm§{^H$) hmoVo, Vo
Vw‘À¶mnojm A{YH$ gm‘϶©emcr Am{U g§nÎmr d g§VVrÀ¶m Ñï>rZo Vw‘À¶mnojm A{YH$
g‘¥Õ hmoVo. ¶m OrdZmV ˶m§À¶mgmR>r Omo dmQ>m ({ZpíMV) hmoVm, Vmo ˶m§Zr Cn^moJcm
Am{U VwåhrXoIrc AJXr ˶mMà‘mUo Vw‘À¶mgmR>r ({ZpíMV) Agcocm dmQ>m Cn^moJV
AmhmV, Á¶mà‘mUo Vw‘À¶m nyduÀ¶m cmoH$m§Zr Cn^moJcm hmoVm, Vwåhr ì¶W© Jmoï>r (idle
talk) ˶mMà‘mUo H$arV AmhmV Á¶mà‘mUo Vo (Vw‘À¶m nyduMo Xm§{^H$ cmoH$) ì¶W©
Jmoï>r H$arV AgV. hoM Vo cmoH$ hmoV, Á¶m§Zr Ho$co gdacoco (gd© eodQ>r) dm¶m Joco,
¶m OJmV d ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OJmVhr. Am{U hoM cmoH$ Zme nmdUmao AmhoV. 70 ¶m
(Xm§{^H$ d g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zr) ˶m§Mr H$hmUr H$Yr EoH$cr Zmhr H$m, Oo
˶m§À¶mnydu hmoD$Z Joco? (Ogo) ZyhÀ¶m cmoH$m§Mr (H$hmUr) Am{U AmX d g‘yX ¶m
O‘mVtMr d B~«mhr‘À¶m cmoH$m§Mr d ‘{X¶ZÀ¶m OZg‘yhmMr Am{U CcWdyZ Q>mH$coë¶m
dñ˶m§Mr. ˶m gdmªH$S>o ˶m§Mo n¡J§~a g˶mMo ñnï> à‘mU KoD$Z Amco hmoVo. (nU ˶m
190 Hw$amU
hm T>m|JrnUm ˶m§À¶m ‘ZmV Vmon¶ªV Ka H$ê$Z amhrc), Omon¶ªV ˶m§Zm ˶m {Xder
˶mÀ¶mg‘moa AmUʶmV ¶oB©c. ho ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr A„mhcm {Xcoë¶m dMZm§Mm ^§J
Ho$cm, Am{U Vo ImoQ>o ~mocUmao (cmoH$) hmoVo. 78 ˶m§Zm ho ‘mhrV Zmhr H$m H$s, A„mh
˶m§Mr (gd©) ahñ¶o Am{U ˶m§À¶m (gd©) Jwá dmVm© OmUVmo. Am{U A„mh (‘mZdmgmR>r
AÑí¶ Agcoë¶m) gd© Jmoï>tZm OmUVmo. 79 (Xm§{^H$ cmoH$) ˶m lÕmd§Vm§Mr {I„r
CS>{dVmV, Oo (A„mhMr ‘Ou g§nmXZ H$aʶmgmR>r) ‘moR>çm ‘ZmZo ^anya XmZH$m¶©
H$aVmV, Am{U ˶m§Mr WÅ>m H$aVmV, Oo Ho$di Amnë¶m n[al‘mZo {‘idcoë¶m H$‘mB©VyZ
XmZH$m¶© H$aVmV. A„mh ˶m§À¶m WÅ>ocm ˶m§À¶mdaM CcQ>drc Am{U ˶m§À¶mgmR>r
Xþ:IXm¶H$ {ejm ({ZpíMV) Amho. 80 (n¡J§~a!) Vwåhr ˶m§À¶mgmR>r j‘oMr ¶mMZm
H$am qH$dm H$ê$ ZH$m (AJXr) gmaIo Amho. Vwåhr ˶m§À¶mgmR>r gÎma doim Oar j‘oMr
¶mMZm Ho$cr, Var A„mh ˶m§Zm (A{O~mV) ‘m’$ H$aUma Zmhr. ho AemgmR>r H$s, Vo
A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J§~amcm ZmH$maʶmda AmJ«hr AmhoV. A„mh Adkm H$aUmè¶m
cmoH$m§Zm H$Yrhr gÝ‘mJ© XmIdrV Zmhr.
81
A„mhMm n¡J~§ a (Amnë¶m gmWrXmam§gmo~V A„mhÀ¶m ‘mJm©V cT>ʶmgmR>r
admZm Pmë¶mZ§Va), Oo (Xm§{^H$ cmoH$) KarM ~gyZ am{hco, Vo (˶m~Ôc) ’$ma AmZ§Xr
Pmco (H$s Vo n¡J~§ amgmo~V Z OmVm ¶wÕmnmgyZ gwa{jV amhÿ eH$co). ˶m Jmoï>rMr ˶m§Zm
(’$ma) MrS> Amcr H$s, ˶m§Zr Amnco YZ Am{U àmU ¶m§gh A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r
à¶ËZm§Mr namH$mð>m H$amdr (åhUOo {OhmX H$amdm). Am{U ˶m§Zr (BVam§Zmhr) gm§{JVco
hmoV.o ¶m (^¶§H$a) CÝhmù¶mV (¶wÕmgmR>r) OmD$ ZH$m. (n¡J~§ a!) (˶m§Zm) gm§Jm, "ZaH$mMr
CîUVm ¶mhÿZhr {H$VrVar ^¶§H$a Amho.' H$Xm{MV ˶m§Zm ho g˶ C‘Oco AgVo! 82 ˶m§Zm
WmoS>o hgy Úm, H$maU Vo Amnë¶m H$‘mB©À¶m ‘mo~Xë¶mVIyn-(Iyn) aS>Uma AmhoV. 83
(n¡J~§ a!) (¶mnwT>o) Oa (H$Yr) A„mhZo (nwÝhm) Vwåhmcm Am{U ˶m§À¶mn¡H$s H$mhtZm
g‘moamg‘moa AmUco Am{U Voìhm ˶m§Zr Oa Vw‘À¶mgmo~V ¶oʶmMr nadmZJr ‘m{JVcr,
Va (Vwåhr ˶m§Zm) gm§JZy Q>mH$m, (AmVm) Vwåhr H$Yrhr ‘m¶m~amo~a {ZKy eH$V Zmhr
Am{U ‘m¶mgmo~V amhÿZ eÌyer H$Yrhr Vwåhr cT>Uma Zmhr. AmYrXoIrc Vwåhmcm (Kar)
~gyZ amhUoM {à¶ hmoV,o Va AmVmhr ‘mJo amhUmè¶m§~amo~a ~gyZ amhm. 84 Am{U
˶m§À¶mn¡H$s Omo H$moUr ‘aU nmdoc, ˶mÀ¶mgmR>r Vwåhr A§Ë¶g§ñH$mamMr àmW©Zm H$Yrhr H$ê$
ZH$m, Zm H$Yr ˶mÀ¶m H$~arOdi C^o amhm. H$maU ˶m§Zr A„mhcm Am{U ˶mÀ¶m
n¡J~§ amcm ZmH$maco. Am{U {dÐmohr AdñWoV ‘¥Ë¶ycm gm‘moao Joc.o
85
Am{U ˶m§Mr ({dnwc) g§nÎmr Am{U g§VVr (nmhÿZ) Vwåhr AmíM¶©M{H$V
192 Hw$amU
hmoʶmMo H$maU Zmhr, A„mh Va Ho$di ho BpÀN>Vmo H$s, ¶m§Ûmao ˶m§Zm (¶m) OJmV {ejm
H$amdr, Am{U ˶m§Mo àmU Aem AdñWoV {ZKmdoV H$s, Vo g˶ ZmH$maV AmhoV. 86
Am{U Ooìhm (Hw$amUmV) EImXo àH$aU àH$Q> Ho$co OmVo, (Á¶mV åhQ>coco AgVo H$s),
A„mhda lÕm R>do Umao ~Zm, Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ am~amo~a (A„mhÀ¶m H$m¶m©V) à¶ËZm§Mr
namH$mð>m H$am, Voìhm ˶m§À¶m‘Yrc g§nÞ cmoH$ Vw‘À¶mH$S>o nadmZJr ‘mJy cmJVmV,
åhUVmV, "Amåhmcm ¶oWoM ˶m§À¶mgmo~V Wm§~ʶmMr nadmZJr Úm, Oo KarM Wm§~Umao
AmhoV.' 87 ˶m§Zr ‘mJo am{hcoë¶m {ó`m§~amo~a amhʶmcmM àmYmݶ {Xco, ˶m§À¶m
‘ZmMr Xmao (A„mhÀ¶m g§XoemgmR>r) ~§X Pmcocr AmhoV, åhUyZ (AmVm) Vo g˶mMm
g§Xoe J«hU H$ê$ eH$Uma ZmhrV. 88 nU n¡J§~a Am{U Vo cmoH$, Á¶m§Zr n¡J§~am~amo~a
A„mhda (ÑT>) {dídmg R>odcm (Am{U) ˶m§Zr Amnco YZ d àmU ¶mgh (A„mhÀ¶m
H$m¶m©V) à¶ËZm§Mr namH$mð>m Ho$cr. (‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV) gd© àH$maÀ¶m Mm§Jë¶m
Jmoï>r ˶m§ZmM àmá hmoVrc Am{U IamoIa hoM cmoH$ ¶e àmá H$aUmao AmhoV. 89
˶m§À¶mgmR>r A„mhZo Aem ~mJm V¶ma R>odcoë¶m AmhoV Á¶m§À¶m‘YyZ nmʶmMo (‘Z
àgÞ H$aUmao) àdmh dmhV AgVrc. ˶m§V Vo H$m¶‘ {Zdmg H$aVrc. Am{U hoM Amho
gdm©V ‘moR>o ¶e!
90
Am{U (n¡J§~amH$S>o) dmid§Q>r ^mJmV (amhUmè`m) Aa~ cmoH$m§n¡H$s H$mhr,
g~~r KoD$Z Amco, åhUOo ˶m§Zm (¶wÕmV gm‘rc hmoʶmnmgyZ) gyQ> {‘imdr (Agm
˶m§Mm hoVy) Am{U Oo A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J§~amer ImoQ>o ~mocco hmoVo, Vo Kar ~gyZ
am{hco. (Am{U) ˶m§À¶mn¡H$s Oo g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hco. ˶m§Zm (cdH$aM)
Xþ:IXm¶H$ {ejocm Vm|S> Úmdo cmJoc. 91 nU Oo Xþ~©c AmhoV, AmOmar AmhoV Am{U
Á¶m§À¶mH$S>o IM© H$aʶmgmR>r H$mhrhr Zmhr, ˶m§À¶mda H$moUVmhr Xmof ¶oUma Zmhr,
(nU ˶m§À¶mgmR>r Amdí¶H$ Amho H$s), ˶m§Zr A„mh Am{U ˶mMm n¡J§~a ¶m§À¶m{df¶r
àm‘m{UH$ (sincere) Agmdo, VgoM Mm§Jco H¥$˶o H$aUmè¶m§dahr H$gcmhr Xmof
AgUma Zmhr. A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 92 (n¡J§~a!) ˶m§À¶mdahr
H$gcmhr Xmof AgUma Zmhr, Oo Vw‘À¶mH$S>o ¶oD$Z, gdmargmR>r (EImXm KmoS>m ˶m§Zm
{‘imdm åhUyZ) {dZ§Vr H$arV hmoVo, Am{U Ooìhm Vwåhr ˶m§Zm åhUmco hmoVo, "Vwåhmcm
Á¶mda ‘r ~gdyZ Úmdo, Ago ‘m¶mH$S>o H$mhr Zmhr', Voìhm Vo Aem AdñWoV naV
Joco H$s, ˶m§À¶m S>moù¶m§VyZ Aly dmhV hmoVo, H$maU ˶m§Zm ¶m Jmoï>rMo Xþ:I hmoV hmoVo
H$s, (A„mhÀ¶m H$m¶m©V) ¶moJXmZ XoʶmgmR>r ˶m§À¶mH$S>o H$moUVohr gmYZ Zmhr. 93
(A„mhÀ¶m H$m¶m©V gm‘rc Z Pmë¶m~ÔcMm) Xmof Va Ho$di ˶m cmoH$m§daM AgUma
gyah-09. AV-Vm¡~m 193
Amho, Oo lr‘§V AgyZhr (Kar) amhʶmMr nadmZJr Vwåhmcm ‘mJVmV. Vo ¶mda g§Vwï>
Pmcoco AmhoV H$s, ‘mJo amhUmè¶m {ó`m§~amo~a ‘mJo amhmdo. A„mhZo ˶m§À¶m ‘ZmMr
Xmao ~§X H$ê$Z Q>mH$cr AmhoV, (Vo H$m¶ H$arV AmhoV ho) ˶m§Zm g‘OV Zmhr.
94
(Am{U) Ooìhm Vwåhr (‘mo{h‘odê$Z) naVyZ ˶m§À¶mH$S>o ¶mc, (Voìhmhr) Vo
g~~r gm§JV AgVrc (åhUOo ˶m§Zm ˶m§À¶m H¥$˶mMm níMmÎmmn Pmcocm Zgoc).
(˶m§Zm) gm§Jm, "nmoH$i g~~r gm§Jy ZH$m, (H$maU) Amåhr (AmVm) Vw‘À¶mda {dídmg
H$aUma Zmhr.' A„mhZo AmYrM Amåhmcm Vw‘À¶m AdñWoMr ‘m{hVr {Xcr Amho,
Am{U AmVm A„mh Vw‘À¶m AmMaUmda cj R>odUma Amho, VgoM ˶mMm n¡J§~ahr.
‘J eodQ>r Vwåhmcm ˶mÀ¶mH$S>o naV AmUʶmV ¶oB©c, Á¶mcm Ñí¶ Am{U AÑí¶
(XmoÝhr Jmoï>tMo) nyU© kmZ Amho Am{U Vmo Vwåhmcm Vo gd© H$mhr gm§JyZ Q>mHo$c, Oo Vwåhr
H$arV AgV. 95 Ooìhm Vwåhr naV Amcoco Agmc Voìhm Vo Vw‘À¶mg‘moa A„mhÀ¶m
(ZmdmÀ¶m) enWm KoD$ cmJVrc, (¶m hoVyZo H$s), Vwåhr ˶m§Zm gmoSy>Z Úmdo. Va Vwåhr
˶m§Zm gmoSy>Z Úm, {ZpíMVM Vo (’$ma) An{dÌ cmoH$ AmhoV. Am{U Amnë¶m (H$‘©ê$nr)
H$‘mB©À¶m ‘mo~Xë¶mV, ZaH$ hoM ˶m§Mo {ZdmgñWmZ hmo¶. 96 Vo Vw‘À¶mg‘moa enWm
KoVrc (¶m hoVyZo H$s), Vwåhr ˶m§À¶mda àgÞ ìhmdo, nU Vwåhr ˶m§À¶mda àgÞ
PmcmV, Var A„mh ‘mÌ Aem {dÐmohr cmoH$m§da H$Yrhr àgÞ hmoUma Zmhr.
97
J«m‘rU ^mJmV amhUmao Aa~ cmoH$ (ehar ^mJmVrc cmoH$m§À¶m VwcZoV) g˶
ñdrH$maʶmg ZH$ma XoʶmÀ¶m ~m~VrV d Xm§{^H$nUmÀ¶m ~m~VrV ’$ma XþamJ«hr AmhoV
(Am{U åhUyZM) A„mhZo Amnë¶m n¡J§~amH$S>o Oo H$mhr ‘¶m©Xm ñnï> H$aUmao (AmXoe)
àH$Q> Ho$co AmhoV, Vo g‘OʶmMr ˶m§Mr cm¶H$s Zmhr. A„mh gd© H$mhr OmUUmam
Amho, ~w{Õ‘mZ Amho. 98 Am{U J«m‘rU Aa~ cmoH$m§‘ܶo H$mhr Agohr AmhoV, Vo
(A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) Oo H$mhr IM© H$aVmV ˶mg X§S> (XoʶmgmaIo) g‘OVmV
Am{U Vo Vw‘À¶mda (EImXr) {dnÎmr H$mogiʶmMr dmQ> nmhV AmhoV, (nU ho
lÕmd§Vm§Zmo!) {dnÎmr Va ˶m§À¶mdaM H$mogioc! A„mh gd© H$mhr EoH$Umam, gd© H$mhr
OmUUmam Amho. 99 Am{U J«m‘rU ^mJmVrc Aa~m§‘ܶo H$mhr Agohr cmoH$ AmhoV, Oo
A„mhda d A§{V‘ {Xdgmda {dídmg R>odVmV Am{U Oo H$mhr (YZ) Vo (A„mhÀ¶m
H$m¶m©gmR>r) IM© H$aVmV, Vo ˶mg A„mhMo gm{Þܶ àmá H$aʶmMo d n¡J§~amH$Sy>Z
Amerdm©X àmá H$aʶmMo gmYZ g‘OVmV. hmo¶! {ZpíMVM Vo ˶m§À¶mH$[aVm (A„mhMo)
gm{Þܶ àmá H$aʶmMo gmYZ Amho. A„mh (Adí¶) ˶m§Zm Amnë¶m H¥$nmN>ÌmImcr
(OmJm) XoB©c. IamoIa! A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho.
194 Hw$amU
100
Am{U (A„mhgmR>r) ñdXoe ˶mJ H$ê$Z Amcoco (lÕmd§V) Am{U ˶m§Zm
gmhmæ¶ H$aUmao d Aml¶ XoUmao (ñWm{ZH$ lÕmd§V) (gXmMmamÀ¶m ~m~VrV) AJ«Ur
d gdm©V nwT>o Agcoco cmoH$ AmhoV. Am{U Vo cmoH$hr Á¶m§Zr CËH¥$ï>nUo gÝ‘mJm©da
Agcoë¶m§Mo AZwgaU Ho$co. A„mh ¶m§À¶mda (A˶§V) àgÞ Pmcm Amho Am{U Vohr
˶mÀ¶mda àgÞ AmhoV. Am{U A„mhZo ˶m§À¶mgmR>r Aem ~mJm V¶ma Ho$coë¶m
AmhoV, Á¶mVyZ nmʶmMo (‘Z àgÞ H$aUmao) àdmh dmhV AgVrc. Vo ˶mV H$m¶‘
{Zdmg H$aVrc Am{U hoM Amho gdm©V ‘moR>o ¶e! 101 Vw‘À¶m Amgnmg Oo J«m‘rU
Aa~ cmoH$ amhVmV, ˶m§À¶m‘ܶo (H$mhr) Xm§{^H$ AmhoV. Am{U (n¡J§~amMo eha
Agcoë¶m) ‘{XZoÀ¶m cmoH$m§‘ܶohr (H$mhr) Xm§{^H$ AmhoV, Vo Xm§{^H$nUoÀ`m ~m~VrV
n¸o$ Pmcoco AmhoV. Vwåhr ˶m§Zm AmoiIV Zmhr, Amåhr ˶m§Zm AmoiIVmo. Amåhr
˶m§Zm (¶m OJmV) XþnQ>rZo {ejm H$ê$. (eodQ>r) ˶m§Zm (‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV) ’$ma
‘moR>çm {ejoH$S>o ZoʶmV ¶oB©c.
102
Am{U Aݶ H$mhr Ago (cmoH$) AmhoV, Á¶m§Zr Amnë¶m dmB©Q> H¥$˶m§Mr
H$~wcr {Xcr Amho. Á¶m§Zr H$mhr dmB©Q> Am{U H$mhr Mm§Jcr H$m‘o Ho$cocr AmhoV. Amem
Amho H$s, A„mh ˶m§À¶m~m~VrV AZwH§$nm XmIdrc. {ZpíMVM, A„mh hm A{Ve¶
j‘merc d X¶miy Amho. 103 (n¡J§~a!) Vwåhr ˶m§À¶m g§nÎmrVyZ (Oo) XmZ (Vo XoV
AmhoV ˶mMm) ñdrH$ma H$am. åhUOo Vwåhr ˶mÀ¶m gmhmæ¶mZo ˶m§Mo {MÎm ewÕ d n{dÌ
H$amc. Am{U Vwåhr ˶m§À¶mgmR>r àmW©Zm H$am. Vw‘Mr àmW©Zm ˶m§À¶mgmR>r IamoIaM
‘Z:em§VrMo gmYZ ~Zoc. A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho. 104
˶m§Zm ho ‘mhrV Zmhr H$m H$s, A„mh Amnë¶m ^º$m§À¶m níMmÎmmnmMm ñdrH$ma H$aVmo.
Am{U Ë`m§À`m XmZmg ñdrH¥$Vr àXmZ H$aVmo. Am{U (Vmo) Ho$di A„mh Amho (Omo)
níMmÎmmnmMm ñdrH$ma H$aVmo. Am{U (Vmo) H¥$nmiy Amho. 105 (˶m§Zm) gm§Jm, "(Oer
Vwåhmcm H$am¶Mr AmhoV Ver) H$m‘o H$am, A„mh Vw‘À¶m AmMaUmda cj R>odoc,
VgoM ˶mMm n¡J§~a d lÕmd§Vm§Mohr (Vw‘À¶m AmMaUmda) cj Agoc. Am{U
(eodQ>r) Vwåhmcm ˶mÀ¶m g‘moaM hOa Ho$co OmB©c, Omo Ñí¶ d AÑí¶mMo g§nyU© kmZ
~miJVmo. Am{U Voìhm Vmo Vwåhmcm Oo H$mhr Vwåhr H$arV hmoVm, ˶m{df¶r AdJV
H$aoc.' 106 Am{U H$mhr Aݶ Ago AmhoV Á¶m§Mo àH$aU A„mhMm {ZU©¶ ¶oB©n¶ªV
cm§~Urda Q>mH$ʶmV Amcoco Amho. EH$Va Vmo ˶m§Zm {ejm H$aoc qH$dm (˶m§À¶m
níMmÎmmnmMm ñdrH$ma H$ê$Z), ˶m§Zm (nwÝhm) Amnë¶m H¥$nmN>ÌmImcr OmJm XoB©c.
A„mh gd© H$mhr OmUUmam Amho, ~w{Õ‘mZ Amho.
gyah-09. AV-Vm¡~m 195
107
Am{U H$mhr (Xm§{^H$) Agohr AmhoV, Á¶m§Zr EH$ (doJir) ‘erX ~Z{dcr,
¶m hoVZy o H$s, ˶mÛmao (lÕmd§Vm§Xaå¶mZ) CnÐd ‘mOdVm ¶mdo, VgoM cmoH$m§Zm (g˶Y‘m©Mm)
˶mJ H$aʶmg ào[aV H$aVm ¶mdo. Am{U lÕmd§Vm§Xaå`mZ AmngmV ’y$Q> nmS>ʶmÀ¶m
hoVZy ,o Am{U ˶mg X~m Yê$Z ~gʶmMo ñWmZ CncãY H$ê$Z XoʶmgmR>r, Omo (nydunmgyZ)
A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J§~amer cT>V Amho. (lÕmd§Vm§Zmo!) Vo (Vw‘À¶mg‘moa) enWm
KoD$Z gm§JVrc H$s, Am‘Mm hoVy Ho$di Mm§Jco H$aʶmMmM hmoVm, nU A„mh (ñdV:)
¶m Jmoï>rg gmjr Amho H$s, Vo ImoQ>o ~mocUmao cmoH$ AmhoV. 108 ˶m {R>H$mUr Vwåhr
H$Yrhr nm¶ R>ody ZH$m, (åhUOo {VWo àmW©ZogmR>r C^o amhUo Vw‘À¶mgmR>r H$Xm{n C{MV
Zmhr) nU Á¶m ‘erXrMm nm¶m B©e-^¶mda R>odʶmV Amcocm Amho, Ho$di VrM
‘erX ¶mgmR>r A{YH$ ¶mo½¶ Amho H$s, {VÀ¶m‘ܶo Vwåhr (àmW©ZogmR>r) C^o amhmdo.
{VÀ¶mV Ago cmoH$ AmhoV Oo (‘ZmZo) ñdÀN> d ewÕ amhUo ng§V H$aVmV, Am{U
(AgoM) ñdÀN> d ewÕ amhUmao cmoH$ A„mhcm {à¶ AmhoV. 109 ‘J (XmoKm§V) H$moU
loð> Amho? Á¶mZo Amnë¶m B‘maVrMm nm¶m A„mhÀ¶m ^¶mda Am{U ˶mÀ¶m àgÞVoda
aMcm Vmo ‘Zwî¶, H$s, Á¶mZo Amnë¶m B‘maVrMr C^maUr (nmʶmZo) ^wg^werV Pmcoë¶m
Aem (XarÀ¶m) H$mR>mda Ho$cr H$s, ˶mÀ¶mgh Vr (B‘maV) gai ZaH$mÀ¶m AmJrV
OmD$Z H$mogiUma Amho. A„mh (OmUyZ~wOyZ) dmB©Q> H¥$˶o H$aUmè¶m§Zm gÝ‘mJ© XmIdrV
Zmhr. 110 Am{U Or B‘maV ˶m§Zr C^r Ho$cr, ˶m§À¶m ‘Zm‘ܶo gX¡d {ÛYm ‘Z…pñWVrMo
H$maU ~ZyZ amhrc, ¶oWnmdoVmo H$s, ˶m§À¶m ‘ZmMo VwH$S>o-VwH$S>o hmoD$Z OmVrc,
(åhUOo Vo ‘aU nmdVrc Vmon¶ªV Vo confusion ‘ܶo amhVrc). Am{U A„mh gd©
H$mhr OmUUmam Amho, ~w{Õ‘mZ Amho.
111
IaoVa, A„mhZo lÕmd§Vm§Mo àmU Am{U (˶m§Mr) g§nÎmr ñdJm©À¶m ‘mo~Xë¶mV
IaoXr Ho$cr Amho.
(Q>rn: åhUOo lÕmd§Vm§Zr Amnco àmU Am{U YZ ¶mgh, ñdV:cm A„mhÀ¶m ñdmYrZ
H$ê$Z Q>mH$Uo Amdí¶H$ Amho.)
Vo A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r cT>VmV, R>ma H$aVmV Am{U R>ma hmoVmV, ho (A„mhZo)
ñdV:Mo H$V©ì¶ ‘mZcoco EH$ Ago g˶ dMZ Amho. Oo Vm¡amV, B§Orc d Hw$amU (¶m
gd© ˶mÀ¶m J«§Wm§V Z‘yX Amho). Am{U H$moU Agm Amho, Omo A„mhnojm A{YH$
Amnë¶m dMZmer àm‘m{UH$ amhÿ eH$Vmo. ‘J Vwåhr Omo gm¡Xm ˶mÀ¶mer Ho$cocm Amho,
˶m~Ôc AmZ§X gmOam H$am. H$maU hoM Amho gd©loð> ¶e! 112 (ho ¶e ˶m§Zm àmá
hmoB©c), Oo (Amnë¶m dmB©Q> H¥$˶m§~Ôc) níMmÎmmnX½Y hmoD$Z (A„mhH$S>o) diVmV,
196 Hw$amU
(VgoM Oo) ˶mMr CnmgZm H$aVmV d ˶mMo ñVw{VJmZ H$aVmV, (˶mcm àgÞ H$aʶmgmR>r)
˶mÀ¶m ‘mJm©V àdmg H$arV AgVmV, Oo ˶mÀ¶mg‘moa Z‘Z H$aVmV d Oo ˶mÀ¶mnwT>o
ZV‘ñVH$ hmoVmV (bow down & prostrate), Oo Mm§Jcr H$m‘o H$aʶmMo AmXoe
XoVmV Am{U dmB©Q> H$m‘m§nmgyZ amoIVmV. Am{U Oo A„mhZo KmcyZ {Xcoë¶m ‘¶m©Xm§Mo
nmcZ H$aVmV, (åhUOo ¶m Jmoï>r A§Jr Agcocm ‘mUyg ñdJm©gmR>r nmÌ R>aoc),
(n¡J§~a!) Vwåhr lÕmd§Vm§Zm (¶m A„mhÀ¶m dm¶ÚmMr) ew^dmVm© Úm.
113
n¡J~§ a Am{U lÕmd§V cmoH$ ¶m§À¶mgmR>r ho C{MV Zmhr H$s, ˶m§Zr AZoH$o ídadmXr
cmoH$m§À¶m j‘màmárgmR>r (A„mhH$S>o) àmW©Zm H$amdr, ‘J Vo ˶m§Mo OdiMo ZmVcJ
H$m AgoZmV. Ooìhm H$s, ˶m§À¶mg‘moa ho ñnï> H$aʶmV Amcoco Amho H$s, ¶m (AÅ>c
JwÝhoJmam§Mm) ZaH$àdoe AQ>i Amho. 114 Am{U B~«mhr‘Zo Amnë¶m (AZoHo$ídadmXr)
{n˶mgmR>r (A„mhH$S>o) j‘m¶mMZm Ho$di ¶mgmR>r Ho$cr hmoVr H$s, ˶mZo ˶mg Vgo
H$aʶmMo eãX {Xco hmoVo. nU Ooìhm B~«mhr‘cm ho H$iyZ Amco H$s, ˶mMm ({nVm)
A„mhMm eÌy Amho, Voìhm Vmo ˶mÀ¶mnmgyZ doJim Pmcm. IamoIa! B~«mhr‘ A{Ve¶
H$mo‘c ‘ZmMm d ghZerc hmoVm. 115 A„mhMr hr nÕV Zìho H$s, EImÚm OmVrg‘yhmg
‘mJ©Xe©Z Ho$ë¶mZ§Va, ˶m§Zm Vmon¶ªV ‘mJ©^«ï> H$aV Zmhr, Omon¶ªV ˶m§Zm, ˶m§Zr Á¶m
Jmoï>tnmgyZ ñdV:cm A{cá R>odm¶Mo Amho, ˶m Jmoï>r ñnï> H$ê$Z Vmo gm§JV Zmhr.
IamoIa, A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMo nyU© kmZ Amho. 116 {ZpíMVM, AmH$me Am{U
n¥Ïdrda (åhUOo g‘ñV {dídmda) Ho$di A„mhMrM gÎmm Amho. VmoM OrdZ XoVmo
Am{U VmoM ‘¥Ë¶yhr XoVmo. Am{U A„mh{edm¶ Xþgam H$moUrM Vw‘Mm ajUH$Vm© qH$dm
gmhmæ¶H$Vm© Zmhr.
117
A„mhZo n¡J§~a d ñdXoe ˶mJ H$ê$Z Amcoco (lÕmd§V) d Amcoë¶m§Zm
gmhmæ¶ H$aUmao ñWm{ZH$ (lÕmd§V) ¶m gdmªda Amncr H¥$nmÑï>r Q>mH$cr Amho. Á¶m§Zr
H$R>rU n[apñWVrV n¡J§~amcm gmW {Xcr. Aer AdñWm AgVmZmhr, (gmW {Xcr) H$s,
˶m§À¶mn¡H$s H$mhr lÕmd§Vm§Mr ‘Zo S>i‘irV Pmcocr hmoVr, Am{U nwÝhm EH$Xm
A„mhZo ˶m§À¶mda H¥$nmÑï>r Q>mH$cr. {ZpíMVM A„mh ˶m§À¶m~m~VrV H$Zdmiy d
j‘merc Amho. 118 Am{U (˶mZo Amncm H¥$nmdfm©d) ˶m {VKm§dahr Ho$cm, Á¶m§Mm
{ZU©¶ cm§~Urda Q>mH$ʶmV Amcm hmoVm. Ooìhm (˶m§Mr AdñWm Aer Pmcr hmoVr
H$s), n¥Ïdr ’$ma {dñV¥V AgyZ XoIrc, ˶m§À¶mgmR>r (’$ma) AmHw§${MV ~Zcr hmoVr
Am{U ˶m§Mo Ord ˶m§À¶mgmR>r AmoPo ~Zco hmoVo, (åhUOo ˶m§Zm OJmdogo dmQ>V
ZìhVo). Am{U (eodQ>r) ˶m§Mr (nyU©) ImÌr nQ>cr hmoVr H$s, (AmVm) A„mhÀ¶m
gyah-09. AV-Vm¡~m 197
125
nU Á¶m§À¶m ‘ZmV {dH¥$Vr Amho, Va (˶mÛmao) ˶m§À¶mV (AmYrnmgyZ Agcoë¶m)
‘{cZVo‘Ü`o AmUIr ‘{cZVoMr ^a nS>cr Amho. Am{U Vo g˶ ZmH$maV Agcoë¶m
AdñWoV ‘¥Ë¶ycm gm‘moao OmVmV. 126 ˶m§Zm ho {XgV Zmhr H$m H$s, à˶oH$ dfu EH$Xm
qH$dm XmoZXm ˶m§Mr narjm KoVcr OmVo. VargwÕm Zm Vo níMmÎmmnX½Y hmoVmV, Zm
˶mnmgyZ ~moY KoVmV. 127 Am{U Ooìhm (Hw$amUmV) EImXo àH$aU àH$Q> Ho$co OmVo,
Voìhm Vo EH$‘oH$m§H$S>o nmhVmV, Am{U ({dMmaVmV H$s), Vwåhmcm H$moUr nmhV Va Zmhr
Zm? ‘J Vo (˶mH$S>o nmR> {’$adyZ) {ZKyZ OmVmV, A„mhZo (g˶mnmgyZ) ˶m§Mr ‘Zo
(XþgarH$S>o) di{dcr AmhoV, ˶mMo H$maU åhUOo, Vo Ago cmoH$ AmhoV, Oo g‘OV
ZmhrV.
128
Vw‘À¶mH$S>o EH$ n¡J§~a Amcocm Amho, Omo Vw‘À¶mn¡H$sM Amho. (‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m
OrdZmV) Vwåhr (’$ma) ‘moR>çm g§H$Q>mV gmnSy> eH$Vm (¶m {dMmamZo) Vmo Xþ:Ir hmoVmo.
Vw‘Mo ^co ìhmdo, Aer ˶mMr (‘ZmnmgyZ) BÀN>m Amho Am{U lÕmd§Vm§gmR>r Vmo
A{Ve¶ ào‘i d H$Zdmiy Amho. 129 (Ago AgyZhr) Oa ¶m cmoH$m§Zr nmR> {’$adcr
Va (˶m§Zm) gm§JyZ Q>mH$m, "A„mh ‘m¶mgmR>r n¶m©á Amho, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam
H$moUrhr CnmgZo¶mo½¶ ZmhrM. ‘r ˶mÀ¶mdaM (ÑT>) {dídmg R>odVmo, Am{U VmoM
‘mcH$ Amho ‘hmZ qghmgZmMm!'
gyah-10. ¶yZwg
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Acr’$0 cm‘0 am0 ho g§Xoe AmhoV Aem J«§WmMo, Omo kmZmZo n[anyU© Amho. 2
cmoH$m§Zm ho {d{MÌ dmQ>Vo H$m H$s, Amåhr ˶m§À¶mVrcM EH$m 춺$sH$S>o (Am‘Mm)
g§Xoe àH$Q> Ho$cm? (H$s, ˶mÛmao g‘ñV) ‘mZdOmVrcm gmdY H$am. Am{U lÕm YmaU
H$aUmè¶m§Zm ew^dmVm© EoH$dm H$s, ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o ˶m§À¶mgmR>r gÝ‘mZmMo Iao
ñWmZ Amho. (¶mda) g˶ ZmH$maUmao cmoH$ åhUVmV H$s, hr 춺$s EH$ CKS>CKS>
OmXÿJma Amho.
3
{ZpíMVM, Vw‘Mm nmcZH$Vm© A„mh Amho, Á¶mZo ghm {Xdgm§V (åhUOo ghm
Q>ßß¶m§V) AmH$me Am{U n¥ÏdrMr {Z{‘©Vr Ho$cr, ‘J Vmo (g‘ñV universe Mm ‘mcH$
åhUyZ) qghmgZmda {damO‘mZ Pmcm, VmoM à˶oH$ Jmoï>rMo Am¶moOZ H$aVmo. ˶mÀ¶m
g‘j ˶mÀ¶m nadmZJr{edm¶ H$moUrhr (H$moUmMrhr) {e’$mag H$ê$ eH$V Zmhr, Agm
Amho A„mh, Vw‘Mm nmcZH$Vm©. åhUyZ Vwåhr (Ho$di) ˶mMrM CnmgZm H$am, Vwåhr
(¶mH$S>o) cj XoUma Zmhr H$m? 4 ˶mÀ¶mH$S>oM Vwåhm gdmªZm naV Om¶Mo Amho.
gyah-10. ¶yZwg 199
(Am{U) ho A„mhMo n¸o$ dMZ Amho. {Z:g§Xoh (no doubt) VmoM {Z{‘©VrMr gwédmV
H$aVmo Am{U VmoM (Vr {Z{‘©Vr g§nwï>mV Amë¶mZ§Va) {Vcm nwZ:ñWm{nV H$aoc. ho
¶mgmR>r H$s, Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Am{U gËH$‘} Ho$cr ˶m§Zm ݶm¶nyd©H$ ’$i XoVm
¶mdo. Am{U Á¶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm. (Va ˶m§À¶m) ˶m ZH$mamnmoQ>r
˶m§Zm ({nʶmgmR>r) CH$iVo nmUr d ¶mVZm‘¶r {ejm {‘ioc.
5
VmoM Amho A„mh, Á¶mZo gy`m©cm VoOñdr àH$memMo òmoV ~Z{dco Am{U M§Ðmcm
(à{Vq~{~V) àH$memMo gmYZ ~Z{dco. Am{U (M§ÐmÀ¶m) AdñWm {ZpíMV Ho$ë¶m,
åhUOo (˶mÛmao) Vwåhmcm dfmªMr JUZm Am{U H$mc JUZm H$aVm ¶mdr. A„mhZo ho
gd© hoVy{dZm {Z‘m©U Ho$coco Zmhr. Vmo (cmoH$m§gmR>r) ho g§Xoe ñnï> H$ê$Z gm§JV Amho,
(˶m cmoH$m§gmR>r) Oo g‘OyVXmanUm ~miJUmao AmhoV. 6 {ZpíMVM, amÌ d {Xdg
¶m§À¶m AmcQy>Z-nmcQy>Z ¶oʶmV Am{U A„mhZo AmH$me d n¥Ïdr ¶m§‘ܶo Oo H$mhr
{Z‘m©U Ho$co Amho. ˶m gdmªV (A„mhÀ¶m) g§Xoe CcJS>Umè¶m IwUm AmhoV. ˶m
cmoH$m§gmR>r Oo (A„mhMr) OmU R>odUmao AmhoV.
7
{ZpíMVM Oo cmoH$ Am‘À¶m ^oQ>rda {dídmg R>odyZ ZmhrV, Am{U (¶m)
OJmVrc OrdZmdaM g§Vwï> d g‘mYmZr Pmcoco AmhoV, Am{U Am‘À¶m g§Xoe
Agcoë¶m IwUm§H$S>o Xþc©j Ho$coco AmhoV. 8 (eodQ>r) ˶m§Mo {R>H$mU (ZaH$mMr) AmJ
Amho, ˶m H$‘mB©nmoQ>r Oo Vo H$arV am{hco. 9 (nU) Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr
Am{U gËH$‘} Ho$cr. ˶m§Mm nmcZH$Vm© ˶m§À¶m lÕonmoQ>r ˶m§Zm (‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV
¶emo{eIamda) nmoMdoc. (Am{U) na‘ gwImÀ¶m Z§XZdZmV, ˶m§À¶m nm¶mImcyZ
nmʶmMo (‘Z àgÞ H$aUmao) àdmh dmhV AgVrc. 10 ˶m (AmZ§XXm`r AdñWoV)
˶m§À¶m Vm|Sy>Z Ago eãX ~mhoa nS>Vrc, ho A„mh! Vy Agr‘ H$s{V©dmZ Amhog!
Am{U VoWo ˶m§Mo (EH$‘oH$m§Zm) A{^dmXZ Agoc __ "gcm‘'! (em§Vr!) Am{U à˶oH$
Jmoï>rMm eodQ> Vo ¶m eãXm§Zr H$aVrc, "gd© ñVwVrMm A{YH$mar g§nyU© {dídmMm
(universe Mm) ‘mcH$ Agcocm "A„mh' hmM hmo¶!'
11
Oa A„mhZo cmoH$m§Zm ˶m§À¶m (H$‘mªÀ¶m) H$‘mB©nmoQ>r {ejm H$aʶmV KmB© Ho$cr
AgVr, Á¶mà‘mUo Vmo ˶m§À¶mda H¥$nm H$aʶmMr KmB© H$aVmo, Va ˶m§À¶m Am¶wî¶mMr
H$mcmdYr Ho$ìhmM g§nwï>mV Amcr AgVr. nU Oo Am‘À¶mer (˶m§Mr) ^oQ> hmoUo
AQ>i Amho, ho OmUyZ ZmhrV, ˶m§Zm Amåhr ‘moH$io gmoSy>Z XoVmo, (Vo ¶mgmR>r) H$s,
˶m§Zr Amnë¶m {dÐmohmV ^Q>H$V amhmdo. 12 Am{U Ooìhm ‘Zwî¶mg nrS>m nmoMVo, Voìhm
Vmo CR>Vm-~gVm qH$dm nhþS>cm AgVm Am‘Mm Ymdm H$aVmo. nU Ooìhm Amåhr
200 Hw$amU
˶mÀ¶mnmgyZ ˶mMm Ìmg Xÿa H$aVmo, Voìhm Vmo (Am‘À¶mH$S>o nmR> {’$adyZ) AemàH$mao
{ZKyZ OmVmo, OUy H$mhr ˶mZo Amnë¶m dmB©Q> AdñWoV Am‘Mm H$Yr Ymdm Ho$cmM
ZìhVm. AemàH$mao ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmè¶m cmoH$m§Zm (˶m§Mr dmB©Q>) H¥$˶o Mm§Jcr
(~ZdyZ) XmI{dʶmV Amcr Amho.
13
Am{U Amåhr Vw‘À¶mnydu (hmoD$Z Jocoë¶m) {H$VrVar {nT>çm§Zm Zï> Ho$co Amho,
Ooìhm ˶m§Zr (gmV˶nyd©H$) dmB©Q> H¥$˶o Ho$cr. ˶m§À¶mH$S>o nmR>{dʶmV Amcoco n¡J§~a
g˶mMo gd© ñnï> à‘mU KoD$Z ˶m§À¶mH$S>o Amco hmoVo (VargwÕm) ˶m§Zr (n¡J§~am§Zm)
‘mZʶmg ZH$ma {Xcm. AemMàH$mao Anamܶm§Zm Amåhr (˶m§À¶m H$‘mªMm) ~Xcm XoV
AgVmo. 14 ‘J ˶m§À¶mZ§Va Amåhr Vwåhmcm n¥Ïdrda (˶m§Mo) CÎmam{YH$mar ~Zdco,
åhUOo Amåhmcm ho nmhVm ¶mdo H$s, Vwåhr H$go AmMaU H$aVm.
15
Am{U Ooìhm Am‘Mo ñnï> g§Xoe ˶m§Zm EoH${dco OmVmV. Voìhm Vo cmoH$ Oo
Am‘À¶mer hmoUmè¶m ^oQ>rcm AQ>i ‘mZV ZmhrV, Vo åhUVmV, "¶m ì¶{V[aº$ Xþgao
EImXo Hw$amU AmUm qH$dm ¶mV ~Xc H$ê$Z Q>mH$m.' (n¡J§~a! ˶m§Zm) gm§Jm, "‘m¶mV’}$
˶mV H$mhr ~Xc H$aʶmMr ‘r H$ënZmhr H$ê$ eH$V Zmhr. ‘r Va Ho$di ˶mMoM
AZwgaU H$aVmo, Oo ‘m¶mH$S>o àH$Q> Ho$co OmVo; Oa ‘r ‘m¶m nmcZH$˶m©Mr Adkm
H$aoZ Va ‘cm ˶m H$R>moa {XdgmÀ¶m {ejoMo ^¶ dmQ>Vo.' 16 (˶m§Zm) gm§Jm, "Oa
A„mhZo Vgo BpÀN>co AgVo Va Zm ‘r Vwåhmcm Vo H$WZ Ho$co AgVo, Zm ˶mZo Vwåhmcm
˶mMr OmUrd H$ê$Z {Xcr AgVr. ‘r ¶m AJmoXa (åhUOo ho g§Xoe àH$Q> hmoʶmnydu),
‘m¶m Am`wî`mMm EH$ ‘moR>m ^mJ Vw‘À¶m‘ܶo ì¶VrV Ho$cm Amho. Va ‘J, Vwåhr
Amnë¶m ~wÕrMm Cn¶moJ H$aUma Zmhr H$m?' 17 ˶m ‘mUgmnojm A{YH$ Xþï> H$moU Agy
eH$Vmo, Omo A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r aMyZ gm§JVmo qH$dm Omo A„mhÀ¶m g§Xoem§Zm
ImoQ>o R>a{dVmo. {Z:g§Xoh, AnamYr cmoH$ H$Yrhr ¶e àmá H$ê$ eH$Uma ZmhrV.
18
Am{U Vo A„mhcm gmoSy>Z Aem§Mr CnmgZm H$aVmV, Oo (˶m§Zm) Zm cm^
nmoMdy eH$VmV, Zm hmZr. Am{U Vo åhUVmV H$s, Vo A„mhH$S>o Am‘Mr {e’$mag
H$aUmao AmhoV. (n¡J§~a! ˶m§Zm) gm§Jm, Vwåhr A„mhcm Aem Jmoï>r{df¶r ‘m{hVr XoV
AmhmV H$m H$s, Or Jmoï> AmH$mem‘ܶo qH$dm n¥Ïdrda Amho, (nU) Vr (Jmoï>) ˶mcm
‘mhrV Zmhr? Agr‘ Amho ˶mMr ‘{h‘m! Vo Á¶m§Zm ˶mMo (A„mhMo) g‘H$j
R>adVmV ˶m§À¶mnojm {H$VrVar Vmo loð> Amho. 19 Am{U (ho OmUyZ ¿¶m H$s), g‘ñV
‘mZdOmV (àma§^r) EH$M O‘mV hmoVr, Z§Va ˶m§À¶mV ‘V^oX Pmco. Am{U Oa Vw¶m
nmcZH$˶m©H$Sy>Z AmYrnmgyZ EH$ Jmoï> {ZpíMV Ho$cocr ZgVr, Va Á¶m Jmoï>rV Vo nañna
gyah-10. ¶yZwg 201
~mhoa H$mT>Vmo? Vmo H$moU Amho, Omo (ApñVËdmV Agcoë¶m) gd© Jmoï>tÀ¶m ì¶dñWmnZmda
{Z¶§ÌU R>odyZ Amho?' Vo ({ZpíMVnUo) CÎma XoVrc, "(Vmo) "A„mh' Amho.' (˶m§Zm)
gm§Jm, "‘J Vwåhr (˶m gd©JwUg§nÞ) A„mhMr OmU R>odyZ (OrdZ ì¶VrV H$arV)
Zmhr H$m? 32 Va hm Amho "A„mh' Vw‘Mm IamIwam nmcZH$Vm©, (ho Amho ˶mÀ¶m
g§~§YrMo A§{V‘ g˶). H$maU g˶mMm (˶mJ Ho$ë¶mZ§Va) ‘mJ©^«ï>Vo{edm¶ H$m¶ ~mH$s
amhUma? ‘J Vwåhr (g˶mnmgyZ) Xÿa H$go ~ao OmD$ eH$Vm?' 33 AemàH$mao {dÐmohr
cmoH$m§À¶m ~m~VrV Vw¶m nmcZH$˶m©Mm eãX Iam R>acm H$s, Vo (H$Xm{n) lÕmd§V
~ZUma ZmhrV.
34
(Ë`m§Zm) {dMmam, "A„mhMo gh^mJr R>adʶmV Amcoë¶m (Vw‘À¶m) Cnmñ¶m§‘ܶo
H$moUr Agm Amho H$m, Omo {Z{‘©VrMm àma§^ H$ê$ eH$Vmo (originate creation)
Am{U ˶mMr nwZamd¥Îmr XoIrc (reproduce it) H$ê$ eH$Vmo?' (˶m§Zm) gm§JyZ Q>mH$m,
"Vmo Ho$di "A„mh' Amho, Omo (H$moU˶mhr Jmoï>rcm eÿÝ`mnmgyZ) àma§^ H$aVmo, Am{U
˶mMr nwZamd¥Îmr XoIrc H$aVmo. ‘J Vwåhr (¶m g˶mnmgyZ) Xÿa ^Q>H$V Hw$R>o OmV
AmhmV?' 35 (n¡J§~a!) (˶m§Zm) {dMmam, "A„mhMo g‘H$j R>adʶmV Amcoë¶m
Vw‘À¶m Cnmñ¶m§V H$moUr Agm Amho H$m, Omo g˶mH$S>o ‘mJ©Xe©Z H$ê$ eH$Vmo?'
(˶m§Zm) gm§JyZ Q>mH$m, "Vmo Ho$di A„mh Amho Omo g˶mMm ‘mJ© XmI{dVmo. Va ‘J Omo
g˶mMm ‘mJ© XmI{dVmo, Vmo AZwgaU Ho$cm Omʶmg A{YH$ nmÌ Amho H$s, Vmo Á¶mg
ñdV:cm (BVamZo) ‘mJ© XmIdë¶m{edm¶ ‘mJ© gmnS>V Zmhr? ‘J Vwåhmcm Pmco Var
H$m¶? Vwåhr {H$Vr MwH$sMm {ZU©¶ H$aVm!' 36 ˶m§À¶mn¡H$s AZoH$ OU Ho$di AZw‘mZmMo
AZwgaU H$arV AmhoV. Am{U AZw‘mZ H$Yrhr g˶mMm n¶m©¶ Agy eH$V Zmhr.
{Z:g§Xoh, A„mhcm, Vo Oo H$mhr H$arV AmhoV, ˶mMr nyU© OmUrd Amho.
37
Am{U ho Hw$amU Aer dñVy Zìho Á¶mMr aMZm A„mh{edm¶ Aݶ H$moUr H$ê$
eHo$c. ho (Hw$amU) ˶m (^{dî¶dmʶm§Mr) nyV©Vm Amho, Á¶m ¶m nyduÀ¶m J«§WmV
H$aʶmV Amcoë¶m AmhoV. Am{U ¶mV (B©ídar¶) J«§WmMo ñnï> {ddaU Amho. ¶mV
‘wirM e§H$m Zmhr H$s, Vo {dídmÀ¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoco Amho. 38 (˶m g˶
ZmH$maUmè¶m§Mo) Ago åhUUo Amho H$s H$m¶? "¶m 춺$sZo (åhUOo n¡J§~amZo) ñdV:
hmoD$Z Vo aMco Amho?' (n¡J§~a! Vwåhr ˶m§Zm) gm§Jm, "Vwåhr Vw‘À¶m åhUʶmV
àm‘m{UH$ (sincere) Agmc Va AerM JwUdÎmm (merit) Agcocm EImXm Aܶm¶
(aMyZ ‘m¶mH$S>o) KoD$Z ¶m, Am{U (¶m H$m¶m©gmR>r) A„mhcm gmoSy>Z H$moUmcmhr
Vw‘À¶m ‘XVrgmR>r ~mocmdyZ ¿¶m, Á¶m§Zm ~mocmdUo e³¶ Amho.' 39 nU (dñVwpñWVr
204 Hw$amU
Aer Amho H$s), Vo Aem Jmoï>rcm ImoQ>o R>a{dʶmda AmJ«hr AmhoV, Or ˶m§À¶m
AmH$cZm ncrH$S>Mr Amho. Am{U ˶mMr dmñV{dH$Vmhr ˶m§À¶mda AÚmn CKS>
Pmcocr Zmhr. AemMàH$mao ˶m§À¶m nydu hmoD$Z Jocoë¶m cmoH$m§Zrhr g˶ ñdrH$maʶmg
ZH$ma {Xcm. Va nmhm, ˶m XþamMmè¶m§Mm eodQ> H$gm Pmcm?
40
Am{U ˶m§À¶mV Ago H$mhr cmoH$ AmhoV, Oo Hw$amUmda {dídmg ~miJyZ
AmhoV, Am{U ˶m§À¶m‘ܶo H$mhr Agohr AmhoV, Oo ¶mda {dídmg R>odV ZmhrV.
Am{U VwPm nmcZH$Vm© AZmMma ‘mOdUmè¶m§Zm Mm§Jco AmoiIyZ Amho. 41 Am{U
(n¡J§~a!) Oa Vo Vwåhmcm ImoQ>o R>adrV AgVrc Va Vwåhr (˶m§Zm) gm§JyZ Q>mH$m,
"‘m¶m H$‘mª{df¶r ‘r CÎmaXm¶r Amho Am{U Vw‘À¶m H$‘mª{df¶r Vwåhr CÎmaXm¶r
AmhmV. ‘r Oo H$mhr H$arV Amho, ˶m~Ôc Vwåhmcm O~m~Xma Yaco OmUma Zmhr.
Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV, ˶m~Ôc ‘cm O~m~Xma Yaco OmUma Zmhr.' 42
Am{U ˶m§À¶mV H$mhr Ago AmhoV Oo Vw‘À¶m Jmoï>r H$mZ XoD$Z EoH$V AgVmV, Va
Vwåhr ~{hè¶m§Zm EoH$dmc H$s H$m¶? H$maU Vo (cjnyd©H$ EoH$ʶmMm {XImD$nUm
H$aUmao, Oo EoH$VmV ˶mg§~§YmZo) ~wÕrMm dmna H$arV ZmhrV. 43 Am{U ˶m§À¶mV H$mhr
cmoH$ Ago AmhoV, Oo Vw‘À¶mH$S>o nmhV Agë¶mMo (gm|J H$aVmV), Va Vwåhr ˶m
Am§Yù¶m§Zm ‘mJ© XmIdmc H$s H$m¶? Oa ˶m§Zm ˶m nmhʶmnmgyZ H$mhrhr C‘OV
Zgco Var? (Vwåhr ‘mJ© XmIdy eH$mc?) 44 (dñVwpñWVr hr Amho H$s), A„mh
cmoH$m§da ‘wirM Aݶm¶ H$arV Zmhr, nU cmoH$M ñdV:À¶m {Odmda Aݶm¶ H$arV
AgVmV.
45
Am{U Á¶m {Xder A„mh ˶m§Zm EH$Ì H$arc, ˶m {Xder (˶m§Zm dmQ>m¶cm
cmJoc) OUy Ho$di KQ>H$m^aM (EH$ Vmg^aM), (‘¥Ë¶ynyduÀ¶m) OJm‘ܶo Vo am{hco.
Vo ({VWo) EH$‘oH$m§Zm AmoiIVrc. IamoIa Ag’$c hmoUmao Vo cmoH$ AmhoV, Oo A„mher
hmoUmè¶m (AQ>i) ^oQ>rcm (Amnë¶m Am`wî`mV) ZmH$maV am{hco. Am{U (AemàH$mao)
gÝ‘mJ© A§JrH$maʶmg An¶er R>aco. 46 Am{U Á¶m Jmoï>rMo (åhUOo Á¶m {ejoMo)
Amåhr ˶m§Zm dMZ {Xco Amho, Ë`m§n¡H$s H$mhr (åhUOo ˶mMr PcH$) Amåhr Vwåhmcm
(¶m OJmVM) XmI{dcr Va (Vwåhmcm {XgyZ ¶oB©c H$s, Amåhr g˶ ZmH$maUmè¶m§gmR>r
H$m¶ VaVyX H$ê$Z R>odcr Amho). (qH$dm Agohr hmoD$ eH$Vo H$s), Amåhr (˶m {ejoMr
PcH$ XmI{dʶmnydu) Vwåhmcm ‘¥Ë¶y XoD$ eH$Vmo. nU (cjmV R>odm) (eodQ>r) ˶m§Zm
Am‘À¶mH$S>oM naV ¶m¶Mo Amho. Am{U Vo Oo H$mhr H$arV AmhoV, ˶m gdmªg (ñdV:)
A„mh gmjr Amho. 47 Am{U à˶oH$ OZg‘wXm¶mgmR>r EH$ n¡J§~a Amho. Am{U Ooìhm
gyah-10. ¶yZwg 205
˶m§Mm n¡J§~a (˶m§À¶mH$S>o) ¶oVmo, (d Am‘Mm g§Xoe ˶m§Zm nmoMdVmo). Voìhm (nyU©
ݶm¶m{Zer) ˶m§Mm {ZU©¶ cmdcm OmVmo. Am{U ˶m§À¶mda {Vi‘mÌ XoIrc Aݶm¶
Ho$cm OmV Zmhr.
48
Am{U Vo (g˶ ZmH$maUmao cmoH$) {dMmaVmV, "(nwZéËWmZ d ݶm¶mÀ¶m
{XdgmMm) dm¶Xm Ho$ìhm nyU© Ho$cm OmB©c? (Amåhmcm ¶m àíZmMo CÎma Úm) Oa Vwåhr
g˶dMZr Agmc.' 49 (n¡J§~a) (˶m§Zm) gm§Jm, "‘mPm ñdV:Mm ’$m¶Xm qH$dm
ZwH$gmZhr ‘m¶m AI˶marV Zmhr. nU KS>Uma VoM, Oo A„mh BÀN>rc.' à˶oH$
OZg‘yhmH$[aVm EH$ AdYr (term) {ZpíMV Ho$cocm Amho. Am{U Ooìhm ˶m§À¶m
R>acoë¶m AdYrMm eodQ> ¶oVmo, Voìhm Zm EH$ jU Vo ‘mJo amhÿ eH$VmV, Zm EH$ jU
nwT>o OmD$ eH$VmV. (åhUOo ˶mV jUmMmhr ~Xc H$ê$ eH$V ZmhrV). 50 (˶m§Zm)
gm§Jm, "(¶m~Ôc Vwåhr H$Yr {dMma Ho$cm Amho H$m?) Oa A„mhMr {ejm (AMmZH$nUo)
amÌr qH$dm {Xdgm Vw‘À¶mda ¶oD$Z R>oncr, Va AnamYr cmoH$ ˶mnmgyZ (ñdV:Mr
gwQ>H$m H$aʶmMo {H$Vrhr à¶ËZ Ho$co Var), gwQ>H$m H$er H$ê$Z KoVrc? 51 ‘J Ooìhm Vr
{ejm (Vw‘À¶mda) ¶oD$Z R>onoc, Voìhm Vwåhr {VÀ¶mda {dídmg R>odUma AmhmV?
(ݶm¶mÀ¶m {Xder Ooìhm {ejm g‘moa Agoc Voìhm Vwåhmcm {dMmaco OmB©c), AmVm
¶mda {dídmg R>odVm! (H$maU) (¶mAmYr Va) Vwåhr Vr cdH$a ¶mdr Ago åhUV
hmoVm.' 52 Voìhm ˶m cmoH$m§Zm gm§{JVco OmB©c, Oo (Amnë¶m Am`wî`mV) nmnH¥$˶o
H$aʶmg noQy>Z CR>co hmoVo. "AmVm MmIm AZ§VH$mcrZ {ejoMr Md. (hm) Ho$di
Vw‘À¶m H$‘mB©MmM ‘mo~Xcm Amho, Or H$‘mB© Vwåhr (Amnë¶m hmVm§Zr H$arV am{hcmV).'
53
Am{U H$mhr cmoH$ Vwåhmcm {dMmaVmV, "ho gd© g˶ Amho H$m?' (˶m§Zm)
gm§Jm, "hmo¶ ‘m¶m nmcZH$˶m©Mr enW! Vo AJXr g˶ Amho, Am{U Vwåhr Vo
(A§{V‘ {heo~) Amnë¶mdê$Z (H$Xm{n) Q>miy eH$V Zmhr. 54 Am{U (Amnë¶m
Am`wî`mV) dmB©Q> H¥$˶o H$arV am{hcoë¶m à˶oH$ 춺$scm (ݶm¶mÀ¶m {Xder Ago dmQy>
cmJoc H$s), n¥Ïdrda Oo H$mhr Amho, Vo gd© {Vcm àmá Pmco, Va Vo (gd©) Amnë¶m
gwQ>Ho$À¶m ‘mo~Xë¶mV XoD$Z Q>mHy$ BÀN>rc. (nU dñVwV: H$moUmH$S>ohr Voìhm H$mhrM
AgUma Zmhr). Am{U Ooìhm Vo Vr {ejm nmhVrc (Or ˶m§Mr àVrjm H$arV Amho),
Voìhm Vo Amncm níMmÎmmn 춺$ H$aʶmg Ag‘W© AgVrc. Am{U ˶m§À¶mXaå¶mZ
ݶm¶nyd©H$ {ZU©¶ H$aʶmV ¶oB©c. Am{U ˶m§À¶mda (‘wirM) Aݶm¶ Ho$cm OmUma
Zmhr. 55 cjmV Agy Úm, AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Oo H$mhr Amho, Vo gd© A„mhÀ¶mM
‘mcH$sMo Amho. cjmV R>odm H$s, A„mhMo dMZ {Z:g§Xoh g˶ Amho. nU ~hþg§»¶
206 Hw$amU
cmoH$m§Zm ¶mMr OmU Zmhr. 56 VmoM Amho Omo OrdZ àXmZ H$aVmo Am{U ˶mÀ¶mM
(AmXoemZo) Vwåhmcm ‘¥Ë¶y ¶oVmo. Am{U (eodQ>r) Vwåhm gdmªZm ˶mÀ¶mH$S>oM naV
Om¶Mo Amho.
57
ho ‘mZdm! (AmVm) Vw¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw¶mH$S>o CnXoe Amcocm Amho, d
(hm CnXoenyU© J«§W), A§V:H$aUm‘ܶo Oo H$mhr ({dH$ma) AmhoV, ˶mda EH$ Cnm¶
Amho. Am{U {dídmg R>odUmè¶m§gmR>r ‘mJ©Xe©Z d H¥$nm Amho. 58 (˶m§Zm) gm§Jm, "hm
(J«§W) A„mhMr H¥$nm d ˶mÀ¶m X¶oZo AdV[aV Pmcocm Amho. Va (lÕmd§Vm§Zr)
¶m~Ôc AmZ§{XV ìhmdo, (H$maU) hm (J«§W OJmVrc) ˶m gd© Jmoï>tnojm loð> Amho, Oo
Vo Jmoim H$aʶmÀ¶m ‘mJo cmJcoco AmhoV.' 59 (n¡J§~a!) (˶m§Zm) {dMmam, "Vwåhr
¶m{df¶r H$Yr {dMma Ho$cm Amho H$m? H$s, A„mhZo Vw‘À¶mgmR>r CnOr{dHo$Mr (gd©)
VaVyX Ho$cr hmoVr, ‘J Vwåhr (ñdV:hÿZ) ˶mVyZ H$mhr (dñVy) {Z{fÕ R>adë¶m Am{U
H$mhr d¡Y.' (˶m§Zm) {dMmam, "A„mhZo Vwåhmcm (Ago H$aʶmMr) nadmZJr {Xcr hmoVr
H$m H$s, Vwåhr (ñdV:) ImoQ>çm Jmoï>r aMyZ ˶mMm g§~§Y A„mher OmoS>V AmhmV?' 60
Vo cmoH$, Oo A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r aMVmV, nwZéËWmZmÀ¶m {Xdgm~Ôc H$m¶
YmaUm ~miJyZ AmhoV? {Z:g§Xoh, A„mh cmoH$m§à{V Agr‘ H¥$nmerc Amho, nU
cmoH$m§V ~hþg§»¶ (A„mhMo) Am^ma ‘mZUmao ZmhrV.
61
(n¡J§~a!) Vwåhr Á¶m (H$moU˶m) AdñWoV AgVm Am{U (cmoH$m§Zm) Hw$amUmMm
Omo H$moUVm ^mJ EoH$drV AgVm Am{U Oo H$mhr H$m¶© Vwåhr (gd© OU) H$arV AgVm.
(Va cjmV Agy Úm H$s), Ooìhm Vwåhr ˶mV ‘¾ AgVm, Amåhr Vwåhmcm nmhV
AgVmo. AmH$memV d n¥Ïdrda (åhUOo g‘ñV {dídmV) AJXr H$UmBVH$s dñVy
XoIrc Vw‘À¶m nmcZH$˶m©À¶m Ñï>rnmgyZ cnyZ amhÿ eH$V Zmhr. Am{U ˶mnojm chmZ
qH$dm ‘moR>r Aer H$moUVrhr dñVy Zmhr Or EH$m gwñnï> J«§WmV Z‘yX Ho$cocr Zmhr. 62 (ho
OmUyZ ¿¶m H$s), Oo A„mhMo {‘Ì AmhoV, ˶m§Zm H$gcohr ^¶ nmoMUma Zmhr, Zm Vo
(H$Yr) Xþ:Ir hmoUma. 63 H$maU hoM Vo cmoH$ AmhoV, Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Am{U
(Zoh‘r) A„mhMr OmU R>odyZ (˶m§Zr OrdZ ì¶VrV Ho$co). 64 ˶m§À¶mgmR>r ew^dmVm©
Amho, ¶m OrdZmV Am{U ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmVhr. A„mhÀ¶m eãXm§V (H$Yrhr) ~Xc
hmoV ZgVmo. Am{U hoM Amho gd©loð> ¶e! 65 (g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§À¶m) eãXm§Zr
Vwåhr Xþ:Ir hmoD$ ZH$m. {Z:g§Xoh, gd© eº$s Am{U H$sVuMm ‘mcH$ Ho$di A„mh Amho.
Am{U VmoM gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho.
66
(¶m Jmoï>rMr OmU R>odm H$s), Oo H$mhr AmH$memV Amho d Oo H$mhr O{‘Zrda
gyah-10. ¶yZwg 207
Amho, Vo gd© A„mhMoM Amho. Am{U Oo cmoH$ A„mhcm gmoSy>Z, ˶m§Mm Ymdm H$aVmV,
Á¶m§Zm ˶mÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ {Xco OmVo, Va Ago cmoH$ H$emMo AZwgaU H$arV
AmhoV? Vo Ho$di (BVam§À¶m) ^«m‘H$ H$ënZm§Mo AZwgaU H$arV AmhoV. Am{U Vo
Ho$di AQ>H$ir ~m§YrV AmhoV (just guessing). 67 A„mh Va Vmo Amho, Á¶mZo
Vw‘À¶mgmR>r amÌ ~Zdcr, ¶mgmR>r H$s, Vwåhmcm {dlm§Vr cm^mdr. Am{U {Xdgmcm
àH$me‘¶ ~Z{dco. {ZpíMVM ¶m‘ܶo ˶m cmoH$m§gmR>r g§Xoe Agcoë¶m IwUm AmhoV,
Oo (J§^raVmnyd©H$) EoH$VmV.
68
(A„mhMr ‘{h‘m CKS> AgVmZmhr) Vo åhUVmV, "A„mhZo ñdV:gmR>r nwÌ
~Z{dcm Amho!' Vmo Agr‘ ‘{h‘mdmZ Amho! Vmo AmË‘{Z^©a Amho (ñd¶§nyU© Amho).
AmH$memV Oo H$mhr Amho d n¥Ïdrda Oo H$mhr Amho, Vo gd© ˶mMoM Amho. (¶m
dº$ì¶mg§~§YmZo) Vw‘À¶mH$S>o H$moUVmM nwamdm Zmhr. Vwåhr A„mher Aem Jmoï>rMm
g§~§Y OmoS>Uma H$m, Á¶mMo Vwåhmcm (‘wirM) kmZ Zmhr? 69 (n¡J§~a!) gm§JyZ Q>mH$m,
"Oo cmoH$ A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r aMVmV, Vo H$YrM ¶eñdr hmoD$ eH$V ZmhrV.'
70
˶m§Zm (¶m) OJmV H$mhr j{UH$ cm^ àmá hmoVrc, (nU) Z§Va ˶m§Zm Am‘À¶mH$S>oM
naV ¶m¶Mo Amho. Am{U Voìhm Amåhr ˶m§Zm g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hë¶m~Ôc
H$R>moa {ejoMr Md MmIm¶cm cmdy.
71
(Vwåhr) ˶m§Zm (n¡J§~a) ZyhMr H$hmUr EoH$dm, Ooìhm ˶mZo Amnë¶m cmoH$m§Zm
åhQ>co hmoVo, "‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! Vw‘À¶m Xaå¶mZ ‘mPr CnpñWVr VgoM A„mhÀ¶m
g§Xoem§Ûmao Vwåhmcm Vw‘À¶m H$V©ì¶m§Mr OmUrd H$ê$Z XoʶmMo ‘mPo H$m¶© Vwåhmcm Agø
hmoV Agoc Va (ho OmUyZ ¿¶m H$s), ‘r Ho$di A„mhdaM {dídmg R>odVmo. ‘J Vwåhr
(AmVm ‘m¶m {déÕ) H$m¶ H$aUma AmhmV, ho nyU© gh‘VrZo (AmYr) R>adyZ ¿¶m,
Am{U (¶m H$m¶m©V ‘XVrgmR>r) ˶m§Zmhr ~mocmdyZ ¿¶m, Á¶m§Zm Vwåhr A„mhMo g‘H$j
R>adVm. Am{U Vwåhr H¥$Vr-¶moOZm ~Z{dë¶m Z§Va ˶mV H$moUVrhr g§{X½YVm amhÿ XoD$
ZH$m. Am{U ‘J ‘m¶m {déÕÀ¶m Vw‘À¶m ¶moOZm A‘cmV AmUm. Am{U ‘cm
qH${MVhr gdS> XoD$ ZH$m. 72 Oa Vwåhr (‘r Vwåhmcm EoH$drV Agcoë¶m g§XoemH$S>o)
nmR> {’$admc Va (ñdV:MoM ZwH$gmZ H$ê$Z ¿¶mc). ‘r Vw‘À¶mH$S>o H$moUVmhr ‘mo~Xcm
‘m{JVcocm Zmhr. ‘cm ‘mPm ‘mo~Xcm Va Ho$di A„mhH$S>yZ àmá hmoUma Amho. Am{U
‘cm Amkm XoʶmV Amcocr Amho H$s, ‘r (nyU©nUo) ñdV:cm A„mhÀ¶m ñdmYrZ H$ê$Z
Q>mH$mdo.' 73 ‘J ˶m§Zr ˶mcm (åhUOo n¡J§~a Zyhcm) ImoQ>o R>a{dco. Voìhm Amåhr
Zyhcm d ˶m cmoH$m§Zm Oo ˶mÀ¶m~amo~a Zm¡Ho$V hmoVo, dmM{dco. Am{U ˶m§Zm (n¥Ïdrda)
208 Hw$amU
CÎmam{YH$mar ~Zdco. Am{U ˶m cmoH$m§Zm ~wS>dyZ Q>mH$co, Á¶m§Zr Am‘À¶m g§Xoe
Agcoë¶m IwUm§Zm ImoQ>o R>a{dco. Va nmhm, ˶m cmoH$m§Mm eodQ> H$gm Pmcm, Á¶m§Zm
gmdY H$aʶmV Amco hmoVo.
74
‘J Amåhr ZyhÀ¶m Z§Va (BVa) AZoH$ n¡J§~am§Zm ˶m§À¶m cmoH$m§H$S>o nmR>dco, Vo
˶m§À¶mH$S>o g˶mMo ñnï> à‘mU KoD$Z Amco. nU (˶m cmoH$m§Zr) g˶mMm ñdrH$ma
H$aʶmg ZH$ma {Xcm, H$maU ˶m§Zr AmYrhr g˶ ZmH$maco hmoVo. AemàH$mao Amåhr
‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmè¶m§À¶m ‘Zm§Mr (H$dmS>o) grc~§X H$ê$Z Q>mH$sV AgVmo. (åhUOo
Vo g˶mMm g§Xoe H$Xm{n J«hU H$aUma ZmhrV).
75
‘J ˶m§À¶mZ§Va Amåhr ‘ygm d hmê$Z ¶m§Zm {’$aAm¡Z d ˶mMo gaXma
¶m§À¶mH$S>o Am‘Mo g§Xoe XoD$Z nmR>{dco. nU ˶m§Zr ‘JéarMo dV©Z Ho$co. H$maU Vo nmnr
cmoH$ hmoVo. 76 Am{U Ooìhm Am‘À¶mH$Sy>Z ˶m§À¶mH$S>o g˶mMm (g§Xoe) nmoMcm, Voìhm
Vo åhUmco, "hr Va gm’$ (plain) OmXÿ Amho.' 77 ‘ygmZo åhQ>co, "Vwåhr (A„mhH$Sy>Z)
Vw‘À¶màV Amcoë¶m (CKS>) g˶mcm OmXÿ åhUVm? hr OmXÿ Agy eH$Vo H$m? dñVwV:
OmXÿJma H$YrM ¶eñdr hmoD$ eH$V ZmhrV.' 78 (˶mda) ˶m§Zr CÎma {Xco, "Vwåhr
Am‘À¶mH$S>o ¶mgmR>r Amcm AmhmV H$m H$s, Am‘Mo dmS>dS>rc Á¶mMo AZwgaU
H$aVmZm Amåhmcm AmT>iyZ Amco ˶m ‘mJm©nmgyZ Amåhmcm Xÿa ݶmdo? (Vw‘Mm Agm
hoVy Amho H$m H$s), Vwåhm XmoKm§Zm ¶m XoemV ‘moR>onUm àmá ìhmdm? nU Amåhr Vw‘Mo
åhUUo (A{O~mV) ‘mݶ H$aUma Zmhr.'
79
Voìhm {’$aAm¡Z åhUmcm, "(XoemVrc) gd© {ZîUmV OmXÿJmam§Zm ‘m¶mH$S>o KoD$Z
80
¶m' Am{U Ooìhm OmXyJma VoWo Amco, Voìhm ‘ygmZo ˶m§Zm åhQ>co, "Vwåhmcm Oo H$mhr
’o$H$m¶Mo Amho, ’o$H$m.' 81 Am{U Ooìhm OmXÿJmam§Zr (Amnë¶m cmR>çm d Xmoè¶m ’o$Hy$Z
cmoH$m§Mr ZOa~§Xr Ho$cr) Voìhm ‘ygmZo åhQ>co, "Vwåhr ho Oo H$mhr gmXa Ho$co Amho, Vr
Ho$di OmXÿ Amho, {Ocm A„mh {ZpíMVnUo {Zî’$i R>adrc. (H$maU) A„mh AZmMma
‘mO{dUmè¶m§Mr H$m‘o H$Yrhr g’$c hmoD$ XoV Zmhr.' 82 Am{U A„mh Amnë¶m
AmXoemZo g˶mcm g˶ åhUyZ àñWm{nV H$aVmo, ‘J ˶m~Ôc XþamMmar cmoH$m§Zm {H$VrH$m
dmB©Q> dmQ>oZm.
83
VWm{n ‘ygmMo åhUUo, ˶mÀ¶m cmoH$m§n¡H$s H$mhr VéUm§IoarO H$moUrhr ‘mݶ Ho$co
Zmhr. H$maU ˶m§Zm (amOm) {’$aAm¡Z d ˶mÀ¶m gaXmam§Mo ^¶ dmQ>V hmoVo H$s, H$Xm{MV
Vo ˶m§Mm (H«$y a[a˶m) N>i H$aVrc. {ZpíMVM {’$aAm¡Z XoemV A{Ve¶ Owc‘r (amOmà‘mUo
dmdaV hmoVm). Am{U Vmo ˶m cmoH$m§n¡H$s hmoVm, Á¶m§Zr gd© ‘¶m©Xm§Mm ^§J Ho$cm. 84
gyah-10. ¶yZwg 209
(Q>rn: ¶oWo A„mh Vwåhmcm ¶m Jmoï>rMr OmUrd H$ê$Z XoV Amho H$s, Vwåhr nyU©nUo ˶mÀ¶mda
Adc§~yZ AmhmV, Am{U qghmgZ nmʶmda hmoVo ¶mMm AW©, ˶mZo OrdZmMr gwédmV nmʶmnmgyZ
H$aʶmMo R>adco Agm hmoD$ eH$Vmo.)
({Z{‘©Vr‘mJMm hoVy Agm Amho H$s), Vw‘Mr narjm ¿¶mdr d nmhmdo H$s, Vw‘À¶mn¡H$s
H$moU CÎm‘ AmMaU H$aUmam R>aVmo. Am{U Ooìhm Vwåhr åhUVm H$s, ‘¥Ë¶yZ§Va Vwåhmcm
Adí¶ nwÝhm {Od§V Ho$co OmB©c, Voìhm g˶ ZmH$maÊ`mda AmJ«hr Agcoco cmoH$, Z¸$s
ho CÎma XoVrc, "hr Va {Zìdi OmXÿ (’$gdUyH$) Amho.' 8 Am{U Oa Amåhr ˶m§Mr
{ejm EH$m {ZYm©[aV AdYrn¶ªV cm§~Urda Q>mH$cr, Va Vo Adí¶ Ago åhUVrc, "Vr
H$moUVr Jmoï> Amho Or (Am‘À¶m {ejocm) cm§~Urda Q>mH$V Amho?' (cjmV R>odm
{ZYm©[aV ‘wXV g§në¶mZ§Va) Ooìhm Vr ({ejm) ˶m§À¶mda H$mogioc, Voìhm ˶m§À¶mnmgyZ
˶m {Xder (Vr) H$moUrhr amoIy eH$Uma Zmhr. Vr Jmoï> ˶m§Zm doTy>Z Q>mHo$c, {OMr Vo
WÅ>m H$arV AgV.
9
Ooìhm Amåhr ‘mZdmcm Am‘À¶m H¥$noMr JmoS>r MmIdVmo Am{U Z§Va Ooìhm Vr
(H¥$nm) ˶mÀ¶mH$Sy>Z H$mTy>Z KoVmo Va Vmo Voìhm hVme d H¥$V¿Z ~ZVmo. 10 Am{U Oa
Amåhr ˶mÀ¶mda AmnÎmr Amë¶mZ§Va ˶mcm gwImMr JmoS>r MmIdVmo, Va Vmo Ago
åhUy cmJVmo H$s, AmVm ‘m¶mdaMo gd© g§H$Q> Xÿa Pmco. (Ago åhUV) Vmo eoIr {‘ady
cmJVmo d K‘|S> H$ê$ cmJVmo. 11 nU Oo g§¶‘r d gËH$‘} H$aUmao AmhoV ˶m§Zm j‘m d
’$ma ‘moR>m ‘mo~Xcm àmá hmoUma.
12
(n¡J§~a!) Ago hmoD$ Z¶o H$s, (A„mhÀ¶m g§XoemMm) EImXm ^mJ Vwåhr gmoSy>Z
Úmdo, Omo Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> H$aʶmV Amcm Amho. (¶m ^rVrZo H$s, g˶ ZmH$maUmao
cmoH$ ˶mcm ng§V H$aUma ZmhrV). (Am{U Agohr hmoD$ Z¶o H$s), ˶m§À¶m Aem
åhUʶmZo Vw‘À¶m ‘Zmcm doXZm ìhmì¶mV H$s, ¶m (n¡J§~amda A„mhH$Sy>Z) EImXm
I{OZm H$m nmR>{dcm Jocm Zmhr? qH$dm ˶mÀ¶mgh EImXm (gdmªZm {Xgoc Agm)
ñdJ©XÿV H$m nmR>{dcm Jocm Zmhr? (n¡J§~a! ˶m§Zm hr gmYr Jmoï> H$iV Zmhr H$s),
Vwåhr Va ’$º$ I~aXma H$aUmao AmhmV, (Am{U) à˶oH$ Jmoï>rMm gm§^miH$Vm© (à{VnmcH$)
Ho$di A„mh Amho. 13 ˶m§Mo Ago åhUUo Amho H$m H$s, (n¡J§~amZo ñdV:) ¶m
(Hw$amUmMr) aMZm Ho$cr Amho? (Vwåhr ˶m§Zm) gm§Jm, "Vwåhrhr AgoM (åhUOo AemM
JwUdÎmoMo) Xhm àH$aU (Aܶm¶) aMZm H$ê$Z AmUm. (Am{U ¶m H$m¶m©V) Vw‘Mr ‘XV
H$aʶmgmR>r A„mhcm gmoSy>Z Á¶m§Zm Vwåhr ~mocmdy eH$Vm, ~mocmdyZ ¿¶m. (Am{U Ago
Vwåhr H$amM Oa) Vwåhr Amnë¶m åhUʶmV Iao Agmc.' 14 Am{U Oa ˶m§Zr (Á¶m§Zm
214 Hw$amU
Vwåhr ‘XVrgmR>r ~mocdmc) (Vo) Vw‘Mr ‘XV H$aʶmV Ag‘W© R>aco, Va OmUyZ ¿¶m
H$s, (ho Hw$amU) (A„mhH$Sy>Z) ˶mÀ¶m kmZmgh àH$Q> H$aʶmV Amco Amho. (Vmo
A„mh) Á¶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrhr B©ída Zmhr. ‘J AmVm Vwåhr ñdV:cm ˶mÀ¶m
hdmcr H$aUma Zm?
15
Omo H$moUr ¶mM OJmVrc OrdZmMr d ˶mÀ¶m WmQ>m‘mQ>mMr BÀN>m ~miJVmo,
Aem§Zm Amåhr ˶m§À¶m H$‘mªMo ’$i ¶mM OrdZmV XoD$Z Q>mH$Vmo. Am{U ¶m ~m~VrV
˶m§À¶m C{MV h¸$mV (their just due) ‘wirM H$‘VaVm Ho$cr OmUma Zmhr. 16
(Am{U) hoM Ago cmoH$ AmhoV, Á¶m§À¶m dmQ>çmcm (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) AmJr{edm¶
Xþgao H$mhrhr ¶oUma Zmhr. Am{U ˶m§Zr ¶m OJmV Oo H$mhr Ho$co Agoc, Vo ì¶W© R>aoc
Am{U Or H$‘} Ho$cr, Vr gd© {Zî’$i R>aVrc.
17
Vmo ‘Zwî¶ Á¶mcm ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z gwñnï> à‘mU {‘imcoco Amho.
(AmUIr ˶mV ^a åhUOo) ˶mÀ¶mZ§Va A„mhH$Sy>Z g˶mMr gmj XoUmam XoIrc
Amcm Amho (åhUOo J«§W), Ogo (¶mnydu) n¡J§~a ‘ygmcm J«§W XoʶmV Amcm hmoVm,
˶mV (cmoH$m§gmR>r) ‘mJ©Xe©Z Am{U H¥$nm hmoVr, (Va Aem 춺$sMr VwcZm ˶m
lÕmhrZ cmoH$m§er H$er hmoD$ eH$Vo?) Ago cmoH$M ˶mda {dídmg R>odVmV. Am{U Oo
(cmoH$m§Mo) g‘yh ˶mda A{dídmg XmIdVrc, ˶m§Mo AQ>i {R>H$mU ZaH$mMr AmJ
Amho. åhUyZ Vwåhr ˶m{df¶r e§H$m KoD$ ZH$m. {ZpíMVM Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z
Amcoco ho g˶ Amho. nU ~hþg§»¶ cmoH$ {dídmg R>odV ZmhrV.
18
Am{U ˶mnojm A{YH$ Xþï> H$moU Agy eH$Vmo, Omo A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r
aMyZ gm§JVmo? Aem cmoH$m§Zm (ݶm¶mÀ¶m {Xder) ˶m§À¶m nmcZH$˶m©g‘moa gmXa Ho$co
OmB©c, Am{U (˶m§À¶m~Ôc) gmj XoʶmgmR>r Á¶m§Zm ~mocm{dco OmB©c, Vo åhUVrc,
"hoM Vo cmoH$ AmhoV Á¶m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©{df¶r ImoQ>çm ({ZamYma) Jmoï>r
ngadë¶m.' EoH$m! A„mhH$Sy>Z {Y¸$maco Omʶmg nmÌ AmhoV, Ago A˶mMmar cmoH$.
19
({Y¸$ma Amho) ˶m§À¶mda Oo cmoH$m§Zm A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ amoIVmV, Am{U ˶mV
(H$mhrVar) dmH$S>onUm {Z‘m©U H$ê$ nmhVmV, hoM Vo cmoH$ AmhoV Oo ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m
OrdZmMo g˶, ñdrH$maʶmg ZH$ma XoVmV. 20 Ago cmoH$ n¥Ïdrda (A„mhÀ¶m ¶moOZocm)
{d’$c H$ê$ eH$V ZmhrV. Am{U A„mhnmgyZ dmMdUmam ˶m§Zm H$moUrhr AmT>iUma
Zmhr. Am{U (‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV) ˶m§Zm XþßnQ> {ejm {Xcr OmB©c, H$maU (g˶mMm
g§Xoe) EoH$ʶmMr ¶mo½¶Vm Vo J‘mdyZ ~gco hmoVo, VgoM (˶mÀ¶m IwUm§V, ˶mMo
g§Xoe) ˶m§Zm {XgV ZìhVo. 21 hoM Vo cmoH$ AmhoV Á¶m§Zr ñdV:cm {dZmemV cmoQ>co
gyah-11. hÿX 215
‘m¶mH$S>o A„mhMo I{OZo AmhoV. Am{U (‘r Agohr åhUV) Zmhr H$s, ‘cm
AÑí¶mMo kmZ Amho. Am{U ‘r Agohr åhUV Zmhr H$s, ‘r Va ñdJ©XÿV (angel)
Amho. Am{U ˶m§À¶m~m~VrV Oo Vw‘À¶m ZOaoV VwÀN> AmhoV, ‘r Ago åhUy eH$V
Zmhr H$s, A„mh ˶m§Mo H$moUVohr H$ë¶mU H$aUma Zmhr. ˶m§À¶m ‘ZmV H$m¶ Amho, Vo
A„mhcm Mm§Jco R>mD$H$ Amho, ‘r (Ë`m§À`m ~m~VrV) Ago {dYmZ H$aoZ Va {ZpíMVnUo
‘mPm g‘mdoe A˶mMmar cmoH$m§V hmoB©c.'
32
(˶mÀ¶m g‘mOmVrc à‘wIm§Zr) åhQ>co, "ho Zyh, Vy Am‘À¶mer (~amM H$mi)
{ddmX KmcV am{hcmg, (AmVm) Vo A{V Pmco. Vy Vw¶m ~mocʶmV àm‘m{UH$
Agerc Va (AmVm) Am‘À¶mda Vr Jmoï> (åhUOo B©ídar¶ AmnÎmr) KoD$Z ¶o, {OMo Vy
Amåhmcm ^¶ XmIdrV am{hcmg.' 33 (n¡J§~a) ZyhZo CÎma {Xco, "Oa A„mh BÀN>rc
Va VmoM Vo (g§H$Q>) Vw‘À¶mda AmUoc. Am{U (Voìhm) ˶mVyZ Vwåhr (ñdV:Mr) gwQ>H$m
(H$Xm{n) H$ê$Z KoD$ eH$Uma Zmhr. 34 (Am{U ho OmUyZ ¿¶m H$s), ‘m¶m CnXoe
H$aʶmZo Vwåhmcm H$mhrhr ’$m¶Xm hmoUma Zmhr, ‘J ‘r ({H$Vrhr Vi‘irZo) Vwåhmcm
Mm§Jco CnXoe H$m H$arV Zmhr, H$maU Ooìhm (ñdV:) A„mhMrM (Aer) ‘Ou Agoc
H$s, Vwåhr gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa OmD$Z ^Q>H$V amhmdo (Voìhm ‘m¶m CnXoemZo Vwåhmcm
gÝ‘mJ© H$gm cm^Uma?) VmoM Amho Vw‘Mm nmcZH$Vm©, Am{U (eodQ>r) ˶mÀ¶mH$S>oM
Om¶Mo Amho Vwåhmcm naVyZ.'
35
(g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Mo) Ago åhUUo Amho H$m? H$s, ho gd© n¡J§~amZoM
(ñdV: hmoD$Z) aMco Amho. (˶m§Zm) gm§Jm, "Oa (ho gd©) ‘r aMco AgoZ Va ‘m¶m
nmnmMo AmoPo ‘m¶mdaM AgUma (nU ho cjmV R>odm), Oo nmnH¥$˶ Vwåhr H$arV
AmhmV, ˶mnmgyZ ‘r ‘wº$ Amho.'
36
Am{U (A„mhH$Sy>Z) (n¡J§~a) ZyhH$S>o (eodQ>r) Agm g§Xoe nmR>{dʶmV Amcm
H$s, AmVm (¶mnwT>o) Vw¶m cmoH$m§n¡H$s H$moUrhr lÕm YmaU H$aUma Zmhr, ˶m§À¶m
ì¶{V[aº$ Oo AmYrM lÕmd§V ~Zcoco AmhoV. Va (AmVm) Vy ˶m~Ôc Xþ:Ir hmoD$
ZH$mog, Oo (nmnH¥$˶) Vo H$arV AmhoV. 37 Am{U (AmVm) Vy Am‘À¶m ZOaog‘moa
Am{U Amåhr Vw¶mH$S>o nmR>{dcoë¶m (revealed guidance) ‘mJ©Xe©ZmZwgma (EH$)
Zm¡H$m V¶ma H$a. (Á¶mÛmao VwPo Am{U Vw¶m AZw¶m¶m§Mo ajU Ho$co OmB©c). Am{U
XþamMmar cmoH$m§{df¶r ‘m¶mH$S>o H$mhrhr ¶mMZm H$ê$ ZH$mog. {ZpíMVM ˶m§Mo ~wS>Uo
AmVm AQ>i Amho. 38 Am{U (AemàH$mao) ZyhZo Zm¡H$m ~Z{dʶmg gwédmV Ho$cr,
Am{U ˶mÀ¶m g‘mOmVrc à{V{ð>V g‘Oco OmUmao cmoH$ Ooìhm VoWyZ Om¶Mo, Voìhm Vo
gyah-11. hÿX 217
(n¡J§~a Zyhda) hgV AgV. (˶mda) ZyhZo åhQ>co, "(AmO) Vwåhr Am‘À¶mda hgV
AmhmV (nU cdH$aM) Amåhr Vw‘À¶mda hgV Agy, Ogo Vwåhr Am‘À¶mda hgV
AmhmV. 39 Oo g§H$Q> ¶oʶmg (AJXr) V¶ma Amho, (Am{U Á¶mda AmO Vwåhr hgV
AmhmV), Vwåhmcm cdH$aM H$iyZ MwHo$c H$s, Vo H$moUmda ¶oD$Z H$mogioc, Am{U
(H$moUmcm) An‘m{ZV H$ê$Z gmoS>oc. VgoM (ho hr cdH$aM ñnï> hmoD$Z OmB©c H$s,
‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m) AZ§VH$mcrZ (OrdZmV) H$moUmda H$m¶‘À¶m {ejoMr AmnÎmr ¶oUma
Amho.'
40
(‘J Ago KS>co) Á¶mjUr Am‘Mm {ZU©¶ Pmcm, cJoM nmʶmMo (n¥ÏdrVrc)
òmoV CgiyZ dmhÿ cmJco. Amåhr Zyhcm åhQ>co, "à˶oH$ àH$maÀ¶m àmʶmMr EH$-EH$
OmoS>r (åhUOo Za d ‘mXr) Zm¡Ho$V ~gdyZ Ko, Am{U Amnë¶m Hw$Qw>§~r`m§Zm XoIrc, nU
’$º$ ˶m§Zm gmoSy>Z Á¶m§À¶m{df¶r (A„mhÀ¶m {ejoMm) AmYrM {ZU©¶ Pmcocm Amho.
VgoM gd© lÕmd§Vm§Zm XoIrc (Zm¡Ho$V ñdma H$adyZ Ko).' Am{U (˶mÀ¶m cmoH$m§n¡H$s)
(’$maM) WmoS>o cmoH$ hmoVo, Oo ˶mÀ¶mgmo~V lÕmd§V ~Zco hmoVo. 41 Am{U ZyhZo
(Amnë¶m AZw¶m¶m§Zm) åhQ>co, "Zm¡Ho$V ~gyZ ¿¶m! A„mhÀ¶mM ZmdmZo Vr Mmcoc
Am{U Wm§~ʶmgmR>r Zm§Ja Q>mHo$c. {Z:g§Xoh, ‘mPm nmcZH$Vm© ’$ma j‘merc d X¶miy
Amho.' 42 Am{U (Vr) Zm¡H$m nd©Vm§gma»¶m cmQ>m§Xaå¶mZ ˶m§Zm KoD$Z Mmcy cmJcr,
Am{U (˶mjUr) (n¡J§~a) ZyhZo Amnë¶m nwÌmcm hmH$ ‘macr, Omo (˶mÀ¶mnmgyZ) Xÿa
C^m hmoVm, (d åhUmcm), ho ‘m¶m ‘wcm! Am‘À¶m~amo~a Zm¡Ho$V ¶o, Am{U ˶m
cmoH$m§~amo~a amhÿ ZH$mog, Oo g˶ ZmH$maUmao AmhoV. 43 (nU ‘wcmZo) CÎma {Xco, "‘r
EImÚm nd©Vmda MTy>Z OmB©Z, Omo ‘cm ~wS>ʶmnmgyZ dmMdoc.' (¶mda) ZyhZo åhQ>co,
"AmO A„mhÀ¶m {ZU©¶mnmgyZ H$moUrhr dmMdy eH$V Zmhr, nU ’$º$ VmoM dmM{dcm
OmB©c, Á¶mda (ñdV:) A„mh H¥$nm H$aoc.' (˶mZ§Va) EH$ (àM§S>) cmQ> ˶m XmoKm§Xaå¶mZ
Amcr Am{U (n¡J§~a ZyhMm ‘wcJm) ~wS>Umè¶m cmoH$m§V gm‘rc Pmcm. 44 Am{U (‘J)
(n¥Ïdr d AmH$memcm ˶m§Mm ‘mcH$ Agcoë¶m A„mhH$Sy>Z) Amkm Pmcr, "ho YaVr!
(Vy) VwPo nmUr emofyZ Ko, Am{U ho AmH$me! (Vy) nmʶmMm dfm©d ~§X H$a' Am{U
(gd©) nmUr Amogê$Z Joco. (AemàH$mao) (A„mhÀ¶m) {ZU©¶mMr A§‘c~OmdUr
Pmcr, Am{U (Vr) Zm¡H$m OyXr (ZmdmÀ¶m) nd©Vmda ¶oD$Z Wm§~cr, Am{U Ago
gm§JʶmV Amco, "XþamMmè¶m§Zmo Xÿa ìhm.'
45
Am{U ZyhZo Amnë¶m nmcZH$˶m©cm hmH$ ‘macr, åhUmcm, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©!
‘mPm ‘wcJm ‘m¶m Hw$Qw>§~mMmM EH$ KQ>H$ Amho, Am{U VwPo A{^dMZ {Z:g§e` Iao
218 Hw$amU
Amcocm Zmhr Amhog, Am{U Amåhr Ho$di Vw¶m åhUʶmdê$Z Am‘À¶m Cnmñ¶m§Mm
˶mJ H$aUma Zmhr. Am{U Amåhr Vw¶mda H$Xm{n {dídmg R>ody eH$V Zmhr. 54
"(Vw¶m{df¶r) Amåhr Va Ho$di Ago åhUy eH$Vmo H$s, Am‘À¶m Cnmñ¶m§nH¡ $s EImÚmMm
Vw¶mda emn Pmcocm Amho.' (˶mda) (n¡J§~a hÿXZo) CÎma {Xco, "‘r A„mhcm gmjr
‘mZVmo Am{U Vwåhrhr ¶m Jmoï>rg gmjr Agm H$s, ‘r ˶m§À¶mer ‘mPo H$mhrM g§~§Y
Zgë¶mMo ñnï> H$aVmo, Á¶m§Zm Vwåhr (cmoH$) A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ XoVm. 55
A„mhcm gmoSy>Z, Vwåhr gd©OU {‘iyZ (Vw‘Mr Oer BÀN>m Agoc ˶mà‘mUo)
‘m¶m{déÕ, ¶moOZm AmIm, Am{U H$moU˶mhr àH$mao ‘cm gdS> XoD$ ZH$m. 56 ‘mPm
A„mhda (nyU©) {dídmg Amho, Omo ‘mPm nmcZH$Vm© Amho Am{U Vw‘Mm nmcZH$Vm©
XoIrc. Agm H$moUVmhr Ord (living creature) (n¥ÏdrVcmda) Zmhr, Á¶mMr e|S>r
(forelock) ˶mÀ¶m hmVmV Zmhr. (åhUOo à˶oH$ Ord nyU©nUo A„mhda Adc§~yZ
Amho, VgoM A„mhMo ˶mda nyU© {Z¶§ÌU Amho). {Z:g§Xoh ‘m¶m nmcZH$˶m©MmM ‘mJ©
__
gai ‘mJ© Amho.'
57
"nU Oa Vwåhr nmR> {’$adʶmMmM n¶m©¶ {ZdS>mc, Va (cjmV R>odm) ‘r Vmo
g§Xoe Vw‘À¶màV (nyU©nUo) nmohmoMdcocm Amho Omo XoD$Z ‘cm nmR>{dco Joco. (Am{U
¶mV Zdc Zmhr) H$s, ‘mPm nmcZH$Vm© Xþgè¶m cmoH$m§Zm (Vw‘Mm) CÎmam{YH$mar ~Zdoc,
nU Vwåhr ˶mMo H$mhrhr dmB©Q> H$ê$ eH$V Zmhr. {Z:g§Xoh ‘mPm nmcZH$Vm© gd©
dñVw‘mÌm§Mm ajUH$Vm© Amho.' 58 Am{U Ooìhm Am‘Mm {ZU©¶ ¶oD$Z YS>H$cm, Voìhm
Amåhr Amnë¶m H¥$noZo (n¡J§~a) hÿX d ˶mÀ¶mgh Agcoë¶m ˶m cmoH$m§Zm dmM{dco,
Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr hmoVr. VgoM Amåhr ˶m§Zm (‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmVrc) ^¶§H$a
{ejonmgyZhr dmM{dco. 59 Am{U Agm Pmcm AmX (ZmdmÀ¶m O‘mVrMm eodQ>),
Á¶m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (g§Xoe Agcoë`m) IwUm§H$So> ({VañH$manyd©H$) Xþc©j
Ho$co hmoVo. Am{U ˶mÀ¶m n¡J§~am§{déÕ {dÐmoh Ho$cm hmoVm. Am{U (g˶mÀ¶m) à˶oH$
CÔm‘ eÌyÀ¶m AmkoMo nmcZ Ho$co. 60 Am{U (A„mhÀ¶m) {Y¸$mamZo ¶m OJmVM
˶m§Mm nmR>cmJ Ho$cm Am{U nwZéËWmZmÀ¶m {Xder (Va Vo nyU©nUo Zoh‘rgmR>r {Y¸$manmÌ
R>aVrc). IamoIa! AmX (ZmdmÀ¶m ¶m OZg‘yhmZo) Amnë¶m nmcZH$˶m©cm ZH$ma
{Xcm. {ZpíMVM! Xÿa hmo (ho) AmX, Omo (n¡J§~a) hÿXMm OZg‘yh hmoVm.
61
Am{U g‘yX (ZmdmÀ¶m O‘mVrH$S>o) Amåhr ˶m§Mm ^mD$ gmcoh ¶mg (n¡J§~a
{Z¶wº$ H$ê$Z) nmR>dco. Vmo åhUmcm, "‘m¶m (O‘mV) ~m§Ydm§Zmo! Ho$di A„mhMrM
CnmgZm H$am, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM Agm Zmhr, Á¶mMr Vwåhr CnmgZm H$amdr.
220 Hw$amU
hmoVo. (Voìhm) ˶m§Zr ˶mcm "gcm‘' gm§{JVcm. (gcm‘ åhUOo Vwåhmcm em§Vr cm^mo)
B~«mhr‘Zohr (CÎmamXmIc) "gcm‘' åhQ>co. Voìhm (B~«mhr‘Zo Amcoë¶m nmhþÊ`m§gmR>r)
Cera Z H$aVm cJoM EH$ ^mOcocm dmgê$ ImʶmgmR>r àñVwV Ho$cm.
(Q>rn: n¡J§~a B~«mhr‘H$S>o Amcoco ho ñdJ©XÿV ‘mZdr n[adofmV Amco hmoVo.)
70
nU Ooìhm B~«mhr‘Zo nm{hco H$s, Vo ImʶmgmR>r Amnco hmV nwT>o H$arV ZmhrV,
(¶mdê$Z) ˶mcm ˶m§Mo dV©Z (H$mhrgo) g§e¶mñnX dmQ>co Am{U ˶mÀ¶m ‘ZmV
˶m§À¶m{df¶r (KoVcoë¶m e§Ho$nmoQ>r) ^¶ {Z‘m©U Pmco. (Vo nmhÿZ), Vo (ñdJ©XÿV)
åhUmco Km~aʶmMo H$mhr H$maU Zmhr, Amåhmcm n¡J§~a cyV À¶m cmoH$m§H$S>o nmR>{dʶmV
Amco Amho. 71 {VWo (OdiM) B~«mhr‘Mr nËZrXoIrc C^r hmoVr, Ooìhm Amåhr {Vcm
(Am‘À¶m XÿVm§H$adr) (nwÌ) BghmµH$ d (nwT>o) BghmµH$Z§Va (ZmVy) ¶mµHy$~À¶m OÝ‘mMr
ew^dmVm© gm§{JVcr, Voìhm Vr (AmZ§XmZo) hgy cmJcr. 72 Vr åhUmcr, N>o! ‘mPo
Xþ^m©½¶! ‘cm (AmVm) ‘yc hmoUma? Ooìhm H$s, ‘r åhmVmar Pmco Amho, Am{U ‘mPo
nVrXoIrc åhmVmao AmhoV. IamoIa, hr Va ’$ma {d{MÌ Jmoï> dmQ>Vo! 73 (˶mda)
ñdJ©XÿVm§Zr CÎma {Xco, "Vwåhmcm A„mhÀ¶m AmXoemMo AmíM¶© dmQ>Vo H$m? B~«mhr‘À¶m
Hw$Qw>§~r¶m§Zmo! Vwåhm§da A„mhMr H¥$nm hmodmo d ˶mÀ¶m H¥$nmàgmXm§Mmhr Vw‘À¶mda
(dfm©d) hmodmo! {Z:g§Xoh, A„mh (gXm) ñVwVrg nmÌ Amho, d¡^demcr Amho.'
74
Am{U Ooìhm (Amcoco nmhþUo, A„mhH$Sy>Z Amcoco ñdJ©XÿV AmhoV, ho ñnï>
Pmë¶mZ§Va) B~«mhr‘Mo ^¶ Xÿa Pmco. Am{U (˶m XÿVm§‘m’©$V) ˶mg ew^dmVm© àmá
Pmcr. (Am{U ñdJ©XÿVm§Mm nwT>rc H$m¶©H«$‘ cyVÀ¶m cmoH$m§Zm g‘yi Zï> H$aUo ho Amho,
ho OmUyZ) Vmo Am‘À¶mH$S>o cyVÀ¶m cmoH$m§gmR>r AmO©d H$ê$ cmJcm. 75 H$maU,
B~«mhr‘ ’$ma g§¶‘r, H$Zdmiy Am{U gXm-gd©Xm B©ídam{^‘wI Agcocm (‘mUyg)
hmoVm. (åhUOo H$m¶‘ A„mhMrM AmoT> Agcocm Agm hmoVm B~«mhr‘)! 76 (¶mda)
Amåhr åhUmcmo, "ho B~«mhr‘, (Aer {dZdUr) H$aUo Wm§~d, H$maU, (cyVÀ¶m cmoH$m§{df¶r)
Vw¶m nmcZH$˶m©Mm {ZU©¶ AmYrM Pmcocm Amho. Am{U (AmVm) ˶m§À¶mda Aem
{ejoMo g§H$Q> Adí¶ H$mogiUma Amho. Oo H$moU˶mhr àH$mao Q>mico OmUo e³¶ Zmhr.
(åhUOo A„mhMm EH$Xm Pmcocm {ZU©¶ aÔ H$YrM hmoV Zmhr).'
77
Am{U Ooìhm Am‘Mo XÿV (angels) (n¡J§~a) cyVH$S>o nmohmoMco, Voìhm ˶m§À¶m
¶oʶmZo Vmo (’$ma) qM{VV Pmcm, Am{U (Amcoë¶m nmhþʶm§Mo Amnë¶m nmnr cmoH$m§nmgyZ
AmnU) ajU H$aʶmg Ag‘W© Agë¶mMo ˶mcm OmUdco. Vmo CX²Jmacm, "AmOMm
{Xdg Va g§H$Q>mMm {Xdg Amho!'
222 Hw$amU
KoB©c. 85 Am{U ho ‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! (ì¶dhmamV Zoh‘r) ݶm¶mo{MV nÕVrZo nyU© ‘mn
d (nyU©) dOZ Úm. Am{U cmoH$m§Zm ˶m§À¶m h¸$mÀ¶m dñVy H$‘r H$ê$Z XoD$ ZH$m. Am{U
^yVcmda CnÐd ‘mOdy ZH$m. 86 Oa Vwåhr (IamoIa) lÕmd§V Agmc Va Oo H$mhr
A„mhZo Vw‘À¶mH$S>o eof R>odcoco Amho, VoM Vw‘À¶mgmR>r gdm}Îm‘ Amho. Am{U ‘cm
H$mhr Vw‘À¶mda aIdmcXma åhUyZ {Z¶wº$ H$aʶmV Amcoco Zmhr.'
87
(˶mda) Vo åhUmco, "ho ewEo~! VwPr Z‘mµO Vwcm Aer {eH$dU XoVo H$m H$s,
Amåhr ˶m gd© Cnmñ¶m§Zm gmoSy>Z Úmdo, Á¶m§Mr Am‘Mo dmS>-dS>rc CnmgZm H$arV
AgV. VgoM Amåhr Am‘À¶m YZg§nÎmrÀ¶m ~m~VrV ({VMm) hdm Vgm Cn^moJ
H$aUo ~§X H$ê$Z Q>mH$mdo (Ago åhUm¶Mo H$s H$m¶ Vwcm?) ~ao; VyM EH$‘od ~w{Õ‘mZ d
gXmMmar Amhog! (Ago Amåhr ‘mZm¶Mo?)'
88
(n¡J§~a) ewEo~Zo CÎma {Xco, "‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! ‘cm gm§Jm H$s, Oa ‘r
(IamoIa) ‘m¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z (àmá Pmcoë¶m) ñnï> à‘mUmda C^m Amho. VgoM
˶mZo ‘cm Amnë¶mH$Sy>Z CÎm‘ CnOr{dH$m àXmZ Ho$cocr Amho. (Voìhm ‘r Vwåhmcm
˶mÛmao ‘mJ©Xe©Z H$am¶cm ZH$mo H$m?) ‘r Ago (A{O~mV) BpÀN>V Zmhr H$s, ‘r
(ñdV:) ˶mM Jmoï>r H$amì¶mV, Á¶mnmgyZ ‘r Vwåhmcm amoIV Amho. ‘r Va Ho$di e³¶
VodT>r gwYmaUm H$ê$ BpÀN>Vmo. nU ‘m¶m à¶ËZm§Zm ¶e {‘iUo, Ho$di A„mhda
Adc§~yZ Amho. ‘r ˶mÀ¶mdaM (ÑT>) {dídmg R>odVmo Am{U ˶mÀ¶mH$S>oM ‘mPr
(Zoh‘r) AmoT> AgUma. 89 ‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! ‘m¶m~ÔcMr Vw‘Mr eÌwËdmMr ^mdZm
Vwåhmcm Aer H¥$˶o H$aʶmg ào[aV Z H$amo H$s, Á¶m‘wio Vw‘À¶mda ˶m AmnÎmr gmaIr
AmnÎmr ¶mdr, Or ZyhÀ¶m cmoH$m§da qH$dm hÿXÀ¶m cmoH$m§da qH$dm gmcohÀ¶m cmoH$m§da
Amcr hmoVr. Am{U cyVÀ¶m cmoH$m§da AmnÎmr ¶oD$Z ’$ma H$mihr cmoQ>cocm Zmhr. 90 Va
(Vwåhr) Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o j‘oMr ¶mMZm H$am, Am{U (Amnë¶m ^yVH$mim~Ôc)
níMmÎmmn H$arV ˶mÀ¶mH$S>oM dim. (H$maU) ‘mPm nmcZH$Vm© (’$ma) X¶miy d ào‘i
Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr.'
91
(˶mÀ¶m cmoH$m§Zr) CÎma {Xco, "ho ewEo~! Vy Oo H$mhr gm§JV Amhog, ˶mVco
’$mago Amåhmcm H$iVM Zmhr, CcQ>njr Amåhr Va ho CKS>[a˶m nmhV AmhmoV H$s, Vy
Am‘À¶mXaå¶mZ Ho$di EH$ Aghm¶ 춺$s Amhog. Am{U Oa Vw¶m O‘mVrMo cmoH$
ZgVo, Va Amåhr Vwcm {ZpíMVM XJS>m§Zr ‘mê$Z R>ma H$ê$Z Q>mH$co AgVo. H$maU Vy
Am‘Mo H$mhrhr {~KS>dy eH$V Zmhrg.' 92 (¶mda) ewEo~Zo åhQ>co, "‘m¶m cmoH$m§Zmo!
‘mPr O‘mV Vw‘À¶m ZOaoV A„mhnojm A{YH$ e{º$emcr Amho H$s H$m¶? (H$maU)
224 Hw$amU
Vwåhr A„mhH$S>o Xþc©j H$ê$Z, ˶mÀ¶mH$S>o nmR> Ho$coco AmhmV, (åhUOo A„mhcm
nyU©nUo {dgê$Z ~gcoco AmhmV). (nU dmñV{dH$Vm Va hr Amho H$s), Vwåhr Oo H$mhr
H$arV AmhmV ˶mcm ‘m¶m nmcZH$˶m©Zo doTy>Z R>odcoco Amho. 93 ‘m¶m ~m§Ydm§Zmo!
Vwåhr (‘m¶m ~m~VrV) Oo H$ê$ eH$Vm Vo H$am, ‘r Va (A„mhÀ¶m ‘mJm©V) H$m¶©
H$arV amhrZ. cdH$aM Vwåhmcm H$iyZ MwHo$c H$s, An‘m{ZV H$ê$Z gmoS>Umar {ejm
(Am‘À¶mn¡H$s) H$moUmda ¶oUma. Am{U (Am{U hohr CKS> hmoB©c H$s, Am‘À¶mn¡H$s)
H$moU ImoQ>o ~mocUmam Amho. Va ‘J àVrjm H$am, ‘r XoIrc Vw‘À¶m~amo~a àVrjm H$arV
Amho.'
94
Am{U Ooìhm Am‘À¶m ({ejoMm) {ZU©¶ ¶oD$Z nmohmoMcm, Voìhm Amåhr Amnë¶m
H¥$noZo ewEo~cm d ˶mÀ¶mgmo~V lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zm dmM{dco. Am{U Oo cmoH$
dmB©Q> H¥$˶o H$aʶmda AmJ«hr hmoVo, Aem§Zm (Am‘À¶m {ejoÀ¶m) ñ’$moQ>mZo doT>co, Ooìhm
˶m§À¶mda {Xdg COmS>cm Voìhm Vo Amnë¶m Kam§V (‘¥V AdñWoV) Vm|S>Ker nS>coco
hmoVo. 95 OUy H$mhr Vo ˶m§V H$Yr dgcoM ZìhVo. nmhm, {Y¸$macr Jocr ‘{X`Z
(ZmdmMr hr O‘mV), Oer (¶mnydu) g‘yX (ZmdmMr O‘mV) {Y¸$macr Jocr hmoVr.
96
Am{U Amåhr (n¡J§~a) ‘ygmcm(hr) Amnë¶m g§Xoem§gh Am{U ñnï> à‘mUmgh
nmR>{dco hmoVo. 97 (B{OáMm amOm) {’$aAm¡Z d ˶mÀ¶m gaXmam§H$S>o, nU ˶m§Zr
{’$aAm¡ZÀ¶mM AmXoemMo nmcZ Ho$co, {’$aAm¡ZMm AmXoe (g˶mcm) Yê$Z ZgVmZm
XoIrc. 98 Vmo nwZéËWmZmÀ¶m (µH$¶m‘VrÀ¶m) {Xder Amnë¶m cmoH$m§À¶m AJ«ñWmZr
Agoc. d Vmo ˶m§Zm (Á¶mà‘mUo JwaoT>moao nmUdR>çmH$S>o AmUcr OmVmV ˶mà‘mUo)
ZaH$mÀ¶m AmJrV KoD$Z OmB©c. {H$Vr dmB©Q> {R>H$mU Amho Vo, Á¶mH$S>o (Vmo) ˶m§Mo
ZoV¥Ëd H$aoc! 99 ¶m OJmVhr (A„mhH$Sy>Z) {Y¸$ma ˶m§Mm nmR>cmJ H$arV amhrc
Am{U nwZéËWmZmÀ¶m {Xder XoIrc. {H$Vr dmB©Q> ~jrg Amho, Oo ˶m§Zm àmá Pmco!
100
hm (àmMrZ) dñ˶m§n¡H$s H$mhtMm (WmoS>³¶mV) d¥Îmm§V hmoVm, Á¶mMo Amåhr
Vw‘À¶mg‘moa H$WZ Ho$co Amho (åhUOo Vwåhr ¶mnmgyZ ~moY ¿¶mdm). ¶m§n¡H$s AÚmn
H$mhr Cä¶m AmhoV Va H$mhr Zï> Pmcoë¶m AmhoV. 101 Amåhr ˶m§À¶mda Aݶm¶ Ho$cm
Zmhr, Va ˶m§ZrM ñdV:da Aݶm¶ Ho$cm hmoVm. Ooìhm Vw¶m nmcZH$˶m©À¶m ({ejoMm)
{ZU©¶ (˶m§À¶mH$S>o) nmoMcm, Voìhm ˶m§Mr Vr Cnmñ¶o, ˶m§À¶m H$mhrM H$m‘r Amcr
ZmhrV, Á¶m§Mm Vo A„mhì¶{V[aº$ Ymdm H$arV AgV, (˶m§À¶m Cnmñ¶m§Zr) ˶m§À¶m
{dZmemV ^a Kmcʶm{edm¶ Xþgao H$mhrM Ho$co Zmhr.
102
Vw¶m nmcZH$˶m©Mr {ejm AerM AgVo. Ooìhmhr Vmo nmnH¥$˶m§V ~wS>mcoë¶m
gyah-11. hÿX 225
dñ˶m§Zm {ejm H$aVmo. {ZpíMVM ˶mMr {ejm H$aʶmMr nÕV Xþ:IXm¶r d H$R>moa
AgVo. 103 ¶m (KQ>ZoV) ˶m cmoH$m§gmR>r g§Xoe XS>cocm Amho, Oo ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m
OrdZmVrc {ejoMo ^¶ ~miJVmV. Vmo Agm {Xdg Amho, Ooìhm g‘ñV ‘mZdOmVrcm
EH$Ì AmUco OmB©c. ˶m (ݶm¶mÀ¶m) {Xder gd©OU hOa AgVrc. 104 Am{U
Amåhr Vmo {Xdg (Am‘À¶mH$Sy>Z) {ZYm©[aV Ho$coë¶m AdYrÀ¶m nwT>o T>H$cUma Zmhr.
105
Ooìhm Vmo {Xdg ¶oB©c, Voìhm H$moUrhr ˶mÀ¶m (åhUOo A„mhÀ¶m) nadmZJr{edm¶
~mocy eH$Uma Zmhr. ‘J ({VWo EH${ÌV Pmcoë¶m cmoH$m§)n¡H$s H$mhr cmoH$ A^mJr R>aVrc
Am{U H$mhr (A„mhÀ¶m) H¥$nmàgmXmg nmÌ R>aVrc.
106
Á¶m§À¶m dmQ>çmcm (Amnë¶m H¥$˶m§nmoQ>r) A^mJrnUm Amcocm Agoc. Vo
ZaH$mÀ¶m AmJrV {Zdmg H$aVrc, {VWo Vo {dcmn H$aVrc d (Xþ:ImZo) {dìhiV
AgVrc. 107 ˶mV Vo gX¡d amhVrc, Omon¶ªV AmH$me d n¥Ïdr ApñVËdmV AmhoV.
‘mÌ Ë¶m ì¶{V[aº$ Oo VwPm {dYmVm BÀN>rc. {ZpíMVM VwPm nmcZH$Vm© Oo BpÀN>Vmo Vo
H$aVmo. 108 nU Oo (Amnë¶m H¥$˶m§‘wio) gwX¡dr R>aVrc, Vo ñdJm©V AgVrc. VoWo Vo
gX¡d amhVrc Omon¶ªV AmH$me d n¥Ïdr ApñVËdmV AmhoV, ‘mÌ Ë¶mì¶{V[aº$ Oo VwPm
nmcZH$Vm© BÀN>rc. hm Agm H¥$nmàgmX Amho, Omo H$Yrhr I§{S>V hmoUma Zmhr. 109
(n¡J§~a!) Vo (^Q>H$coco cmoH$) Á¶m§Mr CnmgZm H$arV AmhoV, ˶m~m~VrV Vwåhr
Hw$R>ë¶mhr e§Ho$V nSy> ZH$m. Vo Va (nyU©nUo A{dMmanyd©H$) Oer CnmgZm ˶m§Mo
dmS>dS>rc H$arV hmoVo VerM CnmgZm H$arV AmhoV. Amåhr ˶m§Zm ˶m§À¶m (XþîH¥$˶m§À¶m
‘mo~Xë¶mV) ˶m§Mm {hñgm {ZpíMVnUo nwaonya XoD$. ˶mV ‘wirM H$‘VaVm Ho$cr OmUma
Zmhr.
110
Am{U (Voìhmhr AgoM KS>co hmoVo Ooìhm) Amåhr (n¡J~§ a) ‘ygmcm J«W§ {Xcm
hmoVm. nU ˶mÀ¶m cmoH$m§nH¡ $s H$mhtZr ˶mV ‘V^oX {Z‘m©U Ho$co. Am{U Oa Vw¶m
nmcZH$˶m©H$Sy>Z EH$ Jmoï> AmYrnmgyZ {ZpíMV Ho$cr Jocr ZgVr Va ˶m§À¶m~m~VrV
cJoM {ZU©¶ gwZmdcm Jocm AgVm (Á¶m ~m~VrV Vo ‘V^oX H$arV hmoV)o . Am{U AmVm
ho (cmoH$) ˶mg§~Y§ mV AñdñW H$aUmè¶m g§e¶mV AmhoV. 111 Am{U Vw‘Mm nmcZH$Vm©
à˶oH$mg ˶mZo (Ho$coë¶m Mm§Jë¶m qH$dm dmB©Q>) H$‘mª~Ôc nwano ay ‘mo~Xcm Adí¶ XoBc
© .
(Am{U) ˶mcm à˶oH$mÀ¶m H¥$˶m§Mr nyU© OmUrd Amho.
112
Va Vwåhr nyU© ÑT>VoZo gÝ‘mJm©da H$m¶‘ amhm, Ogm AmXoe (A„mhZo) Vwåhmcm
{Xcocm Amho. (VgoM) ˶m§Zrhr (gÝ‘mJm©da H$m¶‘ amhmdo), Oo j‘m ¶mMZm H$ê$Z
Vw‘À¶mgmo~V Amco AmhoV.
226 Hw$amU
Am{U ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$ê$ ZH$m. H$maU Vmo (Vo gd©) nmhV Amho, Oo H$mhr Vwåhr
H$arV AmhmV. 113 Am{U AnamYr cmoH$m§H$S>o H$Xm{n Vw‘Mm H$c Agy Z¶o, AݶWm
(‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV Anamܶm§gmR>r Agcocr) ZaH$mMr AmJ Vwåhmcmhr Amnë¶m
Amdm³¶mV KoB©c. Voìhm A„mhnmgyZ Vwåhmcm dmM{dUmam H$moUrhr AgUma Zmhr,
VgoM Vwåhmcm (H$moUmH$Sy>Zhr H$moU˶mhr àH$maMo) gmhmæ¶ àmá hmoUma Zmhr. 114
gH$mir d g§Ü¶mH$mir VgoM amÌrÀ¶m H$mhr ^mJmV ({Z¶{‘VnUo) àmW©Zm H$am (Z‘mµO
nT>m). {ZpíMVM gËH¥$˶o XþîH¥$˶m§Mm Zm¶ZmQ> H$aVmV. ~moY KoUmè¶m§gmR>r (hm g§Xoe
åhUOo EH$) ñ‘aUnÌ (reminder) Amho. 115 Am{U (à{VHy$c n[apñWVrV)
ghZercVm ~miJm, H$maU A„mh gËH$‘} H$aUmè¶m§Mm ‘mo~Xcm H$Yrhr dm¶m OmD$
XoV Zmhr.
116
Ago H$m ~ao Pmco Zmhr H$s, Vw‘À¶mAmYr hmoD$Z Jocoë¶m {nT>çm§‘ܶo Ago
H$mhr gX²~wÕr cm^coco cmoH$ Pmco AgVo, Oo O{‘Zrda CnÐd ‘mO{dUmè¶m§Zm
amoIʶmgmR>r nwT>o gagmdco AgVo. nU ’$º$ ’$maM WmoS>o Ago hmoVo, Á¶m§Zm Amåhr
dmM{dco. Am{U dmB©Q> dV©Z A§JrH$macoë¶m cmoH$m§Zr VmoM ‘mJ© AZwgacm, Á¶mZo ˶m§Zm
gwI g‘mYmZ {‘idyZ {Xco. ho cmoH$ hmoVoM nmnr. 117 VwPm nmcZH$Vm© Aݶm¶mZo
dñ˶m H$Yrhr Zï> H$arV Zmhr, Ooìhm ˶m§‘Yrc cmoH$ (EH$‘oH$m§Mr) gwYmaUm H$arV
AgVrc.
118
Vw¶m nmcZH$˶m©Zo BpÀN>co AgVo Va g‘ñV ‘mZdOmVrcm
EH$M O‘mV (one single community) ~Z{dco AgVo.
nU Vo ‘V^oX H$aV amhVrc. (H$maU ˶mÀ¶m ¶moOZoZwgma ˶mcm
‘mZdmMr narjm ¿¶md¶mMr Amho).
119
nU ˶m‘ܶo ˶m§Mm g‘mdoe Zgoc, Á¶m§À¶mda Vw¶m nmcZH$˶m©Zo
H¥$nm Ho$cocr Agoc. ˶mZo gdmªZm ¶mgmR>rM {Z‘m©U Ho$co. (åhUOo ¶m
narjogmR>r H$s, H$moU ñdV:cm ˶mÀ¶m H¥$nog nmÌ ~ZdVmo d H$moU
~ZdV Zmhr). nU Oo cmoH$ (B©ídar¶ ‘mJ©Xe©Z ñdrH$maʶmg ZH$ma
XoVmV, Aem§gmR>r) Vw¶m nmcZH$˶m©Mo (ho) eãX à˶jmV ¶oVrc H$s,
"‘r {OÞ Am{U ‘mUgo ¶m gdmªZr ZaH$ ^ê$Z Q>mH$sZ.'
120
(n¡J§~a!) Amåhr Vwåhmcm (AmYrÀ¶m) n¡J§~am§À¶m dmVm© ¶mgmR>r EoH$drV
gyah-12. ¶ygwµ’$ 227
AmhmoV, ˶m§Ûmao Vw‘À¶m ‘Zmcm I§~ra H$aUo (hm CÔoe Amho). Am{U ¶m d¥Îmm§VmVyZ
Vw‘À¶mH$S>o g˶ (hr) àH$Q> Pmcoco Amho, VgoM (˶m§V) lÕmd§Vm§gmR>r CnXoe d
ñ‘aU H$ê$Z XoUmè¶m Jmoï>r (reminder) AmhoV. 121 Am{U Oo {dídmg R>odUmao
ZmhrV, ˶m§Zm gm§Jm, "(Vwåhmcm A„mhMm ‘mJ© ZH$moM Agoc Va R>rH$ Amho) Vwåhr
Vw‘À¶m ‘mJm©Zo H$m¶© H$arV amhm, Am{U Amåhr Am‘À¶m ‘mJm©Zo (åhUOo A„mhÀ¶m
‘mJm©Zo) H$m¶© H$arV AmhmoV. 122 Am{U (A„mhH$Sy>Z Oo ¶oUma Amho) ˶mMr àVrjm
H$am. Amåhr Xo I rc àVrjm H$arV Amhmo V .'
123
AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§À¶mV Agcocr gd© ahñ¶o Ho$di A„mhcmM
‘mhrV AmhoV. (H$maU Oo H$mhr ApñVËdmV Amho, ˶m§Mr gwédmV
H$aUmam (originator) VmoM Amho) Am{U gd© Jmoï>r eodQ>r ˶mÀ¶mH$S>Mo
naV{dë¶m OmVrc. åhUyZ Vwåhr ˶mMrM CnmgZm H$am Am{U ˶mÀ¶mdaM
{dídmg R>do m. Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV ˶mnmgyZ, Vw‘Mm
nmcZH$Vm© ‘wirM AZ{^k Zmhr.
gyah-12. ¶ygwµ’$
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Acr’$0 cm‘0 am0 ho (A„mhH$Sy>Z àH$Q> Pmcoco) ñnï> g§Xoe AmhoV (Á¶mVyZ
g˶ ñnï>nUo CKS> hmoV Amho). 2 Amåhr (hm J§^ra g§Xoe) Aa~r ^mfoV Agcoë¶m
Hw$amUmÀ¶m ñdê$nmV àH$Q> Ho$cm Amho. åhUOo Vwåhr ˶mnmgyZ ~moY J«hU H$amdo (hm
CÔoe). 3 (n¡J§~a!) Amåhr Vwåhmcm ¶m Hw$amUmÛmao, Oo Amåhr Vw‘À¶mH$S>o nmR>drV
AmhmoV, ˶mV (AmYrÀ¶m) gdm}Îm‘ d¥Îmm§Vm§n¡H$s EH$ d¥Îmm§V EoH$drV AmhmoV. ¶mnydu
{ZpíMVM Vwåhr ¶mnmgyZ AZ{^k hmoVm.
4
Ooìhm ¶ygw’$Zo Amnë¶m {n˶mg åhQ>co, "ho ‘m¶m {n˶m! ‘r Ago ñdßZ nm{hco
Amho H$s, AH$am Vmao Am{U gy¶© d M§Ð AmhoV, d Vo ‘cm d§XZ H$arV AmhoV.' 5 (ho
EoHy$Z n¡J§~a ¶mµHy$~Zo) CÎma {Xco, "‘m¶m ‘wcm! ho ñdßZ Amnë¶m ^mdm§g‘moa gm§Jy
ZH$mog, ZmhrVa Vo (‘ËgamnmoQ>r) Vw¶m{déÕ EImXm H$Q> aMVrc. H$maU g¡VmZ hm
‘Zwî¶m{déÕ noQy>Z CR>cocm eÌy (sworn enemy) Amho. 6 H$maU (Ogo Vwcm
ñdßZmV XmIdʶmV Amco) ˶mà‘mUo VwPm nmcZH$Vm© VwPr {ZdS> H$arc Am{U Vwcm
KQ>Zm§Mo AmVrc g˶ OmUʶmg {eH$drc. Vmo Vw¶mda d ¶mµHy$~À¶m d§eOmda
228 Hw$amU
Amncr nyU© H¥$nm H$arc Á¶mà‘mUo ˶mZo VwPo nyd©O - B~«mhr‘ d BghmµH$ ¶m§À¶mda
Amncr nyU© H¥$nm Ho$cocr Amho. {Z:g§Xoh VwPm nmcZH$Vm© gd© H$mhr OmUUmam Amho,
~w{Õ‘mZ Amho.'
7
Iao nmhVm, ¶ygw’$ Am{U ˶mÀ¶m ^mdm§À¶m (KQ>ZoV) {dMmaUmè¶m§gmR>r g§Xoe
Agcoë¶m IwUm AmhoV. 8 (¶ygw’$Mo) ^mD$ (EH$‘oH$m§Zm) åhUy cmJco, "¶ygw’$ Am{U
˶mMm ^mD$ (~|Om‘rZ) hoM Am‘À¶m {n˶mg Am‘À¶mnojm A{YH$ {à¶ AmhoV; Oar
Amåhr EH$ ‘moR>m g‘yh Agcmo Var (Vo XmoKoM ˶m§Zm OmñV {à¶ AmhoV). {ZpíMVM
(¶m ~m~VrV) Am‘Mo dS>rc CKS>-CKS> MyH$ H$arV AmhoV.' 9 (˶m§À¶mn¡H$s EH$ OU
åhUmcm) ¶ygw’$cm g§ndyZ Q>mH$m qH$dm ˶mcm XÿaÀ¶m EImÚm {R>H$mUr (ZoD$Z) ’o$Hy$Z
Úm. åhUOo (˶mZ§Va) {n˶mMo cj ’$º$ Vw‘À¶mH$S>oM amhrc. EH$Xm ho H$m‘ CaHy$Z
(VgoM ˶m~Ôc níMmÎmmn 춺$ H$ê$Z) Vwåhr gXmMmar cmoH$m§à‘mUo OrdZ OJm. 10
˶m§À¶mn¡H$s Xþgè¶m EH$mZo åhQ>co, "ZH$m, ¶ygw’$Mr h˶m H$ê$ ZH$m. nU Oa Vwåhr
H$mhr H$aʶmMo R>a{dcocoM Agoc Va ˶mcm EImÚm (Imoc) H$moaS>çm {d{harÀ`m
Vimer ’o$Hy$Z Úm. åhUOo EImXm OdiyZ OmUmam àdmem§Mm OWm ˶mcm ~mhoa H$mTy>Z
(gmo~V) ZoB©c.'
11
(¶mda Vo gh‘V Pmco, Z§Va EHo$ {Xder) Vo Amnë¶m d{S>cmg åhUmco, "ho
Am‘À¶m {n˶m, ¶ygw’$À¶m ~m~VrV Vy Am‘À¶mda {dídmg H$m R>odV Zmhrg? Amåhr
Va Ho$di ˶mMo (‘ZmnmgyZ) {hVqMVH$ AmhmoV. (Ago AgVmZmhr Vy Ago H$m
H$aVmog?) 12 CÚm ˶mcm Am‘À¶m~amo~a nmR>dyZ Xo, åhUOo Vmo (amZmVrc ’$io dJ¡ao)
ImB©c, (Oam) a‘oc, Ioioc. (˶mÀ¶m~m~VrV Vy AJXr {ZpíM¨V amhm) Amåhr ˶mMm
Mm§Jë¶màH$mao gm§^mi H$ê$.' 13 (¶mµHy$~Zo) CÎma {Xco, "Vwåhr ˶mg (Amnë¶m~amo~a)
KoD$Z OmʶmÀ¶m ({dMmamZoM) ‘cm Xþ:I hmoVo. Am{U ‘cm (¶m Jmoï>rMohr) ^¶ dmQ>Vo,
(Ago hmoD$ Z¶o) H$s, Vw‘Mo ˶mÀ¶mH$S>o cj ZgVmZm, EImXm cm§S>Jm ˶mcm ImD$Z
Q>mHo$c.' 14 (˶mda) ˶m§Zr åhQ>co, "Amåhr EdT>m ‘moR>m g‘yh AgVmZmhr Oa IamoIa
cm§S>½¶mZo ˶mcm ImD$Z Q>mH$co Va Amåhr AJXrM {ZH$m‘r R>ê$!'
15
AemàH$mao Ooìhm Vo ¶ygw’$cm gmo~V KoD$Z Joco. Am{U ˶m§Zr Agm {ZíM¶
Ho$cocm hmoVm H$s, ˶mcm EH$m (Imoc) H$moaS>çm {d{harÀ`m Vimer Q>mH$m¶Mo. (AemàH$mao
˶m§Zr Amncr Xþï> ¶moOZm nma nmS>cr) Voìhm Amåhr ¶ygw’$cm {Xì¶ àH$Q>ZmÛmao ho
H$i{dco H$s, ({dídmg R>od, EH$ {Xdg Agm ¶oB©c) Ooìhm Vy ˶m§Zm ˶m§À¶m ¶m
H¥$˶mMr OmUrd H$ê$Z Xoerc, nU Vo Vwcm AmoiIUma XoIrc ZmhrV. 16 Am{U Vo
gyah-12. ¶ygwµ’$ 229
(‘m¶mOdi).' ˶mda ˶mZo åhQ>co, "A„mh ‘mPo (˶mnmgyZ) ajU H$amo! (Á¶mgmR>r
Vy ‘cm ~mocmdrV Amhog). Vmo (VwPm nVr) ‘mPm ‘mcH$ Amho, ˶mZo ‘cm BWo (¶m
KamV) Mm§Jë¶màH$mao R>odcoco Amho. (‘r ˶mMm {dídmgKmV H$ê$ eH$V Zmhr), H$maU
Hw$H¥$˶o H$aUmao H$Yrhr g’$c hmoV ZmhrV.' 24 Am{U {VZo Va ¶m Jmoï>rMm {ZíM¶
Ho$cocmM hmoVm. Am{U Vmo XoIrc (åhUOo ¶ygw’$hr) {VÀ`mH$So> gagmdcm AgVm, Oa
˶mZo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m g˶mMo ñnï> à‘mU nm{hco ZgVo. Amåhr ho ¶mgmR>r
Ho$co H$s, XþîH$‘© d {Zc©‚mVm Ë`mÀ`mnmgyZ Xÿa R>odmdr. IamoIa Vmo Am‘À¶m {ZdS>H$
^º$m§n¡H$s (EH$) hmoVm.
25
Am{U Vo XmoKohr XadmOmH$S>o Ymdco. Am{U {VZo ¶ygw’$Mm eQ>© (nH$S>cm d)
‘mJÀ¶m ~mOyZo ’$mSy>Z Q>mH$cm. (nmhVm Va H$m¶,) {VMm nVr Xmamda C^m hmoVm. Vr
(~XMcZ, T>m|Jr) ór åhUmcr, "Omo Vw¶m nËZrer Hw$H$‘© H$aʶmMr BÀN>m ~miJVmo
˶mMr {ejm ¶m{edm¶ AmUIr H$moUVr Agm¶cm hdr H$s, EH$Va ˶mg H¡$XoV Q>mHy$Z
{Xco Omdo qH$dm ˶mg (H$R>moa) Xþ:IXm¶r {ejm Ho$cr Omdr?' 26 ¶ygw’$Zo åhQ>co,
"{VZoM (ñdV:) ‘cm dmB©Q> H¥$˶mgmR>r àd¥Îm H$aʶmMm à¶ËZ Ho$cm.' Am{U {VÀ¶mM
Hw$Qw>§~mVrc EH$m 춺$sZo Ago gyMH$ dº$ì¶ Ho$co, "Oa ˶mMm eQ>© nwT>À¶m ~mOyZo
’$mQ>cm Agoc Va (ho g‘Omdo H$s), Vr Iao ~mocV Amho d Vmo ImoQ>o ~mocV Amho. 27
Am{U Oa ˶mMm eQ>© ‘mJÀ¶m ~mOyZo ’$mQ>cm Agoc Va (ho g‘Omdo H$s), ór ImoQ>o
~mocV Amho d Vmo g˶ ~mocV Amho.' 28 Am{U Ooìhm ({VÀ¶m nVrZo) nm{hco H$s,
˶mMm eQ>© ‘mJÀ¶m ~mOyZo ’$mQ>cocm Amho, (Vo nmhÿZ) Vmo åhUmcm, "ho Va Vwåhm
{ó`m§Mo H$mañWmZ Amho (åhUOo Vwåhm {ó¶m§À¶m XwJw©Um§Mo, ho EH$ CXmhaU hmo¶).
IamoIa Vw‘Mo H$mañWmZ (’$ma) ‘moR>o AgVo. 29 (‘J Vmo ¶ygw’$cm åhUmcm), "¶ygw’$,
¶mH$S>o Xþc©j H$a, (Am{U Vy ho ór¶o!) Amnë¶m AnamYm~Ôc j‘m ‘mJ, H$maU MyH$
IamoIa VwPrM Amho.'
30
AmVm ehamVrc {ó¶m§Xaå¶mZ (AmngmV ¶m {df¶mda) MMm© gwê$ Pmcr,
"C‘amdmMr ~m¶H$mo Amnë¶m Jwcm‘mg (ñdV:H$S>o) AmH${f©V H$aʶmÀ¶m ‘mJo cmJcr
Amho, ˶mÀ¶mgmR>r Vr ào‘mV Am§Yir Pmcr Amho. Amåhr nmhVmo AmhmoV H$s, Vr Va
CKS>nUo dm‘‘mJm©cm cmJcr Amho.' 31 Z§Va Ooìhm {Vcm (BVa {ó¶m Amncr) Hw$Moï>m
H$arV Agë¶mMo H$imco, Voìhm {VZo (˶m {ó`m§Zm) (Amnë¶m ¶oWo ¶oʶmgmR>r)
~mocmdUo nmR>{dco. Am{U ˶m§À¶mgmR>r EH$m ‘oOdmZrMr V¶mar Ho$cr. Am{U (’$i
dJ¡ao H$mnyZ ImʶmgmR>r) à˶oH$mÀ¶m hmVmV EH$-EH$ gwar {Xcr. d (‘J) Vr ¶ygw’$cm
gyah-12. ¶ygwµ’$ 231
åhUmcr, "¶m§À¶mg‘moa ¶o'. Am{U Ooìhm (˶m {ó¶m§Zr) ˶mg nm{hco, Voìhm (˶mMo
XoIUo ì¶{º$‘Îd nmhÿZ) ˶m AmíM¶m©Zo (BV³¶m) X§J Pmë¶m H$s, ˶m§Zr (’$i
H$mnVm-H$mnVm) Amncr ~moQ>o H$mnyZ KoVcr. ˶m åhUmë¶m, "A„mh Am‘Mo ajU
H$amo! hm H$moUr gmYmaU ‘mUyg Zìho, hm Va EH$ Wmoa ñdJ©XÿV (angel) dmQ>Vmo.' 32
Vr åhUmcr, "hmM Amho Vmo, Á¶mÀ¶m~m~VrV Vwåhr ({ó¶m) ‘mPr qZXm H$arV hmo˶m.
hmo¶ ‘r ˶mcm Amnë¶mH$S>o AmH¥$ï> H$aʶmMm à¶ËZ Ho$cm hmoVm, nU Vmo ñdV:cm
˶mnmgyZ dmMdrV am{hcm. Am{U AmVm Oa ˶mZo, ‘r Ogo gm§JV Amho Vgo Ho$co Zmhr
Va Vmo {ZpíMVnUo H¡$XImݶmV OmD$Z nS>oc, Am{U An‘m{ZV Ho$cm OmB©c. 33
¶ygw’$Zo (A„mhH$S>o àmW©Zm Ho$cr) åhUmcm, "ho ‘m¶m ñdm‘r! Á¶m Jmoï>rH$S>o ˶m ‘cm
~mocmdrV AmhoV ˶m Jmoï>rnojm ‘cm Vwé§JmV amhUoM A{YH$ AmdS>oc. Vy ‘m¶mda
˶m§À¶m ‘mo{hZr KmcʶmÀ¶m H$mañWmZm§Zm Xÿa gmaco Zmhrg Va ‘r (Aghm¶ ‘mUyg)
˶m§À¶m ‘mo{hZrcm ~ir nSy> eH$Vmo. (n[aUm‘V:) ‘mPm g‘mdoe ZmXmZ cmoH$m§V
hmoB©c.' 34 Am{U ˶mÀ¶m ñdm‘rZo ˶mMr àmW©Zm EoH$cr. Am{U ˶m ({ó`m§À`m)
H$mdo~mOrnmgyZ ˶mcm ‘wº$ Ho$co. IamoIa, Vmo gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr
OmUUmam Amho.
35
‘J (Vmo C‘amd Am{U VoWrc BVa cmoH$m§Zr) (¶ygw’$À¶m {ZîH$c§H$VoMo) gd©
à‘mU nm{hë¶mZ§Va XoIrc, Vo (gd©) ¶mdaM gh‘V Pmco H$s, H$mhr H$mimgmR>r ¶mcm
Vwé§JdmgmVM R>odyZ Úmdo, (åhUOo Vmo ¶m {ó`m§À`m ZOaonmgyZ Xÿa amhrc). 36 Am{U
˶mÀ¶m~amo~aM ˶m H$mamJ¥hmV Aݶ XmoZ VéUhr XmIc Pmco. (EHo$ {Xder) ˶m§À¶mVrc
EH$ OU åhUmcm, "‘r EH$ ñdßZ nm{hco (˶mV nmhVmo Va H$m¶ H$s), ‘r (Ðmjm§nmgyZ)
Xmê$ {niyZ H$mT>V Amho.' Am{U Xþgam åhUmcm, "‘r ñdßZmV Ago nm{hco H$s, ‘r
‘m¶m S>mo³¶mda R>odyZ ^mH$ar KoD$Z OmV Amho Am{U njr ˶mVyZ ImV AmhoV.' (˶m
XmoKm§Zr ¶ygw’$cm {dZdUr Ho$cr) H$s, Amåhmcm ˶m§Mm AW© g‘OmdyZ gm§Jm, H$maU
Amåhr nmhVmo AmhmoV H$s, Vwåhr EH$ gXmMmar 춺$s AmhmV.
37
¶ygw’$Zo åhQ>co, "¶oWo (XaamoO) Vwåhmcm Oo ^moOZ {Xco OmVo, Vo ¶oʶmnyduM ‘r
Vwåhmcm ˶m (ñdßZm§Mm) AW© gm§JZy Q>mHo$Z. ho ˶m kmZm§nH¡ $s hmo¶ Oo ‘m¶m nmcZH$˶m©Zo
‘cm {eH$dco Amho. ‘r ˶m cmoH$m§Mm Y‘© gmoSy>Z {Xcocm Amho, Oo A„mhda {dídmg
R>odV ZmhrV Am{U VgoM Vo ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmdahr {dídmg R>odV ZmhrV. 38
Am{U ‘r ‘mPo dmS>dS>rc B~«mhr‘ d BghmµH$ Am{U ¶mµHy$~ ¶m§À¶m Y‘m©Mm Adc§~
Ho$cocm Amho. Am‘À¶mgmR>r ho (‘wirM) C{MV Zmhr H$s, Amåhr (BVam§Zm) A„mhÀ¶m
232 Hw$amU
46
(Am{U Vmo ¶ygw’$cm ^oQ>ʶmgmR>r Vwé§JmV Amcm Am{U åhUmcm) ho ¶ygw’$! ho
g˶{Zð> ‘mUgm! ‘cm ¶m ñdßZm§Mm AW© g‘OmdyZ gm§J H$s, gmV Yï>nwï> JmBªZm gmV
Xþ~ù¶m JmB© ImV AmhoV. Am{U YmݶmMr gmV {hadr H$Ugo AmhoV d Xþgar gmV
gwH$cocr AmhoV, ¶mdê$Z H$m¶ AW© A{^àoV Amho. åhUOo ‘r naV OmD$Z (VwPo
ñnï>rH$aU) (Xa~mamVrc) cmoH$m§Zm gm§JoZ, åhUOo ˶m§Zm H$ioc (H$s Vy H$gm ‘mUyg
Amhog)! 47 (˶mda ¶ygw’$Zo) CÎma {Xco, "(˶m ñdßZm§Mm AW© Agm Amho), Vwåhr
(cmoH$) gVV gmV dfm©n¶ªV Zoh‘rà‘mUo eoVr H$amc, ¶m AdYrV Vwåhr Or {nHo$
H$mnmc (˶mVrc gd© Ymݶ) ˶m§À¶m H$Ugm§VM amhÿ Úm, nU ’$º$ Oo Vwåhmcm
ImʶmgmR>r cmJoc ({VVHo$M H$Ugm§VyZ Ymݶ H$mTy>Z ¿¶m). 48 ‘J (^a^amQ>rÀ¶m ˶m
gmV dfm©Z§Va) ^¶§H$a XþîH$mimMr Aer gmV df} ¶oVrc H$s, Oo H$mhr Vwåhr Jmoim
H$ê$Z R>odcoco Agoc, Vo gd© (åhUOo Vmo gd© AÞgmR>m) g§nyZ OmB©c, nU ’$º$ VoM
Caoc Oo ({~¶mʶmÀ¶m CÔoemZo) Vwåhr OVZ H$ê$Z R>odco Agmc. 49 ‘J ˶mZ§Va EH$
df© Ago ¶oB©c H$s, Á¶mV ^anya (cm^Xm¶r) nO©Ý¶d¥ï>r hmoB©c. Am{U Voìhm naV cmoH$
(AmYrà‘mUo ‘Ú d Voc) JmiVrc.
50
Am{U (Ooìhm ¶ygw’$Zo gm§{JVcocm ñdßZm§Mm AW© amOmcm H$i{dʶmV Amcm
Voìhm) amOm åhUmcm, "˶mcm ‘m¶mH$S>o KoD$Z ¶m' Am{U Ooìhm (amOmMm) XÿV
(¶ygw’$cm amOmH$S>o ZoʶmgmR>r) ¶ygw’$nmer nmohmoMcm. Voìhm Vmo åhUmcm, "Vy Vw¶m
YݶmH$S>o naV Om Am{U ˶mcm gm§J H$s, Á¶m {ó`m§Zr (‘cm nmhÿZ) ñdV:Mo hmV
H$mnyZ KoVco hmoVo (˶m§À¶m~ÔcMo g˶ AmYr g‘moa AmUmdo). ‘m¶m nmcZH$˶m©cm
{ZpíMVM ˶m§À¶m H$mañWmZm§Mr nyU© OmUrd Amho.' 51 (‘J amOmZo ˶m {ó`m§Zm
Xa~mamV ~mocmdyZ) {dMmaco, "˶m KQ>ZoMr H$m¶ h{H$JV Amho, Á¶mV Vwåhr ¶ygw’$cm
‘mo{hV H$aʶmMm à¶ËZ Ho$cm hmoVmV?' ˶m {ó¶m åhUmë¶m, "A„mh Am‘Mo ajU
H$amo! (g˶ ho Amho H$s), Amåhmcm ˶mÀ¶m A§Jr dmB©Q> Aer H$moUVrhr Jmoï>
AmT>icr Zmhr.' (˶m) C‘amdmMr ~m¶H$mo åhUmcr, "AmVm Ooìhm g˶ àH$memV
AmcocoM Amho! (Va ‘r Iao Vo gm§JyZ Q>mH$Vo) ‘rM ˶mcm ‘m¶mH$S>o AmH¥$ï> H$aʶmMm
à¶ËZ Ho$cm hmoVm. (nU ˶mZo ñdV:cm ˶m Hw$H$‘m©nmgyZ dmM{dco!) IamoIa Vmo EH$
àm‘m{UH$ ‘mUyg Amho.'
52
(amOmÀ¶m Xa~mamV Pmcoë¶m ¶m Mm¡H$er~Ôc Ooìhm ¶ygw’$cm H$imco, Voìhm Vmo
åhUmcm), "‘r (Mm¡H$er H$aʶmMr ‘mJUr Ho$di ¶mgmR>r Ho$cr hmoVr) H$s, ‘m¶m
Yݶmg‘moa ho ñnï> ìhmdo H$s, ˶mÀ¶m J¡ahOoarV ‘r ˶mMm {dídmgKmV Ho$cocm Zmhr.
234 Hw$amU
Am{U A„mh {dídmgKmV H$aUmè¶m§Mo H$mañWmZ H$Yrhr ¶eñdr hmoD$ XoV Zmhr. 53 ‘r
‘m¶m ‘Zmcm (nyUn© Uo) {ZXm}f R>adrV Zmhr. (gmYmaUnUo) ‘ZmMm H$c Va dmB©Q>
Jmoï>tH$S>Mo AgVmo, nU ’$º$ (Vr 춺$s dmB©Q> H¥$˶ H$aʶmnmgyZ dmMy eHo$c) {OÀ¶mda
A„mhMr H¥$nm hmoBc © . {Z:g§Xho , ‘mPm {dYmVm ’$ma j‘merc d H¥$nmiy Amho.'
54
Am{U amOm åhUmcm, "˶mcm ‘m¶mH$S>o KoD$Z ¶m, åhUOo ‘r ˶mÀ¶mH$Sy>Z
‘mPr {deof godm H$adyZ KoB©Z,' ‘J Ooìhm amOmMo ¶ygw’$er ~mocUo Pmco, (Voìhm
amOmcm ¶ygw’$À¶m ¶mo½¶VoMr OmUrd Pmcr) Vmo åhUmcm, "AmOnmgyZ Vw¶mgmR>r
Am‘À¶mH$S>o gÝ‘mZmMo ñWmZ Agoc, Am{U Vy Am‘Mm (Img) {dídmgy nXm{YH$mar
Agerc.' 55 (˶mda) ¶ygw’$Zo CÎma {Xco, "(Va ‘J) XoemÀ¶m I{Oݶmda ‘mPr
Zo‘UyH$ H$ê$Z Q>mH$m, H$maU ‘r I{OݶmMm gm§^mi Mm§Jë¶màH$mao H$ê$ eH$Vmo Am{U
‘cm ˶mMo (~è¶mn¡H$s) kmZ Amho.' 56 Am{U AemàH$mao Amåhr ¶ygw’$cm (B{Oá ¶m)
Xoem‘ܶo gÎmm{YH$mamgh ñWm{nV Ho$co, Vmo VoWo BÀN>rc ˶m {R>H$mUr amhÿ eH$V hmoVm.
(AemàH$mao) Amåhr BpÀN>Vmo ˶mda Am‘Mr H¥$nm H$aVmo. Am{U Amåhr Mm§Jcr H¥$˶o
H$aUmè¶m cmoH$m§Mm ‘mo~Xcm H$Yrhr ì¶W© OmD$ XoV Zmhr. 57 Am{U ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m
OrdZmVrc ‘mo~Xcm Va ˶m cmoH$m§H$[aVm (¶m OJmVrc ‘mo~Xë¶mnojm) {H$VrVar nQ>rZo
Mm§Jcm Amho, Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Am{U Zoh‘r A„mhMr OmU R>odyZ (OrdZ
ì¶VrV Ho$co).
58
Am{U (H$mhr dfm©Z§Va) ¶ygw’$Mo (gmdÌ) ^mD$ (Ymݶ IaoXr H$aʶmgmR>r)
(B{Oá) ¶m XoemV Amco, Am{U ¶ygw’$g‘moa Vo hOa Pmco. ¶ygw’$Zo ˶m§Zm (nmhVmjUr)
AmoiIco nU ˶m§Zr ¶ygw’$cm AmoiIco Zmhr. 59 Am{U Ooìhm ˶mZo ˶m§Zm (Ymݶ
dJ¡ao) XoʶmMo H$m¶© AmQ>monco Voìhm ˶m§Zm åhUmcm, "(nwT>À¶m doiog Vwåhr BWo ¶mc
Va) Amnë¶m gmdÌ ^mdmcm XoIrc ~amo~a KoD$Z ‘m¶mH$S>o ¶m, Vwåhr nmhV Zmhr H$m
H$s, ‘r ‘mn nwaonya ^ê$Z XoVmo VgoM ‘r CÎm‘ nmhþUMma H$aUmamXoIrc Amho.
60
nU Oa Vwåhr ˶m (gmdÌ ^mdmg) ‘m¶mH$S>o KoD$Z Amcm ZmhrV Va Vwåhmcm
‘m¶mH$Sy>Z ‘wirM Ymݶ {‘iUma Zmhr. (˶mcm Oa Vwåhr AmUUma Zgmc) Va
‘m¶mH$S>o (nwÝhm) ¶oD$hr ZH$m.'
(Q>rn: Amnë¶m gmdÌ ^mdmH$[aVm H$Xm{MV ¶m§Zr YmݶmMr ‘mJUr Ho$cr Agmdr, ˶mg§~§YmZo ˶m§Zm
¶ygw’$H$Sy>Z darc CÎma àmá Pmco.)
61
(˶mda) ˶m§Zr CÎma {Xco H$s, "Amåhr ˶mcm Am‘À¶m~amo~a nmR>{dʶmgmR>r,
˶mÀ¶m {n˶mg amOr H$aʶmMm (nyU)© à¶ËZ H$ê$. Am{U Amåhr ho (H$m‘) Adí¶ H$ê$.'
gyah-12. ¶ygwµ’$ 235
62
Am{U (¶ygw’$Zo) Amnë¶m godH$m§Zm åhQ>co, "(YmݶmgmR>r) ˶m§Zr {Xcoco ‘yë`,
˶m§À¶m gm‘mZmV R>odyZ Úm.' H$maU Ooìhm Vo Amnë¶m Kar naVVrc, VoìhmM ˶m§Zm
H$imdo (H$s ˶m§Mo n¡go XoIrc naV XoD$Z Q>mH$ʶmV Amco AmhoV). (hm Am¡Xm¶m©Mm
ì¶dhma nmhÿZ) H$Xm{MV Vo nwÝhm ¶oVrc. 63 Am{U Ooìhm Vo Amnë¶m {n˶mH$S>o naV
Amco, Voìhm (Amnë¶m {n˶mg) åhUmco, "ho Am‘À¶m {n˶m! (¶mnwT>o) Amåhmcm
Ymݶ Xoʶmg ZH$ma XoʶmV Amcocm Amho (Omon¶ªV Amåhr Am‘À¶m~amo~a Am‘Mm
^mD$ ~|Om‘rZ cm ZoV Zmhr). Va (Vy) Am‘À¶m~amo~a Am‘À¶m ^mdmcm nmR>d,
åhUOo Amåhr (¶mnwT>ohr) Ymݶ AmUy eHy$. Am{U Amåhr ˶mMm Mm§Jë¶màH$mao
gm§^mi H$ê$.' 64 (˶mda) (n¡J~§ a ¶mµH$y ~Zo) CÎma {Xco, "‘r ¶mÀ¶m~m~VrVhr Vw‘À¶mda
˶mMà‘mUo {dídmg H$ê$ H$s H$m¶, Á¶mà‘mUo ¶mÀ¶m ^mdmÀ¶m ~m~VrV ¶m AmYr, ‘r
Vw‘À¶mda {dídmg Ho$cm hmoVm? nU (‘r Va hoM ‘mZVmo) A„mh gdm}Îm‘ gm§^mi
H$aUmam Amho. (d VmoM Amho) gdm©{YH$ H¥$nm H$aUmam.'
65
Z§Va Ooìhm ˶m§Zr Amnco gm‘mZ gmoS>co, Voìhm ˶m§Zm Ago AmT>ico H$s,
˶m§Zr (YmݶmgmR>r {Xcoco) ‘yë`hr naV H$aʶmV Amcoco Amho. (ho nmhÿZ) Vo
(Amnë¶m {n˶mg) åhUmco, "ho Am‘À¶m {n˶m! ¶mnojm AmUIr Amåhmcm H$m¶
hdo? Am‘Mo YZXoIrc Amåhmcm naV H$aʶmV Amcoco Amho. Amåhr nwÝhm (Adí¶)
OmD$, Am{U Amnë¶m Hw$Qw>§~r¶mgmR>r {eYmgm‘J«r KoD$Z ¶oD$. (nU ho {n˶m! ho
VoìhmM e³¶ Amho Ooìhm Vy Am‘À¶m~amo~a ~|Om‘rZcm nmR>derc). (Amåhr Vwcm
ImÌrnyd©H$ gm§JV AmhmoV H$s), Amåhr Amnë¶m ^mdmMm H$miOrnyd©H$ gm§^mi H$ê$.
Am{U VgoM Amåhmcm EH$m C§Q>mÀ¶m (~moOmMo) Ymݶ OmñV {‘ioc, Vo Amåhr AmUy.
(¶m doiog Oo Ymݶ Amåhr AmUco Amho) Vo ’$ma WmoS>o Amho.' 66 (˶mda ¶mµHy$~Zo)
åhQ>co, "Omon¶ªV Vwåhr A„mhÀ¶m ZmdmZo ‘cm Ago n¸o$ dMZ XoV Zmhr H$s, Vwåhr
˶mcm {ZpíMVnUo ‘m¶mH$S>o naV AmUmc, Vmon¶ªV ‘r ˶mcm Vw‘À¶m~amo~a H$Xm{n
nmR>{dUma Zmhr. nU Oa Vwåhr gd©M OU EImÚm AZno{jV g§H$Q>mcm gm‘moao Omc Va
‘mÌ Jmoï> doJir Amho.' Am{U Ooìhm ˶m§Zr ˶mg n¸o$ dMZ {Xco, Voìhm ˶mZo åhQ>co,
"Amåhr Oo H$mhr åhUV AmhmoV, ˶mg A„mh gmjr Amho.'
67
‘J ˶mZo åhQ>co, "‘m¶m ‘wcm§Zmo, (ehamV) àdoe H$aVmZm (gd© OU EH$Ì)
EH$mM XadmOmZo àdoe H$ê$ ZH$m, Va doJdoJù¶m XadmOm§Zr àdoe H$am. (nU hr
dmñV{dH$Vm Zoh‘r cjmV R>do m, ‘r Vw‘Mm {hVqMVH$ Agcmo Var) A„mhZo Vw‘À¶mgmR>r
Oo H$mhr (R>a{dcoco Agoc) ˶m~m~VrV ‘r Vw‘Mr H$moU˶mhr àH$mao ‘XV H$ê$ eH$V
236 Hw$amU
83
(Am{U Ooìhm Vo Amnë¶m {n˶mH$S>o naVco Am{U Oo KS>co hmoVo, Vo gd© ˶mg
gm§{JVco, Vo EoHy$Z) {n˶mZo åhQ>co, "Zmhr, (Ago Zmhr) qH$~hþZm Vwåhr Vw‘À¶m ‘ZmZo
EH$ Jmoï> aMyZ AmUcr Amho. ‘r Va g~warÀ¶mM ‘mJm©Mm Adc§~ H$aoZ.' (‘cm nyU©
{dídmg Amho) H$s, A„mh (¶ygw’$gh) ˶m gdmªZm ‘m¶mH$S>o naV KoD$Z ¶oB©c.
{Z:g§Xoh, VmoM gd© H$mhr OmUUmam Amho, (Añgc) ~w{Õ‘mZ Amho. 84 Am{U ˶mZo
˶m§À¶mH$S>o nmR> {’$adcr d åhQ>co, "Aaoao ¶ygw’$!' (dfm©ZwdfmªÀ`m) Xþ:ImZo ˶mMo S>moio
nm§T>ao Pmco hmoVo. Am{U ‘ZmVë¶m ‘ZmV ˶mcm (Xþ:I) XmQy>Z ¶oV hmoVo. (Aem
AdñWoV ˶mMo OrdZ ì¶VrV hmoV hmoVo). 85 ({n˶mMr Aer pñWVr nmhÿZ ˶mMr
‘wco) åhUmcr, "A„mhMr enW! Vy AemMàH$mao ¶ygw’$Mr AmR>dU H$arV amherc,
¶oWnmdoVmo H$s, VwPo Amamo½¶ ~a~mX hmoD$Z OmB©c, qH$dm Vy g§nyZ Omerc.' 86 (˶mda)
Vmo CÎmacm, "‘r Va ‘m¶m ÌmgmMo d Xþ:ImMo JmèhmUo Ho$di A„mhg‘moaM ‘m§S>V
AgVmo. Am{U ‘r A„mhH$Sy>Z ˶m Jmoï>r OmUV AgVmo, Á¶m Vwåhr OmUV Zmhr. 87
ho ‘m¶m ‘wcm§Zmo! (AmUIr naV B{Oácm) Om d OmD$Z, ¶ygw’$ d ˶mÀ¶m ^mdmMm
emoY ¿¶m Am{U A„mhÀ¶m H¥$nonmgyZ {Zame H$Yrhr hmoD$ ZH$m. H$maU A„mhÀ¶m
H¥$noÀ¶m ~m~VrV Aݶ H$moUr Zìho Va Ho$di g˶ ZmH$maUmaoM cmoH$ {Zame hmoVmV.'
88
Am{U Ooìhm Vo (B{Oá XoemV) ¶ygw’$nmer Amco, Voìhm Vo ({dZdUr H$arV)
åhUmco, "ho ‘mݶda! Amåhr d Am‘Mo Hw$Qw>§~r¶ (XþîH$mim‘wio) ’$ma ì¶{WV Pmcoco
AmhmoV. Amåhr WmoS>rer a¸$‘ KoD$Z Amcmo AmhmoV, nU Vwåhr Amåhmcm nwaonya
{eYmgm‘J«r Úm, VgoM Amåhmcm Y‘©XmZ (åhUyZ Oo XoUo e³¶ Amho Vohr) Úm.
{ZpíMVM A„mh Y‘©XmZ H$aUmè¶m§Zm Mm§Jcm ‘mo~Xcm XoVmo.' 89 ˶mZo åhQ>co, "Vwåhr
ZmXmZrÀ¶m AdñWoV AgVmZm ¶ygw’$ d ˶mÀ¶m ^mdmer H$emàH$mao dV©Z Ho$cmV, ho
Vwåhmcm AmR>dVo H$m?' 90 Vo åhUmco, "AmnUM ¶ygw’$ AmhmV H$m?' ˶mZo CÎma
{Xco, "hmo¶, ‘rM ¶ygw’$ Amho. Am{U hm ‘mPm ^mD$ Amho. IamoIa! A„mhZo
Am‘À¶mda (Anma) H¥$nm Ho$cocr Amho. (g˶ ho Amho H$s), Omo H$moUr ˶mMo ^¶
~miJVmo Am{U (à{VHy$c n[apñWVrV) Y¡¶©erc amhVmo, Va A„mh (Aem) gËH$‘u
cmoH$m§Mm ‘mo~Xcm H$Yrhr dm¶m OmD$ XoV Zmhr.'
91
(¶ygw’$Mo ^mD$) åhUmco, "A„mhMr enW! A„mhZo Vwåhmcm Am‘À¶mda
loð>Ëd àXmZ Ho$co Amho. Am{U IamoIa, AmåhrM MwH$sÀ¶m (‘mJm©da) hmoVmo.' 92
(˶mda) ¶ygw’$Zo åhQ>co, "(‘m¶mH$Sy>Z) AmO Vw‘À¶m{déÕ H$moUVmhr Xmofmamon Ho$cm
OmUma Zmhr, A„mh Vwåhmcm j‘m H$amo, VmoM X¶m H$aUmè¶m§V gdm©{YH$ X¶miy Amho.
gyah-12. ¶ygwµ’$ 239
93
‘mPm hm eQ>© KoD$Z Om, d ‘m¶m {n˶mÀ¶m Mohè¶mda Q>mH$m. ˶mMr Jococr Ñï>r
(A„mhÀ¶m H¥$noZo) naV ¶oB©c. Am{U ‘J Vwåhr ghHw$Qw>§~ ‘m¶mH$S>o naV ¶m.'
94
‘J Ooìhm H$m{’$cm (B{OáhÿZ) admZm Pmcm, Voìhm BH$S>o (H$ZmZ‘ܶo) ˶m§À¶m
{n˶mZo (cmoH$m§Zm) åhQ>co, "Vwåhr Ago g‘Oy eH$Vm H$s, ‘cm åhmVmaMi cmJë¶m‘wio
‘r ~hH$coë¶mà‘mUo Jmoï>r H$aVmo, nU ‘cm ¶ygw’$Mm gwJ§Y ¶oV Amho.' 95 ˶mda
(˶mÀ¶m AmgnmgMo cmoH$) åhUmco, "A„mhMr enW! Vwåhr AÚmn Amnë¶m nyduÀ¶mM
^«‘mV J«ñV AmhmV!' 96 Am{U Ooìhm ew^dmVm© XoUmam (VoWo) nmohmoMcm, ˶mZo
(¶ygw’$Mm) eQ>© ¶mµHy$~À¶m Mohè¶mda KmVcm, (cJoM) ˶mMr Ñï>r naV Amcr. Voìhm
¶mµHy$~Zo åhQ>co, "‘r Vwåhmcm gm§JV ZìhVmo H$m H$s, ‘r A„mhH$Sy>Z ˶m Jmoï>r OmUVmo,
Á¶m Vwåhr OmUV Zmhr?' 97 (¶mµHy$~Mr ‘wco Amnë¶m {n˶mg) åhUmcr, ho Am‘À¶m
{n˶m! A„mhH$S>o Am‘À¶mgmR>r Am‘À¶m nmnm§Mr j‘m ‘mJ. IamoIa Amåhr nmnr
hmoVmo! 98 ¶mµH$y ~Zo åhQ>c,o "‘r Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o Vw‘À¶mgmR>r Adí¶ j‘m¶mMZm
H$arZ. {Z:g§Xoh Vmo ’$ma j‘merc d X¶miy Amho.'
99
Am{U ho gd© (B{Oá‘ܶo) ¶yg’w $nmer nmohmoMco; Voìhm ˶mZo Amnë¶m AmB©d{S>cm§g
Amnë¶mOdi ~gdyZ KoVco. Am{U (Vmo ˶m§Zm) åhUmcm, "B{Oá‘ܶo Amnco ñdmJV
Amho, A„mhZo BpÀN>ë¶mg em§Vr d g‘mYmZmZo amhm.' 100 Am{U (¶yg’w $Zo) Amnë¶m
AmB©d{S>cm§g (gÝ‘mZnydH© $) Cƒ AmgZm§da ~g{dco Am{U Vo gd© (gmï>mJ§ Z‘ñH$ma
KmcrV) ˶mÀ¶mg‘moa ZV‘ñVH$ Pmco. Voìhm ¶yg’w $Zo åhQ>c,o "ho ‘m¶m {n˶m! hm Amho
AW© ‘m¶m ˶m ñdßZmMm, Oo ‘r nydu nm{hco hmoV.o Á¶mcm ‘m¶m nmcZH$˶m©Zo (AmO)
dmñVdmV n[ad{V©V Ho$co. ˶mZoM ‘m¶mda H¥$nm H$ê$Z ‘cm H$mamJ¥hmVyZ ~mhoa H$mT>c.o
Am{U g¡VmZmZo ‘m¶mV d ‘m¶m ^mdm§V ~o~Zmd {Z‘m©U H$ê$Z (EH$‘oH$m§nmgyZ Xÿa)
Ho$ë¶mZ§Vahr (A„mhZoM AmO) Vwåhm gdmªZm dmid§Q>mVyZ (‘m¶mH$S>)o AmUco. {ZpíMVM
‘mPm nmcZH$Vm© Oo (H$ê$) BpÀN>Vmo, ˶mgmR>r ’$ma Mm§Jcr ¶moOZm AmIVmo. Ho$di VmoM
Amho gd© H$mhr OmUUmam d (VmoM Amho) IamoIa ~w{Õ‘mZ!'
101
‘J ¶ygw’$Zo (A„mhH$S>o) àmW©Zm Ho$cr, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! VyM ‘cm
gÎmm{YH$ma àXmZ Ho$cog, Am{U ‘cm ñdßZm§À¶m AWm©Mm CcJS>m H$aʶmg {eH$dcog.
ho AmH$me Am{U n¥ÏdrÀ¶m {Z‘m©Ë¶m! ¶m OJmV Am{U ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OJmVhr VyM
‘mPm nmR>ramIm, CÕmaH$Vm© Amhog. ‘r (nyU©nUo) Vwcm g‘{n©V hmoD$Z OrdZ OJV
AgVmZmM ‘cm ‘¥Ë¶y Xo, (åhUOo Aem AdñWoVM ‘cm ‘¥Ë¶y ¶mdo) Am{U ‘mPm
g‘mdoe (Vw¶m) gXmMmar ^º$m§‘ܶo H$a!'
240 Hw$amU
102
(n¡J§~a!) ho (d¥Îmm§V) AÑí¶mÀ¶m dmVmªn¡H$s Amho, Oo Amåhr Vw‘À¶mH$S>o
àH$Q> H$arV AmhoV. (H$maU) Vwåhr Voìhm ¶ygw’$À¶m ^mdm§Odi (CnpñWV) ZìhVm,
Ooìhm ˶m§Zr ¶ygw’${déÕ H$Q> aMcm Am{U (˶mcm VS>rg Zoʶmg§~§YmZo) EH$m ¶moOZoda
EH$‘V Pmco. 103 (cmoH$m§Zr g˶ lÕoMm A§JrH$ma H$amdm åhUyZ) Vwåhr {H$VrH$m Vrd«
BÀN>m ~miJV Zmhr, (˶mgmR>r {H$VrH$m à¶ËZ H$arV Zmhr) nU ~hþg§»¶ cmoH$ lÕm
YmaU H$aUmaM ZmhrV. 104 Am{U Vwåhr (¶m ‘mJ©Xe©ZmnmoQ>r) ˶m§À¶mH$Sy>Z H$moUVmhr
‘mo~Xcm ‘mJV Zmhr. ho Va Ho$di (A„mhMo) CnXoe AmhoV g‘ñV ‘mZdOmVrH$[aVm.
105
Am{U AmH$memV d n¥Ïdrda {H$VrVar (g§Xoe Agcoë¶m) IwUm (ngacoë¶m)
AmhoV. Á¶m§À¶m OdiyZ Vo cmoH$ OmV AgVmV, nU ˶m§À¶mH$S>o A{O~mV cj XoV
ZmhrV. 106 ~hþVoH$ cmoH$ Ago AmhoV, Oo A„mhda lÕm R>odVmV, nU (˶mM~amo~a)
BVam§Zmhr A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ XoVmV. (åhUOo Aer ^ogi d ~ZmdQ>r lÕm
~miJyZ AmhoV, ~hþg§»¶ cmoH$).
107
ho cmoH$ (ñdV:cm) gwa{jV g‘OyZ ~gcoV H$s H$m¶? H$s, ˶m§À¶mda
A„mhÀ¶m {ejoMo (EImXo ^rfU) g§H$Q> ¶oD$ eH$V Zmhr, qH$dm Vr ^¶mZH$ KQ>H$m
(åhUOoM H$`m‘V) ˶m§À¶mda AH$ñ‘mVnUo ¶oUma Zmhr, Ooìhm H$s, Vo ({VÀ¶m
¶oʶmMr) H$ënZm XoIrc H$arV ZgVrc. 108 (n¡J§~a!) (˶m§Zm) gm§Jm, "hm ‘mPm ‘mJ©
Amho, (åhUOo ho ‘mPo H$m‘ Amho H$s), ‘r cmoH$m§Zm A„mhH$S>o ~mocmdrV AgVmo,
(Am{U ‘mPo cmoH$m§Zm A„mhH$S>o ¶oʶmMo AmdmhZ H$aUo) {ZpíMV kmZmda AmYm[aV
Amho. ‘rhr d ‘mPo AZw¶m¶rhr (ho AmdmhZ-H$m¶© H$arV AgVmV). Am{U (gm§Jm),
Agr‘ Amho A„mhMr ‘{h‘m! Am{U ‘r ˶m cmoH$m§n¡H$s Zmhr, Oo A„mhMo g‘H$j
R>a{dVmV.'
109
(n¡J§~a!) Amåhr Vw‘À¶mnydu nmR>{dcoco n¡J§~a ‘mUygM hmoVo, Vo doJdoJù¶m
dñ˶m§À¶m {Zdm{gVm§n¡H$sM hmoVo. Á¶m§À¶mH$S>o Amåhr (Am‘Mo g§Xoe) àH$Q> Ho$co hmoVo.
Va ho cmoH$ O{‘Zrda qhS>co-{’$aco AgVo Va Vo nmhÿ eH$co AgVo H$s, ¶m§À¶mnyduÀ¶m
(g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Mm) eodQ> H$gm Pmcm?
(˶m§Zm ho ‘mhrV Zmhr H$m?) Oo cmoH$ A„mhMr OmU R>odyZ (OrdZ ì¶VrV H$arV
AmhoV) ˶m§Zm (¶m OJmnojm {H$VrVar nQ>rZo) Mm§Jco OrdZ ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OJmV
cm^Uma Amho. Vwåhr (cmoH$) ~wÕrMm dmna H$arV Zmhr H$m? 110 (AmYr Amcoë¶m
n¡J§~am§Zm XrK© H$mimn¶ªV N>i ghZ H$amdo cmJco) Am{U eodQ>r Ooìhm Vo (Amnë¶m
cmoH$m§À¶m ~m~VrV) AJXr {Zame Pmco, Am{U ˶m§Zm dmQy> cmJco, (H$s Amåhr ¶m
gyah-13. Aa-aAX 241
cmoH$m§Zm EoH${dcoë¶m Y‘³¶m) ImoQ>çm R>aUma H$s H$m¶? VmoM Am‘Mo gmhmæ¶ Ë¶m§À¶mH$S>o
nmoMco, Am{U Á¶m§À¶m~m~VrV Amåhr BpÀN>co hmoVo, Vo dmM{dco Joco, (Am{U g˶
ZmH$maUmao gd© OU Zï> Ho$co Joco) H$maU AnamYr cmoH$m§dê$Z Am‘Mr {ejm (H$Xm{n)
Q>micr OmD$ eH$V Zmhr.
111
IamoIa, ˶m§À¶m AhdmcmV ~w{Õ‘mZ cmoH$m§gmR>r ~moY Amho. ({OWn¶ªV) ¶m
(Hw$amUmMm g§~§Y Amho) hr H$mhr EImÚm 춺$sZo aMcocr H$mën{ZH$ H$hmUr Zìho. Va
hm (gwa{jV B©ídar¶ J«§W Amho Omo) AmYrÀ¶m J«§Wmn¡H$s Oo H$mhr {e„H$ am{hcoco Amho
˶m§Mr g˶Vm à‘m{UV H$aUmam Amho. ¶mV gd© (Amdí¶H$) Jmoï>tMo ñnï>rH$aU Amho.
Am{U (¶mV) ‘mJ©Xe©Z d H¥$nm Amho {dídmg R>odUmè¶m§gmR>r.
gyah-13. Aa-aAX
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Acr’$0 cm‘0 ‘r‘0 am0 (A„mhH$Sy>Z) àH$Q> H$aʶmV Amcoco ho g§Xoe
AmhoV. Am{U Oo H$mhr Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dʶmV Amco Amho,
Vo "g˶' Amho. nU AZoH$ cmoH$ ¶mda {dídmg R>odV ZmhrV. 2 Vmo A„mh Amho Á¶mZo
AmH$mem§Zm H$moU˶mhr AmYmam{edm¶ C§M C^o Ho$co, Á¶m§Zm Vwåhr nmhÿ eH$mc. (åhUOo
Vwåhmcm Agm H$moUVmhr AmYma {XgV Zmhr, Á¶mda AmH$me C^m Amho). Am{U Vmo
(‘hme{º$‘mZ) {ghm§gZmda Amê$T> Pmcm. (åhUOo g‘ñV universe Mo {Z¶§ÌU
Amnë¶mH$S>o KoVco) ˶mZoM gy¶© Am{U M§Ðmcm (Amnë¶m) {Z¶‘m§À¶m AYrZ Ho$co.
(˶mZo) {ZYm©[aV Ho$coë¶m AdYrà‘mUo à˶oH$ Amnë¶m H«$‘mZwgma MmcV AgVmo. Oo
Oo ApñVËdmV Amho ˶m§Zm VmoM {Z¶§{ÌV H$aVmo. Vmo ho g§Xoe ñnï> H$ê$Z gm§JV Amho,
Vo ¶mgmR>r H$s, Vwåhr (ݶm¶mÀ¶m {Xder) Amnë¶m nmcZH$˶m©er ^oQ> (AQ>i) Amho,
¶mda ÑT> {dídmg R>odmdm.
3
VmoM Amho (A„mh) Á¶mZo n¥Ïdrcm {dñV¥V Ho$co Am{U {VÀ¶mV nd©V ñWm{nV
Ho$co d ZÚm (àdm{hV Ho$ë¶m) Am{U ¶mda gd© àH$maÀ¶m ’$im§Zm (d dZñnVtZm)
OmoS>rÀ¶m ê$nmZo (åhUOo Za d ‘mXr Ago) {Z‘m©U Ho$co. Vmo {Xdgmda amÌrMo AmdaU
KmcVmo (d amÌrda {XdgmMo). IamoIa, ¶m gd© (àH$maÀ¶m {Z{‘©Vr ‘ܶo g§Xoe
Agcoë¶m) IwUm AmhoV, ˶m cmoH$m§gmR>r, Oo qMVZ H$aVmV.
4
Am{U n¥Ïdrda EH$‘oH$m§g cmJyZ Agcoco {H$˶oH$ ^yàXoe AmhoV, Am{U
Ðmjm§À¶m ~mJm d YmݶmZo ^acocr eoV§, IOwarMr PmS>o AmhoV. (Ë`m§À¶mn¡H$s H$mhtMr
’$io) EH$-EH$ AgVmV Va H$mhr KmogXma AgVmV, Vo gd© EH$mM àH$maÀ¶m nmʶmZo
242 Hw$amU
V¥á hmoVmV. VargwÕm MdrÀ¶m ~m~VrV Amåhr H$mhtZm Xþgè¶m§nojm loð>Ëd XoVmo.
IamoIa, (¶m gdmª‘ܶo g§Xoe Agcoë¶m) IwUm AmhoV, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo Amnë¶m
~wÕrMm dmna H$aVmV.
5
Am{U (n¡J§~a!) Vwåhmcm Oa H$emda AmíM¶© dmQ>m¶cm nm{hOo Va ¶m§À¶m ¶m
åhUʶmda AmíM¶© dmQ>m¶cm nm{hOo, "H$m¶! Ooìhm Amåhr (‘oë¶mZ§Va) ‘mVr hmoD$Z
OmD$, Voìhm Amåhmcm naV Zì¶mZo {Z‘m©U Ho$co OmUma?' (Ago dº$ì¶ H$aUmao) hoM
Vo cmoH$ AmhoV, Á¶m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©cm ‘mZʶmg ZH$ma {Xcm. hoM Vo cmoH$
AmhoV, Á¶m§À¶m ‘mZoda (˶m§À¶m H$‘©ê$nr H$‘mB©nmoQ>r) OmoIS> nS>coco AgVrc. hoM
ZaH$mÀ¶m AmJrMo {Zdmgr AmhoV. Vo ˶mV gX¡d dmñVì¶ H$aVrc.
6
(n¡J§~a!) (ho g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoco cmoH$) ^ë¶m Jmoï>tMr Amem
H$aUo gmoSy>Z, dmB©Q>mcm ˶m§À¶mda AmUʶmgmR>r KmB© H$aʶmMo, Vo Vwåhmcm AmìhmZ
XoV AmhoV. dñVwV: ¶m§À¶mnydu (AemàH$maÀ¶m) cmoH$m§Zm (A„mhH$Sy>Z) {ejm H$aʶmV
Amë¶mMr AZoH$ CXmhaUo AmhoV. IamoIa, Vw‘Mm nmcZH$Vm© cmoH$m§Zm (˶m§À¶mH$Sy>Z)
XþamMmar H¥$˶o KS>ë¶mZ§Vahr j‘m H$aUmam Amho. (AWm©VM j‘ogmR>r ¶mMZm H$aUmè¶m§Zm
j‘m H$aUmam Amho). VgoM ¶mVhr ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, Vmo {ejm H$aʶmÀ¶m
~m~VrV ’$ma H$S>H$ Amho.
7
g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoco cmoH$ åhUVmV, "¶m ‘mUgmH$S>o ˶mÀ¶m
nmcZH$˶m©H$Sy>Z EImXr M‘ËH$m[aH$ {ZemUr (miraculous sign) H$m nmR>{dʶmV
Amcr Zmhr?' (n¡J~§ a!) Vwåhr (cmoH$m§Zm) ’$º$ gmdY H$aʶmgmR>r (to give warning)
AmhmV. Am{U à˶oH$ OZg‘yhmH$[aVm (A„mhH$Sy>Z) EH$ ‘mJ©Xe©H$ nmR>{dʶmV
Amcocm Amho.
8
Or ór (Amnë¶m nmoQ>mV) J^© YmaU H$aVo Am{U J^m©e¶mV Oo H$mhr KQ>Vo d
Oo H$mhr dmT>Vo ˶mg A„mh (nyU©nUo) OmUVmo. ({Z‘m©U H$amd¶mÀ¶m) à˶oH$ Jmoï>rgmR>r
˶mÀ¶mOdi ¶mo½¶ Vo à‘mU {ZpíMV Amho. 9 VmoM Ñí¶ Am{U AÑí¶mMm (seen &
unseen) OmUH$ma Amho, (VmoM Amho) AVwcZr¶ ‘hmZ d gdm}ƒ Agm. 10
(˶mÀ¶mgmR>r) ho gmaIo Amho H$s, Vw‘À¶mn¡H$s H$moUr Amncr Jmoï> cndrV Agoc
qH$dm CKS>nUo gm§JV Agoc (˶mcm H$mhr ’$aH$ nS>V Zmhr). Am{U (AemM àH$mao)
Omo H$moUr Vw‘À¶mn¡H$s amÌrÀ¶m A§YmamV cnyZ ~gcocm Agoc qH$dm H$moUr {XdgmT>dù¶m
dmQ>oZo (amOamognUo) MmcV OmV Agoc. A„mhgmR>r XmoKohr AJXr g‘mZ AmhoV.
11
(‘Zwî¶ H$moU˶mhr pñWVrV Agmo) ˶mÀ¶m nwT>o d ‘mJo Ago {ZarjH$ XÿV
gyah-13. Aa-aAX 243
˶m§À¶m nËZr d ˶m§Mr ‘wco ¶m§À¶mn¡H$s Oo gXmMaUr AgVrc (˶mV XmIc hmoVrc).
ñdJ©XÿV à˶oH$ ÛmamVyZ ˶m§À¶mH$S>o ¶oVrc (d åhUVrc), 24 "Vwåhmcm em§Vr cm^mo,
H$maU Vwåhr (A„mhImVa) AT>inUo (gd© H$mhr) ghZ H$arV am{hcmV. (IamoIa)
{H$Vr CÎm‘ Amho ˶m§Mo (Zoh‘r amhʶmMo) {R>H$mU!'
25
Am{U Oo cmoH$ A„mher n¸o$ H$ama Ho$ë¶mZ§Va ‘moSy>Z Q>mH$VmV Am{U Á¶mcm
OmoS>ʶmMr A„mhZo Amkm Ho$cr Amho, Vo VmoSy>Z Q>mH$VmV Am{U YaVrda CnÐd
‘mO{dVmV. Aem cmoH$m§da (A„mhMm) emn Amho Am{U ˶m§À¶mgmR>r (‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m
OJmV) ’$ma dmB©Q> ñWmZ Amho. 26 A„mh Á¶mÀ¶m~m~VrV BpÀN>Vmo ˶mcm {dnwc
à‘mUmV CnOr{dH$m àXmZ H$aVmo. Am{U Á¶mÀ¶m~m~VrV BpÀN>Vmo ˶mcm VwQ>nw§Á¶m
à‘mUmV àXmZ H$aVmo. Am{U (Á¶m§Zm {dnwc à‘mUmV CnOr{dH$m àmá Pmcocr Amho) Vo
¶mM OJmVrc OrdZm~Ôc AJXr Iyf AmhoV. (nU dñVwpñWVr Aer Amho H$s), ho
OrdZ ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmÀ¶m VwcZoV jU^§Jwa gwImÀ¶m ncrH$S>o H$mhrM Zmhr.
27
Am{U Vo cmoH$, Oo (n¡J§~amÛmao nmR>{dʶmV Amcoë¶m g§Xoemcm) ‘mZʶmg
V¶ma ZmhrV. Vo åhUVmV, "¶m ‘mUgmH$S>o ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z EImXr M‘ËH$m[aH$
{ZemUr H$m nmR>{dʶmV Amcr Zmhr?' (˶m§Zm) gm§Jm, "{ZpíMVM A„mh Á¶mÀ¶m
~m~VrV BpÀN>Vmo, ˶mg nW^«ï> hmoD$ XoVmo, Am{U Vmo ˶m§Zm Amnë¶mH$S>o ¶oʶmMm ‘mJ©
XmI{dVmo, Oo ñdV:hÿZ ˶mÀ¶mH$S>o diVmV, (˶mMr AmoT> ~miJVmV). 28 Oo
{dídmg R>odUmao AmhoV, ˶m§À¶m ‘Zm§g A„mhÀ¶m ñ‘aUmZo em§Vr cm^Vo. (hmo¶!)
OmUyZ Agm! A„mhÀ¶mM ñ‘aUmZo ‘Zmcm g‘mYmZ cm^Vo. 29 Oo cmoH$ lÕm YmaU
H$aVmV Am{U Mm§Jcr H$m‘o H$aVmV, ˶m§À¶mgmR>r ew^dmVm© Amho Am{U (‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m
OJmV ’$ma) Mm§Jco ñWmZ Amho.
30
(ho ‘whå‘X!) AemàH$mao Amåhr Vwåhmcm Aem cmoH$m§VyZ Am‘Mm n¡J§~a ~ZdyZ
C^o Ho$co, (Oo lÕmhrZ hmoVo). ¶mnyduhr (Aem àH$maMo) AZoH$ cmoH$g‘yh hmoD$Z Joco.
(Vwåhmcm n¡J§~a åhUyZ {Z¶wº$ H$aʶmMm CÔoe hm Amho H$s), Amåhr Vw‘À¶mH$S>o Oo
H$mhr àH$Q> Ho$co Amho, Vo Vwåhr cmoH$m§g‘moa àñVwV H$ê$Z Q>mH$mdo. Am{U (Vo Ho$di
Vwåhr n¡J§~a Agʶmcm ZmH$maV AmhoV, Ago Zmhr Va ‘wimV) H¥$nmd§V A„mhda
lÕm YmaU H$aʶmg ZH$ma XoV AmhoV. (˶m§Zm) gm§Jm, "VmoM ‘mPm nmcZH$Vm© Amho,
˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM B©ída Zmhr. ‘r ˶mÀ¶mdaM ÑT> {dídmg R>odyZ Amho
Am{U ‘cm ˶mÀ¶mH$S>oM naV Om¶Mo Amho.'
31
Am{U Oa EImXo Ago Hw$amU (A„mhH$Sy>Z) àH$Q> Pmco AgVo. (Á¶mÀ¶m
246 Hw$amU
à^mdmZo) nd©V Mmcÿ cmJco AgVo, qH$dm n¥ÏdrMo VwH$S>o-VwH$S>o Pmco AgVo. qH$dm
‘¥Ë¶y nmdcoco cmoH$ ~mocm¶cm cmJco AgVo. (VarXoIrc ˶m§Zr ˶mda {dídmg R>odcm
ZgVm) nU H$m¶ KS>mdo, ho R>a{dʶmMm A{YH$ma Ho$di A„mhcmM Amho. Va Á¶m
cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cocr Amho, ˶m§Zm (AmUIr) ¶m Jmoï>rMr OmUrd Pmcocr Zmhr
H$m H$s, Oa A„mhZo BpÀN>co AgVo Va gd© cmoH$m§Zm gai ‘mJ© XmI{dcm AgVm?
nU {OWn¶ªV g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m cmoH$m§Mm g§~§Y Amho, ˶m§À¶mda
˶m§Zr Ho$coë¶m dmB©Q> H¥$˶m§nmoQ>r H$moUVr Zm H$moUVr AmnÎmr AMmZH$nUo Zoh‘r ¶oV
amhrc. qH$dm ˶m§À¶m Kam§À¶m Odinmg {VMm àhma hmoV amhrc. (Am{U ho Voìhmn¶ªV
gwê$ amhrc) ¶oWnmdoVmo H$s, A„mhMo (A§{V‘) dMZ nyU©Ëdmg nmoMoc. Am{U H$Yrhr
A„mh Amnë¶m dMZmÀ¶m CcQ> H$arV ZgVmo. 32 Vw‘À¶mnyduhr BVa n¡J§~am§Mr WÅ>m
H$aʶmV Amcr, nU Oo (AemàH$mao) g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr hmoVo, ˶m§Zm ‘r H$mhr
H$mi Cg§V {Xcr. ‘J Z§Va ‘r ˶m§À¶m ‘wg³¶m Amdië¶m. Va nmhm, {H$Vr ^¶§H$a
hmoVr ‘mPr {ejm!
33
Vmo (gd©e{º$‘mZ) Omo à˶oH$ ‘Zwî¶mÀ¶m (à˶oH$) H¥$˶mda ZOa R>odyZ Amho,
(Am{U ˶mÀ¶m à˶oH$ H¥$˶mMm {heo~ KoUma Amho. Vmo BVam§gmaIm Agy eH$Vmo H$m?)
(Varhr) cmoH$m§Zr BVam§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ {Xco Amho. (˶m§Zm) åhUm, "Oam
˶m§Mr Zmdo gm§Jm, (nU Vwåhmcm Ago ‘wirM dmQ>m¶cm ZH$mo) H$s, Vwåhr A„mhcm
Aem Jmoï>r~Ôc ‘m{hVr XoV AmhmV, Or n¥Ïdrda AgyZhr ˶mcm ‘mhrV Zmhr. qH$dm
ho gd© Vw‘À¶m eãXm§Mm Ioi Amho?' Zìho! Va dñVwpñWVr Aer Amho, Oo g˶
ZmH$maʶmda AmJ«hr AmhoV, ˶m§Zm Amncr H$Q>H$mañWmZo Mm§Jcr Agë¶mMo àVrV hmoV
AgVo, Am{U ˶m§Zm gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa R>odʶmV Amcoco Amho. Am{U ˶m§Zm H$moUrhr
‘mJ©Xe©H$ cm^y eH$V Zmhr, Á¶m§Zm A„mh ‘mJ©^«ï> H$aVmo. 34 Aem§Zm ¶m OJmVrc
OrdZmV(hr) {ejm hmoUma Amho, nU ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV {Xcr OmUmar {ejm
¶mnojm ({H$VrVar nQ>rZo) ^¶§H$a Amho. Am{U ˶m§Zm A„mhnmgyZ dmMdUmam H$moUrhr
AgUma Zmhr. 35 "ñdJ©' Á¶mMo dMZ A„mhMr OmU R>odyZ OrdZ OJUmè¶m§Zm
XoʶmV Amco Amho, Vo Ago Amho H$s, ˶mVyZ nmʶmMo (‘Z àgÞ H$aUmao) àdmh dmhV
AgVrc. (n¥Ïdrdarc ~mJm§nojm doJir) ˶mMr ’$io gXm~hma AgVrc Am{U (AemM
VèhoMr) ˶mMr gmdcr Agoc. hm ˶m§Mm ‘mo~Xcm Amho, Oo A„mhMr OmU R>odyZ
AmhoV. Va g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Mo Zer~ ZaH$mMr AmJ Amho.
36
Am{U Á¶m cmoH$m§Zm Amåhr nydu J«§W {Xcm hmoVm, (˶m§n¡H$s H$mhr Ago AmhoV
gyah-13. Aa-aAX 247
H$s), Vo ¶mda AmZ§X 춺$ H$arV AmhoV, Oo Vw‘À¶mda àH$Q> H$aʶmV Amco Amho,
nU ({d{^Þ) JQ>mV Agohr H$mhr cmoH$ AmhoV, Oo ˶mVrc H$mhr Jmoï>r ‘mZʶmg ZH$ma
XoV AmhoV. (˶m§Zm) gm§Jm, "(Vwåhmcm ‘mZUo qH$dm Z ‘mZUo ¶mMo ñdmV§Í¶ Amho nU)
‘cm Va AerM Amkm H$aʶmV Amcocr Amho H$s, ‘r Ho$di A„mhMrM CnmgZm
H$amdr Am{U H$moUmcmhr ˶mMm gh^mJr R>ady Z¶o. ‘r (gd© cmoH$m§Zm) ˶mÀ¶mH$S>oM
~mocmdrV Amho Am{U ‘cm ˶mÀ¶mH$S>oM naV Om¶Mo Amho.' 37 Am{U AemàH$mao
Amåhr hm (J«§W) ñnï> AmXoemÀ¶m ñdê$nmV Aa~r ^mfoVyZ àH$Q> Ho$cm Amho. Am{U ho
kmZ Vw‘À¶mn¶ªV ¶oD$Z nmoMcoco AgVmZm XoIrc, Oa Vwåhr ˶m§À¶m BÀN>m-AmH$m§jm§Mo
AZwgaU H$amc Va Agm H$moUrhr AgUma Zmhr, Omo A„mh{déÕ Vw‘Mr ‘XV H$aoc
qH$dm ˶mÀ¶mnmgyZ Vwåhmcm dmMdoc.
38
Vw‘À¶mnydu Amåhr {H$˶oH$ n¡J§~a nmR>{dco Am{U Amåhr ˶m§Zm nËZr d
An˶o {Xcr. Am{U H$moU˶mhr n¡J§~amgmR>r ho e³¶ ZìhVo H$s, A„mhÀ¶m Amko{dZm
EImXm M‘ËH$ma AmUyZ XmIdmdm. à˶oH$ `wJmH$[aVm EH$ {c{IV Amho. (åhUOo
à˶oH$ H$mcI§S>mH$[aVm ˶mMo {ZU©¶ J«§W ñdê$n AgV). 39 (˶mVyZ) A„mh BpÀN>Vmo,
Vo ImoSy>Z Q>mH$Vmo Am{U BpÀN>Vmo Vo H$m¶‘ R>odVmo. gd© H$mhr Z‘yX Ho$coc§ Añgc J«§W
˶mÀ¶mnmerM Amho.
40
Am{U Amåhr ˶m§Zm (Á¶m {ejoMo) dMZ {Xco Amho, {VMr (EImXr) PcH$
Amåhr Vwåhmcm (Vw‘À¶m h¶mVrV) XmIdy qH$dm (Agohr hmoD$ eH$Vo H$s, ˶mnyduM)
Amåhr Vwåhmcm ‘aU XoD$.
(n¡J§~a!) Vw‘Mr O~m~Xmar Va Ho$di g§Xoe nmoM{dUo hrM Amho.
Am{U (˶m§Mm) {heo~ KoUo Am‘Mo H$m‘ Amho.
41
(g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm) ho {XgV Zmhr H$m H$s, Amåhr (˶m§Mm) ^y^mJ ˶mÀ¶m
Mhÿ~mOy§Zr H$emàH$mao KQ>drV AmhmoV? Am{U A„mh {ZU©¶ XoV AgVmo, ˶mMm {ZU©¶
aÔ H$ê$ eHo$c Agm H$moUrhr Zmhr. Am{U Vmo {heo~ KoʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma erK«
Amho! 42 Am{U ¶m§À¶m AmYrÀ¶m cmoH$m§Zrhr (n¡J§~am§À¶m {damoYmV) ¶moOZm AmIë¶m
hmo˶m. nU ¶eñdr hmoUmè¶m ¶moOZoMr AmIUr H$aUo Va A„mhÀ¶mM hmVmV Amho.
VmoM OmUVmo H$s, à˶oH$ ‘mUyg H$m¶ H$arV Amho (Am{U H$emg nmÌ R>aUma Amho).
g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm cdH$aM H$iyZ MwHo$c H$s, (‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV C‚dc)
^{dî¶ H$moUmMo Amho?
248 Hw$amU
43
Am{U g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ Agcoco lÕmhrZ cmoH$ (Vwåhmcm) åhUVmV,
"Vwåhr (A„mhMo) n¡J~§ a Zmhr.' (˶m§Zm) gm§Jm, "‘m¶m d Vw‘À¶m Xaå¶mZ A„mhMr
gmj n¶m©á Amho, VgoM Vohr gmjr AmhoV Oo (A„mhÀ¶m) J«W§ mMo kmZ ~miJyZ AmhoV.'
(Q>rn: H$maU AmYrÀ¶m J«§Wm§‘ܶo eodQ>À¶m n¡J§~amÀ¶m AmJ‘Zmg§~§YmZo gm§{JVcoco hmoVo.)
gyah-14. B~«mhr‘
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Acr’$0 cm‘0 am0 (n¡J§~a!) hm (A„mhMm) J«§W Amho, Omo Amåhr Vw‘À¶mH$S>o
¶mgmR>r àH$Q> Ho$cm Amho H$s, Vwåhr g‘ñV ‘mZdOmVrcm {VÀ¶m nmcZH$˶m©À¶m
AmkoZo (gd© àH$maÀ¶m) A§YH$mamVyZ ~mhoa H$mTy>Z àH$memH$S>o AmUmdo. AWm©VM ˶m
‘mJm©H$S>o, Omo gd©e{º$‘mZ A„mhH$S>o OmVmo, (Vmo gd©e{º$‘mZ) Omo gd© ñVwVrg nmÌ
Amho. 2 ˶m A„mhÀ¶m (‘mJm©H$S>o) Omo, Oo H$mhr AmH$memV Amho d Oo H$mhr n¥Ïdrda
Amho, ˶m§Mm ‘mcH$ Amho. nU ’$ma ^¶§H$a A[aï> H$mogiUma Amho, ˶m cmoH$m§da Oo
g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma XoV AmhoV. 3 Oo ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m (AZ§VH$mcrZ) OrdZmnojm
¶mM OJmVrc OrdZmcm gd© H$mhr g‘OyZ àmYmݶ XoVmV. VgoM Vo (cmoH$m§Zm)
A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ amoIVmV Am{U ˶mV H$mhr {dH¥$V emoYyZ H$mT>ʶmgmR>r à¶ËZaV
AgVmV. hoM Vo cmoH$ AmhoV, Oo gÝ‘mJm©nmgyZ ’$ma Xÿa ^Q>H$V Jococo AmhoV.
4
Amåhr nmR>dcoë¶m à˶oH$ n¡J~§ amZo (Am‘Mm g§Xeo ) cmoH$m§Zm ˶m§À¶m ‘mV¥^mfoVZy M
g§dmX gmYyZ nmoM{dcocm Amho. ho ¶mgmR>r H$s, ˶m§À¶màV (g˶mMm) g§Xoe ñnï>nUo
nmoMyZ Omdm. ‘J A„mh BÀN>rc ˶mg ^Q>H$V amhÿ XoB©c Am{U BÀN>rc ˶mg gÝ‘mJ©
XmIdrc. VmoM Amho gd©e{º$‘mZ d Añgc ~w{Õ‘mZ.
5
(n¡J§~a) ‘ygmcm Amåhr Am‘À¶m g§Xoemgh nmR>{dco hmoVo (Am{U Aer Amkm
Ho$cr hmoVr H$s), Amnë¶m cmoH$m§Zm gd© àH$maÀ¶m A§YH$mamVyZ ~mhoa H$mTy>Z àH$memH$S>o
AmU, Am{U ˶m§Zm A„mhÀ¶m {Xdgm§Mr AmR>dU H$ê$Z Xo. IamoIa, ¶m (ñ‘a{UHo$V)
˶m à˶oH$mgmR>r g§Xoe Agcoë¶m IwUm AmhoV, Omo g§¶‘ ~miJUmam d H¥$VkVm 춺$
H$aUmam Amho.
6
Am{U ‘ygm Amnë¶m cmoH$m§Zm åhUmcm, "A„mhZo Vw‘À¶mda Ho$coë¶m ˶m
CnH$mam§Mr AmR>dU H$am, Ooìhm ˶mZo Vwåhmcm {’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§nmgyZ dmMdco, Oo
Vw‘Mm dmB©Q> arVrZo N>i H$arV hmoVo, Am{U Vo Vw‘À¶m ‘wcm§Mr h˶m H$arV AgV
Am{U ’$º$ Vw‘À¶m ‘wcs¨Zm {Od§V R>odrV AgV, ¶mV Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z
(Vw‘À¶m ghZercVoMr) ‘moR>r narjm hmoVr.' 7 Am{U (Vr doi AmR>dm) Ooìhm
gyah-14. B~«mhr‘ 249
Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo ~OmdyZ {Xco hmoVo, "Oa Vwåhr (‘mÂ`mà{V) H¥$VkVm 춺$ H$amc
Va ‘r {ZpíMVnUo Vw‘À¶mda AmUIr A{YH$m{YH$ (CnH$ma) H$arZ, nU Oa Vwåhr
H¥$V¿Z ìhmc Va (cjmV R>odm) ‘mPr {ejm IamoIa ’$ma H$R>moa Amho!' 8 Am{U ‘ygmZo
åhQ>co, "Oar Vwåhr Am{U ¶m n¥Ïdrda Agcoë¶m gdmªZr A„mhda lÕm R>odʶmg
ZH$ma {Xcm (åhUOoM Ë`mÀ`mà{V H¥$V¿ZVm 춺$ Ho$cr Var) A„mhcm ¶mMr ¶pËH¨${MVhr
ndm© Zmhr, (H$maU Vmo ñdV:hÿZ ‘hmZ Amho), gXm ñVwVrg nmÌ Amho.
9
Vw‘À¶m AmYr hmoD$Z Jocoë¶m (˶m lÕmhrZ) cmoH$m§À¶m dmVm© Vw‘À¶mn¶ªV
nmohmoMë¶m ZmhrV H$m? Ogo ZyhMo cmoH$, AmX d g‘yX (¶m O‘mVr) Am{U Oo cmoH$
¶m§À¶mZ§Va hmoD$Z Joco. ˶m§Zm (AmVm) A„mh{edm¶ Xþgam H$moUrhr OmUV Zmhr.
˶m§À¶mH$S>o n¡J§~a g˶mMo gd© ñnï> à‘mU KoD$Z Amco hmoVo. (Voìhm ˶m§À¶m cmoH$m§Mm
à{VgmX Agm hmoVm) ˶m§Zr Amnco hmV Amnë¶m Vm|S>mda, Ago åhUV R>odyZ KoVco,
"Omo g§Xoe XoD$Z Vwåhmcm nmR>{dʶmV Amco Amho, Vmo Amåhr (H$Xm{n) ‘mZUma Zmhr.
Am{U Á¶m Jmoï>rH$S>o Vwåhr Amåhmcm ~mocdV AmhmV, ˶m~Ôc Amåhr ’$ma Jm|Yicoë¶m
AdñWoV AmhmoV.'
10
(˶mda) ˶m§À¶m n¡J§~am§Zr CÎma {Xco, "Vwåhr A„mh{df¶r gme§H$ AmhmV H$m,
Omo AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Mm A{dîH$maH$ (àma§^H$Vm©=originator) Amho. Vmo
Vwåhmcm ¶mgmR>r ~mocmdV Amho H$s, (Vw‘À¶mH$Sy>Z ^yVH$mimV KS>coë¶m AnamYm§Zm)
‘m’$ H$ê$Z Q>mH$mdo, Am{U Vw‘À¶mgmR>r {ZYm©[aV Agcoë¶m AdYrn¶ªV Vwåhmcm
Cg§V Úmdr.' (nU ˶mda) ˶m§Zr CÎma {Xco, "Vwåhr Va Am‘À¶m gmaIrM ‘mUgo
AmhmV, ˶mnojm doJio H$mhr Zmhr. Am‘Mo dmS>dS>rc Á¶m§Mr CnmgZm H$arV hmoVo,
˶m§nmgyZM Vwåhr Amåhmcm Xÿa H$ê$ BpÀN>Vm, Va ‘J (Vwåhr A„mhMo g§XoedmhH$
Agë¶mMo) ñnï> à‘mU Am‘À¶mH$S>o KoD$Z ¶m.'
11
(˶mda) ˶m§À¶m n¡J§~am§Zr CÎma {Xco, "Iao Amho, Amåhr Vw‘À¶mgmaIrM
‘mUgo AmhmoV, nU A„mh Amnë¶m ^º$m§n¡H$s Á¶m§Mr {ZdS> H$aVmo ˶m§À¶mda Amncr
H¥$nm H$aVmo. Am{U A„mhÀ¶m nadmZJr{edm¶ Vw‘À¶mH$S>o EImXo M‘ËH$ma AmUyZ
XmIdUo, hr Jmoï> Am‘À¶m AIË`marV ‘wirM Zmhr. Am{U lÕmd§Vm§Zr A„mhdaM
{dídmg R>odcm nm{hOo. 12 Am{U Amåhr H$m åhUyZ A„mhda {dídmg R>ody Z¶o, Ooìhm
˶mZoM Amåhmcm Am‘Mo ‘mJ© XmI{dco AmhoV. (Á¶mda Amåhr ‘mJ©ñW AmhmoV).
Vwåhr Omo H$mhr Ìmg Amåhmcm nmoMdmc, Vmo Amåhr (nyU©) g§¶‘mZo ghZ H$ê$, Am{U
{dídmg R>odUmè¶m§Zr A„mhdaM {dídmg R>odm¶cm nm{hOo.'
250 Hw$amU
13
nU Á¶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm, Vo Amnë¶m n¡J§~am§Zm (AemàH$mao)
åhUmco, "Vwåhr Am‘À¶m ‘mJm©da (åhUOo Am‘À¶m g§àXm¶mV) naV Amcm ZmhrV Va
Amåhr Vwåhmcm {ZpíMVnUo Am‘À¶m Xoem~mhoa KmcdyZ XoD$.' Voìhm ˶m§À¶m nmcZH$˶m©Zo
Amnë¶m n¡J§~am§H$S>o (hm g§Xoe nmR>{dcm H$s), Amåhr (¶m) {eaOmoa cmoH$m§Zm Adí¶
JmaX H$ê$Z Q>mHy$. 14 Am{U ˶m§À¶mZ§Va ^yVcmda Vwåhmcm dgdy. ho (‘mPo dMZ)
˶m§À¶mgmR>r Amho Oo ‘m¶m ^oQ>rMo ^¶ ~miJVmV, Am{U ‘m¶m Bemè¶m§Zm {^VmV.
(åhUOo A„mhg‘moa Om~ Úmdo cmJUma, Aer qMVm ˶m§Zm gVmdrV AgVo).
15
Am{U ˶m§Zr g˶mMm {dO¶ ìhmdm ¶mgmR>r (A„mhH$S>o) àmW©Zm Ho$cr. Voìhm
(˶mÀ¶m n[aUm‘r g˶mMm) à˶oH$ {eaOmoa eÌy {d’$c R>acm. 16 ˶mÀ¶mnwT>o ZaH$
˶mMr dmQ> nmhV Amho, Am{U (VoW)o ˶mcm ny (gmaIo XwJªYr`wº$) nmUr ß¶m¶cm ^mJ
nmS>ʶmV ¶oB©c. 17 Vmo (Vo nmUr) KmoQ>-KmoQ> H$ê$Z {nB©c Am{U ˶mcm Vo ghOnUo
{JiVm ¶oUma Zmhr. Mhÿ~mOy§Zr ‘¥Ë¶yZo ˶mg doT>coco Agoc, nU Vmo (H$Yrhr) ‘aUma
Zmhr. (åhUOo Vmo ^¶mZH$ ñdê$nmÀ¶m JwX‘ê$Z Q>mH$Umè¶m AdñWoV Agoc) Am{U
nwT>o ˶mcm A˶§V H$R>moa {ejocm Vm|S> Úmdo cmJoc.
18
Oo cmoH$ Amnë¶m nmcZH$˶m©cm ‘mZrV ZmhrV, ˶m§Mo CXmhaU Ago Amho H$s,
˶m§Mr H¥$˶o ˶m amIogmaIr AmhoV, {Ocm dmXir {XdgmMm dmam PnmQ>çmgaer CS>dyZ
cmdVmo. (‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV) ˶m§Zr Oo H$mhr H$‘mdco Agoc, Ë`m§n¡H$s H$mhrhr
˶m§À¶m hmVr ¶oUma Zmhr. Aem àH$mao H¥$Vr H$aUo åhUOo (IamoIa) namH$moQ>rMr
‘mJ©^«ï>Vm Amho. 19 Vwåhmcm ¶mMr OmUrd Zmhr H$m H$s, A„mhZo AmH$me d n¥Ïdr
¶m§Mr {Z{‘©Vr ghoVwH$nUo Ho$cocr Amho? ˶mZo R>a{dco Va Vmo Vwåhmcm Zï> H$ê$Z,
Vw‘À¶mOmJr EH$ ZdrZ ‘mZdOmV AmUyZ (dgdy) eH$Vmo. 20 Am{U Ago H$aUo
A„mhgmR>r ‘wirM H$R>rU Zmhr.
21
Am{U (ݶm¶mÀ¶m {Xder) g‘ñV ‘mZdOmV A„mhg‘moa hOa hmoBc © . Voìhm Oo
(¶m OJmV Z¡{VH$ÑîQ>çm) Xþ~c © hmoV,o Vo Ah§H$mamZo dmJcoë¶m cmoH$m§Zm åhUVrc. "Amåhr
Va Ho$di Vw‘Mo AZwgaU H$aUmao hmoVmo, Va (AmO) Vwåhr A„mhÀ¶m {ejonmgyZ (H$mhr
à‘mUmV Var) dmMdy eH$mc H$m?' (˶mda) Vo CÎma XoVrc, "Oa A„mhZo Amåhmcm
(‘wº$s) ‘mJ© XmI{dcm AgVm Va Amåhr Vwåhmcm XoIrc Adí¶ (Vmo) ‘mJ© XmI{dcm
AgVm. AmVm (Am‘À¶m H$‘m©‘i w o Oo dmQ>çmcm Amcoco Amho) Vo ‘wH$mQ>çmZo ghZ H$arV
amhmdo. qH$dm CVmdrinUo AmH«$moe H$arV amhmdo, XmoÝhr Jmoï>r Amnë`mH$[aVm gma»¶mM
AmhoV. ¶mVyZ Am‘Mr gwQ>H$m hmoBc © Agm (AmVm) H$moUVmhr ‘mJ© Zmhr!'
gyah-14. B~«mhr‘ 251
22
Am{U Ooìhm ’¡$gcm gwZmdyZ Q>mH$cm OmB©c, Voìhm g¡VmZ åhUoc, "A„mhZoM
Vwåhmcm g˶ dMZ {Xco hmoVo (Oo AmO nyU© Pmco), ‘r XoIrc Vwåhmcm dMZ {Xco
hmoVo, nU ‘r ˶mMm ^§J Ho$cm. (H$maU ‘mPo dMZ åhUOo Ho$di ’$gdUyH$ hmoVr).
(IaoVa) ‘cm Vw‘À¶mda H$moU˶mhr àH$mao {Z¶§ÌU àmá ZìhVo. nU (Pmco Ago) ‘r
Vwåhmcm ~mocmdco Am{U Vwåhr ‘mPo åhUUo ‘mݶ Ho$co. åhUyZ (AmVm) ‘cm Xmof XoD$
ZH$m. Va ñdV:cmM Xmof Úm. (AmVm) Zm ‘r Vw‘Mr (H$mhr) ‘XV H$ê$ eH$Vmo, Zm
Vwåhr ‘mPr (H$mhr) ‘XV H$ê$ eH$Vm. Vwåhr (AmYr) ‘cm A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ
{Xco hmoVo, ‘cm Vo H$Yrhr ‘mݶ ZìhVo. (‘r Vw‘À¶m ˶m H¥$˶mMm {Y¸$ma H$aVmo).'
(gd©) XþamMmè¶m§H$[aVm {ZpíMVM ’$ma H$R>moa {ejm Amho.
23
nU Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr hmoVr Am{U gËH$‘} Ho$cr hmoVr, ˶m§Zm
(ñdJm©À¶m) ~mJm§V XmIc Ho$co OmB©c. Á¶m§VyZ nmʶmMo (‘Z àgÞ H$aUmao) àdmh
dmhV AgVrc. Vo VoWo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m nadmZJrZo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc.
{VWo Ooìhm Vo EH$‘oH$m§er ^oQ>Vrc Voìhm Vo EH$ Xþgè¶mcm gcm‘ H$aVrc.
(Q>rn: Vo n[anyU© em§VrÀ¶m dmVmdaUmV dmdaV AgVrc.)
24
Vwåhr ¶mda H$Yr qMVZ Ho$co Zmhr H$m H$s, H$emàH$mao A„mhZo Mm§Jë¶m
dMZmMr (g˶mda AmYm[aV dMZmMr) VwcZm Mm§Jë¶m PmS>mer Ho$cocr Amho. Á¶mMo
‘yi O{‘ZrV ^¸$‘ amodcoco Amho Am{U ˶mÀ¶m ’$m§Úm AmH$memcm {^S>coë¶m AmhoV.
25
Vmo (d¥j) Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m nadmZJrZo gXm gd©H$mc Amncr ’$io XoV
AgVmo. A„mh (¶m CÔoemZo) cmoH$m§H$[aVm CXmhaUo àñVwV H$aVmo H$s, ˶m§Zr (¶mda)
qMVZ H$ê$Z ~moY ¿¶mdm. 26 Am{U (g˶mda AmYm[aV Zgcoco) dmB©Q> dMZ, ˶m
dmB©Q> d¥jmgmaIo Amho, Oo O{‘ZrÀ`m n¥ð>mdê$Z (ghO) CnQy>Z ’o$Hy$Z Q>mH$co OmVo.
˶mÀ¶m (‘wimV) H$gcrhr nH$S> ZgVo.
27
(AemàH$mao) A„mh lÕmd§Vm§Zm ÑT> dMZmÛmao ¶m OrdZmV Am{U ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m
OrdZmV ~iH$Q>r XoVmo. Am{U XþamMmè¶m§Zm ‘mJ©^«ï> hmoD$ XoVmo. Am{U A„mh Oo
BpÀN>Vmo Vo H$aVmo.
28
Vwåhr ˶m cmoH$m§À¶m pñWVrMo AdcmoH$Z Ho$co Zmhr H$m, Á¶m§Zr A„mhÀ¶m
daXmZm§Zm H¥$V¿ZVoZo à{VgmX {Xcm? Am{U (AemàH$mao) Amnë¶m cmoH$m§Zm {dZmemÀ¶m
KamV cmoQ>co. 29 (AWm©VM) ˶m ZaH$m‘ܶo, Á¶mV Vo àdoe H$aVrc. Am{U {H$Vr
dmB©Q> {R>H$mU Amho, Vo dmñVì¶mgmR>r! 30 Am{U ˶m§Zr BVam§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo
R>a{dco (¶m CÔoemZo) H$s, cmoH$m§Zm A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ Xÿa ݶmdo. (˶m§Zm) gm§Jm,
252 Hw$amU
"H$mhr H$mi (¶m OJmV) ‘m¡O H$ê$Z ¿¶m, eodQ>r Vw‘Mo {R>H$mU ZaH$ Amho.'
31
(n¡J~§ a!) ‘m¶m Á¶m ^º$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr, ˶m§Zm gm§Jm H$s, ˶m§Zr {Z˶
àmW©Zm H$amdr (Z‘mµO nT>mdr) Am{U Oo H$mhr Amåhr ˶m§Zm {Xco Amho ˶mVyZ Omhra[a˶m
d Jwá[a˶m (Am‘À¶m ‘mJm©V ˶m§Zr) IM© H$amdm; Vmo {Xdg ¶oD$Z R>no ʶmnydu Á¶m
{Xder Zm Hw$R>cr gm¡X~o mOr hmoBc
© , Zm H$moUVr ‘¡Ìr H$m‘r ¶oBc
© .
32
VmoM Amho A„mh Á¶mZo AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Mr {Z{‘©Vr Ho$cr, Am{U
AmH$memVyZ (T>Jm§Ûmao) nmʶmMm dfm©d Ho$cm, (Am{U ˶m nmʶmÛmao) Vw‘À¶m
CnOr{dHo$gmR>r (gd© àH$maMr) ’$io CnO{dcr, (˶mZoM) g‘wÐmV Zm¡H$m Mmc{dUo
Vw‘À¶mgmR>r e³¶ ~Z{dco H$s, ˶mÀ¶m AmXoemZo (g‘wÐmda) (Zm¡H$m) g§Mma H$amì¶mV.
Am{U ˶mZo ZÚm§Zmhr (Aem {Z¶‘m§À¶m AYrZ Ho$co Amho H$s, Á¶mÛmao ˶m) Vw‘À¶m
Cn¶moJr R>amì¶mV. 33 Am{U ˶mZo gy¶© d M§Ð ¶m§Zmhr Aem {Z¶‘m§V ~m§YyZ Q>mH$co
Amho H$s, Vo Vw‘À¶mgmR>r Cn¶moJr R>aV AmhoV, Vo gmV˶ ñdê$n Amnë¶m ‘mJmªda
‘mJ©ñW AmhoV. VgoM ˶mZo amÌ d {Xdg ¶m§Zmhr Vw‘À¶m godoV cmdco Amho. 34
Am{U ˶mÀ¶mH$S>o Vwåhr Oo Oo ‘m{JVco, Vo gd© ˶mZo Vwåhmcm {Xco.
(Q>rn: åhUOo ˶mZo n¥Ïdrda Vw‘À¶mgmR>r gd© àH$maMr OrdZXm¶r ì¶dñWm (life support system)
{Z‘m©U Ho$cr, Or n¥Ïdr ì¶{V[aº$ g‘ñV universe ‘ܶo Hw$Ç>oM Zmhr.)
Am{U Oa Vwåhr A„mhÀ¶m CnH$mam§Mr JUVr H$ê$ nmhmc Va Vwåhr H$Xm{n ˶m§Mr
JUVr H$ê$ eH$Uma Zmhr. (VargwÕm) ‘Zwî¶ IamoIa, ’$ma Aݶm¶r Am{U ’$ma H¥$V¿Z Amho.
35
Am{U (Vr doi AmR>dm) Ooìhm B~«mhr‘Zo (A„mhH$S>o) àmW©Zm Ho$cr. "ho ‘m¶m
nmcZH$˶m©! ¶m ehamcm em§VrMo eha ~Zd, Am{U ‘cm d ‘m¶m ‘wcm§Zm ‘yVvÀ¶m
nyOonmgyZ (H$m¶‘) Xÿa R>od. 36 ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ˶m ‘yVvZr (false objects
of worship) AZoH$m§Zm gÝ‘mJm©nmgyZ (’$ma) Xÿa ZoD$Z gmoS>co. Va Omo H$moUr ‘m¶m
(lÕoMo) AZwgaU H$aoc, (Ho$di) VmoM Iè¶m AWm©Zo ‘m¶m gmo~V Amho. Am{U
Á¶mZo ‘mPo AmkmnmcZ Ho$co Zmhr Va - ˶mÀ¶m~m~VrV, (Vwcm {ZU©¶ H$am¶Mm
Amho). IamoIa Vy ’$ma j‘merc d X¶miy Amhog.
37
ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ‘r ‘m¶m An˶m§nH¡ $s H$mhtZm, Vw¶m n{dÌ KamOdi,
EH$m ZmnrH$ Imoè¶mV dgdco Amho. Vo ¶mgmR>r H$s, ho à^y, ˶m§Zr {ZË` Z‘mµO nT>mdr. Vy
Ago H$a H$s, OoUHo $ê$Z cmoH$m§À¶m ‘ZmV Ë`m§À`mà{V AmoT> {Z‘m©U ìhmdr. Am{U ˶m§Zm
’$im§Mr CnOr{dH$m àXmZ H$a, åhUOo Vo VwÂ`mà{V Am^ma 춺$ H$aUmao ~ZVrc.
38
ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Oo H$mhr Amåhr (Am‘À¶m ‘ZmV) XS>dyZ R>odVmo
gyah-14. B~«mhr‘ 253
Am{U Oo H$mhr àH$Q> H$aVmo Vo, Vy gd© OmUVmog. Am{U A„mhnmgyZ H$moUVrhr Jmoï>
cncocr Zmhr, ‘J Vr n¥Ïdrda Agmo dm AmH$memV. 39 Am^ma ˶m A„mhMo! (gd©
ñVwVr ˶mÀ¶mgmR>rM Amho) Á¶mZo ‘cm d¥ÕmnH$mi AgVmZmhr Bñ‘mB©c d BghmµH$
(hr ‘wco) {Xcr. IamoIa! ‘mPm nmcZH$Vm© (Amnë¶m ^º$m§Mr) àmW©Zm EoH$Umam Amho.
40
ho à^y! ‘cm {Z˶ Z‘mµOmMo nmcZ H$aUmam ~Zd Am{U ‘m¶m ‘wcm§Zm XoIrc. ho
à^y! ‘m¶m àmW©ZoMm ñdrH$ma H$a. 41 ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! ‘cm ‘m’$ H$a! ‘m¶m
AmB©dS>cm§Zm ‘m’$ H$a Am{U gd© lÕmd§Vm§Zm ‘m’$ H$a, ˶m {Xder, Á¶m {Xder (Vy)
{heo~ Koerc.'
42
Am{U ho A˶mMmar cmoH$ Oo H$mhr H$arV AmhoV, ˶mMr A„mhcm OmUrd Zmhr,
Agm {dMma H$Xm{n ‘ZmV ¶oD$ XoD$ ZH$m. Vmo ˶m§Zm Ho$di ˶m {Xdgmn¶ªV gdS> XoV Amho,
o o (^¶m‘wi)o CKS>o Vo CKS>Mo amhVrc. 43 (Voìhm ˶m§Mr AdñWm Aer
Á¶m {Xder ˶m§Mo S>mi
Agoc H$s), Vo Amnë¶m ‘mZm da H$ê$Z ^¶J«ñV AdñWoV (BH$S>o {VH$S>)o YmdV gwQ>cc o o
AgVrc. ({OH$S>o Q>H$ cmdyZ nmhV AgVrc ˶mnmgyZ) ˶m§Mr Ñï>r ˶m§À¶mH$S>o naV ¶oV
Zgoc, ˶m§Mr ‘Zo ‘aUmgÞ Pmcocr AgVrc.
44
(n¡J§~a!) cmoH$m§Zm ˶m {Xdgmg§~§YmZo gmdYmZVoMr gyMZm XoD$Z Q>mH$m, Á¶m
{Xder ({Z¶V Ho$coë¶m) {ejoMo g§H$Q> ˶m§À¶màV ¶oD$Z R>onoc, Am{U ˶mdoir Vo
cmoH$, Á¶m§Zr (Amnë¶m OrdZH$mimV) dmB©Q> H¥$˶o Ho$cocr AgVrc, åhUVrc, "ho
Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Amåhmcm H$mhr H$mimgmR>r gdS> Xo, åhUOo Amåhr Vw¶m
~mocmdʶmcm à{VgmX XoD$ Am{U n¡J§~am§Mo AZwgaU H$ê$.' (˶m§Zm CÎma {‘ioc),
¶mnydu XoIrc Vwåhr enWm KoD$Z gm§{JVco ZìhVo H$m¶ H$s, Vw‘Mo H$Yrhr nVZ hmoUma
Zmhr? 45 Am{U Vwåhr Aem cmoH$m§À¶m dñVrV dmñVì¶ Ho$co hmoVo, Á¶m§Zr ñdV:M
ñdV:da Aݶm¶ Ho$cm hmoVm. Am{U Vwåhmcm ho ñnï>nUo H$iyZ MwH$co hmoVo H$s, Amåhr
˶m§À¶mer H$emàH$mao ì¶dhma Ho$cm hmoVm. Am{U Amåhr Vw‘À¶mgmR>r (AZoH$) ~moYna
CXmhaUo g‘moa R>odcr AmhoV. 46 Am{U Vo gd© àH$maMr H$Q> H$mañWmZo H$arV AgV,
nU ˶m§Mr hr gd© H$mañWmZo A„mhcm R>mD$H$ hmoVr, Oar Vr nd©Vm§Zm hmcdÊ`mOmoJrhr
(‘moR>r) AgVr, Var A„mh ˶m§Zm eÿÝ`dV H$aʶmg (g‘W© Amho).
47
Vwåhr Agm {dMma ‘ZmV H$Xm{n ¶oD$ XoD$ ZH$m, A„mh Amnë¶m n¡J§~am§Zm
{Xcoco Amnco dMZ nmiUma Zmhr. ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, A„mh hm gd©e{º$‘mZ
Amho, {ejm H$aʶmg g‘W© Amho. 48 ˶m {Xder hr n¥Ïdr ~XcyZ Xþgar n¥Ïdr (g‘moa)
AmUʶmV ¶oB©c, VgoM AmH$me XoIrc. Am{U gd© cmoH$ ˶m A„mhg‘moa hOa
254 Hw$amU
hmoVrc, Á¶mcm g‘ñV {Z{‘©Vrda g§nyU© {Z¶§ÌU àmá Amho. 49 Am{U ˶m {Xder
Vwåhr Anamܶm§Zm ~oS>çm‘ܶo OIS>coë¶m AdñWoV nmhmc. 50 ˶m§Mo H$nS>o S>m§~amMo
AgVrc Am{U A¾r ˶m§À¶m Mohè¶m§Zm cnoQ>çmV KoB©c. 51 (˶m {Xder gdmªZm
A„mhÀ¶m ݶm¶mc¶mV gmXa Ho$co OmB©c) ho ¶mgmR>r H$s, A„mhZo à˶oH$ ‘Zwî¶mg
˶mÀ¶m (H$‘©ê$nr) H$‘mB©Mm ‘mo~Xcm Úmdm. IamoIa, A„mh {heo~ KoʶmÀ¶m ~m~VrV
’$ma erK« Amho.
52
hm (A„mhH$Sy>Z) g‘ñV ‘mZdOmVrgmR>r g§Xeo Amho. Á¶mÛmao cmoH$m§Zm
gmdY H$ê$Z Q>mH$ʶmV ¶mdo, åhUOo ˶m§Zr ho (Mm§Jë¶màH$mao) OmUyZ
¿¶mdo H$s, VmoM EH$‘od B©ída Amho. (He is the one & only
God) Am{U ~wÕrMr XoUJr cm^coë¶m§Zr (¶mda) qMVZ H$amdo.
gyah-15. Ac-{hO«
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Acr’$0 cm‘0 am0 hr (A„mhH$Sy>Z) àH$Q> Pmcoë¶m J«§WmVrc g§XoedMZo
AmhoV, åhUOo Hw$amUmMr, Á¶mV g˶mMo ñnï> dU©Z Amho. 2 EH$ doi {ZpíMVnUo
¶oB©c Ooìhm, g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoco cmoH$ Aer BÀN>m H$aVrc H$s, AmnU
A„mhcm g‘{n©V (OrdZ OJcmo) AgVmo (Va {H$Vr ~ao Pmco AgVo) 3 Va ˶m§Zm
gmoSy>Z Úm H$s, ˶m§Zr Imdo (ß¶mdo), ‘m¡O‘Om H$amdr, Am{U ì¶W© Ameogh Jm’$sc
amhmdo, H$maU cdH$aM (Iao H$m¶ Amho), ho ˶m§Zm H$iyZ MwHo$c. 4 Am{U Amåhr
¶mnydu Á¶m H$moU˶m dñVrcm Zï> Ho$co Amho. Va {VÀ¶m~m~VrV AmYrM {ZU©¶
Pmcocm hmoVm. 5 (nU ho cjmV R>odm H$s), H$moUVmhr OZg‘yh Amnë¶m {ZYm©[aV
H$mimÀ¶m Zm nwT>o OmD$ eH$Vmo, Zm ‘mJo amhÿ eH$Vmo.
6
Vo (g˶ ZmH$maUmao cmoH$) åhUVmV, "ho ‘mUgm! Vw¶mda Or hr ñ‘a{UH$m
(åhUOo Hw$amU) àH$Q> H$aʶmV Amco Amho, Vy IamoIa doS>m Amhog! 7 Oa Vy g˶dMZr
(춺$s) Amhog Va Am‘À¶mg‘moa ñdJ©XVÿ m§Zm (angels) H$m KoD$Z ¶oV Zmhrg?' 8
Amåhr ñdJ©XVÿ m§Zm Ho$di Am‘À¶m ’¡$gë¶mgh nmR>dVmo, Am{U EH$Xm (˶m§Zm nmR>dë¶mZ§Va,
Á¶m§À¶mH$S>o nmR>{dʶmV Amco ˶m cmoH$m§Zm) ‘wirM gdS> {Xcr OmV Zmhr.
9
IamoIa! ¶m ñ‘a{UHo$cm (åhUOo ¶m Hw$amUmcm) AmåhrM àH$Q> Ho$co Amho.
Am{U AmåhrM ˶mcm gwa{jV R>odUma.
gyah-15. Ac-{hO« 255
10
(n¡J§~a!) Amåhr Vw‘À¶m AmYrÀ¶m cmoH$m§H$S>ohr (Am‘Mo AZoH$ n¡J§~a)
nmR>{dco hmoVo. 11 Am{U Ago H$Yrhr Pmco Zmhr H$s, ˶m§À¶mH$S>o EImXm n¡J§~a Amcm,
nU ˶m§Zr ˶mMr {I„r CS>{dcr Zgoc. 12 AemàH$mao Amåhr nmnr cmoH$m§À¶m ‘ZmV
(WÅ>m‘ñH$ar H$aʶmÀ¶m àd¥Îmrcm) Ka H$ê$ XoVmo. 13 Vo ¶mda {dídmg R>odUmaM ZmhrV,
Oar ˶m§À¶mg‘moa nydu hmoD$Z Jocoë¶m (AnamYr) cmoH$m§Mr CXmhaUo AmhoV. 14 Am{U
Oa Amåhr ˶m§À¶mgmR>r AmH$memMo EImXo Ûma CKS>co AgVo, Va Vo ˶mVyZ da MTy>Z
OmD$ cmJco AgVo. 15 Voìhmhr ˶m§Zr {ZpíMVnUo Ago åhQ>co AgVo, "Am‘Mr Va
ZOa~§Xr H$aʶmV Amcocr Amho. Zmhr, Am‘À¶mda Va OmXÿ H$aʶmV Amcr Amho.'
16
Am{U IamoIa, Amåhr AmH$memV ZjÌm§Mo g‘yh ~Zdco. Am{U nmhUmè¶m§gmR>r
Vo gwemo{^V Ho$co. 17 Am{U à˶oH$ em{nV g¡VmZmnmgyZ Amåhr ˶mg gwa{jV Ho$coco
Amho. 18 nU Oa EImXm H$moUr Mmoê$Z-cnyZ EoH$ʶmMm à¶ËZ H$arV Agoc Va EH$
noQ>Vr CëH$m ˶mMm nmR>cmJ H$aVo.
19
Am{U Amåhr n¥ÏdrMm {dñVma Ho$cm Am{U {VÀ¶m‘ܶo ^¸$‘ nd©V amodyZ
Q>mH$co Am{U {VÀ¶mV à˶oH$ àH$maMo (OrdZ) g§Vw{cV à‘mUmV dmT>rg cmJʶmMr
ì¶dñWm Ho$cr. 20 Am{U (ho ‘mZdm!) Amåhr Vw¶mgmR>r (n¥Ïdrda) CXa{Zdm©hmMo
(gd© Amdí¶H$) gmYZ CncãY H$ê$Z {Xco. Am{U ˶m§À¶mhr CXa{Zdm©hmMr ì¶dñWm
Ho$cr, Á¶m§Zm Vwåhr {Zdm©hmMr gm‘J«r XoV Zmhr. (åhUOo ‘mZdmIoarO gd© àm{U‘mÌm§gmR>r).
21
H$maU, Aer EH$hr dñVy Zmhr {OMo I{OZo ({OÀ¶m Agr‘ ImUr) Am‘À¶mOdi
Zgmì¶mV. nU Amåhr Vr EH$m {ZpíMV à‘mUmVM nmR>drV AgVmo. 22 Am{U
AmåhrM ˶m dmè¶m§Zm nmR>dVmo Oo nmʶmZo ^acoë¶m T>Jm§Zm (Amåhr BpÀN>Vmo {VH$S>o)
dmhÿZ ZoVmV. ‘J Amåhr T>Jm§VyZ nmʶmMm dfm©d H$aVmo, d ˶mÛmao Vwåhmcm V¥á H$aVmo.
Am{U Vw‘À¶mgmR>r ho e³¶ ZìhVo H$s, Vwåhr Vo gmR>dyZ R>ody eH$co AgVo.
23
IamoIa, AmåhrM OrdZ àXmZ H$aVmo Am{U AmåhrM ‘¥Ë¶y KS>dyZ AmUVmo.
Am{U gdmªMo dmag Ho$di AmåhrM Agy. 24 Amåhr Oo Vw‘À¶mnydu hmoD$Z Joco,
˶m§Zmhr OmUVmo Am{U Oo Vw‘À¶mZ§Va ¶oUmao AmhoV, ˶m§Zmhr OmUVmo. 25 ¶mV ‘wirM
e§H$m Zmhr H$s, Vw‘Mm nmcZH$Vm© (ݶm¶mÀ¶m {Xder) ˶m gdmªZm EH${ÌV H$arc. VmoM
Añgc ~w{Õ‘mZ Amho, gd© H$mhr OmUUmam Amho.
26
Am{U Amåhr ‘mZdmcm IUIUUmè¶m ‘mVrÀ¶m gS>coë¶m {MIcmnmgyZ
{Z‘m©U Ho$co Amho.
(Q>rn: ¶mVyZ Ago ñnï> hmoVo H$s, A„mh H$gm gm‘϶©dmZ Amho H$s, Vmo EH$m VwÀN> Jmoï>rVyZ ‘mZdmgmaIm
256 Hw$amU
~wÕr ~miJUmam àmUr ~Zdy eH$Vmo, Va Xþgar Jmoï> ‘mZdmZo ñdV:cm AmoiIm¶cm nm{hOo H$s, Vmo Ho$di
A„mhMm Xmg Amho, ¶m ncrH$S>o H$mhr Zmhr.)
27
Am{U (‘mZdmnydu) Amåhr {OÞ (ZmdmMr) EH$ AÑí¶ {Z{‘©Vr YJYJUmè¶m
AmJrnmgyZ {Z‘m©U Ho$cr.
28
Am{U (Vr doi AmR>dm) Ooìhm Vw¶m nmcZH$˶m©Zo ñdJ©XVÿ m§Zm (angels)
åhQ>c,o "‘r gS>cëo ¶m {MIcmÀ¶m IUIUrV ‘mVrnmgyZ ‘mZdmMr {Z{‘©Vr H$aUma
Amho.' 29 Am{U Ooìhm ‘r ˶mcm nyU© AmH$ma XoD$Z, ˶mV ‘m¶m AmËå¶mMr ’w$§ H$a ‘maoZ,
Voìhm Vwåhr ˶mÀ¶mg‘moa ZV‘ñVH$ ìhm. 30 Voìhm gd© ñdJ©XVÿ (gmï>mJ§ Z‘ñH$ma
KmcrV) ZV‘ñVH$ Pmco. 31 nU BãcrgZo Vgo Ho$co Zmhr. ˶mZo ZV‘ñVH$ hmoUmè¶m§‘ܶo
gh^mJr hmoʶmg ZH$ma {Xcm. 32 A„mhZo ˶mcm {dMmaco, "ho Bãcrg! (Bãcrg-
g¡VmZmMo Zmd) Vy ZV‘ñVH$ hmoUmè¶m§‘ܶo gh^mJr Z hmoʶmMo H$maU H$m¶?' 33 ˶mZo
CÎma {Xco, "‘r Agm Zmhr H$s, Aem ‘mZdmg‘moa ZV‘ñVH$ ìhmdo, Á¶mcm Vy IUIUUmè¶m
‘mVrÀ¶m gS>cëo ¶m Jmè¶mnmgyZ {Z‘m©U Ho$co Amhog.'
34
A„mhZo åhQ>co, "Vy ¶oWyZ MmcVm hmo, (åhUOo ñdJu¶ n[agamVyZ), Am{U
(cjmV R>od), Vy (`oWyZnyT>o) emnJ«ñV Agerc. 35 Am{U ݶm¶mÀ¶m {Xdgmn¶ªV
(‘mPm) emn Vw¶mda amhrc.' 36 (˶mda) g¡VmZ åhUmcm, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! Vy
‘cm nwZéËWmZmÀ¶m {Xdgmn¶ªV Cg§V Xo.' 37 (˶mda) A„mhZo åhQ>co, "Vwcm Cg§V
{Xcr OmV Amho. 38 ˶m {Xdgmn¶ªV Á¶mMr doi R>acocr Amho.'
39
(˶mda) g¡VmZ åhUmcm, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! Á¶màH$mao Vy ‘cm gÝ‘mJm©nmgyZ
Xÿa Ho$cog Va ‘rhr n¥Ïdrda (Oo Oo dmB©Q> Amho) ˶m§Zm Vo Mm§Jco dmQ>m¶cm cmdrZ.
Am{U gdmªMr (dmB©Q>[a˶m) ’$gdUyH$ H$ê$Z gmoS>rZ. 40 ’$º$ ˶m§Zm gmoSy>Z, Oo VwPo
gƒo ^º$ AmhoV.'
41
A„mhZo åhQ>co, "hm ‘m¶mH$S>o ¶oʶmMm gai ‘mJ© Amho. 42 {ZpíMVM Oo
‘mPo gƒo ^º$ AmhoV, ˶m§À¶mda VwPo H$mhr MmcUma Zmhr. nU ’$º$ Oo {~KS>coco
AmhoV, Vo ‘mÌ Vw¶m ‘mJm©Mo AZwgaU H$aVrc. 43 Am{U Aem gdmªgmR>r ZaH$ hoM
dMZ {Xcoco {R>H$mU Amho. 44 ˶mMo gmV XadmOo AmhoV. à˶oH$ XadmOmVyZ àdoe
H$aUmè¶m (ZaH$dmgr cmoH$m§À¶m) Q>moù¶m {d^mJcoë¶m AmhoV.'
45
{Z:g§Xoh, A„mhMr OmU R>odyZ (OrdZ ì¶VrV Ho$coco) cmoH$ (‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m
OrdZmV) ~mJm§‘ܶo d (‘Z àgÞ H$aUmè¶m) àdmhm§À¶m gm{ÞܶmV AgVrc. 46
gyah-15. Ac-{hO« 257
(˶m§Zm gm§{JVco OmB©c) em§Vr Am{U gwa{jVVogh ¶mV XmIc ìhm. 47 Am{U Amåhr
˶m§À¶m A§V:H$aUmV Or H$mhr (Ûof^mdZm qH$dm) Oo H$mhr AZw{MV {dMma AgVrc,
Vo gd© Amåhr H$mTy>Z Q>mHy$. Vo ({VWo) ^mdm-^mdmà‘mUo dmdaVrc. Vo (EH$‘oH$m§à{V
ewÕ ‘Z KoD$Z) EH$‘oH$m§g‘moa AmgZm§da ~gcoco AgVrc. 48 VoWo ˶m§Zm (˶m
AmZ§Xr AdñWoV) Zm H$moU˶mhr àH$maMm Ìmg OmUdoc, Zm H$Yr ˶m§Zm VoWyZ ~mhoa
H$mT>ʶmV ¶oB©c. 49 ‘m¶m ^º$m§Zm gm§JyZ Q>mH$m H$s, ‘r ’$ma j‘merc d X¶miy Amho,
¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 50 Am{U Or {ejm ‘r (Anamܶm§Zm) XoB©Z. Vr IamoIa ’$maM
H$R>moa Amho.
51
Am{U ˶m§Zm (nwÝhm EH$Xm) B~«mhr‘À¶m A{VWtMr H$hmUr EoH$dm. 52 Ooìhm Vo
˶mÀ¶mH$S>o Amco, Voìhm åhUmco, "Vwåhm§g Am‘Mm gcm‘.' (˶mda) B~«mhr‘Zo CÎma
{Xco, "Amåhmg Vw‘Mo ^¶ dmQ>Vo.' 53 (˶mda) Vo åhUmco, "{^ʶmMr (‘wirM) JaO
Zmhr, Amåhr Vwåhmcm Aem ‘wcmÀ`m (OÝ‘mMr) ew^dmVm© XoʶmgmR>r Amcmo AmhmoV,
Á¶mcm gImoc kmZmMr XoUJr cm^cocr Agoc.' 54 (˶mda) B~«mhr‘Zo åhQ>co, "Vwåhr
‘cm Aem d¥ÕmdñWoV hr ew^dmVm© XoV AmhmV? {H$Vr ({d{MÌ) Amho Vr (Jmoï>)
Á¶mMr Vwåhr ‘cm ew^dmVm© XoV AmhmV!' 55 ˶m§Zr CÎma {Xco, "Amåhr Vwåhmcm Aer
ew^dmVm© XoV AmhmoV, Or dmñVdmV n[ad{V©V hmoUo AQ>i Amho. åhUyZ Vwåhr Amem
gmoS>Umè¶m§n¡H$s hmoD$ ZH$m.' 56 (˶mda) B~«mhr‘ CX²Jmacm, "gÝ‘mJm©nmgyZ nyU©nUo Xÿa
Jocoë¶m cmoH$m§ì¶{V[aº$ Xþgam H$moU Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H¥$nonmgyZ {Zame hmoD$
eH$Vmo!'
57
Z§Va ˶mZo {dMmaco, "ho ñdJ©XÿVm§Zmo! AmVm Vw‘À¶mnwT>o (AmUIr) H$moUVo
H$m¶©H«$‘ Amho?' 58 ˶m§Zr CÎma {Xco, "Hw$H$‘m©V J«ñV Pmcoë¶m cmoH$m§H$S>o Amåhmcm
nmR>{dʶmV Amco Amho, (Oo Am‘À¶mÛmao Zï> Ho$co OmUma AmhoV).' 59 ’$º$ cyVMo
Hw$Qw>§~r¶ gmoSy>Z, ˶m gdmªZm Amåhr dmMdy. 60 nU (˶mÀ¶m Hw$Qw>§~r¶m§V) ˶mÀ¶m
nËZrg gmoSy>Z (Amåhr gdmªZm dmMdy). ({OÀ¶m~m~VrV A„mh åhUVmo) "Amåhr
Agm {ZU©¶ Ho$cm Amho H$s, Vr Adí¶ ‘mJo amhUmè`m AnamYr cmoH$m§n¡H$s Agoc.'
61
Am{U Ooìhm ho (A„mhMo) nmR>dcoco XÿV cyVÀ¶m Hw$Qw>§~r¶m§H$S>o Amco, 62 Voìhm
˶mZo åhQ>co, "Vwåhr (BWo) AZmoiIr cmoH$ dmQ>Vm.' 63 (Voìhm) ˶m§Zr CÎma {Xco,
"Zmhr, nU Amåhr Va Vw‘À¶mH$S>o Vr Jmoï> KoD$Z Amcmo AmhmoV. {OÀ¶m~m~VrV ho
cmoH$ Zoh‘r g§e¶ KoV am{hco. 64 Am{U Amåhr Vw‘À¶mH$S>o (˶m Jmoï>rÀ¶m nyV©VogmR>r
A„mhMm) {ZU©¶ KoD$Z Amcmo AmhmoV. Am{U Amåhr AJXr Iao ~mocUmao AmhmoV. 65
258 Hw$amU
Va Vwåhr (nhmQ> hmoʶmnydu) amÌ AgVmZmM Amnë¶m Hw$Qw>§~r¶m§Zm KoD$Z (dñVr gmoSy>Z)
{ZKyZ Om. Am{U Vwåhr ñdV: ˶m§À¶m ‘mJmo‘mJ amhm. Am{U Vw‘À¶mn¡H$s H$moUrhr ‘mJo
diyZ nmhÿ Z¶o. Am{U OoWo OmʶmMr Vwåhmcm Amkm XoʶmV Amcr, VoWo {ZKyZ Om.' 66
Am{U Amåhr (Am‘À¶m XÿVm§H$adr) (n¡J§~a) cyVH$S>o hm AmXoe nmR>{dcm H$s, gH$mi
hmoVm-hmoVm (˶m Anamܶm§Mr) nmio‘wio H$mnyZ Q>mH$cr OmVrc.
67
Am{U ehamVrc cmoH$ AmZ§X{d^moa hmoD$Z (cyV) H$S>o Amco. 68 Vmo åhUmcm,
"ho nmhm! ho ‘mPo A{VWr AmhoV, åhUyZ ‘cm c{‚mV ìhmdo cmJoc Ago H$mhr H$ê$
ZH$m. 69 Am{U Vwåhr A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U ‘cm cm§N>Z cmdy ZH$m.' 70 Vo
åhUmco, "Amåhr Vwcm AZmoiIr cmoH$m§Zm (Aml¶) Xoʶmg ‘ZmB© Ho$cr ZìhVr H$m¶?'
71
(cyV) åhUmcm, "Oa Vwåhr (Hw$H$‘©) H$aʶmÀ¶m hoVyZo Amcm Agmc Va (ho nmhm!)
¶m ‘m¶m ‘wcr AmhoV, (¶m§À¶mer d¡Y {ddmh g§~§Y ñWm{nV H$am).'
72
Vw¶m {OdmMr enW, ho cmoH$ Amnë¶m H$m‘wH$VoÀ¶m ZeoV Am§Yio Pmcoco
73
hmoVo. Am{U gy`m}X` hmoVmM (Am‘À¶m {ejoÀ¶m) ñ’$moQ>mZo ˶m§Zm OISy>Z Q>mH$co.
74
Am{U Amåhr (˶m AnamYr cmoH$m§À¶m dñ˶m§Zm) ImcMm ^mJ da Am{U daMm
^mJ Imcr (upside down) Ago H$ê$Z Q>mH$co. Am{U ˶m§À¶mda ‘mVrÀ¶m
XJS>m§Mm dfm©d Ho$cm. 75 IamoIa, ¶m gd© (KQ>Zm§‘ܶo) g§Xoe Agcoë¶m IwUm AmhoV,
˶m cmoH$m§gmR>r Oo ~moY àmá H$aUmao AmhoV. 76 Am{U Vr (AmogmS>) dñVr AÚmn
ahXmarÀ¶m ‘mJm©À¶m ~mOycmM Amho. 77 IamoIa, ¶mV g§Xoe Agcocr EH$ IyU Amho,
˶m§À¶mgmR>r Oo (A„mhda) {dídmg R>odUmao AmhoV.
78
Am{U (cyVÀ¶m cmoH$m§à‘mUoM, ‘{X`Z Odirc) AaʶmV amhUmao cmoH$ (hr)
A˶mMmar hmoVo. 79 Am{U åhUyZM Amåhr ˶m§Mm gyS> KoVcm. Am{U (AnamYr
cmoH$m§À¶m) ˶m XmoÝhr dñ˶m, AmOhr ahXmarÀ¶m ‘mJm©À¶m ~mOycm, (O{‘ZrV nwacoë¶m
AdñWoV) AmhoV. 80 Am{U Ac-{hO« À¶m cmoH$m§Zrhr n¡J§~am§Zm ImoQ>o R>a{dco. 81
Amåhr ˶m§Zm Am‘À¶m g§Xoe Agcoë¶m IwUm àXmZ Ho$ë¶m, nU Vo ˶m§H$S>o nmR>
{’$adrV am{hco. 82 Am{U Vo nd©Vm§‘ܶo H$moê$Z Amncr Kao ~ZdrV AgV, åhUOo
˶m§Zm gwa{jV amhVm ¶mdo. 83 gH$mi Pmë¶m-Pmë¶m, ˶m§Zm (Am‘À¶m {ejoÀ¶m)
ñ’$moQ>mZo OISy>Z Q>mH$co. 84 Am{U Oo H$mhr ˶m§Zr H$‘{dco hmoVo, ˶m§À¶m H$mhr H$m‘r
Amco Zmhr.
85
Am{U (cjmV R>odm H$s), Amåhr AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Zm Am{U ˶m Xmohm|À¶m
Xaå¶mZ Oo H$mhr Amho, Vo gd© Ho$di g˶ (CÔoemg{hV) {Z‘m©U Ho$coco Amho. Vr
gyah-15. Ac-{hO« 259
KQ>H$m (åhUOoM H$`m‘V) ¶oUma ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr, (Ooìhm, ho gd© gdmªg‘moa
CKS> hmoD$Z OmB©c). åhUyZ Vwåhr Mm§Jë¶m arVrZo ˶m§À¶m (MwH$m§H$S>o) Xþc©j H$am. 86
{Z:g§Xoh Vw‘Mm nmcZH$Vm©, gdmªMm nmcZH$Vm© Amho, Am{U gdmªÀ¶m (pñWVrMr nyU©)
OmUrd R>odyZ Amho.
87
Am{U Amåhr Vwåhmcm dma§dma nR>U Ho$cr OmUmar gmV dMZo (verses)
Am{U hm AË`wƒ Agm Hw$amU àXmZ Ho$cocm Amho. 88 Va ¶m OJmVrc (j{UH$)
Cn^moJmMr Or H$mhr gm‘J«r Amåhr (˶m g˶ ZmH$maUmè¶m) cmoH$m§n¡H$s H$mhtZm XoD$Z
R>odcr Amho, ˶mH$S>o Vwåhr (A{^cmfoZo) Amnë¶m ZOam (H$Xm{n) didy ZH$m. VgoM
˶m§À¶m~m~VrV Xþ:Irhr hmoD$ ZH$m. (¶mgmR>r H$s, Vo Vw‘À¶m åhUʶmH$S>o cj XoV
ZmhrV). nU lÕmd§Vm§Zm Amnë¶m ‘m¶oÀ¶m n§ImV gm‘mdyZ ¿¶m. 89 Am{U gm§Jm, "‘r
Va Ho$di CKS>-CKS> gmdY H$aUmam Amho.' 90 (Am{U) AemM àH$mao Amåhr ˶m
cmoH$m§dahr (J«W§ ) AdV[aV Ho$cm hmoVm, (Á¶m§Zr Z§Va) ˶mMr (AZoH$) ^mJmV {d^mJUr
H$ê$Z Q>mH$cr. 91 Am{U Á¶m§Zr (AmVm) ¶m Hw$amUmMo (AW©{ZînÎmrÀ¶m ~m~VrV)
VwH$S>o-VwH$S>o H$ê$Z Q>mH$co.
92
Voìhm Vw¶m nmcZH$˶m©Mr enW, Amåhr (ݶm¶mÀ¶m {Xder) Adí¶ Ë¶m
gdmªZm Om~ {dMmaUma. 93 Oo H$mhr Vo H$arV hmoVo, ˶m{df¶r (Om~ {dMmaUma).
94
Voìhm (ho n¡J§~a!) Or Jmoï> ˶m§Zm ñnï>nUo (gm§JyZ Q>mH$ʶmMm) Vwåhmcm AmXoe
XoʶmV Amcm Amho, Vr Vwåhr gm§JyZ Q>mH$m. Am{U BVam§Zm A„mhMo g‘H$j R>a{dUmè¶m
cmoH$m§nmgyZ Xÿa amhm. 95 {ZpíMVM, Amåhr Vw‘À¶mV’}$ (¶m g§Xeo mMr) {I„r CS>{dUmè¶m
cmoH$m§Mm (g‘mMma Koʶmg) n¶m©á AmhmoV. 96 Oo A„mh{edm¶ BVa Cnmñ¶ Agë¶mMo
R>mgyZ gm§JVmV, nU ˶m§Zm cdH$aM (g˶) H$iyZ MwH$o c. 97 Am{U Amåhr Mm§Jë¶màH$mao
OmUyZ AmhmoV H$s, Vo Oo H$mhr (B©e-qZXoÀ¶m Jmoï>r) ~mocVmV, ˶mÛmao Vw‘À¶m ‘Zmcm
BOm nmoMVo. 98 Voìhm Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo ñVdZ H$arV ˶mMo JwUJmZ H$am.
Am{U ˶mÀ¶mg‘moa ZV‘ñVH$ hmoUmè¶m§n¡H$s ìhm. 99 Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr
CnmgZm (^º$s) H$arV amhm, ¶oWnmdoVmo H$s, Vr doi ¶oD$Z R>onmdr, {OMo ¶oUo AJXr
{ZpíMV Amho, (åhUOoM ‘¥Ë¶yMr doi).
260 Hw$amU
gyah-16. AZ-Zhc
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
A„mhMm {ZU©¶, ~g ¶oʶmdaM Amho. Voìhm Vwåhr ˶mgmR>r (’$ma) AmVwa hmoD$
ZH$m. Agr‘ Amho ˶mMr ‘{h‘m! Am{U Á¶m§Zm cmoH$ A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ
XoVmV, ˶m§À¶mnojm Vmo {H$VrVar loð> Amho.
(Q>rn: ~wÕrMm dmna Z H$aUmè¶m cmoH$m§Zr, Or BVa Cnmñ¶o emoYyZ H$mT>crV ˶m§Mr,
universe Mm {Z‘m©Vm d ‘mcH$ Agcoë¶m A„mher H$YrM, Hw$Ç>oM, Xwê$Zhr VwcZm
e³¶ Zmhr.)
2
Vmo Amnë¶m ^º$m§n¡H$s Á¶mÀ¶m~m~VrV BpÀN>Vmo ˶mÀ¶mH$S>o Amnë¶m AmXoemZo
ñdJ©XÿVm§Zm (Amncm) g§Xoe XoD$Z nmR>{dVmo. (V‘m‘ cmoH$m§Zm) gmdY H$am H$s,
‘m¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM B©ída Zmhr, (CnmgZo¶mo½¶ Zmhr). åhUyZ ‘mPrM OmU
R>odyZ (OrdZ ì¶VrV H$am). 3 ˶mZoM AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Zm ¶mo½¶ CÔoemg{hV {Z‘m©U
Ho$co Amho. (Am{U) Á¶m§Zm Vo A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ XoVmV, ˶m§À¶mnojm Vmo
{H$VrVar loð> Amho.
4
˶mZoM ‘mZdmcm (Ho$di) EH$m dr`m©À`m W|~mnmgyZ {Z‘m©U Ho$co. nU hmM
(VwÀN> W|~mnmgyZ {Z{‘©V ‘mZd) EH$X‘ YS>YS>rV ^m§S>Imoa ~Zcm. 5 Am{U ˶mZoM
newYZmMrhr {Z{‘©Vr Ho$cr, Am{U Vwåhr ˶m§À¶mnmgyZ (C~Xma) dóo Am{U BVa
(AZoH$) cm^hr àmá H$aVm. Am{U ˶m§À¶mn¡H$s H$mhtMo (Vwåhr AÞ åhUyZ) ^jUXoIrc
H$aVm. 6 Am{U (˶m Ñí¶mV) Vw‘À¶mgmR>r Z¶Zaå¶Vm XoIrc Amho. Ooìhm Vwåhr
gm¶§H$mir ˶m§Zm (Mmê$Z) Kar KoD$Z ¶oVm d gH$mir MaʶmgmR>r gmoSy>Z XoVm. 7 Am{U
Vo Vw‘Mr AmoPr ({d{dY) {R>H$mUr dmhÿZ ZoVmV, {OWo Vwåhmcm (ñdV:) dmhÿZ ݶm¶Mo
Agoc Va Vwåhr ’$ma H$ï> gmogë¶m{edm¶ dmhÿZ ZoD$ eH$Uma Zmhr. {Z:g§Xoh Vw‘Mm
nmcZH$Vm© ’$ma H$Zdmiy d X¶miy Amho. 8 Am{U ˶mZoM KmoS>o, IoMao Am{U JmT>do
{Z‘m©U Ho$cr AmhoV. ¶mgmR>r H$s, Vwåhr ˶m§À¶mnmgyZ ñdmarMo H$m‘ ¿¶mdo, VgoM Vr
Vw‘À¶m emo^oMr gmYZo ìhmdrV. Am{U Vmo Aem§Mrhr {Z{‘©Vr H$aVmo, Á¶m§À¶m~Ôc
Vwåhmcm (gܶm) kmZ Zmhr.
9
Am{U (Vmo Vw‘Mm {Z‘m©Vm Agë¶mH$maUmZo) Ho$di VmoM Vwåhmcm ˶mÀ¶mH$S>o
nmoMUmam gai ‘mJ© XmIdy eH$Vmo. Am{U (EH$m gai ‘mJm©cm gmoSy>Z), AZoH$ ‘mJ©
Agohr AmhoV, Oo gai ‘mJm©nmgyZ Xÿa OmVmV. Am{U A„mhZo BpÀN>co AgVo Va
Vwåhm gdmªZmM gÝ‘mJu cmdco AgVo.
gyah-16. AZ-Zhc 261
‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmVrc (˶m§Mo) ñWmZ {H$VrVar nQ>rZo Mm§Jco Agoc. IamoIa {H$Vr
CËH¥$ï> {R>H$mU Amho, A„mhMr OmU Agcoë¶m cmoH$m§gmR>r.
(Q>rn: A„mhMr OmU R>odUmam (God-conscious) ‘mUyg Vmo Amho, Omo à˶oH$
H$m¶© H$aVmZm A„mhMr OmU R>odVmo. ˶mcm ¶m Jmoï>rMr OmUrd AgVo H$s, EHo$ {Xder
Amnë¶mcm ˶m A„mhg‘moa hOa amhÿZ à˶oH$ H$m¶m©~Ôc Om~ Úmdm cmJUma Amho,
Omo ‘m¶m à˶oH$ H$m¶m©Mo à˶oH$ jUr {ZarjU H$arV Amho. åhUOo A„mhcm A{à¶
Agcoco H$moUVohr H$m¶© ‘m¶m hmVyZ KSy> Z¶o, ¶mMr Vmo Zoh‘r I~aXmar KoV AgVmo.)
31
{Ma§VZ AmZ§XmÀ¶m ~mJm§V Vo àdoe H$aVrc, ˶mVyZ nmʶmMo (‘Z àgÞ
H$aUmao) àdmh dmhV AgVrc. ˶m§Zm {VWo Vo gd© H$mhr {‘ioc, Á¶mMr Vo BÀN>m
춺$ H$aVrc. AemàH$mao A„mh ˶mMr OmU R>odyZ (OrdZ ì¶VrV H$aUmè¶m)
cmoH$m§Zm ‘mo~Xcm XoV AgVmo. 32 Aem cmoH$m§Mo àmU ñdJ©XÿV Voìhm H$mT>VmV, Ooìhm Vo
‘ZmZo n{dÌ AdñWoV AgVmV, (Voìhm) ñdJ©XÿV (˶m§Zm) åhUVmV, "Vwåhmcm gcm‘,
(åhUOo Vwåhmcm em§Vr cm^mo). XmIc ìhm ñdJm©V, Vwåhr (Amnë¶m OrdZmV) Or
gËH$‘} Ho$cr ˶m§À¶m ‘mo~Xë¶mV.'
33
(g˶ ZmH$maUmao ho cmoH$) ¶m Jmoï>rMr àVrjm H$arV AmhoV H$m H$s, ˶m§À¶mH$S>o
ñdJ©XÿV ¶mdoV qH$dm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mm {ZU©¶ CKS> ìhmdm. ¶m§À¶mnyduÀ¶m
cmoH$m§ZrXoIrc AgoM Ho$co hmoVo. A„mhZo ˶m§À¶mda Aݶm¶ Ho$cocm Zmhr, Va ˶m§ZrM
ñdV:da Aݶm¶ Ho$cm. 34 åhUyZ ˶m§Zm ˶m§À¶m XþîH¥$˶m§Mr {ejm {‘imcr. Am{U
˶mM Jmoï>rZo ˶m§Zm doT>co, {OMr Vo {I„r CS>drV AgV.
35
Á¶m cmoH$m§Zr BVam§Zm A„mhMo gh^mJr R>a{dco, (AmVm) Vo åhUVmV, "A„mhZo
Vgo BpÀN>co AgVo Va Amåhr ˶mÀ¶m{edm¶ Aݶ H$moUmMrhr CnmgZm Ho$crM ZgVr,
Zm Amåhr, Zm Am‘À¶m dmS>d{S>cm§Zr. VgoM Amåhr ˶mÀ¶m AmXoem{edm¶ H$moUVrhr
Jmoï> {Z{fÕhr R>a{dcr ZgVr.' ˶m§À¶m nyduMo (AnamYr) cmoH$ XoIrc AgoM ~mocco
hmoVo. nU n¡J§~am§da (˶m§Zm gmondcocm) g§Xoe ñnï>[aË`m nmoM{dʶm{edm¶ Aݶ
H$moUVrhr O~m~Xmar Zmhr.
36
Am{U Amåhr à˶oH$ OZg‘yhm‘ܶo (¶m g§Xoemgh) EH$m n¡J§~amcm C^o Ho$co,
"Ho$di A„mhMr CnmgZm H$am Am{U g¡VmZmnmgyZ Xÿa amhm.' Am{U (AmYr hmoD$Z
Jocoë¶m {nT>çm§V) H$mhr Ago {ZKmco, Á¶m§Zm A„mhMo ‘mJ©Xe©Z cm^co Am{U Xþgao
H$mhr Agohr hmoVo, Oo Zï> hmoʶmg nmÌ R>aco. Va YaVrda àdmg H$ê$Z nmhm H$s,
Á¶m§Zr n¡J§~am§Zm ImoQ>o R>a{dco, ˶m§Mm eodQ> H$gm Pmcm! 37 (n¡J§~a!) Vwåhr (g˶
264 Hw$amU
ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m cmoH$m§À¶m ~m~VrV) ’$ma BÀNw>H$ Agmc H$s, ˶m§Zm
‘mJ©Xe©Z cm^mdo Va (cjmV R>odm H$s), A„mh Aem§Zm ‘mJ©Xe©Z H$arVM ZgVmo,
Á¶m§À¶m~Ôc ˶mZo Ago R>a{dcoco Amho H$s, Vo ‘mJ©©^«ï> hmoUma. Am{U Aem§Zm H$moUrhr
gmhmæ¶H$Vm© cm^Uma Zmhr.
38
¶m§Mo Va Ago Amho H$s, Vo A„mhÀ¶m ZmdmZo enWm KoD$Z gm§JVmV, Am{U
’$ma ÑT>Vmnyd©H$ enWm KoVmV, "Omo ‘ê$Z OmVmo ˶mcm A„mh nwÝhm (H$Yr) CR>dyZ C^m
H$aUma Zmhr!' nU Ago Zmhr (‘ococm à˶oH$ OU CR>dyZ C^m Ho$cm OmUma), ho EH$
Ago dMZ Amho Á¶mMr nyV©Vm H$aUo, ˶mZo ñdV:da ~§YZH$maH$ Ho$coco Amho. nU
AZoH$ cmoH$ (hr Jmoï> {dídmgnyd©H$) OmUV ZmhrV. 39 ho ¶mgmR>r hmoUma H$s, Vmo
˶m§À¶mg‘moa ˶m gd© Jmoï>tMo (g˶) CcJSy>Z Q>mH$Uma Amho, Á¶m Jmoï>t{df¶r Vo
doJdoJio Ñ{ï>H$moZ ~miJyZ AmhoV. Am{U VgoM g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m
cmoH$m§Zmhr, ho H$iyZ MwHo$c H$s, Vo ImoQ>o ~mocV hmoVo. 40 Am{U Ooìhmhr Amåhr EImXr
Jmoï> ApñVËdmV AmUy BpÀN>Vmo, Voìhm {VÀ¶m ~m~VrV EdT>oM åhUVmo, "ApñVËdmV
¶o', Am{U Vr ApñVËdmV ¶oVo.
41
Am{U Á¶m (lÕmd§Vm§Zr) Amnë¶mda A˶mMma Pmë¶mZ§Va A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r
ñdXoe ˶mJ Ho$cm. Amåhr ˶m§Zm ¶m OJmVhr Adí¶ Mm§Jco ñWmZ XoD$. Am{U
‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV Va ˶m§À¶mgmR>r I{MVM ’$ma ‘moR>m ‘mo~Xcm Amho. (g˶
ZmH$maUmè¶m§Zrhr) ho OmUco AgVo Va. 42 Vo (à{VHy$c n[apñWVrVhr) g§¶‘ R>odUmao
AmhoV. Am{U Vo Amnë¶m nmcZH$˶m©da (ÑT>) {dídmg R>odUmao AmhoV.
43
Am{U (n¡J~§ a!) Vw‘À¶mnydu XoIrc Amåhr (‘˶© Agcoë¶m) ‘mUgm§‘YyZM
(Am‘Mo) n¡J~§ a ({Z¶wº$ H$ê$Z cmoH$m§H$S>)o nmR>{dco. Á¶m§À¶mH$S>o Amåhr (Am‘Mm) g§Xeo
àH$Q> H$arV hmoVmo. Vwåhmcm (AÚmn) ¶m~m~VrV OmUrd Pmcocr Zgoc Va (AmYrÀ¶m)
J«W§ m§Mo AZwgaU H$aUmè¶m kmZr cmoH$m§Zm {dMmê$Z nmhm. 44 Amåhr ˶m§Zm nmR>{dco hmoVo
g˶mÀ¶m ñnï> à‘mUmg{hV Am{U {ddoH$nyU© J«W§ mg{hV. Am{U Vw‘À¶mH$S>ho r Amåhr hr
ñ‘a{UH$m (reminder) ¶mMgmR>r nmR>{dcr H$s, Vwåhr cmoH$m§Zm Vr Jmoï> ñnï> H$ê$Z
gm§Jmdr, Or ˶m§À¶mH$S>o nmR>{dʶmV Amcr Amho. åhUOo ˶m§Zr ˶mda qMVZ H$amdo.
45
Oo cmoH$ dmB©Q> H$mañWmZo H$aʶmV Jw§Vcoco AmhoV, Vo ¶m Jmoï>rnmgyZ ñdV:cm
AJXr gwa{jV g‘OVmV H$m H$s, A„mh ˶m§Zm O{‘ZrV JmSy>Z Q>mH$Uma Zmhr, qH$dm
Aer {ejmhr ˶m§À¶mda ¶oUma Zmhr, Á¶mMr ˶m§Zr H$Yr H$ënZm Ho$cocr Zmhr. 46
qH$dm Vmo ˶m§Zm AMmZH$nUo ’¡$cmdahr KoUma Zmhr, Ooìhm Vo Amnë¶m amoOÀ¶m
gyah-16. AZ-Zhc 265
57
Am{U Vo (ñdJ©XÿVm§Zm-angels) A„mhÀ¶m ‘wcr R>a{dVmV, Agr‘ Amho
˶mMo nm{dͶ! Am{U ¶mCcQ> ñdV:gmR>r Vo {ZdS>VmV, Á¶mMr BÀN>m Vo ‘Zm‘ܶo
~miJyZ AgVmV, (åhUOo ‘wco). 58 Am{U ˶m§À¶mn¡H$s EImÚmcm Ooìhm ‘wcrÀ`m
(OÝ‘mMr) dmVm© {Xcr OmVo, Voìhm Xþ:Im‘wio ˶mMm Moham H$mim nS>Vmo. Am{U
‘ZmVë¶m ‘ZmV ˶mMo àmU JwX‘aë¶mgmaIo hmoVo. 59 (‘wcrÀ`m OÝ‘mMr) dmB©Q> dmVm©
{‘imë¶mZ§Va Vmo ñdV:cm c‚monmoQ>r cmoH$m§nmgyZ cndrV AgVmo. (Am{U Vmo ¶m
{dMmamV AgVmo H$s), hm An‘mZ ghZ H$arV amhm¶Mo H$s, {Vcm ‘mVrV JmSy>Z
Q>mH$m¶Mo. {H$Vr dmB©Q> {ZU©¶ Amho Vmo, Omo Vo H$arV AgVmV! 60 Oo cmoH$ ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m
OrdZmda {dídmg R>odV ZmhrV, ˶m§Mo CXmhaU A{Ve¶ dmB©Q> Amho. Va A„mhMo
à˶oH$ JwU gdm}ËH¥$ï> Amho. VmoM à^wËdemcr Amho, Añgc ~w{ÕdmZ Amho.
61
Am{U Oa A„mhcm cmoH$m§Zm ˶m§À¶m dmB©Q> H¥$˶m§~Ôc (Vm~S>Vmo~) ˶m§À¶m
‘wg³¶m Amdim¶À¶m Ag˶m Va (˶mZo) n¥ÏdrVcmda EH$mcmhr gmoS>co ZgVo. nU Vmo
cmoH$m§Zm EH$m {ZYm©[aV H$mcmdYrn¶ªV Cg§V XoV AgVmo. Am{U Ooìhm ¶m H$mcmdYrMm
eodQ> ¶oD$Z R>no Vmo, Voìhm Vo ˶mÀ¶m EH$ jU^a Zm ‘mJo amhÿ eH$V, Zm nwT>o OmD$ eH$V.
62
Am{U Vo A„mher ˶m Jmoï>tMm g§~§Y OmoS>VmV, Á¶m Jmoï>r ˶m§Zm ñdV:gmR>rhr
{à¶ ZmhrV. Am{U Vo Amnë¶m Vm|Sy>Z ImoQ>çm Jmoï>r ~mocV AgVmV H$s, gd© Mm§Jë¶m
Jmoï>r ˶m§À¶mMgmR>r AmhoV. ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, (ZaH$mMr) AmJ ˶m§Mr dmQ>
nmhV Amho. Am{U ˶m§Zm Adí¶ Ë¶mV nmoM{dco OmB©c.
63
(n¡J§~a!) A„mhMr enW, Amåhr Vw‘À¶mnydu ({d{dY) OZg‘yhm§H$S>o n¡J§~a
nmR>{dco hmoVo. nU (g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m cmoH$m§Zr, Am‘À¶m g§Xoem§H$S>o
Zoh‘rM Xþc©j Ho$co H$maU) g¡VmZmZo ˶m§Mr (dmB©Q>)H¥$˶o ˶m§Zm Mm§Jcr H¥$˶o dmQ>Vrc
Ago gwemo{^V H$ê$Z XmI{dcr Am{U AmOhr VmoM ˶m§Mm {‘Ì Amho. Am{U ˶m§Zm
Xþ:IXm¶H$ {ejm hmoUo AQ>i Amho. 64 Am{U Amåhr hm J«§W Vw‘À¶mH$S>o Ho$di
¶mgmR>r nmR>{dcm Amho H$s, Vwåhr, Vo Á¶m (lÕm{df`H$) Jmoï>tÀ¶m ~m~VrV ‘V^oX
~miJyZ AmhoV, ˶m Jmoï>r ˶m§Zm ñnï> H$ê$Z gm§Jmì¶mV. Am{U lÕmd§V cmoH$m§gmR>r
(Vmo J«§W åhUOo) ‘mJ©Xe©Z d H¥$nm Amho.
65
Am{U A„mh AmH$memVyZ (T>Jm§Ûmao) nmUr d{f©Vmo. Am{U O‘rZ ‘¥Vàm¶
Pmë¶mZ§Va ˶m (nmʶm)Ûmao {Vcm OrdZ àXmZ H$aVmo. IamoIa, ¶mV g§Xoe Amho
˶m§À¶mgmR>r Oo cjnyd©H$ EoH$ʶmgmR>r (BÀNw>H$) AmhoV.
66
VgoM JwamT>moam§‘ܶohr {ZpíMVnUo Vw‘À¶mgmR>r ~moY Amho. ˶m§À¶m nmoQ>m§V
gyah-16. AZ-Zhc 267
Agcoë¶m eoU d aº$ ¶m§À¶m‘YyZ ~mhoa H$mTy>Z Vwåhmcm {nʶmgmR>r ewÕ XÿY CncãY
H$a{dVmo. {nUmè¶m§gmR>r ñdm{Xï> Ago XÿY.
(Q>rn: IamoIa {H$Vr ‘hmZ Amho Vmo A„mh! Á¶mZo JmB©, åher B. àmʶm§Zm Amoë¶m qH$dm gw³¶m JdVmcm
M¸$ ñdm{Xï> XwYmV n[ad{V©V H$aUmè¶m ‘erZrM ~Z{dcoë¶m AmhoV.)
67
VgoM (Amåhr Vwåhmcm nm¡{ï>H$ Amhma àXmZ H$arV AmhmoV) IOya Am{U
Ðmjm§À¶m ê$nmZo XoIrc. Vwåhr ¶m§nmgyZ H¡$’$ AmUUmao no¶ VgoM Amamo½¶Xm¶r AÞ àmá
H$aVm. IamoIa ¶m‘ܶohr g§Xoe Agcocr (IyU) Amho, ˶m§À¶mgmR>r __ Oo Amnë¶m
~wÕrMm dmna H$aVmV.
68
Am{U (nmhm H$emàH$mao) Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo ‘Y‘mercm A§V:àoaUm {Xcr
H$s, S>m|JamV, PmS>m§‘ܶo Am{U (cmoH$) C^maVmV ˶m ‘m§S>dmV Vy Amncr Kao ~Zd. 69
‘J gd© àH$maÀ¶m ’$im§Mo (d ’w$cm§Mo) ag emo{fV amhm. Am{U Vw¶m nmcZH$˶m©Zo
Vw¶mgmR>r {ZpíMV Ho$coë¶m ‘mJmªda g§Mma H$arV amhm. {VÀ`m nmoQ>mVyZ {d{dYa§Jr no¶
~mhoa nS>Vo (åhUOoM ‘Y). Oo cmoH$m§gmR>r Amamo½¶Xm¶r Amho (åhUOo ˶mV Vgo
JwUY‘© AmhoV). IamoIa ¶m‘ܶohr EH$ g§Xoe Agcocr IyU Amho, qMVZ H$aUmè¶m
cmoH$m§gmR>r.
70
Am{U A„mhZoM Vwåhmcm {Z‘m©U Ho$co, ‘J VmoM Vwåhmcm ‘aU XoVmo. Am{U
Vw‘À¶m‘ܶo H$mhr Agohr AmhoV, Oo dmY©³¶mÀ¶m (’$ma eodQ>À¶m åhUOoM) cmMmarÀ¶m
AdñWon¶ªV Zoco OmVmV. (˶m§Mr AdñWm Aer hmoVo H$s), EHo$H$mir Oo ˶m§Zm
Mm§Jë¶màH$mao g‘Om¶Mo, Vo (AmVm) H$mhrhr g‘OV Zmhr. IamoIa A„mh à˶oH$
Jmoï>rMm OmUH$ma Amho, Am{U gm‘϶©emcr Amho.
71
Am{U A„mhZo CnOr{dHo$À`m ~m~VrV, H$mhtZm H$mhtda Am{Y³¶ àXmZ Ho$co
Amho. ‘J Á¶m§Zm Am{Y³¶ àXmZ H$aʶmV Amcoco Amho, Vo Ago Va H$arV ZmhrV H$s,
Amnë¶m gmYZgm‘J«rVyZ (H$mhr) dmQ>m Amnë¶m godH$m§Zm XoD$Z Q>mH$ʶmg V¶ma
AmhoV, ¶mgmR>r H$s, Vo gd© (CnOr{dHo$À`m) ~m~VrV g‘mZ hmoD$Z OmdoV. ‘J Vo
A„mhÀ¶m CnH$mam§Zm ZmH$marV AmhoV H$m?
(Q>rn: ‘Zwî¶ Amnë¶m gmYZgm‘J«rV Amnë¶m godH$m§Zm g‘mZ {hñgoXma H$Xm{n ‘mZV Zmhr, Voìhm
A„mhÀ¶m B©ídaËdmV ˶mÀ¶mM Xmgm§Zm gh^mJr H$gm R>a{dVmo?)
72
Am{U A„mhZo Vw‘À¶m‘YyZM Vw‘À¶mgmR>r nËZr (wives) ~Z{dë¶m AmhoV
Am{U Vw‘À¶m nËZtnmgyZ nwÌ d (nwT>o) ZmVy {Z‘m©U Ho$co. Am{U CnOr{dHo$À`m CÎm‘
dñVy Vwåhmcm CncãY H$ê$Z {Xë¶m. (ho gd© A„mhZo Ho$coco AgVmZm) ho cmoH$
268 Hw$amU
Ag˶ d ì¶W© Jmoï>tda {dídmg R>odyZ AmhoV? Am{U A„mhÀ¶m H¥$nocm ZmH$maV
AmhoV. 73 Vo A„mhcm gmoSy>Z Aem Jmoï>tMr CnmgZm H$arV AmhoV, Oo Zm AmH$memVyZ,
Zm O{‘ZrVyZ (Amnë¶m CnmgH$m§Zm) H$moUVrhr CnOr{dH$m àXmZ H$aʶmMo gm‘϶©
~miJVmV. Am{U ˶m§À¶mH$S>o Ago gm‘϶© AgUo H$Xm{n e³¶ Zmhr. 74 åhUyZ
Vwåhr A„mhMr VwcZm H$moUmerhr H$ê$ ZH$m. {Z:g§e¶, A„mh (gd© H$mhr) OmUVmo,
nU Vwåhr OmUV Zmhr.
75
A„mh Vw‘À¶mg‘moa EH$ VwcZmË‘H$ CXmhaU àñVwV H$arV Amho H$s, EH$
Jwcm‘ Amho, Á¶mÀ¶mda Xþgè¶mMo ñdm{‘Ëd Amho, nU ˶m Jwcm‘mcm H$moU˶mhr
àH$maMo A{YH$ma àmá Zmhr. Va (XþgarH$S>o) EH$ (ñdV§Ì Agcocm) ‘mUyg Amho,
Á¶mcm Amåhr Am‘À¶mH$Sy>Z (XoUJrÀ¶m ñdê$nmV) {dnwc à‘mUmV CnOr{dHo$Mr
gmYZo {Xcocr AmhoV. (Am{U) Vmo ˶mVyZ Jwá[a˶m d Omhra[a˶m (Am‘À¶m H$m¶m©gmR>r)
IM© H$arV AgVmo. Va ho (XmoKo) g‘mZ hmoD$ eH$VmV H$m? ñVwVr Ho$di A„mhgmR>rM
Amho. nU AZoH$ cmoH$m§Zm ho g‘OV Zmhr.
76
AemMàH$mao A„mh (Vw‘À¶mg‘moa) AmUIr EH$ VwcZmË‘H$ CXmhaU àñVwV
H$arV Amho. XmoZ ‘mUgo AmhoV. Ë`m§n¡H$s EH$ ‘wH$m Amho. Omo H$mhrM H$ê$ eH$V Zmhr.
Am{U Amnë¶m ‘mcH$mcm EH$m àH$mao ^ma ~Zcocm Amho. (‘mcH$mZo) ˶mcm H$moR>ohr
nmR>dco, Var Vmo H$moUVohr H$m‘ ZrQ> H$ê$Z ¶oV Zmhr. Va Vmo d Agm ‘mUyg Omo, Oo
ݶmæ¶ Amho VoM H$aʶmMm AmXoe XoVmo Am{U Vmo ñdV: gÝ‘mJm©da ‘mJ©ñW Amho, (ho
XmoKo) g‘mZ hmoD$ eH$VmV H$m?
77
AmH$me Am{U n¥ÏdrÀ¶m AÑí¶ Jmoï>tMo kmZ Ho$di A„mhcmM Amho. Am{U
ݶm¶mÀ¶m {XdgmMo (åhUOoM µH$¶m‘VrMo) AmJ‘Z AemàH$mao (AMmZH$) hmoB©c H$s,
OUy S>moù¶m§À¶m nmnUtMo cdUo, qH$~hþZm ˶mhÿZhr cdH$a. {Z:g§Xoh, A„mhcm à˶oH$
Jmoï>rda nyU© {Z¶§ÌU àmá Amho.
(Q>rn: ݶm¶mMm {Xdg AJXr AMmZH$nUo g‘moa ¶oUma Amho.)
78
A„mhZoM Vwåhmcm Vw‘À¶m ‘mVm§À¶m CXam§VyZ ~mhoa H$mT>co, Voìhm Vwåhmcm
H$moU˶mhr Jmoï>rMo kmZ ZìhVo. ˶mZoM Vwåhmcm H$mZ, S>moio Am{U ‘Z (åhUOo ~wÕr)
¶m Jmoï>r àXmZ Ho$ë¶m, ¶mgmR>r H$s, Vwåhr Ë`mÀ`mà{V (åhUOo {Z‘m©Ë`mà{V) Am^ma
춺$ H$arV amhmdo.
79
(g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zr) AmH$memV ¶m Jmoï>rMo H$Yr {ZarjU Ho$co Zmhr
H$m? H$s, (A„mhZo) nú¶m§Zm H$emàH$mao (AmH$memÀ¶m) dmVmdaUmV CS>ʶmMo gm‘϶©
gyah-16. AZ-Zhc 269
àXmZ Ho$coco Amho. ˶m§Zm A„mh{edm¶ Xþgao H$moUrhr amoIyZ Yacoco Zmhr. IamoIa,
¶mV ˶m cmoH$m§gmR>r g§Xoe Agcoë¶m IwUm AmhoV, Oo {dídmg R>odUmao (lÕmd§V)
AmhoV. 80 Am{U A„mhZoM Vwåhmcm Aer Kao (~m§YʶmMr ¶mo½¶Vm) {Xcr Amho, Or
(Kao) Vw‘À¶mgmR>r {dlm§{VñWmZ R>aVmV. Am{U (˶mZoM) Vwåhmcm OZmdam§À`m
H$mVS>çm§nmgyZ Kao (tents) ~Z{dʶmMo (H$m¡eë¶) àXmZ Ho$co Amho. Vr dmnamgmR>r
(XmoÝhr n[apñWVrV) gmo¶rñH$a AmhoV, àdmgmV gmo~V ZoʶmgmR>r hcH$s qH$dm ‘w¸$m‘
H$arV AgVmZm Cn¶moJr. Am{U VmoM Vwåhmcm nwadR>m H$aVmo, ˶m§Mr cmoH$a, cd Am{U
Ho$g, ¶m§nmgyZ ({Za{Zamù¶m VèhoÀ¶m) cm^Xm¶H$ dñVy d gm‘mZ ~Z{dco OmVo. Á¶m
EH$m H$mcmdYrn¶ªV H$m‘r ¶oVmV.
81
Am{U A„mhZo {Z‘m©U Ho$coë¶m ~è¶mMem dñVy§n¡H$s H$mhtZm (˶mZo) Vwåhmcm
g§ajU nwadʶmMo gmYZ ~Z{dco Amho. Ogo ˶mZo nd©Vm§Zm Vw‘À¶mgmR>r Aml¶ñWmZ
~Z{dco. Am{U ˶mZo Vwåhmcm dóo (~Z{dʶmMr ¶mo½¶Vm) àXmZ Ho$cr, Or (dóo)
Vw‘Mo Ja‘rnmgyZ (VgoM W§S>rnmgyZ) ajU H$aVmV Am{U Aerhr dóo AmhoV (åhUOo
{McIVr d A§JaIo) Oo cT>m¶m§‘ܶo Vw‘Mo ajU H$aVmV. AemàH$mao Vmo Vw‘À¶mda
nwaonya à‘mUmV Amncr H¥$nm H$aVmo. åhUOo Vwåhr ˶mMo nyU©nUo AmkmYmaH$ ~Zmdo.
82
¶mZ§Vahr Oa Vo nmR> {’$adVrc Va (n¡J§~a! Vwåhr cjmV ¿¶m H$s, Vwåhmcm
gmondʶmV Amcocm) g§Xoe ˶m§À¶màV nmoM{dUo EdT>oM Vw‘Mo H$V©ì¶ Amho. 83 ¶m
(nmR> {’$adUmè¶m cmoH$m§Zm) A„mhÀ¶m CnH$mam§Mr nyU© OmUrd Amho. VargwÕm Vo ZH$ma
XoVmV. Am{U ˶m§À¶mn¡H$s AZoH$ cmoH$ AmhoVM H¥$V¿Z.
84
nU Á¶m {Xder Amåhr à˶oH$ OZg‘yhmVyZ EH$ gmj XoUmam C^m H$ê$. Voìhm
g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hcoë¶m cmoH$m§Zm, Zm g~~r (excuses) nwT>o R>odʶmMr
nadmZJr {Xcr OmB©c, Zm ˶m§Zm gwYmaUm H$aʶmMr g§Yr {Xcr OmB©c. 85 Am{U Ooìhm
dmB©Q> H¥$˶o H$aʶmda AmJ«hr am{hcoco cmoH$ Vr {ejm (à˶jmV) nmhVrc, Voìhm Vr
Zm gm¡å¶ H$aʶmV ¶oB©c, Zm ˶m§Zm H$moU˶mhr àH$mao AdH$me {Xcm OmB©c.
86
Am{U (ݶm¶mÀ¶m {Xder) Ooìhm AZoHo$ídadmXr cmoH$ ˶m§Zm (g‘moa) nmhVrc,
Á¶m§Zm ˶m§Zr A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ {Xco hmoVo. Voìhm Vo CX²JmaVrc, "ho Am‘À¶m
nmcZH$˶m©! hoM AmhoV Vo, Á¶m§Zm Amåhr VwPo gh^mJr R>a{dco hmoVo, Am{U Vwcm
gmoSy>Z ¶m§Mm Ymdm Amåhr H$arV hmoVmo. nU Vo (gh^mJr Cnmñ¶) ˶m§À¶m eãXm§Zm
˶m§À¶mdaM CcQ>dVrc (Am{U Ago gUgUrV CÎma XoVrc H$s), "VwåhrM ImoQ>maS>o
AmhmV, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr.' 87 Am{U ˶m {Xder Vo, (Oo AemàH$mao nmnH¥$˶
270 Hw$amU
H$arV am{hco hmoVo), A„mhg‘moa ZV‘ñVH$ hmoVrc, Am{U Oo Oo, Vo ImoQ>o a{MV am{hco
hmoV,o Vo gd© ˶m§À¶mnmgyZ Zmhrgo hmoD$Z OmB©c. 88 Á¶m§Zr g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hnydH© $
^y{‘H$m KoVcr hmoVr Am{U cmoH$m§Zm A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ Xÿa H$aʶmgmR>r à¶ËZaV
am{hco, Amåhr ˶m§À¶m {ejo‘ܶo AmUIr {ejoMr ^a Kmcy, ˶m CnÐdmnmoQ>r Oo Vo
OJmV ngadrV am{hco.
89
Am{U ˶m {Xder Amåhr à˶oH$ OZg‘yhmVrc EH$ gmjr ˶m§À¶m{déÕ
˶m§À¶m‘YyZM C^m H$ê$. Am{U (n¡J§~a!) Amåhr Vwåhmcmhr ˶m cmoH$m§~Ôc gmj
XoʶmgmR>r nwT>o AmUy (Á¶m§À¶mn¶ªV Vw‘Mm g§Xoe nmoMcocm Agoc). Am{U Amåhr
Vw‘À¶mH$S>o hm J«§W àH$Q> Ho$cm Amho. ¶mgmR>r H$s, Vwåhr à˶oH$ Jmoï> ñnï> H$ê$Z gm§JyZ
Q>mH$mdr. Vmo ‘mJ©Xe©Z Am{U H¥$nm d ew^dmVm© Amho, A„mhMo AmkmnmcZ H$aUmè¶m§gmR>r.
90
{ZpíMVM A„mh ݶm¶ H$aʶmMo, ^co H¥$˶ H$aʶmMo Am{U OdiÀ¶m
ZmVodmBH$m§Zm ˶m§Mm C{MV h¸$ XoʶmMo (Vwåhmcm) AmXoe XoVmo Amho. Am{U A„mh Vr
gd© H¥$˶o H$aʶmg ‘ZmB© H$aVmo Amho, Or {Zc©‚mnUmMr AmhoV. VgoM Vrhr gd© H¥$˶o
Or A§V‘©Zmcm nQ>Umar ZmhrV, VgoM {dÐmohr dV©Z H$aʶmg XoIrc (Vmo ‘ZmB© H$aVmo).
Vmo Vwåhmcm (nwÝhm-nwÝhm) ¶mgmR>r VmH$sX XoV Amho H$s, Vwåhr (ho gd©) cjmV R>odmdo.
91
Am{U Á¶mAWu Vwåhr A„mhcm dMZ {Xcoco Amho, Voìhm Vo nyU© H$am. VgoM
Vwåhr A„mhcm gmjr R>odyZ KoVcoë¶m Vw‘À¶m ÑT> enWm ‘moSy> ZH$m. Am{U Vwåhr Oo
H$mhr H$aVm Vo gd© A„mh OmUVmo.
(Q>rn: A„mhcm {Xcoco dMZ åhUOo lÕoda Iao CVaʶmMo dMZ Amho Am{U nañna cmoH$m§er Ho$coë¶m
ì¶dhmamV A„mhÀ¶m gmjrZo KoVcoë¶m enWmhr Z ‘moS>ʶmMm AmXoe XoʶmV Amcocm Amho.)
92
Am{U (enWm ‘moS>ʶmÀ¶m) ~m~VrV Vwåhr ˶m (doS>çm) órgmaIo hmoD$ ZH$m,
{OZo Amnco ‘moR>çm ‘ohZVrZo H$mVcoco gyV, ‘O~yV nri {Xë¶mZ§Vahr (Amnë¶mM
hmVmZo) VwH$S>o VwH$S>o H$ê$Z Q>mH$co. VgoM Vwåhrhr Amnë¶m enWm§Zm AmngmV EH$
Xþgè¶mer {dídmgKmV H$aʶmMo gmYZ ~Z{dVm, Ho$di ¶m ^rVrnmoQ>r H$s, EH$ g‘yh
Xþgè¶mnojm A{YH$ e{º$emcr ~Zoc. ¶m gd© (pñW˶§Vam)Ûmao A„mh Vwåhm cmoH$m§g
H$gyZ nmhV Amho. Am{U nwZéËWmZmÀ¶m {Xder A„mh Á¶m Jmoï>tV Vwåhr ‘V^oX
H$arV AmcmV, ˶mMr h{H$JV Vw‘À¶mg‘moa ñnï> H$ê$Z Q>mHo$c.
93
A„mhZo BpÀN>co AgVo Va ˶mZo Vwåhm gdmªZm EH$M OZg‘yh ~ZdyZ Q>mH$co
AgVo. nU Vmo, Omo (nW^«ï>) hmoD$ BpÀN>Vmo ˶mg nW^«ï> hmoD$ XoVmo. Am{U ˶mcm
gÝ‘mJm©H$S>o ‘mJ©Xe©Z H$aVmo (Omo gÝ‘mJm©H$S>o ¶oD$ BpÀN>Vmo). Am{U Vwåhr Or-Or
gyah-16. AZ-Zhc 271
103
Am{U AWm©VM Amåhmcm nyU© OmUrd Amho H$s, Vo åhUVmV, "¶m (n¡J§~amg)
ho (gd©) EH$ 춺$s {eH$dVmo.' nU Á¶m 춺$sH$S>o ({eH$dʶmMm Amamon H$ê$Z) Vo
IwUmdV AmhoV, ˶mMr ^mfm Va Aa~r Zmhr. Am{U hm Hw$amU Va ñnï> Aa~r ^mfoV
Amho. 104 {ZpíMVM Oo cmoH$ A„mhÀ¶m g§Xoemda {dídmg R>odUmao ZmhrV, Aem§Zm
A„mh gÝ‘mJm©H$S>o ‘mJ©Xe©Z H$aUma Zmhr. Am{U (‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV) ˶m§À¶mgmR>r
H$R>moa {ejm Amho. 105 (IaoVa), ImoQ>çm Jmoï>r Va Vo cmoH$ a{MV AmhoV, Oo
A„mhÀ¶m g§Xoemda {dídmg R>odUmao ZmhrV. (Am{U A„mhÀ¶m ZOaoV), hoM cmoH$
ImoQ>maS>o AmhoV.
106
Omo ‘mUyg EH$Xm A„mhda lÕm YmaU Ho$ë¶mZ§Va (nwÝhm) AlÕoH$S>o diVmo,
(Aem ‘mUgmgmR>r H$R>mao {ejm Amho), ’$º$ ¶m AndmXm{edm¶ H$s ˶mcm lÕoMm ˶mJ
H$aʶmg {dde H$aʶmV Amcoco Agoc, nU Vmo ‘Zmo‘Zr ÑT> lÕm ~miJyZ Agoc. (Va
˶mg {ejm hmoUma Zmhr). ¶mCcQ> Á¶m ‘mUgmÀ¶m ‘ZmV AlÕm ^acocr Agoc, Va
Aem cmoH$m§da A„mhMm àH$mon Amho Am{U ˶m§Zm ’$ma ‘moR>r {ejm Ho$cr OmB©c. 107
(˶m§À¶mda A„mhMm àH$mon) ¶mgmR>r hmoBc © H$maU ˶m§Zr ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m ({MañWm¶r)
OrdZmÀ¶m VwcZoV ¶mM (jU^§Jaw ) OrdZmcm àmYmݶ {Xco. Am{U A„mh g˶ ZmH$maUmè¶m
cmoH$m§Zm gÝ‘mJm©H$S>o ‘mJ©Xe©Z H$arV Zmhr. 108 hoM Vo cmoH$ AmhoV Á¶m§Mr ‘Zo, H$mZ d
o o A„mhZo grc H$ê$Z Q>mH$co AmhoV. Am{U ho AJXr ~ogmdY AdñWoV AmhoV. 109
S>mi
hoM cmoH$ ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV AQ>inUo VmoQ>çmV amhVrc!
110
‘J Á¶m cmoH$m§Mm (Ho$di) ¶mgmR>r N>i Ho$cm Jocm H$s, ˶m§Zr (g˶Y‘m©Mm
A§JrH$ma Ho$cm). Voìhm ˶m§Zr ñdXoe ˶mJ Ho$cm Am{U (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r)
à¶ËZm§Mr namH$mð>m Ho$cr (åhUOoM {OhmX Ho$cm) Am{U (g˶ lÕoda) AT>inUo
H$m¶‘ am{hco. Va Aem cmoH$m§À¶m (^yVH$mimVrc MwH$m) A„mh Adí¶ (‘m’$ H$ê$Z
Q>mHo$c), Vmo ’$ma ‘m’$ H$aUmam d X¶miy Amho. 111 (˶m {XdgmMr OmUrd R>odm), Á¶m
{Xder à˶oH$ ‘mUyg Ho$di ñdV:À¶mM ~MmdmgmR>r {dZdUr H$arV hOa hmoB©c.
Am{U à˶oH$mg ˶mZo Ho$coë¶m H$‘mªMm nwaonya ‘mo~Xcm {Xcm OmB©c. Am{U H$moUmdahr
Aݶm¶ Ho$cm OmUma Zmhr.
112
Am{U A„mh Vw‘À¶mg‘moa EH$m dñVrMo CXmhaU àñVwV H$arV Amho. Or
EHo$H$mir gwa{jV d g‘¥Õ AdñWoV hmoVr. VoWrc (a{hdmem§Zm) Mhÿ~mOy§Zr {dnwc
à‘mUmV OrdZgm‘J«r àmá hmoV hmoVr. ‘J (nwT>o) Ago Pmco (Vo) A„mhÀ¶m CnH$mam§à{V
H¥$V¿Z ~Zco. Voìhm A„mhZo (˶m§À¶m Xþî)H¥$˶m§nmoQ>r Cnmg‘ma Am{U ^¶ ¶m§Mr Md
gyah-16. AZ-Zhc 273
MmIm¶cm cmdcr. 113 Am{U ˶m§À¶mH$S>o EH$ n¡J§~a ˶m§À¶m‘YyZM Amcm, Voìhm
˶m§Zr ˶mcm ImoQ>o R>a{dco. n[aUm‘r (A„mhÀ¶m) {ejoZo ˶m§Zm doT>co. H$maU Vo hmoVoM
XþamMmar cmoH$.
114
Va (lÕmd§Vm§Zmo!) Á¶m d¡Y Am{U ewÕ dñVy A„mhZo Vw‘À¶mgmR>r CncãY
Ho$coë¶m AmhoV, ˶mVyZ Im. Am{U A„mhÀ¶m CnH$mam§à{V ˶mMo Zoh‘r Am^ma 춺$
H$am, Oa Vwåhr IamoIa ˶mMr ^º$s H$aUmao Agmc..... 115 ˶mZo Va Vw‘À¶mgmR>r
Ho$di ñdV:hÿZ ‘ococo (àmUr), Am{U aº$, Am{U Sw>H$amMo ‘m§g, VgoM Á¶mda
A„mh{edm¶ BVam§Mo Zmd KoʶmV Amco Agoc, (ho gd©) {Z{fÕ R>a{dcoco Amho. nU
Omo H$moUr ^¶§H$a ^wHo$Zo ì¶mHy$i Pmcocm Agoc, nU Vmo {Z{fÕ Jmoï>rMo godZ Zm
BÀN>onmoQ>r H$aUmam Agoc, Zm ˶mÀ¶m A˶mdí¶H$ JaOonojm OmñV H$aUmam Agoc.
(Va {dde Pmcoë¶m AdñWoVM ˶mZo Ago Ho$ë¶mg) A„mh {ZpíMVM j‘merc d
X¶miy Amho.
116
Am{U ñdV:hÿZ aMcoë¶m Jmoï>tÀ¶m AmYmao, Ago Omhra H$ê$ ZH$m H$s, "ho d¡Y
Amho Am{U Vo Ad¡Y Amho' Ago Ho$ë¶mg Vo WoQ> A„mh{df¶rM ImoQ>çm Jmoï>r aMyZ
gm§{JVë¶m gmaIo hmoB©c. Am{U Oo cmoH$ ImoQ>çm Jmoï>tMm g§~§Y A„mher OmoS>VmV, Vo
H$Yrhr ¶eñdr hmoD$ eH$V ZmhrV. 117 ˶m§Zr (¶m OJmV) H$mhr H$mi ‘m¡O‘Om H$ê$Z
¿¶mdr, nU ˶m§Zm (‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV AZ§VH$mcrZ) {ejm ^moJmdr cmJUma Amho.
118
Am{U Á¶y cmoH$m§gmR>r Amåhr ˶m Jmoï>r {Z{fÕ R>adë¶m hmo˶m, Á¶m§Mo dU©Z
Amåhr AmYrM Vw‘À¶mg‘moa Ho$coco Amho. Amåhr ˶m§À¶mda Aݶm¶ Ho$cm Zmhr, nU
˶m§ZrM ñdV:da Aݶm¶ Ho$cm hmoVm.
119
Vw‘Mm nmcZH$Vm© {ZpíMVM A˶§V j‘merc Am{U A˶§V X¶miy Amho, ˶m
cmoH$m§à{V Á¶m§Zr, AOmUVonUo dmB©Q> H¥$˶ Ho$co Am{U Z§Va cJoM níMmÎmmnX½Y Pmco,
Am{U ñdV:Mr gwYmaUm H$ê$Z KoVcr. (Va Aem§Zm Vw‘Mm nmcZH$Vm© {ZpíMVnUo ‘m’$
H$ê$Z Q>mHo$c).
120
IamoIa, B~«mhr‘ Agm 춺$s hmoVm, gd© gX²JwU ˶mÀ¶m‘Yo EH$dQ>coco hmoVo
(Oo {d{dY gX²JUw ) EH$m gX²JUw r O‘mVrV Agy eH$VmV, A„mhMm (gƒm) AmkmYmaH$,
gX¡d ˶mcmM g‘{n©V Agcocm Agm hmoVm B~«mhr‘ (Am‘Mm ^º$), VgoM Vmo ˶m
cmoH$m§n¡H$s ‘wirM ZìhVm Oo BVam§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ XoVmV. 121 Vmo (gX¡d)
˶mÀ¶m CnH$mam§~Ôc Am^ma 춺$ H$aUmam hmoVm. A„mhZo ˶mMr {ZdS> Ho$cr hmoVr,
Am{U ˶mcm gai ‘mJm©H$S>o ‘mJ©Xe©Z Ho$co hmoVo. 122 Amåhr ¶m OJmVhr ˶mÀ¶mda
274 Hw$amU
H¥$nm Ho$cr hmoVr, Am{U ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OJmVhr Vmo gXmMmar cmoH$m§n¡H$s Agoc. 123 (ho
n¡J§~a ‘whå‘X!) (AmVm) Amåhr Vw‘À¶mH$S>o hm g§Xoe nmR>{dcm Amho H$s: "B~«mhr‘À¶m
‘mJm©Mo AZwgaU H$am, Omo gd© ImoQ>çm Jmoï>tnmgyZ ñdV:cm doJio H$ê$Z (A„mhcm)
nyU©nUo g‘{n©V Pmcocm hmoVm. Am{U Vmo ˶m cmoH$m§n¡H$s H$Xm{n ZìhVm, Oo BVam§Zm
A„mhMo g‘H$j R>a{dVmV.'
124
(ho OmUyZ ¿¶m H$s), "g~V'À¶m {Z¶‘mMo (nmcZ) H$aUo, ˶mM cmoH$m§gmR>r
~§YZH$maH$ H$aʶmV Amco hmoVo, Á¶m§Zr ˶mÀ¶m{df¶r ‘V^oXm§Mm ‘mJ© A§JrH$macm
hmoVm. {Z:g§Xoh Vw‘Mm nmcZH$Vm© nwZéËWmZmÀ¶m {Xder Vo Á¶m~m~VrV ‘V^oX H$arV
hmoVo ˶m~m~VrV (g˶mMm CcJS>m H$aUmam) ’¡$gcm gwZmdyZ Q>mHo$c.
125
(n¡J§~a! g‘ñV ‘mZdOmVrcm) Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ‘mJm©H$S>o ¶oʶmMo
AmdmhZ H$am, g‘OyVXmanUo Am{U Mm§Jë¶m CnXoemÛmao. d ˶m§À¶mer CÎm‘àH$mao
{dMma{d{Z‘¶ H$am. {ZpíMVM A„mhcm Mm§Jë¶màH$mao ‘mhrV Amho. H$moU ˶mÀ¶m
‘mJm©nmgyZ T>icm Amho. Am{U Vmo ˶m§Zmhr Mm§Jë¶màH$mao OmUyZ Amho Oo gÝ‘mJm©da
(AT>inUo) ‘mJ©ñW AmhoV.
126
Am{U Vwåhmcm gyS> ¿¶m¶Mm Agoc Va VodT>çmM à‘mUmV ¿¶m, Á¶m
à‘mUmV Vwåhmcm Ìmg XoʶmV Amcocm Amho. Am{U Oa (Aemàg§Jr) Vwåhr g§¶‘mMr
^y{‘H$m ¿¶mc Va g§¶‘mMr ^y{‘H$m A§JrH$maUo ho (A„mhÀ¶m Ñï>rZo) OmñV Mm§Jco
Amho. (H$maU Oo à{VHy$c n[apñWVrV pñWa{MÎm amhVmV, A„mh ˶m§Mm gmhmæ¶H$Vm©
AgVmo). 127 (n¡J§~a!) pñWa{MÎm amhÿZ ghZ H$arV amhm. (Am{U ho cjmV Agy Úm),
hr ghZercVoMr eº$r Vwåhmcm A„mhH$Sy>ZM àmá hmoV Amho. Am{U ˶m§À¶m{df¶r
Xþ:Ir hmoD$ ZH$m. Am{U ˶m§À¶m H$Q>-H$mañWmZm§‘wio ‘Z IMy XoD$ ZH$m. 128 {ZpíMVM
A„mh ˶m§À¶m~amo~a Amho, Oo ˶mMr OmU R>odyZ (OrdZ ì¶{VV H$arV AmhoV),
VgoM Oo, Mm§Jco H¥$˶ H$aUmao AmhoV.
gyah-17. ~Zr BòmB©c
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Agr‘ ‘{h‘mdmZ Amho Vmo, Á¶mZo Amnë¶m godH$mcm EH$m amÌr (‘¸$mpñWV)
n{dÌ ‘erXrnmgyZ, XÿadaÀ¶m ˶m ‘erXrn¶ªV (åhUOo ¶oê$eco‘pñWV ‘erXrn¶ªV)
àdmg KS>dyZ AmUcm. OoWrc n[aga Am‘À¶m H¥$noZo g‘¥Õ Pmcoco Amho. (hm àdmg
¶mgmR>r KS>dyZ AmUcm) H$s, Amåhr Am‘À¶m IwUm§Mo ˶mcm Xe©Z KS>dmdo. IamoIa
Vmo gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr nmhUmam Amho.
gyah-17. ~Zr BòmB©c 275
2
Am{U Amåhr (AemMàH$mao) n¡J§~a ‘ygm ¶mg (hr) J«§W àXmZ Ho$cm hmoVm.
Am{U ˶mg BòmB©cÀ¶m ‘wcm§H$[aVm ‘mJ©Xe©ZmMo gmYZ ~Z{dco hmoVo. (˶mV ˶m§Zm
Aer Amkm Ho$cr hmoVr H$s), "‘m¶m{edm¶ Aݶ H$moUmcmhr Amncm à{VnmcH$ ~Zdy
ZH$m.' 3 Vwåhr ˶m cmoH$m§Mo d§eO AmhmV, Á¶m§Zm Amåhr (n¡J§~a) Zyh gmo~V Zm¡Ho$V
ñdma Ho$co hmoVo. Vmo IamoIa Am‘Mo Am^ma ‘mZUmam EH$ ^º$ hmoVm.
4
Am{U Amåhr BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zm, J«§WmÛmao ho AmYrM H$i{dco hmoVo H$s, Vwåhr
O{‘Zrda XmoZ doim CnÐd ‘mOdmc Am{U ‘moR>çm {dÐmohmMo àXe©Z H$amc. 5 ‘J Á¶m
XmoZ KQ>ZoÀ¶m ~m~VrV AmYrM Bemam {Xcocm hmoVm, Ë`m§n¡H$s Ooìhm n{hë¶m KQ>ZoMr
doi Amcr, Voìhm Amåhr Am‘À¶m ^º$m§n¡H$s Aem H$mhr ^º$m§Zm Vw‘À¶m{déÕ
nmR>dco, Oo ¶wÕmÀ¶m ~m~VrV ’$ma e{º$emcr Ago hmoVo, Oo Vw‘À¶m Kam§V (Kwgco d)
˶m§Mo dmQ>moio Ho$co. AemàH$mao AmYrnmgyZ dV©dcoco ^mH$sV nyU©Ëdmg nmohmoMco. 6
Am{U EH$ H$mi cmoQ>ë¶mZ§Va Amåhr nwÝhm EH$Xm ˶m§À¶m {damoYmV Vwåhmcm dM©ñd
àXmZ Ho$co. Am{U YZg§nÎmr d g§VVrÛmao Amåhr Vw‘Mr ‘XV Ho$cr. Am{U g§»¶oÀ¶m
~m~VrVhr Vwåhmcm Am{Y³¶ àXmZ Ho$co.
7
(Am{U Amåhr åhUmcmo), "Oa Vwåhr Mm§Jcr H$m¶} H$amc, ñdV:À¶mM ^ë¶mgmR>r
H$amc. ¶mMà‘mUo Oa Vwåhr dmB©Q> H¥$˶o H$amc, Va ˶mMm n[aUm‘hr Vwåhm ñdV:cmM
^moJmdm cmJUma Amho.' Am{U Ooìhm Bemam {Xcoë¶m Xþgè¶m KQ>ZoMr doi Amcr,
Voìhm (Amåhr Vw‘À¶m {damoYmV Ago ZdrZ eÌy C^o Ho$co Am{U ˶m§Zm nadmZJr {Xcr
H$s), ˶m§Zr Vw‘Mo Mohao {dÐÿn H$ê$Z Q>mH$mdoV Am{U (~¡Vwc‘H${Xg) n{dÌ ‘erXrV
àdoe H$amdm, Ogm ˶m§À¶m (AmYrÀ¶m cmoH$m§Zr) Ho$cm hmoVm. Am{U Oo-Oo {dÜd§g
H$aUo e³¶ Amho, Vo gd© {dÜd§g H$ê$Z Q>mH$mdo. 8 Amåhr åhUmcmo, "(ho gd©
Pmë¶mZ§Vahr) Vw‘À¶m nmcZH$˶m©gmR>r ho A{O~mV Ae³¶àm¶ Zmhr H$s, Vmo Vw‘À¶mda
X¶m H$aUma Zmhr. (Vmo Vw‘À¶mda Adí¶ X¶m H$arc). nU Oa Vwåhr nwÝhm (AnamYm§H$S>)o
dimc Va Amåhr nwÝhm VoM H$ê$, (åhUOo {ejm H$ê$). Am{U (hr gdm©V ‘moR>r Jmoï>hr
cjmV R>odm H$s), Amåhr g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§gmR>r ZaH$mcmM H$mamJ¥h ~ZdyZ
Q>mH$co Amho.'
9
IamoIa, ho Hw$amU Vmo ‘mJ© XmI{dVmo, Omo AJXr gai Amho. Am{U ew^dmVm© XoVmo
Amho, g˶ lÕoMm A§JrH$ma Ho$coë¶m cmoH$m§Zm, Oo Mm§Jcr H$m¶} H$aVmV H$s, ˶m§À¶mgmR>r
’$ma ‘moR>o ~jrg Amho. 10 VgoM ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmcm ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm gmdYmZVoMm
Bemamhr XoVmo Amho H$s, ˶m§À¶mgmR>r Xþ:IXm¶H$ {ejm V¶ma Amho.
276 Hw$amU
11
‘mUgmMo Va Ago Amho H$s, Vmo ’$ma CËgwH$Vogh dmB©Q> Jmoï>r§gmR>r àmW©Zm H$arV
AgVmo, (nU ìhm¶cm Va Ago nm{hOo hmoVo H$s), ˶mZo ˶mM CËgwH$Vogh Mm§Jë¶m
Jmoï>tgmR>r àmW©Zm Ho$cr AgVr. IamoIa, ‘mUyg (Amnë¶m {ZU©¶m§À¶m ~m~VrV) ’$maM
CVmdri Amho. 12 Am{U Amåhr amÌ d {Xdg ¶m§Zm XmoZ g§Ho$V{MÝhm§à‘mUo (sym-
bols) ñWm{nV Ho$co Amho. ‘J Amåhr amÌrÀ¶m {MÝhmg nwgyZ Q>mH$co Am{U (˶mÀ¶m
OmJr) {XdgmÀ¶m {MÝhmg àH$me‘mZ Ho$co, ho ¶mgmR>r H$s, Vwåhmcm Amnë¶m
nmcZH$˶m©Mr H¥$nm emoYʶmMm ‘mJ© cm^mdm, VgoM Vwåhmcm df©JUZm Am{U H$mcJUZm
¶m§Mm {heo~ R>odVm ¶mdm. Amåhr à˶oH$ Jmoï>rcm Vw‘À¶mg‘moa ñnï> H$ê$Z àñVwV Ho$co
Amho.
13
Am{U Amåhr à˶oH$ ‘Zwî¶mMo àmaãY (destiny) ˶mÀ¶m Jù¶mV ~m§YyZ
Q>mH$co Amho. Am{U nwZéËWmZmÀ¶m {Xder Amåhr ˶mÀ¶m (H$‘mªMo) aoH$m°S>© H$mTy>Z,
˶mÀ¶mg‘moa àñVwV H$ê$. Oo ˶mg ñnï>nUo CKS>coco {XgyZ ¶oB©c. 14 (Am{U ˶mcm
gm§{JVco OmB©c) "dmM hr Amho VwPr H$‘©dhr (record) AmO ñdV:Mm {heo~
H$aʶmg Vy ñdV:M n¶m©á Amhog.' 15 Omo H$moUr gÝ‘mJm©Mm A§JrH$ma H$aoc Va
ñdV:À¶mM ^ë¶mgmR>r H$aoc, AJXr AgoM Omo H$moUr dmB©Q> ‘mJ© nËH$aoc Va
ñdV:À¶mM ~a~mXrÀ¶m {H$‘Vrda nËH$aoc. Am{U AmoPo dmhUmam H$moUrhr Xþgè¶mÀ¶m
(nmnmMo) AmoPo dmhUma Zmhr. Am{U Amåhr (H$moU˶mhr OZg‘yhmcm ˶m§À¶m dmB©Q>
H¥$˶m§nmoQ>r) Vmon¶ªV {ejm H$arV Zmhr, Omon¶ªV Amåhr ˶m§À¶mH$S>o gmdY H$aUmam
n¡J§~a nmR>drV Zmhr.
16
Am{U Ooìhm Amåhr EImÚm dñVrMm {dZme H$aʶmMm {ZU©¶ H$aVmo, Voìhm
{VÀ`mVrc g‘¥Õ cmoH$m§Zm eodQ>Mm Bemam XoVmo, Am{U Oa ˶m§Zr AnamYr H¥$˶o H$aUo
(VgoM gwê$ R>odco Va) ({ejoMm) {ZU©¶ ˶m§À¶mgmR>r ݶm¶mo{MV R>aVmo. Am{U ‘J
Amåhr ˶m dñVrMm nyUn© Uo gd©Zme H$ê$Z Q>mH$Vmo. 17 Am{U n¡J~§ a ZyhÀ¶m H$mimZ§Vahr
Amåhr {H$VrVar OZg‘yhm§Mm Zme Ho$cm. H$maU Amnë¶m ^º$m§À¶m AnamYm§Mr OmUrd
Agcocm Am{U ˶mda ZOa R>odyZ Agcocm Vw¶m nmcZH$˶m©gmaIm Xþgam H$moUrhr
Agy eH$V Zmhr.
18
Omo H$moUr ¶mM OJmVrc jU^§Jwa gwIm§Mm BÀNw>H$ AgVmo, ˶mcm Amåhr
˶mVyZ Oo XoD$ BpÀN>Vmo, Vo XoD$Z Q>mH$Vmo. nU eodQ>r Amåhr ˶mÀ¶mgmR>r ZaH$mMo
(Xþ:IXm¶r) ñWmZ {ZpíMV Ho$coco Amho. Á¶mV Vmo àdoe H$aoc, An‘m{ZV d {Y¸$macoë¶m
AdñWoV. 19 nU Omo H$moUr ‘¥Ë¶wníMmV OrdZmVrc (¶e àmárMm) A{^cmfr Agoc
gyah-17. ~Zr BòmB©c 277
Am{U ˶mgmR>r Ogo à¶ËZ H$am¶cm nm{hOoV, Vgo à¶ËZ ˶mZo Ho$coco AgVrc, Am{U
ho gd© g˶ lÕm ~miJyZ Ho$coco AgVrc, VaM Aem cmoH$m§Mo à¶ËZ ¶eñdr R>aVrc.
20
(n¡J§~a!) Amåhr ˶m§À¶mn¡H$s gdmªZm, åhUOo ¶m§Zmhr Am{U ˶m§Zmhr (åhUOo
Oo ¶mM OJmMr A{^cmfm ~miJyZ AmhoV Am{U Oo AZ§VH$mcrZ OJmMr A{^cmfm
~miJyZ AmhoV) Vw¶m nmcZH$˶m©À¶m H¥$noZo OrdZgm‘J«r XoV AmhmoV. Vw¶m nmcZH$˶m©Mo
XmZ H$moUmcmhr ZmH$maco OmV Zmhr. 21 nmhm, Amåhr (¶m OrdZmV) H$mhtZm H$mhtda
loð>Ëd àXmZ Ho$coco Amho. (nU ho cjmV R>odm H$s), ‘¥Ë¶yZ§VaMo OrdZ, XOm© Am{U
CËH¥$ï>VoÀ`m ~m~VrV A{YH$ Mm§Jco Amho.
22
A„mhÀ¶m ~amo~arZo Xþgao EImXo Cnmñ¶ (diety) ~Zdy ZH$m. AݶWm Vwåhr
An‘m{ZV d Aghm¶ AdñWoV gmoSy>Z {Xcoco ~ZyZ Omc. 23 Am{U Vw¶m nmcZH$˶m©Zo
Aer Amkm Ho$cocr Amho H$s, Aݶ H$moUmMr Zìho Va Ho$di ˶mMrM CnmgZm H$a.
Am{U Amnë¶m AmB©dS>cm§er Mm§JwcnUmZo dmJ. ˶m§À¶mn¡H$s EImXm qH$dm XmoKohr, Vy
gm§^mi H$arV AgVmZm, d¥ÕmdñWoV nmohmoMco Va ˶m§Zm CÔoeyZ, {VQ>H$mam 춺$
H$aUmam EH$ eãX XoIrc, Vm|S>mVyZ H$mTy> ZH$mog, VgoM ˶m§Mr H$mZCKmS>Ur H$aʶmMm
H$Xm{n ({dMma) H$ê$ ZH$mog, Va ˶m§À¶mer (Zoh‘r) AmXanyd©H$ g§^mfU H$a. 24
Am{U ˶m§À¶mda Z‘«^mdmZo Amnë¶m H$éUoMo n§I ngadyZ Q>mH$. Am{U (˶m§À¶mgmR>r
A„mhH$S>o) Aer àmW©Zm H$arV amhm, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ¶m XmoKm§da VwPr H¥$nm
H$a, Ogo ˶m§Zr ‘m¶m chmZnUr H$éUm^mdmZo ‘mPo nmcZnmofU Ho$co Amho.' 25 Vw‘Mm
nmcZH$Vm© Mm§Jco AmoiIyZ Amho H$s, Vw‘À¶m A§V:H$aUmV H$m¶ Amho. Oa Vwåhr
gX²dV©Zr Agmc Va Vmo níMmÎmmn H$arV ˶mÀ¶mH$S>o naV ¶oUmè¶m§Zm {ZpíMVnUo j‘m
H$aUmam Amho.
26
Am{U ZmVodmB©H$, XrZXþ~io Am{U dmQ>gê$ (‘wem’$sa) ¶m§Zm ˶m§Mm h¸$ Úm.
Am{U CYinÅ>r H$ê$Z (Amnco YZ) ~a~mX H$ê$ ZH$m. 27 {ZpíMVM CYinÅ>r H$aUmao
g¡VmZmMo ^mD$ AmhoV. Am{U g¡VmZ Va Amnë¶m nmcZH$˶m©er ’$ma H¥$V¿Z Amho. 28
Am{U Oa (JaOy ZmVodmB©H$, Jar~ d dmQ>gê$ B˶mXtZm) Vwåhmcm Q>mimd¶mMo Agoc,
H$maU Vwåhr ñdV: Amnë¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z H¥$nm àmá H$aʶmMr Amem ~miJyZ
Agmc (åhUOo Vwåhr ˶m§Zm H$mhr XoʶmÀ¶m pñWVrV Zgmc Va) H$‘rV H$‘r ˶m§À¶mer
Z‘« ^mdmZo ~mocm.
29
Am{U Ago hmoVm H$m‘m Z¶o H$s, H§$OwfrZo Amncm hmV BVH$mhr AmIS>Vm KoD$
ZH$m H$s, OUy Vmo ‘mZoer KÅ> ~m§Ycocm Amho. qH$dm (Agohr hmoD$ Z¶o H$s), Vmo
278 Hw$amU
g§nyU©nUo BVH$m ngadyZ Q>mH$m H$s, (Vw‘À¶mda Adc§~yZ Agcoë¶m cmoH$m§Zr) Vwåhmcm
Xmof Úmdm qH$dm Vwåhr AJXr H§$Jmc hmoD$Z Omdo. 30 {ZpíMVM, VwPm nmcZH$Vm©
Á¶mÀ¶m ~m~VrV BpÀN>Vmo ˶mg {dnwc à‘mUmV CnOr{dH$m àXmZ H$aVmo. Am{U
Á¶mÀ¶m ~m~VrV BpÀN>Vmo ˶mg VwQ>nw§Á¶m à‘mUmV àXmZ H$aVmo. {Z:g§Xoh ˶mcm
Amnë¶m ^º$m§À¶m (JaOm§Mr) nyU© OmUrd Amho, Am{U Vmo ˶m§À¶mda (nyU©nUo) ZOa
R>odyZ Amho.
31
Am{U Amnë¶m An˶m§Mr, J[a~rÀ¶m ^rVrnmoQ>r h˶m H$ê$ ZH$m. (H$maU)
AmåhrM ˶m§Zmhr Am{U Vwåhmcmhr CnOr{dH$m àXmZ H$arV AgVmo. ˶m§Mr h˶m
H$aUo, IamoIa ’$ma ‘moR>m JwÝhm Amho. 32 Am{U ì¶{^MmamÀ¶m Odinmg {’$aHy$ ZH$m,
(åhUOo ‘ZmV Vem {dMmamcm H$Xm{n ¶oD$ XoD$ ZH$m). H$maU Vr ’$maM {Zc©‚mnUoMr
Jmoï> Amho Am{U A˶§V dmB©Q> ‘mJ© Amho.
33
Am{U Á¶m {Odmcm (‘mê$Z Q>mH$Uo) A„mhZo {Z{fÕ R>a{dcoco Amho, Aem
{OdmMr h˶m H$ê$ ZH$m, nU ’$º$ ݶmæ¶ H$maUmgmR>r Agoc Va (Vgo H$aVm ¶oB©c).
Am{U Omo H$moUr A˶mMmamZo ‘macm OmB©c Va Amåhr ˶mÀ¶m dmagmg (C{MV ~Xcm
KoʶmMm) A{YH$ma {Xcocm Amho. nU ~Xcm KoUmè¶mZo ~Xcm KoVmZm {ZYm©[aV ‘¶m©Xm§Mo
C„§KZ ‘mÌ H$ê$ Z¶o. ˶m~m~VrV ˶mcm {ZpíMVM (H$m¶ÚmMo) gmhmæ¶ {‘ioc.
34
Am{U Vwåhr AZmWmÀ¶m g§nÎmrcm ñne©hr H$ê$ ZH$m, nU ’$º$ ¶mo½¶ CÔoemg{hV
Vgo H$aVm ¶oB©c, Omon¶ªV Vmo àJë^VoÀ¶m AdñWocm nmoMV Zmhr. Am{U Amnë¶m
dMZm§Mo nmcZ H$am. (ݶm¶mÀ¶m {Xder) Vwåhr {Xcoë¶m à˶oH$ dMZm{df¶r Vwåhmcm
Om~ {dMmaco OmB©c. 35 Am{U Ooìhm Vwåhr ‘mnyZ Úmc, ‘mn nyU© ^ê$Z XoV Om.
VgoM dOZ H$ê$Z XoVmZmhr à‘m{UV VamOyZoM dOZ H$ê$Z Úm. hr ì¶dhmamMr CÎm‘
arV Amho Am{U eodQ>r (Agm ì¶dhma H$aʶmVM) Vw‘Mo (ñdV:Mo) ^co Amho.
36
Am{U Á¶m JmoïrMo Vwåhmcm (ImÌrcm¶H$) kmZ Zmhr, (Ho$di AQ>H$irÀ¶m
AmYmao) ˶m Jmoï>rMo AZwgaU H$ê$ ZH$m. H$maU H$mZ, S>moio Am{U ‘Z (mind) ¶m
g§~§YmZo (ݶm¶mÀ¶m {Xder) à˶oH$mg Om~ {dMmaʶmV ¶oB©c. 37 Am{U O{‘Zrda EoQ>
{‘adrV Mmcÿ ZH$mog, H$maU (ho ‘mZdm) Vy O{‘Zrcm ’$mSy>Z Q>mHy$ eH$V Zmhrg, Zm Vy
(EoQ>rZo MmcyZ) nd©Vm§À¶m C§Mrg‘mZ hmoD$ eH$Vmog. 38 ¶m gd© dmB©Q> Jmoï>tMm Vw¶m
nmcZH$˶m©cm {VQ>H$mam Amho.
39
Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo Vw‘À¶mH$S>o Á¶m {ddoH$s Jmoï>r àH$Q> Ho$ë¶m AmhoV
Ë`m§n¡H$s ho hmoV. Am{U A„mhÀ¶m ~amo~arZo Xþgam EImXm Cnmñ¶ ~Zdy ZH$m, AݶWm
gyah-17. ~Zr BòmB©c 279
Vwåhmcm ZaH$mV ’o$Hy$Z {Xco OmB©c, (Aem AdñWoV ˶mV Vwåhr àdoe H$amc H$s),
(ñdV:M ñdV:Mr) qZXm H$arV Am{U (A„mhH$Sy>Z) {Y¸$macoë¶m AdñWoV.
40
Va ‘J H$m¶ Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo Vwåhmcm nwÌ XoʶmgmR>r {ZdS>co Am{U
ñdV:gmR>r ñdJ©XÿVm§n¡H$s ‘wcr ~ZdyZ KoVë¶m? IamoIa, Vwåhr ^¶mZH$ (Ag˶) Jmoï>
Amnë¶m Vm|Sy>Z CƒmaV AmhmV. 41 {ZpíMVM Amåhr ¶m Hw$amUmV (Am‘Mo g§Xoe)
{d{dY àH$mao g‘OmdyZ gm§{JVco Amho, åhUOo (g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zr ˶mH$S>o
cj XoD$Z) CnXoe J«hU H$amdo. (nU ¶mÛmao Zo‘Ho$ ¶mÀ¶m CcQ> KS>Vo Amho H$s),
˶m§Mm XþamJ«h AmUIr dmT>V Amho. 42 (n¡J§~a!) ˶m§Zm gm§Jm, A„mh~amo~a AmUIr
H$mhr Cnmñ¶ AgVo, Ogo H$mhr cmoH$ Vgm Xmdm H$aVmV, Voìhm ˶m§Zr ‘hmqghmgZmÀ¶m
‘mcH$mH$S>o (B©eqghmgZmda Amncm h¸$ gm§JʶmgmR>r) ‘mJ© emoYcm AgVm, (˶mgmR>r
Adí¶ à¶ËZ Ho$co AgVo). 43 Agr‘ ‘{h‘mdmZ Amho Vmo, Am{U VmoM Amho gdm}ƒ,
Oo ho cmoH$ gm§JV AmhoV, ˶mÀ¶mer (˶mMm H$mhrM g§~§Y Zmhr). 44 gmV AmH$me d
O‘rZ Am{U Oo H$mhr ˶m§‘ܶo Amho, Vo gd© ˶mÀ¶mM ‘hmZVoMo JwUJmZ H$arV
AmhoV. Am{U Aer EH$hr dñVy Zmhr, Or ˶mÀ¶m àe§gogh ˶mMo nm{dͶJmZ H$arV
Zmhr. nU (ho ‘mZdm) Vwcm ˶m§À¶m JwUJmZmMo AmH$cZ hmoV Zmhr. {Z:g§Xoh, Vmo ’$ma
g{hîUy d A˶§V j‘merc Amho.
45
Am{U Ooìhm Vwåhr Hw$amUmMo nR>U H$aVm, Voìhm Amåhr Vw‘À¶m Am{U Oo
‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmda {dídmg R>odrV ZmhrV ˶m cmoH$m§À¶m Xaå¶mZ, EH$ AÑí¶
nS>Xm Q>mHy$Z XoVmo. 46 Am{U Amåhr ˶m§À¶m ‘Zmda AmdaU Q>mHy$Z XoVmo, ¶mgmR>r H$s,
˶m§Zr Vo g‘Oy Z¶o. Am{U ˶m§À¶m H$mZm§V ~{YanUmhr {Z‘m©U H$aVmo. Am{U Vwåhr
Ooìhm Hw$amUmMo nR>U H$aVmZm Amnë¶m EH$M Am{U EH$‘od Aem nmcZH$˶m©Mm C„oI
H$aVm, Voìhm Vo {VQ>H$mè¶mZo nmR> {’$a{dVmV.
47
Amåhr Vo nyU©nUo OmUyZ AmhmoV H$s, Ooìhm Vo Vw‘Mo H$WZ EoH$ʶmgmR>r
Vw‘À¶mH$S>o H$mZ cmdVmV, Voìhm ˶m§Zm H$m¶ EoH$m¶Mo AgVo. Am{U Ooìhm ImgJrV Vo
EH$Xþgè¶mer g§^mfU H$aVmV, Voìhm ho XþamMmar cmoH$ åhUVmV, "Vwåhr Oa (n¡J§~a
‘whå‘X) Mo AZwgaU Ho$co Va Vwåhr OmXþJ«ñV ‘mUgmMo AZwgaU Ho$co.' 48 (n¡J§~a!)
nmhm, Vo Vw‘À¶m{df¶r H$emH$em Cn‘m a{MV AmhoV. Vo (nyU©nUo) dmQ> MwH$coco cmoH$
AmhoV, AmVm ¶m§Zm (g˶mMm) ‘mJ© gmnS>Uo e³¶ Zmhr.
49
Am{U Vo åhUVmV, "Ooìhm Amåhr hmS>o d Mwam-Mwam hmoD$Z OmD$, Va ˶m
AdñWoVZy Amåhmcm nwÝhm Zì¶mZo {Z‘m©U H$ê$Z C^o Ho$co OmB©c?' 50 (˶m§Zm) gm§Jm,
280 Hw$amU
"(AWm©VM!) Vwåhr XJS> qH$dm cmoIS§ > ìhm. (VoìhmXoIrc Vwåhmcm Adí¶ {Od§V H$ê$Z
C^o Ho$co OmB©c). 51 qH$dm EImXm Agm nXmW© (hmoD$Z Om), Á¶m{df¶r Vwåhmcm dmQ>Vo
H$s, {OMo {Od§V hmoUo Ae³¶àm¶ Amho.' ‘J Vo Vwåhmcm {dMmaVrc, "Vmo H$moU Amho, Omo
Amåhmcm nwÝhm {Od§V H$aoc?' (˶m§Zm) gm§Jm, "VmoM Á¶mZo Vwåhmcm n{hë¶m doigo
{Z‘m©U Ho$co.' ‘J Vo Vw‘À¶mH$S>o nmhÿZ Amncr S>mHo $s hmcdVrc Am{U {dMmaVrc, "nU
ho Ho$ìhm hmoUma Amho?' Vwåhr (˶m§Zm) gm§Jm, "e³¶ Amho H$s, Vr KQ>H$m (the Last
Hour) Odi ¶oD$Z R>no cocr Agy eH$Vo.' 52 Á¶m {Xder A„mh Vwåhmcm ~mocmdrc,
Voìhm Vwåhr ˶mMr ñVwVr H$arV (˶mÀ¶m ~mocmdʶmcm) à{VgmX Úmc. Voìhm Vwåhmcm
dmQ>m¶cm cmJoc H$s, (n¥Ïdrda) Vwåhr ’$maM AënH$mi ‘w¸$m‘ Ho$cm hmoVm.
53
(n¡J§~a!) ‘m¶m ^º$m§Zm gm§Jm H$s, ˶m§Zr Zoh‘r VoM ~mocmdo, Oo C{MV Amho.
g¡VmZ cmoH$m§Xaå¶mZ {dg§dmX {Z‘m©U H$aʶmgmR>r Zoh‘r V¶ma AgVmo. H$maU g¡VmZ
‘mZdmgmR>r eÌy{edm¶ Xþgam H$moUrM Zmhr.
54
Vw‘Mm nmcZH$Vm© Vwåhmcm Mm§Jco AmoiIyZ Amho (H$s, Vwåhr H$m¶ AmhmV
Am{U H$emgmR>r nmÌ AmhmV). Vmo BÀN>rc Va Vw‘À¶mda H¥$nm H$arc, qH$dm Oa Vmo
BÀN>rc Va Vwåhmcm {ejm H$arc. (n¡J§~a!) Amåhr Vwåhmcm (cmoH$m§H$S>o) ˶m§Mm
^m½¶{dYmVm ~ZdyZ nmR>{dcoco Zmhr. 55 Oo AmH$memV AmhoV Am{U Oo n¥Ïdrda
AmhoV, Vw‘Mm nmcZH$Vm© Vo gd© Mm§Jë¶màH$mao OmUyZ Amho. (åhUOo à˶oH$mÀ¶m
‘ZmV H$m¶ H$m¶ Amho, ho gd© ˶mcm nyU©nUo ‘mhrV Amho). Amåhr H$mhr n¡J§~am§Zm,
BVam§À¶m VwcZoV H$mhr (Jmoïr) A{YH$ {Xcoë¶m AmhoV. Am{U Amåhr (n¡J§~a)
XmD$Xcm "µO~ya' (Psalms) (ZmdmMo) J«§W àXmZ Ho$co hmoVo.
56
(˶m§Zm) gm§Jm, "Vwåhr Á¶m§Zm A„mh{edm¶ Cnmñ¶ g‘OyZ ~gco AmhmV,
˶m§Zm (EImÚm àg§Jr) ~mocmdyZ nmhm, (Voìhm Vwåhmcm AmT>iyZ ¶oB©c H$s), ˶m§À¶mH$S>o
Vw‘Mo Xþ:I Xÿa H$aʶmMo H$moU˶mhr àH$mao gm‘϶© Zmhr qH$dm ˶mV Vo H$moU˶mhr àH$mao
~XcXoIrc H$ê$ eH$V ZmhrV.' 57 Á¶m§Mm ho cmoH$ (A„mhcm gmoSy>Z) Ymdm H$arV
AgVmV, Vo (nra, ’$H$sa= Saintly Beings) ñdV: Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m {ZH$Q>
OmʶmMm ‘mJ© emoYV AgVmV. Vo ˶mÀ¶m A{YH$m{YH$ g‘rn nmohmoMÊ`mgmR>r AmngmV
MT>mAmoT> H$arV AgVmV, Vo ˶mÀ¶m H¥$noMr Anojm ~miJyZ AgVmV Am{U Vo
˶mÀ¶m {ejoMo ^¶XoIrc ~miJyZ AgVmV. IamoIa, Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mr {ejm,
^¶ ~miJmdo AerM Amho.
58
Am{U (ho cjmV R>odm) Aer H$moUVrhr dñVr AgUma Zmhr, Or Amåhr
gyah-17. ~Zr BòmB©c 281
nwZéËWmZmÀ¶m {Xdgmnydu Zï> Ho$cocr Zgoc, qH$dm H$R>moa {ejm Ho$cocr Zgoc (AWm©VM
AnamYr cmoH$m§Mr dñVr) ho gd© Am‘À¶m AmXoeZmå¶mV AmYrM {chÿZ R>odcoco Amho.
(Q>rn: nwZéËWmZmÀ¶m {Xdgmnydu gd© H$mhr g§nyZ OmUma Amho, nU g§nyU©nUo AnamYr R>acoë¶m cmoH$m§Mm
¶m OJmVhr eodQ> AZoH$doim {ejogh H$aʶmV Amcocm Amho.)
59
M‘ËH$m[aH$ IwUm nmR>{dʶmÀ¶m ~m~VrV Am‘À¶mgmR>r H$moUVrhr Jmoï> AS>Wim
R>ê$ eH$V Zmhr, nU dñVwpñWVr Aer Amho H$s, AmYrÀ`m cmoH$m§Zr (M‘ËH$m[aH$ IwUm
g‘moa nmhÿZ XoIrc) ZH$maM {Xcm hmoVm. g‘yX (ZmdmÀ¶m O‘mVrH$S>o) Amåhr EH$ ñnï>
{ZemUrÀ¶m ñdê$nmV C§Q>rU nmR>{dcr hmoVr, (CÔoe Agm hmoVm H$s, Vr ˶m§À¶m
~wÕrda àH$me Q>mH$ʶmMo ‘mܶ‘ R>amdo) nU ˶m§Zr {VÀ¶mda A˶mMma Ho$co. Amåhr
Aem IwUm Ho$di gmdYmZVoMm Bemam XoʶmgmR>rM nmR>drV AgVmo.
60
(n¡J§~a! Vr doi AmR>dm), Ooìhm Amåhr Vwåhmcm åhQ>co hmoVo H$s, Amåhr
(Am‘À¶m kmZmZo d eº$sZo) g‘ñV ‘mZdOmVrcm doTy>Z R>odcoco Amho, Am{U Omo
gmjmËH$ma Amåhr Vwåhmcm KS>{dcm, Vmo cmoH$m§Mr H$gmoQ>r nmhʶmgmR>rM hmoVm, AJXr
VgoM ˶m (ZaH$mÀ¶m) PmS>mÀ¶m ~m~VrVhr Amho, Á¶mMm Hw$amUmV em{nV d¥j åhUyZ
C„oI Ho$cocm Amho. (AemàH$mao) Amåhr ˶m§Zm gmdYmZVoMm Bemam XoV AgVmo, nU
61
¶mÛmao ˶m§À¶m CÔm‘nUoV dmT>M hmoV Amho. Am{U (Vr
doi AmR>dm) Ooìhm Amåhr ñdJ©XÿVm§Zm åhQ>co hmoVo, "AmX‘nwT>o ZV‘ñVH$ ìhm,' Voìhm
Vo gd© ZV‘ñVH$ Pmco, nU Bãcrg Pmcm Zmhr. Vmo åhUmcm, "Á¶mcm Vy ‘mVrVyZ
{Z‘m©U Ho$coco Amhog, ‘r Aemg‘moa ZV‘ñVH$ hmoD$ H$m?' 62 (AmX‘H$S>o {VañH$ma~wÕrZo
nmhÿZ A„mher) Vmo åhUmcm, "~K, hmM Zm Vmo, Á¶mcm Vy ‘m¶mda àmYmݶ {Xco
Amhog? Oa Vy ‘cm nwZéËWmZmÀ¶m {Xdgmn¶ªV Cg§V {Xë¶mg ‘r, ’$ma WmoS>o cmoH$
gmoSy>Z, ¶mÀ¶m g§nyU© d§eOm§Zm ‘m¶m ‘mJu Mmcm¶cm cmdrZ.'
63
(˶mda) A„mhZo åhQ>co, "Om, (˶m ‘mJm©Zo Omo, Vy {ZdS>cm Amhog),
˶m§À¶mn¡H$s Omo H$moUr Vw¶m ‘mJm©Mo AZwgaU H$aoc, Va ZaH$ Vwåhm gdmªgmR>r n¶m©á
AgmM ‘mo~Xcm Amho. 64 Am{U ˶m§À¶mn¡H$s Á¶m§Zmhr Vy Amnë¶m ‘mohH$ ñdamZo
~hH$mdy eH$erc, ˶m§Zm ~hH$mdyZ Q>mH$. Am{U ˶m§À¶mda Amnco KmoS>Xi d nm¶Xi
¶m§À¶m gmhmæ¶mZo MT>mB© H$a. Am{U ˶m§À¶m YZg§nÎmrV d g§VVrV ˶m§Mm ^mJrXma
(åhUOoM nmnm§Mm dmQ>oH$ar) hmo, Am{U ˶m§À¶mer (’$gdUyH$ H$aUmao) dm¶Xo H$a.
Am{U g¡VmZ Oo dm¶Xo H$aVmo, Vo ’$gdUwH$s {edm¶ Xþgao H$mhrM Zmhr. 65 nU Oo ‘mPo
(gƒo) ^º$ AmhoV, ˶m§À¶mda VwPo H$mhrhr MmcUma Zmhr, (n¡J~§ a!) Vw‘Mm nmcZH$Vm©,
282 Hw$amU
72
Omo H$moUr ¶m OJmV (‘ZmZo) Am§Yim am{hcm, Vmo ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OJmV XoIrc
Am§YimM amhrc d (‘wº$s) ‘mJm©nmgyZ ’$maM Xÿa ^aH$Qy>Z {ZKyZ Jococm Agoc.
73
(n¡J§~a!) ho (^aH$Q>coco cmoH$) ¶m à¶ËZmV hmoVo H$s, Vwåhmcm EImÚm ‘mohmV
Q>mHy$Z (Oo g˶) Amåhr Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> Ho$co Amho, ˶mnmgyZ Xÿa ^c˶mM ‘mJm©H$S>o
didmdo. ¶m§Mm CÔoe Agm hmoVm H$s, Vwåhr Am‘À¶m ZmdmZo XþgaoM H$mhrVar aMmdo,
Am{U Voìhm ˶m§Zr Vwåhmcm Amncm {OdcJ {‘Ì Adí¶ ~Z{dco AgVo. 74 Am{U
Amåhr Oa (lÕoÀ¶m ~m~VrV) Vwåhmcm ÑT>Vm àXmZ Ho$cr ZgVr, Va Vwåhr H$mhr
à‘mUmV Adí¶ Ë¶m§À¶mH$S>o H$c XmI{dcm AgVm. 75 (Am{U) Oa Vgo KS>co
AgVo, Va ¶m OrdZmVhr XþßnQ> {ejm Am{U ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmVhr XþßnQ> {ejm
Amåhr Vwåhmcm MmIm¶cm cmdcr AgVr. Am{U Voìhm Am‘À¶m{déÕ ‘XV H$aʶmgmR>r
Vwåhmcm H$moUrM gmnS>cm ZgVm.
76
Am{U (Ooìhm ˶m§Zr nm{hco H$s, Vwåhr Amnë¶m ‘mJm©nmgyZ T>iʶmgmR>r
A{O~mV V¶ma Zmhr Voìhm) Vo Vwåhmcm Vw‘À¶m (OÝ‘) ^y‘rVyZM ~mhoa KmcdyZ
XoʶmÀ¶m CÔoemZo Vw‘Mo nm¶ ApñWa H$aʶmgmR>r à¶ËZaV Pmco. Am{U Oa Vgo Pmco
AgVo Va Vw‘À¶mZ§Va Vohr ’$ma XrK©H$mi {VWo am{hco ZgVo. 77 Ogo H$s, ˶m gd©
n¡J§~am§À¶m ~m~VrV Am‘Mm AgmM {Z¶‘ am{hcm Amho. Á¶m§Zm Amåhr Vw‘À¶m AmYr
nmR>{dco hmoVo. Am{U Am‘À¶m {Z¶‘mV Vwåhmcm H$moUVmhr ~Xc AmT>iyZ ¶oUma Zmhr.
78
Z‘mµOmÀ¶m ~m~VrV {Z¶{‘VVm ~miJm, gy¶© T>ië¶mnmgyZ Va amÌrMm H$mimoI
hmoB©n¶ªV ({ZYm©[aV doioda) Z‘mµO nT>m, VgoM nhmQ>oÀ¶m doir (Z‘mµOm‘Ü`o Hw$amUmMo)
nR>U H$aʶm{df¶r (H$miOr ¿¶m), H$maU nhmQ>oÀ¶m doir Ooìhm Hw$amUmMo nR>U Ho$co
OmVo, Voìhm gmjr amhʶmgmR>r (ñdJ©XÿV {deof hOoar cmdVmV).
79
Am{U amÌrÀ¶m doir CR>m Am{U amÌrÀ¶m eodQ>À¶m ^mJmV "Vh‚myX' hr
A{V[aº$ Z‘mµO nT>m (Oar hr Z‘mµO {XdgmVrc BVa nmM Z‘mµOmà‘mUo ~§YZH$maH$
Zgcr Var) Vw‘À¶mH$Sy>Z H$V©ì¶mnojm A{YH$ H$mhr Ho$ë¶mgmaIo Agoc. Zdc Zìho
H$s, Vw‘Mm nmcZH$Vm© (‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV) Vwåhmcm Ago ñWmZ àXmZ H$aoc, Oo
’$ma àe§gZr¶ Agoc.
80
Am{U (Aem eãXm§V) àmW©Zm H$am, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ‘cm (Á¶m
{R>H$mUr) XmIc H$a, g˶mgh XmIc H$a Am{U ({OWyZhr) ‘cm ~mhoa H$mT>,
g˶mgh ~mhoa H$mT>. Am{U Amnë¶m H¥$noZo ‘cm {Q>H$dyZ R>odUmar eº$s àXmZ H$a.' 81
Am{U gm§JyZ Q>mH$m, "AmVm g˶ (àH$me‘mZ) Pmcoco Amho Am{U Ag˶ Zmhrgo
284 Hw$amU
H$mogiyZ (XmIdm). qH$dm A„mh d ñdJ©XÿV ¶m§Zm AmUyZ Am‘À¶m g‘moamg‘moa C^o
H$am. 93 qH$dm Vw‘À¶mH$S>o gmoݶmnmgyZ ~Zcoco EImXo Ka Agmdo qH$dm Vwåhr AmH$memV
MTy>Z Om, Am{U Amåhr Vw‘Mo AmH$me MTy>Z Omʶmdahr Vmon¶ªV {dídmg R>odUma
Zmhr, Omon¶ªV {VWyZ Am‘À¶mgmR>r Imcr Vwåhr (Ago) EImXo J«§W AmUrV Zmhr,
Á¶mcm Amåhr (ñdV:) dmMy eHy$.' (n¡J§~a! ˶m§Zm) gm§Jm, "Agr‘ H$s{V©dmZ Amho
‘mPm nmcZH$Vm©! ‘r Va Ho$di EH$ (Vw‘À¶mgmaImM) ‘Zwî¶ Amho, (Am{U) ‘cm
(’$º$) n¡J§~a åhUyZ nmR>{dʶmV Amcoco Amho.'
94
Am{U Ooìhm ˶m§À¶mH$S>o (n¡J§~amÛmao A„mhMo) ‘mJ©Xe©Z ¶oD$Z nmohmoMë¶mdahr,
˶mda {dídmg R>odʶmg ˶m§Zm ¶m {edm¶ Aݶ H$moUVrhr Jmoï> ~mYH$ ~Zcr Zmhr
H$s, Vo åhUy cmJco, "H$m¶! A„mhZo EH$m ‘Zwî¶mg Amncm n¡J§~a ~ZdyZ nmR>{dco
Amho?' 95 (˶m§Zm) gm§Jm, "Oa n¥Ïdrda ñdJ©XÿV (angels) dgcoco AgVo Am{U
˶mda Vo g§Mma H$arV AgVo Va Voìhm ‘mÌ Amåhr AmH$memVyZ ˶m§À¶mH$S>o ñdJ©XVÿ mcmM
Am‘Mm n¡J§~a ~ZdyZ nmR>{dco AgVo.' 96 (˶m§Zm) gm§Jm, "A„mh Vw‘À¶m Am{U
‘m¶m Xaå¶mZ gmj åhUyZ n¶m©á Amho. {Z:g§Xoh, ˶mcm Amnë¶m ^º$m§Mr nyU©
OmUrd Amho, VgoM (Vo H$m¶ H$arV AmhoV d ˶m§À¶m ‘ZmV H$m¶ Amho) ¶mda (Vmo)
nyU©nUo ZOa R>odyZ Amho.'
97
Á¶m§Zm A„mh ‘mJ©Xe©Z H$aVmo, ˶m§ZmM gÝ‘mJ© àmá hmoVmo. AJXr AgoM
Á¶m§Zm Vmo ^Q>H$ʶmgmR>r gmoSy>Z XoVmo, Voìhm Vwåhmcm ˶m§Mm A„mh{edm¶ Xþgam
gmhmæ¶H$Vm© Agë¶mMo AmT>iUma Zmhr. Am{U Amåhr nwZéËWmZmÀ¶m {Xder ˶m§Zm
Vm|S>Ker ’$a’$Q>V AmUy. Am{U Amåhr ˶m§Zm Aem AdñWoV EH${ÌV H$ê$ H$s, (Vo)
Am§Yio, ‘wHo$, ~{hao AgVrc. (˶m gdmªMo A§{V‘) {R>H$mU ZaH$ hoM hmo¶. Ooìhm-
Ooìhm ZaH$mMr AmJ ‘§X hmoB©c, Voìhm Amåhr {Vcm ˶m§À¶mgmR>r nwÝhm (nwÝhm)
^S>H$mdyZ XoD$. 98 hr (ZaH$mMr AmJ) Amho ˶m§Mm ‘mo~Xcm, ¶m H$maUmñVd H$s, Vo
Am‘À¶m g§Xoe Agcoë¶m IwUm ZmH$marV am{hco Am{U Agm àíZ H$arV AgV,
"Ooìhm Amåhr hmS>o d Mwam-Mwam hmoD$Z OmD$, Voìhm Amåhmcm Ia§M Zì¶mZo {Z‘m©U
H$ê$Z CR>{dco OmB©c?'
99
¶m cmoH$m§Zm ho {XgV Zmhr H$m H$s, Á¶m A„mhZo AmH$me Am{U n¥ÏdrMr
{Z{‘©Vr Ho$cr, Vmo ¶mgmR>rhr (nyU©nUo) g‘W© Amho H$s, Vmo OgoÀ¶m Vgo ˶m§Zm Zì¶mZo
{Z‘m©U H$ê$ eH$Vmo, Am{U ˶mZo ˶m§À¶m nwZéËWmZmgmR>r EH$ AdYr {ZpíMV Ho$cocr
Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. nU XþamMmar cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr amhʶmMrM
286 Hw$amU
^y{‘H$m A§JrH$maVmV.
100
(n¡J§~a! ˶m§Zm) gm§Jm, Oa ‘m¶m nmcZH$˶m©À¶m H¥$noMo I{OZo Vw‘À¶m
Vmã¶mV AgVo, Va Vwåhr IM© hmoD$Z (g§nyZ OmVrc) ¶m ^rVrZo Amnco hmV
{ZpíMVnUo AmIS>Vo KoVco AgVo. H$maU ‘mUyg ‘ZmZo AmhoM H§$Oyf. (¶mCcQ> A„mh
Agr‘ H¥$nm H$aUmam Amho).
101
Am{U Amåhr (n¡J§~a) ‘ygmcm ZD$ ñnï> {Zemʶm àXmZ Ho$ë¶m hmo˶m. Vwåhr
BòmB©cÀ¶m ‘wcm§H$So> Mm¡H$er H$ê$ eH$Vm (H$s Voìhm Zo‘Ho$ H$m¶ KS>co hmoVo). Ooìhm Vmo
˶m§À¶mH$S>o Amcm (Am{U ˶mZo gmo~V AmUcocm A„mhMm g§Xoe EoH${dcm) Voìhm
{’$aAm¡Z ˶mcm åhUmcm, "ho ‘ygm! ‘cm Va dmQ>Vo H$s, Vw¶mda Adí¶ OmXÿQ>moUm
H$aʶmV Amcocm Amho.' 102 ‘ygmZo CÎma {Xco, "Vy Mm§Jë¶màH$mao OmUVmog H$s, ¶m
{Zemʶm (Signs) AmH$me Am{U n¥ÏdrÀ¶m nmcZH$˶m©{edm¶ Aݶ H$moUmÛmao
nmR>{dcoë¶m ZmhrV, Á¶mV S>moio CKS>Umao à‘mU AmhoV. ho {’$aAm¡Z! (Ooìhm Vy ˶m§Zm
ZmH$maʶmMoM R>a{dcoco Amhog) Va ‘cm dmQ>Vo, Vy Zme nmdUmè¶m cmoH$m§n¡H$s Amhog!
(åhUOo VwPo Zï> hmoUo AQ>i dmQ>V)o .' 103 ‘J {’$aAm¡ZZo {ZíM¶ Ho$cm H$s, (BòmB©cÀ¶m
‘wcm§Mo) n¥Ïdrdê$Z g‘yi CƒmQ>ZM H$ê$Z Q>mH$m¶Mo, (Á¶mV n¡J§~a ‘ygmhr AmhoV).
nU eodQ>r Amåhr ˶mcmM Am{U ˶mÀ¶m~amo~a Agcoë¶m gdmªZm ~wS>dyZ Q>mH$co. 104
Am{U ˶mZ§Va Amåhr BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zm åhUmcmo, "AmVm n¥Ïdrda gwa{jVnUo amhm.
Am{U (cjmV Agy Úm H$s), Ooìhm A§{V‘ {XdgmÀ¶m dMZnyVuMr doi ¶oD$Z R>onoc,
Voìhm Amåhr Vwåhm gdmªZm EH$Ì H$ê$Z AmUy.'
105
Am{U Amåhr ho Hw$amU g˶mgh (åhUOo g˶ CÔoemgh) nmR>{dco Amho,
Am{U Vo g˶mgh (‘mZdmH$S>o) Amco Amho. Am{U Amåhr Vwåhmcm Va Ho$di
ew^dmVm© EoH${dUmam Am{U gmdYmZVoMr gyMZm XoUmam ~ZdyZ nmR>{dco Amho. 106
Amåhr ¶m Hw$amUmcm WmoS>o-WmoS>o H$ê$Z (Q>ßß¶mQ>ßß¶mZo) àH$Q> Ho$co Amho, åhUOo Vwåhr
Vo cmoH$m§Zm Wm§~yZ-Wm§~yZ dmMyZ XmIdmdo, Am{U åhUyZM Amåhr Vo Q>ßß¶mQ>ßß¶mZo
àXmZ Ho$co Amho.
107
(n¡J§~a! ˶m§Zm) gm§Jm, "Vwåhr ¶mda lÕm R>odm qH$dm R>ody ZH$m, Vo cmoH$
Á¶m§Zm AmYr kmZ àXmZ H$aʶmV Amco hmoVo, Ooìhm ˶m§À¶mg‘moa ho EoH${dco OmVo,
Voìhm Vo (cJoM) Amnco Mohao O{‘Zrda Q>oH$dyZ (A„mhg‘moa) ZV‘ñVH$ hmoVmV.
(åhUOo ˶m g§XoemMmM à^md ˶m§À¶mda AemàH$mao hmoVmo). 108 Am{U åhUVmV,
"Agr‘ H$s{V©dmZ Amho, Am‘Mm nmcZH$Vm©! {Z:g§Xoh, Am‘À¶m nmcZH$˶m©À¶m
gyah-18. Ac-H$hµ’$ 287
dMZmMr nyVu hmoUo AJXr AQ>i Amho. 109 Am{U Vo aS>V-aS>V Amnco Mohao
(O{‘Zrda) Q>oH$dyZ (A„mhg‘moa ZV‘ñVH$ hmoVmV). Am{U (¶m Hw$amUmVrc g§XoemMm
˶m§À¶m ‘Zmda Agm n[aUm‘ hmoVmo H$s), ¶mÛmao ˶m§À¶m {dZ‘«VoV AmUIr dmT> hmoV
OmVo.'
110
(˶m§Zm) gm§Jm, "(Vwåhr A„mhMm Ymdm H$aVmZm) "A„mh' ¶m ZmdmZo Ymdm
H$am (Ogo "ho A„mh!') qH$dm "ah‘mZ' åhUyZ Ymdm H$am (åhUOo "ho X¶mdmZ'!)
˶mMr gd©M Zmdo ’$ma gw§Xa AmhoV. Am{U Amncr àmW©Zm (åhUOo Z‘mµO) Zm ’$ma
‘moR>çmZo AmoaSy>Z H$am, Zm AJXrM ‘§X AmdmOmV H$am, Va ˶m§À¶m ‘Yë¶m ‘mJm©Mm
Adc§~ H$am. 111 Am{U åhUm, "gd© àH$maMr ñVwVr Ho$di A„mhgmR>rM Amho. Á¶mZo
ñdV:H$[aVm Zm An˶ ~Z{dco, Zm (˶mÀ¶m Agr‘) amÁ¶mV H$moUr ˶mMm ^mJrXma
Amho. Vmo H$moU˶mhr àH$mao Aeº$ Zgë¶m‘wio ˶mMm H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm© Zmhr.
Am{U Vwåhr {d{dY àH$mao ({d{dY àg§Jr) ˶mÀ¶mM ñVwVrMo JwUJmZ H$arV amhm.'
gyah-18. Ac-H$hµ’$
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
gd© àH$maMr ñVwVr A„mhgmR>rM Amho, Á¶mZo Amnë¶m ^º$mda hm J«§W àH$Q>
Ho$cm Amho. Omo gd© àH$mao g§{X½YVoZo ‘wº$ Amho. 2 AJXr gai-gai {Xem{ZX}e
Agcocm (J«§W), ¶mgmR>r H$s, ¶mÛmao A„mhH$Sy>Z H$R>moa {ejo{df¶r gmdYmZVoMm
Bemam {Xcm Omdm. VgoM Mm§Jcr H¥$˶o H$aUmè¶m lÕmd§Vm§Zm ew^dmVm© {Xcr Omdr H$s,
˶m§À¶mgmR>r CËH¥$ï> ~jrg Amho. 3 (åhUOo ñdJ©), ˶mV Vo gX¡d dmñVì¶ H$aVrc.
4
Am{U VgoM ˶m cmoH$m§Zm gMoV hmoʶmMm Bemam Úm, Oo AmJ«hnyd©H$ gm§JVmV H$s,
A„mhZo ñdV:gmR>r nwÌ ~Zdcm Amho. 5 ˶m§Zm ¶m Jmoï>rMo A{O~mV kmZ Zmhr, Zm
˶m§À¶m dmS>d{S>cm§Zm hmoVo. hr ’$ma ^¶mZH$ Jmoï> Amho, Or ˶m§À¶m Vm|Sy>Z {ZKV Amho.
(Am{U) ˶m§À¶m Vm|Sy>Z (hr Or Jmoï>) {ZKV Amho, Vr Ag˶m{edm¶ Aݶ H$mhr
Zmhr.
6
(n¡J§~a!) Vo ¶m g§Xoemda lÕm YmaU H$aʶmg V¶ma ZmhrV, ¶m Xþ:ImZo
H$Xm{MV Vwåhr ñdV:cmM g§ndyZ ¿¶mc.
(Q>rn: åhUOo cmoH$m§Zr gÝ‘mJ© A§JrH$mamdm ¶m Vi‘irZo Vwåhr ñdV:Mo {H$Vr hmc H$ê$Z KoV AmhmV!)
7
Amåhr n¥Ïdrcm AmH$f©H$ dñVy§Zr gO{dco Amho, (¶mMm hoVy Agm H$s, ¶mÛmao)
‘mZdOmVrMr Amåhmcm narjm KoVm ¶mdr Am{U ho nmhVm ¶mdo H$s, cmoH$m§‘ܶo H$moU
288 Hw$amU
gdm}Îm‘ AmMaU H$aUmam Amho. 8 Am{U (EH$ {Xdg) n¥Ïdrda Oo H$mhr Amho Vo gd©
g§ndyZ {Vcm nS>rV ^yàXoe ~ZdyZ Q>mHy$.
9
(Ooìhm ¶m OJmVrc OrdZ Ho$di narjogmR>r Amho ho CKS> AgVmZmhr) Vwåhmcm
Ago dmQ>Vo H$m H$s, JwhoV dmñVì¶ H$aUmao (H$h’$dmco) Am{U Vo {ecmcoI, Am‘À¶m
{Zemʶm§n¡H$s AX²^wV {Zemʶm (Signs) hmo˶m?
(Q>rn: H$h’$dmco ho n¡J§~a ¶oey ¶m§Mo gƒo AZw¶m¶r hmoVo. ˶m§Zr Amnë¶m lÕocm gwa{jV R>odʶmgmR>r
JwhoV Aml¶ KoVco hmoVo. g˶mda AmYm[aV ˶m§À¶m ¶m Jmoï>rV ~è¶mM ~moYna KS>m‘moS>r AmhoV Á¶mda
¶m Hw$amUmÀ¶m àH$aUmV àH$me Q>mH$ʶmV Amcocm Amho.)
10
Ooìhm ˶m VéUm§Zr JwhoV Aml¶ KoVcm d ˶m§Zr (A„mhH$S>o) àmW©Zm Ho$cr, "ho
Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Am‘À¶mda VwPr {deof H¥$nm H$a Am{U Am‘À¶m H$m¶m©V
Amåhmcm ¶mo½¶ Vo ‘mJ©Xe©Z Xo. 11 Voìhm Amåhr ˶m§Zm JwhoV {H$˶oH$ dfmªH$[aVm JmT>
Pmon XoD$Z (~mø OJVmer ˶m§Mm g§nH©$ VmoSy>Z Q>mH$cm). 12 ‘J Amåhr (XrK©
H$mcmdYr Z§Va) ˶m§Zm OmJo Ho$co, (Amåhr ho gd©) ¶mgmR>r Ho$co H$s, Amåhmcm ho
nmhVm ¶mdo H$s, XmoZ JQ>m§n¡H$s H$moUVm JQ> Amnë¶m JwhoVrc {ZÐmdñWoV Ho$coë¶m
dmñVì¶mÀ¶m H$mcmdYrMo A{YH$ ¶mo½¶àH$mao AmH$cZ H$ê$ eH$Vmo.
13
(Am{U AmVm) Amåhr Vwåhmcm ˶m§Mr g˶ H$Wm H$WZ H$aVmo: Vo H$mhr VéU
cmoH$ hmoVo, Á¶m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©da lÕm YmaU Ho$cr hmoVr. Am{U ˶m§Zm Oo
‘mJ©Xe©Z cm^co hmoVo, ˶mV AmUIr ^a nS>ʶmgmR>r Amåhr ˶m§À¶m J«hUeº$sV
AmUIr dmT> Ho$cr. 14 Am{U Amåhr ˶m§À¶m öX¶m§Zm ‘O~wVr {Xcr, (åhUOoM
‘mZ{gH$ ÑT>Vm àXmZ Ho$cr). Ooìhm Vo CR>co d åhUmco, "Am‘Mm nmcZH$Vm© VmoM
Amho, Omo AmH$me d n¥ÏdrMm nmcZH$Vm© Amho. Amåhr ˶mÀ¶mì¶{V[aº$ Aݶ H$moUmMm
Ymdm H$Xm{n H$aUma Zmhr. Oa Amåhr Vgo Ho$co Va {ZpíMVM Amåhr AJXr AZw{MV
H¥$˶ Ho$ë¶mà‘mUo hmoB©c. 15 Am‘Mo cmoH$ Va ˶mcm gmoSy>Z BVam§À¶m CnmgZoV Jw§Vcoco
AmhoV ‘J, Vo ˶m§À¶mg§~§YmZo (åhUOoM ˶m Cnmñ¶m§g§~§YmZo, Amnë¶m lÕoÀ¶m
g‘W©ZmW©) ñnï> à‘mU H$m àñVwV H$arV ZmhrV? Am{U ˶mnojm A{YH$ nmnr H$moU
Agy eH$Vmo, Omo A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r aMyZ gm§JVmo?
16
(Vo EH$‘oH$m§er åhUy cmJco) "AmVm Ooìhm Vwåhr ˶m cmoH$m§nmgyZ d VgoM
˶m§À¶m ˶m Cnmñ¶m§nmgyZ, Á¶m§Mr Vo A„mhcm gmoSy>Z CnmgZm H$aVmV, ñdV:cm
doJio H$ê$Z KoVco Amho. Va ‘J Mcm AmnU (A‘wH$) JwhoV OmD$Z {VWo Aml¶ KoD$.
Vw‘Mm nmcZH$Vm© Vw‘À¶mda Amnë¶m {deof H¥$noMo Ûma CKS>oc. Am{U n[apñWVrZwê$n
¶mo½¶ Vr VaVyX Vw‘À¶mgmR>r (Adí¶) H$aoc.'
gyah-18. Ac-H$hµ’$ 289
{‘iy eH$V Zmhr. 28 Am{U Vwåhr Aem cmoH$m§Mr g§JV R>odm, Oo Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr
àgÞVm àmá H$aʶmgmR>r, gH$mi-g§Ü¶mH$mi ˶mMm Ymdm H$arV AgVmV Am{U ¶m
OJmÀ¶m OrdZmVrc Eoíd¶m©À¶m Jmoï>tÛmao ‘mo{hV hmoD$Z Vw‘À¶m ZOam ˶m§À¶mnmgyZ
{dM{cV hmoVm H$m‘m Z¶o. VgoM Vwåhr Aem ‘mUgmMo åhUUo EoHy$ ZH$m, Á¶mÀ¶m
öX¶mg Amåhr Am‘Mo ñ‘aU H$aʶmnmgyZ Jm’$sc H$ê$Z Q>mH$coco Amho. Am{U Vmo
Amnë¶m (VwÀN>) ‘ZmoH$m‘ZmMo A§YmZwH$aU H$arV AgVmo. gÝ‘mJ© ˶mJʶmÀ¶m ~m~VrV
˶mZo gd© ‘¶m©Xm Amocm§S>coë¶m AmhoV.
29
Am{U (˶m§Zm) gm§Jm, "ho "g˶' (åhUOo ho Hw$amU) Vw‘À¶m
nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoco Amho, ‘J Á¶mcm dmQ>oc ˶mZo ˶mda
{dídmg R>odmdm Am{U Á¶mcm dmQ>oc ˶mZo ‘mZʶmg ZH$ma Úmdm.
(åhUOo à˶oH$mcm ¶m Jmoï>rMo nyU© ñdmV§Í¶ Amho).'
(Q>rn: nU ho ñdmV§Í¶ ‘mZdmMo h¸$ ZgyZ ˶mMr narjm nmhʶmgmR>r ˶mcm XoʶmV Amcoco Amho.)
A˶mMmar cmoH$m§gmR>r Amåhr Aer AmJ V¶ma H$ê$Z R>odcocr Amho, {OÀ¶m Ádmcm
˶m§Zm gd© ~mOy§Zr (ñdV:‘ܶo) gm‘mdyZ KoVrc. Am{U Oa ˶m§Zr (VhmZ
^mJdʶmgmR>r) nmʶmMr ¶mMZm Ho$cr Va ˶m§Zm Ago Ja‘ nmUr {Xco OmB©c, Oo
{dVicoë¶m {eemgmaIo Agoc, Oo ˶m§Mo Mohao ^mOyZ H$mT>rc. (IamoIa!) {H$Vr
^¶§H$a no¶ Agoc Vo! Am{U {H$Vr dmB©Q> amhʶmMo {R>H$mU!
30
(nU) Oo cmoH$ lÕm YmaU H$aVrc, Am{U gËH$‘} H$aVrc (‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m
OrdZmV ˶m§Mo H$ë¶mU Am{U H$ë¶mUM Amho) H$maU Omo H$moUr gËH$‘} H$aVmo, ˶mMm
‘mo~Xcm Amåhr {ZpíMVM dm¶m OmD$ XoV Zmhr. 31 ˶m§À¶mgmR>r {MañWm¶r AmZ§X
àXmZ H$aUmè¶m ~mJm AmhoV, Á¶mVyZ nmʶmMo (‘Z àgÞ H$aUmao) àdmh dmhV
AgVrc. {VWo ˶m§Zm gmoݶmÀ¶m ~m§JS>çm (qH$dm H$S>o) KmcyZ gO{dco OmB©c. Vo
Vc‘ aoe‘mMo {hado H$nS>o n[aYmZ H$aVrc, (C§M) AmgZmda Q>oH$ cmdyZ (’$ma
Amam‘Xm¶r) AdñWoV ~gcoco AgVrc, {H$Vr CËH¥$ï> ‘mo~Xcm Amho hm! {H$Vr CÎm‘
{dlm§{VñWmZ!
292 Hw$amU
32
¶m cmoH$m§Zm ˶m XmoZ ‘mUgm§Mr ~moYH$Wm EoH$dm! ˶m§À¶mn¡H$s EH$mcm Amåhr
XmoZ Ðmjm§À¶m ~mJm {Xcoë¶m hmo˶m. Am{U ˶m§À¶m g^modVmcr IOwamMr PmS>o Hw$§ nUmà‘mUo
hmoVr Am{U XmoZ (~mJm§À¶m) ‘ܶ^mJmV YmݶmMo eoV hmoVo. 33 XmoÝhr ~mJm§V Mm§Jco
nrH$ Amcoco hmoVo. (gwnrH$VoÀ¶m ~m~VrV) H$moUVrhr CUrd am{hcocr ZìhVr. H$maU
XmoÝhr ~mJm§À¶m (AJXr) ‘YyZ Amåhr EH$m ZXrcm àdm{hV Ho$coco hmoVo. 34 AemàH$mao
(eoVrnmgyZ) ˶mcm ^anya CËnmXZ àmá hmoV hmoV.o (EHo$ {Xder) Vmo Amnë¶m gmo~˶mer
dm½¶wÕ H$arV AgVmZm åhUmcm, "g§nÎmrÀ¶m ~m~VrV ‘r Vw¶mnojm lr‘§V Amho
Am{U g§»¶oÀ¶m ~m~VrVhr ‘rM daMT> Amho. (åhUOo ‘m¶mM AZw¶m¶m§Mr g§»¶m
A{YH$ Amho). 35 (Ago ~mocV-~mocV åhUOoM A„mhà{V H¥$V¿ZVoMr ^mdZm
~miJyZ) ñdV:daM A˶mMma H$arV ˶mZo Amnë¶m ~mJoV àdoe Ho$cm. Voìhm Vmo
åhUmcm, "‘cm Zmhr dmQ>V H$s, ho H$Yr Zme nmdoc.' 36 Am{U ¶m OJmMm H$Yr eodQ>
hmoB©c, Agohr ‘cm Zmhr dmQ>V. nU (g‘Om) Vgo PmcoM Am{U ‘cm Amnë¶m
nmcZH$˶m©H$S>o naV OmdoM cmJco Va ‘cm ¶mhrnojm A{YH$ Mm§Jco ñWmZ Adí¶
{‘ioc.
37
˶m§Mo g§^mfU gwê$ AgVmZm, ˶mMm {‘Ì Ë¶mcm åhUmcm, "Vy ˶mcmM
‘mZʶmg ZH$ma XoV Amhog H$m, Á¶mZo Vwcm ‘mVrnmgyZ d Z§Va dr`m©À`m EH$m
W|~mnmgyZ {Z‘m©U Ho$coco Amho? Am{U AemàH$mao Vwcm nyU© ‘Zwî¶ ~Z{dco. 38 nU
{OWn¶ªV ‘m¶m ‘mZʶmMm àíZ Amho, VmoM A„mh Amho, ‘mPm nmcZH$Vm©! Am{U ‘r
H$moUmcmhr ˶mÀ¶m ~amo~arMm R>ady eH$V Zmhr. 39 Am{U (Vmo nwT>o åhUmcm) Ooìhm Vy
~mJoV àdoe Ho$cmg, Voìhm Vy Ago H$m åhUmcm Zmhrg, "A„mh BpÀN>Vmo VoM KS>Vo'
A„mhH$S>o Agcoë¶m gm‘϶m©ì¶{V[aº$ Aݶ H$moUVohr gm‘϶© ZmhrM! Oa Vy ‘cm
g§nÎmr d g§VVrÀ¶m ~m~VrV Vw¶mnojm H$‘r g‘OVmog__ 40 Va Zdc Zìho H$s, ‘mPm
nmcZH$Vm© ‘cm Vw¶m ~mJonojmhr A{YH$ Mm§Jco H$mhr àXmZ H$aoc. (Am{U Agohr
hmoD$ eH$Vo H$s), Vw¶m ~mJoda AmH$memVyZ EImXr Am’$V nmR>dy eH$Vmo, Á¶mÛmao Vmo
~mJ nS>rV O{‘ZrMo ê$n YmaU H$ê$ eH$Vmo. 41 qH$dm (Agohr hmoD$ eH$Vo H$s), ˶mMo
nmUr AmQy>Z OmD$ eH$Vo, (‘J A„mhH$Sy>ZM Ago H$aʶmV Amë¶mZ§Va) Vo H$moU˶mhr
àH$mao nwÝhm àmá hmoUma Zmhr.'
42
‘J (Ago KS>co H$s), ’$im§Zr ^acoë¶m Aem ~mJm Zï> H$ê$Z Q>mH$ʶmV
Amë¶m. Am{U (Ðmjm§À¶m) ~mJm Amnë¶m ‘m§S>dmda Imcr H$mogië¶m. Am{U ˶m§Mm
‘mcH$ (ho {dZmemMo Ñí¶ nmhÿZ), ˶mZo ˶mda Omo IM© Ho$cocm hmoVm, ˶m~Ôc emoH$
gyah-18. Ac-H$hµ’$ 293
H$aV hmV Mmoiy cmJcm. Am{U Vmo åhUy cmJcm, "Aaoao! {H$Vr Mm§Jco Pmco AgVo,
Oa ‘r BVam§Zm ‘m¶m nmcZH$˶m©Mo gh^mJr R>a{dco ZgVo Va!' 43 A„mhÀ¶m {déÕ
(OmD$Z) H$moUVmhr OWm, ˶mMr ‘XV H$ê$ eH$cm Zmhr, VgoM Vmo ñdV:hr ñdV:À¶m
~MmdmgmR>r H$mhrhr H$ê$ eH$cm Zmhr. 44 Aem n[apñWVrV g§ajU (qH$dm gmhmæ¶)
àXmZ H$aʶmMm A{YH$ma Ho$di Am{U Ho$di A„mhgmR>rM Amho. VmoM IamIwam
B©ída! VmoM gd©loð> ‘mo~Xcm XoUma, Am{U VmoM gd©loð> n[aUm‘ R>a{dUma.
45
Am{U ¶m OJmÀ¶m OrdZmMo CXmhaU {dMmamW© ˶m§À¶mg‘moa R>odm. (Vo Ago
Amho H$s), Amåhr AmH$memVyZ (T>Jm§Ûmao) nmʶmMm dfm©d H$aVmo Am{U ˶m (nmʶm)
Ûmao n¥Ïdrdarc dZñnVtMr ’$ma Omo‘mZo dmT> hmoVo. Am{U ‘J (H$mhr H$mcmdYrZ§Va)
˶m§À¶m dmicoë¶m JdVmÀ¶m H$mS>çm hmoVmV, Á¶m§Zm dmam CS>dyZ ZoV AgVmo. Am{U
Vmo Ho$di A„mh Amho Á¶mcm à˶oH$ Jmoï>rda nyU© {Z¶§ÌU àmá Amho. 46 YZg§nÎmr
Am{U g§VVr ¶m Jmoï>r ¶m OJmVrc OrdZmMo Ac§H$ma AmhoV, nU Vw¶m nmcZH$˶m©À¶m
ZOaoV Vr gËH$‘} A{YH$ CÎm‘ AmhoV, Á¶m§Mm ‘mo~Xcm {MaH$mc {Q>H$Umam Amho.
Am{U (Vr gËH$‘}) AmeoMrhr CÎm‘ ‘mܶ‘ AmhoV.
47
Am{U Á¶m {Xder Amåhr nd©Vm§Zm Mmcm¶cm cmdy (˶m {XdgmÀ¶m qMVZmnmgyZ
Jm’$sc amhÿ ZH$m) Am{U Vwåhr nmhmc H$s, n¥Ïdr AJXr [aH$m‘r Pmcocr Amho. (åhUOo
{VZo Amnë¶mV Oo Oo Amho, A„mhÀ¶m AmkoZo ~mhoa H$mTy>Z Q>mH$coco Agoc) Am{U
Amåhr (˶m {Xder gd© ‘ocoë¶m§Zm {Od§V H$ê$Z) EH$Ì Jmoim H$ê$. Voìhm Amåhr
˶m§À¶mn¡H$s EH$mcmhr ‘mJo gmoS>Uma Zmhr. 48 Am{U gdmªZm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©g‘j
am§JoZo gmXa H$aʶmV ¶oB©c, (åhUOo AJXr {eñVrV).
(Q>rn: BWo ¶m OJmVrc am§Jm§er VwcZm H$aUo e³¶ Zmhr.)
Am{U Vmo ˶m§Zm åhUoc, "Vwåhr AmVm ˶mMà‘mUo Am‘À¶mg‘moa Amcoco AmhmV,
Á¶mà‘mUo Amåhr Vwåhmcm àW‘ {Z‘m©U Ho$co hmoVo. nU Vwåhr Ago g‘OyZ ~gcm
hmoVmV H$s, Amåhr Vw‘Mr (Am‘À¶mg‘moa hOoarMr) doi {ZpíMV H$aUma Zmhr.
49
Am{U (˶m§À¶mg‘j) ˶m§Mr H$‘©dhr gmXa H$aʶmV `oB©c, Voìhm Vwåhr
Anamܶm§Zm nmhmc H$s, Oo H$mhr ˶mV Zm|Xcoco Amho, ˶m‘wio Vo ^¶^rV AdñWoV
AgVrc Am{U åhUVrc, "Am‘Mo XþX£d! hr H$er (AO~) H$‘©dhr Amho! H$s, ˶mV
Aer H$moUVrhr chmZ AWdm ‘moR>r Jmoï Zmhr, {OMr ˶mV Zm|X Ho$cocr Zmhr.' Am{U
Oo Oo H$‘© Ë`m§Zr Ho$coco AgVrc, Vo gd© ˶m§À¶mg‘moa Vo nmhVrc. Am{U (à˶oH$mcm
H$ioc) H$s, Vw‘Mm nmcZH$Vm© H$moUmdahr Aݶm¶ H$arV Zmhr.
294 Hw$amU
50
Am{U (Vr doi AmR>dm), Ooìhm Amåhr ñdJ©XÿVm§Zm åhQ>co hmoVo H$s, AmX‘
g‘moa ZV‘ñVH$ ìhm, Voìhm Vo (cJoM) ZV‘ñVH$ Pmco, nU BãcrgZo Vgo Ho$co Zmhr.
Vmo {OÞm§n¡H$s hmoVm, AemàH$mao ˶mZo Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr Adkm Ho$cr. AmVm Vwåhr
˶mg Am{U ˶mÀ¶m g§VVrg, ‘cm gmoSy>Z Amncm gmhmæ¶H$Vm© ~Z{dUma H$m? Ooìhm
Vw‘À¶mg‘moa ho CKS> Amho H$s, Vo Vw‘Mo eÌy AmhoV. (Vgo Ho$ë¶mg) XþamMmar cmoH$m§Zr
{ZdS>cocm Vmo ’$ma dmB©Q> n¶m©¶ R>aoc.
51
‘r Zm ˶m§Zm AmH$me d n¥Ïdr {Z‘m©U H$aVo doiog gmjr amhʶmgmR>r ~mocm{dco
hmoVo, Zm ñdV: ˶m§À¶m {Z{‘©VrÀ¶m doir. Am{U ‘r H$mhr (Agm Xþ~©c ZìhVmo) H$s,
(cmoH$m§Zm) ~hH$m{dUmè¶m§Zm, Amncm gmhmæ¶H$Vm© ~Z{dʶmMr ‘cm JaO hmoVr.
52
Am{U Á¶m {Xder A„mh ˶m§Zm åhUoc, "Á¶m§Zm Vwåhr ‘mPo gh^mJr g‘OV
hmoVm, ˶m§Zm (AmVm) ~mocdm.' Voìhm Vo ˶m§Zm nwH$maVrc, nU Vo ˶m§Zm H$moUVmhr
à{VgmX XoUma ZmhrV. Am{U Amåhr ˶m§À¶m Xaå¶mZ eÌwËdmMr Xar {Z‘m©U H$ê$Z
Q>mHy$. 53 Am{U AnamYr cmoH$, ZaH$mMr AmJ (Amnë¶m S>moù¶m§Zr) nmhVrc Am{U
Voìhm ˶m§Zm ho g‘Ococo Agoc H$s, AmVm AmnU ¶mV nS>Uma AmhmoV. Am{U ˶m§Zm
˶mnmgyZ H$moU˶mhr àH$mao gwQ>Ho$Mm ‘mJ© gmnS>Uma Zmhr.
54
AemàH$mao Amåhr ¶m Hw$amUmV cmoH$m§À¶m ^ë¶mgmR>r AZoH$ àH$maMr CXmhaUo,
{d{dY àH$mao ñnï> H$ê$Z gm§{JVcr AmhoV. nU ‘Zwî¶ Zoh‘rM ^m§S>Imoa R>acm Amho.
55
Am{U cmoH$m§Zm ˶m§À¶mH$S>o ‘mJ©Xe©ZmMo (gmYZ) ¶oD$Z nmohmoMë¶mZ§Vahr, lÕm
YmaU H$aʶmg Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o (^yVH$mimVrc MwH$m§{df¶r) j‘m¶mMZm
H$aʶmg (¶m{edm¶) H$moUVrhr Jmoï> ~mYH$ R>acr Zmhr H$s, nyduÀ¶m cmoH$m§À¶m
~m~VrV Oo KS>c,o Vo ¶m§À¶m~m~VrVhr KS>mdo. qH$dm {ejoMr {dnÎmr à˶j ˶m§À¶mg‘moa
¶mdr, (åhUOo g˶mMo à‘mU ñnï> Pmë¶mZ§Vahr, Vo ‘mZʶmg V¶ma Pmco ZmhrV).
56
Amåhr n¡J§~am§Zm ’$º$ ew^dmVm© XoʶmgmR>r Am{U gmdYmZVoMm Bemam XoʶmgmR>r
nmR>drV AgVmo. (nU) g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoco cmoH$ ImoQ>çm Jmoï>tÀ¶m
AmYmao (n¡J§~am§À¶m {déÕ) dmX KmcrV AgVmV, ¶m hoVyZo H$s, g˶mcm n[aUm‘eyݶ
H$ê$Z Q>mH$mdo. Am{U ˶m§Zr ‘m¶m g§Xoem§Zm Am{U MoVmdUrcm Amnë¶m WÅ>oMm {df¶
~Z{dcm. 57 ˶mnojm A{YH$ Xþï> Xþgam H$moU Agy eH$Vmo, Á¶mcm ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©À¶m
g§XoemÛmao CnXoe Ho$cm OmVmo, ‘J Vmo ˶mH$S>o nmR> {’$a{dVmo Am{U ˶mcm ˶mÀ¶m
hmVm§Zr Ho$coë¶m (Xþî)H¥$˶m§Mm {dga nS>Vmo. Aem cmoH$m§À¶m öX¶m§da Amåhr {ZpíMVnUo
nS>Xo Q>mHy$Z {Xcoco AmhoV. ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zm g˶mMo AmH$cZ hmoD$M Z¶o. VgoM
gyah-18. Ac-H$hµ’$ 295
˶m§À¶m H$mZmV EH$m àH$maMo OS>Ëd {Z‘m©U H$ê$Z R>odcoco Amho. Am{U Aem§Zm Oar
Vwåhr gÝ‘mJm©H$S>o ~mocdmc, Var Vo H$Yrhr gÝ‘mJm©Mm A§JrH$ma H$aUma ZmhrV.
58
Am{U Vw‘Mm nmcZH$Vm© IamoIa j‘merc d Agr‘ X¶mdmZ Amho. Oa ˶mcm
˶m§À¶m dmB©Q> H¥$˶m§‘wio, ˶m§Zm (cJoM) ’¡$cmda ¿¶m¶Mo AgVo Va ˶mZo ˶m§À¶mda
erK« {ejoMr AmnÎmr (˶mM doir, ˶mM OmJr) nmR>dyZ {Xcr AgVr. nU Zmhr,
˶m§À¶mgmR>r EH$ doi {ZYm©[aV Amho, Á¶mZ§Va ‘mÌ (ñdV:À¶m ~MmdmgmR>r) ˶m§Zm
H$moUVmhr gwQ>Ho$Mm ‘mJ© gmnS>Uma Zmhr. 59 Am{U ˶m gd© dñ˶m§Mr h{H$JV AerM
hmoVr H$s, Amåhr ˶m§Zm VoìhmM Zï> Ho$co, Ooìhm ˶m§Zr nmnH¥$˶ H$arV-H$arV ‘¶m©Xm
JmR>cr. H$maU ˶m§À¶m {dZmemMr Amåhr doi {ZpíMV Ho$cocr hmoVr.
60
Am{U (Vr doi AmR>dm) Ooìhm ‘ygm Amnë¶m godH$mg åhUmcm, (Ooìhm Vo
XmoKo ^Q>H$˶m AdñWoV hmoVo) "‘r Vmon¶ªV MmcV amhrZ, Omon¶ªV XmoZ g‘wÐm§À¶m
g§J‘ñWmZr nmohmoMV Zmhr, ‘J ‘cm ˶mgmR>r {H$˶oH$ df} H$m cmJV ZmhrV?' 61 nU
eodQ>r Ooìhm Vo ˶m {R>H$mUr nmohmoMco, {OWo XmoZ g‘wÐ ¶oD$Z AmngmV {‘iVmV. Voìhm
˶m§Zm Amnë¶m ‘memMm {dga nS>cm Am{U Vmo ‘mgm doJmZo g‘wÐmV Amnë¶m ‘mJm©da
‘mJ©ñW hmoD$Z ˶m§À¶m ZOaonmgyZ Zmhrgm Pmcm. 62 Am{U Ooìhm Vo {VWyZ H$mhr A§Va
nwT>o Joco, Voìhm ‘ygm Amnë¶m godH$mcm åhUmcm, "Am‘Mr Ý`mhmar Amåhmcm Xo, ¶m
àdmgmZo Amåhmcm ’$ma WH${dco Amho.'
63
(˶mda Vmo godH$) CÎmacm, "Vwåhr nm{hcm ZmhrV H$m, AmnU Ooìhm IS>H$mOdi
Amam‘ H$arV hmoVmo, Voìhm ‘cm ‘mem{df¶r {dga nS>cm, g¡VmZmZoM Vwåhmcm ˶m{df¶r
AmR>dU H$ê$Z XoʶmMm {dga nmS>cm. Am{U Vmo ‘mgm AO~ àH$mao {ZKyZ g‘wÐmV
XmIc Pmcm.' 64 (˶mda) ‘ygmZo åhQ>co, "hoM Vo ({R>H$mU) Amho, Á¶mMm AmnU
emoY KoV hmoVmo. ‘J Vo XmoKo Amnë¶m nmD$cIwUm§Mm ‘mJmodm KoV, Á¶m ‘mJm©Zo Amco
hmoVo, ˶mM ‘mJm©Zo naV {’$aco. 65 Voìhm ˶m§Zm Am‘À¶m ^º$m§n¡H$s EH$ ^º$ ^oQ>cm.
Á¶mda Amåhr Am‘À¶mH$Sy>Z H¥$nm àXmZ Ho$cocr hmoVr. Am{U Á¶mcm Amåhr Am‘À¶mH$Sy>Z
(Img) kmZ {Xcoco hmoVo.
66
‘ygmZo ˶mcm åhQ>co, "‘r Vw‘À¶m~amo~a ¶oD$ eH$Vmo H$m, ¶m CÔoemgmR>r H$s, Oo
Vwåhmcm {eH$dʶmV Amcoco Amho, ˶mVyZ Vwåhr ‘cm {eH$dmdo? 67 (˶mda) ˶mZo
CÎma {Xco, "Vwåhr ‘m¶m~amo~a AgVmZm Yra Yê$Z amhÿ eH$Uma Zmhr. 68 Am{U ˶m
Jmoï>r~Ôc Vwåhr Yra H$m ~ao Yê$ eH$mc, Or Vw‘À¶m AmH$cZmncrH$S>Mr Jmoï> Amho.
69
‘ygmZo åhQ>co, "A„mhZo BpÀN>ë¶mg, ‘r Yra R>odUmam Agë¶mMo Vwåhmcm AmT>iyZ
296 Hw$amU
¶oB©c. Am{U ‘r H$moU˶mhr ~m~VrV Vw‘Mr Adkm H$aUma Zmhr.' 70 (˶m gwk
‘mUgmZo) åhQ>co, "R>rH$ Amho, Oa Vwåhmcm ‘m¶m~amo~a ¶m¶Mo Agoc Va (EH$ Jmoï>
ZrQ> cjmV ¿¶m H$s), ‘cm H$moU˶mhr Jmoï>r{df¶r àíZ H$ê$ ZH$m, Omon¶ªV ‘rM ñdV:
˶m{df¶r Vwåhmcm gm§JV Zmhr.
71
Am{U AemàH$mao Vo XmoKo {ZKmco, nU Ooìhm Vo (dmQ>oV) EH$m Zm¡Ho$V ~gco
(Am{U g‘wÐ {H$Zmè`mda nmohmoMco d Zm¡Ho$VyZ Vo CVaVmZm) ˶m ‘mUgmZo ˶m Zm¡Ho$V
^moH$ nmS>co. (˶mda) ‘ygmZo åhQ>co, "Vwåhr ¶m Zm¡Ho$V, ¶m hoVyZo ^moH$ nmS>cm AmhmV
H$m H$s, {VÀ`mV àdmg H$aUmao ~wSy>Z OmdoV?' hr Va ’$ma ^¶§H$a Jmoï> Vwåhr Ho$cm
AmhmV. (H$maU Vr Zm¡H$m {Z¶{‘VnUo cmoH$m§Zm Zo-AmU H$arV Ago). 72 Vmo åhUmcm,
"‘r Vwåhmcm AmYrM gm§{JVco ZìhVo H$m H$s, Vwåhr ‘m¶mgmo~V Yra Yê$Z amhÿ
eH$Uma Zmhr.' 73 ‘ygmZo åhQ>co, "‘r (MwH$cmo, H$maU) ‘cm {dga nS>cm, åhUyZ
Vwåhr ˶m{df¶r ‘cm AmVm ’¡$cmda KoD$ ZH$m, Am{U ‘m¶m H$Sy>Z Or MyH$ KS>cr
˶m{df¶r H$R>moa ^y{‘H$m KoD$ ZH$m.' 74 ‘J Vo nwT>o {ZKmco, ˶m§Mr (dmQ>oV) EH$m
‘wcmer JmR> nS>cr, Voìhm ˶m ‘mUgmZo ˶m ‘wcmcm R>ma H$ê$Z Q>mH$co, (˶mda) ‘ygmZo
åhQ>co, "Vwåhr EH$m {Zînmn {Odmcm R>ma H$ê$Z Q>mH$co, ˶mZo Va H$moUmMrhr h˶m
Ho$cocr ZìhVr, (‘J Vwåhr Ago H$m ~ao Ho$cmV?) Vwåhr ho ’$maM ^¶§H$a H¥$˶ Ho$co
AmhmV!
75
(˶mda) Vmo ‘mUyg åhUmcm, "‘r Vwåhmcm AmYrM gm§JyZ Q>mH$co ZìhVo H$m
H$s, Vwåhr ‘m¶m~amo~a Yra Yê$Z H$Xm{n amhÿ eH$Uma Zmhr? 76 ‘ygmZo CÎma {Xco,
"Oa ¶mnwT>o ‘r Vwåhmcm H$em~Ôchr àíZ Ho$cm Va Vwåhr ‘cm Amnë¶m~amo~a R>ody ZH$m.
H$maU (Voìhm) g~~r gm§JʶmMr ‘mPr hÔ Amcocr Agoc. 77 ˶mZ§Va Vo AmUIr
nwT>o Joco, ¶oWn¶ªV H$s, Vo EH$m JmdmV OmD$Z nmohmoMco. ˶m§Zr VoWrc cmoH$m§H$S>o H$mhr
AÞnmUr ‘m{JVco, nU ˶m§Zr H$moU˶mhr àH$mao ˶m§Mm nmhþUMma H$aʶmg ZH$ma {Xcm.
(˶m JmdmV) ˶m§Zr EH$ q^V nm{hcr, Or H$mogiʶmÀ¶m ‘mJm©da hmoVr. (‘ygmÀ¶m)
gmo~VrZo Vr (q^V nwZ~mªYUr H$ê$Z) gai H$ê$Z Q>mH$cr. (˶mda) ‘ygmZo åhQ>co,
"Vwåhr BpÀN>co AgVo, Va ¶m (H$m‘mnmoQ>r) H$mhr ‘ohZVmZm KoD$ eH$co AgVo.' 78
(˶mda) Vmo åhUmcm, "AmVm ‘r Am{U Vwåhr EH$‘oH$m§nmgyZ Xÿa hmoʶmMr hr doi
Amho, ‘r Vwåhmcm ˶m Jmoï>tMr h{H$JV gm§JyZ Q>mH$Vmo Á¶m{df¶r Vwåhr Yra Yê$
eH$cm ZmhrV.'
79
˶m Zm¡Ho$Mo Ago hmoVo H$s, Vr H$mhr Jar~ cmoH$m§Mr Zm¡H$m hmoVr, Oo g‘wÐmV
gyah-18. Ac-H$hµ’$ 297
(˶mÛmao) amoO§XmarMo H$m‘ H$arV AgV. ‘cm ˶m Zm¡Ho$V ¶mgmR>r {~KmS> H$ê$Z
Q>mH$mdogo dmQ>co, H$maU (‘cm ‘mhrV hmoVo H$s), ˶m§À¶m ‘mJyZ EH$ amOm ¶oV hmoVm, Omo
à˶oH$ (Mm§Jcr) Zm¡H$m ~iO~arZo {hamdyZ KoV hmoVm.
80
Am{U {OWn¶ªV ˶m ‘wcmMm g§~§Y Amho, ˶mMr h{H$JV Aer Amho H$s,
˶mMo AmB©dS>rc (gƒo) lÕmd§V hmoVo. Am{U Amåhmcm ¶m Jmoï>rMr XmQ> e³¶Vm
dmQ>V hmoVr H$s, Vmo ‘moR>m hmoD$Z ˶m§À¶mer CÔm‘nUmMo Am{U H¥$V¿ZVmnyd©H$ dV©Z
H$ê$Z, ˶m§Zm ÌñV H$arc. 81 åhUyZ Amåhmcm dmQ>co H$s, ˶m§À¶m nmcZH$˶m©Zo
˶mÀ¶m EodOr ˶m§Zm Ago ‘yc àXmZ H$amdo, Oo ewÕ Mm[aͶmÀ¶m ~m~VrV ˶mÀ¶mnojm
A{YH$ Mm§Jco Agmdo. Am{U (AmB©dS>cm§à{V) H$éUm^md R>odUmao Agmdo.
82
Am{U ˶m q^VrMr h{H$JV Aer Amho H$s, Vr JmdmVrc XmoZ AZmW ‘wcm§À`m
(KamMr) q^V hmoVr. Am{U ˶m q^VrImcr ˶m§Mm EH$ I{OZm nwê$Z R>odcocm hmoVm.
Am{U ˶m§Mm ~mn EH$ gXmMmar ‘mUyg hmoVm. Am{U åhUyZ Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mr
Aer BÀN>m hmoVr H$s, XmoKo n[an¹$VoÀ¶m d¶mV nmohmoMë¶mZ§VaM ˶m§Mm I{OZm
˶m§À¶m hmVr cmJmdm. Am{U (˶m§À¶mda) Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mr H¥$nm hmoVr, Am{U
‘r (Oo H$mhr Ho$co Vo) ‘m¶mdVrZo Ho$co Zmhr (Va A„mhÀ¶m AmkoZwgma Ho$co). hr
Amho h{H$JV ˶m Jmoï>tMr, Á¶m§À¶m{df¶r Vwåhr Yra Yê$ eH$co Zmhr.
83
(n¡J§~a!) Vo Vwåhmcm µOwcµH$aZ¡Z{df¶r {dMmaVmV, (˶m§Zm) gm§Jm, "‘r Vwåhmcm
˶mMm H$mhr d¥Îmm§V EoH$drZ.' 84 ˶mcm Amåhr n¥Ïdrda (àM§S>) gm‘϶© àXmZ Ho$co
hmoVo. Am{U ˶mcm gd© H$mhr àmá H$aʶmgmR>r cmJUmar gmYZo {Xcr hmoVr.
85
Am{U (˶mZo Oo H$mhr Ho$co), ˶mgmR>r ¶mo½¶ gmYZm§Mr {ZdS> Ho$cr. 86 (˶mZo
npíM‘oH$S>rc ‘mo{h‘oH$So> Amncm ‘moMm© di{dcm) d Vmo gy`m©ñVmÀ`m {R>H$mUmn¶ªV
¶oD$Z nmohmoMcm (åhUOo ^y^mJmÀ¶m eodQ>À¶m Q>moH$mda), Voìhm gy¶© JTy>i nmʶmÀ¶m
Hw§$S>mV ~wS>V Agë¶mgmaIo ˶mcm {Xgco. Am{U {VWo OdiM EH$ OZg‘yh ˶mcm
AmT>icm. Amåhr (˶mcm) åhUmcmo, "ho µOwcµH$aZ¡Z! Vwcm hdo Agoc Va ˶m§Zm {ejm
H$a qH$dm ˶m§À¶mer Mm§Jco dV©Z H$a.' 87 Vmo åhUmcm, "Amåhr ˶mcm {ZpíMVnUo
{ejm H$ê$, Omo (BVam§er) Aݶm¶mZo dmJVmo, ‘J ˶mcm ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©H$S>o
naV{dco OmB©c Am{U Voìhm Vmo (åhUOo ˶mMm nmcZH$Vm©) ˶mcm ’$ma H$R>moa {ejm
H$aoc. 88 Am{U Omo H$moUr lÕmd§V ~Zoc Am{U gËH$‘} H$arc Va (‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m
OrdZmV) ˶mÀ¶mgmR>r CÎm‘ ‘mo~Xcm {ZpíMV Amho. Am{U Amåhr Ë`mÀ`mà{V
(AJXr) ‘dmi ^y{‘H$m KoD$.'
298 Hw$amU
89
‘J ˶mZo nwÝhm EH$Xm (Amncm ‘moMm© Xþgè¶m EH$m) ‘mo{h‘oH$S>o di{dcm. 90
¶oWn¶ªV H$s, Vmo gy¶© {ZKʶmÀ¶m {R>H$mUmn¶ªV ¶oD$Z nmohmoMcm, (åhUOo nyd}H$S>rc
^y^mJmÀ¶m Q>moH$mda), Voìhm ˶mZo gy¶m©cm Aem EH$m OZg‘yhmda CX¶ nmdV Agë¶mMo
nm{hco, Á¶m§À¶mgmR>r Amåhr CÝhmnmgyZ ~MmdmMr H$moUVrhr ì¶dñWm Ho$cocr ZìhVr.
91
AemàH$mao (Amåhr ˶mcm ¶m OZg‘yhmdahr dM©ñd àXmZ Ho$co) Am{U ˶mÀ¶m
à˶oH$ Jmoï>rMr Amåhmcm nyU© OmUrd hmoVr.
92
‘J ˶mZo (AmUIr EH$m ‘mo{h‘oMo) Am¶moOZ Ho$co. 93 ¶oWn¶ªV H$s, Vmo XmoZ
nd©Vm§À¶m Xaå¶mZ ¶oD$Z nmohmoMcm, {VWo EH$ OZg‘yh (amhV) Agë¶mMo ˶mcm
AmT>ico. Vo cmoH$ (¶mÀ¶m ^mfoMm) EImXm eãX ‘moR>çm H$ï>mZoM g‘Oy eH$V hmoVo.
94
Vo åhUmco, "ho µOwcµH$aZ¡Z! ¶mOyO Am{U ‘mOyO Am‘À¶m ^yàXoemV ’$ma CËnmV
‘mO{dVmV. Va Amåhr Vwcm ¶mgmR>r H$mhr ‘hgyc (Jmoim H$ê$Z) Úmdo H$m H$s, Vy
¶m§À¶m Am{U Am‘À¶m Xaå¶mZ (Amåhmcm) EImXm VQ> C^mê$Z Úmdog?'
95
µOwcµH$aZ¡Z Zo CÎma {Xco, "Oo H$mhr ‘cm ‘m¶m nmcZH$˶m©Zo àXmZ Ho$coco Amho
(H$moU˶mhr ‘mZYZmnojm) loð> Amho. Vwåhr ‘mPr ’$º$ emar[aH$ l‘mÛmao ‘XV H$am. ‘r
Vw‘À¶m Am{U ˶m§À¶m Xaå¶mZ EH$ VQ> C^mê$Z XoB©Z. 96 Vwåhr cmoI§S>r R>moH$io AmUyZ
(‘cm) Úm.' ‘J Ooìhm ˶mZo nd©Vm§À¶m XmoÝhr Q>moH$m§‘Yrc nmoH$ir ^ê$Z H$mT>cr,
Voìhm Vmo åhUmcm, "AmVm AmJ noQ>{dʶmgmR>r Vwåhr Amnco ^mVo ’w§$H$m,' Ooìhm
cmoIS§ >r R>mHo $io AmJrgmaIo cmc Pmco, Vmo åhUmcm, "AmUm, AmVm ‘r ¶mda {dVicoco
Vm§~o AmoVrZ.' 97 Am{U AemàH$mao (Aer C§M d ‘O~yV) VQ>~§Xr V¶ma Pmcr H$s,
¶mOyO d ‘mOyO ˶mda Zm MTy> eH$V hmoVo, Zm ^JXmS> nmSy> eH$V hmoVo. 98 Vmo (amOm)
åhUmcm, "hr ‘m¶m nmcZH$˶m©Mr H¥$nm hmo¶. nU Ooìhm ‘m¶m nmcZH$˶m©À¶m
dMZmÀ¶m nyV©VoMr doi (Odi) ¶oD$Z R>onoc, Voìhm Vmo (‘r Or VQ>~§Xr {Z‘m©U Ho$cocr
Amho) CX²ÜdñV H$ê$Z gnmQ> ‘¡XmZ H$ê$Z Q>mHo$c. Am{U ‘m¶m nmcZH$˶m©Mo dMZ
AJXr g˶ Amho.'
99
Am{U ˶m {Xder Amåhr (Ooìhm g‘ñV ‘mZdOmVrcm ~mocmdy) ˶m§Zm EH$‘oH$m§da
cmQ>m§à‘mUo AmXiʶmgmR>r gmoSy>Z XoD$. Am{U qeJ ’w§$H$co OmB©c. Am{U Amåhr
gdmªZm EH$Ì Jmoim H$ê$.
(Q>rn: g‘ñV ‘mZdOmV Ooìhm A„mhg‘moa EH$Ì ¶oBc
© , Voìhm {H$Vr ‘hm^¶mZH$ OZg‘wXm¶ Agoc Vmo!)
100
˶m {Xder Amåhr g˶ ZmH$maV am{hcoë¶m cmoH$m§g‘moa à˶j ZaH$mg gmXa
H$ê$. 101 ‘m¶m ñ‘a{UHo$À¶m ~m~VrV, Á¶m§À¶m S>mù
o ¶m§da (J’$cVrMm) nS>Xm nS>cc
o m
gyah-18. Ac-H$hµ’$ 299
hmoVm, VgoM ‘mPm gmdYmZVoMm Bemam EoH$ʶmÀ¶m ~m~VrV, Vo ~{hao ~Zcoco hmoV.o
102
g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoco cmoH$ Ago g‘OyZ ~gcoV H$m H$s, Vo
‘cm gmoS>y Z ‘m¶m godH$m§Zm Amnco ajUH$V} ~Zdy eH$VmV? Amåhr Aem lÕmhrZm§À¶m
ñdmJVmgmR>r ZaH$ V¶ma R>odcm Amho.
103
(n¡J§~a!) ˶m§Zm åhUm, "‘r Vwåhmcm ˶m cmoH$m§{df¶r gm§Jy H$m, Oo Amnë¶m
H¥$Ë`m§‘wio gdm©V OmñV VmoQ>çmV amhUmao AmhoV?' 104 Vo cmoH$, Á¶m§Mr ‘ohZV ¶m
OJmVrc OrdZmVM dm¶m Jocr, nU ˶m§Zm Va dmQ>V am{hco H$s, Vo Mm§Jcr H$m¶} H$arV
AmhoV. 105 hoM Vo cmoH$ AmhoV, Á¶m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m g§Xoe Agcoë¶m
IwUm§H$S>o nyU©nUo Xþc©j Ho$co. Am{U ˶mÀ¶mer hmoUmè¶m AQ>i ^oQ>rcm ‘mZʶmg ZH$ma
{Xcm. åhUyZ ˶m§Zr Ho$co gdacoco gd© dm¶m Joco. Am{U nwZéËWmZmÀ¶m {Xder Amåhr
˶m§Zm H$moU˶mhr àH$mao ‘hÎd XoUma Zmhr. 106 ZaH$ hmM ˶m§Mm ‘mo~Xcm Amho __
H$maU ˶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm. Am{U ‘m¶m g§Xoem§Mr d ‘m¶m
g§XoedmhH$m§Mr {I„r CS>{dcr.
107
(nU ¶mCcQ>) Oo cmoH$ B‘mZ YmaU H$ê$Z gËH$‘} H$aVmV Aem cmoH$m§Mo
ñdJm©À¶m ~mJm§V ñdmJV Ho$co OmB©c. 108 ˶mV Vo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc, (Am{U
ñdJm©À¶m ~mJm§VyZ) BVaÌ Hw$R>ohr OmD$ BpÀN>Uma ZmhrV.
109
(n¡J§~a! cmoH$m§Zm) gm§Jm, "‘m¶m nmcZH$˶m©À¶m eãXm§Zm {c{hʶmgmR>r
g‘wÐm§Zm emB© ~Z{dco Joco, Var ‘m¶m nmcZH$˶m©Mo eãX g§nʶmnyduM (g§nyU©)
g‘wÐm§Mr emB© g§nyZ OmB©c (nU ‘m¶m nmcZH$˶m©Mo eãX g§nUma ZmhrV) Am{U Oar
Amåhr g‘wÐmda g‘wÐ AmUUo gwê$ R>odco Var (g‘wÐ g§nV OmVrc, nU Agr‘ ‘hmZ
Agcoë¶m nmcZH$˶m©À¶m JwUm§Mo dU©Z H$Yr g§ny eH$V Zmhr).'
110
(n¡J§~a! cmoH$m§Zm) gm§Jm, "‘r AJXr Vw‘À¶mgmaImM EH$ ‘mUyg Amho. nU
(‘m¶mV d Vw‘À¶mV ’$aH$ EdT>mM Amho H$s), ‘m¶mH$S>o hm (B©ídar¶) g§Xoe ¶oVmo
H$s, Vw‘Mm B©ída EH$M Am{U "EH$M B©ída' Amho (one & only God). Voìhm Omo
H$moUr Amnë¶m nmcZH$˶m©er (ݶm¶mÀ¶m {Xder) ^oQ>rMr Amem ~miJyZ Amho, ˶mZo
gËH$‘} H$am¶cm hdr. Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m CnmgZoV H$moUmcmhr ˶mMm
g‘H$j R>ady Z¶o.'
300 Hw$amU
gyah-19. ‘a`‘
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
µH$mµ’$0 hm0 ¶m0 ABZ0 gm°X0 2 hm ˶m H¥$noMm d¥Îmm§V Amho, Or Vw¶m
nmcZH$˶m©Zo Amncm ^º$ Oµ H$[a¶m ¶mÀ¶mda Ho$cr. 3 Ooìhm ˶mZo Amnë¶m nmcZH$˶m©cm
öX¶mÀ¶m ñdam§Zr hmH$ {Xcr.
4
åhUmcm, "ho à^y! ‘mPr hmS>o H$‘Hw$dV Pmcocr AmhoV. Am{U ‘mPo S>moHo$
dmY©³¶m‘wio nm§T>ao Pmcoco Amho. nU ho à^y! Ago H$Yrhr Pmco Zmhr H$s, ‘r Vw¶mH$S>o
H¥$nogmR>r àmW©Zm H$ê$Z {Zame Pmcmo AgoZ. 5 AmVm, ‘cm ‘m¶mZ§Va ‘m¶m ^mD$~§Xm§H$Sy>Z
hr ^rVr dmQ>Vo H$s, (Vo ‘m¶m {‘eZcm nwT>o Mmcy R>odUma ZmhrV). H$maU ‘mPr nËZr
Va dm§P Amho. åhUyZ Vy ‘cm Amnë¶m {deof H¥$noZo EH$ dmag àXmZ H$a. 6 Omo ‘mPm
dmag ìhmdm Am{U n¡J§~a ¶mµHy$~À¶m d§emMmhr dmag ìhmdm. Am{U ho à^y ˶mg
Amncm AmdS>Vm ~Zd.'
7
(˶mZ§Va A„mhH$Sy>Z à{VgmX Amcm) ho µOH$[a¶m! Amåhr Vwcm EH$m (Aem)
‘wcmÀ`m (OÝ‘mMr) ew^dmVm© XoV AmhmoV, Á¶mMo Zmd "¶h¶m' Agoc. (Am{U A„mh
åhUVmo) Amåhr ¶mAmYr ho Zmd H$moUmcmhr {Xcoco Zmhr. 8 µOH$[a¶m CX²Jmacm, ho à^y!
‘cm ‘yc H$go hmoB©c, Ooìhm ‘mPr nËZr Va dm§P Amho, Am{U ‘r XoIrc dmY©³¶m‘wio
nyU©nUo Aeº$ Pmcocmo Amho.
9
(ñdJ©XVÿ mZo) CÎma {Xco, "AgoM hmoBc
© , VwPm nmcZH$Vm© åhUVmo, "hr ‘m¶mgmR>r
gmonr Jmoï> Amho, ‘r ¶mnydu Vwcmhr {Z‘m©U Ho$coco Amho, Ooìhm Vy H$mhrM ZìhVmg.' 10
(˶mda) Oµ H$[a¶mZo åhQ>c,o "ho à^y!' (˶mg§~Y§ mZo) ‘m¶mgmR>r EImXr IyU (sign)
{ZpíMV H$ê$Z Q>mH$,' (ñdJ©XVÿ mZo) CÎma {Xco, "Vw¶mgmR>r IyU Aer Agoc H$s, Vy
gma»¶m VrZ amÌr d {Xdg cmoH$m§er ~mocy eH$Uma Zmhrg, Oar Vy ñdñW Agerc. 11
‘J Oµ H$[a`m (Zoh‘rà‘mUo) CnmgZoÀ¶m H$joVZy ~mhoa Amnë¶m cmoH$m§g‘moa Amcm Am{U
hmd^mdm§Ûmao ˶m§Zm åhUmcm, "Vwåhr gH$mi g§Ü¶mH$mi A„mhMo ñVw{VJmZ H$arV amhm.'
12
(Am{U Ooìhm ¶h¶mMm OÝ‘ Pmcm Am{U Vmo ‘moR>m Pmcm, Voìhm) Amåhr
˶mcm åhUmcmo, "ho ¶h¶m! (A„mhÀ¶m) J«§Wmcm ÑT>Vmnyd©H$ Yê$Z R>od.' (åhUOo
˶mVrc dMZm§da ÑT> lÕm R>do Am{U ÑT>VmnydH© $ nmcZ H$a). ˶mcm Amåhr chmZnUrM
Y‘m©À¶m ~m~VrV {ddoH$s Ñ{ï>H$moZ àXmZ Ho$cocm hmoVm. 13 VgoM Am‘À¶mH$Sy>Z
(‘ZmMm) H$ZdmiynUm Am{U ewÕVm ho JwU ˶mÀ¶m A§Jr {Z‘m©U Ho$co hmoVo. Am{U Vmo
Zoh‘r (A„mhMr) OmU R>odUmam hmoVm. 14 Am{U Amnë¶m AmB©dS>cm§à{V nyU©nUo
gyah-19. ‘a`‘ 301
H$V©ì¶{Zð> hmoVm Am{U Vmo A{O~mV CÕQ> d {dÐmohr (ñd^mdmMm) ZìhVm. 15 Am{U
(A„mhH$Sy>Z) ˶mÀ¶mda em§Vr Amho, Á¶m {Xder Vmo OÝ‘cm Am{U Á¶m {Xder Vmo
‘aU nmdoc Am{U (˶m {Xderhr ˶mÀ¶mda em§VrM Agoc Ooìhm) ˶mcm ‘¥Ë¶yZ§Va
nwÝhm {Od§V H$ê$Z CR>{dco OmB©c.
16
Am{U (n¡J§~a!) ¶m J«§WmÛmao ‘[a¶‘Mr AmR>dU H$am, Vr H$emàH$mao Amnë¶m
cmoH$m§nmgyZ AcJ hmoD$Z nyd}H$S>rc EH$m {R>H$mUr {ZKyZ Jocr. 17 ‘J {VZo ñdV:cm
(cmoH$m§nmgyZ Xÿa ZoD$Z) EH$m§VdmgmV dmñVì¶ Ho$co, Voìhm Amåhr {VÀ¶mH$S>o Am‘Mm
ñdJ©XÿV nmR>{dcm, Omo {VÀ¶mg‘moa nyU©nUo ‘mZdr ê$nmV àH$Q> Pmcm. 18 Ooìhm {VZo
˶mcm nm{hco, Vr CX²Jmacr "‘r H¥$nmd§V A„mhMo (Vw¶mnmgyZ ñdV:Mo ajU
H$aʶmgmR>r) eaU ‘mJVo, "Vy Oa IamoIa, A„mhMr OmU R>odUmam ‘mUyg Agerc
(Va ‘m¶m Odi ¶oD$ ZH$mog)!' 19 (Vmo ñdJ©XÿV) CÎmacm, "‘r Ho$di Vw¶m
nmcZH$˶m©H$Sy>Z nmR>{dcocm (XÿV) Amho. ‘r Vwcm EH$ Agm nwÌê$nr (Cnhma) àXmZ
H$aʶmgmR>r Amcocmo Amho, Omo ewÕ (Mm[aͶmMm) Agoc.' 20 (˶mda) Vr åhUmcr,
‘cm ‘yc H$gm hmoD$ eH$Vmo, Ooìhm H$moU˶mhr ‘mUgmZo ‘cm ñne© Ho$cocm Zmhr. Zm ‘r
H$Yr AewÕ Mm[aͶmMr ór hmoVo. 21 (Vmo ñdJ©XÿV) åhUmcm, "Vo AgoM hmoB©c, VwPm
nmcZH$Vm© åhUVmo, hr ‘m¶mgmR>r gmYr Jmoï> Amho.' Am{U Amåhr ˶mcm (åhUOo
Vw¶m nwÌmcm) cmoH$m§gmR>r EH$ àVrH$ (symbol) ~Zdy Am{U Am‘À¶mH$Sy>Z H¥$nm.
Am{U hr (A„mhH$Sy>Z) AmYrM {Z¶V Pmcocr EH$ Jmoï> Amho.
22
Am{U AemàH$mao {VZo ˶mMm J^© YmaU Ho$cm. Am{U ˶mgh Vr EH$m XÿaÀ¶m
{R>H$mUr {ZKyZ Jocr. 23 Am{U àgyVrÀ¶m doXZm (gwê$ Pmë¶m) d Vr MmcV IOwarÀ`m
~w§Ü¶mn¶ªV Amcr. Vr åhUmcr, "Aaoao! ‘r ¶mnyduM ‘aU nmdco AgVo Am{U
{dñ‘¥VrÀ¶m nS>ÚmAmS> Jococr Jmoï> ~Zco AgVo Va {H$Vr ~ao Pmco AgVo!'
24
Voìhm (ñdJ©XÿVmZo) ImcÀ¶m ~mOyZo {Vcm hmH$ {Xcr (åhUmcm), "Xþ:Ir hmoD$
ZH$mog, Vw¶m nmcZH$˶m©Zo Vw¶m nm¶Ï¶mer EH$ Pam àdm{hV Ho$cm Amho. 25 Am{U
Vy IOwarÀ`m ImoS>mg Yê$Z Amnë¶mH$S>o hmcd, ˶m‘wio Vw¶mda VmOr, {nH$cocr
IOyar nS>Vrc. 26 Va Vo Im d nmUr nr, d Amnco S>moio W§S> H$a. (åhUOo ‘Zmcm
em§Vr cm^y Xo). Am{U Oa EImXm ‘Zwî¶ X¥ï>rg nS>cm Va ˶mcm (Bemè¶mZo) gm§JyZ
Q>mH$ H$s, ‘r H¥$nmd§V (A„mhgmR>r ñVãYVoÀ¶m) CndmgmMo d«V KoVcoco Amho. åhUyZ
‘r AmO H$moUmerhr ~mocUma Zmhr.
27
‘J Vr ˶m ‘wcmcm KoD$Z Amnë¶m cmoH$m§H$S>o Amcr, Voìhm ({VÀ¶mgh ˶m
‘wcmcm nmhÿZ) Vo åhUmco, "ho ‘[a¶‘! {ZpíMVnUo, Vy H$mhrVar ^¶§H$a H¥$˶ Ho$co
302 Hw$amU
Amhog.' 28 "ho hmê$ZÀ¶m ^{JZr, Zm VwPm ~mn dmB©Q> ‘mUyg hmoVm, Zm VwPr AmB©
dmB©Q> Mm[aÍ`mMr ór hmoVr.'
29
‘[a¶‘Zo ˶m (‘wcmH$So>) ~moQ> XmI{dco, Voìhm Vo åhUmco, "Amåhr ˶mÀ¶mer H$go
~mocUma, Oo AOyZ nmiʶmVco ~mi Amho?' 30 (nU) Vo ~mi ~mocy cmJco, ‘r
A„mhMm ^º$ Amho, ˶mZo ‘cm J«W§ àXmZ Ho$co Am{U ‘cm n¡J~§ a ~Zdco Amho. 31 ‘r
{OWoH$w R>o AgoZ, ˶mZo ‘cm Ameudm{XV Ho$co Amho. Am{U Omon¶ªV ‘r {Od§V AgoZ ˶mZo
‘cm Z‘mµO nT>ʶmMr d XmZH$m¶© H$aʶmMr VmH$sX {Xcocr Amho. 32 Am{U ˶mZo ‘cm
‘m¶m AmB©À¶mà{V H$V©ì¶{Zð> ~Z{dco Amho. Am{U ˶mZo ‘cm CÕQ> d Xþï> ~Z{dcoco
Zmhr. 33 Am{U (A„mhH$Sy>Z) ‘m¶mda em§Vr hmoVr, Á¶m {Xder ‘r OÝ‘cmo Am{U
(em§Vr Agoc ‘m¶mda) Á¶m {Xder ‘r ‘aoZ Am{U Á¶m {Xder nwÝhm {Od§V H$ê$Z ‘cm
CR>{dʶmV ¶oBc © (˶m {Xder XoIrc ‘m¶mda em§Vr AgUma).
34
Agm hmoVm ‘[a¶‘nwÌ ¶oe,y ho Amho ˶mÀ¶m {df¶rMo g§nUy © g˶, Á¶m{df¶r
cmoH$ AmngmV Vrd« ‘V^oX R>do Zy AmhoV. 35 ho A„mhÀ¶m à{Vð>c o m emo^Umao Zmhr H$s,
˶mZo Amnë¶mgmR>r nwÌ ~Zdmdo. Agr‘ Amho ˶mMr ‘{h‘m! Ooìhm Vmo EImXr Jmoï>
H$aʶmMm {ZU©¶ KoVmo. Voìhm Vmo ˶m Jmoï>rg AmXoe XoVmo, "hmo'! Am{U Vr "hmoV'o !
36
Am{U (¶oeyZo Zoh‘r AgoM åhQ>co hmoVo H$s), A„mh ‘mPm nmcZH$Vm© Amho
Am{U Vw‘Mmhr nmcZH$Vm© Amho. åhUyZ Ho$di ˶mMrM CnmgZm H$am. hmM gai ‘mJ©
Amho. 37 nU Z§Va (~m`~cMo AZwgaU H$aUmè¶m) {d{dY g‘yhm§V (¶oey g§~§YmZo)
AmngmV ‘V^oX {Z‘m©U Pmco. Á¶m cmoH$m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm. ˶m§À¶mgmR>r
˶m ^¶§H$a {XdgmMo AmJ‘Z, {H$Vr ^¶mZH$ (awful) Jmoï> Agoc! 38 Á¶m {Xder
Vo Am‘À¶mg‘moa hOa hmoVrc, Voìhm Vo ’$ma J§^raVmnyd©H$ EoH$Vrc Am{U ’$ma
J§^raVmnyd©H$ nmhVrc. nU AmO ho A˶mMmar cmoH$ (Am§Yio d ~{hao ~ZyZ) CKS>
‘mJ©^«ï>VoV hadcoco AmhoV.
39
(n¡J§~a!) ˶m§Zm ˶m níMmÎmmnmÀ¶m {XdgmÀ¶m (AmJ‘Zm{df¶r) gmdYmZVoMm
Bemam Úm. Ooìhm à˶oH$ Jmoï> {ZH$mcr cmdcr OmB©c. nU gܶm Vo J’$cVrÀ¶m
AdñWoV AmhoV. Am{U Vo lÕm YmaU H$arV ZmhrV. 40 {Z:g§Xoh, AIoa AmåhrM
n¥Ïdr Am{U ˶mda {Zdmg H$aUmè¶m§Mo dmag hmoD$, Am{U gdmªZm Am‘À¶mH$S>oM naV
AmUco OmB©c.
41
¶m J«§WmÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ n¡J§~a B~«mhr‘Mr AmR>dU (S>mo³¶mV) VmOr H$am. ¶mV
‘wirM e§H$m Zmhr H$s, Vmo g˶dmXr ‘mUyg hmoVm d n¡J§~a hmoVm. 42 (EH$Xm) ˶mZo
Amnë¶m {n˶mg åhQ>co, "ho ‘m¶m {n˶m! Vy Aem Jmoï>tMr CnmgZm H$m H$aVmog, Á¶m
gyah-19. ‘a`‘ 303
Zm H$mhr EoH$VmV, Zm H$mhr nmhVmV Am{U Zm H$moU˶mhr àH$mao Vw¶m H$m‘r ¶oD$
eH$VmV. 43 ho ‘m¶m {n˶m! ‘cm (A„mhH$Sy>Z) Ago kmZ àmá Pmco Amho, Ogo kmZ
Vw¶mH$S>o Zmhr. åhUyZ Vy ‘mPo AZwgaU H$a. ‘r Vwcm gai ‘mJ© XmIdoZ. 44 ho
‘m¶m {n˶m! g¡VmZmMr CnmgZm H$ê$ ZH$mog, H$maU g¡VmZ H¥$nmd§V (A„mhMr)
Adkm H$aUmam Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 45 ho ‘m¶m {n˶m! ‘cm Ago ^¶
dmQ>Vo H$s, H¥$nmd§V (A„mhMr) {ejm Vwcm Amnë¶m Vmã¶mV KoB©c. Am{U Vwcm
(H$m¶‘ñdê$nr) g¡VmZmMm gmo~Vr ~ZyZ amhmdo cmJoc.'
46
(˶mÀ¶m {n˶mZo) CÎma {Xco, "ho B~«mhr‘! Vy ‘m¶m Cnmñ¶m§Mm {Y¸$ma H$arV
Amhog H$m? Vy ¶mnmgyZ namd¥Îm Pmcm Zmhrg Va ‘r {ZpíMVnUo Vw¶mda XJS>m§Mm
dfm©d H$ê$Z Vwcm R>ma H$aoZ. Vy ‘m¶mnmgyZ H$m¶‘Mm MmcVm hmo.' 47 B~«mhr‘Zo CÎma
{Xco, "Vwcm em§Vr cm^mo! ‘r ‘m¶m nmcZH$˶m©H$S>o Vw¶mH$[aVm j‘m¶mMZm H$arZ,
IamoIa Vmo ‘m¶mda ’$ma ‘ohoa~mZ Amho. 48 Am{U ‘r Vwåhm cmoH$m§Zm gmoSy>Z Xÿa OmV
Amho Am{U ˶m§Zmhr gmoSy>Z, Á¶m§Mm Vwåhr A„mh{edm¶ Ymdm H$aVm. Am{U ‘r Ho$di
Amnë¶m nmcZH$˶m©MmM Ymdm H$arZ, Am{U (‘cm nyU©) Amem Amho H$s, ˶mMm Ymdm
H$ê$Z (˶mcm hmH$ XoD$Z) ‘m¶m hmVr {Zamem H$Yr ¶oUma Zmhr.'
49
‘J Ooìhm Vmo ˶m cmoH$m§nmgyZ d Vo A„mhcm gmoSy>Z Á¶m§Mr CnmgZm H$arV
AgV, ˶m§À¶mnmgyZhr doJim Pmcm. (nwT>o) Amåhr ˶mcm (nwÌ) BghmµH$ d (ànm¡Ì)
¶mµHy$~ àXmZ Ho$co. Am{U ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$mcm Amåhr n¡J§~a ~Z{dco. 50 Am{U
Amåhr Am‘Mr ({d{dYê$nr) H¥$nm ˶m§Zm àXmZ Ho$cr. Am{U Iè¶m AWm©Zo ˶m§Zm
Wmoadr àXmZ Ho$cr.
51
Am{U ¶m J«W§ mÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ n¡J~§ a ‘ygmMr AmR>dU (S>m³o ¶mV) VmOr H$am.
{ZpíMVM Vmo (Am‘À¶mH$Sy>Z) {ZdS>cm Jocc o m hmoVm. Vmo n¡J~§ a d ào{fV hmoVm. 52 Am{U
(AmR>dm H$emàH$mao) Amåhr ˶mcm {gZmB© nd©VmÀ¶m COì¶m ~mOyZo hmH$ {Xcr. Am{U Img
g§Xeo XoʶmgmR>r Amåhr ˶mcm Odi ~mocmdyZ KoVco. 53 Am{U (H$emàH$mao) Amnë¶m H¥$noZo
˶mMm ^mD$ hmê$Z ¶mg ˶mÀ¶m ‘XVrgmR>r n¡J~§ a ~ZdyZ ˶mcm àXmZ Ho$co.
54
Am{U ¶m J«§WmÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ Bñ‘mB©cMr AmR>dU (S>mo³¶mV) VmOr H$am. Vmo
Zoh‘r Amnë¶m eãXmMm n¸$m hmoVm Am{U n¡J§~a d ào{fV hmoVm. 55 Vmo Amnë¶m
cmoH$m§Zm Z‘mµO d µOH$mV (XmZH$m¶© H$aUo) ¶m§Mm AmXoe XoV Ago. Am{U Amnë¶m
nmcZH$˶m©À¶m ZOaoV {à¶ (^º$) R>acocm hmoVm. 56 Am{U ¶m J«§WmÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ
n¡J§~a BXargMr AmR>dU (S>mo³¶mV) VmOr H$am. {Z…g§e` Vmo EH$ g˶dmXr ‘Zwî¶
hmoVm d ào{fV hmoVm. 57 Am{U Amåhr ˶mcm Cƒ XOm© àXmZ Ho$cm hmoVm.
304 Hw$amU
58
ho n¡J~§ am§nH¡ $s H$mhr cmoH$ AmhoV, A„mhZo Á¶m§Zm Amncr H¥$nm àXmZ Ho$cr hmoVr.
Vo AmX‘Mo d§eO hmoV Am{U ˶m§Mo (d§eO), Á¶m§Zm Amåhr ZyhÀ¶m ~amo~a Zm¡H$o V ñdma
Ho$co hmoV.o VgoM B~«mhr‘ d BòmB©cMo d§eO. d (ho gd©) Aem cmoH$m§nH¡ $s AmhoV Á¶m§Zm
Amåhr ‘mJ©Xe©Z àXmZ Ho$co d Á¶m§Mr {ZdS> Ho$cr hmoVr. (˶m§Mo Ago hmoV)o H$s, Ooìhm
˶m§Zm H¥$nmd§V (A„mhMo) g§Xeo EoH${dco OmV AgV, Voìhm ˶m§À¶m S>mù o ¶m§VZy Aly dmhÿ
cmJV Am{U (AlwqM~ S>mù o `m§g{hV) Vo (˶mÀ¶mg‘moa) ZV‘ñVH$ hmoV.
59
‘J ¶m§À¶m ‘mJyZ Ago (dmB©Q>) cmoH$ ˶m§Mo CÎmam{YH$mar ~Zco, Á¶m§Zr
Z‘mµOmH$S>o (nyU©nUo) Xþc©j Ho$co. Am{U Amnë¶m dmB©Q> BÀN>mnyVuÀ¶m ‘mJo cmJco. Va
cdH$aM Vo {ZpíMVnUo {dZmemcm Vm|S> XoVrc. 60 ¶mV AndmX Vo cmoH$ AgVrc, Oo
níMmÎmmn H$aVmV Am{U lÕm YmaU H$aVmV, Am{U gËH$‘} H$aVmV. Va AgoM cmoH$
ñdJm©V àdoe H$aVrc. Am{U ˶m§À¶mda {Vi‘mÌXoIrc Aݶm¶ Ho$cm OmUma Zmhr.
61
˶m§À¶mgmR>r gX¡d amhʶmÀ¶m AmZ§XXm¶r ~mJm AmhoV. Á¶m~Ôc H¥$nmd§V
(A„mhZo) Amnë¶m ^º$m§Zm ˶m ~mJm AÑí¶ R>do Zy dMZ {Xcoco Amho, Am{U ¶mV
‘wirM e§H$m Zmhr H$s, ˶mMo dMZ nyU© hmoUma. 62 Am{U {VWo ˶m§Zm ñdJm©V H$moUVrhr
{ZaW©H$ Jmoï> ˶m§À¶m H$mZmda nS>Uma Zmhr. nU ’$º$ em§VrMo A{^dmXZ. (åhUOo
gcm‘-gcm‘ Ago ˶m§Zm EoH$m¶cm {‘ioc). Am{U {VWo ˶m§Zm gH$mi-g§Ü¶mH$mi
{Zdm©hmMr gm‘J«r {‘iV amhrc. 63 Agm Amho Vmo ñdJ©, Á¶mMo dmag Amåhr Am‘À¶m
^º$m§nH¡ $s ˶m§Zm ~Zdy, Oo Am‘Mr OmU R>do Zy (OrdZ ì¶VrV H$aUmao AmhoV).
64
Am{U (ñdJ©XÿV åhUVmV), "Amåhr Vw‘À¶m nmcZH$˶m©À¶m AmXoem{edm¶
(n¥Ïdrda) ¶oV ZgVmo. Oo H$mhr Am‘À¶mnwT>o Amho Am{U Oo H$mhr Am‘À¶m ‘mJo Amho
Am{U Oo H$mhr ¶m§À¶mXaå¶mZ Amho, ˶mMoM Amho. Am{U Vw‘Mm nmcZH$Vm© H$Yrhr
(H$mhrhr) {dgaV Zmhr.' 65 "Vmo nmcZH$Vm© Amho AmH$me Am{U n¥ÏdrMm d ˶mXaå¶mZ
Oo H$mhr Amho ˶m§Mm, Va Vwåhr Ho$di ˶mMrM CnmgZm H$am. Am{U AT>inUo
˶mMrM CnmgZm H$arV amhm. ˶mÀ¶mgmaIm JwUg§nÞ Xþgam H$moUr Agë¶mMo Vwåhmcm
‘mhrV Amho H$m?'
66
(Ago AgVmZmhr) ‘Zwî¶ hm àíZ H$arV AgVmo, "H$m¶! ‘r
EH$Xm ‘aU nmdë¶mZ§Va, nwÝhm {Od§V H$ê$Z ‘cm CR>{dco OmB©c?'
67
‘Zwî¶mcm hr (gmYr Jmoï>) AmR>dV Zmhr H$m, Amåhr ˶mcm
¶mAmYrhr {Z‘m©U Ho$co, Ooìhm Vmo H$mhrM ZìhVm?
gyah-19. ‘a`‘ 305
68
Vw¶m nmcZH$˶m©Mr enW, (ݶm¶mÀ¶m {Xder) Amåhr ˶m§Zm {ZpíMVnUo
EH$Ì H$ê$ Am{U g¡VmZm§Zm XoIrc. ‘J ˶m§Zm Amåhr Aem AdñWoV ZaH$mOdi
AmUy H$s, Vo JwS>Ko KmgrV ¶oVrc.
69
‘J Amåhr (Anamܶm§À¶m) à˶oH$ JQ>mVyZ Aem§Zm Adí¶ doJio H$mTy>, Oo
H¥$nmd§V (A„mhÀ¶m) {déÕ ’$maM {ZíM¶nyd©H$ ~§S>ImoarMo àXe©Z H$arV AgV. 70
H$maU Amåhr Aem§Zm Mm§Jë¶màH$mao AmoiIVmo, Oo ZaH$m‘ܶo àdoemg A{YH$ nmÌ
AmhoV. 71 Am{U Vw‘À¶mV Agm H$moUrhr Zgoc, Á¶mcm ZaH$mÀ¶m AmJr OdiyZ
Omdo cmJUma Zmhr. VwPm nmcZH$˶m©Mm Agm hm AmXoe Amho, Á¶mMr A§‘c~OmdUr
hmoUmaM. 72 Voìhm Amåhr ˶m cmoH$m§Zm (ZaH$mnmgyZ) dmMdy, Á¶m§Zr Am‘Mr OmU
R>odyZ (OrdZ ì¶VrV Ho$coco AgUma). Am{U A˶mMmar cmoH$m§Zm JwS>Ko KmgrV (˶mV
XmIc hmoʶmgmR>r) gmoSy>Z XoD$.
73
Am{U Ooìhm Am‘Mo g§Xoe gwñnï>[a˶m ˶m§Zm EoH${dco OmVo, Voìhm g˶
ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoco cmoH$, lÕmd§Vm§Zm åhUVmV, "Am‘À¶m XmoZ JQ>m§n¡H$s
à{Vð>oÀ¶m Ñï>rZo H$moUVm JQ> A{YH$ loð> Amho, Am{U H$moUmMm g‘yh A{YH$ à^mdr
Amho.' 74 (nU) Amåhr ˶m§À¶mnydu {H$˶oH$ OZg‘yhm§Zm Zï> H$ê$Z Q>mH$co Amho. Oo
^m¡{VH$ g§gmYZmÀ¶m ~m~VrV Am{U WmQ>m‘mQ>mÀ¶m ~m~VrV ¶m§À¶mhÿZ ’$ma nwT>o hmoVo.
75
(n¡J~§ a cmoH$m§Zm) gm§Jm, "Omo ‘Zwî¶ MwH$sÀ¶m ‘mJm©da Amho, ˶mcm H¥$nmd§V
(A„mh) Cg§V XoV AgVmo, ¶oWn¶ªV H$s, Ago cmoH$ Vr Jmoï> (Amnë¶m S>mù o ¶m§Zr à˶j)
nmhÿZ KoVrc, Á¶m{df¶r ˶m§Zm dMZ {Xco OmV Amho. (¶m OJmVM) {ejm qH$dm ˶m
A§{V‘ KQ>H$o Mo (AmJ‘Z). Voìhm ˶m§Zm H$iyZ MwH$o c H$s, à{Vð>Ào ¶m Ñï>rZo dmB©Q> AdñWm
H$moUmMr Amho. Am{U gmYZgm‘J«rÀ¶m ~m~VrV H$moUmMm g‘yh H$‘Omoa Amho.'
76
Oo gÝ‘mJm©Mm A§JrH$ma H$aVmV, A„mh ˶m§Zm ˶mV A{YH$ àJë^Vm àXmZ
H$aVmo. Am{U Aer gËH$‘} Á¶m§Mo ’$i {MaH$mc {Q>H$Umao Amho Am{U Or CÎm‘
‘mo~Xë¶mg nmÌ AmhoV, Vw¶m nmcZH$˶m©À¶m ZOaoV loð> AmhoV.
77
˶m ‘mUgm~Ôc Vwåhr H$Yr {dMma Ho$cm Amho H$m, Omo Am‘À¶m g§XoemÛmao
àH$Q> hmoUmao g˶, ZmH$maʶmda AmJ«hr Amho. Am{U åhUVmo, "‘cm {ZpíMVnUo g§nÎmr
d g§VVr àmá hmoUma.' 78 ˶mZo AÑí¶ (Agcoë¶m ^{dî¶mV) S>moH$mdyZ nm{hco Amho
H$s, ˶mZo A„mhH$Sy>Z dMZ KoVco Amho? 79 H$Xm{n Zmhr! Vmo Oo H$mhr ~mocV Amho,
˶mMr Amåhr Zm|X H$ê$Z R>ody. Am{U ˶mÀ¶m {ejoV AmUIr dmT> H$ê$. 80 Am{U
Á¶m Jmoï>r~Ôc Vmo ~T>m`m ‘marV Amho, AmåhrM ˶mMo dmag hmoD$. Am{U Vmo
Am‘À¶mnmer AJXr EH$Q>m ¶oB©c.
306 Hw$amU
81
˶m§Zr A„mhcm gmoSy>Z (BVa) Cnmñ¶ ~Zdco AmhoV, ¶m CÔoemZo H$s, Vo
˶m§À¶mgmR>r nmR>ramIo ~ZVrc. 82 nU Ago H$Xm{n e³¶ Zmhr! (ݶm¶mÀ¶m {Xder)
Or ˶m§Mr CnmgZm Ho$cr Jocr, ˶mcmM {PS>H$maVrc. Am{U (Á¶m§Zr ˶m§Mr CnmgZm
Ho$cr hmoVr) ˶m§MoM {damoYH$ ~ZVrc.
83
Vwåhmcm ¶m Jmoï>rMr OmUrd Zmhr H$m H$s, Amåhr (gd© àH$maÀ¶m) g¡VmZr
eº$s¨Zm g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§da gmoSy>Z {Xcoco Amho. Vo ˶m§Zm (nmn H¥$˶m§gmR>r)
^anya àd¥Îm H$arV AgVmV. 84 åhUyZ Vwåhr ˶m§À¶mda (A„mhH$Sy>Z) cdH$a ({ejm
¶mdr) ¶mgmR>r KmB© H$ê$ ZH$m. Amåhr ˶m§Mo {Xdg ‘moOV AmhmoV (åhUOo ˶m§À¶m
nmnmMr KmJa ^aV Amho). 85 Vmo {Xdg {ZpíMVnUo ¶oUma Amho, Ooìhm Amåhr
A„mhMr OmU R>odyZ Agcoë¶m§Zm (God-conscious) gÝ‘mZZr¶ A{VWrà‘mUo
H¥$nmd§V (A„mh) g‘moa EH${ÌV H$ê$. 86 Am{U Anamܶm§Zm ZaH$mH$S>o VhmZcoë¶m
OZmdam§À¶m H$inmà‘mUo hmH$cV ZoD$. 87 (˶m {Xder) H$moUmcmM ‘ܶñWr H$aʶmMm
A{YH$ma AgUma Zmhr, nU ’$º$ ˶m§Zm, Á¶m§Zm H¥$nmd§V (A„mhH$Sy>Z) nadmZJr àmá
Pmcocr Agoc.
88
H$mhr cmoH$ åhUVmV, "H¥$nmd§V (A„mhZo) ñdV:gmR>r nwÌ ~Z{dcm Amho.' 89
(Ago eãX Vm|S>mVyZ H$mTy>Z, ~mocUmè¶m§Zmo!) IamoIa, Vwåhr {H$Vr ‘hm^¶mZH$ Jmoï>
~moccm AmhmV! 90 (ho EdT>o ^¶mZH$ eãX AmhoV H$s, ˶mÀ¶m à{V{H«$`oV) AmH$me
’$mQy> eH$VmV, n¥ÏdrMo VwH$S>o-VwH$S>o hmoD$ eH$VmV Am{U nd©V MH$ZmMya hmoD$ eH$VmV.
91
¶m H$maUmñVd H$s, cmoH$ H¥$nmd§V (A„mher) An˶mMm g§~§Y OmoS>VmV. 92
H¥$nmd§V (A„mhMr hr) emZ (Majesty) Zìho H$s, ˶mZo (EImÚmg) nwÌ ~Zdmdm.
93
AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Agm H$moUrhr Zmhr, Omo nmcZH$˶m©g‘moa Xmg
åhUyZ hOa hmoUma Zmhr. (åhUOo ˶mZo Oo-Oo {Z‘m©U Ho$coco AmhoV Vo gd© ˶mMo Xmg
AmhoV) 94 {Z:g§Xoh, ˶mZo gdmªMr XIc KoVcocr Amho, d à˶oH$mMr JUZm H$ê$Z
R>odcocr Amho. 95 Am{U ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$ OU nwZéËWmZmÀ¶m {Xder ˶mÀ¶mg‘moa
EH$Q>m hOa hmoB©c. 96 Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Am{U gËH$‘} Ho$cr ˶m§À¶m
‘ZmV H¥$nmd§V (A„mh) (EH$‘oH$m§à{V) ào‘ {Z‘m©U H$arc.
97
(n¡J§~a!) Amåhr ¶m Hw$amUmg Vw‘À¶m ^mfoV g‘OʶmgmR>r gmono H$ê$Z Q>mH$co
Amho. ¶m CÔoemZo H$s, Vwåhr gXmMmar cmoH$m§Zm ew^dmVm© EoH$dm, Am{U ^m§S>Imoa
cmoH$m§Zm gmdYmZVoMm Bemam Úm. 98 H$maU Amåhr ¶m§À¶mnydu {H$˶oH$ OZg‘yh Zï>
H$ê$Z Q>mH$coco AmhoV. Va ‘J (AmVm) Vwåhmcm ˶m§À¶mn¡H$s H$moUr {Od§V AmT>iVmo
H$m, qH$dm ˶m§Mr Hw$O~wO Var Vwåhmcm (AmVm) EoHy$ ¶oVo H$m?
307
H$mR>r Amho, ‘r {VMm AmYma KoVmo, Am{U {VÀ¶m gmhmæ¶mZo ‘m¶m eoù¶m§gmR>r
PmS>m§Mm nmcm PmoS>nVmo. Am{U (hr H$mR>r) ‘m¶mgmR>r BVa AZoH$ àH$mao Cn¶moJr
Amho.' 19 A„mhZo åhQ>co: ho ‘ygm! Vr (H$mR>r) Imcr ’o$Hy$Z Xo. 20 ‘J ˶mZo Vr
Imcr ’o$H$cr Am{U nmhVmo Va H$m¶, Vr doJmZo YmdUmè¶m gmnmV n[ad{V©V Pmcr. 21
A„mhZo åhQ>co: ˶mg nH$S> Am{U {^D$ ZH$mog. Amåhr {Vcm nwÝhm {VÀ¶m nyd©pñWVrda
AmUy.
(Q>rn: nyduÀ¶m n¡J§~am§Zm A„mhH$Sy>Z H$mhr M‘ËH$m[aH$ {Zemʶm àXmZ H$aʶmV Amë¶m hmo˶m, Á¶m
{Zemʶm AmO d¡km{ZH$ ¶wJmVrc cmoH$m§Zm AZmH$cZr¶ dmQy> eH$VmV. nU dñVwV: ¶m‘ܶo AZmH$cZr¶
Ago H$mhrM Zmhr, H$maU ¶m {Zemʶm gd©e{º$‘mZ A„mhÀ¶m gm‘϶m©Mo àVrH$ AmhoV. Aem Ag§»¶
{Zemʶm XaamoO AmnU nmhV AgVmo, nU ˶m§Zm H$mhr cmoH$ Z¡g{J©H$ KQ>Zm Ago g§~mo{YVmV. Ogo, Vmo
non-human being cm human being ~ZdVmo, non-milk cm milk ~ZdVmo, non-tree cm
tree ~ZdVmo, B. VmoM A„mh ¶mgmR>rhr g‘W© Amho H$s, Vmo EH$m H$mR>rcm gn© ~Zdy eH$Vmo. Aer
EImXr M‘ËH$m[aH$ {ZemUr XmI{dʶm‘mJo ‘mUgmcm Z¡g{J©H$ KQ>Zm§À¶m ê$nmZo, Amnë¶m Amgnmg
XaamoO KS>V Agcoë¶m {Zemʶm nmhʶmgmR>r ào[aV H$aUo, hm CÔoe Amho.)
22
Am{U AmVm Amncm hmV Amnë¶m H$mIoV Xm~. (Ooìhm Vy Vmo ~mhoa H$mT>erc)
Voìhm Vmo nm§T>amew^« M‘H$V Agoc, H$moU˶mhr S>mJm{edm¶, hr Xþgar {ZemUr Amho. 23
(gܶm ¶m XmoZ {Zemʶm ¶mgmR>r AmhoV H$s, nwT>)o Amåhr Vwcm Am‘À¶m (gm‘϶m©À¶m)
‘moR>‘moR>çm {Zemʶm§nH¡ $s H$mhr {Zemʶm XmIdy. 24 Vy (B{OáMm amOm) {’$aAm¡ZH$S>o Om,
IamoIa ˶mZo gd©àH$mao ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ Ho$coco Amho.
25
‘ygmZo åhQ>co: ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! (Vw¶mH$Sy>Z àH$meàmárgmR>r) ‘m¶m
A§V:H$aUmMr (Xmao) CKS>. 26 Am{U ‘mPo H$m¶© ‘m¶mgmR>r gmono H$a. 27 Am{U
‘m¶m {O^oMm Xmof Xÿa H$a. 28 åhUOo ‘mPo ~mocUo cmoH$m§Zm nyU©nUo g‘Omdo. 29
Am{U ‘m¶m n[admamVyZ ‘m¶mgmR>r EH$ gmhmæ¶H$ {Z¶wº$ H$a. 30 hmê$Zcm, Omo
‘mPm ^mD$ Amho. 31 (Am{U) ˶mÀ¶mÛmao ‘mPo hmV ~iH$Q> H$a. 32 Am{U ˶mcm
‘m¶m H$m¶m©V gh^mJr H$a. 33 åhUOo Amåhmcm VwPo ^anya ñVw{VJmZ H$aVm ¶mdo.
34
Am{U VwPo Iyn-Iyn ñ‘aU H$amdo. 35 Vy Amåhmcm {ZpíMVnUo nmhV Amhog! 36
A„mhZo åhQ>co, "ho ‘ygm! Vw‘Mr {dZ§Vr ‘mݶ H$aʶmV Amcr Amho.'
37
Am{U Amåhr ¶mnydu XoIrc Vw¶mda CnH$ma Ho$cocm Amho. 38 Ooìhm Amåhr
Vw¶m AmB©H$S>o Am‘Mm g§Xoe nmR>{dcm hmoVm Á¶mV Ago åhQ>coco hmoVo H$s, 39 ˶mcm
(åhUOoM ‘ygmcm) EH$m noQ>rV R>od Am{U Vr noQ>r ZXr‘ܶo gmoSy>Z Xo. ‘J ZXr ˶m
noQ>rg (EHo$ {R>H$mUr) {H$Zmè¶mH$S>o KoD$Z OmB©c. Am{U {VWo EH$ Agm ‘mUyg Vr noQ>r
gyah-20. Vm0 hm0 309
CMcyZ KoB©c, Omo ‘mPm eÌy Amho Am{U ˶m (~mimMmhr). Am{U ‘r ‘m¶mH$Sy>Z
Vw¶mda ào‘mMo Ago nm§Kê$U KmVco (H$s, Omo H$moUr Vwcm nmhrc Va ào‘ H$ê$ cmJoc).
ho ¶mgmR>r Ho$co H$s, VwPo g§JmonZ ‘m¶m ZOaog‘moa ìhmdo.
(Q>rn: ˶m H$mir B{OáÀ¶m amOmZo ~Zr BòmB©c ¶m O‘mVrV OÝ‘Umè¶m à˶oH$ ‘wcmg (male child
cm) R>ma H$aʶmMm AmXoe gwZmdcm hmoVm, H$maU EImÚm ^{dî¶doζmZo ˶mcm gm§{JVco hmoVo H$s,
AmVm VwPm eÌy OÝ‘mcm ¶oUma Amho.)
40
(Vr doi AmR>d, ho ‘ygm!) Ooìhm VwPr ~hrU (˶m noQ>rÀ¶m) nmR>monmR> Jocr.
(Am{U Ooìhm Vr noQ>r amO‘hmcmV AmUʶmV Amcr, Vr {’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§Zm)
åhUmcr, "‘r Vwåhmcm ˶m ~mB©Mm nÎmm XoD$ H$m, Or ¶m ‘wcmMr Mm§Jë¶màH$mao H$miOr
KoD$ eHo$c?' AemàH$mao Amåhr Vwcm Vw¶m AmB©H$S>o naV{dco, ho ¶mgmR>r H$s, (Vwcm
nmhÿZ) {Vcm ZoÌgwI cm^mdo. Am{U (Vy Xþamdcmg åhUyZ) Vr Xþ:Ir amhm`cm ZH$mo.
(nwT>o ‘moR>m Pmë¶mZ§Va) ho ‘ygm! Vy EH$m 춺$scm ‘mê$Z Q>mH$cog, ‘J Amåhr Vwcm ¶m
Xþ:ImVyZhr ‘wº$ Ho$co. (AemàH$mao) Amåhr {d{dYàH$mao VwPr narjm nm{hcr. ‘J Vy
AZoH$ df} ‘{X¶ZÀ¶m cmoH$m§V am{hcmg. Am{U AmVm Vy (n[an¹$VoÀ¶m) ¶mo½¶ AdñWon¶ªV
nmohmoMcmg, ho ‘ygm!
41
‘r Vwcm ‘m¶m H$m‘mgmR>r {ZdS>co Amho. 42 Vy Am{U VwPm ^mD$ ‘mPo g§Xoe
KoD$Z Om, Am{U ‘m¶m ñ‘aUmnmgyZ H$Yrhr Jm’$sc amhÿ ZH$m. 43 Vwåhr XmoKohr
{’$aAm¡ZH$S>o Om, H$maU Vmo gd©àH$mao ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$ê$Z, {dÐmohr ~Zcm Amho. 44
nU Vwåhr ˶mÀ¶mer Z‘«Vmnyd©H$ g§^mfU H$am, H$Xm{MV Vmo CnXoe J«hU H$aoc qH$dm
(‘m¶m H$monmg) {^D$Z OmB©c.
45
Vo XmoKo åhUmco, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Amåhmcm Aer {^Vr dmQ>Vo H$s,
Vmo Am‘À¶m{déÕ EImXo A˶mMmar H¥$˶ H$aoc qH$dm Amnë¶m {dÐmohr ^y{‘Ho$daM
(H$m¶‘) amhrc.' 46 A„mhZo åhQ>co, "Vwåhr {^D$ ZH$m, ‘r Vwåhm XmoKm§~amo~a Amho,
gd© H$mhr EoH$V Amho, gd© H$mhr nmhV Amho.' 47 Va Vwåhr XmoKo ˶mÀ¶mH$S>o Om Am{U
gm§Jm, "Amåhm XmoKm§Zm Vw¶m nmcZH$˶m©Zo nmR>{dco Amho. Va Vy ~Zr BòmB©c ¶m
O‘mVrg Am‘À¶mgmo~V OmD$ Xo. Am{U (Vy) ˶m§Mm AmUIr A{YH$ N>i H$ê$
ZH$mog, Amåhr Vw¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z EH$ g§Xoe Agcocr {ZemUr KoD$Z Amcmo
AmhmoV. Am{U em§Vr (IamoIa) Ho$di ˶mcmM cm^Uma Amho Omo (A„mhH$Sy>Z
Amcoë¶m) ‘mJ©Xe©ZmMo AZwgaU H$aVmo. 48 Am‘À¶mH$S>o Agm g§Xoe àH$Q> H$aʶmV
Amcm Amho H$s, (‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV) ˶m 춺$sda {ejoMr AmnÎmr H$mogioc, Omo
310 Hw$amU
59
‘ygmZo (˶mda) CÎma {Xco, "gm‘ݶmMm {Xdg CËgdmMm {Xdg Agoc. Am{U
{VWo {Xdg MT>ë¶mda cmoH$m§Zm EH${ÌV H$aʶmV ¶mdo.' 60 Voìhm (Amnë¶m
g„mJmam§g‘doV) {’$aAm¡Z {VWyZ {ZKyZ Jocm. Am{U Amnë¶m aUZrVrMr AmIUr
Ho$cr, ‘J Vmo (gm‘ݶmgmR>r) naV Amcm. 61 ‘ygmZo ({’$aAm¡Z d O‘coë¶m gd©
cmoH$m§Zm CÔoeyZ) åhQ>co, "~a~mX ìhmc Vwåhr! A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r aMy ZH$m,
AݶWm Vmo EImXr AmnÎmr (nmR>dZy )Vwåhmcm JmaX H$ê$Z Q>mHo$c. Am{U Omo (A„mh{df¶r)
ImoQ>çm Jmoï>r aMoc, ˶mMm {dZme AQ>i Amho.'
62
‘J ({VWo O‘m Pmcoco OmXÿJma) AmngmV AmnU H$m¶ H$am¶Mo åhUyZ dmX{ddmX
d Hw$O~wO H$ê$ cmJco. 63 ‘J Vo (EH$‘oH$m§Zm) åhUmco, "{ZpíMVnUo ho XmoKo OmXÿJma AmhoV
Am{U Amnë¶m OmXÿÀ¶m à^mdmZo Vwåhmcm Vw‘À¶m Xoem~mhoa KmcdyZ XoD$ BpÀN>VmV. Am{U
Vw‘À¶m gd©lðo > na§nam§Mm Zm¶ZmQ> H$ê$ BpÀN>VmV. 64 åhUyZ Vwåhr (ho B{OáÀ¶m OmXÿJmam§Zmo!)
Amnë¶m gd© S>mdnoMm§Mr AmIUr H$am. Am{U ‘J ¶moOZm~Õ arVrZo g‘moa ¶m. AmO Omo
H$moUr dM©ñd àmá H$aoc, VmoM g’$c R>ac o .'
65
(OmXÿJma) åhUmco, "ho ‘ygm! (Oo Vwcm ’o$H$m¶Mo Amho), Vy àW‘ ’o$H$erc H$s,
Amåhr àW‘ ’o$H$mdo?' 66 ‘ygmZo CÎma {Xco, "VwåhrM àW‘ ’o$H$m', Am{U nmhVmo Va
H$m¶, ˶m§À¶m Xmoè¶m Am{U H$mR>çm ˶m§À¶m OmXÿÀ¶m à^mdmZo ˶mcm doJmZo YmdV
Agë¶mÀ¶m {Xgy cmJë¶m. 67 Voìhm ‘ygmcm Amnë¶m ‘ZmV ^rVr OmUdcr. 68 nU
Amåhr åhUmcmo, "{^D$ ZH$mog, H$maU VyM daMT> R>aUma Amhog.' 69 Am{U (AmVm)
Oo Vw¶m COì¶m hmVmV Amho Vo Imcr Q>mHy$Z Xo, Vo ¶m§Zr Oo H$mhr (WmoVm§S>) aMco
Amho, gd© {Ji§H¥$V H$ê$Z Q>mH$sc. ¶m§Zr Oo H$mhr Ho$co Amho Vr Ho$di OmXÿJmamMr
McmIr Amho. Am{U OmXÿJma H$Yrhr ¶eñdr hmoD$ eH$V Zmhr. ‘J Vmo H$moU˶mhr
‘mJm©Zo ¶odmo. 70 (Am{U A„mhZo gm§{JVë¶mà‘mUo KS>co) Voìhm OmXÿJma (cJoM)
(A„mhg‘moa) ZV‘ñVH$ Pmco. Vo åhUmco, "Amåhr hmê$Z Am{U ‘ygm ¶m§À¶m
nmcZH$˶m©da lÕm YmaU H$arV AmhmoV.'
(Q>rn: Oo OmXÿJma gwédmVrcm ‘ygm d hmê$Z ¶m§Zm Amnë¶mà‘mUoM OmXÿJma g‘OV hmoVo, nU Z§Va ˶m§Zm
H$iyZ MwH$co H$s, Vo OmXÿJma ZgyZ A„mhMo à{V{ZYr AmhoV.)
71
(ho nmhÿZ) {’$aAm¡Z åhUmcm, "‘r nadmZJr XoʶmnyduM Vwåhr ˶mÀ¶mda lÕm
YmaU Ho$cr Amho? Z¸$sM Vmo (åhUOo ‘ygm) Vw‘Mm Jwê$ AgUma, Á¶mZo Vwåhmcm OmXÿ
{eH${dcr AgUma, nU ‘r AmVm Vw‘Mo hmV d nm¶ {déÕ ~mOy§Zr H$mnyZ Q>mHo$Z.
Am{U ‘r Vwåhmcm IOwarÀ`m ImoS>mda ~m§YyZ ’$mer XoB©Z. (‘r Ago ¶mgmR>r H$aoZ) H$s,
312 Hw$amU
Vwåhmcm H$iyZ MwHo$c, Am‘À¶mn¡H$s H$moUmMr {ejm A{YH$ H$R>moa Amho. Am{U OmñV
H$mi amhUmar Amho.'
72
˶m§Zr (amOmcm) CÎma {Xco, "Amåhr AmVm Vwcm g˶mÀ¶m ˶m ñnï> à‘mUm§da
àmYmݶ XoUma Zmhr, Oo Am‘À¶mH$S>o Amcoco AmhoV. Am{U ˶m {Z‘m©Ë¶mda Á¶mZo
Amåhmcm {Z‘m©U Ho$co Amho. Voìhm Vwcm Oo H$am¶Mo Amho, Vo H$ê$Z Ko. VwPm hþHy$‘
Ho$di ¶mM OJmVrc OrdZmV Mmcy eH$Vmo. 73 Amåhr Va AmVm Am‘À¶m nmcZH$˶m©da
lÕm YmaU H$aUmao ~Zcmo AmhmoV. (Amåhmcm ˶mÀ¶mH$Sy>Z AmVm) hrM Anojm Amho
H$s, ˶mZo Am‘À¶mH$Sy>Z (AmÎmmn`ªV KS>coë¶m) nmnm§Zm ‘m’$ H$ê$Z Q>mH$mdo, VgoM ˶m
OmXÿQ>moʶmÀ¶m H¥$˶m§Zmhr, Oo H$aʶmgmR>r Vy Amåhmcm ^mJ nmS>cog. (A„mhZo ‘m’$
H$ê$Z Q>mH$mdo). A„mh gd©loð> Amho Am{U gX¡d (gd©loð>) AgUma Amho.'
74
{ZpíMVM Omo H$moUr AnamYr ~ZyZ Amnë¶m nmcZH$˶m©g‘moa hOa hmoBc © Va
˶mÀ¶mgmR>r ZaH$ Amho. Á¶mV Vmo ‘aUmahr Zmhr Am{U {Od§Vhr amhUma Zmhr. (åhUOo
JwX‘adyZ gmoS>Umè¶m AdñWoV Vmo H$m¶‘ñdê$nr amhrc). 75 Am{U Omo H$moUr Amnë¶m
nmcZH$˶m©H$S>o lÕmd§V ~ZyZ hOa hmoBc © , Á¶mZo (lÕoZgw ma) gËH$‘}hr Ho$cocr AgVrc
Va (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m OrdZmV) Aem§gmR>r Cƒ XOm©Mo ñWmZ AmhoV. 76 ˶m§À¶mgmR>r gX¡d
amhʶmÀ¶m ~mJm AmhoV. Á¶mVyZ nmʶmMo (‘Z àgÞ H$aUmao) nmQ> dmhV AgVrc. Vo
˶mV H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. Am{U hm Amho ‘mo~Xcm ˶m§À¶mgmR>r Oo (AmpË‘H$ÑîQ>çm)
ñdV:cm ñdÀN> d ewÕ ~ZdVrc.
77
(EH$ doi Amcr) Am{U Amåhr ‘ygmH$S>o Agm g§Xoe nmR>dcm H$s, amÌrÀ¶m
doir ‘m¶m ^º$m§Zm KoD$Z {ZK. Am{U ˶m§À¶mgmR>r (Am‘À¶m H¥$noZo) g‘wÐmV H$moaS>m
‘mJ© ~Zd. Am{U Zm (eÌyÛmao) nmR>cmJ hmoʶmMo ^¶ ~miJ, Zm (g‘wÐmV ~wS>ʶmMr)
{^Vr ~miJ. 78 ‘J {’$aAm¡ZZo Amnë¶m g¡Ý¶mgh ˶m§Mm nmR>cmJ Ho$cm. Voìhm Vo
g‘wÐmÀ¶m nmʶmV gd© ~mOy§Zr doT>co Joco. Ogo hmoUo AQ>i hmoVo. 79 H$maU {’$aAm¡ZZo
Amnë¶m cmoH$m§Zm dmB©Q> ‘mJm©da cmdco, ˶mZo ˶m§Zm gÝ‘mJ© XmI{dcm Zmhr.
80
ho BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zmo! (AemàH$mao) Amåhr Vwåhmcm Vw‘À¶m eÌynmgyZ ‘wº$s
{Xcr Am{U Amåhr {gZmB© nd©VmÀ¶m COì¶m ~mOyg Vwåhmcm EH$ dMZ {Xco (åhUOo
Vw‘Mr {VWo hOoarMr doi {ZpíMV Ho$cr, {OWo Vm¡amV hm J«§W àXmZ Ho$cm Jocm). Am{U
Vw‘À¶mgmR>r ‘Þ Am{U gcdm AdVrU© Ho$co, (Vw‘À¶m CXa{Zdm©hmMr ì¶dñWm
åhUyZ). 81 "Amåhr CncãY Ho$coë¶m ñdÀN> d ewÕ dñVy Im, nU ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ
H$ê$ ZH$m, AݶWm Vwåhr ‘m¶m àH$monmcm ñdV:da AmoT>dyZ ¿¶mc.' Am{U (Amåhr
gyah-20. Vm0 hm0 313
92
(‘ygm naV Amë¶mZ§Va) hmê$Zcm åhUmcm, "ho hmê$Z, Ooìhm Vy nmhV hmoVmg
H$s, Vo ~hH$co AmhoV, Voìhm Vy Jßn H$m am{hcmg?' 93 (H$moU˶m Jmoï>rZo Vwcm) ‘mPo
AZwgaU H$aʶmnmgyZ namd¥Îm Ho$co. Vy ‘mPr Adkm (OmUyZ~wOyZ) Ho$cr Amhog H$s
H$m¶? 94 hmê$ZZo CÎma {Xco, "ho ‘m¶m AmB©À¶m nwÌm, ‘mPr XmT>r d ‘m¶m S>mo³¶mMo
Ho$g Yê$Z (‘mPr PS>Vr KoD$ ZH$mog). ¶m {dMmamZo ‘cm gVmdco H$s, Vy (naV ¶oD$Z
‘cm), åhUerc H$s, Vy ~Zr BòmB©c‘ܶo ’y$Q> nmS>cr Amhog. Am{U ‘m¶m eãXm§Mm
AmXa R>odcm Zmhrg.'
95
(‘J ‘ygm gm‘arH$S>o dicm, Omo cmoH$m§Zm ~hH${dUmam AÅ>c JwÝhoJma hmoVm).
åhUmcm, "ho gm‘ar, VwP§ H$m¶ Mmcc§¶?' 96 ˶mZo CÎma {Xco, "‘cm Vr Jmoï> OmUdcr
Or BVam§Zm OmUdcr Zmhr. Va ‘r ñdJ©XÿVmcm (OmVmZm nm{hco) Am{U ˶mÀ¶m
nmD$cIwUm§nmgyZ EH$ ‘yR> ‘mVr KoVcr Am{U Vr ¶m (dmgamV) Q>mHy$Z {Xcr. ‘m¶m
A§V:H$aUmZo ‘cm AgoM H$aʶmg ào[aV Ho$co.' 97 ‘ygmZo åhQ>co, "¶oWyZ MmcVm hmo,
Am{U cjmV R>od, AmVm (¶m) OrdZmV Vwcm hr ({ejm) Amho H$s, Vy Am`wî`^a
(cmoH$m§Zm Ago åhUV {’$aerc) H$s, "‘cm H$moUr ñne© H$ê$ ZH$m.' Am{U (‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m
OrdZmV) Vw¶m~m~VrV Aem ({ejoMo) EH$ dMZ Amho, Á¶mVyZ VwPr H$Xm{n gwQ>H$m
Zmhr, Am{U Vy (AmVm) Vw¶m ¶m Cnmñ¶mH$S>o ~K, Á¶mMr Vy ’$ma {Zð>oZo CnmgZm
H$am¶Mm, Amåhr ˶mcm OmiyZ Q>mH$Uma Am{U ˶mMr (amI) g‘wÐmV {dIwê$Z Q>mH$Uma.
98
Vw‘Mm Cnmñ¶ Ho$di A„mh Amho, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM CnmgZo¶mo½¶ Zmhr.
˶mÀ¶m kmZmZo gdmªZm doTy>Z R>odcoco Amho.'
99
(n¡J~§ a!) AemàH$mao Amåhr Vwåhmcm ^yVH$mcrZ KQ>Zm§Mm d¥Îmm§V EoH${dVmo AmhmoV.
Am{U Amåhr Vwåhmcm Am‘À¶mH$Sy>Z (¶m Hw$amUmÀ¶m) ê$nmZo EH$ ñ‘a{UH$m (reminder)
àXmZ Ho$cr Amho. 100 Omo H$moUr ¶mH$S>o nmR> {’$adrc, Vmo ݶm¶mÀ¶m {Xder {ZpíMVnUo ’$ma
‘moR>o AmoPo CMcrc. 101 ˶mM pñWVrV Vo gX¡d amhVrc. Am{U ݶm¶mÀ¶m {Xder ho AmoPo
˶m§À¶mgmR>r ^¶§H$a Xþ:IXm¶r R>ac o . 102 Á¶m {Xder qeJ ’w$§ H$co OmB©c, ˶m {Xder
Anamܶm§Zm Amåhr Aem AdñWoV Jmoim H$ê$ H$s, ˶m§Mo S>mi o o XheVr‘wio {Zio nS>cc o o
103
AgVrc. (‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m {MañWm¶r OrdZmMo g˶ Ooìhm g‘moa ¶oBc © Voìhm) Vo
EH$‘oH$m§er hiy AmdmOmV åhUV AgVrc H$s, Vwåhr ’$ma Va Xhm {Xdg (n¥Ïdrda) OrdZ
ì¶VrV Ho$co Agmc. 104 (nU) Vo H$m¶ åhUUma AmhoV ho, Amåhr Mm§Jë¶màH$mao OmUVmo.
˶m§À¶mV Omo gdm©V OmñV OnyZ A§XmO cmdUmam Agoc Vmo åhUoc H$s, Zmhr, Vwåhr OJmV
Ho$di EH$ {Xdg Kmc{dco AgUma.
gyah-20. Vm0 hm0 315
105
(n¡J§~a!) cmoH$ Vwåhmcm {dMmaVmV H$s, (nwZéËWmZmÀ¶m {Xder) ¶m nd©Vm§Mo
H$m¶ hmoUma? ˶m§Zm gm§Jm, (Ooìhm ¶m OJmMm A§V hmoB©c) ‘mPm nmcZH$Vm©, ˶m§Zm
Ywirà‘mUo {dIwê$Z Q>mHo$c. 106 Am{U n¥Ïdrcm gnmQ> ‘¡XmZ ~ZdyZ Q>mHo$c. 107
˶mV Vwåhmcm Zm ImMIiJm {Xgoc Zm C§MdQ>m. 108 ˶m {Xder gd©OU BH$S>o-
{VH$S>o A{O~mV Z OmVm nwH$maUmè¶mÀ¶m ‘mJo gai OmVrc. Voìhm gd© AmdmO
H¥$nmd§V (A„mh) g‘moa AJXr ñVãY Pmcoco AgVrc. nmdcm§À¶m ‘§X AmdmOm{edm¶
Xþgao H$mhr EoHy$ ¶oUma Zmhr.
(Q>rn: ho A„mhÀ¶m ݶm¶mc¶mV hOa hmoʶmgmR>r OmVmZmMo Ñí¶ Agoc.)
109
˶m {Xder {e’$mag H$moUmÀ¶mhr H$m‘r ¶oUma Zmhr. nU ’$º$ (Vr 춺$s
~mocy eHo$c) {Ocm H¥$nmd§V (A„mhZo) ~mocʶmMr nadmZJr {Xcr Agoc d Á¶mMo
~mocUo Vmo ng§V H$aoc. (AemcmM nadmZJr Agoc, Am{U A„mhcm Mm§Jco ‘mhrV
Amho H$s, nadmZJr {Xë¶mZ§Va H$moU H$m¶ ~mocUma). 110 Vmo à˶oH$mÀ¶m ‘mJÀ¶m-
nwT>À¶m (Iwë¶m d Nw>ß¶m) gd© Jmoï>tZm Mm§Jco OmUVmo. nU Vo (cmoH$) Amnë¶m kmZmZo
˶mÀ¶m kmZmcm H$Xm{n doT>m Kmcy eH$V ZmhrV. 111 Am{U (˶m {Xder) gd© Mohao
{Za§Va-{Od§V d AmË‘{Z^©a Agcoë¶m (the Ever-Living & the Self-
subsistent) gd©e{º$‘mZ A„mhg‘moa Z‘cocr AgVrc. Am{U Aer 춺$s (˶m
{Xder) Zme nmdoc, Or nmnH¥$˶m§Mo AmoPo Amnë¶mgmo~V KoD$Z ¶oB©c. 112 Am{U
Á¶mZo gËH$‘} Ho$cocr AgVrc, Am{U Vmo lÕmd§Vhr Agoc Va ˶mg H$moU˶mhr àH$mao
Aݶm¶ qH$dm hmZr nmoMʶmMo ^¶ AgUma Zmhr.
113
AemàH$mao Amåhr Aa~r ^mfoV ho Hw$amU AdVrU© Ho$co Amho. Am{U ˶mV
gd© àH$mao gmdYmZVoMm Bemam {Xcocm Amho. ho ¶m hoVyZo H$s, cmoH$m§Zr Am‘Mr OmU
R>odmdr, qH$dm ¶mÛmao ˶m§À¶m ‘ZmV Zì¶mZo {dMma OmJ¥V ìhmdo. 114 Va gd©loð> Amho
A„mh, IamIwam OJËnmcH$ (OJXre)! (n¡J§~a!) Vwåhr Hw$amUmMo àH$Q>rH$aU nyU©
hmoʶmnyduM Vo KoʶmÀ¶m ~m~VrV KmB© H$ê$ ZH$m. Am{U (A„mhH$S>o ¶m eãXm§V)
àmW©Zm H$am, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©, ‘m¶m kmZmV d¥Õr H$a!'
115
Amåhr AmX‘er ¶mnydu à{Vkm KoVcr hmoVr, nU Vmo {dgacm. Am{U
˶mÀ¶mV Amåhmcm ‘ZmMm R>m‘nUm AmT>icm Zmhr. 116 Am{U Amåhr Ooìhm
ñdJ©XÿVm§Zm åhUmcmo, "AmX‘g‘moa ZV‘ñVH$ ìhm, Vo gd© ZV‘ñVH$ Pmco, nU ’$º$
Bãcrg {edm¶. ˶mZo Vgo H$aʶmg ZH$ma {Xcm.' 117 Voìhm Amåhr åhUmcmo, "ho
AmX‘, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, hm VwPm Am{U Vw¶m nËZrMm eÌy Amho. Va Ago
316 Hw$amU
hmoVm H$m‘m Z¶o H$s, Vmo Vwåhm XmoKm§Zm ñdJm©VyZ KmcdyZ Xoʶmg H$maUr^yV R>aVmo¶.
(Vgo Pmë¶mg) Vwåhmcm d§{MV OrdZ OJmdo cmJoc.'
118
BWo (ñdJm©V) Vw‘À¶mgmR>r Aer ì¶dñWm Amho H$s, Vwåhr Zm Cnmer amhmc,
Zm Z¾ AdñWoV amhmc. 119 Am{U (BWo) Zm VhmZ cmJoc, Zm CÝhmMm Ìmg hmoB©c.
120
nU g¡VmZmZo ˶mg ~hH$m{dco. Vmo (˶mcm) åhUmcm, "ho AmX‘, ‘r Vwcm
A‘aËdmMo PmS> XmIdy H$m, Am{U Ago amÁ¶ Oo H$Yr {dZme nmdUma Zmhr?' 121
‘J ˶m XmoKm§Zr ˶m d¥jmMo ’$i Im„o, Voìhm ˶m§Zm, ˶m§À¶m Z¾ AdñWoMr OmUrd
Pmcr. Am{U Vo XmoKo ñdJm©Vrc (PmS>m§Mr nmZo KoD$Z) Amnë¶m c‚mmñWmZm§Zm PmHy$
cmJco. Am{U AemàH$mao AmX‘Zo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m AmkoMo nmcZ Ho$co Zmhr,
n[aUm‘V: Vmo (gÝ‘mJm©nmgyZ) ^aH$Q>cm. 122 Z§Va ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©Zo ˶mÀ¶mda
(nwÝhm) Amncr H¥$nm Ho$cr, ˶mÀ¶m níMmÎmmnmMm ñdrH$ma Ho$cm Am{U ˶mcm (nwT>rc)
‘mJ©Xe©Z àXmZ Ho$co.
123
A„mhZo åhQ>co, "(AmVm) Vwåhr XmoKo (åhUOo ‘mZd Am{U g¡VmZ) ¶oWyZ
(ñdJm©VyZ) Imcr CVam. Vwåhr EH$‘oH$m§Mo eÌy Agmc.' Am{U Ooìhm ‘m¶mH$Sy>Z
Vw‘À¶mH$S>o ‘mJ©Xe©Z ¶oB©c, Voìhm Omo H$moUr ‘mPo ‘mJ©Xe©Z AZwgaoc, Vmo Zm
(gÝ‘mJm©nmgyZ) ^aH$Q>oc, Zm (‘m¶m H¥$nonmgyZ) d§{MV hmoB©c. 124 Am{U Omo H$moUr
‘m¶m CnXoem§H$S>o nmR> {’$adrc, ˶mMo Xþ:ImZo ^acoco OrdZ Agoc. Am{U ݶm¶mÀ¶m
{Xder Amåhr ˶mcm Am§Yim Agcoë¶m AdñWoV CR>dy. 125 Vmo åhUoc, ho ‘m¶m
nmcZH$˶m©! Vy ‘cm Am§Yim (~ZdyZ) H$m CR>dcog? (OJmV) Va ‘cm Ñï>r cm^cocr
hmoVr. 126 A„mh åhUoc, "AJXr VgoM (Amåhr Vw¶m~m~VrV Ho$co Amho), Ooìhm
Vw¶mg‘moa Am‘À¶m g§Xoe Agcoë¶m IwUm Amë¶m hmo˶m Voìhm Vy ˶m§À¶mH$S>o Xþc©j
Ho$co. Am{U åhUyZ AmO VemM àH$mao VwPr Cnojm H$aʶmV ¶oB©c.' 127 Aem àH$mao
Amåhr ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmè¶m§Zm ‘mo~Xcm XoV AgVmo, Oo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m
g§Xoemda {dídmg R>odV ZmhrV. Am{U ‘¥Ë¶wníMmV OrdZmVrc {ejm Va ’$ma H$R>moa
Amho d {MañWm¶r Amho.
128
cmoH$m§Zm ¶mnmgyZ ~moY àmá hmoV Zmhr H$m H$s, ˶m§À¶mnydu Amåhr {H$˶oH$
{nT>çm§Zm Zï> H$ê$Z Q>mH$co Amho. ˶m§À¶m dñ˶m§VyZ ho ñdV: MmcV-{’$aV AgVmV.
IamoIa ¶mV ~wÕr cm^coë¶m cmoH$m§gmR>r ~moY Agcoë¶m IwUm AmhoV. 129 Am{U Oa
Vw¶m nmcZH$˶m©Ûmao EH$ Jmoï> (åhUOo ݶm¶mÀ¶m {XdgmMr doi) AmYrnmgyZ R>acocr
ZgVr, VgoM EH$m ‘wXVrn¶ªV (Anamܶm§Zmhr) Cg§V XoʶmMo R>acoco ZgVo Va (AnamYr
gyah-21. Ac-A§{~¶m 317
cmoH$m§Zm) VmËH$mi {ejm {Xcr Jocr AgVr. 130 åhUyZ (n¡J§~a!) ho (g˶ ZmH$maUmao
cmoH$) Oo H$mhr åhUV AmhoV, Vo g§¶‘nyd©H$ ghZ H$am. Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m
ñVwVrgh ˶mÀ¶m ‘hVrMo dU©Z H$am, gy¶© CJdʶmnydu Am{U Vmo ‘mdiʶmnydu Am{U
amÌrÀ¶m doirhr ˶mMo ñVw{VJmZ H$am. Am{U {XdgmÀ¶m àma§^r Am{U g‘márÀ¶m
doirhr, åhUOo Vwåhmcm (AmpË‘H$) AmZ§X cm^oc. 131 Am{U ¶m OJmVrc (Eoíd¶m©À¶m)
gmYZg§nÎmrH$S>o (A{^cmfmnyd©H$) H$Xm{n ZOam didy ZH$m, Or Amåhr ˶m§À¶mn¡H$s
H$mhtZm Ho$di ˶m§Mr narjm KoʶmgmR>r, XoD$Z R>odcr Amho. Am{U (‘¥Ë¶wníMmV
OJmV) Vw¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z {Xcr OmUmar OrdZgm‘J«r loð> Am{U {MañWm¶r Amho.
132
Am{U Amnë¶m cmoH$m§Zm Z‘mµO nT>ʶmMr Amkm H$am Am{U (ñdV:XoIrc) {Z˶
Z‘mµO nT>m. (Am{U cjmV R>odm). Amåhr (Am‘À¶mgmR>r) Vw‘À¶mH$S>o H$moU˶mhr
CnOr{dHo$Mr ‘mJUr H$arV Zmhr. H$maU CnOr{dH$m Va AmåhrM Vwåhmcm àXmZ H$aVmo.
Am{U gd©loð> ^{dî¶, A„mhMr OmU R>odyZ OJUmè¶m§gmR>rM Amho.
133
Am{U Vo cmoH$ åhUVmV (Oo g˶mÀ¶m ~m~VrV, AJXr Am§Yio ~Zcoco
AmhoV) (hm n¡J~§ a) Amnë¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Am‘À¶mgmR>r EImXr M‘ËH$m[aH$ {ZemUr
H$m KoD$Z ¶oV Zmhr? ˶m§Zm ¶mnyduÀ¶m J«W§ mÛmao nwago o nwamdo nmoMco ZmhrV H$m?
(Q>rn: Hw$amUmnydu Amcoë¶m A„mhÀ¶m J«§Wm‘ܶo eodQ>À¶m n¡J§~amÀ¶m AmJ‘Zm{df¶r ^mH$sV Ho$coco
hmoV.o )
134
Am{U Amåhr Oa ¶m§Zm ¶mnyduM EImÚm AmnÎmrÛmao Zï> H$ê$Z Q>mH$co AgVo,
Voìhm Vo (ݶm¶mÀ¶m {Xder) Ago åhUmco AgVo, ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Vy
Am‘À¶mH$S>o n¡J§~amcm H$m nmR>{dco Zmhrg, åhUOo Amåhr AemàH$mao An‘m{ZV d
~oA~«ÿ hmoʶmnyduM Vw¶m g§Xoem§Mo AZwgaU Ho$co AgVo. 135 gm§Jm H$s, à˶oH$OU
àVrjm H$arV Amho, Va Vwåhr XoIrc àVrjm H$am. (ݶm¶mÀ¶m {Xder) Vwåhmcm H$iyZ
OmB©c H$s, Vo H$moU-H$moU AmhoV Á¶m§Zr gÝ‘mJm©Mo AZwgaU Ho$co Amho. Am{U H$moUmcm
‘mJ©Xe©Z àmá Pmco Amho.
gyah-21. Ac-A§{~¶m
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
cmoH$m§À¶m {heo~mMr KQ>H$m Odi ¶oD$Z R>oncocr Amho, VargwÕm ˶m§Zr {VÀ¶m
(AmJ‘Zm{df¶r) ’$maM ~o{’${H$arMr ^y{‘H$m KoVcocr Amho. 2 ˶m§À¶mH$S>o Ooìhmhr
˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z ñ‘aU H$ê$Z XoUmam ZdrZ CnXoe ¶oVmo, (Voìhm ˶m§Mm ˶mg
à{VgmX Agm AgVmo H$s), ˶mMr {I„r CS>drV Vo, Vmo (CnXoe) EoH$VmV. 3 ˶m§Mr
318 Hw$amU
‘Zo Jm’$sc AmhoV. Am{U XþamMmar cmoH$ AmngmV Hw$O~wO H$aVmZm åhUVmV, "(‘whå‘X)
Va Vw‘À¶mgmaImM EH$ ‘mUyg Amho, ‘J Vwåhr ho CKS>çm S>moù¶m§Zr nmhV AgVmZm
¶mÀ¶m OmXÿcm ~ir nS>Uma H$s H$m¶?' 4 (n¡J§~a!) ˶m§Zm gm§Jm, "‘mPm nmcZH$Vm©
à˶oH$ Jmoï>rg OmUVmo, ‘J Vr AmH$memV Agmo dm O{‘Zrda. Am{U VmoM gd© H$mhr
EoH$Umam, gd© H$mhr OmUUmam Amho.'
5
H$mhrOU åhUVmV, "(Oo H$mhr ‘whå‘X gmXa H$arV Amho) Vo Aݶ H$mhr ZgyZ
g§{X½Y ñdßZo (confused dreams) AmhoV.' Va BVa H$mhrOU åhUVmV, "˶mZo Vo
ñdV:M aMco AgUma.' Va AmUIrZ H$mhr åhUVmV, "(IaoVa) Vmo EH$ H$dr Amho.'
"˶mZo Am‘À¶mH$S>o Vgm M‘ËH$ma AmUyZ gmXa H$am¶cm hdm, Ogo M‘ËH$ma KoD$Z
AmYrMo n¡J§~a Amco hmoVo.' 6 ¶m§À¶mnyduÀ¶m Á¶m dñ˶m§Zm Amåhr Zï> Ho$co, ˶m§Zr Va
({Zemʶm nmhÿZhr) Amnë¶m n¡J§~am§da {dídmg R>odcm ZìhVm, Va AmVm ho lÕmd§V
~Zʶmg (OmñV BÀNw>H$) AmhoV H$m?
7
(n¡J§~a!) Vw‘À¶mnyduhr Á¶m H$moUmcm Amåhr n¡J§~a ~ZdyZ nmR>{dco, Va Vrhr
(Vw‘À¶mgmaIrM) ‘mUgo hmoVr. Á¶m§À¶mH$S>o Amåhr (Am‘Mo) g§Xoe àH$Q> Ho$co hmoVo.
Vwåhmcm ¶m Jmoï>rMo kmZ Zgoc Va AmYrÀ¶m J«W§ m§Zm AZwgaUmè¶m cmoH$m§nH¡ $s (H$moUmcmhr)
{dMmam. 8 Amåhr n¡J§~am§Zm Ago eara {Xco ZìhVo H$s, ˶m§Zm AÞmMr JaO ZìhVr.
Am{U Vo H$mhr Zoh‘r {Od§V amhUmao ZìhVo. 9 eodQ>r, Amåhr ˶m§À¶mer (åhUOo
n¡J§~am§er) Ho$cocm dm¶Xm nyU© Ho$cm. Am{U Amåhr ˶m§Zm Am{U ˶m§À¶mgmo~V Á¶m§Zm
BpÀN>co ˶m§Zm dmMdco. Am{U Amåhr ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmè¶m§Zm Zï> H$ê$Z Q>mH$co.
10
(cmoH$m§Zmo) Amåhr Vw‘À¶mH$S>o AmVm Agm J«§W nmR>{dcocm Amho, Á¶mV Aem
Jmoï>r AmhoV, Á¶m Vwåhr (Zoh‘r) cjmV R>odUo Amdí¶H$ Amho. ‘J H$m¶? Vwåhr
~wÕrMm Cn¶moJ H$aUma Zmhr? 11 A˶mMmar cmoH$m§À¶m {H$˶oH$ dñ˶m (hmo˶m),
Á¶m§Zm Amåhr Zï> H$ê$Z Q>mH$co Amho. Am{U ˶m§À¶m OmJr Xþgè¶m cmoH$m§Zm C^o Ho$co.
12
(à˶oH$ doiog Ago KS>co) H$s, Ooìhm ˶m§Zr Am‘Mr {ejm ˶m§À¶mH$S>o ¶oVmZm
nm{hco, Vo ˶mnmgyZ nim¶cm cmJco. 13 Voìhm ˶m§Zm gm§{JVco Joco, "niyZ OmʶmMm
à¶ËZ H$ê$ ZH$m, Va naV ¶m, ˶m Vw‘À¶m gwI-M¡ZrÀ¶m gmYZgm‘J«rH$S>o (Á¶m§Zr
Vwåhmcm nyU©nUo AmpË‘H$ ÑîQ>çm ZmgdyZ gmoS>co Amho). Am{U Amnë¶m Kam§H$S>o naV
¶m __ (Á¶m§V Vwåhr Eoíd¶m©Mo OrdZ OJV hmoVm), åhUOo (Vwåhr Oo H$mhr Ho$co Amho)
˶m{df¶r Vwåhmcm Om~ {dMmacm OmB©c.' 14 Vo åhUy cmJco, "~a~mX Pmcmo Amåhr!
IamoIa, AmåhrM A˶mMmar hmoVmo.' 15 Am{U Vo Vmon¶ªV AgmM {dcmn H$arV am{hco,
gyah-21. Ac-A§{~¶m 319
Omon¶ªV Amåhr ˶m§Zm Ago H$ê$Z Q>mH$co H$s, Vo H$mnyZ Q>mH$coë¶m eoVrà‘mUo AmhoV.
Am{U H$mhr OiyZ ^ñ‘gmV Pmë¶mZ§Va Cacoë¶m amIoà‘mUo.
16
(Am{U ho OmUyZ ¿¶m H$s), Amåhr AmH$me Am{U n¥Ïdr Am{U ˶m§À¶mXaå¶mZ
Oo H$mhr Amho Vo gd©, Ioi åhUyZ {Z‘m©U Ho$coco Zmhr. (Va hr J§^ra CÔoemg{hV
Ho$cocr {Z{‘©Vr Amho).
(Q>rn: ho àM§S> AW©nyU© {díd, Ioi åhUyZ Ho$cocr {Z{‘©Vr Agy eH$Vo H$m!)
17
Am{U Oa Amåhmcm Ioi H$aʶmgmR>r H$mhr ~Zdm¶Mo AgVo Va Amåhr Vo,
Am‘À¶mH$S>o Oo H$mhr Amho ˶mVyZM H$mhr ~ZdyZ Q>mH$co AgVo Oa Amåhmcm Vgo
H$am¶Mo AgVo Va. 18 Vgo ‘wirM Zmhr, Amåhr Ag˶mda g˶mcm ’o$Hy$Z ‘mê$.
Voìhm g˶ Ag˶mcm {MaSy>Z Q>mHo$c Am{U Ag˶ Zme nmdoc. Am{U (cmoH$m§Zmo!)
Vw‘À¶mgmR>r hr {dZmemMr Jmoï> Amho H$s, Vwåhr (Am‘À¶m {df¶r ImoQ>çm Jmoï>r)
aMʶmMo à¶ËZ H$aVm.
19
AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Oo H$moUr (all beings) AmhoV, gd© ˶mMoM
AmhoV. Am{U Oo ˶mÀ¶mOdi AmhoV (åhUOo ñdJ©XÿV - angels) Vo ˶mMr
CnmgZm H$aʶmÀ¶m ~m~VrV Zm H$Yr Ah§H$mamMo àXe©Z H$aVmV, Zm H$Yr H§$Q>mim
H$aVmV. 20 Vo ({Za§Va) Z WH$Vm am̧{Xdg ˶mÀ¶m ‘hVrMo JmZ H$arV AgVmV.
21
H$mhr cmoH$m§Zr ‘mVr (XJS>, YmVy B.) nmgyZ Oo Cnmñ¶ ~Z{dco AmhoV Vo
‘ocoë¶m§Zm {Od§V H$ê$ eH$VmV H$m? 22 AmH$me Am{U n¥Ïdrda (åhUOo g‘ñV
{dídmV) A„mh{edm¶ Aݶ Cnmñ¶ AgVo, Va ({dídmV gd©Ì AamOH$Vm ngacr
AgVr Am{U) AmH$me Am{U n¥Ïdr XmoÝhr (Ho$ìhmM) Zme nmdco AgVo. "A„mh',
"gdm}ƒ qghmgZmMm ñdm‘r', Vmo ˶m Jmoï>tnmgyZ ’$ma loð>V‘ Amho, Á¶m Jmoï>tMm g§~§Y
ho cmoH$ ˶mÀ¶mer OmoS>VmV. 23 Vmo Oo H$mhr H$aVmo, ˶m{df¶r ˶mcm H$moUrhr H$mhr
{dMmê$ eH$V Zmhr. nU cmoH$ Oo H$aVrc ˶m{df¶r ˶m§Zm Om~ {dMmaʶmV ¶oB©c.
24
˶m§Zr (A„mhcm) gmoSy>Z Xþgao Cnmñ¶ ~Z{dco AmhoV H$m? ˶m§Zm gm§Jm, "Á¶m
Jmoï>rMm Vwåhr Xmdm H$arV AmhmV, ˶mgmR>r nwamdm gmXa H$am.' hr {eH$dU Amho
˶m§À¶mgmR>r Oo ‘m¶mgmo~V AmhoV Am{U hrM {eH$dU ‘m¶m nyduÀ¶m cmoH$m§gmR>rhr
hmoVr. nU ˶m§À¶mn¡H$s ~hþVoH$m§Zm g˶mMr OmUrdM Zmhr. Am{U (Vo J§^raVmnyd©H$
OmUʶmMr ˶m§Mr BÀN>mhr Zmhr) Vo ˶mH$S>o nmR> {’$adrV AmhoV. 25 Amåhr Vw‘À¶mnydu
nmR>dcoë¶m gd© n¡J§~am§Zm ¶mM g§Xoemgh nmR>{dco hmoVo H$s, ‘m¶m{edm¶ Xþgam
H$moUrM CnmgZo¶mo½¶ Zmhr, åhUyZ Ho$di ‘mPrM CnmgZm H$am.
320 Hw$amU
26
(VarXoIrc) H$mhrOU åhUVmV, "H¥$nmd§V (A„mhZo) ñdV:gmR>r nwÌ ~Z{dcm
Amho! Agr‘ ‘{h‘mdmZ Amho Vmo! (Á¶m§Zm ho cmoH$ A„mhMo An˶ ‘mZVmV) Vo Va
˶mMo gÝ‘mZZr` godH$ AmhoV. 27 Vmo ~mocʶmAmYr, Vo (ñdV:hÿZ) ~mocV Zmhr,
Am{U Vo AJXr VoM H$aVmV Á¶mMr Vmo ˶m§Zm Amkm H$aVmo. 28 Vmo OmUVmo Oo
˶m§À¶mg‘moa CKS> Amho Am{U Vo, Oo ˶m§À¶mnmgyZ cncoco Amho. Am{U Vo ˶mÀ¶m
nadmZJr{edm¶ H$moUmgmR>rhr ‘ܶñWr H$arV ZmhrV. Am{U Vo ˶mÀ¶mà{V (åhUOoM
A„mhà{V) gX¡d AmXa¶wº$ ^¶ ~miJyZ AgVmV. 29 Am{U ˶m§À¶mn¡H$s Omo H$moUr
Ago åhUoc H$s, ˶mÀ¶m{edm¶ ‘r EH$ "Cnmñ¶' Amho, Va ˶mg Amåhr ZaH$mMr
{ejm XoD$. (H$maU) Amåhr A˶mMmè¶m§Zm AgmM ‘mo~Xcm XoV AgVmo.
30
g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm ¶m Jmoï>rMr OmUrd Zmhr H$m H$s, n¥Ïdr Am{U
AmH$me AmYr EH$‘oH$mcm KÅ> {MH$Q>coë`m Jmoù¶mà‘mUo hmoVo. ‘J Amåhr ˶m§Zm
EH$‘oH$m§nmgyZ AcJ Ho$co.
Am{U à˶oH$ gOrdmcm Amåhr nmʶmnmgyZ {Z‘m©U Ho$co. (¶m gd© AW©nyU© IwUm
(signs) Amnë¶m S>moù¶m§Zr nmhÿZ XoIrc) Vo lÕm YmaU H$aUma ZmhrV H$m?
(Q>rn: AmYw{ZH$ {dkmZ ¶mM KQ>Zocm Big Bang åhUVmo, Am{U Big Bang ÛmaoM {dídmMr
(universe Mr) {Z{‘©Vr Pmcr. ˶m KQ>ZoMo BWo dU©Z Amho.)
31
Am{U (˶m§Zm ¶mMr OmUrd Zmhr H$m) Amåhr n¥Ïdrda ‘O~yV nd©Vm§Zm
ñWm{nV Ho$co Amho, Vo ¶mgmR>r H$s, Vr, ˶m§Zm KoD$Z ApñWa AdñWoV amhÿ Z¶o. Am{U
{VÀ¶mda àeñV ‘mJ© ~Z{dco, ¶mgmR>r H$s, cmoH$m§Zm ˶m§Mm ‘mJ© gmnS>mdm. (åhUOo
cmoH$m§Zm {VÀ`mda g§Mma H$aUo e³¶ ~Z{dco). 32 Am{U Amåhr AmH$memcm gwa{jV
N>Ìmà‘mUo ñWm{nV Ho$co. (VarXoIrc) Vo ˶mZo {Z‘m©U Ho$coë¶m IwUm§H$S>o Xþc©j H$arV
AmhoV. 33 VmoM Amho (A„mh) Á¶mZo amÌ d {Xdg Am{U gy¶© d M§Ð {Z‘m©U Ho$co.
à˶oH$ Amnmnë¶m H$joV àX{jUm KmcrV AmhoV.
34
(n¡J§~a! Vwåhmcm ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm AmR>dU H$ê$Z Úm) Amåhr Vw‘À¶mnydu
XoIrc H$moU˶mhr ‘Zwî¶mcm {MaH$mcrZ OrdZ àXmZ Ho$coco Zmhr. ‘J Oa Vwåhr ‘aUma
AmhmV, Va ho gX¡d {Od§V amhUma AmhoV H$s H$m¶? 35 à˶oH$ {Odmcm ‘¥Ë¶yMr Md
MmIm¶MrM Amho. Amåhr Vwåhm (gdmªMr) Mm§Jë¶m Am{U dmB©Q> (n[apñWVrÛmao) narjm
KoV AgVmo, (Vw‘Mr) nmaI H$aʶmgmR>r. Am{U (eodQ>r), Vwåhm gdmªZm Am‘À¶mH$S>oM
naV ¶m¶Mo Amho.
36
nU Ooìhm g˶ ZmH$maUmao cmoH$ Vwåhmcm nmhVmV, Voìhm Vo Vwåhmcm Ho$di
gyah-21. Ac-A§{~¶m 321
Amnë¶m CnhmgmMo cú¶ ~Z{dVmV. (Vo EH$‘oH$m§Zm) åhUVmV, "AÀN>m! hmM H$m Vmo
Omo Amnë¶m Cnmñ¶m§{df¶r ({VañH$manyd©H$) ~mocVmo?' Iao Va hoM cmoH$ ñdV: H¥$nmd§V
(A„mhMo) Zm‘ñ‘aU H$aʶmg ({VañH$manyd©H$) ZH$ma XoVmV.
37
(‘Zwî¶ Agm CVmdri àmUr Amho OUy H$mhr) Vmo CVmdrinUmÀ`m YmVyMmM
~Zcocm Amho, ‘r Vwåhmcm cdH$aM ‘m¶m g§Xoe Agcoë¶m IwUm XmI{dUma Amho.
nU ˶m~m~VrV Vwåhr ‘cm KmB© H$aʶmgmR>r gm§Jy ZH$m. 38 cmoH$ {dMmaVmV, "Vw‘Mo
åhUUo Iao Agoc, Va (Amåhmcm gm§Jm H$s), ¶m dMZmMr nyV©Vm Ho$ìhm hmoB©c?' 39
g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m ¶m cmoH$m§Zm Oa ˶m doioMr H$ënZm AgVr,
Ooìhm Vo ZaH$mÀ¶m AmJrnmgyZ ñdV:Mm ~Mmd Zm g‘moê$Z H$ê$ eH$Vrc, Zm ‘mJyZ.
(åhUOo AmJ ˶m§Zm Mhÿ~mOy§Zr doTy>Z KoB©c). Am{U ˶m§Zm {VWo H$moU˶mhr àH$mao
gmhmæ¶ àmá hmoUma Zmhr. 40 {ZpíMVnUo Vr (doi) ˶m§À¶mda AMmZH$nUo ¶oB©c
Am{U ˶m§Mr ‘Vr Jw§J H$ê$Z gmoS>rc. ‘J Zm Vo {Vcm naVdyZ cmdy eH$Vrc, Zm
˶m§Zm H$moU˶mhr àH$mao Cg§V {Xcr OmB©c. 41 Vw‘À¶m AmYrhr n¡J§~am§Zm CnhmgmMo
cú¶ ~Z{dʶmV Amco. Va ˶m§À¶mn¡H$s Á¶m cmoH$m§Zr {I„r CS>{dcr, ˶m§Zm ˶m
Jmoï>rZo (åhUOoM B©ídar¶ {ejoZo) doT>co, {OMr Vo {I„r CS>drV hmoVo.
42
˶m§Zm {dMmam, "Agm H$moU Amho, Omo amÌr Am{U {Xdgm Vwåhmcm H¥$nmd§V
(A„mhnmgyZ) dmMdy eH$Vmo?' (AWm©VM H$moUrM Zmhr). VarXoIrc ho Amnë¶m
nmcZH$˶m©À¶m ñ‘aUmH$S>o nmR> {’$adrV AmhoV. 43 Vo (IamoIa Agm {dMma ~miJyZ)
AmhoV H$s H$m¶? H$s, ˶m§À¶mH$S>o BVa Cnmñ¶o AmhoV, Oo ˶m§Mo Am‘À¶mnmgyZ ajU H$ê$
eH$VmV. (nU dñVwpñWVr hr Amho H$s, Vr VWmH${WV Cnmñ¶o) ñdV:cmM ‘XV H$ê$
eH$V ZmhrV, Zm Am‘À¶m{déÕ Ë¶m§Mr H$moUr ‘XV H$ê$ eH$Vmo.
44
(dñVwpñWVr hr Amho H$s), Amåhr ˶m§Zm d ˶m§À¶m dmS>d{S>cm§Zm ¶m OJmV
(OrdZmdí¶H$) Mm§Jë¶m Jmoï>r àXmZ Ho$ë¶m. ˶m§Mm Cn^moJ Vo XrK© H$mimn¶ªV H$arV
am{hco. nU ˶m§Zm ho {XgV Zmhr H$m H$s, H$emàH$mao Amåhr ˶m§À¶m gr‘m Mhÿ~mOy§Zr
AmHw§${MV H$arV AmhmoV? Varhr VoM {dO¶r hmoʶmMr (Amem ~miJyZ) AmhoV H$m?
45
(cmoH$m§Zm) gm§Jm, "‘r Ho$di (A„mhÀ¶m) g§XoemÀ¶m AmYmao Vwåhmcm
gmdYmZVoMm Bemam XoV Amho.' nU (‘ZmZo) ~{hao Pmcoë¶m cmoH$m§Zm hm gmdYmZVoMm
Bemam EoHy$ ¶oV Zmhr. Ooìhm Vmo ˶m§Zm {Xcm OmVmo. 46 Am{U Vw‘À¶m nmcZH$˶m©À¶m
{ejoMm hcH$mgm Oar ñne© ¶m§Zm Pmcm, Var Vo {ZpíMVnUo AmoaS>Vrc, "Aao ~mnao!
Amåhr Zï> Pmcmo! Amåhr Z¸$sM XþamMmar hmoVmo!'
322 Hw$amU
47
Am{U Amåhr nwZéËWmZmÀ¶m {Xder "ݶm¶mMm VamOy' (Scales of Jus-
tice) ñWm{nV H$ê$. Á¶m‘wio H$moU˶mhr {Odmda OamXoIrc Aݶm¶ hmoUma Zmhr.
Am{U EImXo (Mm§Jco dm dmB©Q>) H¥$˶ ‘moharÀ¶m XmʶmBVHo$hr Oar chmZ Agoc Var
Amåhr Vo g‘moa AmUyZ hOa H$ê$. Am‘À¶mà‘mUo {heo~ H$moUrhr KoD$ eH$V Zmhr.
48
(n¡J§~a) ‘ygm d hmê$Z ¶m§Zm, Amåhr g˶ d Ag˶ ¶mVrc ’$aH$ ñnï>
H$aUmar "H$gmoQ>r' àXmZ Ho$cr, (åhUOoM Vm¡amV hm J«§W àXmZ Ho$cm), A„mhMr OmU
AgUmè¶m cmoH$m§gmR>r, gÝ‘mJ© XmIdUmam àH$me d ñ‘a{UH$m åhUyZ. 49 Oo ˶m§Mm
nmcZH$Vm© AÑí¶ AgyZ XoIrc ˶mMo ^¶ ~miJyZ AgVmV, VgoM Vo ݶm¶mÀ¶m
{XdgmMohr ^¶ ~miJyZ AmhoV. 50 (ho Hw$amU åhUOo) H¥$nm¶wº$ ñ‘a{UH$m (blessed
reminder) Amho. Or Amåhr Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> Ho$cr Amho. ‘J hr (ñ‘a{UH$m)
Vwåhr ZmH$maUma AmhmV H$m?
51
¶mnydu Amåhr B~«mhr‘cm ˶mMo ‘mJ©Xe©Z àXmZ Ho$co hmoVo, (åhUOo ˶m
H$gmoQ>rMo kmZ {Xco hmoVo). Am{U Amåhr ˶mcm Mm§Jco AmoiIyZ hmoVmo. 52 Ooìhm Vmo
Amnë¶m {n˶mg d Amnë¶m cmoH$m§Zm åhUmcm, "¶m à{V‘m H$m¶ AmhoV, Á¶m§À¶m~m~VrV
Vwåhr BVHo$ {Zð>md§V ~Zcoco AmhmV.' 53 (˶mÀ¶m) cmoH$m§Zr CÎma {Xco, "Amåhr
Am‘À¶m dmS>d{S>cm§Zm ˶m§Mr nyOm H$aVmZm nmhV Amcmo AmhmoV.' 54 B~«mhr‘Zo
åhQ>co, "{Z…g§Xoh, Vwåhr Am{U Vw‘Mo dmS>dS>rc YS>YS>rV MwH$sMm ‘mJ© A§JrH$macoco
AmhmV.'
55
Vo åhUmco, "Vy Am‘À¶mH$S>o IamoIa "g˶' KoD$Z Amcm Amhog H$s, Vy
Am‘À¶mer Ho$di WÅ>m H$arV Amhog?' 56 B~«mhr‘Zo CÎma {Xco, "Vw‘Mm IamIwam
nmcZH$Vm© Vmo Amho, Omo AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Mm nmcZH$Vm© Amho, Á¶mZo ˶m§Zm
{Z‘m©U Ho$co Amho, Am{U ‘r ˶m Jmoï>rg gmjr Amho.' 57 Am{U (B~«mhr‘ ‘Zmo‘Zr
åhUmcm), "A„mhMr enW, ‘r {ZpíMVnUo Vw‘À¶m (¶m ImoQ>çmZmQ>çm) Cnmñ¶m§{déÕ
EH$ ¶moOZm AmIoZ, Ooìhm Vwåhr (¶oWyZ) nmR> {’$adyZ {ZKyZ Omc.' 58 (Vo {VWyZ
Joë¶mZ§Va) ˶mZo ˶m gdmªMo VwH$S>o-VwH$S>o H$ê$Z Q>mH$co. nU Omo ˶m§À¶mV gdm©V
‘moR>m (Cnmñ¶ hmoVm, ˶mÀ¶m ‘yVucm) ˶mZo VgoM H$m¶‘ R>odco, Vo ¶mgmR>r H$s, Vo
(KS>coë¶m KQ>Zo~Ôc {dMmanyg H$aʶmgmR>r) ˶mÀ¶mH$S>o ¶oD$ eH$Vrc.
59
(Ooìhm ˶m§Zr Oo KS>co hmoVo Vo nm{hë¶mZ§Va) åhUy cmJco, "Am‘À¶m Cnmñ¶m§Mr
hr AdñWm H$moUr Ho$cr AgUma? AWm©VM, Vmo ’$ma ‘moR>m A˶mMmar Agcm nm{hOo.'
60
(˶m§À¶mn¡H$s) H$mhrOU åhUmco, "Amåhr EH$m VéUmcm ¶m Cnmñ¶m§{df¶r
gyah-21. Ac-A§{~¶m 323
({VañH$manyU© Jmoï>r) ~mocVmZm EoH$co Amho, Á¶mMo Zmd B~«mhr‘ Ago Amho.' 61 (BVa
H$mhrOU) åhUmco, "Va ‘J ˶mcm gd© cmoH$m§g‘moa KoD$Z ¶m, åhUOo gdmªZm nmhVm
¶oB©c, (˶mMo H$m¶ åhUUo Amho).' 62 (Am{U Ooìhm Vmo Amcm,) ˶m§Zr {dMmaco,
"B~«mhr‘, VyM H$m Vmo, Á¶mZo Am‘À¶m Cnmñ¶m§Mr hr AdñWm Ho$cr Amho?' 63 ˶mZo
CÎma {Xco, "Zmhr, ¶m§À¶mn¡H$s Omo ‘moR>m (Cnmñ¶) Amho, ¶mZoM ho Ho$coco AgUma, Vo
~mocy eH$V AgVrc Va ˶m§ZmM {dMmê$Z ¿¶m.'
64
(ho EoHy$Z) Vo EH$‘oH$mH$S>o nmhÿZ åhUy cmJco, "IaoVa VwåhrM MwH$sÀ¶m ‘mJm©da
AmhmV'
(Q>rn: n¡J§~a B~«mhr‘À¶m CÎmamZo EH$m àH$mao ˶m§À¶m A§V‘©Zmcm {dMma H$aʶmgmR>r Y¸$m {Xcm.)
65
‘J Amncr ‘mZo Imcr dmH$dyZ åhUmco, "ho B~«mhr‘, Vwcm Va Mm§Jë¶màH$mao
‘mhrV Amho H$s, ho ~mocy eH$V ZmhrV.' 66 B~«mhr‘Zo åhQ>co, "‘J Vwåhr A„mhcm
gmoSy>Z Aem§Mr CnmgZm H$aVm H$m, Oo Zm Vwåhmcm H$moU˶mhr àH$mao cm^ nmoMdy
eH$VmV, Zm hmZr? 67 {Y¸$ma Agmo Vw‘Mm Am{U ˶m§Mm, Á¶m§Mr Vwåhr A„mhcm
gmoSy>Z CnmgZm H$aVm, Vwåhr (cmoH$) ~wÕrMm dmna H$aV Zmhr H$m?'
68
Vo åhUmco, "Oa Vwåhmcm H$mhr H$amd¶mMo Agoc, Va ¶m (‘Zwî¶mg) OmiyZ
Q>mH$m Am{U Amnë¶m Cnmñ¶m§Mr ‘XV H$am.' 69 (Voìhm) Amåhr åhUmcmo, "ho A¾r, Vy
B~«mhr‘gmR>r W§S> hmo Am{U ˶mÀ¶mgmR>r gwajm H$dM ~Z.'
(Q>rn: åhUOo Vw¶m‘ܶo Amåhr Oo JwUY‘© R>odco Amho, ˶mÀ¶m CcQ> H$m¶© H$a.)
70
˶m§Zr Va ˶mcm BOm nmoM{dʶmgmR>r ˶mÀ¶m{déÕ (Xþï> ¶moOZm) AmIcr
hmoVr, nU Amåhr ˶m§À¶m (¶moOZocm) {Zî’$i H$ê$Z Q>mH$co.
71
Amåhr ˶mcm Am{U (˶mMm nwVʶm) cyV ¶mg {VWyZ dmMdyZ Aem ^y^mJmH$S>o
(AmUco) Á¶mcm Amåhr (¶oUmè¶m gd© H$mim§gmR>r) Am‘À¶m ({deof) H¥$noZo cmoH$m§gmR>r
g‘¥Õ H$ê$Z Q>mH$coco Amho.
(Q>rn: Oo {R>H$mU µH$¶m‘VrÀ¶m {Xdgmn¶ªV ‘mZdOmVrÀ¶m ‘mJ©Xe©ZmMo H|$Ð Agoc.)
72
Amåhr ˶mcm (nwÌmÀ¶m ê$nmZo) BghmµH$ Am{U nwT>o (additional gift)
ZmVdmÀ¶m ê$nmZo ¶mµHy$~ àXmZ Ho$co. Am{U Amåhr ˶m gdmªZm gXmMmar ~Zdco. 73
Amåhr ˶m§Zm (cmoH$m§Mo) nwT>mar ~Z{dco, Oo Am‘À¶m AmXoemZwê$n cmoH$m§Zm ‘mJ©Xe©Z
H$arV AgV. Am{U Amåhr ˶m§Zm (Am‘À¶m) g§XoemÛmao gËH¥$˶o H$aʶmMr, {Z˶
Z‘mµO nT>ʶmMr Am{U XmZH$m¶© H$aʶmMr Amkm Ho$cr hmoVr. Am{U Vo (Iè¶m AWm©Zo)
Ho$di Am‘MrM CnmgZm H$aUmao hmoVo.
324 Hw$amU
74
Am{U cyVcmhr Amåhr {ddoH$eº$s d kmZ àXmZ Ho$co. Am{U ˶mcm Aem
cmoH$m§À¶m dñVrnmgyZ ‘wº$Vm {Xcr, Or ’$maM K¥UmñnX H¥$˶o H$arV hmoVr. (eodQ>r
Amåhr ˶m§Zm Zï> H$ê$Z Q>mH$co H$maU) Vo IamoIaM ’$ma dmB©Q> d Xþï> cmoH$ hmoVo. 75
Am{U ˶mcm (åhUOoM n¡J§~a cyVcm) Amåhr Am‘À¶m H¥$nmN>ÌmImcr KoVco, IamoIa,
Vmo ’$ma gXmMmar cmoH$m§n¡H$s EH$ hmoVm.
76
Am{U (Vr doi AmR>dm H$s, B~«mhr‘ d cyVÀ¶m AmYr n¡J§~a) ZyhZo Amåhmcm
hmH$ {Xcr. Am{U Amåhr ˶mÀ¶m (hmHo$cm) à{VgmX {Xcm, Am{U ˶mcm d ˶mÀ¶m
Hw$Qw>§~r¶m§Zm (H$emàH$mao) ’$ma ‘moR>çm g§H$Q>mVyZ dmM{dco. 77 Am{U (H$emàH$mao)
Amåhr ˶mMr ˶m cmoH$m§À¶m {déÕ ‘XV Ho$cr, Á¶m§Zr Am‘À¶m g§Xoem§Zm ImoQ>o
R>a{dco. IamoIa, Vo ’$ma Xþï> cmoH$ hmoVo. Am{U (eodQ>r) Amåhr ˶m gdmªZm ~wS>dyZ
Q>mH$co.
78
Am{U XmD$X d gwco‘mZ (¶m n¡J§~am§Mrhr AmR>dU H$am) Ooìhm Vo XmoKo ˶m
eoVmg§~§YmZo {ZdmS>m H$ê$ cmJco hmoVo, Á¶m eoVmV H$mhr cmoH$m§Mr ‘|T>ao amÌrÀ¶m g‘¶r
gwQy>Z OmD$Z nS>cr hmoVr. Am{U Vo (H$emàH$mao {ZdmS>m H$arV AmhoV ho) Amåhr nmhV
hmoVmo. 79 Amåhr gwco‘mZcm ˶m KQ>Zo{df¶r ¶mo½¶ g‘O {Xcr hmoVr, VgoM Amåhr
˶m XmoKm§Zmhr {ZU©¶eº$s d kmZ {Xcoco hmoVo. XmD$XMo Va (A„mhà{V ñVw{VJmZ EdT>o
O~aXñV hmoVo H$s), Amåhr nd©Vm§Zm d nú¶m§Zmhr ˶mÀ¶m~amo~a ñVw{VJmZ H$am¶cm
cmdco. H$maU Amåhr (gd© H$mhr) H$aʶmg g‘W© AmhmoV. 80 Am{U Amåhr ˶mcm
{McIV ~ZdʶmMr H$cm {eH$dcr Vo ¶mgmR>r H$s, ˶mÛmao cT>m¶m§Xaå¶mZ Vwåhmcm
gwajm cm^mdr. Va ‘J Vwåhr (¶m AZwJ«hm{df¶r A„mhMo) Am^ma 춺$ H$aUmao
~Zmc H$m?
81
Am{U Amåhr Vw’$mZr dmam gwc‘o mZÀ¶m AYrZ Ho$cocm hmoVm. Vmo ˶mÀ¶m AmkoZo
˶m ^y^mJmH$S>o dmhV Ago, Omo Am‘À¶m ({deof) H¥$noZo g‘¥Õ Pmcocm Amho. H$maU
AmåhmcmM gd© Jmoï>tMo kmZ Amho. 82 Am{U {OÞm§nH¡ $s H$mhtZm Amåhr ˶mÀ¶m AYrZ
Ho$co hmoV.o Oo ˶mÀ¶mgmR>r g‘wÐmV ~wS>çm ‘marV AgV d ¶m{edm¶ BVa ~arM H$m‘o Vo
H$arV AgV. Am{U Amåhr ˶m§À¶mda ZOa R>do Zy hmoVmo.
83
Am{U (n¡J~§ a) Aæ¶y~Mrhr (AmR>dU H$am) Ooìhm ˶mZo Amnë¶m nmcZH$˶m©cm
hmH$ {Xcr (åhUmcm), "‘r (’$ma ‘moR>çm) AmOmamZo J«ñV Pmcocmo Amho. Am{U Vy H¥$nm
H$aUmè¶m§‘ܶo gdm©{YH$ H¥$nm H$aUmam Amhog.' 84 Voìhm Amåhr ˶mÀ¶m àmW©Zocm
à{VgmX {Xcm Am{U ˶mMm Omo Ìmg hmoVm, Vmo Xÿa Ho$cm. Am{U Amåhr ˶mÀ¶mgmR>r
gyah-21. Ac-A§{~¶m 325
˶mÀ¶m Hw$Qw>§~mcm nwÝhm nyd©nXmda AmUco. ˶mM~amo~a ˶mV {VVH$sM AmUIr dmT>
Ho$cr, Am‘À¶mH$Sy>Z H¥$nm åhUyZ. Am{U Am‘Mr CnmgZm H$aUmè¶m§gmR>r ~moY åhUyZ.
85
Am{U (AmR>dm) Bñ‘mB©c, BXarg d µOwc{H$âc (¶m n¡J§~am§Zm), ho gd©
ghZercVm (d g{hîUwVm) ~miJUmao (‘mPo ^º$) hmoVo.
(Q>rn: ¶m Aܶm¶mV AmYrÀ¶m n¡J§~am§Mo g§{já dU©Z Amho, Á¶mV ~aoM H$mhr ~moY KoʶmgmaIo Amho.)
86
Am{U Amåhr ˶m§Zm Amnë¶m H¥$nmN>ÌmV KoVco hmoVo, IamoIa, Vo gËH¥$˶o
H$aUmè¶m§n¡H$s hmoVo.
87
Am{U Xod‘memZo (Whale) Á¶mcm {JiyZ KoVco hmoVo ˶m (n¡J§~a ¶yZwgMr
AmR>dU H$am), Ooìhm Vmo Amnë¶m cmoH$m§er H«$moYrV hmoD$Z ˶m§À¶mnmgyZ {ZKyZ Jocm.
˶mcm dmQ>co hmoVo H$s, (¶m{df¶r) ˶mMr Am‘À¶mH$Sy>Z nH$S> Ho$cr OmUma Zmhr. ‘J
(˶mcm Amnë¶m MwH$sMr OmUrd Pmcr) ˶mZo ˶m A§YH$mamVyZ Amåhmcm hmH$ {Xcr.
"(ho A„mh!) Vw¶m{edm¶ H$moUrM nyOZr¶ Zmhr, Agr‘ Amho VwPr ‘{h‘m, IamoIa
‘rM A˶mMmar H¥$˶ Ho$co Amho!' 88 Voìhm Amåhr ˶mMr àmW©Zm EoH$cr Am{U ˶mMr
Xþ:ImVyZ ‘wº$Vm Ho$cr. AemMàH$mao Amåhr gÀÀ¶m lÕmd§Vm§Zm dmMdrV AgVmo.
89
Am{U (n¡J§~a) µOH$[a¶mMr AmR>dU H$am, Ooìhm ˶mZo Amnë¶m nmcZH$˶m©cm
hmH$ {Xcr, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! Vy ‘cm An˶hrZ R>ody ZH$mog, nU (Oar Vy ‘cm
An˶hrZ R>odcog Var ‘cm ho Mm§Jco ‘mhrV Amho H$s), VyM EH$‘od IamIwam dmag
Agerc, (Ooìhm gd© H$mhr g§nyZ OmB©c).' 90 Voìhm Amåhr ˶mÀ¶m àmW©Zocm
ñdrH¥$Vr {Xcr Am{U ˶mcm ¶h¶m (ho nwÌ) àXmZ Ho$co. Am{U ˶mgmR>r ˶mÀ¶m
nËZrcm (‘yc) OÝ‘ Xoʶm¶mo½¶ ~Z{dco. ho (Am‘Mo ^º$) gËH$‘} H$aʶmÀ¶m ~m~VrV
MT>mAmoT> H$arV AgV Am{U Amåhmcm Amem d ^¶ (hope & fear) ~miJyZ
nwH$marV AgV. Am{U Vo Am‘À¶mà{V Zoh‘r Z‘«^md ~miJyZ AgV.
91
Am{U {VMrhr (åhUOo ‘[a¶‘Mr AmR>dU H$am) {OZo Amnë¶m Mm[aͶmMo
ajU Ho$co hmoVo. åhUyZ Amåhr {VÀ¶mV Amncm AmË‘m ’w§$H$cm. Am{U g‘ñV
cmoH$m§gmR>r {Vcm Am{U {VÀ¶m nwÌmcm (Am‘À¶m H¥$noMr) {ZemUr (symbol) ~Z{dcr.
92
(‘m¶mda lÕm R>odUmè¶m§Zmo!) Vw‘Mm hm g‘yh EH$M g‘yh Amho, Am{U ‘r
Amho Vwåhm gdmªMm nmcZH$Vm©, Va Ho$di ‘mPrM CnmgZm H$am.
(Q>rn: åhUOo lÕmd§Vm§Xaå`mZ doJdoJio g‘yh AgʶmMo H$mhr H$maU Zmhr.)
93
nU cmoH$m§Zr (Y‘m©À¶m ~m~VrV AmngmV ‘V^oX H$ê$Z) ˶m (EH$g§Kr¶
g‘yhmMo) VwH$S>o-VwH$S>o H$ê$Z Q>mH$co. nU (eodQ>r) gdmªZm Am‘À¶mH$S>oM naV ¶m¶Mo
326 Hw$amU
Amho. (¶mMm ˶m§Zm {dga nS>cm). 94 Va Omo H$moUr gËH$‘} H$arc d Vmo lÕmd§Vhr
Agoc Va ˶mÀ¶m à¶ËZm§Mr Cnojm Ho$cr OmUma Zmhr. Amåhr ˶m§Mr Zm|X H$ê$Z KoV
AgVmo.
95
Am{U Á¶m dñ˶m§Zm Amåhr Zï> H$ê$Z Q>mH$co Amho, Vo (Ago cmoH$ hmoVo)
Á¶m§Mo Hw$‘mJm©dê$Z naV ¶oUo H$Xm{n e³¶ ZìhVo. 96 ¶oWn¶ªV H$s, Ooìhm ¶mOyO d
‘mOyO ¶m§Zm ‘moH$io gmoS>ʶmV ¶oB©c Am{U Vo à˶oH$ C§Mmdê$Z (n¥Ïdrda) ngê$Z
OmVrc. 97 (ݶm¶mÀ¶m {XdgmMm) gƒm dm¶Xm Voìhm AJXr Odi ¶oD$Z R>oncocm
Agoc. (Am{U Ooìhm ݶm¶mMm {Xdg COioc), Voìhm g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr
am{hcoë¶m cmoH$m§Mo S>moio ^¶mZo {dñ’$macoë¶m AdñWoVM amhVrc. (Vo CX²JmaVrc) Aao
~mnao! Amåhr ~a~mX Pmcmo! Amåhr ¶m {XdgmnmgyZ nyU©nUo J’$cVrV hmoVmo. Ia§M!
Amåhr A˶mMmar hmoVmo.
98
(Voìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c) Vwåhr Am{U Vo Á¶m§Mr Vwåhr A„mh{edm¶
CnmgZm H$arV AgV, gd© (AmO) ZaH$mMo B§YZ ~ZUma AmhmV. Am{U {VWo OmUo
AmVm Vw‘Mo AQ>i Zer~ Amho. 99 ho Oa IamoIa Cnmñ¶ AgVo, Va ˶mV (åhUOo
ZaH$mV) ˶m§Zm Omdo cmJco ZgVo. Vo gd© ˶mV H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. 100 {VWo
AmH«$moe H$arV amhUo ˶m§Mo Zer~ Agoc. (¶m AmH«$moemì¶{V[aº$) Vo {VWo (Xþgao)
H$mhrhr EoH$y eH$Uma ZmhrV. 101 nU Á¶m§Zm Am‘À¶mH$Sy>Z AmYrM Mm§Jë¶m ‘mo~Xë¶mMo
dMZ XoʶmV Amco hmoVo, Aem§Zm ZaH$mnmgyZ (nyU©nUo) Xÿa R>odʶmV ¶oB©c. 102 (Vo
˶mnmgyZ BVHo$ gwa{jV AgVrc H$s), ˶m§Zm ¶mMr OamXoIrc Mmhÿc cmJUma Zmhr.
Am{U Vo ˶m§Zm hì¶m Agcoë¶m gwIm‘ܶo gX¡d amhVrc. 103 (ݶm¶mÀ¶m {XdgmÀ¶m)
^¶mdhVoZo Vo Xþ:Ir hmoUma ZmhrV. ñdJ©XÿV ˶m§Mm ñdmJV H$aVrc, åhUVrc, hm Amho
Vw‘À¶m (Iè¶m ¶emMm) {Xdg, Á¶mMo dMZ Vwåhmcm {Xco Joco hmoVo.
104
˶m {Xder Amåhr AmH$mem§Zm Jw§S>miyZ Q>mHy$, Á¶mà‘mUo coInQ> (a scroll
of parchment) Jw§S>mico OmVo. (Am{U) Á¶mà‘mUo Amåhr {Z{‘©VrMm àma§^ Ho$cm
hmoVm, ˶mMà‘mUo Amåhr ˶mMr nwZamd¥Îmr H$ê$. Am‘À¶mda ~§YZH$maH$ Ago ho EH$
dMZ Amho. Am{U ˶m dMZmMr nyV©Vm Amåhr H$aUmaM. 105 (n¡J§~a XmD$Xcm àXmZ
Ho$coë¶m) "µO~ya' ¶m J«§WmVhr (‘mZdmcm Amdí¶H$) Vr VmH$sX XoD$Z Amåhr ho {chÿZ
R>odcoco Amho H$s, (eodQ>r, ñdJ©) ^y‘rMo dmag ‘mPo gXmMmar ^º$M hmoUma. 106 ¶mV
˶m§À¶mgmR>r ’$ma ‘hÎdmMm g§Xoe Amho, Oo Iè¶m AWm©Zo A„mhMr CnmgZm H$aUmao
AmhoV, (gƒo ^º$ AmhoV).
gyah-22. Ac-hO 327
107
(n¡J§~a!) Amåhr Vwåhmcm g‘ñV ‘mZdOmVrgmR>r H¥$noÀ¶m ê$nmZo
nmR>dco Amho. (åhUOo n¡J§~amÛmao ‘mZdOmVrgmR>r Am‘À¶m H¥$noMo d
‘mJ©Xe©ZmMo Xma CKS>co Amho).
108
˶m§Zm gm§Jm, "‘m¶mH$S>o Agm g§Xeo àH$Q> H$aʶmV Amcm Amho H$s, Vw‘Mm
Cnmñ¶ Ho$di A„mh Amho, ‘J Vwåhr ˶mMo AmkmYmaH$ ~ZUma Zm!' 109 nU Oa ˶m§Zr
(¶m g§Xe o mH$S>o) nmR> XmIdcr Va (˶m§Zm) gm§JZy Q>mH$m, "‘r Vwåhm gdmªZm ñnï>[aË`m
gmdYmZVoMm Bemam XoD$Z Q>mH$cocm Amho. Am{U ‘cm ‘mhrV Zmhr H$s, Vr Jmoï> (åhUOo
Vo A[aï>) {OMo Vwåhmcm dMZ {Xco OmV Amho, Odi Amho H$s, Xÿa. 110 {Z:g§Xho , Vwåhr
Oo CKS>nUo ~mocVm, Vmo ˶m Jmoï>rg AJXr VgoM OmUVmo, Ogo Vwåhr Oo cndVm (˶m
Jmoï>rg OmUVmo). 111 nU ({OWn¶ªV ‘mPm g§~Y§ Amho) ‘r OmUV Zmhr H$s, (A„mhÀ¶m
{ZU©¶mV hm Cera) Vw‘À¶m narjogmR>r Amho H$s, H$mhr H$mi AmUIr gw:I Cn^moJʶmMr
g§Yr Amho.' 112 n¡J~§ amZo (cmoH$m§Mm XþamJ«h nmhÿZ eodQ>r) àmW©Zm Ho$cr, "ho ‘m¶m
nmcZH$˶m©! g˶ H$gmoQ>rZwgma ’¡$gcm H$ê$Z Q>mH$, Am{U Am‘Mm nmcZH$Vm© (IamoIa)
H¥$nmd§V Amho, Am{U (B©e-qZXoÀ¶m) Á¶m Jmoï>r Vwåhr cmoH$ ~mocVm ˶m{df¶r ˶mÀ¶mH$S>Mo
Amåhr gmhmæ¶mMr ¶mMZm H$aVmo.'
gyah-22. Ac-hO
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
‘mZdm! Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr OmU R>odyZ (OrdZ ì¶VrV H$a). H$maU
µH$¶m‘VrMm ^yH§$n ’$maM ^¶§H$a KQ>Zm Amho. 2 ˶m {Xder Vwåhr nmhmc, ~mimcm XÿY
nmOUmar à˶oH$ ‘mVm, Amnë¶m XÿY{n˶m ~mimcm nyU©nUo {dgê$Z OmB©c. Am{U
à˶oH$ J^©dVr órMo J^©nmV hmoD$Z OmB©c. Am{U gd© cmoH$ (EdT>o ^¶J«ñV AgVrc
H$s), Vwåhmcm ZeoÀ¶m AdñWoV Agë¶mà‘mUo {XgVrc. nU dñVwV: Vo ZeoÀ¶m
AdñWoV ZgVrc, (åhUOo ˶m§Zr ‘ÚnmZ dJ¡ao Ho$coco Zgoc). H$maU A„mhMr {ejm
AmhoM Aer ^¶mZH$.
(Q>rn: gܶm AmnU ^yH§$n, gwZm‘r, Ádmcm‘wIr B. À¶m ê$nmZo µH$¶m‘VrMr Ho$di EH$ PcH$ nmhV
AmhmoV. nU Ooìhm dmñV{dH$ µH$¶m‘V ¶oB©c, Vr BVH$s ^¶mZH$ Agoc H$s, Voìhm Zm H$moUr ݶyO M°Zcda
{VMr ~mV‘r XoUmam Agoc, Zm H$moUr EoH$Umam Agoc.)
3
cmoH$m§‘ܶo H$mhr Agohr AmhoV, Oo Hw$R>ë¶mhr (dmñV{dH$) kmZmÀ¶m AmYmam{edm¶
A„mh{df¶r dmX{ddmX H$aVmV. Am{U Vo à˶oH$ {dÐmohr g¡VmZmMo AZwgaU H$arV
328 Hw$amU
11
Am{U cmoH$m§‘ܶo Agmhr H$moUr Amho, Omo (lÕoÀ¶m ~m~VrV) AJXr H$S>oda
amhÿZ A„mhMr CnmgZm H$arV AgVmo, (åhUOo ÑT> lÕm Z R>odVm). ˶mMo Ago Amho,
Oa H$mhr ’$m¶Xm Pmcm Va Vmo A„mher g§Vwï> AgVmo, nU Oa ˶mMr A{¾narjm
KoʶmV Amcr H$s, Vmo nyUn© Uo nmR> {’$a{dVmo Aer 춺$s ¶m OJmVhr Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m
OJmVhr An¶er R>aUmar Amho. Am{U ho IamoIa AVwcZr` Ago ZwH$gmZ Amho.
12
(Aem àH$mao) Vmo A„mhcm gmoSy>Z, Aem dñVyMm Ymdm H$aVmo Or Zm ˶mcm
ZwH$gmZ nmoMdy eH$Vo, Zm ’$m¶Xm. hr IamoIa namH$moQ>rMr nW^«ï>Vm Amho. 13 (Am{U
H$Yr Va) Vmo Aem (‘mUgmMmM) Ymdm H$aVmo, Á¶mÀ¶mH$Sy>Z ’$m¶Úmnojm ZwH$gmZ
nmoMʶmMrM OmñV e³¶Vm AgVo. {H$Vr dmB©Q> Agm gmhmæ¶H$Vm© d {H$Vr dmB©Q>
Agm gmo~Vr! 14 {ZpíMVM, Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cocr Agoc Am{U gËH$‘} Ho$cocr
AgVrc, Aem§Zm A„mh Aem ~mJm§V XmIc H$aoc, Á¶mVyZ nmʶmMo (Z¶Zaå¶)
àdmh dmhV AgVrc. A„mh Vo H$aVmo, Oo Vmo BpÀN>Vmo.
15
Am{U Omo H$moUr Agm {dMma H$arV Agoc H$s, A„mh ˶mcm (åhUOo
˶mÀ¶m n¡J§~amcm) ¶m OJmV Am{U ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OJmV gmhmæ¶ H$aUma Zmhr. Va
˶mZo AmH$memn¶ªV EH$ Xmoa VmUmdo Am{U ‘J ˶mg H$mnyZ Q>mH$mdo d nmhmdo H$s,
˶mMr hr ¶wº$s ˶mMm H«$moY Xÿa H$aUmar R>ê$ eH$Vo H$m? 16 Am{U AemàH$mao Amåhr
ho Hw$amU ñnï> à‘mUmda AmYm[aV g§Xoem§À¶m ê$nmZo nmR>{dco Amho. Am{U A„mh
BpÀN>Vmo ˶mg ‘mJ©Xe©Z H$aVmo. (åhUOoM Omo ‘mJ©Xe©Z àmá H$ê$ BpÀN>Vmo ˶mcmM).
17
¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, ݶm¶mÀ¶m {Xder A„mh ¶m gdmªXaå¶mZ Amncm
’¡$gcm gwZmdoc, Á¶m§Zr (¶m A„mhÀ¶m J«§Wmda) lÕm YmaU Ho$cr, Vo cmoH$ (åhUOoM
‘wgc‘mZ) d Á¶y d gm~r d {¼ñVr d ‘Oyg Am{U Vo cmoH$ Á¶m§Zr BVam§Zm A„mhÀ¶m
~amo~arMo ñWmZ {Xco, (åhUOoM AZoHo$ídadmXr). H$maU A„mh I{MVM à˶oH$
Jmoï>rda gmjr Amho.
18
Vwåhmcm ¶m Jmoï>rMr OmUrd Zmhr H$m H$s, Oo H$mhr AmH$memV Amho Am{U Oo
H$mhr n¥Ïdrda Amho, Vo gd© A„mhg‘moa ZV‘ñVH$ AgVmV (åhUOo A„mhÀ¶m
AmkoV AT>inUo ~m§Ycoco AgVmV). VgoM gy¶©, M§Ð d Vmao Am{U nd©V, d¥j, ney
Am{U cmoH$m§n¡H$s AZoH$ (ho gd© ˶mcm Z‘Z H$arV AgVmV). nU (cmoH$m§n¡H$s) ~aoM
Agohr AmhoV Oo {ejog nmÌ R>acoco AmhoV. Am{U Á¶mcm A„mh An‘m{ZV H$aVmo,
˶mg H$moUrhr gÝ‘mZ XoD$ eH$V Zmhr. {ZpíMVM A„mh H$aVmo, Oo Vmo BpÀN>Vmo.
19
ho XmoZ nañna {damoYr nj AmhoV (lÕmd§V Am{U lÕmhrZ), Oo Amnë¶m
330 Hw$amU
cmoH$m§gmR>r ho Amdí¶H$ Amho H$s, ˶m§Zr (‘ZmZo) ñdV:cm ñdÀN> d ewÕ H$ê$Z ¿¶mdo
Am{U Amnco Zdg (dJ¡a)o nyU© H$amdo. Am{U ˶m§Zr (nwÝhm EH$Xm) ˶m (EHo$ídadmXmMo)
àmMrZ (H|$Ð Agcoë¶m) H$m~mJ¥hmMr n[aH«$‘m H$amdr.
30
hr Amho A„mhMr Amkm. Am{U Omo H$moUr A„mhZo {ZYm©[aV Ho$coë¶m n{dÌ
Jmoï>tMm AmXa H$aoc, Va Vgo H$aUo ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©À¶m ZOaoV, ˶mÀ¶m ñdV:gmR>r
Mm§Jco Amho. gd© àH$maMr JwaoT>moao (àmUr) Vw‘À¶mgmR>r (~ir XoʶmgmR>r d godZ
H$aʶmgmR>r) d¡Y R>adʶmV Amcr AmhoV, nU ¶mg AndmX ’$º$ Vo àmUr AmhoV,
Á¶m§Mo ñnï> dU©Z Vw‘À¶mg‘moa AmYrM H$aʶmV Amcoco Amho. Va Vwåhr ˶mnmgyZ Xÿa
amhm (Oo-Oo A„mhZo à{V~§{YV R>adcoco Amho, Am{U gdm©V OmñV Xÿa amhm) ‘y{V©nOy Ào `m
AewÕ d (AdmñV{dH$) H¥$˶mnmgyZ, VgoM à˶oH$ ImoQ>çm Jmoï>rnmgyZ ñdV:cm Xÿa
R>odm.
31
ñdV:cm (Vw‘Mm {Z‘m©Vm d nmcZH$Vm© Agcoë¶m) A„mhcm (nyU© {Zð>oZo)
g‘{n©V H$ê$Z Q>mH$m. (Am{U à˶oH$ ImoQ>çm Jmoï>rnmgyZ ñdV:cm Xÿa R>odm), Oo JwU
Img (A„mhMoM) AmhoV, ˶m§Mm g§~§Y ˶mÀ¶m{edm¶ BVam§er A{O~mV OmoSy> ZH$m.
H$maU Omo H$moUr BVam§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ XoVmo, ˶mMo CXmhaU Ago Amho
H$s, Vmo AmH$memVyZ Imcr H$mogicm Am{U njr ˶mg CMcyZ ZoVmV qH$dm dmam
˶mcm XÿaÀ¶m {R>H$mUr ZoD$Z ’o$H$Vmo.
32
ho (cjmV R>odUo Amdí¶H$) Amho H$s, Omo H$moUr A„mhZo ñWm{nV Ho$coë¶m
g§Ho$V{MÝhm§Mm (symbols) AmXa H$aoc, ˶mÛmao ˶mÀ¶m ‘ZmV (A„mhà{V Omo)
^md Amho Vmo 춺$ hmoUma. 33 Vwåhr EH$m {ZYm©[aV AdYrn¶ªV ˶m àmʶm§nmgyZ
cm^mpÝdV hmoD$ eH$Vm. ‘J ˶m§Zm àmMrZ Agcoë¶m H$m~mJ¥hmOdi ZoD$Z, ˶m§Mo
~{cXmZ Úm¶Mo Agoc.
34
Amåhr à˶oH$ (lÕmd§V) OZg‘yhmgmR>r (Am‘À¶m CnmgZoMoM EH$ H¥$˶
åhUyZ àmʶmMo) ~ir XoUo {ZYm©[aV Ho$coco Amho. åhUOo ˶m§Zr (˶m àmʶm§nmgyZ
cm^mpÝdV hmoVmZm) A„mhMo ñVw{VJmZ H$amdo, H$maU AmåhrM Vo ˶m§Zm àXmZ Ho$coco
AmhoV. Am{U (Zoh‘r ho cjmV R>odm) H$s, Vw‘Mm B©ída Ho$di EH$M B©ída Amho (one
& only God). Va Vwåhr ˶mcmM g‘{n©V ìhm. (n¡J§~a!) {dZ‘«Vmnyd©H$ dV©Z
H$aUmè¶m§Zm ew^dmVm© Úm. 35 Ooìhm A„mhMo Zm‘ñ‘aU Ho$co OmVo, Voìhm (˶m§Mr
AdñWm Aer hmoVo H$s, AmXa¶wº$) ^¶mZo ˶m§Mr öX¶o H§${nV hmoVmV. Or {dnÎmr
˶m§À¶mda ¶oVo, Vr g§¶‘nyd©H$ Vo ghZ H$aVmV, Am{U {Z¶{‘VnUo Z‘mµO nT>VmV
332 Hw$amU
Am{U Oo H$mhr Amåhr ˶m§Zm {Xco Amho, ˶mVyZ (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) IM© H$aVmV.
36
~ir {Xë¶m OmUmè¶m C§Q>m§Zm Amåhr, Vw‘À¶mgmR>r A„mhÀ¶m {Zemʶm§n¡H$s
R>a{dco Amho. ˶m§À¶mV Vw‘À¶mgmR>r AZoH$ ’$m¶Xo AmhoV. Am{U ~ir XoʶmgmR>r
Ooìhm Vwåhr ˶m§Zm am§JoV C^o H$amc, A„mhMo ñVw{VJmZ H$am. Am{U ‘J Ooìhm Vo
(~ir {Xë¶mZ§Va ‘ê$Z) Imcr nS>Vrc, Voìhm ˶mVyZ Im Am{U Z ‘mJUmè¶m
JaOd§Vm§Zm Am{U ‘mJUmè¶m JaOd§Vm§Zm ImD$ Kmcm. AemàH$mao Amåhr ¶m àmʶm§Zm
Vw‘À¶m AYrZ H$ê$Z Q>mH$co Amho ¶mgmR>r H$s, Vwåhr (A„mhà{V) Am^ma 춺$
H$amdo. 37 (nU ho cjmV Agy Úm) A„mhn¶ªV Zm ˶m§Mm ‘m§g nmohmoMVmo, Zm ˶m§Mo
aº$, Va A„mhà{V Vw‘À¶m ‘ZmV Omo ^md Amho, Vmo ˶mcm nmohmoMVmo. AemàH$mao
A„mhZo ˶m§Zm ¶mgmR>r Vw‘À¶m Vmã¶mV XoD$Z Q>mH$co Amho H$s, Vwåhr ˶mZo Vwåhmcm
àXmZ Ho$coë¶m ‘mJ©Xe©Zm~Ôc ˶mMo ñVw{VJmZ H$amdo. n¡J§~a! Mm§Jcr H¥$˶o H$aUmè¶m§Zm
ew^dmVm© Úm.
38
{ZpíMVM A„mh lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Mo g§ajU H$aoc. Am{U Agm
H$moUrhr A„mhcm ‘wirM {à¶ Zmhr, Omo dMZ^§J H$aUmam Am{U H¥$V¿Z Amho. 39
cT>ʶmMr nadmZJr ˶m cmoH$m§Zm {Xcr OmV Amho, Á¶m§À¶mda (eÌy njmH$Sy>Z) AmH«$‘U
hmoV Amho. (hr nadmZJr XoʶmMo) H$maU Ago H$s, ˶m§À¶mda A˶mMma Pmcocm Amho.
Am{U A„mh, ˶m§Mr ‘XV H$aʶmg nyUn© Uo g‘W© Amho. 40 ˶m§Zm ˶m§À¶m Kam§VZy
Aݶm¶H$maH$nUo ~mhoa KmcdʶmV Amco, (¶m Aݶm¶r dV©UHw $sMo) EH$‘od H$maU hoM
Amho H$s, Vo åhUVmV, "Am‘Mm nmcZH$Vm© A„mh Amho.' Oa A„mhZo H$mhr cmoH$m§À¶m
AmH«$‘Umcm BVam§Ûmao naVdyZ cmdco ZgVo, Va àmW©Zml‘, MM©, {gZoJm°J Am{U ‘erXr
{OWo Zoh‘r A„mhMo Zm‘ñ‘aU hmoV,o Vr gd© Ho$ìhmM CÜdñV Pmcocr AgVr. A„mh
{ZpíMVM ˶mMr ‘XV H$aoc, Omo ˶mÀ¶m H$m¶m©V (gh^mJr hmoD$Z) A„mhMr ‘XV
H$aoc. {Z:g§Xho , A„mh gd©e{º$‘mZ Amho, gm‘϶©emcr Amho.
41
ho Ago cmoH$ AmhoV, Oa Amåhr ˶m§Zm ^yàXoemda gÎmm{YH$ma {Xcm, Va Vo
{Z¶{‘VnUo Z‘mµO nT>Vrc, Am{U Oµ H$mV XoVrc (åhUOo XmZH$m¶© H$aVrc) d (cmoH$m§Zm)
Mm§Jco H$m¶© H$aʶmMr VmH$sX XoVrc, VgoM dmB©Q> H¥$˶ H$aʶmnmgyZ ˶m§Zm amoIVrc.
gd© Jmoï>tMo A§{V‘ ’${cV Va A„mhnmerM Amho.
42
(n¡J§~a!) Vw‘À¶m eÌy§Zr Vwåhmcm ImoQ>o R>a{dco, Va (Vwåhmcm ho cjmV
Agm¶cm hdo H$s), ˶m§À¶m nydu, ZyhÀ¶m cmoH$m§Zr d AmX Am{U g‘yX (¶m O‘mVtZr)
(Amnmnë¶m H$mimVrc n¡J§~am§Zm) ImoQ>oM R>a{dco Amho. 43 VgoM Ho$co, B~«mhr‘ Am{U
gyah-22. Ac-hO 333
Á¶m§Mr ‘Zo H$R>moa Pmcocr AmhoV. IamoIa XþamMmar cmoH$, nmnH¥$˶ H$aʶmÀ¶m ~m~VrV
’$maM nwT>o {ZKyZ Jococo AmhoV. 54 Am{U (A„mh g¡VmZmZo KwgS>{dcoë¶m Jmoï>tZm)
¶mgmR>r (aÔ~mVc R>adrV AgVmo) H$s, Á¶m cmoH$m§Zm kmZ cm^coco Amho, ˶m§Zr ho
OmUyZ ¿¶mdo H$s, "ho g˶' Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoco Amho. Am{U ˶m§Zr ˶mda
ÑT>Vmnyd©H$ {dídmg ~miJmdm Am{U ˶m§Mr ‘Zo ˶mÀ¶mg‘moa {dZ‘« ^mdmZo g‘{n©V
ìhmdrV. Am{U A„mh lÕmd§Vm§Zm {ZpíMVnUo gÝ‘mJ© XmIdrV AgVmo.
55
CcQ>njr g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoco cmoH$, Zoh‘r ˶m~m~VrV e§H$m
KoV amhVrc. (åhUOo ˶m§Mr e§H$m H$Yr Xÿa hmoUma Zmhr). ¶oWn¶ªV H$s, ˶m§À¶mda
AMmZH$ H$`m‘V ¶oD$Z OmB©c. qH$dm EH$m ’$maM dmB©Q> (woeful) {XdgmMr {ejm
© . 56 ˶m {Xder, g§nUy © {Z¶§ÌU (dm {ZU©¶m{YH$ma CKS>nUo) A„mhH$S>Mo
˶m§À¶mnwT>o ¶oBc
Agoc. Voìhm Vmo ˶m§À¶m Xaå¶mZ ’¡$gcm gwZmdoc. Va Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU
Ho$cocr Agoc Am{U (lÕoZwgma) gËH$‘} Ho$cocr AgVrc, VoM cmoH$ Eoíd¶©g§nÞ Aem
ñdJm©V AgVrc. 57 ¶mCcQ> Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hco Am{U
Am‘À¶m g§Xoem§Zm ImoQ>o R>a{dco, Aem§gmR>r An‘mZOZH$ {ejm Agoc.
58
Am{U Á¶m cmoH$m§Zr A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r Amnë¶m ‘mV¥^y‘rMm ˶mJ Ho$cm,
‘J Vo R>ma Ho$co Joco qH$dm (A„mhÀ¶m H$m¶m©V ˶m§Zm Z¡g{J©H$) ‘aU Amco. A„mh
˶m§Zm (AZ§VH$mcrZ OrdZmV) {ZpíMVM Mm§Jcr CnOr{dH$m àXmZ H$aoc. Am{U
A„mh gdm}Îm‘ CnOr{dH$m àXmZ H$ê$ eH$Vmo ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 59 (Am{U) Vmo
˶m§Zm Aem ñWmZr à{dï> H$aoc, Oo ˶m§Zm IamoIa AmdS>oc. Am{U {ZpíMVM A„mh
gd© H$mhr OmUUmam Amho d (’$ma) CXma Amho.
60
Va Ago hmoUma. Am{U (Aݶm¶ dm A˶mMma nr{S>VmZo) ~Xcm KoVmZm ˶mM
à‘mUmV ~Xcm ¿¶mdm, Á¶m à‘mUmV ˶mÀ¶mda A˶mMma H$aʶmV Amcm hmoVm. (nU
Oa ~Xcm KoVmZm) g‘moaÀ¶m njmda Aݶm¶ Ho$cm OmV Agoc Va A„mh Adí¶ Ë¶mcm
gmhmæ¶ H$aoc. IamoIa A„mh nmnjmcZ H$aUmam d j‘merc Amho.
61
ho ¶mgmR>r H$s, A„mh (gd©e{º$‘mZ Amho Omo) amÌrcm {XdgmV à{dï> H$aVmo
Am{U {Xdgmcm amÌrV à{dï> H$aVmo. Am{U A„mh gd© H$mhr EoH$Umam Am{U gd© H$mhr
nmhUmam Amho. 62 Vo ¶mgmR>r H$s, A„mh g˶ Amho (g˶mMm òmoV Amho). Am{U Vo
{Zìdi Ag˶ Amho, Á¶m§Mm (cmoH$) A„mhcm gmoSy>Z Ymdm H$aVmV. {Z:g§Xoh, A„mh
gdm}nar Amho, ‘hmZ Amho.
63
Vwåhr (qMVZnyd©H$) nmhV Zmhr H$m H$s, H$emàH$mao A„mh AmH$memVyZ
gyah-22. Ac-hO 335
(T>Jm§Ûmao) nmUr d{f©Vmo. ˶mZ§Va YaVr {hadrJma hmoVo. {Z…g§e`, A„mh (˶mÀ¶m
~w{Õ‘ÎmoÀ`m ~m~VrV) AJmY (AWm§J) Amho. à˶oH$ Jmoï>rMm OmUH$ma Amho. 64
˶mMoM Amho Oo H$mhr AmH$memV Amho Am{U Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho. Am{U Ho$di
A„mh AmË‘{Z^©a Amho Am{U ñVwVrg nmÌ Amho.
65
Vwåhr ho (qMVZnyd©H$) nmhV ZmhrV H$m H$s, H$emàH$mao A„mhZo n¥Ïdrda Oo
H$mhr Amho ˶mg, Vw‘À¶m godoV cmdyZ R>odco Amho. ˶m Zm¡H$mXoIrc, Á¶m ˶mÀ¶m
AmXoemZo g‘wÐmV g§Mma H$aVmV. Am{U ˶mZoM AmH$memVrc J«h d ZjÌm§Zm n¥Ïdrda
H$mogiʶmnmgyZ amoIyZ R>odco Amho. nU ’$º$ ˶mÀ¶m AmXoemZoM (Vo H$mogiy eH$VmV).
IamoIa, A„mh cmoH$m§da X¶m H$aUmam d H¥$nmerc Amho. 66 VmoM Amho Á¶mZo Vwåhmcm
OrdZ àXmZ Ho$co, ‘J VmoM Vwåhmcm ‘¥Ë¶y XoB©c. Am{U VmoM Vwåhmcm nwÝhm {Od§V
H$aoc. IamoIa! ‘mZd ’$maM H¥$V¿Z Amho.
(Q>rn: H$maU ‘mZdmcm ho gd© H$aUmè¶mMr ‘ZmnmgyZ OmUrdM hmoV ZgVo, Vmo ˶mH$S>o Xþcj© H$arV AgVmo.)
67
Amåhr à˶oH$ OZg‘yhmgmR>r CnmgZoMr EH$ nÕV {ZYm©[aV Ho$cr hmoVr, {OMo
Vo nmcZ H$arV AgV. Va (AmÎmmÀ¶m cmoH$m§Zr) ¶m ~m~VrV Vw‘À¶mer dmX KmcVm
H$m‘m Z¶o. (n¡J§~a!) Vwåhr cmoH$m§Zm Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o ~mocdm. IamoIa, Vwåhr
gÝ‘mJm©da AmhmV. 68 Am{U Oa ˶m§Zr Vw‘À¶mer ({dZmH$maU) dmX{ddmX H$aʶmMm
à¶ËZ Ho$cm Va ˶m§Zm gm§JyZ Q>mH$m, "A„mhcm Mm§Jco ‘mhrV Amho, Vwåhr Oo H$mhr
H$arV AmhmV.' 69 A„mh ݶm¶mÀ¶m {Xder Vw‘À¶m Xaå¶mZ ’¡$gcm gwZmdoc,
Á¶m{df¶r Vwåhr ‘V^oX H$arV AmhmV. 70 Vwåhmcm ¶m Jmoï>rMo kmZ Zmhr H$m H$s,
AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Oo H$mhr KS>Vo, Vo gd© ˶mcm Mm§Jco ‘mhrV Amho. (Am{U
cjmV R>odm) gd© H$mhr ˶mÀ¶m J«§WmV Zm|X H$ê$Z R>odcoco Amho. IamoIa ho A„mhgmR>r
ghO e³¶ Amho.
71
Am{U Vo (Oo Zoh‘r ˶mÀ¶mda lÕoMm Xmdm H$aVmV) A„mhcm gmoSy>Z (BVa
VWmH${WV e{º$ñWim§Mr) CnmgZm H$aVmV. Á¶m§À¶m{df¶r A„mhZo H$moUVohr à‘mU
nmR>{dcoco ZgVmZmhr Am{U ˶m§À¶m (h{H$JVrMo) H$moUVohr kmZ ZgVmZmhr (Vo ˶m§Mr
CnmgZm H$aVmV). Aem nmnr cmoH$m§Mm (ݶm¶mÀ¶m {Xder) H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm©
AgUma Zmhr. 72 Am{U Ooìhm ˶m§Zm Am‘Mo ñnï> g§Xoe EoH${dco OmVmV, Voìhm g˶
ZmH$maUmè¶m cmoH$m§À¶m Mohè¶m§da AemàH$mao {VQ>H$mè¶mMo ^md ngaë¶mMo Vwåhmcm
OmUdoc, OUy H$mhr Vo ˶m§Zm Am‘Mo g§Xoe EoH$dUmè¶m§da h„mM ~mocyZ Q>mH$Vrc.
(˶m§Zm) gm§Jm, "‘r Vwåhmcm ˶mnojmhr dmB©Q> Agcoë¶m Jmoï>r{df¶r gm§Jy H$m, (Or
336 Hw$amU
Vwåhmcm AmVm dmB©Q> dmQ>V Amho). Vr Amho AmJ, (‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV) {OMo
dMZ A„mhZo g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr AgUmè¶m cmoH$m§Zm {Xcoco Amho Am{U {H$Vr
^¶mZH$ ñWmZ Amho Vo!'
73
cmoH$m§Zmo! BWo EH$ CXmhaU àñVwV Ho$co OmV Amho, Va Vo A˶§V cjnyd©H$
EoH$m. Vwåhr cmoH$ A„mhcm gmoSy>Z Á¶m§Mm Ymdm H$aVm Vo EH$ ‘merXoIrc {Z‘m©U H$ê$
eH$V ZmhrV, Oar ¶m CÔoemgmR>r Vo gd© eº$s{Zer EH$Ì Amco VarXoIrc (Vo Ago
H$ê$ eH$V ZmhrV). Am{U Oa EImÚm ‘merZo ˶m§À¶mnmgyZ H$mhr {hgH$mdyZ KoVco Va
Vo {VÀ¶mnmgyZ naV {‘idy eH$V ZmhrV. IamoIa XmoKohr {H$Vr Aghm¶ AmhoV! Ymdm
H$aUmao Am{U Vo Á¶m§Mm Ymdm Ho$cm OmV Amho. 74 (Oo AemàH$mao MwH$sÀ¶m ‘mJu
cmJcoco AmhoV) ˶m cmoH$m§Zm A„mhMr Iar OmU Zmhr Oer H$s, Vr Agm¶cm hdr.
IamoIa, A„mh gd©e{º$‘mZ Amho, gd©ì¶mnr gm‘϶©dmZ Amho.
75
A„mh ñdJ©XÿVm§n¡H$s Amncm g§XoedmhH$ {ZdS>Vmo, VgoM ‘mUgm§‘YyZ XoIrc
Vmo (n¡J§~a) {ZdS>Vmo. (cjmV R>odm) A„mh gd© H$mhr EoH$Umam Am{U gd© H$mhr
nmhUmam Amho. 76 (CcQ>njr ˶m§Mo kmZ, åhUOo ˶m XÿVm§Mo kmZ, Va ‘¶m©{XV Amho).
Vmo Vo gd© OmUVmo, Oo ˶m§À¶mg‘moa CKS> Amho, Am{U Vohr Oo ˶m§À¶mnmgyZ AÑí¶
Amho. Am{U gd© Jmoï>r eodQ>r ˶mÀ¶mH$S>oM naVUma AmhoV.
77
B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Z‘Z H$am Am{U ZV‘ñVH$ ìhm, Am{U
Amnë¶m nmcZH$˶m©MrM CnmgZm H$am Am{U Mm§Jcr H$m‘o H$am, ¶mgmR>r H$s, Vwåhr
¶eñdr ìhmdo. 78 Am{U A„mhÀ¶m H$m¶m©V à¶ËZm§Mr namH$mð>m H$am Oer H$s, Vr (nyU©
{Zð>oZo) H$am¶cm hdr. ˶mZoM Vwåhmcm (˶mMm g§Xoe g‘ñV ‘mZdOmVrn¶ªV
nmoM{dʶmgmR>r) {ZdS>co Amho. Am{U Y‘m©À¶m ~m~VrV ˶mZo Vw‘À¶mda (AghZr¶)
Ago AmoPo cmXcoco Zmhr. (Am{U) Vw‘Mm {nVm B~«mhr‘ ¶mÀ¶m Y‘m©Mo (Vwåhmcm
AZw¶m¶r ~Zdco). ˶mZoM Vw‘Mo Zmd ¶m Hw$amUmV VgoM ¶mnyduÀ¶m J«§WmVhr ‘wpñc‘
Ago R>odco Amho. (‘wpñc‘ åhUOo Vmo, Omo nyU©nUo A„mhÀ¶m BÀN>ocm g‘{n©V Pmcocm
Amho). Vo ¶mgmR>r H$s, n¡J§~amZo Vw‘À¶mda g˶mMr gmj Úmdr Am{U (n¡J§~amZ§Va)
Vwåhr g‘ñV ‘mZdOmVrda ({nT>r Xa {nT>r) g˶mMr gmj XoV amhmdr. Va (lÕmd§Vm§Zmo!)
{Z˶ Z‘mµOmMo nmcZ H$am, Am{U µOH$mV XoV amhm, (åhUOoM XmZH$m¶© H$arV amhm).
Am{U A„mher (Iè¶m AWm©Zo) ÑT> g§~§Y ñWm{nV H$am. VmoM Vw‘Mm IamIwam ‘mcH$
Amho. {H$Vr Mm§Jcm ‘mcH$ Am{U {H$Vr Mm§Jcm gmhmæ¶H$Vm©!
337
gyah-23. Ac-‘mo{‘ZyZ
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
{Z:g§Xoh, lÕmd§V cmoH$M ¶eñdr hmoUma. 2 Oo Amnë¶m àmW©ZoV (nyU©) {dZ‘«
^mdmZo (A„mhg‘moa) Z‘Z H$aVmV. 3 Oo gd© {ZaW©H$ Jmoï>tnmgyZ ñdV:cm Xÿa
R>odVmV. 4 Oo µOH$mV XoV AgVmV. (åhUOo {Z¶{‘VnUo XmZH$m¶© H$arV AgVmV). 5
Am{U Oo Amnco erc (d Mm[aͶ) H$c§{H$V hmoD$ Z¶o åhUyZ Xj AgVmV. 6 nU ’$º$
Amnë¶m nËZr Am{U Amnë¶m ˶m Xmgr ¶m§À¶merM (g§~§Y R>odVmV) Á¶m§Zm ˶m§Zr
({ddmh~§YZmÛmao) Amnë¶m Vmã¶mV KoVcoco Amho. Va (Ago g§~§Y A„mhÀ¶m ZOaoV)
Amjonmh© ZmhrV. 7 nU Oo ¶m ncrH$S>o (AmUIr) BpÀN>Vrc Va VoM ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ
H$aUmao (JwÝhoJma) AmhoV. 8 Am{U Oo ˶m§À¶mda Q>mH$coë¶m {dídmgmÀ¶m (trusts)
Am{U Amnë¶m dMZm§À¶m ~m~VrV Xj AgVmV. 9 Am{U Oo Amnë¶m Z‘mµOmMo
({Z¶{‘VnUo) nmcZ H$aʶmÀ¶m ~m~VrV A{Ve¶ {eñV{à¶ AgVmV. 10 AgoM
cmoH$ ñdJm©Mo dmag R>aUma AmhoV. 11 Am{U ho ñdJm©Mo dmag ˶mV H$m¶‘ dmñVì¶
H$aVrc.
12
Amåhr ‘mZdmcm ‘mVrÀ¶m gÎdmnmgyZ {Z‘m©U Ho$co. 13 ‘J Amåhr ˶mg
dr`m©À`m EH$m q~XÿÀ¶m ê$nmV, EH$m gwa{jV ñWmZr (åhUOoM J^m©e¶mV) R>do co. 14
‘J Amåhr ˶m dr`m©cm JmoR>cëo ¶m aº$mÀ¶m ê$nmV {dH${gV Ho$co. Am{U nwT>o Amåhr
˶mg ‘m§gmÀ¶m Jmoù¶mÀ¶m ê$nmV {dH${gV Ho$co. nwT>o Amåhr ‘m§gmÀ¶m ˶m Jmoù¶mV hmS>o
{dH${gV Ho$cr Am{U Amåhr ˶m hmS>md§ a ‘m§gmMo AmdaU MT>dco. ‘J (eodQ>r) ˶mcm
EH$ ZdrZ {Z{‘©VrÀ¶m ê$nmZo KS>dZy Q>mH$co. IamoIa, àe§gZr¶ Amho A„mh, gdm}Îm‘
{Z{‘©VrH$ma! 15 Am{U ¶mZ§Va (cmoH$m§Zmo!) Vwåhr {ZpíMVnUo ‘aUma AmhmV. 16 Am{U
‘J nwZéËWmZmÀ¶m {Xder Vwåhmcm nwÝhm CR>dZy C^o Ho$co OmB©c.
17
Amåhr Vw‘À¶mda gmV AmH$me {Z‘m©U Ho$co. Am{U Amåhr Am‘À¶m {Z{‘©VrnmgyZ
H$Yrhr Jm’$sc (unmindful) AgV Zmhr. 18 Amåhr AmH$memVyZ EH$m C{MV
à‘mUmZwgma nmʶmMm dfm©d Ho$cm. Am{U ˶mg O{‘ZrV gmR>dyZ R>odco. nU (cjmV
R>odm) Amåhr ho (daXmZ) naV Koʶmghr g‘W© AmhmoV. 19 Am{U ˶mÛmao Amåhr
Vw‘À¶mgmR>r IOwarÀ¶m d Ðmjm§À¶m ~mJm CËnm{XV Ho$ë¶m. ˶mV Vw‘À¶mgmR>r {dnwc
à‘mUmV ’$io AmhoV. Am{U Vwåhr ˶mVyZ ImV AgVm. 20 VgoM Amåhr ˶m d¥jmcm
CJdco, Omo {gZmB© nd©VmÀ¶m (n[agamV) Amho. Vmo Amnë¶m‘ܶo Voc KoD$Z dmT>Vmo.
Am{U ImUmè¶m§gmR>r ˶mV ñdmX Amho. 21 Am{U nmhm, Vw‘À¶mgmR>r JwamT>moam§‘ܶo
338 Hw$amU
XoIrc ~moY Amho. Amåhr ˶m§À¶m nmoQ>mV Oo Amho ˶mnmgyZ Vwåhmcm {nÊ`mgmR>r
(ewÕ) XwYmMm nwadR>m H$arV AgVmo. VgoM ˶m§À¶mV Vw‘À¶mgmR>r BVa AZoH$ cm^
AmhoV. Am{U ˶m§À¶mn¡H$s H$mhtZm Vwåhr ImVm. 22 Am{U Á¶mà‘mUo Vwåhr Zm¡H$m§da
ñdma hmoVm, ˶mMà‘mUo ¶m§À¶mdahr ñdma hmoD$Z (àdmg dJ¡ao H$aVm).
23
Amåhr (n¡J§~a) Zyhcm ˶mÀ¶m cmoH$m§H$S>o nmR>{dco, Am{U Vmo åhUmcm,
"‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! (Ho$di), A„mhMr CnmgZm H$am, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM
Vw‘Mm Cnmñ¶ Zmhr, ‘J Vwåhmcm ˶mMo ^¶ dmQ>V Zmhr?' 24 ˶m§À¶m cmoH$m§Vrc
nwT>mar, Á¶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm hmoVm, åhUmco, "hm Va Ho$di Vw‘À¶mgmaImM
EH$ ‘Zwî¶ Amho, ˶mcm Vw‘À¶mda dM©ñd àmá H$am¶Mo Amho. H$maU (Am‘À¶mH$S>o
g§Xoe YmS>m¶cm) A„mhZo BpÀN>co AgVo Va ñdJ©XÿVm§Zm nmR>dco AgVo. ({edm¶)
AemàH$maMr Jmoï> Amåhr AmYr H$Yr Am‘À¶m dmS>d{S>cm§H$Sy>Z EoH$cocr Zmhr.' 25
"hm Va Ho$di doS> cmJcocm ‘mUyg dmQ>Vmo, Va H$mhr H$mi àVrjm H$am, (H$Xm{MV ~am
hmoB©c).' 26 (n¡J§~a) ZyhZo (A„mhH$S>o) àmW©Zm Ho$cr, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ˶m§À¶m
ImoQ>çm Amamonm§{déÕ ‘cm gmhmæ¶ àXmZ H$a.' 27 Voìhm Amåhr ˶mÀ¶mH$S>o Agm
g§Xoe YmS>cm H$s, Vy Am‘À¶m {ZarjUmImcr d Am‘À¶m gyMZm§Zwgma EH$ Zm¡H$m V¶ma
H$a, (Or Vwcm Am{U Vw¶m AZw¶m¶m§Zm dmMdoc). Ooìhm Am‘Mm {ZU©¶ A‘cmV
¶oB©c Am{U n¥ÏdrMo nmʶmMo òmoV C’$miyZ ¶oVrc, Voìhm àmʶm§À¶m OmVtn¡H$s à˶oH$
àH$maÀ¶m (àmʶmMr) EH$-EH$ OmoS>r (åhUOo Za d ‘mXr) {VÀ¶mV R>odyZ Ko. Am{U
Amnë¶m Hw$Qw>§~r¶m§Zmhr ˶mV ñdma H$a, nU ˶mV ’$º$ ˶m§Mm g‘mdoe AgUma Zmhr,
Á¶m§À¶m {ejo{df¶r AmYrM {ZU©¶ gwZmdʶmV Amcocm Amho. Am{U Á¶m§Zr A˶mMma
Ho$cocm Amho, ˶m§À¶m{df¶r ‘cm H$mhr gm§Jy ZH$mog. ˶m§Mo ~wS>Uo AQ>i Amho.
28
Ooìhm Vy Am{U Vw¶m~amo~a Agcoco cmoH$ Zm¡Ho$V ì`dpñWV ~gyZ OmVrc,
Voìhm åhUm, "gd© ñVwVr Ho$di A„mhgmR>rM Amho, Á¶mZo Xþï> cmoH$m§nmgyZ Amåhmcm
dmMdco.' 29 Am{U åhU, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! Vw¶m H¥$nog{hV ‘cm ^y‘rda
CVad, (VwPr H¥$nm cm^coë¶m ^y‘rda). VyM (‘mZdmcm) gdm}Îm‘ {R>H$mUmn¶ªV nmoMdy
eH$Vmog.' 30 ¶m KQ>ZoV (qMVZ H$aUmè¶m§gmR>r) g§Xoe Agcoë¶m IwUm AmhoV.
AemàH$mao Amåhr cmoH$m§Mr narjm KoV AgVmo.
31
‘J Amåhr ˶m§À¶mZ§Va ZdrZ {nT>r CX¶mg AmUcr. 32 Am{U ˶m§À¶mH$S>o
˶m§À¶m‘YyZM EH$ n¡J§~a nmR>dcm. (¶m g§Xoemgh H$s), Vwåhr Ho$di A„mhMrM
CnmgZm H$am, ˶mÀ¶m{edm¶ Vw‘Mm Xþgam H$moUrhr Cnmñ¶ Zmhr. Va Vwåhmcm ˶mMo ^¶
gyah-23. Ac-‘mo{‘ZyZ 339
dmQ>V Zmhr H$m? 33 Am{U (à˶oH$ doiog AgoM Pmco) H$s, ˶mÀ¶m (åhUOo
n¡J~§ amÀ¶m) g‘mOmVrc à‘wI cmoH$m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm. Am{U ‘¥Ë¶yZV§ aÀ¶m
OJmV (A„mher) hmoUmè¶m ^oQ>rcm ImoQ>o R>a{dco. (¶mMo gmYo) H$maU Ago hmoVo H$s,
Amåhr ˶m§Zm Eo{hH$ OrdZmV gwIg‘¥Õr àXmZ Ho$cr hmoVr. Vo åhUy cmJco, "hm Va
AJXr Vw‘À¶mgmaImM EH$ ‘Zwî¶ Amho, VoM ImVmo, Oo Vwåhr ImVm. Am{U VoM {nVmo,
Oo Vwåhr {nVm. 34 Am{U Oa Vwåhr Amnë¶m gma»¶mM EH$m ‘mUgmMo åhUUo ‘mݶ
Ho$co Va Vwåhr {ZpíMVnUo VmoQ>çmV amhmc.'
35
hm ‘mUyg Vwåhmcm Ago dMZ XoVmo H$s H$m¶? "Ooìhm Vwåhr ‘¥Ë¶y nmdmc Am{U
‘mVr d hmS>o ~ZyZ Omc, Voìhm Vwåhmcm nwÝhm {Od§V H$ê$Z C^o Ho$co OmB©c!' 36 Ae³¶,
AJXr Ae³¶ Amho! Á¶mMo Vwåhmcm dMZ {Xco OmV Amho. 37 OrdZ Va Ho$di hoM
Am‘Mo gܶmMo OrdZ Amho, BWoM (’$º$ EH$Xm) Amåhr ‘aVmo Am{U OJVmo. Amåhr
‘oë¶mZ§Va H$Yrhr CR>dco OmUma Zmhr. 38 "hm Va Ho$di Agm ‘Zwî¶ Amho, Á¶mZo
A„mh{df¶r ImoQ>o aMco Amho. Am{U Amåhr ˶mMo åhUUo H$Xm{n ‘mݶ H$aUma Zmhr.'
(Q>rn: A„mhMo Zmd KoD$Zhr, Vo n¡J§~amcm Am{U ‘¥Ë¶wníMmV OrdZmcm ZmH$maV AmhoV. AmOhr
OJm‘ܶo AgoM cmoH$ ^acoco AmhoV.)
39
(Agm à{VgmX cmoH$m§H$Sy>Z {‘imë¶mZ§Va) n¡J§~a A„mhH$S>o àmW©Zm H$arV
AgV, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©, ‘mPr ‘XV H$a, ¶m cmoH$m§Zr ‘cm ImoQ>o R>a{dco Amho.'
40
Am{U A„mh CÎma XoV Ago, "cdH$aM ho cmoH$ {ZpíMVnUo níMmÎmmnX½Y hmoVrc.'
41
Am{U ‘J eodQ>r Am‘À¶m {ejoMm ñ’$moQ> ˶m§Zm doTy>Z ¿¶m¶Mm, ݶm¶mo{MVnUo
Am{U AQ>inUo. ‘J Amåhr ˶m§Zm H$gnQ>mg‘mZ H$ê$Z Q>mH$m¶Mmo. A˶mMmar cmoH$m§Mm
{Y¸$ma Agmo!
(Q>rn: Ooìhm-Ooìhm n¡J§~a Amco, ‘mZdr B{VhmgmV AgoM hmoV am{hco.)
42
˶mZ§Va Amåhr ZdrZ {nT>çm CX¶mg AmUë¶m. 43 H$moUVmhr OZg‘yh
Amncr {ZYm©[aV doi Zm nwT>o T>H$cy eH$Vmo, Zm ‘mJo amoIy eH$Vmo. (˶mMr ‘wXV g§ncr
åhUOo g§ncr) 44 ‘J Amåhr EH$mnmR>monmR> EH$ Am‘Mo n¡J§~a nmR>drV am{hcmo.
Am{U à˶oH$ doiog Ooìhm EImÚm OZg‘yhmH$S>o ˶m§Mm n¡J§~a Amcm Va ˶m§Zr ˶mcm
ImoQ>oM R>a{dco. Am{U Amåhr EH$mnmR>monmR> EH$mcm Zï> H$ê$Z Q>mH$co. Am{U Amåhr
˶m§Zm B{VhmgO‘m Ho$co. {VañH¥$V AmhoV Vo cmoH$, Oo lÕm YmaU H$arV ZmhrV.
45
‘J Amåhr ‘ygm Am{U ˶mMm ^mD$ hmê$Zcm Am‘À¶m g§Xoemg{hV d ñnï>
à‘mUmg{hV nmR>{dco. 46 {’$aAm¡Z Am{U ˶mÀ¶m gaXmam§H$S>o, nU ˶m§Zr CÔm‘nUmMmM
n[aM¶ {Xcm. Am{U Vo hmoVoM ’$ma J{d©ð> cmoH$. 47 Am{U ˶m§Zr åhQ>co, "Amåhr
340 Hw$amU
Am‘À¶mgma»¶mM XmoZ ‘mUgm§Mo åhUUo ‘mݶ H$am¶Mo H$m? Ooìhm H$s, ˶m§Mr O‘mV
Va Am‘Mr Jwcm‘ Amho.' 48 AemàH$mao ˶m§Zr ˶m XmoKm§Zm ImoQ>o R>a{dco. n[aUm‘r, Vo
Zï> Ho$co Joco. 49 Am{U Amåhr Va ‘ygmcm J«§W {Xcm hmoVm, ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zm
gÝ‘mJ© cm^mdm.
50
Am{U (Á¶mà‘mUo Amåhr ‘ygmcm CËH$f© àXmZ Ho$cm hmoVm, AJXr ˶mMà‘mUo)
Amåhr ‘[a¶‘nwÌ (¶oey) d ˶mÀ¶m AmB©cm Am‘À¶m H¥$noMo àVrH$ (symbol of
our grace) ~Z{dco. Am{U Amåhr ˶m§Zm EH$m C§M {R>H$mUr (hillside) em§VVm‘¶
n[agamV Aml¶ àXmZ Ho$cm. {OWo EH$ Pam àdm{hV hmoVm.
51
(‘r Amnë¶m gd© n¡J§~am§Zm hmM AmXoe {Xcm hmoVm H$s), "n¡J§~am§Zmo! ñdÀN>
d ewÕ (Amamo½¶Xm¶r) dñVy§n¡H$s Im Am{U Mm§Jcr H$m‘o H$am. Am{U (ho cjmV Agy
Úm H$s), Oo H$mhr Vwåhr H$aVm ˶mMr ‘cm nyU© OmUrd Amho.' 52 (cmoH$m§Zmo!) Vw‘Mm
Y‘© EH$M Y‘© Amho. Am{U ‘rM Vw‘Mm EH$‘od nmcZH$Vm© Amho. åhUyZ ‘mPr OmU
R>odyZ (OrdZ ì¶VrV H$am).
53
nU Z§Va cmoH$m§Zr AmngmV ’$mQ>m’y$Q> H$ê$Z doJ-doJù¶m Y‘mªMr eH$co
{Z‘m©U Ho$crV. Am{U (AmVm) Á¶m g‘yhmH$S>o Oo Amho, ˶mda ˶mcm A{^‘mZ Amho.
54
Va ˶m§Zm ˶m§À¶m Jm|YimÀ¶m AdñWoV H$mhr H$mi gmoSy>Z Úm. 55 Amåhr ˶m§Zm
Or g§nÎmr d g§VVr àXmZ Ho$cocr Amho __ ˶m‘wio ˶m§Zm Ago dmQ>Vo H$s H$m¶? 56
H$s, Ago ^m¡{VH$ ’$m¶Xo àmá H$aʶmgmR>r, ˶m§Zm ‘XV H$aʶmì¶{V[aº$ Amåhmcm Xþgao
H$mhr H$m‘ Zmhr? Zìho, Va dñVwpñWVr hr Amho H$s, ˶m§Zm (dmñVdmMr) g‘O Zmhr.
57
{ZpíMVM, Oo cmoH$ Amnë¶m nmcZH$˶m©{df¶r AmXa¶wº$ ^¶ ~miJVmV. 58
Am{U Oo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m g§Xoem§da (ÑT) {dídmg R>odVmV. 59 Am{U Oo
cmoH$ H$moUmcmhr Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo gh^mJr R>adV ZmhrV. 60 Am{U Oo BVam§Zm
(åhUOoM JaOd§Vm§Zm) XoVmV, Oo ˶m§Zm Úm¶cm hdo. Am{U ¶m {dMmamZo ˶m§Mr öX¶o
H§${nV hmoVmV H$s, ˶m§Zm Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o naV Om¶Mo Amho. (Am{U ˶mcm
{heo~ Úm¶Mo Amho). 61 hoM cmoH$ gËH$‘} H$aʶmÀ¶m ~m~VrV EH$-Xþgè¶mnojm
A{YH$ nwT>mH$ma KoV AgVmV. Am{U (gËH$‘mªÀ¶m ¶m ñnY}V) hoM ¶eñdr R>aUma
AmhoV. 62 Am{U Amåhr H$moU˶mhr {Odmda ˶mÀ¶m j‘Vonojm A{YH$ AmoPo cmXV
ZgVmo. Am{U Am‘À¶mOdi H$‘mªMr EH$ Zm|Xdhr Amho, Or ñnï>nUo g˶mMo Xe©Z
KS>dVo Am{U cmoH$m§da A{O~mV Aݶm¶ hmoUma Zmhr.
gyah-23. Ac-‘mo{‘ZyZ 341
63
nU ˶m§Mr ‘Zo ¶m (Zm|XdhrÀ¶m) ~m~VrV nyU©nUo Jm’$sc AmhoV, ¶m {edm¶
˶m§Mr Aݶ H$mhr (A{YH$ dmB©Q>) H$m‘o AmhoV, Or Vo H$aV amhVrc. 64 nU Ooìhm
˶m§À¶m gwI^moJr cmoH$m§Zm Amåhr Am‘À¶m {ejoÛmao ’¡$cmda KoD$. Va Vo Am‘À¶m
‘XVrgmR>r J¶md¶m H$ê$ cmJVrc. 65 (nU ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c) AmO J¶md¶m
H$ê$ ZH$m. AmVm I{MVM Vwåhmcm Am‘À¶mH$Sy>Z H$gcrhr ‘XV Ho$cr OmUma Zmhr.
66
Vwåhmcm doimodoir Ooìhm ‘mPo g§Xoe EoH${dco Om¶Mo, (Voìhm à˶oH$ doiog) Vwåhr
CcQ>çm nmdcr ‘mJo {’$aV hmoVm. 67 ‘moR>çm K‘|S>rV, ({ZKyZ OmV), Ogo EImÚm
(ì¶W©) Jmoï>r gm§JUmè¶mH$S>o Xþc©j H$ê$Z {ZKyZ OmV AmhmV.
(Q>rn: åhUOo AmO Vwåhr A„mhH$S>o X¶oMr ^rH$ ‘mJV AmhmV, nU Vo VwåhrM hmoVm, Á¶m§Mm ˶mÀ¶m
g§Xoem§à{V H$emàH$mao à{VgmX hmoVm.)
68
˶m§Zr ¶m A„mhÀ¶m J«W§ mda (gImoc) qMVZ Ho$co Zmhr H$m? H$s, ˶m§À¶mH$S>o
Aer EImXr Jmoï> Amcr Amho, Or ˶m§À¶m dmS>d{S>cm§H$So> Amcr ZìhVr. 69 qH$dm
H$Xm{MV Vo Amnë¶m n¡J~§ amcm AmoiIy eH$V ZmhrV? Ago Agë¶m‘wio Vo ˶mcm
ZmH$marV AmhoV. 70 qH$dm ˶m§Mo Ago åhUUo Amho H$m H$s, ˶mcm doS> cmJcoco Amho?
Zìho, Va Vmo ˶m§À¶mH$S>o g˶ KoD$Z Amcm Amho. nU ˶m§À¶mn¡H$s ~hþVHo $m§Zm g˶
A{O~mV ZH$mo Amho. 71 Am{U Oa g˶ ˶m§À¶m AmdS>r-{ZdS>rÀ¶m AYrZ AgVo Va
AmH$me Am{U n¥Ïdr Am{U Oo H$mhr ˶m§À¶m‘ܶo Amho, gd© Zï> hmoD$Z Joco AgVo. nU
Amåhr Agm (CnXoena) g§Xeo ˶m§À¶mH$S>o YmS>cm Amho, Omo ˶m§Zr cjmV R>do m¶cm
hdm. VarXoIrc Vo ¶m CnXoemH$S>o nmR> XmIdrV AmhoV.
72
qH$dm Vwåhr ˶m§Zm (g§Xoe nmoM{dë¶m~Ôc) H$mhr ‘mo~Xcm ‘mJV AmhmV
(Ago ˶m§Zm dmQ>Vo H$s), H$m¶? nU (˶m§Zm H$im¶cm nm{hOo) H$s, Vw‘À¶m nmcZH$˶m©MmM
‘mo~Xcm gdm}Îm‘ Amho. H$maU Vmo gdm}Îm‘ CnOr{dH$m àXmZ H$aUmam Amho. 73 ¶mV
‘wirM e§H$m Zmhr H$s, Vwåhr ˶m§Zm gai ‘mJm©H$S>o ~mocmdrV AmhmV.
74
Am{U Oo cmoH$ ‘¥Ë¶wníMmV OrdZmda {dídmg R>odV ZmhrV, Vo
{ZpíMVnUo (gai) ‘mJm©nmgyZ Xÿa Jococo AmhoV.
75
Am{U Oar Amåhr ˶m§À¶mda H¥$nm H$ê$Z, ˶m§Mm Omo Ìmg Amho, Vmo Xÿa Ho$cm
Var Vo Amncm ñd¡amMma gwê$M R>odVrc Am{U Am§Yù¶mà‘mUo ^Q>H$V amhVrc. 76
Am{U Amåhr ˶m§Zm {ejoV OISy>Z ˶m§Mr narjm KoVcr, nU Zm ˶m§Zr Amnë¶m
nmcZH$˶m©g‘moa eaUmJVr nËH$acr, Zm ˶m§À¶mV Z‘«Vm OmJ¥V Pmcr. 77 ¶oWn¶ªV
342 Hw$amU
H$s, Ooìhm Amåhr ^¶mZH$ {ejoMo Ûma ˶m§À¶mda Iwco H$ê$. Voìhm ‘mÌ Ë¶m§Zm {ZameoMm
Y¸$mM ~goc.
78
(cmoH$m§Zmo!) VmoM Amho, Á¶mZo Vw‘À¶mgmR>r H$mZ, S>moio, d ‘Z {Z‘m©U Ho$co.
Varhr Vwåhr ’$maM H$‘r Am^ma ‘mZVm. 79 Am{U VmoM Amho, Á¶mZo Vwåhmcm n¥Ïdrda
(MmohrH$So>) ngadyZ Q>mH$co. Am{U (eodQ>r) ˶mÀ¶mH$S>oM Vwåhmcm EH${ÌV H$ê$Z
AmUco OmB©c. 80 VmoM Amho, Omo OrdZ Am{U ‘¥Ë¶y XoVmo. Am{U ˶mÀ¶mM {Z¶§ÌUmV
Amho amÌ Am{U {Xdg (åhUOo n¥ÏdrMr n[aH«$‘m ˶mZoM {Z¶§{ÌV Ho$cocr Amho). Va
‘J Vwåhr ~wÕrMm dmna H$arV Zmhr H$m?
81
nU (n¡J§~am§Zm à{VgmX XoVmZm) ˶m§Zrhr VoM åhQ>co, Oo ˶m§À¶m nyduÀ¶m
cmoH$m§Zr åhQ>co hmoVo. 82 ˶m§Zr åhQ>co, "Ooìhm Amåhr ‘ê$Z OmD$ Am{U ‘mVr d hmS>o
hmoD$Z OmD$, Voìhm Ia§M Amåhmcm nwÝhm {Od§V H$ê$Z CR>{dco OmB©c? 83 Aem
àH$maMo dMZ Amåhmcm Am{U ¶mnydu Am‘À¶m dmS>d{S>cm§Zmhr XoʶmV Amco hmoVo.
Aem Jmoï>r Aݶ H$mhr ZgyZ ’$ma nyduÀ¶m cmoH$m§À¶m H$Wm AmhoV.'
84
(n¡J§~a! ˶m§Zm) {dMmam, "n¥Ïdr Am{U Oo H$mhr ˶mV Amho, Vo H$moUmMo Amho?
Vwåhmcm (¶m àíZmMo) CÎma ‘mhrV Agoc Va ‘cm gm§JmM.' 85 Vo CÎma XoVrc,
"A„mhMo', (˶m§Zm) gm§Jm, "Va ‘J Vwåhr qMVZ H$m H$arV Zmhr?' 86 (˶m§Zm)
{dMmam, "H$moU Amho ‘mcH$ gmV AmH$mem§Mm? Am{U g‘ñV universe Mo gÎmmH|$Ð
H$moUmÀ¶m ‘mcH$sMo Amho.' 87 Vo åhUVrc, "gd© H$mhr A„mhMoM Amho' (˶m§Zm)
gm§Jm, "‘J Vwåhr ˶mMr OmUrd R>odyZ (OrdZ ì¶VrV H$aUma Zmhr) H$m?' 88
(cmoH$m§Zm) gm§Jm, gd© dñVy§da H$moUmcm gdm©{YH$ma àmá Amho? Am{U Vmo H$moU Amho,
Omo gdmªZm g§ajU àXmZ H$aVmo? Am{U ˶mÀ¶m {déÕ OmD$Z H$moUrhr H$moUmMohr ajU
H$ê$ eH$V Zmhr. Vwåhmcm ‘mhrV Agoc Va ‘cm gm§Jm. 89 Vo CÎma XoVrc, "ho gd©
gm‘϶© Ho$di A„mhcmM àmá Amho.' (˶m§Zm) gm§Jm, "Va ‘J (B©ída{Zð> OrdZ
A§JrH$maʶmÀ¶m ~m~VrV) Vw‘Mr ’$gJV H$er hmoVo?'
90
Zmhr, Va Amåhr ˶m§À¶mH$S>o g˶mMm g§Xoe àH$Q> Ho$cocm Amho. nU Vo
{ZpíMVnUo ImoQ>maS>o AmhoV. 91 A„mhZo H$moUmcmhr Amncm nwÌ ~Z{dcm Zmhr. Am{U
˶mÀ¶m~amo~arZo Xþgam H$moUrhr Cnmñ¶ Zmhr. Ago AgVo Va à˶oH$ Cnmñ¶ Amnë¶m
{Z{‘©Vrcm KoD$Z doJim Pmcm AgVm. Am{U Vo {ZpíMVnUo EH$-Xþgè¶mcm ‘mV H$aʶmgmR>r
à¶ËZ Ho$co AgVo. Agr‘ Amho A„mhMr ‘hmZVm! ˶mMm ˶m Jmoï>ter H$mhrM g§~Y§
Zmhr, Oo cmoH$ ˶mÀ¶m{df¶r ~mocVmV. 92 (˶mÀ¶m {Z{‘©Vrn¡H$s H$moUrhr), Oo OmUy
gyah-23. Ac-‘mo{‘ZyZ 343
eH$V ZmhrV Vo, Vmo OmUVmo Am{U Oo Vo OmUy eH$VmV, Vohr Vmo OmUVmo. Á¶m§Zm cmoH$
A„mhMo g‘H$j R>adVmV, ˶m§À¶mnojm Vmo Agr‘ ‘hmZ Amho.
93
(n¡J§~a! A„mhH$S>o Aer) àmW©Zm H$am, "ho à^y! Oa Vy ‘cm (‘m¶m
OrdZmVM Vr {ejm) XmIdUma Agerc {OÀ¶m~Ôc (AnamYr cmoH$m§Zm) gmdYmZVoMm
Bemam {Xcm Jocm Amho. 94 Va ho à^y! ‘mPm ˶m AnamYr cmoH$m§V g‘mdoe H$ê$
ZH$mog.' 95 {ZpíMVnUo Amåhr ¶mgmR>r g‘W© AmhmoV H$s, (Vr {ejm) Vwåhmcm XmIdmdr,
{OÀ¶m{df¶r ˶m§Zm gmdYmZVoMm Bemam XoʶmV Amcocm Amho.
96
dmB©Q> Jmoï>rcm A{YH$ Mm§Jë¶m Jmoï>rÛmao naVdyZ cmdm. Vo Oo H$mhr ~mocV
AmhoV, ¶mMr Amåhmcm Mm§Jë¶màH$mao OmUrd Amho. 97 Am{U (A„mhH$S>o Aer)
àmW©Zm H$arV amhm, "ho à^y! ‘cm g¡VmZm§À¶m XþîàoaUonmgyZ dmMʶmgmR>r VwPo eaU hdo
Amho.' 98 "Am{U ho à^y! ˶m§Zr ‘m¶m OdinmgXoIrc {’$aHy$ Z¶o åhUyZ, ‘r VwPo
eaU BpÀN>Vmo.'
99
(Oo ‘¥Ë¶wníMmV OrdZmda {dídmg R>odyZ ZmhrV) Ooìhm ‘¥Ë¶y ˶m§À¶mn¡H$s
EImÚmg‘moa ¶oD$Z AJXr C^m AgVmo, Voìhm Vmo åhUy cmJVmo, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©!
‘cm naV nmR>d.' 100 ¶mgmR>r H$s, ‘r AmYr H$mhr H$ê$ eH$cmo Zmhr, Va AmVm
OJmV amhÿZ ‘cm H$mhr gËH$‘} H$aVm ¶mdrV. (CÎma {‘ioc), "AmVm ho H$Xm{n e³¶
Zmhr!' hr EH$ {ZaW©H$ Jmoï> Amho, Or Vmo CƒmaV Amho. Am{U (Oo OJmcm {Zamon
XoVmV) ˶m§À¶m nwT>o EH$ Wm§~dUyH$ (barrier) Amho, ˶m {Xdgmn¶ªV, Ooìhm ˶m§Zm
nwÝhm {Od§V H$ê$Z CR>{dco OmB©c. 101 Am{U Ooìhm (nwZéËWmZmMo) qeJ (trum-
pet) ’w§$H$co OmB©c, ˶m {Xder ˶m§À¶mXaå¶mZ H$moUVohr ZmVog§~§Y amhUma ZmhrV, Zm
H$moUr H$moUmMr {dMmanyg H$aoc.
(Q>rn: OJmVrc EImÚm ‘oimì¶mV cmoH$ EH$ Xþgè¶mcm ^oQ>VmV, {VWo Vgo AgUma Zmhr, H$maU
à˶oH$mcm Amnë¶m{df¶r {ZU©¶ H$m¶ cmJVmo, ¶mMrM {’$H$sa Agoc.)
102
Voìhm Á¶m§À¶m gËH$‘mªMo nmaS>o OS> Agoc, VoM ¶eñdr R>aVrc. 103 Am{U
Á¶m§Mo nmaS>o hcHo$ AgVrc ˶m§Zr ñdV:Mm {dZme Ho$cocm AgUma. Vo ZaH$mV H$m¶‘
dmñVì¶ H$aVrc. 104 ˶m§À¶m Mohè¶m§Zm ZaH$mMr AmJ ^mOyZ H$mT>rc Am{U ˶m§Mo
Mohao {dÐÿn hmoD$Z OmVrc (Am{U ˶mM AdñWoV Vo VoWo gX¡d amhVrc).
105
(Am{U A„mh åhUoc) "Vwåhmcm ‘mPo g§Xoe H$i{dʶmV Amco ZìhVo H$m?
Am{U Vwåhr ˶m§Zm ImoQ>o R>a{dco Zmhr H$m?' 106 Vo CÎma XoVrc, "ho Am‘À¶m
nmcZH$˶m©! Am‘À¶m Xþï> {dMmam§MoM Am‘À¶mda dM©ñd hmoVo. Am{U Amåhr IamoIa
344 Hw$amU
gyah-24. AZ-Zya
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
(Hw$amUmMo) ho EH$ àH$aU Amho Oo Amåhr àH$Q> Ho$co Amho. ¶m‘ܶo (XoʶmV
Amcoë¶m AmXoem§Mo) nmcZ H$aUo A{Zdm¶© R>a{dʶmV Amco Amho. Am{U ¶m‘ܶo
gwñnï> g§Xoe AmhoV, ¶mgmR>r H$s, Vwåhr ~moY J«hU H$amdo. 2 ì¶{^Mmar ór Am{U
ì¶{^Mmar nwéf, ¶m§À¶mn¡H$s à˶oH$mcm e§^a ’$Q>Ho$ ‘mam. Vwåhr A„mh Am{U ݶm¶mÀ¶m
{Xdgmda {dídmg R>odUmao Agmc, Va A„mhÀ¶m H$m¶ÚmMr A§‘c~OmdUr H$aVmZm,
˶m XmoKm§À¶m ~m~VrV Vwåhmcm H$sd dmQ>m¶cm ZH$mo. Am{U hr {ejm {Xcr OmV
AgVmZm lÕmd§Vm§Mm EH$ g‘yh {VWo CnpñWV Agm¶cm hdm. 3 ì¶{^Mmar nwéfmZo,
ì¶{^Mmar ór qH$dm AZoHo$ídadmXr ór ¶m§À¶m{edm¶ Aݶ H$moUmerhr {ddmh H$am¶cm
ZH$mo. VgoM ì¶{^Mmar órer, ì¶{^Mmar qH$dm AZoHo$ídadmXr nwéf ¶m§À¶m ì¶{V[aº$
H$moUrhr {ddmh~Õ hmoVm H$m‘m Z¶o. Ago {ddmh lÕmd§Vm§gmR>r nyU©nUo {Z{fÕ R>adʶmV
Amco AmhoV.
4
Am{U Oo cmoH$ Mm[aͶg§nÞ {ó`m§da (ì¶{^Mmar H¥$˶mMm) Amamon H$aVmV.
Am{U ˶m AmamonmÀ¶m (g‘W©ZmV) Mma gmjrXma AmUy eH$V ZmhrV, Va Aem§Zm E|er
’$Q>Ho$ ‘mam. Am{U ˶m§Mr gmj H$Yrhr ‘mݶ H$ê$ ZH$m. H$maU hoM cmoH$ Iao XþamMmar
AmhoV. 5 ¶mV ‘mÌ Ë¶m cmoH$m§Mm AndmX amhrc, Á¶m§Zr ˶mZ§Va níMmÎmmnX½Y hmoD$Z
(cJoM) ñdV:Mr gwYmaUm H$ê$Z KoVcr Agoc. Va Aem§Zm A„mh j‘m H$aUmam
Amho, H¥$nmd§V Amho.
6
Am{U Oo cmoH$ Amnë¶m nËZtda (ì¶{^MmamMm) Amamon H$aVrc. Am{U ˶m§À¶mH$S>o
˶m§À¶m ñdV:{edm¶ Xþgam H$moUrM gmjrXma åhUyZ Zgoc Va (Aem Amamon cmdUmè¶m)
‘mUgmgmR>r gmj XoʶmMr nÕV Aer Agoc H$s, ˶mZo Mma doim A„mhcm (gmjr
R>odyZ) enW ¿¶mdr H$s, ˶mMm Amamon Iam Amho. 7 Am{U nmMì¶m doiog Ago
åhUmdo H$s, Oa Vmo ImoQ>o ~mocV Agoc Va A„mhMm ˶mÀ¶mda emn hmodmo.
(Q>rn: åhUOo A„mhcm gmjr R>odyZ ImoQ>m Amamon cmdUo, Ago ^¶mZH$ H¥$˶ Agoc H$s, Vo ñdV:hÿZ
A„mhÀ¶m àH$monmcm Am‘§ÌU XoUo R>aoc.)
8
Am{U ór ñdV:darc {ejm AemàH$mao Q>miy eH$Vo H$s, {VZo Mma doim
A„mhcm (gmjr R>odyZ) enW ¿¶mdr Am{U åhUmdo H$s, hm ‘mUyg ImoQ>m Amho. 9
Am{U nmMì¶m doiog, {VZo åhUmdo, "‘m¶mda A„mhMm àH$mon hmodmo, Oa hm ‘mUyg
gƒm Agoc Va.' 10 Am{U AemàH$mao Vwåhm cmoH$m§da A„mhMr ‘ohoa~mZr d H¥$nm
346 Hw$amU
Pmcr ZgVr Va (Vwåhr ’$ma noMmV gmnS>cm AgVm). A„mh níMmÎmmn H$aUmè¶m§Zm
j‘m H$aUmam Amho, ~w{Õ‘mZ Amho.
11
Á¶m cmoH$m§Zr (ewÕ Mm[aͶmÀ¶m órMo Mm[aͶhZZ H$aʶmMo) ho Oo fS²>`§Ì
aMco, Vr Vw‘À¶m‘YrcM EH$ Q>moir Amho. Vwåhr ¶m KQ>Zocm XþX£dr KQ>Zm g‘Oy ZH$m,
qH$~hþZm Vo Vw‘À¶mgmR>r Mm§JcoM Amho.
˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$ OU Amnë¶m H$‘mB©À¶m à‘mUmV nmnmMm dmQ>Ho $ar R>aUma Amho.
Am{U Á¶mZo ˶mV ‘moR>r ^y{‘H$m nma nmS>cr, ˶mÀ¶mgmR>r gdm©V ‘moR>r {ejm Amho.
(Q>rn: "Vo Vw‘À¶mgmR>r Mm§Jco Amho' Mm AW©, ¶m KQ>ZÛo mao Vw‘À¶mVrcM nmI§S>r cmoH$m§Mo {nVi CKS>o Pmco
Amho Am{U Omo ‘mZ{gH$ Ìmg Vwåhr ghZ Ho$co, ˶mMm Vwåhmcm Mm§Jcm ‘mo~Xcm {‘iUmaM.)
12
Ooìhm Vwåhr Aer (A’$dm) EoH$cr hmoVr, Voìhm lÕmd§V nwéf d {ó`m§Zr,
Amnë¶mM cmoH$m§{df¶r Mm§Jcm {dMma H$m Ho$cm Zmhr, Am{U Ago H$m åhQ>co Zmhr H$s,
"hr CKS>-CKS> {MIc’o$H$ Amho.' 13 ¶m (Amamon H$aUmè¶m) cmoH$m§Zr, (˶m AmamonmÀ¶m
g‘W©ZmV) Mma gmjrXma H$m AmUco Zmhr? Ooìhm Vo gmjrXmaM AmUy eH$co ZmhrV,
Va A„mhÀ¶m ZOaoV VoM ImoQ>maS>o AmhoV.
14
Am{U Oa Vwåhm cmoH$m§da ¶m OJmV Am{U ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OJmV A„mhMr
‘ohoa~mZr d H¥$nm ZgVr, Va Á¶m (Vmoh‘V) cmdʶmÀ¶m àH$mamV Vwåhr Jw§Vco hmoVo,
Ë`m~Ôc Vw‘À¶mda ’$ma ‘moR>o g§H$Q> AmoT>dco AgVo. 15 Ooìhm (Vr A’$dm) Vwåhr
Amnë¶m Vm|S>mZo ngadrV hmoVm, Am{U Amnë¶m Vm|Sy>Z Aer Jmoï> ~mocV hmoVm, Á¶mMo
Vwåhmcm A{O~mV kmZ ZìhVo. Am{U Vwåhr ˶mcm EH$ {H$aH$moi Jmoï> g‘OyZ (ngadrV
hmoVm), nU A„mhÀ¶m ZOaoV Vr ’$ma ^¶§H$a Jmoï> hmoVr. 16 Am{U Ooìhm Vwåhr
Agcr (Zmcm¶H$) Jmoï> EoH$cr hmoVr, Voìhm Vwåhr Ago H$m Zmhr åhUmcmV H$s,
Amåhmcm ho A{O~mV emo^V Zmhr H$s, Aer Jmoï> Amnë¶m Vm|Sy>Z ~mocmdr. A„mh!
Agr‘ ‘hmZ Amhog Vy! hm ^¶mZH$ ImoQ>m Amamon Amho! 17 A„mh Vwåhmcm VmH$sX
XoVmo Amho H$s, ¶oWyZ nwT>o Aer MyH$ H$Xm{n H$ê$ ZH$m, Oa Vwåhr gƒo lÕmd§V Agmc
Va. 18 A„mh Vwåhmcm ˶mMo AmXoe gwñnï> arVrZo gm§JV Amho. A„mh gd© H$mhr
OmUUmam Amho, ~w{ÕdmZ Amho.
19
{ZpíMVM Oo cmoH$ Ago BpÀN>VmV H$s, lÕmd§Vm§Xaå`mZ Aícrc Jmoï>tMr
MMm© ìhmdr, ˶m§À¶mgmR>r ¶m OJmV Am{U ¶mZ§VaÀ¶m OJmV H$R>moa {ejm Amho.
H$maU A„mh (nyU© g˶) OmUVmo Am{U Vwåhr OmUV Zmhr. 20 Am{U Vw‘À¶mda
A„mhMr ‘ohoa~mZr d H¥$nm ZgVr, Va (Vwåhmcm ’$ma ‘moR>çm Xþ:Imcm gm‘moao Omdo
gyah-24. AZ-Zya 347
Am{U Oa naV OmʶmgmR>r Vwåhmcm gm§JʶmV Amco Va Vwåhr naV Om. Ago H$aUo
Vw‘À¶mgmR>r A{YH$ C{MV Amho. Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$aVm ˶mMr A„mhcm nyU©
OmUrd Amho. 29 (nU) ˶m KamV Vw‘Mo ({Z…g§H$moMnUo) àdoe H$aUo Amjonmh©
AgUma Zmhr, Á¶mV H$moUrM amhV Zmhr, Am{U Vwåhmcm {VWo H$mhr H$m‘ Agoc Va
(Vwåhr {VWo OmD$ eH$Vm). nU (ho Zoh‘r cjmV R>odm) A„mh Vo gd© OmUVmo. Oo
Vwåhr CKS>nUo H$aVm Am{U Oo Vwåhr cn{dVm.
30
(n¡J§~a!) lÕmd§V nwéfm§Zm gm§Jm H$s, ˶m§Zr Amnë¶m ZOam Imcr R>odmì¶mV
Am{U Amnë¶m c‚mmñWmZm§Mo ajU H$amdo. Ago H$aUo ˶m§À¶mgmR>r ewÕ Mm[aͶmMo
ÚmoVH$ R>aoc. Vo Oo H$mhr H$aVmV ˶mMr A„mhcm nyU© OmUrd AgVo, ¶mV ‘wirM
e§H$m Zmhr.
(Q>rn: ZOam Imcr R>odUo åhUOo, dmgZoZo ào[aV ZOa A{O~mV Q>mH$Vm H$m‘m Z¶o.)
31
VgoM lÕm YmaU Ho$coë¶m {ó`m§Zmhr gm§Jm, ˶m§Zrhr Amnë¶m ZOam Imcr
R>odmì¶mV, Am{U Amnë¶m c‚mmñWmZm§Mo ajU H$amdo. Am{U (g‘mOmV dmdaVmZm)
BVam§gmR>r ({deof) AmH$f©U R>aUmè¶m Jmoï>tMo (charms) àXe©Z H$ê$ ZH$m, nU Oo
gd©gmYmaUnUo (d gä¶nUo) àH$Q> hmoVo (Vo Amjonmh© Zgoc). Am{U dj:ñWmZm§da
Amnco nXa Q>mH$coë¶m AdñWoV amhm, Am{U Amnë¶m e¥§JmamMo àXe©Z H$ê$ ZH$m, nU
¶mV ho gd© AndmX AmhoV __ ˶m§Mo nVr, qH$dm ˶m§Mo dS>rc, qH$dm ˶m§À¶m nVrMo
dS>rc qH$dm ˶m§Mr ‘wco qH$dm ˶m§À¶m nVrMr ‘wco (åhUOo AmYrÀ¶m nËZrnmgyZ
Agcocr) qH$dm ˶m§Mo ^mD$ qH$dm ˶m§À¶m ^mdm§Mr ‘wco qH$dm ˶m§À¶m ~{hUtMr ‘wco
qH$dm ˶m§À¶m ‘mocH$arU qH$dm ˶m§Mo Xmg qH$dm Ago ZmoH$a MmH$a nwéf Oo ˶m§À¶m
AYrZ AgVrc (male attendants) Á¶m§Zm {ó¶m§à{V H$mhr AmH$f©U dJ¡ao Zgoc.
Am{U Aer chmZ ‘wco Á¶m§Zm {ó¶m§À¶m Jwá Jmoï>tMr OmUrd Zmhr. Am{U (MmcVmZm)
˶m§Zr Amnco nm¶ OmoamZo AmnQy> Z¶oV H$s, OoUHo $ê$Z ˶m§À¶m Jwá Agcoë¶m AmH$f©UmÀ¶m
Jmoï>tH$S>o BVam§Mo cj doYco Omdo. Am{U ho lÕmd§Vm§Zmo! Vwåhr gd©OU (Zoh‘r)
A„mhH$S>o j‘m¶mMZm H$arV amhm. ho Vwåhr ¶eñdr hmoʶmgmR>r Amdí¶H$ Amho.
(Q>rn: H$maU ‘mUgm§H$Sy>Z Zoh‘r MwH$m hmoV AgVmV.)
32
Am{U Vw‘À¶mV Oo ({ddmh¶mo½¶) A{ddm{hV AmhoV, ˶m§Mo {ddmh H$ê$Z
Q>mH$m. Am{U Vw‘À¶m Xmg Am{U Xmgtn¡H$s Oo {ddmh¶mo½¶ AgVrc, ˶m§Mohr {ddmh
CaHy$Z Q>mH$m. Am{U Oa Vo Jar~ AgVrc Va A„mh ˶m§Zm Amnë¶m H¥$noZo g‘¥Õ H$aoc
(åhUOo J[a~rÀ¶m ^rVrZo ˶m§Zr {ddmh H$aʶmMo Q>miy Z¶o). H$maU A„mh Agr‘
gyah-24. AZ-Zya 349
H¥$nmd§V Amho, gd© H$mhr OmUUmam Amho. 33 Am{U ({ddmh¶mo½¶ AgyZhr) Á¶m§Zm
{ddmh H$aʶmMr g§Yr CncãY Zgoc Va ˶m§Zr A„mh Amnë¶m H¥$noZo ˶m§Zm g‘¥Õ
H$aon¶ªV ñdV:Mo nm{dͶ Onmdo. (åhUOo Amnë¶m Mm[aͶmcm H$c§H$ cmJy XoD$ Z¶o).
Am{U Vw‘À¶m Xmg-Xmgtn¡H$s Omo H$moUr (Xmñ¶ËdmVyZ ‘wº$ hmoʶmgmR>r) coIr H$ama
H$ê$ BpÀN>Vrc, Am{U Oa Vo gX²dV©Zr Agë¶mMo Vwåhmcm dmQ>V Agoc Va ˶m§À¶mer
coIr H$ama H$am. Am{U A„mhZo Or YZg§nÎmr Vwåhmcm {Xcocr Amho ˶mVyZ ˶m§Zmhr
H$mhr Úm. Am{U ¶m OJmVrc H$mhr jw„H$ cm^ àmá H$aʶmÀ¶m hoVyZo Amnë¶m XmgtZm
(~iO~arZo A{ddm{hV R>odyZ) ì¶{^Mmar OrdZ OJʶmg ^mJ nmSy> ZH$m, Ooìhm H$s,
Vo Amnco nm{dͶ OnyZ ({ddmh H$aʶmg BÀNw>H$) AmhoV, nU Omo H$moUr ˶m§Zm Ago
H$aʶmg ^mJ nmS>oc, Va Aem ^mJ nmS>ʶmV Amcoë¶m ({ó¶m§Zm) A„mh ‘m’$
H$aUmam d X¶m H$aUmam Amho. (åhUOo A„mhH$S>o Aem {ó`m§Zm {ejm hmoUma Zmhr).
34
Amåhr Vw‘À¶mH$S>o "g˶' gwñnï> H$ê$Z gm§JUmao g§Xoe nmR>{dco Amho, VgoM
Vw‘À¶m AmYr hmoD$Z Jocoë¶m cmoH$m§À¶m OrdZmVrc ~moYna CXmhaUo, Am{U A„mhMr
OmU R>odUmè¶m cmoH$m§gmR>r CnXoe nmR>{dcm Amho.
35
A„mh AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Mm àH$me Amho. (åhUOo àH$memMm VmoM òmoV
Amho). ˶mÀ¶m àH$memMo CXmhaU Ago XoVm ¶oB©c, Ogo EH$m H$moZmS>çmV EH$ {Xdm
Amho. Am{U Vmo {Xdm (H§${Xcmà‘mUo) EH$m H$mMoV Amho. Am{U Vr H$mM Aer Amho
OUy M‘H$Umam EH$ Vmam. Vmo {Xdm, olive (O¡VyZ)À¶m EH$m Amerdm©{XV (blessed)
d¥jmnmgyZ {ZKmcoë¶m VocmÛmao àÁd{cV Ho$cm OmVmo. Vmo olive d¥j Zm nyd}H$S>rc
Amho, Zm npíM‘oH$S>rc. ˶mMo (àH$me‘mZ) Voc (BVHo$ ñdÀN>) Amho H$s, AmJrMm
ñne© Z hmoVmhr, Vo ñdV:hÿZ àÁd{cV hmoD$ eH$Vo. (Vochr àH$me‘mZ d AmJhr
àH$me‘mZ) åhUOoM àH$memda àH$me! A„mh Amnë¶m àH$memH$S>o Á¶mcm BpÀN>Vmo
‘mJ© XmIdVmo. A„mh cmoH$m§Zr (~moY ¿¶mdm åhUyZ) Aer CXmhaUo àñVwV H$arV
AgVmo. Am{U (Ho$di) A„mhcmM à˶oH$ Jmoï>rMo n[anyU© kmZ Amho.
36
(gÝ‘mJ© cm^coco cmoH$) Aem àmW©Zmc¶mV ˶mMr CnmgZm H$aVmV, Á¶m§Zm
{Z‘m©U H$aʶmMr nadmZJr A„mhZo {Xcocr Amho, ¶mgmR>r H$s, VoWo gH$mi-g§Ü¶mH$mi
˶mÀ¶m Agr‘ ‘hVrMo JmZ Ho$co Omdo. 37 ho Ago cmoH$ AmhoV, Á¶m§Zm ì¶dgm¶
Am{U XodmUKodmUrMo ì¶dhma ¶m Jmoï>r A„mhÀ¶m ñ‘aUmnmgyZ Jm’$sc H$ê$ eH$V
ZmhrV. VgoM {Z˶ Z‘mµO nT>Ê`mnmgyZ d XmZH$m¶© (åhUOo µOH$mV XoUo) ¶m nmgyZ
XoIrc, (Vo Jm’$sc hmoV ZmhrV). Vo (Zoh‘r) ˶m {XdgmMo ^¶ ~miJyZ AgVmV, Á¶m
350 Hw$amU
{Xder öX¶o Am{U S>moio AJXr T>diyZ {ZKVrc. (åhUOo Omo {Xdg cmoH$m§Zm hmXadyZ
gmoS>oc). 38 (Am{U Vo Ho$di hr Amem ~miJyZ AgVmV H$s), A„mh ˶m§Zm ˶m§À¶m
(gV²)H$‘mªMm ‘mo~Xcm XoB©c Am{U Amnë¶m H¥$noZo ˶m§Zm AmUIr OmñVhr XoB©c.
Am{U A„mh Á¶mÀ¶m ~m~VrV BpÀN>Vmo ˶mg A‘mn (without measure)
CnOr{dH$m àXmZ H$aVmo.
39
Am{U Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ am{hco, ˶m§Mr H$‘} dmid§Q>mVrc
‘¥JOimà‘mUo AmhoV. VhmZcocm ‘mUyg ˶mcm nmUr g‘OVmo. nU Ooìhm Vmo ˶mÀ¶m
Odi OmVmo, {VWo H$mhrM AgV Zmhr. nU {VWo ˶mcm A„mh Agë¶mMo AmT>iVo.
(Q>rn: Amncm IamIwam {Z‘m©Vm d nmcZH$Vm© Agcoë¶m A„mhcm gmoSy>Z, BVam§À¶m ‘mJo OmUo åhUOo
‘¥JOimÀ¶m ‘mJo OmʶmgmaIo Amho, nU eodQ>r ‘¥Ë¶yZ§Va A„mherM ^oQ> hmoVo.)
Vmo ˶mcm ˶mÀ¶m (H$‘mªMm) nwaonya ‘mo~Xcm XoD$Z Q>mH$Vmo. Am{U A„mh {heo~
H$aʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma erK« Amho. 40 qH$dm (˶mMr H$‘}) OUy Aer AmhoV H$s,
EH$m AJmY g‘wÐmda (gd©Ì) A§Yma ngacocm Amho. Am{U cmQ>oda cmQ>m ¶oV AmhoV
Am{U da AmH$memV (H$mio) T>J XmQ>coco AmhoV, Á¶m‘wio A§YmamV A{YH$M ^a
nS>cocr Amho. Oa EImÚmZo Amncm hmV nga{dë¶mg Vohr ˶mcm {XgUma Zmhr
(BVHo$ A§Yma‘¶ dmVmdaU Amho). Am{U Á¶mcm A„mh àH$me XoV Zmhr, ˶mcm
H$moRy>Zhr àH$me {‘iy eH$V Zmhr.
41
Vwåhr ho (qMVZnyd©H$) nmhV Zmhr H$m? H$s, gd© (àm{U‘mÌ) Oo AmH$memV
AmhoV qH$dm n¥Ïdrda AmhoV. A„mhÀ¶m Agr‘ ‘hmZVoMo JmZ JmV AgVmV. VgoM
Amnco n§I ngadyZ CS>Umao njrXoIrc. ˶m§n¡H$s à˶oH$mcm Amnmnë¶m àmW©ZoMr d
ñVw{VJmZ H$aʶmMr nÕV ‘mhrV Amho. Am{U A„mhcm Oo H$mhr Vo H$aVmV, ˶mMo
nyU© kmZ Amho. 42 H$maU A„mhMrM gÎmm Amho, AmH$memV Am{U n¥Ïdrda. Am{U
gdmªZm ˶mÀ¶mH$S>oM naV Om¶Mo Amho.
43
Vwåhr ho (qMVZnyd©H$) nm{hco Zmhr H$m? A„mh T>Jm§Zm hmHy$Z ZoV AgVmo. ‘J
˶m§Zm EH$Ì H$aVmo, ‘J ˶m§Mo Wamda Wa aMVmo, Am{U ‘J Vwåhmcm ˶mVyZ nmD$g
nS>VmZm {XgVmo. Am{U AmH$memV (JmoR>coë¶m) T>Jm§Mm nd©VM EH${ÌV H$ê$Z ˶mVyZ
Vmo Jmam§Mm dfm©d H$aVmo. Á¶m (^y^mJmda) BpÀN>Vmo, {VWo ˶m§Mm dfm©d H$aVmo. Am{U
Á¶m (^y^mJmda) ˶m§Mm dfm©d H$am¶Mm Zmhr {VWyZ (˶m T>Jm§Zm) hmHy$Z ZoVmo. ˶mÀ¶m
{dOoMr M‘H$ BVH$s àIa AgVo H$s, Ago dmQ>Vo H$s, Vr (cmoH$m§Mr) Ñï>r {hamdyZ KoVo
H$s H$m¶? 44 Vmo A„mh Amho, Omo amÌ Am{U {Xdg ¶m§Zm EH$mnmR>monmR> AmUV
gyah-24. AZ-Zya 351
AgVmo. IamoIa, ¶mV ~moY Amho, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo ~moY J«hU H$aʶmgmR>r S>moù¶m§Mm
dmna H$aVmV.
45
Am{U A„mhZo à˶oH$ gOrdmcm nmʶmnmgyZ {Z‘m©U Ho$co, ˶m§À¶mV H$mhr
Ago AmhoV, Oo Amnë¶m nmoQ>m§da ganQ>V MmcVmV, Am{U H$mhr XmoZ nm¶m§da
MmcUmao AmhoV Am{U H$mhr Mma nm¶m§da MmcUmao AmhoV. A„mh {Z‘m©U H$aVmo, Oo
Vmo BpÀN>Vmo. A„mh gd© H$mhr H$ê$ eH$Vmo ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 46 Amåhr "g˶'
ñnï>[a˶m XmIdUmao g§Xoe àH$Q> Ho$co AmhoV. Am{U A„mh BpÀN>Vmo ˶mg gai
‘mJm©H$S>o ‘mJ©Xe©Z H$aVmo. (åhUOo Omo ˶mÀ¶m {Z¶‘mZwgma ‘mJ©Xe©Zmg nmÌ R>aVmo,
˶mcmM Vmo ‘mJ©Xe©Z àXmZ H$aVmo).
47
Ago åhUUmao (AZoH$ cmoH$) AmhoV, Oo åhUVmV Amåhr A„mhda d
n¡J§~amda {dídmg R>odUmao AmhmoV. Am{U Amåhr AmkmnmcZ H$aUmaohr AmhmoV. nU
Z§Va ˶m§À¶mn¡H$s EH$ JQ> nmR> {’$adVmo. H$maU ho {dídmg R>odUmao ZmhrVM. 48
Am{U Ooìhm ˶m§Zm A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J§~amH$S>o ~mocm{dco OmVo, ¶mgmR>r H$s,
(A„mhÀ¶m J«W § mÛmao ˶m§À¶mVrc nañna {ddmXm§Mm) ’¡$gcm H$aVm ¶mdm. Va ˶m§À¶mVrc
EH$ JQ> ˶mH$S>o nmR> {’$adVmo.
(Q>rn: AemàH$mao cmoH$ lÕoMm Xmdm H$ê$Zhr Amnë¶m H¥$VrZo ñdV:cm lÕmhrZ {gÕ H$aVmV.)
49
nU (˶mM nmR> {’$adUmè¶m§Zm) Ooìhm ’¡$gcm ˶m§À¶m ~mOyZo OmʶmMr
e³¶Vm {XgVo, Voìhm ‘mÌ ‘moR>o AmkmYmaH$ hmoD$Z ˶mÀ¶mH$S>o Adí¶ ¶oVmV. 50
˶m§À¶m ‘ZmV {dH¥$Vr Amho H$s, Vo e§H$m-Hw$e§Ho$cm ~ir nS>coco AmhoV qH$dm ˶m§Zm
Aer {^Vr dmQ>Vo H$m H$s, A„mh d ˶mMm n¡J§~a ˶m§À¶mda Aݶm¶ cmXVrc?
Zmhr, dñVwpñWVr hr Amho H$s, Vo ñdV:M A˶mMmar cmoH$ AmhoV.
51
Ooìhmhr lÕmd§Vm§Zm A„mh d ˶mÀ¶m n¡J§~amH$S>o, ˶m§À¶mXaå¶mZ {ZU©¶
H$aʶmgmR>r ~mocm{dco OmVo, Voìhm ˶m§Mm à{VgmX Ho$di Agm AgVmo, "Amåhr
EoH$co Amho, Amåhr AmXoemMo nmcZ H$aʶmg (AJXr V¶ma AmhmoV).' AgoM cmoH$
¶eñdr hmoUma AmhoV. 52 Oo A„mh d ˶mÀ¶m n¡J§~amMo AmkmnmcZ H$aVrc, Am{U
A„mhMr OmU R>odyZ (OrdZ ì¶VrV H$aVrc) Am{U ˶mÀ¶mà{V Amnë¶m H$V©ì¶m§Mr
OmU R>odVrc, Va hoM cmoH$ (eodQ>r) ’$ma ‘moR>o ¶e g§nmXZ H$aUmao AmhoV.
53
Am{U Vo ’$ma ÑT>VmnydH© $ A„mhÀ¶m enWm KoD$Z gm§JVmV H$s, Vwåhr ˶m§Zm
(A„mhÀ¶m ‘mJm©V) {ZKʶmgmR>r Oa AmXoe {XcmV Va Vo {ZpíMVnUo {ZKm¶cm V¶ma
AmhoV; (n¡J~§ a! ˶m§Zm) gm§Jm, "enWm KoD$ ZH$m, {Z¶‘mZwgma à˶j AmkmnmcZ hdo.
352 Hw$amU
{Z:g§e¶, Vwåhr Oo H$mhr H$aVm Vo gd© A„mhcm ‘mhrV Amho.' 54 gm§Jm, "A„mhMo
AmkmnmcZ H$am, VgoM n¡J~§ amMo AmkmnmcZ H$am.' Am{U Oa Vwåhr ¶mH$S>o nmR> {’$admc
(Va cjmV Agy Úm) H$s, ˶mÀ¶mda (åhUOo n¡J~§ amda) Or O~m~Xmar gmondʶmV
Amcocr Amho, ’$º$ ˶mgmR>rM Vmo CÎmaXm¶r Agoc. Am{U Vw‘À¶mda Or O~m~Xmar
gmondʶmV Amcocr Amho, ˶mgmR>r Vwåhr CÎmaXm¶r Agmc. Am{U Oa Vwåhr ˶mMo
AmkmnmcZ H$amc VaM Vwåhmcm gÝ‘mJ© cm^oc. Am{U n¡J~§ amda ’$º$ g§Xeo ñnï>nUo
nmoM{dʶmMrM O~m~Xmar Amho.
55
A„mhZo Vw‘À¶mn¡H$s ˶m cmoH$m§Zm dMZ {Xco Amho, Oo lÕm YmaU H$ê$Z
gËH$‘} H$aVmV. Vo ho H$s, Vmo ˶m§Zm ^yVcmda gÎmm{YH$ma àXmZ H$aoc. Ogo ˶mZo
˶m§À¶mnyduÀ¶m cmoH$m§Zm àXmZ Ho$co hmoVo. Am{U Vmo ˶m§À¶mgmR>r ˶m Y‘m©cm ^¸$‘
AmYma àXmZ H$aoc, Omo ˶mZo ˶m§À¶mgmR>r ng§V Ho$cm Amho. Am{U ˶m§À¶m ^¶nyU©
AdñWocm gwa{jV AdñWoV n[ad{V©V H$aoc. (˶m em§VVmnyU© AdñWoV) Vo Ho$di
‘mPrM CnmgZm H$aVrc Am{U Vo H$moUmcmhr ‘mPo gh^mJr R>a{dUma ZmhrV. nU Oo
H$moUr (ho gd© g‘Oë¶mZ§Vahr) g˶ ZmH$maʶmMmM n¶m©¶ {ZdS>Vrc Va AgoM cmoH$
IamoIa {dÐmohr AmhoV.
56
(lÕmd§Vm§Zmo!) {Z˶ Z‘mµOmMo nmcZ H$am. Am{U µOH$mV Úm, (åhUOoM
XmZH$m¶© H$am). Am{U n¡J§~amÀ¶m Amkm§Mo nmcZ H$am. ho ¶mgmR>r (Amdí¶H$ Amho)
H$s, Vwåhmcm (A„mhMr) H¥$nm cm^mdr. 57 Am{U Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda R>m‘
AmhoV, ˶m§À¶m~m~VrV Agm {dMma ‘Zm‘ܶo H$Xm{n AmUy ZH$m H$s, Vo n¥Ïdrda
A„mhÀ¶m ¶moOZocm {d’$c H$ê$ eH$VmV. ˶m§À¶m dmñVì¶mMo (A§{V‘) {R>H$mU
ZaH$mMr AmJ Amho, Am{U IamoIa Vo ’$ma dmB©Q> {R>H$mU Amho.
58
lÕmd§Vm§Zmo! Vw‘Mo Xmg d Xmgr Am{U Vr ‘wco Or AÚmn d¶mV Amcocr
ZmhrV ¶m§Zm (Vw‘À¶m ImgJrV Vw‘À¶mH$S>o ¶oʶmnydu) {XdgmÀ¶m VrZ doioV nadmZJr
KoUo Amdí¶H$ Amho. àmV:H$mimÀ¶m Z‘mµOmnydu, Am{U Xþnmar (Ooìhm H$mhr H$mi
Amam‘ H$aʶmgmR>r) Vwåhr H$nS>o H$mTy>Z R>odVm. Am{U amÌrÀ¶m Z‘mµOmZ§Va (Ooìhm
Vwåhr Pmonm¶cm OmVm). ¶m VrZ doim Vw‘À¶m EH$m§VdmgmÀ¶m AmhoV. BVa doioV
Vwåhr qH$dm Vo (EH$‘oH$m§Zm ^oQ>Uo) Amjonmh© AgUma Zmhr. H$maU (EH$‘oH$m§À¶m
H$m‘m§gmR>r) Vwåhr Am{U Vo EH$‘oH$m§H$S>o dma§dma ¶o-Om H$arV AgVm. AemàH$mao
A„mh Vw‘À¶mgmR>r ˶mMo g§Xoe ñnï> H$ê$Z gm§JV Amho. Am{U A„mh gd© H$mhr
OmUUmam Amho, ~w{Õ‘mZ Amho! 59 Am{U Ooìhm Vw‘Mr ‘wco d¶mV ¶oVrc, (åhUOo
gyah-24. AZ-Zya 353
gkmZ hmoVrc), Va ˶m§Zrhr AemM àH$mao (à˶oH$ doiog) nadmZJr ¿¶mdr, Á¶mà‘mUo
˶m§Mo dS>rcYmao cmoH$ (KamV àdoe H$aʶmgmR>r) nadmZJr KoV AgV. AemàH$mao
A„mh Vw‘À¶mg‘moa ˶mMo g§Xoe ñnï> H$ê$Z gm§JV Amho. A„mh gd© H$mhr OmUUmam
Amho, ~w{ÕdmZ Amho. 60 Am{U Aem d¥Õ {ó¶m Á¶m§Mr c¾ H$aʶmMr BÀN>m
am{hcocr Zmhr. ˶m§Zr (~møV:) KoVë¶m OmUmè¶m MmXar (outer garment) CVadyZ
R>odë¶m Va ˶m§À¶mgmR>r Vo Amjonmh© AgUma Zmhr, nU ¶m AQ>rda H$s, Vgo H$aʶmV
˶m§Mm, Amnë¶m e¥§JmamMo àXe©Z H$aʶmMm CÔoe ‘mÌ Zgmdm. nU ˶m§Zrhr Ago
H$aʶmMo Q>mico Va Vo ˶m§À¶mgmR>r A{YH$ Mm§Jco Amho. Am{U A„mh gd© H$mhr
EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho.
61
(gd© lÕmd§V AmngmV ^mD$ AmhoV, åhUyZ) ¶mV Amjonmh© Ago H$mhr Zmhr
H$s, Am§Yù¶mZo, c§JS>çmZo, AmOmar 춺$sZo qH$dm Vwåhr ñdV: Amnë¶m Kar Oodmdo.
qH$dm Amnë¶m d{S>cm§À`m Kar qH$dm Amnë¶m AmB©À¶m Kar qH$dm ^mdmÀ¶m qH$dm
~{hUrÀ`m qH$dm H$mH$mÀ¶m qH$dm AmË`mÀ`m qH$dm ‘m‘mÀ¶m qH$dm ‘mderÀ¶m Kar
qH$dm Á¶m KamÀ¶m {H$ëë¶m Vwåhmcm gmondcoë¶m AmhoV {VWo qH$dm {‘ÌmÀ¶m Kar.
Am{U hohr Amjonmh© Zmhr H$s, Vwåhr OodU EH$Ì H$am qH$dm doJdoJio. nU Ooìhm Vwåhr
KamV àdoe H$amc, Voìhm VoWrc cmoH$m§Zm àUm‘ (gcm‘) H$am. ("gcm‘') ho Vw‘À¶m
nmcZH$˶m©H$Sy>Z ({eH$dcoco) ew^ d n{dÌ Ago àmW©Zm‘¶ dMZ Amho. AemàH$mao
A„mh ˶mMo g§Xoe Vw‘À¶mg‘moa ñnï> H$aVmo. ¶mgmR>r H$s, Vwåhr ~wÕrMm dmna
(H$am¶cm {eH$mdo).
62
gƒo lÕmd§V Ho$di Vo AmhoV, Oo A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amda ÑT> {dídmg
R>do VmV. Am{U Ooìhm Vo EImÚm gm‘y{hH$ H$m¶m©À¶m àg§Jr n¡J~§ amgmo~V AgVmV. Voìhm
˶m§Zr n¡J~§ amMr nadmZJr KoVë¶m{edm¶ {VWyZ CRy>Z Om¶cm ZH$mo. Oo cmoH$ Vw‘Mr
nadmZJr KoVmV VoM, IamoIa, A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J~§ amda {dídmg R>do Umao AmhoV.
(n¡J~§ a!) Ooìhm Vo Amnë¶m H$mhr ImOJr H$m‘m{Z{‘Îm Vw‘À¶mH$S>o nadmZJr ‘mJV
AgVrc Va Á¶m§À¶m~m~VrV Vwåhr C{MV g‘Omc, ˶m§Zm nadmZJr Úm. Am{U ˶m§À¶mgmR>r
A„mhH$S>o j‘m¶mMZm H$am. A„mh j‘m H$aUmam d X¶m H$aUmam Amho.
63
Vwåhr cmoH$, n¡J~§ amÀ¶m ~mocmdʶmcm, Ogo Vwåhr AmngmV EH$‘oH$mcm ~mocmdVm,
Vgo g‘Oy ZH$m. A„mh Vw‘À¶mVrc ˶m cmoH$m§Zm Mm§Jco OmUVmo, Oo EH$Xþgè¶mMm
AmS>mogm KoV JwnMwnnUo (n¡J§~amgmo~V hmoV Agcoë¶m ‘rqQ>J‘YyZ {dZmnadmZJr)
{ZgQ>VmV. Va Oo cmoH$ ˶mÀ¶m AmXoemMo C„§KZ H$aVmV, ˶m§Zm ¶m Jmoï>rMo ^¶
354 Hw$amU
~miJm¶cm hdo H$s, (¶mM OJmV) EImÚm A{¾{Xì`mer ˶m§Mm gm‘Zm hmoD$ eH$Vmo.
qH$dm (‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OJmV) ˶m§Zm H$R>moa {ejm ^moJmdr cmJy eH$Vo. 64 {ZpíMVnUo!
Oo H$mhr AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Amho, Vo gd© A„mhMoM Amho. Am{U A„mh,
Vwåhr H$moU˶m AdñWoV AmhmV, ho Mm§Jco OmUVmo, (åhUOo Vw‘Mo dV©Z, ˶m‘mJrc
ܶo¶ Vmo Mm§Jco OmUVmo). Am{U ˶m {Xder Ooìhm Vo ˶mÀ¶mH$S>o naV ¶oVrc, Voìhm
Vmo ˶m§Zm, ˶m§Zr (OrdZmV) Oo-Oo Ho$coco Agoc, Vo gd© XmIdyZ XoB©c. H$maU
A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMo n[anyU© kmZ Amho.
gyah-25. Ac-µ’w$aµH$mZ
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
nmdZ Amho Vmo (A„mh), Á¶mZo Amnë¶m ^º$mda (¶m Hw$amUmÀ¶m) ê$nmZo EH$
H$gmoQ>r AdVrU© Ho$cr H$s, ˶mZo g‘ñV OJdmgr¶m§Zm (¶mÛmao) gmdY H$amdo. 2 Vmo
(A„mh) Á¶mMr AmH$memV Am{U n¥Ïdrda (åhUOo g‘ñV {dídmda) gÎmm Amho.
˶mZo ñdV:gmR>r H$moUmcmhr Amncm nwÌ ~Z{dcocm Zmhr d ˶mÀ¶m gÎmoV H$moUrhr
˶mMm ^mJrXma Zmhr. ˶mZoM à˶oH$ dñVyMr {Z{‘©Vr Ho$cr. ˶mZo (Amnë¶m) ¶moOZoZgw ma
gdmªgmR>r EH$ ¶mo½¶ à‘mU {ZpíMV Ho$coco Amho. 3 Am{U cmoH$m§Zr ˶mcm (åhUOoM
˶m§Mm {Z‘m©Vm Agcoë¶m A„mhcm) gmoSy>Z Ago Cnmñ¶ ~Zdco AmhoV, Oo H$mhrhr
{Z‘m©U H$ê$ eH$V ZmhrV, H$maU Vo ñdV:M {Z‘m©U Ho$co Jococo AmhoV. Am{U Vo
ñdV:À¶mM Z’$m-ZwH$gmZmÀ¶m ~m~VrV H$moU˶mhr àH$mao Amnë¶m A§Jr gm‘϶©
~miJyZ ZmhrV. VgoM ˶m§Zm Zm H$moUmÀ¶m ‘¥Ë`yda, Zm OrdZmda, Zm ‘¥Ë¶yZ§Va
nwZéËWmZmda H$moU˶mhr àH$mao {Z¶§ÌU àmá Amho.
4
g˶ ZmH$maUmao (lÕmhrZ) cmoH$ åhUVmV, "ho (Hw$amU) ¶m{edm¶ Aݶ H$mhr
Zmhr Va (n¡J§~amZo) ñdV:hÿZ aMcocr Jmoï> Amho. Am{U BVam§Zr ˶mMr ¶m H$m¶m©V
‘XV Ho$cocr Amho.' (A„mhÀ¶m J«§Wm~Ôc Ago dº$ì¶ H$aUmao) ho cmoH$ ’$maM
A˶mMmar Am{U ImoQ>maS>o AmhoV. 5 Am{U Vo åhUVmV, "¶m àmMrZ cmoH$m§À¶m
V϶hrZ H$Wm AmhoV, Á¶m ˶mZo (BVam§H$Sy>Z) {chÿZ KoVë¶m AmhoV. Am{U ˶m,
˶mcm gH$mi-g§Ü¶mH$mi EoH${dë¶m OmV AgVmV.'
gyah-25. Ac-µ’w$aµH$mZ 355
Agë¶mMo ({MÌ) ñnï> hmoB©c, Am{U Vmo {Xdg g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§gmR>r ’$maM
H$R>rU Agoc. 27 ˶m {Xder XþamMmar ‘Zwî¶ Amnco hmV Hw$aVS>oc d åhUoc, "Aaoao
(‘mPo XþX£d!) ‘r n¡J§~amZo XmIdcocm ‘mJ©M AZwgacm AgVm Va {H$Vr ~ao Pmco
AgVo!' 28 ~a~mX Pmcmo ‘r! "‘r A‘wH$ ‘mUgmcm {‘Ì ~Zdco ZgVo Va..........
(AmO ‘r A^mJr R>acmo ZgVmo). 29 ˶mZoM ‘cm ~hH$mdyZ gXþnXoem§nmgyZ Xÿa Zoco,
Ooìhm H$s, Vo gXþnXoe ‘cm àmá Pmco hmoVo. H$maU g¡VmZ ‘mUgmÀ¶m ~m~VrV Aݶ
H$mhr ZgyZ Ho$di ’$gdUyH$ H$aUmam Amho.
30
Am{U (ݶm¶mÀ¶m {Xder) n¡J§~a åhUoc, ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ‘m¶m
cmoH$m§Zr ¶m Hw$amUmer Amncm g§~§Y nyU©nUo VmoSy>Z Q>mH$cm hmoVm.
(Q>rn: Oo ‘mZdmgmR>r A§{V‘ {Xdgmn¶ªV ‘mJ©Xe©ZmMo EH$‘od Ago gmYZ hmoVo.)
31
Am{U (n¡J§~a!) AemàH$mao Amåhr AnamYr cmoH$m§n¡H$s à˶oH$ n¡J§~amgmR>r eÌy
C^o Ho$co. Vw‘Mm nmcZH$Vm© (Vwåhmcm) ‘mJ©Xe©Z H$aʶmgmR>r d ‘XV H$aʶmgmR>r
n¶m©á Amho.
(Q>rn: åhUOo ¶m narjmê$nr OJmV à˶oH$ n¡J§~amcm A„mhMm g§Xoe nmoM{dVmZm, Xþï> eº$s¨er gm‘Zm
H$amdm cmJcm.)
32
g˶ ZmH$maUmao cmoH$ {dMmaVmV, "¶mÀ¶mH$S>o g§nyU© Hw$amU EH$mM doioV H$m
àH$Q> H$aʶmV Amco Zmhr?' (Amåhr) Vgo ¶mgmR>r Ho$co H$s, ˶mÛmao Vw‘À¶m öX¶m§Zm
~iH$Q>r àXmZ H$amdr. Am{U åhUyZ Vo Amåhr H«$‘m-H«$‘mZo Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dco. 33
(g˶ ZmH$maUmao) ho cmoH$ à˶oH$ doiog H$mhrVar {d{MÌ Amjon Vw‘À¶mg‘moa àñVwV
H$aVmV. nU Amåhr ˶mMo (nyU©) g˶, gdm}Îm‘ ñnï>rH$aUmgh Vw‘À¶mg‘moa ‘m§S>Vmo.
34
Oo cmoH$ Vm|S> Kmgë¶m OmUmè¶m AdñWoV ZaH$mH$S>o ’$anQ>V Zoco OmVrc. ’$maM
dmB©Q> {R>H$mU, {Zdmg H$aʶmgmR>r ˶m§Zm {‘iUma Amho. Am{U VoM gai ‘mJm©nmgyZ
’$ma Xÿa Jococo AmhoV.
35
Amåhr (Vw‘À¶mà‘mUoM) ‘ygmcmhr J«§W àXmZ Ho$cm hmoVm. Am{U ˶mMm
gmhmæ¶H$ åhUyZ Amåhr ˶mMm ^mD$ hmê$Z ¶mMr {Z¶wº$s Ho$cr hmoVr. (åhUOo
ghn¡J§~a åhUyZ). 36 ‘J Amåhr ˶m§Zm åhUmcmo, "Vwåhr XmoKo ˶m cmoH$m§H$S>o Om,
Á¶m§Zr Am‘À¶m g§Xoe Agcoë¶m IwUm (signs) ImoQ>çm R>a{dë¶m AmhoV.' ‘J
eodQ>r Amåhr (˶m Anamܶm§Zm) nyU©nUo Zï> H$ê$Z Q>mH$co. 37 AemMàH$mao (n¡J§~a)
ZyhÀ¶m cmoH$m§Zmhr Amåhr ~wS>dyZ Q>mH$co. H$maU ˶m§Zrhr ˶m§À¶mH$S>o Amcoë¶m n¡J§~am§Zm
ImoQ>o R>a{dco. Am{U Amåhr ˶m§Zm g‘ñV ‘mZdOmVrgmR>r EH$ (~moYna) g§Ho$V
~Zdco. Am{U Amåhr dmB©Q> H¥$˶ H$aUmè¶m§gmR>r H$R>moa {ejm V¶ma H$ê$Z R>odcr
358 Hw$amU
Am{U ‘J Amåhr AmH$memVyZ ewÕ (JmoS>) nmʶmMm dfm©d H$aVmo. 49 ¶mgmR>r H$s,
˶mÛmao ‘¥V AdñWoV Agcoë¶m O{‘Zrg OrdZ àXmZ H$amdo. Am{U Am‘À¶m {Z{‘©Vrn¡H$s
AZoH$ àH$maÀ¶m OZmdam§Zm d ‘mUgm§Zm {nʶmMo nmUr CncãY H$aʶmgmR>r. (Amåhr
nmʶmMm dfm©d H$aVmo).
50
AemàH$mao Amåhr (Am‘À¶m g§Xoem§Zm cmoH$m§g‘moa) {d{dY àH$mao ¶mgmR>r ñnï>
H$ê$Z gm§{JVco Amho H$s, ˶m§Zr ¶mda qMVZ H$amdo, nU ~hþg§»¶ cmoH$ H¥$V¿ZVmnyd©H$
à{VgmX XoV AgVmV. 51 (AmVmhr) Amåhr BpÀN>co AgVo Va (AmYrà‘mUoM)
à˶oH$ dñVr‘ܶo EH$ gmdY H$aUmam (n¡J§~a) nmR>{dco AgVo. 52 Va Vwåhr g˶
ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Mo åhUUo H$Xm{n ‘mݶ H$ê$ ZH$m. Am{U ¶m (Hw$amUmÀ¶m) gmhmæ¶mZo
˶m§À¶mer ‘moR>m {OhmX H$am.
(Q>rn: åhUOo A„mhMm g§Xoe ˶m§À¶m ‘Zm‘ܶo q~~dʶmgmR>r à¶ËZm§Mr namH$mð>m H$am. Am{U A„mhÀ¶m
g§Xoem{déÕ Ë¶m§À¶m AmdS>r {ZdS>rZo Vwåhr A{O~mV à^m{dV ìhm¶cm ZH$mo. Hw$amUmMm g§Xoe, AWm©VM
OrdZmMo g˶ CcJS>Umam g§Xoe, cmoH$m§n¶ªV nmoM{dʶmÀ¶m H$m¶m©cmM, A„mh gdm}Îm‘ {OhmX åhUVmo.)
53
VmoM Amho (A„mh) Á¶mZo nmʶmÀ¶m XmoZ àH$maÀ¶m àdmhm§Zm MmcZm {Xcr.
EH$ JmoS> d VhmZ e‘{dUmam Amho Va Xþgam Imam d H$Sy> Amho. Am{U ˶mZo ˶m
XmoKm§Xaå¶mZ EH$ AS>ga d EH$ àM§S> Ago {d^mOH$ C^o Ho$co Amho. 54 Am{U ˶mZoM
‘mZdmcm nmʶmnmgyZ {Z‘m©U Ho$co. Am{U ˶mcm aº$g§~§YmVyZ d {ddmhg§~§YmVyZ
ZmVrJmoVr Agcocm EH$ (gm‘m{OH$ àmUr) ~Zdco. Vw‘Mm nmcZH$Vm© (A’$mQ>) gm‘϶©
~miJUmam Amho.
55
(A„mh, cmoH$m§Mm {Z‘m©Vm d nmcZH$Vm© AgVmZmhr) Vo A„mhcm gmoSy>Z
Aem§Mr CnmgZm H$aVmV, Oo ˶m§Zm (H$moU˶mhr àH$mao) Zm cm^ nmoMdy eH$VmV, Zm
hmZr. (nU) g˶ ZmH$maUmao cmoH$ Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m {déÕ (Xþï>m§Mo) gmhmæ¶H$
~Zcoco AmhoV. 56 (n¡J§~a) Amåhr Vwåhmcm Ho$di ew^dmVm© XoUmam Am{U gmdY
H$aUmam ~ZdyZ nmR>{dco Amho. 57 (n¡J§~a! ˶m§Zm) gm§Jm, "‘r Vw‘À¶mH$S>o ¶mg§~§YmZo
(^m¡{VH$ ñdê$nmMm) H$moUVmhr ‘mo~Xcm ‘mJV Zmhr. (‘mÌ hr Anojm AgVo H$s),
Á¶mcm dmQ>oc ˶mZo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ‘mJm©Mm Adc§~ H$amdm.
(Q>rn: H$maU Vgo H$am¶Mo H$s, Zmhr hm Vw‘À¶m {ZdS>rMm àíZ Amho.)
58
Am{U (n¡J§~a!) ÑT> {dídmg R>odm ˶m A„mhda, Omo {Za§Va {Od§V Amho
Am{U Vmo H$YrM ‘aUmam Zmhr. Am{U ˶mÀ¶m ñVwVrgh ˶mÀ¶m Agr‘ ‘hmZVoMo
dU©Z (Zoh‘r) H$arV amhm. Am{U ˶mcm Amnë¶m godH$m§À¶m nmnH¥$˶m§Mr nyU© OmUrd
360 Hw$amU
Amho. 59 ˶mZo AmH$mem§Zm Am{U n¥Ïdrcm Am{U Oo H$mhr ¶m§À¶m Xaå¶mZ Amho, ˶m
gdmªZm ghm {XdgmV (åhUOoM ghm H$mcmdYrV) {Z‘m©U Ho$co. ‘J ˶mZo g‘ñV
universeMo gÎmmH|$Ð Amnë¶m {Z¶§ÌUmV KoVco. (Vmo Amho), H¥$nmd§V (A„mh)!
˶mÀ¶mg§~§YmZo EImÚm kmZr ‘mUgmcm {dMmam. 60 Ooìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmVo H$s,
Ho$di H¥$nmd§V A„mhg‘moaM ZV‘ñVH$ ìhm, Voìhm (g˶ ZmH$maUmao cmoH$) {dMmaVmV,
"hm H$moU Vmo H¥$nmd§V (A„mh)?, Vy gm§Jerc ˶mÀ¶mg‘moa Amåhr ZV‘ñVH$ ìhm¶Mo
H$m?' Am{U AemàH$mao ˶m§À¶mV {VañH$mamMr ^mdZm AmUIr dmT>rg cmJVo.
61
Agr‘ nmdZ Amho Vmo, Á¶mZo AmH$memV ZjÌm§Mo g‘yh Mo g‘yh {Z‘m©U Ho$co.
Am{U ˶mV (gy¶m©À¶m ê$nmZo) EH$ XoXrß`‘mZ {Xdm d (W§S>) àH$me XoUmam M§Ð R>odyZ
{Xcm Amho. 62 Am{U VmoM Amho, Á¶mZo amÌ d {Xdg ¶m§Zm EH$m nmR>monmR> EH$ ¶oUmao
~Z{dco. ¶mV ˶m 춺$sgmR>r ~moY Amho, Omo (~moY) KoD$ BpÀN>Vmo Am{U Omo H¥$Vk
~Zy BpÀN>Vmo.
63
Am{U H¥ $ nmd§ V A„mhMo Iao ^º$ Vo Amho V , Oo ^y V cmda Z‘« n Uo
MmcVmV.(åhUOo ˶m§À¶m dV©ZmV Zoh‘r Z‘«Vm AgVo). Am{U Ooìhm {Z~w©Õ cmoH$
˶m§À¶mer ~mocVmV, Voìhm Vo åhUVmV, "Vwåhmcm em§Vr cm^mo.' (åhUOo ˶m§À¶mer
ì¶W© ~S>~S> H$aʶmV Amncm doi Vo dm¶m KmcdrV ZmhrV). 64 Am{U Vo Amnë¶m
nmcZH$˶m©g‘moa ZV‘ñVH$ hmoD$Z Am{U ˶mÀ¶mg‘moa C^o amhÿZ, (àmW©Zm) H$aʶmV
Amncr amÌ ì¶VrV H$aVmV. 65 Am{U ˶mÀ¶mH$S>o (Zoh‘r) hr {dZdUr H$arV
AgVmV H$s, ho à^y! ZaH$mMr {ejm Am‘À¶mnmgyZ Xÿa R>od. H$maU ˶mMr {ejm
^¶§H$a ¶mVZm‘¶r {ejm Amho. 66 IamoIa Vo ’$maM dmB©Q> dmñVì¶mMo {R>H$mU Amho,
’$maM dmB©Q> Aml¶mMo ñWmZ Amho. 67 Am{U Vo Ooìhm IM© H$aVmV Voìhm Zm Vo
CYinÅ>r H$aVmV, Zm H§$OyfnUmMo àXe©Z H$aVmV. nU (Vo) ¶m XmoKm§À¶m Xaå¶mZ
g§VwcZ R>odUmè¶m ‘ܶ‘ ‘mJm©Mm Adc§~ H$aVmV.
68
Am{U Vo A„mhì¶{V[aº$ Aݶ H$moU˶mhr Cnmñ¶mMm Ymdm H$arV ZmhrV.
Am{U Vo A„mhZo à{V~§{YV R>adcoë¶m H$moU˶mhr {OdmMr h˶m H$arV ZmhrV, nU
’$º$ ݶmæ¶ H$maUmZo. Am{U Vo ì¶{^Mmar H¥$˶ H$arV Zmhr. Am{U Omo H$moUr Ago
(nmnH¥$˶) H$aoc, ˶mcm ˶mgmR>r {ejm ^moJmdrM cmJoc. 69 nwZéËWmZmÀ¶m {Xder
˶mMr {ejm XþßnQ> Ho$cr OmB©c. Am{U An‘mZJ«ñV AdñWoV Vmo ˶mV {IVnV nS>oc.
70
Omo H$moUr níMmÎmmn 춺$ H$ê$Z lÕm YmaU H$aVrc Am{U gËH$‘mªÀ`m ‘mJm©Mm
Adc§~ H$aVrc, Va Aem cmoH$m§À¶m (nyduÀ¶m) MwH$m§Zm A„mh Mm§Jë¶m H¥$˶m§V
gyah-26. Ae-ewAam 361
n[ad{V©V H$ê$Z Q>mHo$c. Am{U A„mh ’$ma j‘merc Amho, X¶miy Amho. 71 Am{U Omo
H$moUr níMmÎmmn H$aVmo Am{U gËH$‘} H$am¶cm cmJVmo. Va Agm ‘mUyg Iè¶m AWm©Zo
A„mhH$S>o naV ¶oV AgVmo.
72
Am{U (cjmV R>odm, VoM cmoH$ A„mhMo Iao ^º$ AmhoV), Oo ImoQ>çm Jmoï>tMo
gmjrXma ~ZV ZmhrV, Am{U Ooìhm (Aem cmoH$m§OdiyZ) ˶m§Mo H$Yr OmUo Pmco, Oo
{ddoH$eyݶ (d ’$mcVy) Jmoï>tV Jw§Vcoco AmhoV, {VWyZ gä¶nUo {ZKyZ OmVmV. 73
Am{U Ooìhm ˶m§Zm ˶m§À¶m nmcZH$˶m©À¶m g§Xoem§Ûmao AmYmao CnXoe Ho$co OmVo. Voìhm
Vo ~{hè¶m d Am§Yù¶mà‘mUo ˶mg à{VgmX XoV ZmhrV. 74 Am{U Oo (A„mhH$S>o
AemàH$mao) àmW©Zm H$arV AgVmV, "ho à^y! Am‘À¶m nËZr d Am‘Mr g§VVr
¶m§À¶mÛmao Amåhmcm ZoÌgwI àXmZ H$a. Am{U Amåhmcm gXmMmar cmoH$m§gmR>r EH$
AmXe© ~Zd.'
75
hoM Vo cmoH$ AmhoV, Á¶m§Zm ñdJm©V, ˶m§À¶m ghZercVoÀ¶m ‘mo~Xë¶mV,
^ì¶ ‘hmc àXmZ Ho$co OmVrc. {VWo ˶m§Mo ñdmJV gwIem§VrÀ¶m ew^oÀN>ogh Ho$co
OmB©c. 76 Vo {VWo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. {H$Vr N>mZ {R>H$mU Vo Wm§~ʶmMo! {H$Vr
gw§Xa {R>H$mU Vo amhʶmMo! 77 (n¡J§~a! cmoH$m§Zm) gm§Jm, "Vwåhr ˶mMm Ymdm H$aUmao
Zgmc Va (cjmV Agy X¶m) ‘m¶m nmcZH$˶m©cm Vw‘À¶m ~m~VrV H$mhr H$V©ì¶
Zmhr.' (g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm gm§Jm,) "Vwåhr (A„mhÀ¶m g§Xoem§Zm) {ZpíMVnUo
ImoQ>o R>a{dcoco Amho. Va AmVm ˶mÀ¶m {ejoV Vwåhr doT>co OmUma, ho AJXr AQ>i
Amho.'
gyah-26. Ae-ewAam
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Vm0 grZ0 ‘r‘0 2 ho gwñnï> J«§WmVrc g§Xoe hmoV, g˶ ñnï> H$aUmao (g§Xoe)
3
(n¡J§~a!) ¶m g§Xoemda Vo lÕm YmaU H$aʶmg V¶ma ZmhrV, ¶m Xþ:ImZo H$Xm{MV
Vwåhr ñdV:cm g§ndyZ KoUma H$s H$m¶? (åhUOo ˶m§Zr A„mhÀ¶m ‘mJ©Xe©ZmMm
ñdrH$ma H$amdm ¶m à¶ËZm§V Vwåhr {OdmMo {H$Vr hmc H$ê$Z KoV AmhmV!) 4 Amåhr
R>a{dco AgVo Va ˶m§À¶mH$S>o AmH$memVyZ EImXr (M‘ËH$m[aH$) {ZemUr AdVrU© H$ê$
eH$cmo AgVmo, ‘J ˶m§À¶m ‘mZm ˶mg‘moa Z‘ë¶m Ag˶m, (nU Vgo H$aUo Am‘À¶m
¶moOZoMm ^mJ Zmhr). 5 Am{U ˶m§À¶mH$S>o H¥$nmd§V (A„mhH$Sy>Z) Ooìhmhr ZdrZ
CnXoe ¶oVmo, Voìhm (à˶oH$ doiog ho ‘ZmZo Am§Yio Pmcoco cmoH$) ˶mH$S>o nmR>
362 Hw$amU
{hUdrV Amhog, Vmo hmM VwPm CnH$ma H$s, Vy BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zm Jwcm‘ ~ZdyZ R>odco
Amhog?'
23
‘J (nwT>o) {’$aAm¡Z åhUmcm, "{dídmMm nmcZH$Vm© åhUOo Vo H$m¶ AgVo?'
24
‘ygmZo CÎma {Xco, "AmH$me d n¥Ïdr Am{U ˶m§À¶m Xaå¶mZ Oo H$mhr Amho ˶m§Mm
‘mcH$; Oa Vwcm nQ>V Agoc Va........' 25 {’$aAm¡Z Amnë¶m AmgnmgÀ¶m
cmoH$m§Zm åhUmcm, "EoH$cmV H$m Vwåhr (hm H$m¶ åhUVmo Vo)?' 26 ‘ygm Zo (nwT>o) åhQ>co,
"VmoM Amho Vw‘Mm nmcZH$Vm© Am{U Vw‘À¶m dmS>d{S>cm§Mmhr nmcZH$Vm©.' 27 (˶mda)
{’$aAm¡Z CX²Jmacm, "hm n¡J§~a, Á¶mcm Vw‘À¶mH$S>o nmR>dʶmV Amco Amho, doS>m ‘mÌ
Amho ho Z¸$s!' 28 nU ‘ygmZo Amnco ~mocUo gwê$M R>odco, åhUmcm, "(Á¶mÀ¶m{df¶r
‘r Vwåhmcm gm§JV Amho Vmo) nyd© d npíM‘ Am{U ¶m Xmohm|À¶m‘ܶo Oo H$mhr Amho, ˶m
gdmªMm ‘mcH$ Amho. (nU ho Vwåhmcm VoìhmM H$ioc) Ooìhm Vwåhr Amnë¶m ~wÕrMm
dmna H$amc.' 29 (¶mda) {’$aAm¡Z åhUmcm, "Oa Vy ‘cm gmoSy>Z Aݶ H$moUmcm Cnmñ¶
åhUyZ ñdrH$maerc Va ‘r Vwcm Vwé§JmV H¡$X H$ê$Z Q>mHo$Z.' 30 ‘ygmZo åhQ>co, "‘r
Vw¶mg‘moa g˶mMo ñnï> à‘mU gmXa Ho$ë¶mZ§VaXoIrc H$m?' 31 (˶mda) {’$aAm¡ZZo
åhQ>co, "Va Vo gmXa H$a Oa Vy Iam Amhog.' 32 ‘J Ooìhm ‘ygmZo Amncr H$mR>r Imcr
’o$H$cr, Voìhm nmhVm Va H$m¶, {VMo AMmZH$nUo EH$m gnm©V ê$nm§Va Pmco. 33 Am{U
˶mZo Amncm hmV g‘moa nga{dcm, Am{U nmhVm Va H$m¶, nmhUmè¶m§Zm Vmo nm§T>am
ew^« (M‘H$V Agcocm) {XgV hmoVm. 34 (ho nmhÿZ) {’$aAm¡Z Amnë¶m Amgnmg
Agcoë¶m gaXmam§Zm åhUmcm, "IamoIa hm ‘Zwî¶ ’$ma Hw$ec OmXÿJma dmQ>Vmo. 35 Vmo
BpÀN>Vmo H$s, Amnë¶m OmXÿÀ¶m à^mdmZo Vwåhmcm Vw‘À¶m Xoem~mhoa KmcdyZ cmdmdo.
Voìhm ˶mÀ¶m~m~VrV Vwåhr H$m¶ g„m XoUma?'
36
Vo CÎmaco, "˶mcm d ˶mÀ¶m ^mdmcm H$mhr H$mi Cg§V Úm, Am{U gd©
eham§V Xd§S>r XoUmao nmR>dyZ Úm. 37 ˶m§Zr Vw‘À¶mH$S>o gd© {ZîUmV OmXyJmam§Zm KoD$Z
¶mdo.' 38 AemàH$mao ({d{dY eham§Vrc) OmXÿJma R>acoë¶m {Xder, R>acoë¶m doioda
EH${ÌV H$aʶmV Amco. 39 Am{U cmoH$m§Zmhr gm§JʶmV Amco, "Vwåhr gd© CnpñWV
amhUma Zm? (OmñVrV OmñV cmoH$m§Zr CnpñWV amhUo ¶mgmR>r Amdí¶H$ Amho, H$maU
Amnë¶mcm OmXÿJmam§~amo~a amhÿZ ˶m§Mm CËgmh dmT>dVm ¶oB©c). 40 Oa Vo {dO¶ àmá
H$aUmao R>aco Va Amnë¶mcm ˶m§À¶m ‘mJm©Mo AZwgaU H$aVm ¶oB©c.' 41 Ooìhm OmXÿJma
Amco, Vo {’$aAm¡Zcm (åhUOo amOmcm) åhUmco, "Amåhr {dO¶ àmá Ho$ë¶mg, Amåhmcm
H$mhr ~jrg (dJ¡ao) {‘iUma H$m?' 42 ˶mZo CÎma {Xco, "hmo¶, Vgo Pmë¶mg
364 Hw$amU
Zmhr, ‘mPm nmcZH$Vm© ‘m¶m~amo~a Amho, Vmo ‘cm ‘mJ©Xe©Z H$aoc.' 63 Voìhm Amåhr
‘ygmH$S>o Am‘Mm g§Xoe nmR>{dcm H$s, "Amnë¶m H$mR>rZo Vy g‘wÐmda àhma H$a.' Voìhm
Vmo Xþ^§Jcm Am{U ˶mMm à˶oH$ ^mJ àM§S> nd©VmgmaIm Pmcm hmoVm. 64 Am{U
Amåhr nmR>cmJ H$aUmè¶m Xþgè¶m njmcmhr (åhUOo {’$aAm¡Z d ˶mÀ¶m cmoH$m§Zmhr)
˶m§À¶m {ZH$Q> AmUco. 65 Am{U Amåhr ‘ygm d ˶mÀ¶m~amo~a Oo cmoH$ hmoVo, ˶m
gdmªZm dmMdco. 66 Am{U Xþgè¶m njmcm ~wS>dyZ Q>mH$co. (åhUOoM {’$aAm¡Z d
˶mÀ¶m cmoH$m§Zm) 67 {ZpíMVnUo, ¶m (H$WoV cmoH$m§gmR>r) EH$ g§Xoe Amho. nU
˶m§À¶mn¡H$s AZoH$ cmoH$ lÕm R>odUmao ZmhrV. 68 IamoIa, VwPm nmcZH$Vm© gd©e{º$‘mZ
Amho, H¥$nm H$aUmam Amho.
(Q>rn: ho A{ÛVr¶ JwU, Ho$di A„mhMoM Amho H$s, Vmo Agr‘ e{º$emcr AgyZhr Agr‘ X¶m H$aUmam
Amho.)
69
Am{U cmoH$m§Zm B~«mhr‘Mm d¥Îmm§V EoH$dm. 70 Ooìhm ˶mZo Amnë¶m d{S>cm§g d
Amnë¶m cmoH$m§Zm {dMmaco, "Vwåhr H$emMr CnmgZm H$aVm?' 71 ˶m§Zr CÎma {Xco,
"Amåhr ‘yVvMr CnmgZm H$aVmo, Am{U ¶m§À¶mà{V Am‘Mr Or {Zð>m Amho, ˶mda
Amåhr (Zoh‘r) H$m¶‘ amhÿ.' 72 ˶mZo {dMmaco, "Vwåhmcm Ago dmQ>Vo H$m H$s, Ooìhm
Vwåhr ¶m§Mm Ymdm H$aVm, Voìhm Vo Vw‘Mo åhUUo EoHy$ eH$VmV? 73 qH$dm ˶m§À¶mH$S>o
Vwåhmcm cm^ qH$dm hmZr (nmoM{dʶmMo) gm‘϶© Amho?' 74 ˶m§Zr CÎma {Xco, "(Vo
H$mhrhr Agmo,) nU Amåhr Am‘À¶m dmS>d{S>cm§Zm AgoM H$aVmZm nm{hco Amho.'
75
(˶mda) B~«mhr‘Zo åhQ>co, "Vwåhr S>moio CKSy>Z ˶m§À¶m{df¶r H$Yr (qMVZnyd©H$)
{ZarjU Var Ho$co AmhmV H$m, Á¶m§Mr Vwåhr CnmgZm H$arV Amcm AmhmV? 76 Vwåhr
Am{U Vw‘À¶m dmS>d{S>cm§Zrhr (Vgo H$Yr Ho$co H$m? Ogo ‘r åhUVmo). 77 ({OWn¶ªV
‘mPm g§~§Y Amho, ‘mPo Ago R>m‘nUo åhUUo Amho) gd© OJm§Mm ({Z‘m©Vm) d
nmcZH$Vm© Agcoë¶m EH$m A„mhcm gmoSy>Z, hr gd© (ImoQ>r Cnmñ¶o) ‘mPr eÌy AmhoV.
78
˶mZoM ‘cm {Z‘m©U Ho$co d VmoM ‘cm ‘mJ©Xe©Z H$arV AgVmo.
(Q>rn: IamoIa! {Z‘m©Ë¶m{edm¶ Xþgam H$moU Mm§Jë¶m àH$mao ‘mJ©Xe©Z H$ê$ eH$Vmo.)
79
Am{U VmoM ‘m¶m Imʶm-{nʶmMr ì¶dñWm H$aVmo. 80 Am{U Ooìhm ‘r
AmOmar nS>Vmo, Voìhm VmoM ‘cm ~ao H$aVmo. 81 Am{U VmoM ‘cm ‘¥Ë¶y XoB©c Am{U ‘J
(VmoM) ‘cm nwÝhm {Od§V H$aoc. 82 Am{U VmoM, Á¶mÀ¶mH$Sy>Z ‘r Amem ~miJyZ
AgVmo, ݶm¶mÀ¶m {Xder, ‘m¶m MwH$m ‘m’$ H$aoc.'
83
"ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ‘cm {ddoH$ àXmZ H$a Am{U ‘mPm g‘mdoe gXmMmar
366 Hw$amU
cmoH$m§‘ܶo H$a. 84 Am{U Z§Va ¶oUmè¶m {nT>çm§Zr (‘m¶m OrdZmnmgyZhr YS>m ¿¶mdm)
Ago ‘m¶m~m~VrV H$a. 85 Am{U ‘mPm g‘mdoe Eoíd¶©g§nÞ ñdJm©À¶m dmagXmam§‘ܶo
H$a. 86 Am{U ‘m¶m {n˶mg j‘m H$a, IamoIa Vmo dmQ> MwH$coë¶m§n¡H$s Amho. 87
Am{U ‘cm ˶m {Xder An‘m{ZV H$ê$ ZH$mog, Á¶m {Xder gd© cmoH$m§Zm CR>dyZ C^o
Ho$co OmB©c. 88 Á¶m {Xder Zm g§nÎmr H$mhr H$m‘r ¶oB©c, Zm g§VVr. 89 nU Voìhm
VmoM (¶eñdr R>aoc) Omo A„mhH$S>o ewÕ ‘Z (spiritually developed mind)
KoD$Z ¶oB©c.'
90
(˶m {Xder) ñdJ© ˶m cmoH$m§À¶m g‘moa AmUʶmV ¶oB©c, Á¶m§Zr A„mhMr
OmU d ^¶ ~miJyZ (Amnco OrdZ ì¶VrV Ho$coco Agoc). 91 Am{U ZaH$mMr Xmao
˶m cmoH$m§gmR>r Iwcr Ho$cr OmVrc, Á¶m§Zr MwH$sÀ¶m ‘mJm©da (OrdZ ì¶VrV Ho$co).
92
Am{U ˶m§Zm {dMmaco OmB©c, "Vo gd© AmVm Hw$R>o AmhoV, Á¶m§Mr Vwåhr CnmgZm
H$arV AgV.' 93 A„mhcm gmoSy>Z? Vo (AmO) Vwåhmcm ‘XV H$ê$ eH$VmV H$m qH$dm
Vo ñdV:cm Var ‘XV H$ê$ eH$VmV H$m? 94 ‘J ˶m§Zm Vm|S>Ker AdñWoV ZaH$mV
’o$Hy$Z XoʶmV ¶oB©c. Vo (ImoQ>o) Cnmñ¶ d (˶m§Mm Ymdm H$aUmao) ~hH$coco cmoH$. 95
Am{U BãcrgMr (åhUOo g¡VmZmMr) goZm, gdmªZm EH$Ì (˶mV ’o$Hy$Z XoʶmV ¶oB©c).
96
Vo gd© {VWo EH$Xþgè¶mcm Xmof XoVmZm åhUVrc, 97 A„mhMr enW! Amåhr
YS>YS>rV MwH$sÀ¶m ‘mJm©da hmoVmo. 98 Ooìhm Amåhr Vwåhmcm g‘ñV universe À`m
nmcZH$˶m©g‘mZ g‘OV hmoVmo, (åhUOo ˶m ImoQ>çm Cnmñ¶m§Zm). 99 Amåhmcm ¶m
Anamܶm§ZrM ‘mJ©^«ï> H$ê$Z gmoS>co. 100 Am{U AmVm Am‘Mr {e’$mag H$aUmam
H$moUrhr Zmhr. 101 Zm H$moUr {Zð>mdmZ {‘Ì. 102 Oa Amåhmcm ’$º$ EH$Xm nwÝhm
AmYrMo OrdZ XoʶmV Amco Va Amåhr Adí¶ lÕmd§V ~Zcmo AgVmo. 103
(ZaH$dm{g¶m§Mo Oo {MÌ àñVwV H$aʶmV Amco Amho) ˶mV {ZpíMVnUo (cmoH$m§gmR>r)
EH$ g§Xoe Amho, nU ~hþg§»¶ cmoH$ ˶mda lÕm R>odUmao ZmhrV. 104 VwPm nmcZH$Vm©
gd©e{º$‘mZ Amho, Agr‘ X¶mdmZ Amho, ¶m‘ܶo ‘wirM e§H$m Zmhr.
105
ZyhÀ¶m cmoH$m§Zrhr n¡J§~am§Zm ImoQ>o R>a{dco. 106 Ooìhm ˶m§Mm ^mD$ ZyhZo
˶m§Zm åhQ>co, "Vwåhm cmoH$m§Zm A„mhMo ^¶ dmQ>V Zmhr H$m? 107 ‘r Vw‘À¶mH$S>o
nmR>dʶmV Amcocm g§XoedmhH$ Amho Am{U (‘r) g§Xoeê$nr A‘mZV Vw‘À¶mH$S>o
KoD$Z Amcmo Amho. 108 Voìhm Vwåhr A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U ‘mPo AZwgaU H$am.
109
Am{U ‘r ˶mgmR>r Vw‘À¶mH$S>o H$moUVmhr ‘mo~Xcm ‘mJV Zmhr. ‘mPm ‘mo~Xcm
Va Ho$di g§nyU© {dídmMm nmcZH$Vm© Agcoë¶m (A„mhH$S>o) ‘cm {‘iUma Amho.
gyah-26. Ae-ewAam 367
110
Voìhm Vwåhr cmoH$ A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U ‘mPo AZwgaU H$am.' 111 (˶mda)
Vo åhUmco, "Amåhr Vw¶mda {dídmg R>odyZ (VwPo AZwgaU) H$go H$ê$ eH$Vmo? H$maU
AJXr ImcÀ¶m dJm©Vrc cmoH$ VwPo AZwgaU H$arV AmhoV.' 112 Voìhm ZyhZo åhQ>co,
"Vo (H$m¶ AmhoV) d Vo H$m¶ H$arV AgV, ¶mMo kmZ ‘cm H$go AgUma? 113
˶m§À¶m H¥$˶m§Mm {heo~ Ho$di ‘mPm nmcZH$Vm©M KoD$ eH$Vmo, Am{U Vwåhmcm ho
g‘Om¶cm hdo. 114 Am{U ‘r H$moU˶mhr lÕmd§Vmcm {PS>H$mê$Z (Amnë¶mnmgyZ) Xÿa
H$aUma Zmhr. 115 ‘r Va Ho$di EH$ CKS>-CKS> gmdY H$aUmam Amho.'
116
Vo åhUmco, "ho Zyh, Vy ho gd© ~§X Ho$co Zmhrg Va {ZpíMVnUo Vw¶mda
XJS>m§Mm dfm©d Ho$cm OmB©c.' 117 Voìhm (ZyhZo A„mhH$S>o) àmW©Zm Ho$cr, "ho à^y!
‘m¶m cmoH$m§Zr ‘cm ImoQ>o R>a{dco Amho. 118 Va Vy ‘m¶m d ¶m§À¶m Xaå¶mZ VwPm
{ZUm©¶H$ ’¡$gcm gwZmdyZ Q>mH$. Am{U ‘cm d ‘m¶m~amo~a Agcoë¶m lÕmd§Vm§Zm
(¶m§À¶mnmgyZ) ‘wº$s Xo.' 119 ‘J Amåhr ˶mcm d ˶mÀ¶m~amo~a EH$ (IMmIM)
^acoë¶m Zm¡H$o V Agcoë¶m (gdmªZm) dmMdco. 120 Am{U ˶m§Zm gmoS>y Z ~mH$s gdmªZm,
Amåhr ~wS>dZy Q>mH$co. 121 ¶m H$WoV {ZpíMVnUo EH$ g§Xeo Amho, nU ~hþg»§ ¶ cmoH$
(¶m g§Xe o mnmgyZ ~moY J«hU H$ê$Z) lÕmd§V ~ZUma ZmhrV. 122 Am{U VwPm nmcZH$Vm©
gd©e{º$‘mZ Amho, Agr‘ X¶mdmZ Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr.
123
AmX (ZmdmÀ¶m O‘mVrZohr) n¡J§~am§Zm ImoQ>o R>a{dco. 124 Ooìhm ˶m§Mm ^mD$
hÿXZo ˶m§Zm åhQ>co, "Vwåhmcm A„mhMo ^¶ dmQ>V Zmhr H$m? 125 ‘r Vw‘À¶mH$S>o
nmR>dʶmV Amcocm (A„mhMm) g§XoedmhH$ Amho. Am{U (‘r) g§Xoeê$nr A‘mZV
Vw‘À¶mH$S>o KoD$Z Amcmo Amho. 126 Voìhm Vwåhr A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U ‘mPo
AZwgaU H$am. 127 Am{U ‘r ˶mgmR>r Vw‘À¶mH$S>o H$moUVmhr ‘mo~Xcm ‘mJV Zmhr,
‘m¶m (H$m‘mMm) ‘mo~Xcm ‘cm Ho$di g§nUy © {dídmMm nmcZH$Vm© Agcoë¶m (A„mhH$S>)o
{‘iUma Amho. 128 Vwåhr à˶oH$ C§M {R>H$mUr H$moU˶mhr CÔoem{dZm (Ho$di ñdV:Mm
‘moR>onUm {‘adʶmgmR>r) ñ‘maHo$ (monuments) ~m§YyZ H$mT>Vm, ˶mcm H$mhr AW©
Amho H$m? 129 VgoM ñdV:gmR>r ‘moR>‘moR>o ^ì¶ ‘hmc C^o H$aVm, OUy H$mhr Vwåhr
˶mV H$m¶‘ñdê$nr amhUma AmhmV? 130 Am{U Ooìhm EImÚmda Amnco hmV Q>mH$Vm,
Voìhm EImÚm Owc‘r ‘mUgmà‘mUo ˶mÀ¶mer dV©Z H$aVm. 131 Voìhm Vwåhr A„mhMo
^¶ ~miJm Am{U ‘mPo AmkmnmcZ H$am. 132 Am{U ˶m A„mhMo ^¶ ~miJm,
Á¶mZo Vwåhmcm ˶m gd© (Mm§Jë¶m) Jmoï>r nwa{dcoë¶m AmhoV, Á¶m§Mr Vwåhmcm
(Mm§Jë¶màH$mao) OmUrd Amho. 133 ˶mZoM Vwåhmcm àXmZ Ho$co Amho, JwaoT>moao d ‘wco.
368 Hw$amU
134 135
VgoM ~mJm d nmʶmMo àdmh (¶m gd© ˶mÀ¶mM XoU½¶m AmhoV). ‘cm
Vw‘À¶m~m~VrV EH$m ^¶§H$a {XdgmÀ¶m {ejoMo ^¶ dmQ>Vo.'
(Q>rn: H$maU gd© H$mhr A„mhH$Sy>ZM àmá H$ê$Z, d ˶mÀ¶mH$S>oM nyU©nUo Xþc©j H$ê$Z, Vwåhr OrdZ
ì¶VrV H$arV AmhmV.)
136
˶m§Zr CÎma {Xco, "Am‘À¶mgmR>r g‘mZ Amho H$s, Vy Amåhmcm CnXoe H$a
qH$dm H$ê$ ZH$mog. (åhUOo Vw¶m CnXoem§Mm Am‘À¶mda H$mhrhr n[aUm‘ hmoUma
Zmhr). 137 ¶m Aem ({ejoÀ¶m Y‘³¶m XoUo) àmMrZ H$mimnmgyZ cmoH$m§Mr gd¶
am{hcocr Amho. 138 Am{U Am‘À¶mda H$moUVohr g§H$Q> dJ¡ao H$mhr ¶oUma Zmhr.' 139
AemàH$mao ˶m§Zr ˶mcm (åhUOo Am‘À¶m n¡J§~amcm) ImoQ>o R>a{dco. ‘J Amåhr ˶m§Zm
Zï> H$ê$Z Q>mH$co. ¶m H$WoV EH$ (~moYna) g§Xoe Amho, nU ~hþVoH$ cmoH$ (¶mnmgyZ
~moY KoD$Z) lÕm YmaU H$aUma ZmhrV. 140 Am{U Vw‘Mm nmcZH$Vm© gd©e{º$‘mZ
Amho, Agr‘ X¶mdmZ Amho ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr.
141
g‘yX (ZmdmÀ¶m O‘mVrZohr) n¡J§~am§Zm ImoQ>o R>a{dco.
(Q>rn: à˶oH$ {R>H$mUr n¡J§~am§Mm C„oI AZoH$dMZr H$m Amho? H$Xm{MV Vo ¶mgmR>r H$maU, EH$m
A„mhÀ¶m gÀÀ¶m à{V{ZYrcm ImoQ>o R>adUo Ago Amho H$s, ˶mZo gd©M à{V{ZYtZm ImoQ>o R>a{dco,
H$maU gdmªZr ‘wimV cmoH$m§H$S>o VmoM g§Xoe AmUcm hmoVm.)
142
Ooìhm ˶m§Mm ^mD$ gmcohZo ˶m§Zm åhQ>co, "Vwåhmcm A„mhMo ^¶ dmQ>V Zmhr
H$m? 143 ‘r Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dcocm (A„mhMm n¡J§~a) Amho Am{U g§Xoeê$nr
A‘mZV Vw‘À¶mH$S>o KoD$Z Amcmo Amho. 144 Voìhm Vwåhr A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U
‘mPo AmkmnmcZ H$am. 145 Am{U ‘r ˶mgmR>r Vw‘À¶mH$Sy>Z H$moUVmhr ‘mo~Xcm ‘mJV
Zmhr. ‘mPm ‘mo~Xcm ‘cm ˶mÀ¶mH$S>o ({‘iUma Amho), Omo g§nyU© {dídmMm nmcZH$Vm©
Amho. 146 Vwåhr Ago g‘OyZ AmhmV H$s H$m¶, Á¶m gwIg‘¥ÕrV Vwåhr AmhmV,
˶mV Vwåhmcm (H$m¶‘ñdê$nr) AgoM amhÿ {Xco OmB©c? 147 ˶m ~mJm d nmʶmMo
àdmh (¶m§À¶mXaå¶mZ) 148 VgoM YmݶmZo ^acoë¶m eoVm§V d ˶m IOwarÀ¶m (~mJm§V),
Á¶mMo KS> Amo¶mZo VwQ>m¶cm Amco AmhoV. (¶m gd© gwIg‘¥Õrgh Vwåhr H$m¶‘
amhUma, Ago Vwåhmcm dmQ>Vo H$s H$m¶?) 149 Am{U Vwåhr nd©Vm§Zm IUyZ (Amnë¶m
H$m¡eë¶mda) ‘moR>m A{^‘mZ {‘adrV Kao {Z‘m©U H$aVm. 150 Vwåhr A„mhMo ^¶
~miJm Am{U ‘m¶m AmkoMo nmcZ H$am. 151 Am{U ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmè¶m§Mo
åhUUo EoHy$ ZH$m. 152 Oo ^yVcmda Ho$di CnÐd ‘mO{dVmV, Am{U H$moUVohr
{dYm¶H$ H$m¶© H$arV ZmhrV.'
153
Vo åhUmco, "Vy {ZpíMVM EH$ OmXÿJ«ñV ‘Zwî¶ Amhog. 154 Vy Va Ho$di
gyah-26. Ae-ewAam 369
XoʶmV Amcm hmoVm. 174 {ZpíMVM ¶m H$WoV (cmoH$m§gmR>r) EH$ g§Xoe Amho. nU
~hþg§»¶ cmoH$ (¶m g§XoemnmgyZ ~moY J«hU H$ê$Z) lÕm YmaU H$aUma ZmhrV. 175
Am{U VwPm nmcZH$Vm© gd©e{º$‘mZ Amho d Agr‘ X¶mdmZ Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m
Zmhr.
176
O§JcmV amhUmè¶m (A¶H$m ZmdmÀ¶m O‘mVrZohr) n¡J§~am§Zm ImoQ>o R>a{dco.
177
(˶m§À¶mH$S>o Amcoë¶m n¡J§~a) ewEo~Zo Ooìhm ˶m§Zm åhQ>co, "Vwåhmcm A„mhMo
^¶ dmQ>V Zmhr H$m? 178 ‘r Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dʶmV Amcocm (A„mhMm n¡J§~a)
Amho, Am{U g§Xoeê$nr A‘mZV Vw‘À¶mH$S>o KoD$Z Amcmo Amho. 179 Voìhm Vwåhr
A„mhMo ^¶ ~miJm Am{U ‘m¶m AmkoMo nmcZ H$am. 180 ‘r ˶mgmR>r Vw‘À¶mH$Sy>Z
H$moUVmhr ‘mo~Xcm ‘mJV Zmhr, ‘mPm ‘mo~Xcm ‘cm ˶mÀ¶mH$S>o {‘iUma Amho, Omo
g§nyU© {dídmMm nmcZH$Vm© Amho. 181 (ì¶dhmamV Zoh‘r) ‘mn nwaonya ^ê$Z Úm Am{U
(‘mn d dOZmÀ¶m ~m~VrV) H$moUmMohr ZwH$gmZ H$ê$ ZH$m. 182 Am{U dOZ ¶mo½¶
VamOyZo H$am. 183 Am{U cmoH$m§Zm ˶m§À¶m dñVy ˶m§Mr ’$gdUyH$ H$ê$Z XoD$ ZH$m.
Am{U (Ago H$ê$Z) ^yVcmda AamOH$Vm ‘mOdy ZH$m. 184 Am{U ˶mMr OmU d ^¶
~miJyZ Agm, Á¶mZo Vwåhmcm d Vw‘À¶m AmYr hmoD$Z Jocoë¶m§Zm {Z‘m©U Ho$co Amho.'
185
Vo åhUmco, "Vy Aݶ H$mhr ZgyZ EH$ OmXÿnrS>rV ‘Zwî¶ Amhog. 186 Vy Va
Ho$di Am‘À¶mgmaImM EH$ ‘Zwî¶ Amhog Am{U Amåhmcm Va dmQ>Vo H$s, Vy ImoQ>o
~mocʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma Hw$ec Amhog. 187 Am{U Oa Vy g˶dmXr ‘Zwî¶ Agerc
Va Am‘À¶mda AmH$memMm EImXm VwH$S>m H$mogioc, Ago Vy H$mhr H$a.' 188 (n¡J§~a)
ewEo~ Zo CÎma {Xco, "Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV, Vo gd© ‘m¶m nmcZH$˶m©cm Mm§Jco
R>mD$H$ Amho.' 189 AemàH$mao ˶m§Zr ˶mcm ImoQ>o R>a{dco, ‘J ˶m§Zm T>Jm§Zr PmH$moiyZ
Q>mH$coë¶m {XdgmÀ¶m {ejoZo doT>co. IamoIa Vr ^¶mdh {XdgmMr {ejm hmoVr. 190
{ZpíMVM, ¶m H$WoV EH$ g§Xoe Amho. nU ~hþg§»¶ cmoH$ (¶m g§XoemnmgyZ ~moY J«hU
H$ê$Z) lÕm YmaU H$aUma ZmhrV. 191 {ZpíMVM Vw‘Mm nmcZH$Vm© gd©e{º$‘mZ Amho
d A˶§V X¶mdmZ Amho.
192
¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, g§nUy © universe Mm ‘mcH$ Agcoë¶m (A„mhZoM)
ho Hw$amU àH$Q> Ho$co Amho. 193 ¶mg {dídmgnmÌ ñdJ©XÿVmZo (A„mhH$Sy>Z) AmUco
Amho. 194 (Am{U A„mhÀ¶m AmkoZo) Vw¶m öX¶mda (åhUOoM ñ‘aUnQ>cmda)
àñWm{nV Ho$co Amho. ¶mgmR>r H$s, Vy (cmoH$m§Zm) gmdY H$aUmè`m§n¡H$s ìhmdog. 195
ñnï> Aa~r ^mfoV. 196 ¶mMo dU©Z AmYr Amcoë¶m J«§Wm§Vhr Amho. 197 ˶m§À¶mgmR>r
gyah-26. Ae-ewAam 371
ho n¶m©á à‘mU Zmhr H$m H$s, ~Zr BòmB©c (åhUOo Á¶y)À¶m Y‘©n§{S>Vm§Zm ¶mg§~§YmZo
Mm§Jë¶màH$mao ‘mhrV Amho.
(Q>rn: ˶m§Zm ho ‘mhrV hmoVo H$s, EH$ eodQ>Mm n¡J~§ a ¶oUma Amho Am{U EH$ eodQ>Mm J«W§ àH$Q> Ho$cm OmUma Amho.)
198
Am{U Oa Amåhr ¶m J«§Wmcm EImÚm {~Ja Aa~r ‘mUgmda àH$Q> Ho$co
__ 199
AgVo Va Am{U ˶mZo (¶m Aa~r cmoH$m§Zm) Vmo J«§W dmMyZ XmI{dcm AgVm
(Varhr) ˶m§Zr ¶mda lÕm YmaU Ho$cr ZgVr. 200 AemàH$mao Amåhr nmnr cmoH$m§À¶m
‘ZmV lÕm YmaU Z H$aʶmMo JwU R>mgyZ ^acoco Amho. 201 ho cmoH$ Vmon¶ªV ¶mda
{dídmg R>odUma ZmhrV, Omon¶ªV Vo Xþ:IXm¶H$ {ejm nmhÿZ KoUma ZmhrV. 202 Vr
{ejm (Vo g§H$Q>) ˶m§À¶mda AMmZH$nUo ¶oBc © Am{U ˶m§Zm ˶mMr nwgQ>er H$ënZmXoIrc
203
Zgoc. Voìhm Vo åhUVrc, "Amåhmcm H$mhr Cg§V {‘iy eHo$c H$m?'
204
¶m cmoH$m§Zm Am‘Mr {ejm ˶m§À¶mda cdH$amV cdH$a ¶mdr, Ago dmQ>V
Amho H$s H$m¶? 205 Vwåhr ¶m~Ôc H$Yr {dMma Ho$cm H$m? Oa Amåhr H$mhr
dfmªH$[aVm (OrdZmV) ˶m§Zm cm^mpÝdV hmoD$ {Xco. __ 206 Am{U Ooìhm Vr ({ejm)
˶m§À¶mda MmcyZ ¶oB©c, Á¶mnmgyZ ˶m§Zm gmdY Ho$co OmV hmoVo. __ 207 Va ˶m§Zr
H$mhr H$mi Or ‘m¡O‘Om Ho$cr ˶mMm H$m¶ Cn¶moJ? 208 Am{U Amåhr H$moU˶mhr
dñVrcm gmdY H$aUmam (n¡J§~a) nmR>dʶmnydu H$Yrhr Zï> Ho$coco Zmhr. 209 (Ago
Amåhr ¶mgmR>r Ho$co H$s, cmoH$m§Zr) CnXoe J«hU H$amdm, H$maU Amåhr Owcÿ‘ H$aV
ZgVmo. 210 Am{U (hm B©ídar¶ J«§W ‘mZdmH$S>o) g¡VmZ KoD$Z Amcoco ZmhrV. 211
H$maU Vo ¶mgmR>r nmÌ ZmhrV, Zm Vo Ago H$ê$ eH$VmV. 212 (hm J«§W) EoH$ʶmnmgyZ
XoIrc ˶m§Zm Xÿa R>odʶmV Amcoco Amho.
213
Va (cmoH$m§Zmo) Vwåhr A„mh~amo~a Xþgè¶m H$moU˶mhr Cnmñ¶mMm Ymdm H$ê$
ZH$m, AݶWm Vw‘Mm g‘mdoe {ejog nmÌ R>acoë¶m cmoH$m§V hmoB©c. 214 Am{U (àW‘)
Vwåhr Amnë¶m {ZH$Q>dVu¶m§Zm gMoV H$am, (åhUOo BWyZ gwédmV H$am). 215 Am{U
˶m cmoH$m§à{V Zoh‘r Z‘« ^md ~miJm, Oo lÕmd§V ~ZyZ Vw‘Mo AZwgaU H$aVrc. 216
nU Oa Vo Vw‘À¶m AmkoMo nmcZ H$arV ZgVrc Va ˶m§Zm gm§JyZ Q>mH$m, "Vwåhr Oo H$mhr
H$arV AmhmV ˶mÀ¶m O~m~XmarVyZ ‘r ñdV:cm ‘wº$ H$arV Amho,' 217 Am{U ˶m
(A„mhda) ÑT> {dídmg R>odm, Omo gd©e{º$‘mZ d X¶mdmZ Amho. 218 Vmo Vwåhmcm
nmhV AgVmo Ooìhm Vwåhr (àmW©ZoV ˶mÀ¶mg‘moa) C^o amhVm. 219 Am{U Z‘mµOr
cmoH$m§gmo~V Vwåhr Ooìhm dmdaV AgVm, (Voìhmhr Vmo Vwåhmcm nmhV AgVmo). 220 Vmo
gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr.
372 Hw$amU
221
‘r Vwåhmcm gm§Jy H$m H$s, g¡VmZ H$moUmda AdVrU© hmoVmV? 222 Vo à˶oH$
ImoQ>o ~mocUmè¶m nmnr ‘mUgm§da AdVrU© hmoV AgVmV. 223 Oo à˶oH$ ImoQ>çm
Jmoï>rH$S>o H$mZ cmdVmV, Am{U ˶m§À¶mn¡H$s ~hþVoH$ ImoQ>o ~mocUmao AgVmV. 224
{OWn¶ªV H$dtMm g§~§Y Amho, ˶m§Mo AZwgaU Va Ho$di dmQ> MwH$coco cmoH$ H$arV
AgVmV. 225 Vwåhmcm ¶mMr H$Yr OmUrd Pmcr Zmhr H$m, (ho H$dr H$mën{ZH$
{dídmÀ¶m) Xè`mImoè`m§V H$emàH$mao ^Q>H$V AgVmV? 226 Am{U Vo ñdV: Á¶m
Jmoï>rda AmMaU H$arV ZmhrV, Aer Jmoï> ~mocyZ XmIdVmV. 227 nU Á¶m cmoH$m§Zr
lÕm YmaU Ho$cr d Vo gËH$‘} H$arV AgVmV, Am{U A„mhMo Zoh‘r {Od§V ^md
~miJyZ ñ‘aU H$arV AgVmV. Am{U Vo VoìhmM ñdV:À¶m ~MmdmV nwT>o ¶oVmV, Ooìhm
˶m§À¶mda Aݶm¶ Ho$cm OmVmo. (åhUOo Vo Xþgè¶mda AmH«$‘U H$aʶmMm {dMmahr
H$ê$ eH$V ZmhrV). Am{U A˶mMmar H¥$˶ H$aUmè¶m cmoH$m§Zm cdH$aM H$iyZ ¶oB©c
H$s, ˶m§Zm H$moU˶m {R>H$mUr naV Om¶Mo Amho.
gyah-27. AZ-Zåc
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Vm0 grZ0 ho Hw$amUmVrc g§Xoe AmhoV, Omo EH$ ñnï> g§Xoe J«§W Amho, (g˶
ñnï>nUo àH$Q> H$aUmam). 2 ho (g§Xoe) ‘mJ©Xe©Z d ew^dmVm© AmhoV lÕmd§Vm§gmR>r. 3
Oo {Z˶ Z‘mµOmMo nmcZ H$aVmV Am{U XmZH$m¶© H$arV AgVmV, VgoM ‘¥Ë¶wníMmV
OrdZmda ÑT> {dídmg ~miJyZ AgVmV. 4 Oo cmoH$ ‘¥Ë¶wníMmV OrdZmda {dídmg
R>odV ZmhrV, ˶m§Mr (dmB©Q>) H¥$˶o Amåhr ˶m§À¶mgmR>r gwemo{^V ~Z{dcr AmhoV. Va
Vo (Am§Yù¶mà‘mUo) ^Q>H$V AmhoV.
(Q>rn: åhUOo Vo ¶mM OrdZmcm g‘moa R>odyZ H$m¶© H$aVmV Am{U ˶mda Iye AgVmV.)
5
hoM Vo cmoH$ AmhoV Á¶m§À¶mgmR>r ’$ma ‘moR>r {ejm Amho, Am{U Vo ‘¥Ë¶wníMmV
(AZ§VH$mcrZ) OrdZmV Aem ZwH$gmZmcm gm‘moao OmVrc, (Á¶mnmgyZ ~mhoa nS>Uo
H$Xm{n e³¶ Zmhr). 6 (lÕmd§Vm§Zmo!) ho Hw$amU Vwåhmcm Aem EH$m gmjmV ApñVËdmH$Sy>Z
àmá Pmco Amho, Omo ~w{Õ‘mZ Amho, gd© H$mhr OmUUmam Amho.
7
(Vr doi AmR>dm, Ooìhm ‘ygm d ˶mMo Hw$Qw>§~r¶ àdmg H$arV hmoVo), Voìhm ‘ygmZo
Amnë¶m Hw$Qw>§~r¶m§Zm åhQ>co, "‘r EH$ AmJ nm{hcr Amho, ‘r VoWyZ H$mhr ‘m{hVr àmá
H$aVmo, qH$dm Vw‘À¶mgmR>r H$mhr {dñVd KoD$Z ¶oVmo, åhUOo Vwåhmcm eoH$moQ>r cmdVm
¶oB©c.' 8 ‘J Ooìhm Vmo ˶m {R>H$mUmOdi nmohmoMcm H$s, EH$ AmdmO Amcm H$s, nmdZ
Amho Vo, Oo ¶m AmJrV Amho Am{U Oo {VÀ¶m Amgnmg AmhoV. Agr‘ ‘{h‘mdmZ
gyah-27. AZ-Zåc 373
H$maU Amho H$s, ‘cm hþXhþX (hoopoe hm njr) Hw$R>o AmT>iV Zmhr, Vmo OmUyZ~wOyZ
Hw$R>oVar {ZKyZ Jocm Amho H$s H$m¶? 21 (Ago Agoc Va) ‘r ˶mcm {ZpíMVnUo H$R>moa
{ejm H$aoZ. qH$dm ‘r ˶mg (H$mnyZ) hcmc H$ê$Z Q>mHo$Z. qH$dm ˶mg ‘m¶mg‘moa
Amnë¶m J¡ahOoarMo ¶mo½¶ H$maU Úmdo cmJoc.' 22 ‘J WmoS>çmM AdH$memZ§Va Vmo njr
{VWo Amcm d åhUmcm, "‘m¶m {ZXe©Zmg Aer EH$ Jmoï> Amcocr Amho, {OÀ¶m{df¶r
Vwåhmcm AÚmn ‘m{hVr Zmhr, Am{U ‘r Vw‘À¶mH$S>o g~m (¶m ZJamMr) EH$ ImÌrnyd©H$
I~a AmUcr Amho. 23 ‘cm Ago AmT>ico Amho H$s, EH$ ór Amho, Or VoWrc
cmoH$m§da amÁ¶ H$aVo. Am{U {VÀ¶mH$S>o gd© H$mhr Amho. Am{U {VMo ’$ma ‘moR>o qghmgZ
Amho. 24 Am{U ‘r nm{hco H$s, Vr d {VMo cmoH$ A„mhcm gmoSy>Z gy¶m©Mr nyOm
H$aVmV. Am{U g¡VmZmZo ˶m§Mr hr H¥$˶o ˶m§Zm Mm§Jcr dmQ>mdr Ago, gwemo^rH$aUmMo
H$m‘ Ho$co Amho. Am{U ˶m§Zm (A„mhÀ¶m) ‘mJm©nmgyZ Xÿa ^cVrH$S>oM Zoco Amho.
(Aer ˶m§Mr AdñWm Pmë¶m‘wio AmVm) ˶m§Zm gÝ‘mJ© cm^Uo ’$ma H$R>rU Amho. 25
˶m§Zr A„mhMr CnmgZm H$am¶cm ZH$mo H$m, Omo AmH$memVrc Am{U n¥Ïdrdarc Jwá
Jmoï>r CKS>H$sg AmUVmo. Am{U Vmo gd© OmUVmo Oo Vwåhr cn{dVm Am{U Oo Vwåhr àH$Q>
H$aVm. 26 "A„mh' ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM CnmgZo¶mo½¶ Zmhr. VmoM ‘mcH$ Amho
g‘ñV {dídmÀ`m gÎmmH|$ÐmMm.'
27
gwco‘mZZo åhQ>co, "Amåhr cdH$aM nmhÿ H$s, Vy Iao ~moccm Amhog H$s, ImoQ>o
~mocUmè`m§n¡H$s Amhog. 28 Vy ‘mPo ho nÌ KoD$Z Om Am{U Vo ˶m§À¶mH$S>o Q>mHy$Z Xo.
Am{U ‘J ˶m§À¶mnmgyZ ~mOycm hmo Am{U ~K ˶m§Mr ˶mda à{V{H«$¶m H$m¶ AgVo.'
29
(Ooìhm g~mÀ¶m amUrZo Vo nÌ dmMco, Voìhm Vr Amnë¶m gaXmam§Zm) åhUmcr,
"gaXmam§Zmo! ‘m¶mH$S>o EH$ gÝ‘mZZr¶ nÌ nmR>dʶmV Amcoco Amho.' 30 Vo gwco‘mZ
H$Sy>Z Amcoco Amho, ‘OHy$a Agm Amho, Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d
H¥$nmiy Amho. 31 (nwT>o {c{hcoco Amho H$s), Vwåhr ‘m¶m{déÕ Ðmoh H$aʶmMo à¶ËZ
H$ê$ ZH$m. Va AmkmYmaH$ ~ZyZ ‘m¶mg‘moa hOa ìhm.' 32 (˶m§À¶mg‘moa nÌ
dmMë¶mZ§Va) amUr åhUmcr, "gaXmam§Zmo! (Or g‘ñ¶m gܶm ‘m¶mg‘moa C^r Amho)
˶m~m~VrV ‘cm g„m Úm. ‘r Vw‘À¶mer g„m‘gcV Ho$ë¶m{edm¶ (‘hÎdmÀ¶m
{df¶mda) H$Yrhr {ZU©¶ KoV ZgVo.' 33 Vo åhUmco, "Amåhr e{º$emcr AmhmoV Am{U
~cmT>ç cT>dæ¶o AmhmoV. Am{U {ZU©¶ Amnë¶m hmVr Amho. Va H$moUVm AmXoe
Úm¶Mm, ¶mda AmnUM {dMma H$amdm' 34 Vr åhUmcr, "~cmT>ç amOo Ooìhm EImÚm
àXoemda AmH«$‘U H$aVmV, Voìhm Vo {VWo àM§S> ZmgYyg d (cwQ>mcyQ>) H$aVmV. Am{U
gyah-27. AZ-Zåc 375
VoWrc à{V{ð>V cmoH$m§Zm ’$maM An‘mZmMr dmJUyH$ XoVmV. Am{U ho XoIrc VoM
H$aVrc. 35 ~ao Va ‘r Ago H$aVo H$s, ˶m§À¶mH$S>o EH$ ZOamUm nmR>{dVo Am{U nmhVo
H$s, XÿV H$m¶ CÎma KoD$Z ¶oVmo Vo.'
36
Ooìhm (amUrMm XÿV) gwco‘mZH$S>o nmohmoMcm, Voìhm gwco‘mZZo ˶mcm åhQ>co,
"Vwåhr ‘mPr YZg§nÎmrÛmao ‘XV H$ê$ BpÀN>Vm H$s H$m¶? nU A„mhZo Oo H$mhr ‘cm
{Xcoco Amho, Vo Ë`mnojm {H$VrVar Mm§Jco Amho, Oo ˶mZo Vwåhmcm {Xco Amho. Vw‘Mm
ZOamUm Vwåhmcm cIcm^ Agmo. 37 ˶m§À¶mH$S>o naV Om, Amåhr ˶m§À¶mda Aem
’$m¡Om KoD$Z MT>mB© H$ê$, Á¶m§Mm à{VH$ma Vo H$Xm{n H$ê$ eH$Uma ZmhrV. Am{U Amåhr
˶m§Zm VoWyZ An‘m{ZV H$ê$Z KmcdyZ XoD$. Am{U Vo AJXr cmMma d ‘O~ya Pmcoco
AgVrc.'
38
(Ooìhm gwco‘mZcm H$imco H$s, Vr amUr ¶oV Amho) Voìhm Vmo åhUmcm, "Xa~mar
cmoH$m§Zmo! Vw‘À¶mn¡H$s H$moU {VMo qghmgZ, Vo cmoH$ eaUmJVr nËH$aʶmgmR>r ‘m¶mH$S>o
nmohmoMÊ`mnydu, KoD$Z ¶oD$ eH$Vmo?' 39 {OÞm§n¡H$s EH$ amjgr VmH$X Agcocm {OÞ
åhUmcm, "‘r Vo Vw‘À¶mg‘moa AmUyZ R>odoZ, ¶mnydu H$s, Vwåhr Amnë¶m OmJodê$Z
CR>mc. Am{U ‘cm ¶mMo nyU© gm‘϶© àmá Amho d ‘r {dídmgnmÌhr Amho.' 40
(Xa~mar cmoH$m§n¡H$s) Á¶mcm (A„mhÀ¶m) J«§WmMo H$mhr kmZ hmoVo, Vmo åhUmcm, "‘r, Va
Vwåhr S>moio cdʶmÀ¶m AmYrM AmUyZ Vo gmXa H$aoZ.' ‘J Ooìhm gwco‘mZZo Vo
(qghmgZ) IamoIa ˶mÀ¶mg‘moa AmUyZ R>odcoco nm{hco, Voìhm Vmo åhUmcm, "hr ‘m¶m
nmcZH$˶m©Mr H¥$nm Amho, Am{U ¶mgmR>r Amho H$s, Vmo ‘mPr hr H$gmoQ>r nmhÿ BpÀN>Vmo
H$s, ‘r ˶mÀ¶mà{V H¥$VkVm 춺$ H$aUmam ~ZVmo H$s, H¥$V¿ZVoMo àXe©Z H$aUmam. Va
Omo H$moUr H¥$VkVm 춺$ H$aUmam ~Zoc Va ˶mV ˶mMoM ^co Amho. Am{U Omo H$moUr
H¥$V¿ZVoMo àXe©Z H$aoc Va (˶mZo ho cjmV R>odmdo H$s), ‘mPm nmcZH$Vm© AmË‘{Z^©a
Amho d ’$ma CXma Amho.
41
‘J gwco‘mZ nwT>o åhUmcm, "{VÀ¶m qghmgZmMr {Vcm AmoiI nQy> Z¶o Ago
H$ê$Z Q>mH$m, åhUOo ho nmhVm ¶oB©c H$s, (g˶ OmUʶmÀ¶m ~m~VrV) Vr J§^ra Amho
qH$dm Vr ˶m cmoH$m§n¡H$sM Amho, Oo (g˶ OmUʶmÀ¶m ~m~VrV) J§^ra ZgVmV.' 42
Ooìhm Vr gwc‘o mZH$S>o nmohmoMcr, Voìhm {Vcm {dMmaʶmV Amco, "VwPo qghmgZ ¶mgmaIoM
Amho H$m?' Vr åhUmcr, "ho Va Ago {XgVo H$s, OUy H$mhr AJXr VoM Amho. (Am{U
gwco‘mZ Amnë¶m Xa~mar cmoH$m§Zm åhUmcm, "{VMr ‘XV Ho$ë¶m{edm¶, {Vcm g˶
C‘Oco Amho'). (Vr nwT>o åhUmcr), Amåhmcm ¶mAmYrM ho ‘mhrV Pmco hmoVo, (H$s
376 Hw$amU
Vwåhmcm ho gd© gm‘϶© A„mhH$Sy>Z àmá Pmcoco Amho) Am{U Amåhr ñdV:cm
A„mhg‘moa g‘{n©V Ho$co Amho.' 43 (AemàH$mao {Vcm OrdZmMo g˶ C‘Oco). ˶m
Jmoï>tZr {Vcm (g˶m)nmgyZ AmÎmmn`ªV Xÿa R>odco hmoVo, Á¶m§Mr Vr A„mhcm gmoSy>Z
CnmgZm H$arV hmoVr, (AmYr) Vr g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§n¡H$s EH$ hmoVr. 44 (WmoS>çm
doimZ§Va) {Vcm amO‘hmcmV àdoe H$aʶmgmR>r gm§JʶmV Amco, Ooìhm {VZo (‘hmcmV
àdoe Ho$cm) d nm{hco Va {Vcm dmQ>co {VWo Imoc nmʶmMo Ocme¶ Amho. Am{U {VZo
Amnë¶m nmoQ>è¶m CKS>çm Ho$ë¶m, gwco‘mZZo åhQ>co, "hm Agm ‘hmc Amho H$s,
H$mMoÀ¶m cmÚm§nmgyZ Á¶mMr ’$ag~§Xr Ho$cocr Amho.' Vr åhUmcr, "ho à^y! ‘r (Vwcm
gmoSy>Z BVam§Mr CnmgZm H$ê$Z) ‘m¶m {Odmda A˶mMma H$arV am{hco, nU AmVm ‘r
gwco‘mZ~amo~a g§nyU© {dídmMm nmcZH$Vm© Agcoë¶m A„mhcm ñdV:cm g‘{n©V H$aVo.'
45
(AemMàH$mao) Amåhr g‘yX (ZmdmÀ¶m O‘mVr) H$S>o ˶m§Mm ^mD$ gmcoh ¶mg
(n¡J~§ a {Z¶wº$ H$ê$Z, ¶m g§Xe o mgh) nmR>{dco H$s, Ho$di A„mhMr CnmgZm H$am, nU
˶m§À¶mV XmoZ JQ> nS>co d Vo EH$ Xþgè¶mer PJSy> cmJco. 46 gmcoh åhUmcm, "‘m¶m
~m§Ydm§Zmo! Vwåhr ^ë¶m Jmoï>rnojm dmB©Q> Jmoï>rH$S>o H$m Ymd KoVm, Vwåhr A„mhH$S>o j‘m¶mMZm
H$m H$arV ZmhrV, H$Xm{MV Vw‘À¶mda H¥$nm Ho$cr OmB©c?' 47 ˶m§Zr CÎma {Xco, "Amåhr
Va Vwcm d Vw¶m~amo~a Agcoë¶m§Zm AneHw$Zr ‘mZVmo.' (˶mda) ˶mZo CÎma {Xco, "Zmhr,
(‘mUgmÀ¶m) (Mm§Jë¶m) dmB©Q> Z{e~mMo {Z¶§ÌU Va A„mhH$S>M o Amho. nU g˶ ho
Amho H$s, Vwåhr Ago cmoH$ AmhmV, Á¶m§Mr H$gmoQ>r nm{hcr OmV Amho.'
48
ehamV Ago ZD$ OU hmoVo, Oo ^yVcmda Ho$di CnÐd ‘mOdrV AgV, Am{U
Vo H$moUVohr {dYm¶H$ H$m¶© A{O~mV H$arV ZgV. 49 Vo åhUmco, "Vwåhr gd©OU
A„mhÀ¶m ZmdmZo enW KoD$Z à{Vkm H$am H$s, AmnU gmcoh Am{U ˶mÀ¶m~amo~a
Agcoë¶m cmoH$m§Zm amÌrÀ¶m doiog AJXr JwnMwn[a˶m h„m H$ê$Z R>ma H$ê$Z Q>mHy$
Am{U (Ooìhm Mm¡H$er A§VJ©V) Amåhmg {dMmaco OmB©c Va AmnU Ago gm§JyZ Q>mHy$,
hr KQ>Zm Ooìhm KS>cr, Voìhm Amåhr {VWo hOaM ZìhVmo, Am{U Amåhr AJXr g˶
VoM ~mocV AmhmoV.' 50 AemàH$mao ˶m§Zr EH$ ¶moOZm AmIcr, Am{U AmåhrXoIrc
EH$ ¶moOZm AmIcr, nU ˶m§Zm (Am‘À¶m ¶moOZoMr) ‘wimV OmUrdM ZìhVr. 51 Va
nmhm, ˶m§À¶m ¶moOZoMm eodQ> H$gm Pmcm Vmo, Amåhr ˶m§Zm d ˶m§À¶m cmoH$m§Zm g‘yi
Zï> H$ê$Z Q>mH$co. 52 ˶m§Mr Kao AmVm AmogmS> nS>cocr AmhoV, ˶m§À¶m XþamMmamnmoQ>r
(ho Ago Pmco). {ZpíMVM ¶mV g§Xoe Agcocm YS>m Amho, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo kmZr
AmhoV. 53 Am{U Amåhr ˶m cmoH$m§Zm dmMdco Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr hmoVr, Am{U
gyah-27. AZ-Zåc 377
H$aVm. 63 Vmo H$moU Amho, Omo O{‘Zrda d g‘wÐmÀ¶m A§Y:H$mamV Vwåhmcm ‘mJ©
XmIdVmo? Am{U H$moU Amnë¶m nmD$gê$nr H¥$nmd¥ï>rnydu gwIX dmVm© XoUmao dmao nmR>dVmo?
A„mh{edm¶ Xþgar H$moUVr X¡dr eº$s (divine power) Amho H$m? A„mh {H$VrVar
‘hmZ Amho ˶mnojm Á¶m§Zm Vo ˶mMo g‘H$j R>a{dVmV. 64 Vmo H$moU Amho, Omo g¥ï>rg
àW‘ {Z‘m©U H$aVmo, ‘J ˶mMr nwZamd¥Îmr H$aVmo? Am{U Vmo H$moU Amho, Omo Vwåhmcm
AmH$me d O‘rZ ¶m§VZy CnOr{dH$m àXmZ H$aVmo? A„mh{edm¶ Aݶ X¡dr eº$sMo
ApñVËd Amho (Ago Vwåhmcm dmQ>V)o H$m? (n¡J~§ a! ˶m§Zm) gm§Jm, Vw‘À¶m ~mocʶmV
V϶ Agoc Va Vgo à‘mU àñVwV H$am.
65
(˶m§Zm) gm§Jm, "AmH$memV d n¥Ïdrda (åhUOoM g‘ñV universe ‘ܶo),
A„mhcm gmoSy>Z H$moUrhr Agm Zmhr, Á¶mcm H$moU˶mhr Jmoï>rMo AÑí¶ g˶ ‘mhrV
Amho.' Am{U ˶m§Zm hohr ‘mhrV Zmhr H$s, ˶m§Zm nwÝhm Ho$ìhm CR>{dco OmUma Amho. 66
Va dñVwpñWVr hr Amho H$s, ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZm{df¶rMo kmZ ˶m§À¶mH$S>o am{hcoco
Zmhr. Vo Zoh‘r ˶mÀ¶m g˶m{df¶r gme§H$ AgVmV. EdT>oM Zìho Va Vo ˶m~m~VrV
AJXr Am§Yio ~Zcoco AmhoV. 67 Am{U g˶ ZmH$maUmao cmoH$ (AmíM`m©Zo) åhUVmV,
"H$m¶! Ooìhm Amåhr Am‘À¶m dmS>d{S>cm§à‘mUo ‘mVr Pmcoco Agy, Voìhm Amåhmcm
nwÝhm {Od§V H$ê$Z ~mhoa H$mT>co OmB©c? 68 Ago dMZ Amåhmcm XoʶmV Amco Am{U
Am‘À¶mAmYr Am‘À¶m dmS>d{S>cm§Zmhr XoʶmV Amco hmoVo. ho gd© Aݶ H$mhr ZgyZ
nyd©Om§À¶m Jmoï>r AmhoV.' 69 (n¡J§~a! ˶m§Zm) gm§Jm, "^yVcmda Oam {’$ê$Z nmhm,
AnamYr cmoH$m§Mm eodQ> H$gm Pmcm Vmo.'
70
n¡J§~a! ˶m§À¶m~m~VrV Xþ:Ir hmoD$ ZH$m, VgoM Vw‘À¶m{déÕ Á¶m IQ>nQ>r Vo
H$arV AmhoV, ˶m~Ôc H$ï>r hmoD$ ZH$m. 71 Vo (Vwåhmcm) {dMmaVmV, "Vw‘À¶m
åhUʶmV H$mhr V϶ Agoc Va (gm§Jm) H$s, Vo (nwZéËWmZmMo) dMZ Ho$ìhm nyU©
hmoUma?' 72 (˶m§Zm) gm§Jm, "Á¶m Jmoï>rgmR>r (AkmZmnmoQ>r) Vwåhr KmB© H$arV AmhmV,
˶mMm H$mhr ^mJ Vw‘À¶m AJXr Odi ¶oD$Z R>oncocm Agy eH$Vmo.' 73 ¶mV ‘wirM
e§H$m Zmhr H$s, Vw‘Mm nmcZH$Vm© cmoH$m§à{V ’$maM H¥$nmd§V Amho, nU ˶m§À¶mn¡H$s
~hþg§»¶ H¥$Vk ZmhrVM. 74 Z¸$sM Vw‘Mm nmcZH$Vm© cmoH$m§À¶m ‘Zm‘ܶo H$m¶ XS>coco
Amho, Vo gd© Mm§Jë¶màH$mao OmUVmo, Am{U Oo Vo àH$Q> H$arV AgVmV Vohr OmUVmo.
75
H$maU AmH$memV d n¥Ïdrda Aer H$moUVrhr Jmoï> XS>cocr Zmhr, Or (˶mÀ¶m)
ñnï> J«§WmV Z‘yX Ho$cocr Zgoc.
76
{ZpíMVM ho Hw$amU BòmB©cÀ¶m ‘wcm§da AZoH$ Jmoï>tMo g˶ ñnï> H$arV Amho,
gyah-27. AZ-Zåc 379
Am{U Amåhr Ago R>a{dco H$s, ˶m cmoH$m§da Amncr H¥$nm H$amdr, Oo ^yVcmda ’$maM
N>ico Joco hmoVo. (Amåhr BpÀN>co H$s), ˶m§Zm à‘wI ~Zdmdo d (Am‘À¶m H¥$nm
àgmXm§Mo) ˶m§Zm dmag R>admdo. 6 Am{U ˶m§Zm ^yVcmda gÎmm{YH$ma Úmdo. Am{U
{’$aAm¡Z d hm‘mZ d ˶m§Mr goZm ¶m gdmªZm ˶m§À¶mH$Sy>Z (åhUOo BòmB©cÀ¶m
‘wcm§Ûmao) Vo XmIdyZ Úmdo, Á¶mMo Vo ^¶ ~miJyZ hmoVo.
(Q>rn: {’$aAm¡Z Zo ~Zr BòmB©c ¶m O‘mVrg Jwcm‘ ~ZdyZ R>odco hmoVo, nU ˶mcm Ago ^¶ hmoVo H$s,
¶m§À¶mV Agm EH$ ‘mUyg OÝ‘mcm ¶oB©c, Omo ˶mMo amÁ¶ CX²ÜdñV H$ê$Z Q>mHo$c.)
7
(‘ygm OÝ‘mcm Amë¶mZ§Va) Amåhr ‘ygmÀ¶m AmB©cm Agm àoaUmg§Xoe {Xcm
H$s, "˶mcm XÿY nmOdrV amhm, nU Ooìhm ˶mÀ¶m~m~VrV qMVm hmoB©c (H$s, Vmo
amOmÀ¶m ‘wcm§Zm ‘maʶmÀ¶m ‘mo{h‘oMm ~ir R>ê$ eH$Vmo) Voìhm Vy ˶mcm (EH$m noQ>rV
R>odyZ) ZXrV gmoSy>Z Xo. Am{U {^D$ ZH$mog d Xþ:Irhr hmoD$ ZH$mog. Amåhr ˶mcm
Vw¶mH$S>o (gwa{jV) naV AmUy Am{U ˶mcm n¡J§~am§n¡H$s EH$ n¡J§~a ~Zdy.' 8 Am{U
‘J {’$aAm¡ZÀ¶m Hw$Qw>§~mVrc cmoH$m§Zr (ZH$iV) ˶mcm ¶mgmR>r CMcyZ ~mhoa H$mT>co
H$s, nwT>o MmcyZ VmoM ˶m§Mm eÌy d ˶m§À¶m Xþ:Img H$maUr^yV ìhmdm. ¶mV ‘wirM
e§H$m Zmhr H$s, {’$aAm¡Z d hm‘mZ d ˶m§Mo g¡Ý¶ ho gd© AnamYr cmoH$ hmoVo. 9 Am{U
{’$aAm¡ZMr nËZr åhUmcr, "ho (gw§Xa ~mi) ‘m¶mgmR>r d Vw‘À¶mgmR>r ZoÌgwI R>aoc.
¶mg R>ma H$ê$ ZH$m. H$Xm{MV Vmo Amnë¶mgmR>r cm^àX R>aoc. qH$dm (nwT>o) AmnU
¶mg nwÌ åhUyZ XÎmH$hr KoD$ eH$Vmo.' (nU) Vo H$m¶ H$arV AmhoV, ¶mMr ˶m§Zm
OmUrd ZìhVr.
10
{VH$S>o ‘ygmÀ¶m AmB©À¶m ‘ZmVrc ~oM¡Zr IynM dmT>cr. {VZo (Am‘À¶m
dMZm§da) AT>i lÕm R>odmdr åhUyZ Amåhr {VÀ¶m ‘Zmcm ({deof) ~iH$Q>r àXmZ
Ho$cr ZgVr Va {VZo ho ahñ¶ {ZpíMVnUo (gdmªg‘moa) ~mocyZ Q>mH$co AgVo. 11 Vr
‘ygmÀ¶m ~{hUrcm åhUmcr, "Vy ˶mÀ¶m ‘mJo-‘mJo Om.' Am{U Vr (‘wcJr) Xþê$Z
(˶m noQ>rda) AZmoiIr 춺$sà‘mUo {ZarjU R>odyZ hmoVr. Am{U ¶m Jmoï>rMr ˶m
cmoH$m§Zm ‘wirM OmUrd Pmcr Zmhr. 12 Am{U Amåhr AmYrM ‘ygmÀ¶m ~m~VrV Ago
Ho$co hmoVo H$s, ˶mZo Am¶m§Mo XÿY {nʶmg ZH$maM Úmdm. Voìhm Vr ‘wcJr åhUmcr, "‘r
Vwåhmcm Aem Hw$Qw>§~m{df¶r gm§Jy H$m (OoWrc XmB©) ¶m (~mimMm) Vw‘À¶mgmR>r gm§^mi
H$aoc Am{U ¶mMr Mm§Jë¶màH$mao H$miOr KoB©c.' 13 Am{U AemàH$mao Amåhr ˶mcm
˶mÀ¶m AmB©H$S>o naV{dco. ¶mgmR>r H$s, (Amnë¶m ~mimcm nmhÿZ) {VMo S>moio gwImdco
Omdo Am{U {VZo Xþ:Ir-H$ï>r hmoD$ Z¶o. Am{U {VZo OmUyZ ¿¶mdo H$s, A„mhMo dMZ
382 Hw$amU
Zoh‘r g˶ R>aVo. nU ~hþg§»¶ cmoH$m§Zm ¶m Jmoï>rMr OmU Zmhr. 14 Am{U Ooìhm ‘ygm
nyU©nUo àm¡T>mdñWoV nmohmoMcm Am{U (‘ZmZo) nyU©nUo n[an¹$ ~Zcm, Voìhm Amåhr
˶mcm {ddoH$ d kmZ àXmZ Ho$co. Amåhr Mm§Jcr H$‘} H$aUmè¶m§Zm AemàH$mao ’$i XoV
AgVmo.
15
Am{U (EHo$ {Xder) ˶mZo ehamV Aem doiog àdoe Ho$cm H$s, VoWrc
~hþg§»¶ cmoH$ (Amnmnë¶m {ZdmgñWmZr Amam‘ H$arV hmoVo, åhUOo ˶mÀ¶mda)
H$moUmMrhr Ñï>r nS>cr Zmhr. Voìhm ˶mZo XmoZ ‘mUgo AmngmV cT>V Agë¶mMo
nm{hco. EH$ ˶mÀ¶m ñdV:À¶m O‘mVrMm hmoVm Am{U Xþgam ˶mÀ¶m eÌy njmVrc
hmoVm. Va Omo (‘ygmÀ¶m) O‘mVrn¡H$s hmoVm, ˶mZo ˶mÀ¶m eÌy njmVrc 춺$sÀ¶m
{déÕ ‘ygmH$S>o ‘XVrMr ‘mJUr Ho$cr. Voìhm ‘ygmZo ˶m ‘mUgmcm EH$ R>mogm cJmdcm.
Am{U ˶mV ˶mMm ‘¥Ë¶y Pmcm. (¶m KQ>ZoZo ‘ygm AJXr níMmÎmmnmZo ñVãY Pmcm)
åhUmcm, "ho Va (‘m¶m hmVyZ) g¡VmZr H¥$˶ KS>co. IamoIa g¡VmZ ‘mUgmMm
eÌy{edm¶ Aݶ H$moUr Zmhr, (‘mUgmcm) dmB©Q> ‘mJu cmdUmam.' 16 ˶mZo (A„mhH$S>o)
àmW©Zm Ho$cr, "ho à^y! ‘r ñdV:da Aݶm¶ H$ê$Z ~gcmo, åhUyZ Vy ‘cm j‘m H$a.'
Am{U A„mhZo ˶mcm j‘m Ho$cr. IamoIa Vmo ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 17 ˶mZo
åhQ>co, "ho à^y! Á¶mà‘mUo Vy (‘cm j‘mXmZ XoD$Z) ’$ma ‘moR>o CnH$ma ‘m¶mda Ho$co
Amhog, (Va ‘rhr Vwcm Ago dMZ XoVmo H$s, ¶mnwT>o) ‘r AnamYr cmoH$m§Mm gmhmæ¶H$Vm©
H$Yrhr ~ZUma Zmhr.'
18
Xþgè¶m {Xder gH$mir CRy>Z ^rV-^rV d gmdY{Jar ~miJV Vmo ehamVyZ
OmV hmoVm. Voìhm nmhVmo Va H$m¶? VmoM ‘mUyg Á¶mZo AmXë¶m {Xder ˶mMr ‘XV
‘m{JVcr hmoVr, VmoM AmO nwÝhm (‘ygmcm) ‘XVrgmR>r ~mocmdV Amho. ‘ygmZo ˶mcm
åhQ>co, "Vy IamoIa dmQ> MwH$cocm ‘mUyg Amhog.' 19 Am{U Ooìhm ‘ygm ˶mcm nH$Sy>Z
(~mOycm H$aʶmÀ¶m CÔoemZo) nwT>o gagmdcm, Omo ˶m XmoKm§Mm eÌy hmoVm. Voìhm Vmo
‘Zwî¶ åhUmcm, "‘ygm, Vy ‘cm R>ma H$ê$ BpÀN>Vmog H$s H$m¶, Á¶mà‘mUo Vy H$mc EH$m
‘mUgmcm R>ma Ho$cog? Vw¶m (dV©Zmdê$Z) Ago dmQ>Vo H$s, Vwcm ^yVcmda XmXm{Jar
H$aV amhm¶Mo Amho. Am{U Vwcm ^ë¶m ‘mUgmà‘mUo amhm¶Mo Zmhr, (åhUOoM Vwcm
H$mhr g‘mOgwYmaH$ dJ¡ao ~Zm¶Mo Zmhr).' 20 (Voìhm) ehamÀ¶m Xþgè¶m Q>moH$mhÿZ EH$
‘Zwî¶ {VWo YmdV Amcm d åhUmcm, "‘ygm! amOdmS>çmVrc nXm{YH$mar Vwcm ‘¥Ë¶wX§S>
Xoʶm{df¶r g„m‘gcV H$arV AmhoV, Va Vy ¶oWyZ (cdH$a) {ZKyZ Om, {ZpíMVnUo
‘r Vw¶m {hVqMVH$m§n¡H$s Amho.' 21 ho EoHy$Z Vmo {VWyZ {ZKmcm, ^rV-^rV d XjVm
gyah-28. Ac-µH$gg 383
~miJV, ˶mZo (A„mhH$S>o) àmW©Zm Ho$cr, "ho à^y! ‘cm ¶m A˶mMmar cmoH$m§nmgyZ
dmMd.'
22
Am{U Ooìhm Vmo ‘{X¶ZÀ¶m {XeoZo ‘mJ©ñW Pmcm, Voìhm Vmo (ñdV:erM)
åhUmcm, "‘cm ImÌr Amho, ‘mPm nmcZH$Vm© ‘cm (Adí¶) gÝ‘mJ© XmIdrc.' 23
Am{U Ooìhm Vmo ‘{X`ZÀ`m nmUdR>çmOdi nmohmoMcm Voìhm {VWo ˶mZo cmoH$m§Mm EH$
g‘yh (Amnë¶m JwamT>moam§Zm) nmUr nmOdV Agë¶mMo nm{hco. Am{U ˶m§À¶mnmgyZ Xÿa
H$mhr A§Vamda XmoZ {ó¶m Amnë¶m H$inmcm amoIyZ C^r Agë¶mMo ˶mcm AmT>ico.
‘ygmZo ˶m§Zm {dMmaco, "Vw‘Mr H$m¶ AS>MU Amho?' ˶m§Zr CÎma {Xco, "Vo JwamIr
Omon¶ªV Amnco H$in KoD$Z {VWyZ {ZKyZ OmV ZmhrV Vmon¶ªV, Amåhr (Am‘À¶m
H$inmcm) nmUr nmOdy eH$V Zmhr. Am{U Am‘Mm {nVm ’$ma d¥Õ Amho, (åhUOo
Am‘Mm {nVm H$inmcm nmUr nmOdm¶cm ñdV: ¶oD$ eH$V Zmhr).' 24 (ho EoHy$Z) ‘ygm
Zo ˶m§À¶m H$inmcm nmUr nmO{dco. ‘J Vmo VoWyZ ~mOycm Pmcm d EHo$ {R>H$mUr
gmdcr Imcr OmD$Z (~gcm). Am{U (A„mhH$S>o) àmW©Zm Ho$cr, "ho à^y! Vy Amnë¶m
H¥$noZo, Or H$moUVr ^cr Jmoï> ‘cm àXmZ H$aerc, ˶mMm ‘r IamoIa JaOy Amho.'
25
‘J WmoS>çmM doimZ§Va ˶m XmoKm§n¡H$s EH$ (‘wcJr) cmOV-cmOV ˶mÀ¶mH$S>o
Amcr d åhUmcr, "‘m¶m d{S>cmZo Vwåhmcm ~mocm{dco Amho, Vo ¶mgmR>r H$s, Vwåhr
Am‘À¶mgmR>r Am‘À¶m H$inmcm nmUr nmOdco ˶m~Ôc Vwåhmcm ‘mo~Xcm Úmdm.'
‘J Ooìhm Vmo ˶mÀ¶mH$S>o Amcm d ˶mZo ˶mcm Amncr g§nyU© OrdZ H$hmUr EoH${dcr,
Voìhm Vmo åhUmcm, "{^D$ ZH$mog, AmVm ˶m A˶mMmar cmoH$m§nmgyZ Vy gwa{jV Amhog.'
26
˶mÀ¶m XmoZ ‘wctn¡H$s EH$ åhUmcr, "ho ~m~m! ¶m ‘mUgmcm Amnë¶mH$S>o H$m‘mgmR>r
(¶mMm H$mhr ‘ohZVmZm R>adyZ) R>odyZ ¿¶m. H$maU H$m‘mda R>odʶmgmR>r gdm}Îm‘ ‘mUyg
Vmo AgVmo, Omo YS>YmH$Q> d {dídmgnmÌ AgVmo, (Ogm hm dmQ>Vmo).' 27 (H$mhr
doimZ§Va Vmo d¥Õ ‘mUyg ‘ygmcm) åhUmcm, "‘mPr Aer BÀN>m hmoV Amho H$s, ‘m¶m
¶m XmoZ ‘wcs¨n¡H$s EH$sMm {ddmh Vw¶mer cmdyZ Úmdm, Vo ¶m AQ>rda H$s, Vy AmR> df}
‘m¶mH$S>o ZmoH$ar H$amdr. Am{U Oa Vy Xhm df} nyU© H$aerc Va Vo Vw¶m BÀN>oda
Adc§~yZ Amho. Am{U ‘r ‘m¶mV’}$ Vw¶mda H$moUVohr H$ï> cmXÿ BpÀN>V Zmhr.
A„mhZo BpÀN>co Va ‘r Vwcm EH$ ^cm ‘mUyg Agë¶mMo AmT>ioc.' 28 ‘ygmZo
åhQ>co, "R>rH$ Amho, hr Jmoï> Vw‘À¶m Am{U ‘m¶m Xaå¶mZ {ZpíMV g‘Om, ¶m XmoZ
‘wXVtn¡H$s ‘r H$moUVrhr ‘wXV nyU© Ho$cr Var ‘m¶mda (Z§Va) Xmof R>odcm OmD$ Z¶o.
Am{U Amåhr Oo H$mhr ~mocV AmhmoV, ˶mda A„mh gmjr Amho.'
384 gyah-28.
Hw$amUAc-µH$gg
29
Am{U Ooìhm ‘ygmZo Vr ‘wXV nyU© Ho$cr, Vmo Amnë¶m Hw$Qw>§~r¶m§Zm KoD$Z
{ZKmcm. (àdmgmXaå¶mZ) ˶mcm Vya nd©VmÀ¶m {Xeog AmJ {Xgcr. Vmo Amnë¶m
Hw$Qw>§~r¶m§Zm åhUmcm, "Vwåhr BWo Wm§~m, ‘r EH$ AmJ nm{hcr Amho, H$Xm{MV {VWyZ
‘cm H$mhr ‘m{hVr àmá hmoB©c qH$dm ‘r AmJrMm EImXm OiVm {ZImam KoD$Z ¶oVmo,
åhUOo Vwåhmcm eoH$moQ>r cmdVm ¶oB©c.' 30 Am{U Ooìhm Vmo {VWo nmohmoMcm, Voìhm ˶m
n{dÌ {R>H$mUr, ˶m Imoè¶mÀ¶m COì¶m ~mOyZo PmS>m§‘YyZ ˶mcm AmdmO XoʶmV
Amcm, "ho ‘ygm! ‘r A„mh Amho, g§nyU© {dídmMm (universe Mm) ‘mcH$.' 31
(˶mZo åhQ>co) "VwPr H$mR>r Imcr ’o$H$, (Am{U ‘ygm nmhVmo Va H$m¶!) Vr H$mR>r
hmcMmc H$ê$ cmJcr, OUy H$mhr Vr gmn Amho. Va Vmo nmR> {’$adyZ nimcm d ‘mJo
diyZhr nm{hco Zmhr.' (Voìhm A„mh nwT>o åhUmcm), "ho ‘ygm! nwT>o ¶o Am{U {^D$
ZH$mog. Vy nyU©nUo gwa{jV Amhog. 32 Am{U AmVm Amncm hmV N>mVrOdi (eQ>©À¶m)
AmV Zo (d Z§Va ~mhoa H$mT>) Vmo nm§T>amew^« hmoD$Z ~mhoa {ZKoc, H$moU˶mhr Xmofm{dZm.
Am{U Amncr {^Vr KmcdʶmgmR>r, Amncm ~mhÿ Amnë¶m A§JmH$S>o IoMyZ Ko. Va ho
XmoZ (g§XoegyMH$) à‘mU (signs) AmhoV Vw¶m nmcZH$Ë`m©H$Sy>Z, {’$aAm¡Z d ˶mÀ¶m
gaXmam§gmR>r. {ZpíMVM Vo {dÐmohr cmoH$ AmhoV.'
33
‘ygmZo åhQ>co, "ho à^y! ‘m¶m hmVyZ ˶m§À¶m O‘mVrn¡H$s EH$ ‘mUyg R>ma
Pmcm, åhUyZ ‘cm Aer {^Vr dmQ>Vo H$s, Vo ‘cm R>ma H$aVrc. 34 Am{U ‘mPm ^mD$
hmê$Z, Omo ~mocʶmV ‘m¶mnojm A{YH$ dm³nQy> Amho. Va Vy ˶mcm ‘m¶m~amo~a
gmhmæ¶H$ ~ZdyZ nmR>d H$s, ˶mZo ‘mPo (gd© àH$mao) g‘W©Z H$amdo. H$maU ‘cm Aer
^rVr dmQ>Vo H$s, Vo ‘cm ImoQ>o R>adVrc.' 35 A„mhZo åhQ>co, "Amåhr Vw¶m
^mdmH$adr Vwcm ~iH$Q>r àXmZ H$ê$, Am{U Vwåhm XmoKm§Zm Ago gm‘϶© XoD$ H$s, Vo
(H$moU˶mhr àH$mao) Vwåhmcm BOm nmoMdy eH$Uma ZmhrV. Va (AmVm) Am‘À¶m g§Xoe
Agcoë¶m IwUm§gh (Vwåhr XmoKo) {ZKm. Vwåhr d Oo Vw‘Mo AZwgaU H$aVrc VoM
dM©ñd àmá H$aVrc.'
36
Am{U Ooìhm ‘ygm ˶m§À¶mH$S>o Am‘À¶m ñnï> g§Xoe Agcoë¶m {ZemÊ`m§gh
nmohmoMcm. (Voìhm {’$aAm¡Z d ˶mMo gaXma) åhUmco, "ho Xþgao H$mhr ZgyZ ’$gdUyH$
H$aUmar OmXÿ Amho. Am{U Ago H$mhr Amåhr Am‘À¶m dmS>d{S>cm§H$Sy>Z H$Yrhr
EoH$coco Zmhr.' 37 Am{U ‘ygmZo CÎma {Xco, "‘mPm nmcZH$Vm© Mm§Jë¶màH$mao OmUVmo
H$s, H$moU ˶mÀ¶mH$Sy>Z ‘mJ©Xe©Z KoD$Z Amcocm Amho, VgoM ¶mZ§VaÀ¶m OJmV
H$moUmcm ñdJu¶ {ZdmgñWmZ {‘iUma Amho, (hohr Vmo OmUVmo). ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr
gyah-28. Ac-µH$gg 385
H$s, A˶mMmar cmoH$ H$Yrhr ¶eñdr hmoUma ZmhrV.' 38 Voìhm {’$aAm¡Z åhUmcm, "ho
gaXmam§Zmo! Vw‘À¶mgmR>r ‘m¶m{edm¶ Xþgam H$moUr Cnmñ¶ Agë¶mMo ‘r OmUV Zmhr.
Va ho hm‘mZ! ‘mVr ^mOyZ V¶ma Pmcoë¶m {dQ>m§nmgyZ ‘m¶mgmR>r EH$ C§M Aer
B‘maV ~m§YyZ H$mT>, åhUOo ‘cm ˶mda MTy>Z ‘ygmÀ¶m nmcZH$˶m©cm S>moH$mdyZ nmhVm
¶oB©c. (H$maU) ‘cm hm EH$ ImoQ>maS>m ‘mUyg dmQ>Vmo.'
39
AemàH$mao ˶mZo d ˶mÀ¶m g¡Ý¶mZo ^yVcmda H$moUVohr ݶmæ¶ H$maU ZgVmZm
(without any justification) Amnë¶m ‘JéarMo àXe©Z Ho$co. Am{U ˶m§Zr
ñdV:er Agm g‘O H$ê$Z KoVcm H$s, ˶m§Zm Am‘À¶mH$S>o H$Yrhr naVyZ Omdo
cmJUma Zmhr. 40 (eodQ>r) Amåhr ˶mcm d ˶mÀ¶m g¡Ý¶mg nH$S>co Am{U ˶m§Zm
g‘wÐmV ’o$Hy$Z {Xco. Va nmhm, A˶mMmar cmoH$m§Mm eodQ> H$gm Pmcm Vmo! 41 Amåhr
˶m§Zm (g‘mOmV) AJ«Ur ñWmZ àXmZ Ho$co hmoVo, nU ˶m§Zr (cmoH$m§Zm ZaH$mÀ¶m)
AmJrH$S>o ~mocmdʶmMoM H$m‘ Ho$co. Am{U ݶm¶mÀ¶m {Xder ˶m§Zm H$moUVohr gmhmæ¶
{‘iUma Zmhr. 42 Am{U ¶m OJmV EH$ emn ˶m§Mm nmR>cmJ H$arV amhrc (Aer)
Amåhr ì¶dñWm Ho$cr. Am{U ݶm¶mÀ¶m {Xder Va Vo gd© àH$maÀ¶m Mm§Jë¶m
Jmoï>rnmgyZ nyU©nUo d§{MV Pmcoë¶m AdñWoV AgVrc. 43 AmYrÀ¶m (AnamYr)
{nT>çm§Mm Zm¶ZmQ> Ho$ë¶mZ§Va Amåhr ‘ygmcm J«§W àXmZ Ho$co. Oo cmoH$m§gmR>r S>moio
CKS>ʶmMo gmYZ hmoVo Am{U ‘mJ©Xe©Z d H¥$nm, ho ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr CnXoe J«hU
H$amdo.
44
(n¡J§~a!) Voìhm Vwåhr H$mhr (Vya) nd©VmÀ¶m npíM‘ {Xeog CnpñWV ZìhVm,
Ooìhm Amåhr ‘ygmH$S>o Am‘Mo AmXoe gmondco hmoVo, Zm {VWo Vwåhr à˶jXevn¡H$s
hmoVm. 45 nU Amåhr (˶m§À¶m Am{U Vw‘À¶m Xaå¶mZ) {H$˶oH$ {nT>çm Cä¶m Ho$ë¶m
hmo˶m. Am{U ˶m§À¶mda EH$ XrK© H$mcI§S> cmoQ>cm. Am{U Vwåhr ‘{X¶ZÀ¶m cmoH$m§‘ܶohr
˶m§Zm Am‘Mo g§Xoe EoH${dʶmgmR>r amhV ZìhVm. nU Amåhr (cmoH$m§H$S>o Zoh‘r
Am‘Mo) g§XoedmhH$ nmR>drV Amcmo AmhmoV. 46 Am{U Ooìhm Amåhr ‘ygmcm hmH$
{Xcr, Voìhmhr Vwåhr H$mhr Vya nd©VmOdi ZìhVm. nU Amåhr Vwåhmcmhr (cmoH$m§H$S>o
˶m§À¶m) nmcZH$˶m©À¶m H¥$noÀ¶m ê$nmZo nmR>dco Amho. ¶mgmR>r H$s, Vwåhr ˶m cmoH$m§Zm
gmdY H$amdo Á¶m§À¶mH$S>o Vw‘À¶mAmYr H$moUrhr gmdY H$aUmam nmR>{dʶmV Amcm
ZìhVm, Vo AemgmR>r H$s, cmoH$m§Zr CnXoe J«hU H$amdo.
47
(n¡J§~a nmR>dʶm‘mJMo EH$ H$maU hohr Amho H$s), Ooìhm ˶m§À¶m Hw$H¥$˶m§nmoQ>r
EImXo g§H$Q> ˶m§À¶mda Amë¶mg, (ݶm¶mÀ¶m {Xder ˶m§Zm) Ago åhUʶmMr g§Yr
386 Hw$amU
àmá hmoD$ Z¶o, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Vy Am‘À¶mH$S>o EImÚm n¡J§~amcm H$m
nmR>{dco Zmhrg, åhUOo Amåhmcm Vw¶m g§Xoem§Mo nmcZ H$aVm Amco AgVo. Am{U
Amåhr lÕmd§V ~ZyZ (Vw¶mH$S>o Amcmo AgVmo).' 48 nU Ooìhm Am‘À¶mH$Sy>Z
g˶mMm (g§Xoe) ˶m§À¶mH$S>o ¶oD$Z nmoMcm, Voìhm Vo åhUmco, "Á¶mà‘mUo ‘ygmcm
(M‘ËH$ma) XoʶmV Amco hmoVo, ˶mà‘mUo ¶mcm H$m XoʶmV Amco Zmhr?' nU cmoH$m§Zr
˶m Jmoï>rcmhr ñdrH$maʶmg ¶mnydu ZH$maM {Xcocm Zmhr H$m, Or ‘ygmcm àXmZ
H$aʶmV Amcr hmoVr? (˶mda) Vo åhUmco "(‘ygm d ‘whå‘X) ¶m XmoKm§Mo Oo H$mhr
Amho, EH$‘oH$mg gmhmæ¶H$ Ago OmXÿMoM àH$ma AmhoV.' Am{U Vo nwT>o åhUmco,
"Amåhr XmoKm§Zmhr ñdrH$ma H$aʶmg ZH$ma XoVmo.'
49
(n¡J§~a) ˶m§Zm gm§Jm, "Vwåhr A„mhH$Sy>Z Agm EImXm J«§W KoD$Z ¶m, Omo ¶m
XmoKm§nojmhr A{YH$ Mm§Jcm ‘mJ©Xe©H$ Agoc. Voìhm ‘r ˶mMo (Adí¶) AZwgaU
H$aoZ. Vwåhr Vw‘À¶m {dYmZmV Iao Agmc Va (Ago H$ê$ZM XmIdm).' 50 Am{U Oa
˶m§Zr Vw‘À¶m ¶m åhUʶmcm H$mhr à{VgmX {Xcm Zmhr Va ho OmUyZ ¿¶m H$s, Vo
(g˶mcm gmoSy>Z) Ho$di Amnë¶m Xþï> ‘ZmoH$m‘ZmMo AZwgaU H$arV AmhoV. Am{U
˶mnojm A{YH$ dmQ> MwH$cocm H$moU Agy eH$Vmo, Omo A„mhÀ¶m ‘mJ©Xe©Zmcm gmoSy>Z
Ho$di Amnë¶m ‘ZmoH$m‘Zm§À¶m ‘mJo YmdV Amho. ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, A„mh
A˶mMmar cmoH$m§Zm ‘mJ©Xe©Z H$arV Zmhr. 51 Am{U Amåhr ˶m§À¶mH$S>o doimodoir
Amncm g§Xoe nmoMdrV am{hcmo, ¶m CÔoemZo H$s, ˶m§Zr CnXoe J«hU H$amdm.
52
¶mnydu Á¶m cmoH$m§Zm Amåhr J«§W {Xcm hmoVm. (˶m§À¶mn¡H$s gwOmU d g˶{à¶
cmoH$) ¶m Hw$amUmda {dídmg R>odUmao AmhoV. 53 Am{U Ooìhm ˶m§Zm ho (Hw$amU)
EoH${dco OmVo, Voìhm Vo åhUVmV, "Amåhr ¶mda {dídmg R>odVmo, ho g˶ Amho
Am‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. ho Am‘À¶mH$S>o ¶oʶmnydunmgyZM
Amåhr (A„mhcm) g‘{n©V Pmcocmo AmhmoV.' 54 ho Ago cmoH$ AmhoV H$s, ˶m§Zm
˶m§À¶m ghZercVo~Ôc XþßnQ> ‘mo~Xcm àXmZ Ho$cm OmB©c. Am{U Vo dmB©Q> H¥$˶m§Zm
Mm§Jë¶m H¥$˶m§Ûmao Xÿa H$aVmV. Am{U Amåhr ˶m§Zm Oo H$mhr {Xcoco Amho, ˶mVyZ IM©
H$arV AgVmV. 55 Am{U Ooìhm ì¶W© Jmoï>r Vo EoH$VmV, Voìhm Vo (˶m‘ܶo A{O~mV
ag Z KoVm). ˶mnmgyZ Xÿa hmoVmV Am{U åhUVmV, "Amåhr Am‘À¶m H¥$˶m§gmR>r
(O~m~Xma AmhmoV) Am{U Vwåhr Vw‘À¶m H¥$˶m§gmR>r (O~m~Xma AmhmV). Vwåhmcm
em§Vr cm^mo. (hr Am‘À¶mH$Sy>Z g{XÀN>m) Amåhr Ag‘§Og cmoH$m§er dmX Kmcy
BpÀN>V Zmhr.' 56 (n¡J§~a!) Vwåhr Amnë¶m ‘Ouà‘mUo dmQ>oc ˶mg gÝ‘mJm©da AmUy
gyah-28. Ac-µH$gg 387
eH$V Zmhr. Va Vmo A„mh Amho, Omo Á¶mÀ¶m~m~VrV BpÀN>Vmo ˶mg gÝ‘mJu cmdVmo.
Am{U Vmo Mm§Jë¶màH$mao OmUVmo H$s, H$moU ‘mJ©Xe©ZmMm ñdrH$ma H$aUmam Amho.
57
Vo åhUVmV (åhUOo ‘¸$mdmgr), "Amåhr Oa Vw¶m~amo~a ¶m ‘mJ©Xe©ZmMo
AZwgaU H$ê$ cmJcmo Va Amåhr Am‘À¶m ^y‘rVyZ CnQy>Z ’o$H$co OmD$. Amåhr ¶m§Zm
em§VVmnyU© (‘¸$m) ehamV ñWm{nV Ho$co Zmhr H$m, {OWo Am‘À¶mH$Sy>Z CnOr{dH$m
åhUyZ gd© àH$maMr ’$io AmUcr OmVmV? nU ¶m (g˶mnmgyZ) ~hþg§»¶ cmoH$
AZ{^k AmhoV.
58
Amåhr Aem {H$˶oH$ dñ˶m Zï> H$ê$Z Q>mH$coë¶m AmhoV, OoWrc cmoH$
Amnë¶m {dnwc YZg§nÎmr‘wio ’$maM CÝ‘Îm ~Zco hmoVo. Va ˶m§À¶m ˶m gd© dñ˶m
˶m§À¶mZ§Va AmogmS> nS>coë¶m AmhoV, nU ¹${MVM (EImÚm {R>H$mUr) H$moUr dgco
Amho. Am{U AmåhrM ˶m§Mo dmag Pmcmo (H$maU gd© g§nyZ Joë¶mZ§Va AmåhrM gdmªMo
dmag AgUma). 59 (cmoH$m§Zmo!) Vw‘Mm nmcZH$Vm© Vmon¶ªV dñ˶m§Zm H$Yrhr Zï> H$arV
ZgVmo, Omon¶ªV (˶m§À¶m dñ˶m§n¡H$s) EH$m ‘moR>çm dñVrV n¡J§~amcm nmR>drV Zmhr,
Omo ˶m§Zm Am‘Mo g§Xoe EoH$dVmo. Am{U Amåhr VoWrc cmoH$ XþamMmar Agë¶m{edm¶
dñ˶m§Zm Zï> H$arV ZgVmo.
60
Am{U Oo H$mhr Vwåhmcm XoʶmV Amco Amho, Vo Va ¶m OrdZmgmR>r VmËnwaVr
VaVyX, d (jU^§Jwa) emo^oMo gmYZ Amho. Am{U Oo H$mhr A„mhH$S>o Amho, Vo A{YH$
Mm§Jco d {MaH$mc {Q>H$Umao Amho. Va ‘J Vwåhr ~wÕrMm dmna H$arV Zmhr H$m? 61 Vmo
‘mUyg Á¶mcm Amåhr Mm§Jë¶m Jmoï>rMo dMZ {Xco Amho, Am{U Vr (Jmoï>) ˶mcm
{ZpíMVnUo {‘iUma Amho, Agm ‘mUyg ˶m ‘mUgmgmaIm hmoD$ eH$Vmo H$m, Á¶mcm
Amåhr Ho$di ¶mM OJmVrc OrdZ H$mhr H$mi Cn^moJʶmMr g§Yr {Xcr Am{U
ݶm¶mÀ¶m {Xder Á¶mcm (A„mhg‘moa) Om~ XoʶmgmR>r hOa H$aʶmV ¶oB©c?
62
Am{U ˶m {Xder A„mh ˶m§Zm ~mocmdyZ {dMmarc H$s, Vo AmVm Hw$R>o AmhoV,
Á¶m§Zm Vwåhr ‘m¶m B©ídaËdmV (Divinity ‘ܶo) ^mJrXma R>adco hmoVo? 63 (Voìhm
Vohr hOa Ho$co OmVrc) Am{U ˶m§À¶m~m~VrV {ejoMm {ZU©¶ Pmcocm Agoc, Vo
åhUVrc, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! hoM Vo cmoH$ AmhoV, Á¶m§Zm Amåhr MwH$sÀ¶m
‘mJm©H$S>o Zoco. Amåhr ˶m§Zm ˶mMà‘mUo (‘wirM gº$s Z H$aVm) MwH$sÀ¶m ‘mJm©H$S>o
Zoco, Á¶mà‘mUo Amåhr ñdV: (ñdoÀN>oZo) MwH$sÀ¶m ‘mJm©Mm A§JrH$ma Ho$cm hmoVm. (ho
à^y! AmVm) Amåhr ˶m§À¶mer Agcoco Am‘Mo g§~§Y Vw¶mg‘j VmoSy>Z Q>mH$V
AmhmoV. Vo Á¶m§Mr CnmgZm H$arV hmoVo, Vo Amåhr ZìhVmoM.'
388 Hw$amU
64
Voìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c, "AmVm ˶m§Zm ~mocdm, Á¶m§Zm Vwåhr (A„mhÀ¶m
B©ídaËdmV) gh^mJr R>adco hmoVo.' Vo ˶m§Zm (‘XVrgmR>r) ~mocmdVrc, nU (˶m
ImoQ>çm Cnmñ¶m§H$Sy>Z) ˶m§Zm ‘wirM à{VgmX {‘iUma Zmhr. Vo ñdV:À¶m S>moù¶m§Zr
(Amncr) {ejm g‘moa Agë¶mMo nmhVrc. H$Xm{MV ˶m§Zr ‘mJ©Xe©ZmMm ñdrH$ma Ho$cm
AgVm Va (hr {ejm Q>miVm Amcr AgVr). 65 Am{U ˶m {Xder A„mh ˶m§Zm
~mocmdyZ {dMmarc, "Vwåhr Am‘À¶m g§XoedmhH$m§Zm H$gm à{VgmX {Xcm hmoVm, (Ooìhm
Vo Vw‘À¶mH$S>o g§Xoe KoD$Z Amco hmoVo).' 66 ˶m {Xder Vo Ajae: ‘wHo$ hmoVrc
(˶m§Mo gd© dmX{ddmX d g~~r Voìhm hadcoco AgVrc) Am{U Vo EH$‘oH$m§er H$mhr
{dMmanygXoIrc H$ê$ eH$Uma ZmhrV. 67 nU Omo níMmÎmmnX½Y hmoD$Z lÕm YmaU
H$aVmo Am{U Mm§Jcr H¥$˶o H$ê$ cmJVmo. Va Aem ‘mUgmMm g‘mdoe g§^dV: ¶eñdr
cmoH$m§V hmoB©c.
(Q>rn: åhUOo Iè¶m AWm©Zo Á¶mZo Amnë¶m OrdZmcm U-turn XoD$Z B©ída-BpÀN>V ‘mJm©Mm A§JrH$ma
Ho$cocm Agoc Va Vmohr ¶eñdr cmoH$m§V gm‘rc hmoB©c.)
68
Vw‘Mm nmcZH$Vm© {Z‘m©U H$aVmo, Oo Vmo BpÀN>Vmo Am{U ˶mMr {ZdS> H$aVmo
Á¶mcm Vmo BpÀN>Vmo. {ZdS>ʶmMm A{YH$ma ˶m§À¶m AI˶marV Zmhr. A„mh, Agr‘
Amho ˶mMr ‘{h‘m! Am{U cmoH$ ˶mÀ¶m~amo~a Á¶m§Zm gh^mJr R>a{dVmV, A„mh
˶m§À¶mnojm {H$VrVar loð> Amho. 69 Am{U Vw‘À¶m nmcZH$˶m©cm Vo gd© Mm§Jco
R>mD$H$ Amho Oo H$mhr Vo Amnë¶m ‘ZmV cn{dVmV Am{U Oo H$mhr Vo àH$Q> H$aVmV.
70
Am{U VmoM Amho A„mh, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM B©ída Zmhr. ¶m OJmV
Am{U ¶mZ§VaÀ¶m OJmVhr gd© ñVwVrMm A{YH$mar VmoM Amho. gd© ’¡$gë¶m§Mm
A{YH$ma ˶mcmM Amho. Am{U Vwåhm gdmªZm naVyZ ˶mÀ¶mH$S>oM Om¶Mo Amho.
71
˶m§Zm {dMmam, "‘cm gm§Jm, Oa A„mhZo ݶm¶mÀ¶m {Xdgmn¶ªV Vw‘À¶mda
H$m¶‘ñdê$nr amÌ H$ê$Z Q>mH$cr. (åhUOo {Xdg-amÌrM§ MH«$ Wm§~dyZ Ho$di amÌ Am{U
amÌM Ago H$ê$Z Q>mH$co) Va A„mh{edm¶ (˶mÀ¶mgmaIr) Xþgar H$moUVr eº$s Amho
H$m, Or (amÌrÀ¶m ˶m A§YH$mamcm Xÿa H$ê$Z) Vw‘À¶mgmR>r àH$me AmUy eHo$c? Va
‘J Vwåhmcm (g˶mMr) AmdmO EoHy$ ¶oV Zmhr H$m?' 72 (VgoM ˶m§Zm hohr) {dMmam,
"‘cm gm§Jm Oa A„mhZo Vw‘À¶mda ݶm¶mÀ¶m {Xdgmn¶ªV H$m¶‘ñdê$nr {Xdg (åhUOo
gy¶© ‘mdiUmaM Zmhr) Ago H$ê$Z Q>mH$co Va A„mh{edm¶ (˶mÀ¶mgmaIr) Xþgar
H$moUVr (Divine) eº$s Amho H$m Or (gy¶m©ñV KS>dyZ) Vw‘À¶mgmR>r amÌ AmUy
eHo$c? {OÀ¶mV Vwåhr {dlm§Vr KoD$ eH$mc. Va ‘J Vwåhr g˶mMo (qMVZnyd©H$)
gyah-28. Ac-µH$gg 389
˶mÀ¶mMnmer AmhoV. Am{U Vwåhm gdmªZm ˶mÀ¶mH$S>oM naV AmUco OmUma Amho.
gyah-29. Ac-AZ²H$~yV
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Acr’$0 cm‘0 ‘r‘0 2 cmoH$m§Zm Ago dmQ>Vo H$s H$m¶? ˶m§À¶m Ho$di
(Vm|S>mZo) BVHo$ ~mocʶmda ˶m§Zm gmoSy>Z {Xco OmB©c H$s, "Amåhr lÕm YmaU Ho$cr
Amho.' Am{U ˶m§Zm AmO‘mdyZ nm{hco OmUma Zmhr? 3 Amåhr ˶m cmoH$m§Zmhr
AmO‘mdyZ nm{hco hmoVo, Oo ¶m§À¶mnydu hmoD$Z Joco. {ZpíMVM A„mh ˶m cmoH$m§Zm
{MÝhm§{H$V H$ê$Z ˶m§Mr {ZdS> H$aoc, Á¶m§Zr ñdV:cm g˶dMZr {gÕ Ho$co Agoc.
VgoM Vmo Ag˶mda (AmYm[aV OrdZ OJcoë¶m§Zmhr) {MÝhm§{H$V H$ê$Z ~mOycm
H$mT>c
o .
4
Oo cmoH$ XþîH¥$˶o H$aVmV, ˶m§Zr ñdV:Mr Aer YmaUm ~Z{dcr Amho H$s H$m¶?
Vo Am‘À¶mnmgyZ Adí¶ ñdV:Mr gwQ>H$m H$ê$Z KoD$ eH$Vrc. {H$Vr dmB©Q> AZw‘mZ
(Vo Am‘À¶m{df¶r) cmdV AmhoV! 5 Omo H$moUr (ݶm¶mÀ¶m {Xder) A„mher
hmoUmè¶m ^oQ>rH$S>o (^¶ d Ameogh) nmhV AgVmo. Va ˶mZo ho cjmV R>odmdo H$s,
(A„mhÀ¶m ^oQ>rMr) {Z¶V doi Adí¶ ¶oUma Amho. Am{U Vmo gd© H$mhr EoH$Umam
Amho, gd© H$mhr OmUUmam Amho. 6 Am{U Omo H$moUr (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) à¶ËZm§Mr
namH$mð>m H$aVmo, Iao nmhVm Vmo ñdV:À¶mM (H$ë¶mUmgmR>r) à¶ËZ H$arV Amho. H$maU
A„mhcm H$moUmMrM JaO Zmhr, (Vmo AmË‘{Z^©a Amho). 7 Am{U Á¶m cmoH$m§Zr lÕm
YmaU Ho$cr d gËH$‘} Ho$cr Va Aem cmoH$m§À¶m (AmYr) KS>coë¶m MwH$m Amåhr
˶m§À¶mnmgyZ Xÿa H$ê$. Am{U ˶m§Zm ˶m§À¶m (Mm§Jë¶m) H¥$˶m§Mm A˶wÎm‘ ‘mo~Xcm
XoD$, Or Vo H$arV AgV.
8
Am{U Amåhr ‘mUgmcm Amnë¶m AmB©d{S>cm§er ào‘mZo dmJʶmMr Amkm Ho$cocr
Amho. nU Oa ˶m§Zr Vw¶mH$S>o Aem H$moUmcm ‘mPm gh^mJr (g‘H$j) R>a{dʶmgmR>r
AmJ«h Yacm, Á¶mMo Vwcm H$mhrhr kmZ Zmhr Va Vy ˶m§Mo åhUUo A{O~mV ‘mݶ H$ê$
ZH$mog. Vwåhm gdmªZm ‘m¶mH$S>oM naVyZ ¶m¶Mo Amho. Voìhm ‘r, Vwåhr Oo Oo (OrdZmV)
H$arV am{hcmV, Vo gd© Vw‘À¶mg‘moa CKS> H$aoZ. 9 nU Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr
Am{U gËH$‘} Ho$cr Va Aem§Mm Amåhr Am‘À¶m gXmMmar ^º$m§À¶m g‘yhmV g‘mdoe
H$ê$.
10
Am{U cmoH$m§‘ܶo H$mhr Agohr AmhoV, Oo Xmì¶mZo gm§JVmV, "Amåhr A„mhda
{dídmg R>odVmo.' nU Ooìhm A„mhÀ¶m ‘mJm©V Vo N>ico OmVmV, Voìhm Vo cmoH$m§À¶m
392 Hw$amU
H$emàH$mao n{hë¶m doiog g¥ï>r {Z‘m©U H$aVmo. ‘J ˶mMr nwZamd¥Îmr H$arV AgVmo.
IamoIa, ho A„mhgmR>r AJXr ghO e³¶ Amho. 20 ˶m§Zm gm§Jm, "^yVcmda g§Mma
H$am d (qMVZnyd©H$) {ZarjU H$am H$s, H$emàH$mao A„mhZo g¥ï>rMr n{hë¶m doiog
{Z{‘©Vr Ho$cr. ‘J AJXr AemMàH$mao A„mh (‘¥Ë¶yZ§Va) Vwåhmcm Xþgè¶m doiog
CR>dyZ C^o H$arc. IamoIa, A„mh gd© H$mhr H$aʶmg g‘W© Amho. 21 Vmo BpÀN>Vmo
˶mg {ejm H$aVmo Am{U BpÀN>Vmo ˶mda H¥$nm H$aVmo. Am{U ˶mÀ¶mH$S>oM Vwåhmcm
naVdyZ AmUco OmB©c. 22 Am{U Vwåhr Zm n¥Ïdrda, Zm AmH$memV ˶mÀ¶m ¶moOZocm
{d’$c H$ê$ eH$Vm. VgoM Vw‘Mm A„mh{edm¶ Xþgam Zm H$moUr nwañH$Vm© Amho, Zm
gmhmæ¶H$Vm©. 23 Am{U Oo cmoH$ A„mhÀ¶m g§XoemÛmao àH$Q> Pmcoë¶m g˶mcm d
˶mÀ¶mer AQ>i Agcoë¶m ^oQ>rcm ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hco d ˶m§Zm ‘m¶m
H¥$noMr Amem Zmhr. Va AemM cmoH$m§gmR>r H$R>moa {ejm AQ>i Amho.'
24
B~«mhr‘Zo {Xcoë¶m (EHo$ídadmXmÀ¶m g§Xeo mÀ¶m) à{VgmXmV ˶mMo cmoH$ åhUmco,
"˶mcm R>ma H$am qH$dm ˶mcm OmiyZ Q>mH$m.' nU A„mhZo ˶mcm AmJrV OiʶmnmgyZ
dmMdrco. IamoIa, ¶mV lÕmd§V cmoH$m§gmR>r g§Xoe Agcoë¶m IwUm AmhoV. 25
B~«mhr‘Zo ˶m§Zm åhQ>co, "A„mhcm gmoSy>Z Vwåhr ‘yVvMr CnmgZm H$aʶmMm Omo ‘mJ©
{ZdS>cm Amho, Vo ¶m OrdZmV Vw‘À¶m Xaå¶mZ AmngmV {‘ÌËdmcm àmoËgm{hV
H$aʶmMo ‘mܶ‘ Oê$a ~Zcoco Amho. nU ݶm¶mÀ¶m {Xder Vwåhr EH$Xþgè¶mgmo~V
H$moUVohr g§~§Y Agë¶mMo ZmH$mamc Am{U EH$Xþgè¶mMm {Y¸$ma H$amc. ZaH$mMr AmJ
hoM Vw‘Mo {ZdmgñWmZ Agoc. Am{U Vwåhmcm H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm© cm^Uma Zmhr.'
26
cyV hm ˶mÀ¶mda {dídmg R>odUmam EH$‘od nwéf hmoVm. ˶mZo (B~«mhr‘cm) åhQ>co,
"‘r A„mhH$S>o ñWcm§Va H$aʶmgmR>r V¶ma Amho (åhUOo AZoH$o ídadmXmÀ¶m dmVmdaUmMm
d ^y‘rMm ˶mJ H$ê$Z EHo$ídadmXmH$S>o ñWcm§Va H$aʶmg V¶ma Amho). IamoIa Vmo
gd©e{º$‘mZ Amho, ~w{ÕdmZ Amho.' 27 Am{U (B~«mhr‘cm nwÌ d ànm¡ÌÀ¶m ê$nmZo)
BghmµH$ d ¶mµHy$~ {Xco Am{U ˶mÀ¶m d§eOm§Zm ào{fVËd d J«§W àXmZ Ho$co. Am{U
Amåhr ˶mcm ¶m OJmV(hr) nwʶ’$i àXmZ Ho$co Am{U ¶mZ§VaÀ¶m OJmV Vmo
gXmMmar cmoH$m§n¡H$s Agoc.
28
Am{U cyVcmhr (Amåhr n¡J~§ a ~ZdyZ ˶mÀ¶m cmoH$m§H$S>o nmR>dco) Ooìhm Vmo
Amnë¶m cmoH$m§Zm åhUmcm, "Vwåhr Ago K¥UmñnX (Aícrc) H¥$˶ H$arV AmhmV, Ogo
H¥$˶ Vw‘À¶m nydu ‘mZdr B{VhmgmV H$moUrhr Ho$coco Zmhr. 29 (H$m‘dmgZoZo ào[aV hmoD$Z
V¥árgmR>r) Vwåhr nwéfm§H$S>o OmVm, (àdmem§Mr) dmQ>‘mar H$aVm? Am{U Amnë¶m ~¡R>H$m§Vhr
394 Hw$amU
(CKS>[a˶m) K¥UmñnX H¥$˶o H$aVm?' nU ˶mÀ¶m cmoH$m§Mo CÎma ¶m{edm¶ Aݶ H$mhr
ZìhVo, "Oa Vw¶m åhUʶmV H$mhr V϶ Agoc Va Am‘À¶mda A„mhMr {ejm AmUyZ
XmId.' 30 Voìhm cyVZo (A„mhH$S>)o àmW©Zm Ho$cr, "(ho à^y!) ¶m Xþï> cmoH$m§À¶m {déÕ
‘cm gmhmæ¶ àXmZ H$a.'
31
Am{U Ooìhm Am‘Mo ñdJ©XÿV B~«mhr‘H$S>o (BghmµH$À¶m OÝ‘mMr) ew^dmVm©
KoD$Z Amco, ˶m§Zr B~«mhr‘cm (ho XoIrc) gm§{JVco H$s, Amåhr (nwT>o) ¶m dñVrVrc
cmoH$m§Zm Zï> H$am¶cm OmV AmhmoV, H$maU VoWrc cmoH$ namH$moQ>rMo XþamMmar ~Zcoco
AmhoV. 32 (˶mda) B~«mhr‘Zo åhQ>co, "˶m dñVrV Va cyVXoIrc Amho.' Vo åhUmco,
"Amåhmcm Mm§Jco R>mD$H$ Amho H$s, {VWo H$moU-H$moU AmhoV. Amåhr ˶mcm d ˶mÀ¶m
Hw$Qw>§~r¶m§Zm Adí¶ dmMdy, nU ˶mÀ¶m nËZrcm gmoSy>Z, Vr ‘mJo amhUmè¶m§~amo~a Wm§~yZ
amhrc.' 33 Am{U Am‘Mo ñdJ©XÿV Ooìhm (n¡J§~a) cyVH$S>o Amco, Voìhm Vmo A˶§V
AñdñW Pmcm Am{U ˶m§Mo (g§ajU H$aʶmÀ¶m ~m~VrV) AmnU hV~c Agë¶mMo
{dMma ˶mcm gVmdy cmJco. nU ˶m ñdJ©XÿVm§Zr åhQ>co, "Vy {^D$ ZH$mog, Am{U
Xþ:Irhr hmoD$ ZH$mog! Amåhr Vwcm d Vw¶m Hw$Qw>§~r¶m§Zm Adí¶ dmMdy. nU VwPr nËZr
‘mJo amhUmè¶m§gmo~V (‘mJoM) amhrc. 34 Amåhr ¶m dñVrVrc cmoH$m§da ˶m§À¶m
Hw$H$‘mªnmoQ>r AmH$memVyZ EH$ ^¶§H$a {ejm H$mogi{dUma AmhmoV.' 35 (AemàH$mao
{ejoMr H$madmB© A‘cmV Amcr) Am{U Amåhr (˶m dñVrcm Zï> Ho$ë¶mZ§Vahr) H$mhr
ñnï> IwUm ~mH$s R>odë¶m, ¶mgmR>r H$s, ~wÕr ~miJUmè¶m cmoH$m§Zr ˶mnmgyZ ~moY J«hU
H$amdo.
36
AemMàH$mao ‘{X¶ZÀ¶m cmoH$m§H$S>o ˶m§Mm ^mD$ ewEo~ ¶mg (n¡J§~a ~ZdyZ
nmR>{dco). Voìhm Vmo Amnë¶m cmoH$m§Zm åhUmcm, "ho ‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! Ho$di A„mhMr
CnmgZm H$am Am{U A§{V‘ {Xdgm{df¶r (^¶) d Amem ~miJyZ (OrdZ ì¶VrV
H$am). Am{U O{‘Zrda CnÐd ‘mO{dUmao ~Zy ZH$m.' 37 nU ˶m§Zr ˶mcm ImoQ>o
R>a{dco, n[aUm‘r, EH$m ^¶§H$a ^yH§$nmV Vo gmnS>co, ‘J Vo Amnë¶m KamV (‘¥VmdñWoV)
nmcWo nSy>Z am{hco.
38
Am{U AmX d g‘yX (¶m O‘mVtÀ¶m ~m~VrVhr) AJXr AgoM KS>co
(˶m§Zmhr Amåhr Zï> H$ê$Z Q>mH$co). ˶m§À¶m AmogmS> dñ˶m§dê$Z Vwåhmcm Vo ñnï>
{XgyZ ¶oVo. H$maU g¡VmZmZo ˶m§Mr (dmB©Q>) H¥$˶o ˶m§Zm ^cr dmQ>mdrV, Ago gwemo^rH$aU
Ho$co hmoVo. AemàH$mao ˶m§Zm gÝ‘mJm©nmgyZ amoIyZ R>odco hmoVo. Oar Vo ’$ma hþema cmoH$
hmoVo, (Varhr g¡VmZmÀ¶m ~hH$m{dʶmcm ~ir nS>co).
gyah-29. Ac-AZ²H$~yV 395
39
Am{U Amåhr µH$mê$Z, {’$aAm¡Z d hm‘mZ ¶m§Zmhr Zï> H$ê$Z Q>mH$co. (n¡J§~a)
‘ygm ˶m§À¶mH$S>o g˶mMo gd© ñnï> à‘mU KoD$Z Amcm hmoVm. nU ˶m§Zr ^yVcmda ’$ma
‘JéarMo àXe©Z Ho$co. nU eodQ>r Vo Am‘À¶mnmgyZ ñdV:Mr gwQ>H$m H$ê$Z KoD$ eH$co
ZmhrV. 40 ‘J Amåhr ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$mcm ˶mÀ¶m XþîH¥$˶m~Ôc nH$S>co. ‘J
˶m§À¶mn¡H$s H$mhr (O‘mVtda) Amåhr dmiyMo ^¶§H$a dmXi nmR>{dco. Am{U H$mhr
(O‘mVtZm) ^¶§H$a ñ’$moQ>mZo doT>co. Am{U H$mhtZm O{‘ZrV JmSy>Z Q>mH$co. Am{U H$mhr
Ago hmoVo Á¶m§Zm Amåhr ~wS>dyZ Q>mH$co. A„mhZo ˶m§À¶mda Aݶm¶ Ho$cm Zmhr Va
˶m§ZrM ñdV:da Aݶm¶ Ho$cm.
41
Á¶m cmoH$m§Zr A„mhcm gmoSy>Z BVam§Zm Amncm ajUH$Vm© ‘mZco, ˶m§Mo CXmhaU
H$moù¶mgmaIo Amho. Omo ñdV:gmR>r Ka ~ZdVmo, nU gdm©V VH$cmXÿ Ka H$moù¶mMoM Ka
AgVo. H$Xm{MV ˶m§Zm ¶m (dmñVdmMr) OmUrd Pmcr AgVr. 42 A„mhcm gmoSy>Z Vo
Á¶m H$moUmMm Ymdm H$aVmV, {ZpíMVM A„mhcm Vo gd© ‘mhrV Amho, H$maU VmoM
gd©e{º$‘mZ Amho, ~w{Õ‘mZ Amho. 43 Am{U hr CXmhaUo AmhoV, Or Amåhr cmoH$m§Zr
(˶mnmgyZ ~moY ¿¶mdm åhUyZ) g‘moa R>odVmo. nU ˶m§Zm VoM cmoH$ g‘Oy eH$VmV, Oo
kmZr AmhoV. 44 A„mhZo AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Mr {Z{‘©Vr CÔoemg{hV Ho$cocr Amho.
{ZpíMVM ¶mV g§Xoe Amho, lÕm ~miJUmè¶m cmoH$m§gmR>r.
45
(n¡J§~a!) Omo J«§W Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> H$aʶmV Amcm Amho, ˶mMo (BVam§g‘moa)
nR>U H$am. Am{U {Z˶ Z‘mµOmMo nmcZ H$am. H$maU Z‘mµO (‘mUgmcm) {Zc©‚mVonmgyZ
Am{U XþîH¥$˶m§nmgyZ Xÿa R>odVo. Am{U A„mhMo ñ‘aU ho gd©loð> gËH¥$˶ Amho. Am{U
Vwåhr Oo H$mhr H$aVm, Vo gd© A„mh OmUVmo.
46
lÕmd§Vm§Zmo! Vwåhr AmYrÀ¶m J«§WYmaH$m§er dmX{ddmX H$ê$ ZH$m, nU ’$º$
gä¶ arVrZo Vwåhr ˶m§À¶mer ({dMma{d{Z‘` H$ê$ eH$Vm). nU Oa ˶m§À¶mn¡H$s Oo
cmoH$ Aݶm¶r AmhoV. (˶m§Zm CÎmamg àË`wÎma Xoʶmg haH$V Zmhr). Am{U gm§Jm,
"Amåhr {dídmg R>odVmo ˶mda Oo Am‘À¶mH$S>o àH$Q> H$aʶmV Amco Amho, VgoM
˶mdahr Oo Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> H$aʶmV Amco Amho. Am‘Mm B©ída d Vw‘Mm B©ída
EH$M Amho. Am{U ˶mcmM Amåhr g‘{n©V Pmcocmo AmhmoV.'
47
Va AemàH$mao Amåhr Vw‘À¶mH$S>o hm J«§W àH$Q> Ho$cm Amho. AmYrÀ¶m
J«§WXmaH$m§n¡H$s H$mhr ¶mda {dídmg R>odUmao AmhoV, VgoM (Aa~ cmoH$m§n¡H$s) H$mhr
¶mda ÑT> {dídmg R>odVmV. Am‘À¶m g§Xoem§Zm Ho$di Vo cmoH$ ZmH$maVmV Oo g˶
ZmH$maʶmda AmJ«hr AmhoV, (Oo H¥$V¿Z AmhoV). 48 (n¡J§~a!) Vwåhmcm ¶mnydu
396 Hw$amU
H$moUVmhr J«§W nR>U H$aVm ¶oV ZìhVo, Zm Vwåhr Amnë¶m hmVmZo H$mhr {chÿ eH$V hmoVo.
Vgo AgVo Va Ag˶dmXr cmoH$m§Zm e§H$m KoʶmMr Mm§Jcr g§Yr hmVr cmJcr AgVr.
49
nU Hw$amU Agm (B©ídar¶) J«§W Amho, Á¶mV ñnï> g§Xoe AmhoV, Aem cmoH$m§À¶m
öX¶mV (gm‘mdcoco Amho) Á¶m§Zm kmZ cm^coco Amho. Am‘À¶m g§Xe o m§Zm ˶m§À¶m{edm¶
H$moUrhr ZmH$maV Zmhr, nU ’$º$ Oo A˶mMmar AmhoV.
50
Vo åhUVmV, "˶mÀ¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z ˶mÀ¶mda M‘ËH$m[aH$ {Zemʶm H$m
àH$Q> H$aʶmV Amë¶m ZmhrV?' ˶m§Zm gm§Jm, "M‘ËH$m[aH$ {Zemʶm Va A„mhnmer
AmhoV, Am{U ‘r Ho$di CKS>nUo gmdY H$aUmam (plain warner) Amho.' 51
˶m§À¶mgmR>r ho n¶m©á Zmhr H$m H$s, Amåhr Vw‘À¶mH$S>o J«§W àH$Q> Ho$cm? Omo ˶m§Zm
(Vw‘À¶mÛmao) EoH${dcm OmVmo. IamoIa ¶mV ˶m cmoH$m§H$[aVm H¥$nm d CnXoe AmhoV, Oo
{dídmg R>odUmao AmhoV. 52 (n¡J§~a! cmoH$m§Zm) gm§Jm, "A„mh Vw‘À¶m d ‘m¶m
Xaå¶mZ gmjrXma åhUyZ n¶m©á Amho. Vmo Vo gd© OmUVmo, Oo AmH$memV d n¥Ïdrda
Amho. Am{U Oo cmoH$ Ag˶mda {dídmg R>do VmV Am{U A„mhda A{dídmg Xe©{dVmV,
VoM {ZpíMVnUo VmoQ>çmV gmnS>Umao AmhoV.'
53
ho cmoH$ ˶m§À¶mda {ejm cdH$amV cdH$a AmUʶmgmR>r (n¡J§~a!) Vwåhmcm
AmìhmZ XoV AmhoV. (A„mhH$Sy>Z AmYrnmgyZ) ˶mMr EH$ doi {ZYm©[aV ZgVr Va
˶m§À¶mda {ejoMr AmnÎmr Ho$ìhmM Amcr AgVr. nU Vr {ejm ˶m§À¶mda Adí¶
¶oB©c, nU AMmZH$ Aem doiog ¶oB©c H$s, ˶m§Zm ˶mMr ‘wirM OmUrd AgUma
Zmhr. 54 (EH$sH$S>)o Vo Vw‘À¶mH$S>o (B©ídar¶ {ejocm) cdH$amV cdH$a g‘moa AmUʶmMr
‘mJUr H$arV AmhoV. Va (XþgarH$S>o dñVwpñWVr hr Amho H$s), g˶ ZmH$maUmè¶m
cmoH$m§Zm ZaH$mZo doTy>Z R>odcoco Amho.
(Q>rn: åhUOo AmO Oar Vo ñdV:cm gwa{jV g‘OV AmhoV, nU eodQ>r Vo ZaH$mÀ¶m VmdS>rVyZ ñdV:Mr
H$Xm{n gwQ>H$m H$ê$Z KoD$ eH$V ZmhrV.)
55
˶m {Xder {ejm ˶m§Zm ˶m§À¶mdê$Z VgoM ˶m§À¶m nm¶mImcyZ (åhUOoM
Mhÿ~mOy§Zr) PmHy$Z Q>mH$sc. Am{U ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c, "AmVm MmIm Amnë¶m
H$‘mªMr ’$io Or Vwåhr H$arV AgV.'
56
lÕm YmaU Ho$coë¶m ‘m¶m ^º$m§Zmo! ‘mPr O‘rZ ’$ma {demc Amho, (Va
{VÀ¶mda amhÿZ) Vwåhr Ho$di ‘mPrM Am{U ‘mPrM CnmgZm H$am.
(Q>rn: Vw‘À¶m ‘mV¥^y‘rV amhÿZ Vwåhmcm ‘mPr CnmgZm H$aʶmMo ñdmV§Í¶ àmá Zgoc Va Vwåhr ñWcm§Va
H$ê$Z BVaÌ OmD$ eH$Vm.)
gyah-29. Ac-AZ²H$~yV 397
57
à˶oH$ Ord ‘¥Ë¶yMr Md MmIUma Amho. ‘J eodQ>r gdmªZm Am‘À¶mH$S>Mo
naV AmUco OmB©c. 58 Am{U Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Agoc d gËH$‘} Ho$cocr
AgVrc, Aem cmoH$m§Zm Amåhr ñdJm©V ^ì¶ ñWmZ àXmZ H$ê$. Á¶mVyZ nmʶmMo Z¶Zaå¶
àdmh dmhV AgVrc. Vo VoWo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. IamoIa! {H$Vr CËH¥$ï> ‘mo~Xcm
Amho, gËH$‘} H$aUmè¶m§gmR>r! 59 (Vo Ago AmhoV), Oo (à{VHy$c n[apñWVrV)
ghZercVmnydH© $ AmMaU H$arV AgVmV, Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©da AT>inUo
{dídmg R>do VmV. 60 (n¥Ïdrda) {H$˶oH$ àmUr Ago AmhoV, Oo Amncr CnOr{dH$m
Amnë¶m~amo~a KoD$Z {’$aV ZmhrV. A„mh ˶m§Zmhr CnOr{dH$m àXmZ H$aVmo Am{U
Vwåhmcmhr. VmoM Amho gd© H$mhr EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam.
61
Am{U Oa Vwåhr cmoH$m§Zm {dMmamc H$s, Vmo H$moU Amho, Á¶mZo AmH$me Am{U
n¥Ïdr ¶m§Mr {Z{‘©Vr Ho$cr Am{U H$moUr gy¶© d M§Ðmcm (Amnë¶m H$m¶ÚmÀ¶m) AYrZ
H$m¶©aV Ho$co? Voìhm Vo {ZpíMVnUo CÎma XoVrc, "ho gd© A„mhZo Ho$co.' ‘J Vo (gÝ‘mJ©
gmoSy>Z) ^cVrH$S>o H$m OmVmV? (Ooìhm ˶m§Zm ho ‘mhrV Amho, Voìhm Vo A„mhcm
g‘{n©V OrdZ (God oriented life) H$m ì¶VrV H$arV ZmhrV?) 62 A„mh
Amnë¶m ^º$m§n¡H$s Á¶mÀ¶m~m~VrV BpÀN>Vmo ˶mg CnOr{dH$m {dnwc à‘mUmV àXmZ
H$aVmo. Am{U Á¶mÀ¶m~m~VrV BpÀN>Vmo VwQ>nw§Á¶m à‘mUmV (in scant measure)
àXmZ H$aVmo. {Z:g§Xoh, A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMo nyU© kmZ Amho. 63 Am{U Oa Vwåhr
˶m§Zm {dMmamc H$s, AmH$memVyZ nmʶmMm H$moU dfm©d H$aVmo, Am{U n¥Ïdr ‘¥V
Pmë¶mZ§Va {Vcm nwZOu{dV (H$moU H$aVmo)? Va Vo Adí¶ CÎma XoVrc, "ho gd© A„mh
H$aVmo.' ˶m§Zm Vwåhr gm§Jm, "(åhUyZM Va) gd© ñVwVrMm A{YH$mar Ho$di A„mh
Amho.' nU ~hþg§»¶ cmoH$ Amnë¶m ~wÕrMm dmna H$arV ZmhrV.
64
¶m OJmVrc OrdZ ¶m{edm¶ Aݶ H$mhr ZgyZ, Ho$di Ioi d H$a‘UyH$ Amho.
Am{U ¶mZ§VaÀ¶m OJmVrc OrdZ hoM Iao OrdZ Amho. Oa cmoH$m§Zm ho H$imco AgVo
Va.........! 65 (cmoH$m§Mo Ago Amho) Ooìhm Vo Zm¡Ho$V ~gyZ (Ocàdmg H$aVmV Am{U
˶mXaå¶mZ AMmZH$nUo g§H$Q>mV gmnS>co Va) Voìhm nyU© {Zð>oZo, ˶mÀ¶mda ÑT> lÕm
춺$ H$arV A„mhMm Ymdm H$aVmV. nU Ooìhm Vmo ˶m§Zm dmMdyZ ^yVcmda gwa{jV
KoD$Z ¶oVmo, Voìhm Vo nwÝhm BVam§Zm ˶mMo g‘H$j R>a{dʶmMo (nmn) H$ê$ cmJVmV. 66
åhUOo AemàH$mao Vo Amåhr ˶m§À¶mda Ho$coë¶m ‘ohoa~mZrcm H¥$V¿ZVoZo à{VgmX XoVmV.
Am{U ({dMmaeyݶ[a˶m) ¶m Mma {XdgmÀ¶m (OrdZmMm) Cn^moJ KoUo gwê$ R>odVmV.
nU ˶m§Zm cdH$aM H$iyZ MwHo$c.
398 Hw$amU
67
(‘¸$mdmgr cmoH$m§Zr) ¶m Jmoï>rMo H$Yr (qMVZnyd©H$) {ZarjU Ho$co Zmhr H$m,
Amåhr (‘¸o$V) EH$ em§VVmnyU© d gwa{jV Ago (OmJ{VH$) àmW©ZmñWmZ (ha‘)
~Z{dco Amho? (˶m§À¶mgmR>r Oo Am‘À¶mda {dídmg R>odVmV). ˶m§À¶m Mhÿ~mOy§Zr
gd© {R>H$mUmhÿZ ‘mUgo IoMyZ Zoco OmV AmhoV. (ho gd© CKS> AgVmZmhr) Vo
Ag˶mdaM lÕm R>odUo gwê$ R>odyZ, A„mhÀ¶m H¥$nocm H¥$V¿ZVoZo à{VgmX XoV amhVrc
H$m? 68 ˶mnojm Xþï> ‘mUyg AmUIr H$moU Agy eH$Vmo, Omo ñdV:hÿZ aMcoë¶m ImoQ>çm
Jmoï>tMm g§~§Y A„mher OmoS>Vmo qH$dm g˶mcm ImoQ>o R>a{dVmo, Ooìhm H$s, Vo ˶mÀ¶mnmer
¶oD$Z nmoMcoco AgVo. (Aem) lÕmhrZm§gmR>r ZaH$ hoM (¶mo½¶) ñWmZ Zìho H$m? 69
nU Oo cmoH$ Am‘À¶mImVa {OdmnmS> ‘ohZV H$aVrc, Amåhr ˶m§Zm A{YH$mA{YH$
‘mJ©Xe©Z àXmZ H$ê$. ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, A„mh gXmMmar cmoH$m§~amo~a AgVmo.
gyah-30. Aa-ê$‘
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Acr’$0 cm‘0 ‘r‘0 2 amo‘Z gm‘«mÁ¶mMm nam^d Pmcm. 3 OdiÀ¶mM
àXoemV, nU Vo ˶m§À¶m nam^dmZ§Va (ZOrH$À`m ^{dî¶mV) nwÝhm {dO¶r hmoVrc. 4
åhUOo (¶oUmè¶m) H$mhr dfmªV __ gd© àH$maMo {ZU©¶m{YH$ma A„mhnmerM AmhoV.
¶mÀ¶m nyduhr Am{U ¶mZ§Vahr (gd© {ZU©¶m{YH$ma ˶mcmM AmhoV), Am{U ˶m {Xder
(Ooìhm amo‘Z {dO¶r hmoVrc) lÕmd§V AmZ§{XV hmoVrc.
(Q>rn: n{e©`Z {dO¶r Pmco, Voìhm ‘¸$m ¶oWrc AZoHo$ídadmXr AmZ§{XV Pmco. H$maU ˶m§À¶mZwgma
EHo$ídadmXr amo‘Z nam^yV Pmco. Voìhm A„mhH$Sy>Z hr dmVm© XoʶmV Amcr H$s, ZOrH$À`m H$mimV amo‘Z
nwÝhm {dO¶r hmoVrc.)
5
A„mhÀ¶m gmhmæ¶mZo, H$maU Vmo BpÀN>Vmo ˶mg gmhmæ¶ àXmZ H$aVmo. Vmo
gd©e{º$‘mZ Amho, (Agr‘) X¶mdmZ Amho. 6 (ho) A„mhMo dMZ Amho. Am{U A„mh
Amnco dMZ H$Yrhr ‘moS>V Zmhr. nU ~hþg»§ ¶ cmoH$m§Zm ¶m Jmoï>rMr OmU Zmhr. 7 Vo ¶m
OJmVrc OrdZmMo Ho$di ~mø (dada {XgUmao) ê$n OmUVmV. Am{U ‘¥Ë¶wníMmV
Agcoë¶m (AZ§VH$mcrZ) OrdZmnmgyZ (dmB©Q>[a˶m) Jm’$sc AmhoV.
8
Vo ñdV:{df¶r H$Yr (J§^raVmnyd©H$) {dMma H$arV ZmhrV H$m? (åhUOo ‘mZd
{H$Vr AW©nyU© {Z{‘©Vr Amho, ho ¶m§Zm AÚmn C‘Ococo Zmhr H$m?) A„mhZo AmH$me d
n¥Ïdr ¶m§Zm Am{U ¶m§À¶m Xaå¶mZ Oo H$mhr Amho, Vo gd© AW©nyU© CÔoemg{hV, d EH$m
R>amdrH$ ‘wXVrH$[aVm {Z‘m©U Ho$co Amho, Am{U cmoH$m§V ~hþg§»¶ AgoM AmhoV Oo
Amnë¶m nmcZH$˶m©er hmoUmè¶m ^oQ>rcm ZmH$maVmV. 9 ˶m§Zr ^yVcmda àdmg Ho$cm
gyah-30. Aa-ê$‘ 399
Zmhr H$m? (àdmg Ho$co AgVo Va) ˶m§Zm nmhVm Amco AgVo H$s, ˶m (g˶
ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Mm) eodQ> H$gm Pmcm, Oo ¶m§À¶mnydu hmoD$Z Joco? Vo ¶m§À¶m VwcZoV
A{YH$ e{º$emcr hmoVo. ˶m§Zr O{‘Zrda eoVr Ho$cr Am{U ¶m§À¶mhÿZ A{YH$ {Vcm
Am~mXrAm~mX Ho$co hmoVo. Am{U ˶m§À¶mH$S>o ˶m§Mo n¡J§~a g˶mMo gd© gwñnï> à‘mU
KoD$Z Amco hmoVo. (Ooìhm ˶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm, Voìhm A„mhZo ˶m§Zm
Zï> H$ê$Z Q>mH$co). A„mhZo ˶m§À¶mda A{O~mV Aݶm¶ Ho$cocm Zmhr, nU ˶m§ZrM
ñdV:da Aݶm¶ Ho$cm. 10 Voìhm Á¶m cmoH$m§Zr dmB©Q> H¥$˶o Ho$cr, ˶m§Mm eodQ>hr dmB©Q>
Pmcm. H$maU ˶m§Zr A„mhÀ¶m g§Xoem§Zm ImoQ>o R>a{dco. Am{U ˶m§Zm CnhmgmMo cú¶
~Z{dco.
11
A„mh {Z{‘©VrMm Ama§^ H$aVmo (originates the creation) Am{U VmoM
˶mMr nwZamd¥Îmrhr H$aVmo. Z§Va Vwåhmcm ˶mÀ¶mH$S>Mo naV{dco OmUma Amho. 12 Am{U
Á¶m {Xder Hµ $¶m‘VrMr Vr doi ¶oD$Z R>no c o , Voìhm AnamYr cmoH$, AJXr {Zame d
13
(hVme) hmoD$Z OmVrc. Am{U Voìhm Vo Á¶m§Zm (A„mhMo) g‘H$j R>adrV AgV,
˶m§À¶mn¡H$s H$moUrhr ˶m§Mr ‘ܶñWr H$ê$ eH$Uma Zmhr. Am{U VoM ˶m§Zm ZmH$mê$
cmJVrc Á¶m§Zm Vo AmYr A„mhMo gh^mJr R>adrV hmoV.o 14 Am{U Á¶m {Xder
Hµ $¶m‘VrMm {Xdg COmS>c o , ˶m {Xder Vo gd© EH$‘oH$m§nmgyZ doJio Pmcoco AgVrc. 15
nU Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr hmoVr Am{U (Amnë¶m OrdZmV) gËH$‘} Ho$cocr hmoVr,
Vo AmZ§X‘¶r ~mJmV à’w${„V AgVrc. 16 nU Á¶m cmoH$m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma
{Xcm hmoVm, Am{U Am‘À¶m g§Xeo m§Zm VgoM ‘¥Ë¶wníMmV OrdZmV (Am‘À¶mer hmoUmè¶m)
^oQ>rcm ImoQ>o R>a{dco hmoV.o Aem cmoH$m§Zm {ejogmR>r AmUʶmV ¶oBc © . 17 Va (lÕmd§Vm§Zmo!)
Vwåhr gH$mir Am{U g§Ü¶mH$mir A„mhÀ¶m Agr‘ ‘hmZVoMo JwUJmZ H$arV amhm. 18
VmoM ñVwVrg nmÌ Amho AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Am{U gy¶m©À¶m T>i˶m àhar (late
afternoon) d XþnmaÀ¶m doig o hr ˶mMoM ñVw{VJmZ H$am,
19
VmoM ‘¥VmVyZ gOrdmg ~mhoa H$mT>Vmo Am{U gOrdmVyZ ‘¥Vmg ~mhoa H$mT>Vmo.
Am{U VmoM O‘rZ ‘¥Vàm¶ Pmë¶mZ§Va {Vcm OrdZ àXmZ H$aVmo. Am{U AemM àH$mao
Vwåhmcm (‘¥Ë¶yZ§Va) nwÝhm {Od§V H$aʶmV ¶oB©c. 20 ˶mÀ¶m M‘ËH$mam§n¡H$s ho Amho
H$s, ˶mZo Vwåhmcm ‘mVrnmgyZ (åhUOoM ‘mVrVrc amgm¶{ZH$ KQ>H$m§nmgyZ) {Z‘m©U
Ho$co Amho. Am{U Vwåhr n[anyU© ‘Zwî¶ ~ZyZ n¥Ïdrda MmohrH$So> ngê$Z OmVm (d
Vw‘À¶mg§»¶oV AZoH$ nQ>rZo dmT> Am{U dmT> hmoV AgVo). 21 Am{U ˶mÀ¶m
{ZemÊ`m§n¡H$s ho Amho H$s, ˶mZo Vw‘À¶mgmR>r Vw‘À¶mM OmVrÀ¶m ghMm[aʶm {Z‘m©U
400 Hw$amU
Ho$ë¶m. Vo ¶mgmR>r H$s, ˶m§À¶mÛmao Vwåhmcm ‘Z:em§Vr cm^mdr. Am{U ˶mZo Vw‘À¶m
ñd^mdmV EH$‘oH$m§à{V ào‘ Am{U H$éUoMr ^mdZm R>odyZ {Xcr. IamoIa ¶mV AZoH$
g§XoegyMH$ IwUm AmhoV, ˶m cmoH$m§gmR>r, Oo qMVZ H$arV AgVmV.
22
˶mÀ¶m (g§XoegyMH$) IwUm§n¡H$s (~è¶mM Jmoï>r AmhoV Ogo) AmH$me d n¥Ïdr
¶m§Mr {Z{‘©Vr, Vw‘À¶m ({d{dY) ^mfm Am{U Vw‘À¶m a§JmÀ¶m ~m~VrV {d{^ÞVm.
IamoIa, ¶mV g§Xoe AmhoV ˶m cmoH$m§gmR>r Oo kmZr AmhoV. 23 Am{U ˶mÀ¶m
IwUm§n¡H$sM Amho Vw‘Mo amÌr d {Xdgm PmonUo. Am{U (PmonoZ§Va fresh hmoD$Z) Vwåhr
(Amnë¶m CnOr{dHo$gmR>r) ˶mÀ¶m H¥$noÀ¶m emoYmV à¶ËZaV hmoVm. (¶m gd© activi-
ties ‘ܶo) IamoIa, AZoH$ g§Xoe AmhoV, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo Amnë¶m H$mZm§Mm (VgoM
BVa kmZ|{жmMm) Cn¶moJ ~moY J«hU H$aʶmgmR>r H$aVmV. 24 ˶mÀ¶m (g§XoegyMH$)
IwUm§n¡H$s hohr Amho H$s, Vmo Vwåhmcm drO M‘H$VmZm XmIdVmo, (Á¶mÛmao Vw‘À¶mV)
^rVr d Amem ¶m XmoÝhr Jmoï>r OmJ¥V hmoVmV. Am{U Vmo AmH$memVyZ nmʶmMm dfm©d
H$aVmo Am{U ˶mÛmao O{‘Zrcm, {VÀ¶m ‘¥VmdñWoVyZ {Od§V H$aVmo. IamoIa ¶mV g§Xoe
AmhoV, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo Amnë¶m ~wÕrMm dmna H$aVmV.
25
Am{U ˶mÀ¶m {Zemʶm§n¡H$s (EH$ {ZemUr hr XoIrc Amho) H$s, AmH$me
Am{U n¥Ïdr ho ˶mÀ¶m AmkoZo (ÑT>Vmnyd©H$) pñWa AmhoV, (d nyU© g§VwcZmgh H$m¶©
H$arV AmhoV). Am{U VmoM Ooìhm Vwåhmcm ˶mÀ¶m (ݶm¶mc¶mV) hOa hmoʶmgmR>r
Ho$di EH$ hmH$ XoB©c Va cJoM Vwåhr (gd©Mo gd©) O{‘ZrVyZ ~mhoa nS>mc. 26 Am{U
AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Oo H$moUr AmhoV, gd© ˶mMoM AmhoV. Am{U gd© ˶mMoM
AmkmYmaH$ AmhoV. 27 Vmo {Z{‘©Vrg àma§^ H$aVmo Am{U VmoM ˶mMr nwZamd¥Îmr H$aVmo,
˶mÀ¶mgmR>r ho AJXr ghO e³¶ Amho. AmH$memV d n¥Ïdrda (åhUOoM g‘ñV
{dídmV) gd©loð> ñWmZ ˶mMoM Amho (gd©loð> JwUg§nÞ VmoM Amho). VmoM Amho
gd©e{º$‘mZ, VmoM Amho Añgc ~w{ÕdmZ!
28
Vmo Vw‘À¶mgmR>r (Vwåhr Amnë¶m OrdZmV Á¶m Jmoï>rda ñdV: H¥$Vr H$arV
AmhmV) ˶mMoM EH$ CXmhaU Vw‘À¶mg‘moa R>odVmo. Vw‘À¶m Xmgm§n¡H$s Vwåhr H$moUmcm
Vw‘À¶m ˶m YZg§nÎmr‘ܶo g‘mZ ^mJrXma ~ZdVm H$m, Or Amåhr Vwåhmcm àXmZ
Ho$cocr Amho, åhUOo ˶mV Vwåhr d Vo h¸$mÀ¶m ~m~VrV g‘mZ hmoD$Z OmdoV? VgoM
(Xþgar Jmoï> åhUOo) Á¶màH$mao Vwåhr Amnë¶m ñdH$s¶m§Mr H$miOr KoVm, Ver H$miOr
˶m§À¶m~m~VrV KoVm H$m? AemàH$mao Amåhr Am‘Mo g§Xoe ñnï> H$ê$Z àñVwV H$aVmo,
˶m cmoH$m§gmR>r Oo Amnë¶m ~wÕrMm dmna H$aVmV. 29 nU Zmhr, ñdV:daM Aݶm¶
gyah-30. Aa-ê$‘ 401
{ZpíMVnUo ¶eñdr hmoUma AmhoV. 39 Am{U Vwåhr cmoH$ Oo H$mhr ì¶mO XoVm, (Am{U
KoUmam KoVmo H$s, ˶mÛmao) ˶mÀ¶m g§nÎmrV dmT> hmoB©c. nU A„mhÀ¶m ZOaoV ˶mV
H$mhrM dmT> hmoV Zmhr. nU Oo cmoH$ A„mhMr àgÞVm àmá H$aʶmÀ¶m hoVyZo µOH$mV
XoVmV (åhUOo XmZY‘© H$aVmV) Va hoM Vo cmoH$ AmhoV, Á¶m§Zm A„mhnmer Amnë¶m
g§nÎmrV {H$˶oH$ nQ>rZo dmT> (Pmë¶mMo AmT>ioc).
40
Vmo A„mh Amho, Á¶mZo Vwåhmcm {Z‘m©U Ho$co. ‘J Vw‘À¶m CnOr{dHo$Mr
ì¶dñWm Ho$cr. ‘J VmoM Vwåhmcm ‘¥Ë¶y XoVmo. Am{U VmoM Vwåhmcm nwÝhm {Od§V H$aoc.
Á¶m§Zm Vwåhr A„mhMo g‘H$j R>a{dco Amho ˶m§À¶mV H$moUr Agm Amho H$m, Omo
¶mn¡H$s EImXr Jmoï> H$ê$ eHo$c? Agr‘ Amho ˶mMr ‘{h‘m, Am{U Vo Á¶m§Zm ˶mMo
gh^mJr R>a{dVmV ˶m§À¶mnojm Vmo {H$VrVar loð> Amho!
(Q>rn: ‘mZdmMm {Z‘m©Vm d nmcZH$Vm© Agm Amho, nU H$mhr cmoH$ ˶mcm ˶mÀ¶m {Z{‘©Vr‘ܶo emoYV Amho!)
41
^yVcmda d g‘wÐmV gd©Ì AZmMma (corruption) ngacocm Amho, cmoH$m§Zr
Amnë¶m hmVm§Zr Ho$coë¶m H$‘mB©‘wio. (n[aUm‘r) A„mh ˶m§Zm ˶m§À¶m H$mhr H¥$˶m§Mm
’$i MmIm¶cm cmdrc, ¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr (gÝ‘mJm©H$S>o) naV ¶mdo. 42 (n¡J§~a!
˶m§Zm) gm§Jm, ^yVcmda g§Mma H$am Am{U qMVZnydH© $ {ZarjU H$am H$s, ˶m (Anamܶm§Mm)
eodQ> H$gm Pmcm, Oo ¶m§À¶mnydu hmoD$Z Joco. ˶m§À¶mn¡H$s ~hþg§»¶ AZoHo$ídadmXr
hmoVo, (Á¶m§Zr BVam§Zm A„mhMo g‘H$j R>a{dco hmoVo).
43
(n¡J§~a!) Vwåhr Amnco ܶmZ EH$mJ«{MÎm H$ê$Z (nyU© {Zð>oZo) (A„mhÀ¶m
ZOaoV) Omo Zoh‘r Iam Y‘© Amho, ˶mH$S>o R>odm. A„mhH$Sy>Z Vmo {Xdg ¶oʶmnydu, Omo
Q>micm OmD$ eH$V Zmhr. ˶m {Xder cmoH$ EH$‘oH$m§nmgyZ doJio hmoD$Z OmVrc. 44
Á¶m§Zr g˶ ZmH$maco, Va ˶m§À¶m ZmH$maʶmMo n[aUm‘ ˶m§ZmM ^moJmdo cmJVrc.
Am{U Á¶m§Zr Mm§Jcr H¥$˶o Ho$crV Va ˶m§Zr ñdV:À¶mM ^ë¶mMr V¶mar Ho$cr Amho.
45
Va A„mh lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} H$aUmè¶m§Zm Amnë¶m H¥$noZo Mm§Jcm ‘mo~Xcm
XoB©c. g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma XoUmao cmoH$ A„mhcm A{O~mV {à¶ ZmhrV.
46
˶mÀ¶m (gm‘϶m©À¶m) {ZemÊ`m§n¡H$s hohr Amho H$s, Vmo ew^dmVm© XoUmao dmao
nmR>dVmo. Vo ¶mgmR>r H$s, Vw‘À¶mda Amncm AZwJ«h H$amdm. Am{U (g‘wÐmV) Zm¡H$m
˶mÀ¶m AmkoZo MmcVmV, ¶mgmR>r H$s, Vwåhmcm (Amnë¶m CnOr{dHo$À`m ê$nmZo)
˶mMr H¥$nm àmá H$aVm ¶mdr. (Am{U ho gd© ¶mgmR>r Vmo H$aVmo H$s), Vwåhr ˶mÀ¶mà{V
Am^ma 춺$ H$amdo. 47 (n¡J§~a!) Amåhr Vw‘À¶mnyduhr AZoH$ n¡J§~am§Zm ˶m§À¶m-
˶m§À¶m cmoH$m§H$S>o nmR>dco. ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$ OU (Amnë¶m cmoH$m§H$S>o) g˶mMo gd©
gyah-30. Aa-ê$‘ 403
CXmhaUo àñVwV Ho$cocr AmhoV. nU Oa Vwåhr Aem H$moU˶mhr g§Xoemgh ˶m cmoH$m§H$S>o
Omc Va Oo g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr AmhoV, Vo Adí¶ Vwåhmcm hoM åhUVrc H$s,
Vwåhr Ho$di ImoQ>o Xmdo (false claims) H$arV AmhmV. 59 AemàH$mao A„mh ˶m
cmoH$m§À¶m ‘ZmMr Xmao grc~§X H$ê$Z Q>mH$Vmo, Oo (g˶) OmUy BpÀN>V ZmhrV. 60 Va
Vwåhr ghZercVm ~miJm. {Z:g§Xoh, A„mhMo dMZ gƒo Amho. Ago A{O~mV
ìhm¶cm ZH$mo H$s, Oo cmoH$ {dídmg R>odUmao (lÕmd§V) ZmhrV, Vo Vw‘À¶m ghZercVocm
VS>o Omʶmg H$maUr^yV R>amdo.
gyah-31. cwµH$‘mZ
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Acr’$0 cm‘0 ‘r‘0 2 ho {ddoH$nyU© J«§WmMo g§Xoe AmhoV. 3 (˶mV)
‘mJ©Xe©Z d H¥$nm Amho, gXmMmar cmoH$m§gmR>r. 4 Oo {Z˶ Z‘mµOmMo nmcZ H$aVmV d
(µOH$mVê$nr) XmZH$m¶© H$aVmV Am{U ‘¥Ë¶wníMmV OrdZmda ÑT> {dídmg R>odVmV. 5
hoM cmoH$ AmhoV, Á¶m§Zm Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo ‘mJ©Xe©Z cm^co Amho (d Vo gÝ‘mJm©da
‘mJ©ñW AmhoV). Am{U hoM cmoH$ ¶eñdr hmoUma AmhoV.
6
nU cmoH$m§‘ܶo H$moUr Agmhr Amho, Omo Amnë¶mH$S>o kmZmMm H$moUVmhr AmYma
ZgVmZmhr, (A„mhÀ¶m ‘mJ©Xe©Zmnojm) dm¶’$i Jmoï>tZm àmYmݶ XoVmo, Ho$di ¶mgmR>r
H$s, cmoH$m§Zm A„mhÀ¶m ‘mJ©mnmgyZ ~hH$mdyZ Xÿa ݶmdo Am{U (˶mÀ¶m g§Xoem§Zm)
CnhmgmMo cú¶ ~Zdmdo. (hm ˶mMm CÔoe AgVmo). Aem cmoH$m§gmR>r ^¶§H$a
An‘mZH$maH$ {ejm Amho. 7 Am{U Ooìhm (Aem ‘mUgmcm) Am‘Mo g§Xoe EoH${dco
OmVmV. Vmo ‘moR>çm K‘|S>rZo Aer H$mhr nmR> {’$adVmo H$s, OUy H$mhr ˶mZo Vo EoH$coM
ZmhrV, OUy H$mhr ˶mÀ¶m H$mZmV ~YraVm Amho. Va Aem ‘mUgmcm ^¶§H$a Xþ:IXm¶H$
{ejoMr dmVm© EoH$dyZ Q>mH$m. 8 {Z:g§Xoh Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} Ho$cr,
˶m§À¶mgmR>r Eoíd¶©g§nÞ ~mJm AmhoV. 9 ˶m§V Vo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc, ho
A„mhMo n¸o$ dMZ Amho. Vmo gd©e{º$‘mZ Amho. Añgc ~w{ÕdmZ Amho.
10
A„mhZo AmH$mem§Mr {Z{‘©Vr Ho$cr. H$moU˶mhr AmYmañV§^m§{dZm, Oo H$s, Vwåhr
nmhÿ eH$Vm. Am{U ˶mZoM n¥Ïdrda nd©Vm§Zm ñWm{nV Ho$co __ ¶mgmR>r H$s, Vr Vwåhmcm
KoD$Z S>mocm¶cm cmJy Z¶o. Am{U ˶mZoM n¥Ïdrda gd© àH$maMo àmUr ngadyZ R>odco
Amho. Am{U AmH$memVyZ nmʶmMm dfm©d Ho$cm d ˶mÛmao {d{dY àH$maÀ¶m CÎm‘ dñVy
{Z‘m©U Ho$ë¶m.
(Q>rn: nmdgmMm dfm©d åhUOo Ho$di nmʶmMm dfm©d ZgyZ, Ag§»¶ H¥$nmàgmXm§Mm dfm©d Amho.)
gyah-31. cwµH$‘mZ 405
11
hr (gd©) A„mhMr {Z{‘©Vr Amho. Va ‘cm XmIdm H$s, ˶mÀ¶mì¶{V[aº$
Xþgè¶m§Zr H$m¶ {Z‘m©U Ho$co Amho. nU (dñVwpñWVr hr Amho H$s), A˶mMmar cmoH$
ñnï>[a˶m gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa {ZKyZ Jococo AmhoV.
12
Am{U Amåhr cwµH$‘mZ ¶mg {ddoH$ àXmZ Ho$co hmoVo. d ˶mg Ago gm§{JVco
hmoVo H$s, A„mhà{V Zoh‘r H¥$Vk amhm, Am{U Omo H$moUr (A„mhà{V) H¥$Vk amhrc Va
˶mV ˶mMoM ^co Amho. Am{U Omo H$moUr H¥$V¿ZVoMo àXe©Z H$arc Va A„mh ñd¶§nyU©
Amho (˶mcm ^º$m§À¶m Am^mamMr JaO Zmhr), VmoM Amho gXm ñVwVrg nmÌ! 13
Am{U cwµH$‘mZ (Omo EH$ {ddoH$erc ‘mUyg hmoVm EH$Xm) Amnë¶m ‘wcmg CnXoe
H$aVmZm åhUmcm, "ho ‘m¶m ‘wcm! H$moUmcmhr (H$Yrhr) A„mhMo g‘H$j R>ady ZH$mog.
H$maU H$moUmcmhr A„mhÀ¶m B©ídaËdm‘ܶo gh^mJr R>a{dUo, ’$ma ‘moR>o A˶mMmar
H¥$˶ Amho.'
14
Am{U (A„mh åhUVmo) "Amåhr ‘mZdmcm ˶mÀ¶m AmB©dS>cm§À¶m ~m~VrV
(^cr dmJUyH$ H$aʶmMr) VmH$sX {Xcr.' ˶mÀ¶m AmB©Zo ˶mcm Xþ:Imda Xþ:I ghZ
H$ê$Z ˶mcm Amnë¶m nmoQ>mV R>odco. Am{U XmoZ dfmªn¶ªV Vmo nyU©nUo {VÀ`mda
Adc§~yZ am{hcm (åhUOo XmoZ dfmªn¶ªV Vr ˶mcm A§Jmda XÿY nmOdrV am{hcr).
(Amåhr åhUmcmo H$s), Vy ‘m¶m Am{U Amnë¶m AmB©d{S>cm§à{V Am^ma 춺$ H$a.
(Am{U cjmV R>do , gdmªZm) ‘m¶mH$S>Mo naVyZ ¶m¶Mo Amho. 15 "(Amnë¶m AmB©d{S>cm§Mo
Zoh‘r AmXa H$arV amhm), nU Oa ˶m§Zr Aem EImÚmcm ‘mPo g‘H$j R>a{dʶmgmR>r
Vw¶mH$S>o AmJ«h Yacm, Á¶mMo Vwcm H$moUVohr kmZ Zmhr Va Voìhm Vy ˶m§Mo åhUUo
(A{O~mV) ‘mݶ H$ê$ ZH$mog. (¶m~m~VrV ˶m§À¶mer ‘V^oX Agco Var) ¶m OJmV
˶m§À¶mer nyU©nUo göX¶VoZo dmJ. nU AZwH$aU ‘mÌ Ë¶m 춺$sMo H$a, Á¶mZo
ñdV:cm, ‘cm g‘{n©V H$aʶmMm ‘mJ© A§JrH$macm Amho. ‘J eodQ>r Vwåhm gdmªZm
‘m¶mH$S>oM naV ¶m¶Mo Amho. Voìhm ‘r Vwåhmcm Vwåhr H$m¶-H$m¶ H$arV hmoVm, Vo
XmIdyZ XoB©Z.
16
(cwµH$‘mZ nwT>o åhUmcm), "~oQ>m! EImXo H$‘© ‘moharÀ¶m XmʶmBVHo$hr Oar
Agco Am{U Vo H$moR>o IS>H$mV, qH$dm AmH$memV qH$dm O{‘ZrV Hw$R>ohr (H$moUmÀ¶mhr
Ñï>rg Z nS>ʶmÀ¶m AdñWoV Agoc qH$dm H$moUmÀ¶mhr ñ‘aUmV am{hcoco Zgoc)
Varhr A„mh ({heo~ H$aVmZm) Vohr g‘moa AmUoc. IamoIa, A„mh A{Ve¶ VrúU
ZOa R>odUmam Am{U {Z˶ OmJê$H$ Amho. 17 ‘m¶m {à¶ ‘wcm! {Z˶ Z‘mµOmMo nmcZ
H$a, Am{U Mm§Jco H¥$˶ H$aʶmg (cmoH$m§Zm) àd¥Îm H$a Am{U dmB©Q> H¥$˶ H$aʶmnmgyZ
406 Hw$amU
˶m§Zm à{V~§Y H$a. Am{U (¶m OrdZmV) Omo H$mhr Ìmg Vwcm nmohmoMoc, Vo ghZ H$arV
amhm. IamoIa, hr Y¡¶m©Mr H$m‘o AmhoV. 18 Am{U cmoH$m§H$S>o K‘|S>rZo Vm|S> dmH$S>o H$ê$
ZH$mog Am{U ^yVcmda EoQ> {‘adrV Mmcy ZH$mog. H$maU (Zoh‘r cjmV R>od) A„mhcm
EoQ>~mO d J{d©ð> cmoH$ (A{O~mV) {à¶ ZmhrV. 19 Am{U Amnë¶m dV©UwH$sV
emcrZVm H$m¶‘ R>od, Am{U (H$moUmerhr ~mocVmZm) ‘¥Xÿ AmdmOmV ~moc, (cjmV Agy
Xo H$s), gdm©V dmB©Q> (H$U©H$Qy>) AmdmO JmT>dmMm AmdmO Amho.'
20
Vwåhr cmoH$m§Zr ¶m Jmoï>rMo H$Yr (qMVZnyd©H$) AdcmoH$Z Ho$coco Zmhr H$m? Oo
H$mhr AmH$memV Amho Am{U Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho, ˶m§Zm A„mhZo Vw‘À¶m godoV
H$m¶©aV Ho$coco Amho? Am{U ˶mZo Ñí¶ Am{U AÑí¶, Amnco gd© àH$maMo H¥$nmàgmX
(Á¶m§Mr-Á¶m§Mr Vwåhmcm JaO hmoVr), n[anyU©[a˶m Vwåhmcm àXmZ Ho$coco AmhoV.
Am{U cmoH$m§‘ܶo H$mhr Agohr AmhoV, Oo H$moU˶mhr àH$mao kmZ, ‘mJ©Xe©Z Am{U {Xì¶
J«§W (B.) Jmoï>r§À¶m AmYmam{dZm A„mhg§~§YmZo dmX{ddmX H$arV AgVmV. 21 Am{U
Ooìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmVo H$s, "Vwåhr ˶m Jmoï>rMo AZwgaU H$am, Or A„mhZo àH$Q>
Ho$cr Amho.' Va Vo åhUVmV, "Zmhr, Amåhr Va Ho$di ˶mM Jmoï>rMo AZwgaU H$ê$,
Á¶m Jmoï>rMo AZwgaU Am‘Mo dmS>dS>rc H$arV am{hco.' "AÀN>m! g¡VmZ ˶m§Zm AmJrÀ¶m
{ejoH$S>o ~mocmdrV Agoc VarXoIrc (Vo ˶mM Jmoï>rMo AZwgaU H$aUma) AmhoV H$m?'
22
Am{U Omo H$moUr ñdV:cm nyU©nUo A„mhcm g‘{n©V H$ê$Z Q>mHo$c, Am{U Vmo
gËH$‘} XoIrc H$arV Agoc, Va Aem ‘mUgmZo ‘O~yV Xmoa Amnë¶m hmVr Yacocm
Amho. gd© Jmoï>tMm A§{V‘ n[aUm‘ A„mhnmerM Amho. 23 Am{U H$moUr Oa g˶
ZmH$maʶmda R>m‘ Agoc Va ˶mÀ¶m ZmH$maʶm‘wio Vwåhr Xþ:Ir hmoD$ ZH$m. Am‘À¶mH$S>Mo
˶m§Zm naVyZ ¶m¶Mo Amho. Voìhm Amåhr ˶m§Zm XmIdyZ XoD$ H$s, Vo H$m¶ H$arV hmoVo.
IamoIa, A„mhcm cmoH$m§À¶m ‘ZmV H$m¶-H$m¶ Amho Vo Mm§Jco R>mD$H$ Amho. 24
Amåhr ˶m§Zm H$mhr H$mi Eo{hH$ OrdZmMo cm^ Cn^moJʶmMr g§Yr XoD$. nU eodQ>r
˶m§Zm H$R>moa {ejoH$S>o IoMyZ AmUy.
25 Am{U Oa Vwåhr ˶m§Zm {dMmamc, "AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Zm H$moUr {Z‘m©U Ho$co?
Va Vo Adí¶ CÎma XoVrc, "A„mhZo'. ˶m§Zm gm§Jm, "(Vwåhmcm ho ‘mhrV Agm¶cm hdo
H$s, ˶mMgmR>r) gd© ñVwVrMm A{YH$mar Ho$di A„mh Amho.' nU ~hþg§»¶ cmoH$m§Zm
¶m Jmoï>rMr OmU Zmhr. 26 Oo H$mhr AmH$memV Amho Am{U Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho.
gd© A„mhMoM Amho. (Am{U) A„mh ñd¶§nyU© Amho, gd© àH$maÀ¶m ñVwVrg VmoM nmÌ
Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 27 ({Z…g§e` ˶mMr ‘{h‘m Aer Amho H$s), Oa
gyah-31. cwµH$‘mZ 407
n¥Ïdrdarc gd© d¥j coIʶm Pmë¶m Am{U g‘wÐ emB© Pmco Am{U ˶mV AmUIr
VgoM gmV g‘wÐ (emB© ~ZyZ) gm‘rc Pmco, Voìhm XoIrc A„mhMr (‘hmZVm 춺$
H$aUmao) eãX g§nUma ZmhrV. H$maU A„mh AmhoM Agm (‘hmZ d) gd©e{º$‘mZ d
Añgc ~w{ÕdmZ.
(Q>rn: åhUOo ˶m coIʶm§Mm d emB©Mm dmna H$ê$Z XoIrc Agr‘ ‘hmZ Agcoë¶m A„mhÀ¶m JwUm§Mo
dU©Z H$aUo e³¶ Zmhr)
28
(˶mÀ¶mgmR>r) Vwåhm gdmªZm {Z‘m©U H$aUo Am{U (‘¥Ë`yZ§Va) nwÝhm {Od§V
H$aUo Ago Amho, Ogo EH$m 춺$scm {Z‘m©U H$aUo d nwÝhm {Od§V H$aUo. IamoIa,
A„mh gd© H$mhr EoH$Umam, gd© H$mhr nmhUmam Amho. 29 Vwåhr ¶m Jmoï>rMo qMVZnyd©H$
H$Yr AdcmoH$Z Ho$co Zmhr H$m H$s, A„mh {Xdgmcm chmZ H$ê$Z amÌ H$mhr A§er ‘moR>r
H$aVmo, Am{U (H$Yr) amÌ chmZ H$ê$Z {Xdgmcm ‘moR>m H$aVmo. Am{U ˶mZoM gy¶© d
M§Ð ¶m§Zm (Amnë¶m {Z¶‘mZwgma) H$m‘mcm cmdyZ R>odco Amho. ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$
{ZYm©[aV AdYrZwgma Amnco ‘mJ©H«$‘U H$arV AgVmo. Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$arV
AgVm, Vo A„mhcm Mm§Jco ‘mhrV Amho. 30 (¶m gd© IwUm, ¶m Jmoï>rMo à‘mU AmhoV
H$s), A„mh A§{V‘ g˶ Amho (the ultimate Truth), (åhUOo gd© àH$maMr
eº$s, JwU, D$Om©.......B˶mXr Jmoï>tMm òmoV A„mh Amho). ˶mcm gmoSy>Z cmoH$ Á¶m§Mm
Ymdm H$aVmV Vo Ag˶m{edm¶ Aݶ H$mhr Zmhr. {Z:g§Xoh Ho$di A„mh gdm}ƒ
Amho, Agr‘ ‘hmZ Amho.
31
Vwåhr cmoH$m§Zr ¶m Jmoï>rMo (qMVZnyd©H$) H$Yr {ZarjU Ho$co Zmhr H$m H$s, Zm¡H$m
g‘wÐmV A„mhÀ¶m H¥$noZo g§Mma H$arV AgVmV? ho gd© ¶mgmR>r Amho H$s, Vmo Vwåhmcm
˶mÀ¶m (gm‘϶m©À¶m) IwUm XmIdy BpÀN>Vmo. IamoIa ¶mV g§Xoe AmhoV, g§¶‘
~miJUmè¶m d Am^ma 춺$ H$aUmè¶m à˶oH$mgmR>r. 32 (~hþg§»¶ cmoH$m§À¶m ~m~VrV
Ago KS>Vo H$s), Ooìhm Vo cmQ>m§Zr AemàH$mao doT>co OmVmV, OUy (‘¥Ë¶yZo) ˶m§Zm doT>co
Amho. Voìhm Vo A„mhà{V nyU© g‘{n©V ^md ~miJyZ ˶mMm Ymdm H$ê$ cmJVmV. nU
Ooìhm Vmo ˶m§Zm gwa{jV[a˶m ^yàXoemda AmUVmo, Voìhm ˶m§À¶mn¡H$s ’$maM WmoS>ogo cmoH$
amñV ‘mJm©Mo AZwgaU H$aUo H$m¶‘ R>odVmV. Am‘À¶m g§Xoem§Zm Aݶ H$moUr Zmhr Va
Ho$di dMZ^§J H$aUmar Am{U H¥$V¿Z (ungrateful) Agcocr ì¶{º$ ZmH$maVo.
33
cmoH$m§Zmo! Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr OmU R>odm Am{U ˶m {XdgmMrhr OmU
~miJyZ Agm, Á¶m {Xder H$moUr ~mn Amnë¶m ‘wcmÀ`m H$moU˶mhr àH$mao H$m‘r ¶oUma
Zmhr, Zm H$moUVm ‘wcJm Amnë¶m ~mnmÀ¶m H$m‘r ¶oB©c. A„mhMo dMZ n¸o$ Amho,
408 Hw$amU
¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. Voìhm ¶m OJmVrc (jU^§Jwa gwImÀ¶m) ’$gdUwH$sg Vwåhr
~ir nS>Vm H$m‘m Z¶o. VgoM Vmo (Vw‘Mr ’$gdUyH$ H$aʶmgmR>r noQy>Z CR>cocm g¡VmZ),
Vwåhmcm ’$g{dʶmÀ¶m ~m~VrV ¶eñdr hmoVm H$m‘m Z¶o.
gyah-32. Ag²-gOXm
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Acr’$0 cm‘0 ‘r‘0 2 hm J«§W g‘ñV {dídmMm ({Z‘m©Vm, ‘mcH$ d) nmcH$
Agcoë¶m A„mhH$Sy>Z àH$Q> H$aʶmV Amcocm Amho, ¶mV e§Ho$cm ‘wirM OmJm Zmhr.
3
VarXoIrc (g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoco) cmoH$ åhUVmV H$s, ho (n¡J§~a
‘whå‘Xm§Zr) ñdV: aMco Amho! Zmhr, Vgo H$Xm{n Zmhr! ho g˶ Amho Vw‘À¶m
nmcZH$˶m©H$Sy>Z, ¶mgmR>r H$s, (n¡J§~a!) Vwåhr ˶m cmoH$m§Zm gmdY H$ê$Z Q>mH$m,
Á¶m§À¶mH$S>o Vw‘À¶mnydu gmdY H$aUmam H$moUrhr Amcm Zmhr. åhUOo H$Xm{MV Vo
gÝ‘mJm©Mm A§JrH$ma H$aVrc.
4
Vmo A„mh Amho, Á¶mZo {Z‘m©U Ho$co AmH$mem§Zm Am{U n¥Ïdrcm Am{U Oo H$mhr
¶m§À¶mXaå¶mZ Amho ˶m gdmªZm __ ghm {XdgmV. Am{U ‘J Vmo g‘ñV {dídmÀ`m
gÎmmH|$Ðmda {damO‘mZ Pmcm. (åhUOo {Z‘m©U H$ê$Z Mmc{dʶmMo gd© {Z¶§ÌU Amnë¶mH$S>o
gyah-32. Ag²-gOXm 409
15
Am‘À¶m g§Xoem§da Iè¶m AWm©Zo lÕm R>odUmao Ho$di Vo cmoH$ AmhoV, Ooìhm
˶m§Zm ˶m§À¶mAmYmao H$mhr CnXoe Ho$cm OmVmo Va Vo cJoM (˶m§Zm J«hU H$aVmV)
Am{U ZV‘ñVH$ hmoD$Z Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ñVwVrgh ˶mMo JwUJmZ H$ê$ cmJVmV.
Am{U Vo H$Yrhr Ah§H$ma H$arV ZmhrV. 16 (amÌrÀ¶m g‘¶r) ˶m§À¶m Hw$er ˶m§À¶m
A§WéUmnmgyZ Xÿa AgVmV. Am{U Vo ({ejoÀ¶m) ^rVrZo d (H¥$nmàmárÀ¶m) AmeoZo
Amnë¶m nmcZH$˶m©Mm Ymdm H$arV AgVmV. Am{U Oo H$mhr Amåhr ˶m§Zm {Xcoco
Amho ˶mVyZ, (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) Vo IM© H$arV AgVmV. 17 Va (AmO)
H$moUrhr hr H$ënZm H$ê$ eH$V Zmhr H$s, (A„mhZo) ˶m§À¶m gËH$‘mªÀ¶m ~Xë¶mV
˶m§À¶mgmR>r ZoÌgwI XoUmè¶m H$moUH$moU˶m (gw§Xa) Jmoï>r cndyZ R>odcoë¶m AmhoV.
18
Va ‘J Omo lÕmd§V Amho, ˶mMr VwcZm ˶m ‘mUgm~amo~a H$er Ho$cr OmD$
eH$Vo, Omo Adkm H$aUmam Amho. Zmhr, XmoKo H$Yrhr gmaIo hmoD$ eH$V ZmhrV. 19 Á¶m
cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr Am{U gËH$‘} Ho$cr, ˶m§À¶mgmR>r ñdJm©V gw§Xa {ZdmgñWmZo
AmhoV; ho ˶m§Mo (A„mhH$Sy>Z) ñdmJV Agoc, ˶m H$m¶mªÀ¶m ‘mo~Xë¶mV, Or Vo
H$arV am{hco. 20 Am{U Oo cmoH$ Amkm^§J H$arV am{hco Va Aem cmoH$m§Mo dmñVì¶mMo
{R>H$mU ZaH$ Amho. Am{U Vo nwÝhm-nwÝhm ˶mVyZ ~mhoa nS>ʶmgmR>r à¶ËZ H$aVrc,
Voìhm ˶m§Zm nwÝhm ˶mVM cmoQy>Z XoʶmV ¶oB©c. Am{U ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c, ˶m
AmJrMr Md MmIV amhm, {Ocm ImoQ>o R>a{dʶmda Vwåhr ’$ma AmJ«hr am{hcmV. 21
Am{U Amåhr {ZpíMVnUo ˶m§Zm ‘moR>çm {ejonydu chmZ {ejoMr Md ¶mgmR>r MmIdy
H$s, H$Xm{MV Vo níMmÎmmnmgh Am‘À¶mH$S>o diVrc. 22 Am{U ˶mnojm Xþï> AmUIr
H$moU Agy eH$Vmo, Á¶mcm Ooìhm ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©À¶m g§Xoem§Ûmao CnXoe Ho$cm OmVmo,
Voìhm Vmo ˶m§À¶mH$S>o nmR> {’$adVmo. Amåhr Aem Anamܶm§Zm Adí¶ {ejm H$ê$.
23
Am{U Amåhr ‘ygmcmhr J«§W àXmZ Ho$co hmoVo, åhUyZ (ho n¡J§~a!) Vwåhmcm hm
(Omo J«§W) {Xcm OmV Amho, ˶mg§~§YmZo Vwåhr H$gcrhr e§H$m ~miJʶmMo H$maU Zmhr.
Amåhr (‘ygmcm {Xcoë¶m J«§Wmcm) ~Zr BòmB©c ¶m O‘mVrgmR>r ‘mJ©Xe©ZmMo ‘mܶ‘
~Z{dco hmoVo.
(Q>rn: Vwåhmcm hm Omo J«§W {Xcm OmV Amho, hr KQ>Zm H$mhr n{hë¶m doiog KS>V Zmhr.)
24
Am{U Amåhr ˶m§À¶m‘ܶo H$mhr cmoH$Zm¶H$ C^o Ho$co, Oo Am‘À¶m AmXoemZwê$n
cmoH$m§Mo ‘mJ©Xe©Z H$arV AgV. Am{U Vo g§¶‘nyd©H$ (cmoH$m§Zm ‘mJ©Xe©Z H$aʶmMo)
H$m¶© H$aV AgV Am{U Vo Am‘À¶m g§Xoem§da ÑT> {dídmg R>odV AgV.
(Q>rn: Agm AgVmo Iam nwT>mar, cmoH$Zm¶H$ qH$dm B‘m‘, Omo cmoH$m§Zm H$moU˶mhr àH$mao {MWmdUr Z
XoVm, n[apñWVrZwê$n C{MV d XÿaÑï>rZo AmoVàmoV Ago ‘mJ©Xe©Z H$arV AgVmo.)
gyah-33. Ac-AhµOm~ 411
25
{ZpíMVM, Vw‘Mm nmcZH$Vm© ݶm¶mÀ¶m {Xder ˶m§À¶mXaå¶mZ, Á¶m Jmoï>tda
Vo AmngmV ‘V^oX H$arV AgV, ˶mg§~§YmZo Amncm ’¡$gcm gwZmdoc. 26 (g˶
ZmH$maUmè¶m cmoH$m§gmR>r) hr Jmoï> ‘mJ©Xe©ZH$maH$ R>acr Zmhr H$m H$s, ˶m§À¶mnydu
Amåhr {H$˶oH$ OZg‘yhm§Zm Zï> H$ê$Z Q>mH$co? Am{U ˶m Zï> Pmcoë¶m AmogmS>
dñ˶m§‘YyZ ¶m cmoH$m§Mo (åhUOo ‘¸$mdmgr¶m§Mo) qhS>Uo-{’$aUo gwê$ Amho. IamoIa,
¶m‘ܶo g§Xoe gwZmdUmè¶m IwUm AmhoV, ‘J H$m¶ ho cmoH$ EoH$V ZmhrV?
27
˶m§Zr ¶m Jmoï>rMo H$Yr (qMVZnyd©H$) {ZarjU Ho$co Zmhr H$m H$s, Amåhr
nmdgmÀ¶m (T>Jm§Zm) AmogmS> ^yàXoemH$S>o hmHy$Z ZoVmo? ‘J (nmD$g dfm©d H$ê$Z)
Amåhr eoVr Cn{OVmo, Á¶mVyZ ¶m§Mr JwaoT>moao Am{U ho ñdV: ImVmV. Va ho (~moY
KoʶmÀ¶m CÔoemZo, ¶m Jmoï>tMo) {ZarjU H$arV ZmhrV? 28 Am{U Vo åhUVmV, "Vw¶m
åhUʶmV H$mhr V϶ Agoc Va (Amåhmcm gm§J), Vmo A§{V‘ {ZU©¶ Ho$ìhm hmoB©c.' 29
(˶m§Zm) gm§Jm, "A§{V‘ {ZU©¶mÀ¶m {Xder, Oo cmoH$ (OrdZ^a) g˶ ZmH$maʶmda
AmJ«hr am{hco, nU ˶m§Zr ˶m {Xder lÕm YmaU Ho$cr Va ˶m§Mr Vr lÕm ˶m§À¶mgmR>r
H$mhr cm^àX R>aUma Zmhr, Zm ˶m§Zm H$moU˶mhr àH$mao Cg§V XoʶmV ¶oB©c.' 30 åhUyZ
Vwåhr ˶m§À¶mnmgyZ Xÿa amhm Am{U (g˶mMm CcJS>m hmoʶmMr) àVrjm H$am Vo XoIrc
àVrjm H$arV AmhoV.
gyah-33. Ac-AhµOm~
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
n¡J§~a! A„mhMr OmU R>odm, Am{U g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§À¶m d Xm§{^H$
cmoH$m§À¶m åhUʶmZwgma dmJy ZH$m. IamoIa, A„mh gd© H$mhr OmUUmam Am{U Añgc
~w{ÕdmZ Amho. 2 Am{U Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Vw‘À¶mH$S>o Oo H$mhr àH$Q> Ho$co OmV
Amho ˶mMo AZwgaU H$am. {Z:g§Xoh, A„mhcm Vwåhr Oo H$mhr H$arV AmhmV ˶mMr nyU©
OmUrd Amho. 3 Am{U A„mhda ÑT> {dídmg R>odm. H$maU, A„mh Vw‘Mm gm§^miH$Vm©
åhUyZ n¶m©á Amho.
4
A„mhZo H$moU˶mhr ‘Zwî¶mÀ¶m N>mVr‘ܶo XmoZ öX¶o {Z‘m©U Ho$cocr ZmhrV.
VgoM Vwåhr Vw‘À¶m nËZtZm "‘mVm' g§~moYë¶mZo ˶m ‘mVm (qH$dm ‘mVog‘mZ) hmoD$Z
OmVrc, Agm Hw$R>cmhr {Z¶‘ ˶mZo ~Z{dcocm Zmhr. VgoM Vw‘À¶m ‘mZcoë¶m nwÌm§Zm
Vw‘Mo Iao nwÌ R>a{dcoco Zmhr. ¶m gd© Ho$di Vw‘À¶m Vm|S>À¶m Jmoï>r AmhoV. Am{U
A„mh g˶ (absolute truth) ~mocVmo Am{U VmoM Vwåhmcm gai ‘mJ© XmIdy
eH$Vmo.
412 Hw$amU
(Q>rn: Bñcm‘nydu AkmZH$mimV Aer Hw$àWm g‘mOmV hmoVr H$s, EImÚm nVrZo Amnë¶m nËZrcm Ho$di
Ago åhQ>ë¶mZo H$s, "Vy ‘cm ‘m¶m AmB©À¶m nmR>rgmaIr Amhog,' ˶m§À¶mV {d¶moJ hmoD$Z g§gma CÜdñV
hmoV hmoVm, ¶mcm {µOhma Ago åhUVmV. Bñcm‘Zo ¶mg Hw$àWm R>adyZ, ˶mg g‘mOmVyZ hÔnma H$aʶmMm
nm¶§S>m KmVcm.)
5
({OWn¶ªV Vw‘À¶m XÎmH$ nwÌm§Mm g§~Y § Amho) ˶m§Zm ˶m§À¶m ñdV:À¶m d{S>cm§À¶m
Zmdmgh ~mocmdrV Om. A„mhÀ¶m Ñï>rZo hrM nÕV OmñV ݶm¶mo{MV Amho. nU Oa
Vwåhmcm ˶m§Mo {nVm H$moU AmhoV, ho ‘mhrV Zgoc Va Vo Vw‘Mo Y‘©~§Yy Am{U {‘Ì
AmhoV. nU Oa ¶m~m~VrV Vw‘À¶mH$Sy>Z ZH$iV MyH$ Pmë¶mg, Vo Amjonmh© AgUma
Zmhr. (nU Vr MyH$ {ZpíMVnUo Amjonmh© Amho) Or Vwåhr OmUyZ~wOyZ H$aVm. A„mh
‘m’$ H$aUmam, X¶m H$aUmam Amho.
6
(A„mhÀ¶m) n¡J~§ amMm h¸$ lÕmd§Vm§da ˶m§À¶m Amnë¶m {Odmnojmhr A{YH$
Amho. Am{U n¡J~§ amÀ¶m nËZr ¶m ˶m§À¶m ‘mVm hmoV, (åhUOo ‘mVog‘mZ hmoV). Am{U
A„mhÀ¶m J«W§ mZwgma (h¸$m§À¶m ~m~VrV) aº$mMo ZmVcJ BVa gd©gm‘mݶ lÕmd§V
Am{U (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) ñdXoe ˶mJ H$ê$Z Amcoco lÕmd§V ¶m§À¶mnojm A{YH$
h¸$ amIVmV. nU Oa Vwåhr Amnë¶m {‘Ìm§er Mm§Jco, göX¶ AmMaU H$ê$ BpÀN>V
Agmc (Va ˶mV H$mhr J¡a Zmhr). (A„mhÀ¶m) J«W§ mV ho Z‘yX H$aʶmV Amcoco Amho.
7
Amåhr n¡J~§ am§H$Sy>Z (g§Xeo nmohmoM{dʶm{df¶r) n¸o$ dMZ KoVco. Vw‘À¶mH$Sy>Z Am{U
Zyh, B~«mhr‘, ‘ygm Am{U ‘[a¶‘nwÌ ¶oey ‘grh (B©gm) ¶m gd© n¡J~§ am§H$Sy>Z. Amåhr
˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$mH$Sy>Z ÑT> à{Vkm KoVcr. 8 Vr ¶mgmR>r H$s, A„mhcm ݶm¶mÀ¶m {Xder
˶m g˶dMZr cmoH$m§Zm (åhUOoM n¡J~§ am§Zm) {dMmaVm ¶mdo H$s, (n¥Ïdrda) g˶mMm (g§Xeo
nmohmoM{dʶmÀ¶m) ˶m§À¶m (H$m¶m©cm H$emàH$mao à{VgmX {‘imcm). nU g˶ ZmH$maUmè¶m
cmoH$m§gmR>r ˶mZo ¶mVZm‘¶r {ejm V¶ma R>do cr Amho.
9
B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! A„mhZo Vw‘À¶mda (Zoh‘r) Ho$coë¶m H¥$noMo
ñ‘aU H$am. Ooìhm (eÌyM)o g¡Ý¶ Vw‘À¶mda MmcyZ Amco hmoV.o Voìhm Amåhr ˶m§À¶m{déÕ
(^¶§H$a) dmXir dmam nmR>{dcm Am{U Ago (ñdJ©XÿVm§Mo) g¡Ý¶ nmR>{dco, Oo Vwåhmcm
{XgV ZìhVo. Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$aV AgVm, Vo gd© A„mh nmhV AgVmo. 10
Ooìhm (eÌyMo g¡Ý¶) Vw‘À¶mda MmcyZ Amco hmoVo, Vw‘À¶m daÀ¶m ~mOyZo Am{U
ImcÀ¶m ~mOyZo, Voìhm Vw‘Mo S>moio (^rVrZo) {’$aco hmoVo. (åhUOo AJXr AdmH$ Pmco
hmoVo). Am{U Vw‘Mo H$mirO Kemer Amco hmoVo. Am{U Vwåhr A„mh{df¶r ZmZm
VèhoÀ¶m H$ënZm H$ê$ cmJcm hmoVm. 11 Voìhm lÕmd§Vm§Mr H$R>rU ñdê$nmMr narjm
nmhʶmV Amcr Am{U O~aXñV[a˶m ˶m§Zm hmXadyZ gmoS>ʶmV Amco.
gyah-33. Ac-AhµOm~ 413
12
Am{U (Vr doi AmR>dm Ooìhm) Xm§{^H$ cmoH$ Am{U Vo cmoH$ Á¶m§À¶m ‘ZmV
{dH¥$Vr hmoVr, åhUy cmJco, "A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J§~amZo Am‘À¶mer Omo dm¶Xm
Ho$cm hmoVm Vr {Zìdi ’$gdUyH$ hmoVr.' 13 Ooìhm ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr OU åhUmco, "ho
¶g[a~À¶m cmoH$m§Zmo! (åhUOo ‘{XZmdmgr¶m§Zmo!) Vwåhm cmoH$m§Mm (eÌyg‘moa) {Q>H$md
cmJy eH$V Zmhr, åhUyZ Vwåhr ‘mJo {’$am.' Va Xþgao H$mhr Agohr hmoVo, Oo n¡J§~amH$S>o
(Kar naV OmʶmMr) nadmZJr ‘mJy cmJco. åhUy cmJco, "Am‘Mr Kao Agwa{jV
AmhoV.' nU Vr dñVwV: Agwa{jV ZìhVr. Vo Ho$di niyZ OmʶmÀ¶m ~oVmV hmoVo. 14
(¶m§Mr h{H$JV Va Aer Amho H$s), Oa ˶m§À¶m ehamÀ¶m gd© ~mOy§Zr AmH«$‘U H$ê$Z
(eÌy) ehamV {eacm AgVm, Am{U ˶m§Zm (eÌyÛmao ñdY‘© ˶mJ H$ê$Z) {dídmgKmV
H$aʶmgmR>r gm§JʶmV Amco AgVo Va ˶m§Zr Oamhr g§H$moM Z H$aVm, cJoM Vgo Ho$co
AgVo. 15 ˶m§Zr (n¡J§~amÛmao) A„mhcm Ago dMZ {Xco hmoVo H$s, Vo (H$moU˶mhr
n[apñWVrV Y‘m©Xeo mH$S>o) nmR> {’$a{dUma ZmhrV. Am{U A„mhcm {Xcoë¶m dMZmg§~Y§ mZo
(à˶oH$mcm) Oê$a Om~ Úmdm cmJoc. 16 (n¡J§~a!) ˶m§Zm gm§Jm, "Vwåhr (Z¡g{J©H$)
‘¥Ë¶yÀ¶m qH$dm (¶wÕmV) R>ma hmoʶmÀ¶m ^rVrZo niV Agmc Va Vw‘Mo ho ncm¶Z
Vw‘À¶m H$mhrM H$m‘r ¶oUma Zmhr. Vwåhmcm ({‘imcrM Va) ’$ma AënH$mimgmR>r ¶m
OrdZmMm AmZ§X Cn^moJʶmMr g§Yr {‘ioc.' 17 ˶m§Zm gm§Jm, "Agm H$moU Amho Omo
Vwåhmcm A„mhnmgyZ dmMdy eH$Vmo, Ooìhm A„mhZo Vwåhmcm BOm nmohmoM{dʶmMo
R>a{dcoco Agoc Va? (AJXr AgoM) Oa A„mhZo Vw‘À¶mda H¥$nm H$aʶmMo R>a{dco
Va ˶mÀ¶m H¥$nog amoIy eH$Vmo Agm H$moU Amho? H$maU ˶m§Zm A„mhcm gmoSy>Z Xþgam
H$moUrhr ajUH$Vm© qH$dm gmhmæ¶H$Vm© AmT>iUma Zmhr.'
18
A„mhcm Vw‘À¶mn¡H$s ˶m cmoH$m§Mr nyU© OmUrd Amho, Oo (˶mÀ¶m H$m¶m©gmR>r)
cT>ʶmnmgyZ BVam§Zm amoIVmV Am{U Oo Amnë¶m ^mD$~§Xm§Zm åhUVmV, "(¶wÕmV
cT>ʶm-‘aʶmgmR>r Hw$R>o OmV AmhmV?) Am‘À¶mH$S>o ¶m.' Am{U (Vo ñdV:) ¶wÕmV
H$Yr ^mJ KoVco Va AJXr ZmdmnwaVoM. 19 Vo Vw‘À¶m~m~VrV {dZmH$maU {VañH$mamMr
^mdZm ~miJVmV. (VgoM Vw‘Mm gmW XoʶmÀ¶m ~m~VrV H§$OyfnUm XmIdVmV.)
Am{U Ooìhm EImXo g§H$Q>mMo àg§J g‘moa Amco, Voìhm Vwåhr nmhmc, Vo Vw‘À¶mH$S>o
Aem ZOaoZo nmhV AmhoV H$s, ˶m§Mo S>moio ‘¥Ë¶yMr ‘yÀN>m© Amcoë¶m ‘mUgmà‘mUo
JaJam {’$aV AmhoV. Am{U Z§Va Ooìhm g§H$Q>mMm YmoH$m Q>iVmo, Voìhm ‘mÌ Vo YZmMo
cmo^r ~ZyZ Amnë¶m YmaXma {O^m MmcdyZ Vw‘À¶mer (åhUOo lÕmd§Vm§er) daH$aUr
JmoS> ~mocy cmJVmV. ¶m§Zr Iè¶m AWm©Zo H$Yrhr lÕm YmaU Ho$cocr Zmhr, åhUyZ
414 Hw$amU
A„mhZo ˶m§Mr H¥$˶o {Zî’$i R>a{dcr AmhoV. Am{U A„mhgmR>r ho ghO e³¶ Amho.
20
(eÌyMo g¡Ý¶ Amë¶mnmdcr naVë¶mZ§Vahr) ¶m§Zm Ago dmQ>Vo H$s, Vo AmUIrZ
naVcoM ZmhrV. Vo Oa IamoIa nwÝhm naV Amco Va (¶m§Zm Va AmZ§X hmoB©c) Am{U Vo
(Xm§{^H$) AerM BÀN>m H$aVrc H$s, Xÿa H$mhr A§Vamda dmid§Q>mVrc ^Q>³¶m Aa~m§g‘doV
amhmdo Am{U {VWo ~gyZ Vw‘À¶m{df¶r I~ar (news) OmUV amhmdo. Am{U ho
(Xm§{^H$) Vw‘À¶m~amo~a AgVo Var Vo ¶wÕmV AJXr ZmdmcmM gh^mJr Pmco AgVo.
21
IamoIa, Vw‘À¶mn¡H$s à˶oH$mgmR>r A„mhÀ¶m n¡J§~am‘ܶo gX²JwUm§Mm AmXe©
Amho, (AmXe©) ˶mÀ¶mgmR>r Omo A„mh Am{U A§{V‘ {XdgmÀ¶m ~m~VrV Amem (d
^¶) ~miJyZ AgVmo. Am{U Omo A„mhMo Zoh‘r ñ‘aU H$arV AgVmo.
(Q>rn: A„mhMo ñ‘aU åhUOo ‘mi KoD$Z A„mhÀ¶m ZmdmMm Zoh‘r On H$aUo Zìho Va à˶oH$ àg§Jr
‘mUgmcm A„mhMr {dMmanyd©H$, qMVZnyd©H$ AmR>dU hmoV amhmdr.)
22
Am{U Ooìhm Iè¶m lÕmd§Vm§Zr, AmH«$‘UH$mar g¡Ý¶mcm (˶m§À¶mH$S>o ¶oVmZm)
nm{hco, Voìhm Vo åhUmco, "A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J§~amZo Á¶m{df¶r Amåhmg AmYr
gm§JyZ R>odco hmoVo, hmM Vmo àg§J Amho, Am{U A„mh d ˶mÀ¶m n¡J§~amZo g˶ VoM
~mocco hmoVo.' ¶m KQ>ZoZo ˶m§À¶m lÕoV Am{U AmkmnmcZ H$aʶmÀ¶m ˶m§À¶m CËgmhmV
AmUIr dmT>M Ho$cr. 23 lÕmd§Vm§‘ܶo Agohr cmoH$ AmhoV Á¶m§Zr A„mhcm {Xcoë¶m
Amnë¶m dMZmer àm‘m{UH$ (Agë¶mMo Amnë¶m H¥$VrZo) {gÕ H$ê$Z XmIdco.
˶m§À¶mn¡H$s H$mhtZr Amncr à{Vkm nyU© Ho$cocr Amho. (åhUOo A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r
˶m§Zr àmUmn©U Ho$co) Am{U H$mhr Ago AmhoV, Oo AÚmn ˶mgmR>r àVrjm H$arV
AmhoV. Am{U ˶m§À¶m ({ZíM¶mV) ˶m§Zr H$moU˶mhr àH$mao ~Xc Ho$cocm Zmhr. 24
(AemàH$mao ‘mUgmMr H$gmoQ>r ¶mgmR>r nmhʶmV ¶oVo) H$s, A„mhcm g˶dMZr
cmoH$m§Zm ˶m§À¶m g˶mcm AT>inUo gmW XoʶmÀ¶m H$m¶m©~Ôc nwʶ’$i XoVm ¶mdo.
Am{U Xm§{^H$ cmoH$m§Zm EH$Va Vmo {ejm H$aoc qH$dm ˶mcm (Vo j‘o¶mo½¶) dmQ>ë¶mg, Vmo
˶m§Zm j‘m H$aoc. IamoIa, A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho.
25
g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m lÕmhrZm§Zm, A„mhZo ˶m§À¶m Ag§Vmofmgh
naV nmR>{dco. ¶m ‘mo{h‘oMm ˶m§Zm H$mhrM ’$m¶Xm Pmcm Zmhr. Am{U ¶wÕmV lÕmd§Vm§À¶m
~mOyZo ˶m§Mo g§ajU H$aʶmgmR>r A„mh n¶m©á R>acm. H$maU A„mh gm‘϶©dmZ d
gd©e{º$‘mZ Amho. 26 AmYrÀ¶m J«§WYmaH$m§n¡H$s Á¶m§Zr h„oImoam§Zm gmhmæ¶ Ho$co,
˶m§Zm A„mhZo ˶m§À¶m JT>çm§VyZ Imcr CVadco Am{U ˶m§À¶m ‘ZmV Aer H$mhr
YmH$ ~g{dcr, (d ˶mMm n[aUm‘ Agm Pmcm H$s), ˶m§À¶mn¡H$s H$mhtZm Vwåhr R>ma
gyah-33. Ac-AhµOm~ 415
‘maco Am{U H$mhtZm H¡$Xr ~Z{dʶmV (Vwåhr ¶eñdr Pmco). 27 Am{U ˶mZoM
Vwåhmcm ˶m§Mr O‘rZ, ˶m§Mr Kao, d ˶m§Mr g§nÎmr Am{U ˶m§Mr Aer O‘rZ Á¶mda
Vwåhr AÚmn nmD$c XoIrc R>odco ZìhVo, ˶m gdmªMo dmag ~Zdco. Am{U A„mhcm
gd© H$mhr H$aʶmMo gm‘϶© àmá Amho.
28
n¡J§~a! Amnë¶m nËZtZm gm§Jm, "Oa Vwåhr hoM OrdZ Am{U ˶mMo WmQ>‘mQ>,
¶m Jmoï>tMr A{^cmfm ~miJyZ Agmc Va ¶m, ‘r Vwåhmcm H$mhr XoD$Z, Mm§Jë¶màH$mao
(‘m¶m {ddmh~§YZmVyZ) ‘wº$ H$aVmo.
(Q>rn: n¡J~§ am§Mo OrdZ nyUn© Uo gmYo-OrdZ hmoV,o H$maU n¡J~§ a Iè¶m AWm©Zo man of mission hmoV.o )
29
Am{U Oa Vwåhmcm A„mh Am{U ˶mMm n¡J§~a d ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmV
(Mm§Jco ñWmZ) hdo Agoc Va OmUyZ ¿¶m H$s, A„mhZo Vw‘À¶mn¡H$s Mm§Jco dV©Z
A§JrH$maUmè¶m§gmR>r ’$ma ‘moR>o ~jrg V¶ma R>odcoco Amho.' 30 ho n¡J§~amÀ¶m nËZtZmo!
Oa Vw‘À¶mn¡H$s H$moUr CKS>-CKS> AZw{MV H¥$˶ H$arc Va ˶m H¥$˶mMr {ejm
(Vwåhmcm) XþßnQ> {Xcr OmB©c. Am{U ho A„mhgmR>r AJXr ghO e³¶ Amho.
(Q>rn: H$maU Vwåhmcm Va BVa {ó`m§gmR>r Mm§Jë¶m H¥$˶mMm Z‘wZm gmXa H$am¶Mm Amho.)
31
Am{U AJXr AgoM Vw‘À¶mn¡H$s, Or H$moUr A„mhÀ¶m d ˶mÀ¶m n¡J§~amÀ¶m
AmkoMo nmcZ H$arc d Mm§Jcr H¥$˶o H$arc Va {Vcm Amåhr XþßnQ> ~jrg àXmZ H$ê$.
Am{U Amåhr {VÀ¶mgmR>r gÝ‘mZmMr CnOr{dH$m V¶ma R>odcocr Amho. 32 n¡J§~amÀ¶m
nËZtZmo! Vwåhr BVa {ó`m§à‘mUo Zmhr, (åhUOo Vwåhmcm ’$ma O~m~XmarZo dmJmdo
cmJoc). Oa Vwåhr (Iè¶m AWm©Zo) A„mhMr OmU d (^¶) ~miJyZ amhUmao Agmc
Va (H$moUmerhr) ~mocVmZm ’$ma ‘¥Xÿ AmdmOmV ~mocy ZH$m, (H$maU Vwåhr Ago ~mocmc)
Va Á¶mÀ¶m ‘ZmV {dH¥$Vr Amho, Vmo ({dZmH$maU) Vw‘À¶mH$S>o AmH¥$ï> hmoB©c. Zoh‘r
(H$UIanUo) Am{U gä¶ ^mfoV ~mocm.
33
Am{U Amnë¶m Kam§‘ܶo em§VnUo amhm. Am{U (Bñcm‘nydu) AkmZH$mimVrc
ê$T>rà‘mUo ñdV:À¶m gmOe¥§JmamMo àXe©Z H$arV {’$ê$ ZH$m. Am{U (Z‘mµOê$nr) {Z˶
àmW©Zm H$am d XmZH$m¶© H$am (åhUOo µOH$mV Úm). Am{U A„mh d ˶mÀ¶m n¡J§~amMo
AmkmnmcZ H$am. (n¡J§~amÀ¶m) Hw$Qw>§~r¶m§Zmo! A„mh Va Vw‘À¶m~m~VrV ho BpÀN>Vmo
H$s, Vw‘Mr gd© àH$maMr AewÕVm Vw‘À¶mnmgyZ Xÿa H$ê$Z Q>mH$mdr, Am{U Vwåhmcm
nyU©nUo ñdÀN>-ewÕ H$ê$Z Q>mH$mdo.
(Q>rn: Vmo Vwåhmcm nyU©nUo positive personality ~Zdy BpÀN>Vmo, nU ¶mg Vw‘À¶m à¶ËZm§Mr gmW
Amdí¶H$ Amho.)
416 Hw$amU
34
Am{U Vw‘À¶m Kam§V A„mhÀ¶m g§Xoem§Mo Am{U kmZmMo Oo YS>o {Xco OmVmV,
˶m§Zm Zoh‘r cjmV R>odm. IamoIa, A„mhMo kmZ gd©ì¶mnr Amho, Vmo gX¡d OmJê$H$
Amho.
35
{ZpíMVM A„mhÀ¶m BÀN>ocm g‘{n©V hmoD$Z OrdZ ì¶VrV H$aUmao nwéf
Am{U AemM àH$mao OrdZ ì¶VrV H$aUmè¶m {ó¶m, lÕmd§V nwéf d lÕmd§V {ó¶m,
AmkmYmaH$ nwéf d AmkmYmaH$ {ó¶m, g˶{Zð> nwéf d g˶{Zð> {ó¶m, ghZerc
nwéf d ghZerc {ó¶m, {dZ‘« nwéf d {dZ‘« {ó¶m, XmZH$m¶© H$aUmao nwéf d XmZH$m¶©
H$aUmè¶m {ó¶m, Cndmg R>odUmao nwéf d Cndmg R>odUmè¶m {ó¶m, ñdV:Mo erc
gwa{jV R>odUmao nwéf d ñdV:Mo erc gwa{jV R>odUmè¶m {ó¶m, A„mhMr à˶oH$
àg§Jr AmR>dU H$aUmao nwéf d {ó¶m __ A„mh, ¶m gdmªZm j‘mXmZ XoD$Z ’$ma ‘moR>o
~jrg àXmZ H$aUma.
36
H$moU˶mhr B‘mZYmaH$ nwéf Am{U B‘mZYmaH$ órgmR>r ho A{O~mV C{MV
Zmhr H$s, Ooìhm ˶m§À¶m EImÚm Jmoï>r{df¶r, EH$Xm A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J§~amZo
{ZU©¶ Ho$ë¶mZ§Va (˶m§Zr Amnë¶m BÀN>oZwê$n ‘V ‘m§S>mdo) Am{U (˶mda nwZ{d©Mma
H$aʶmgmR>r) ˶m§Zr H$mhr OmJm R>odmdr. H$maU Omo H$moUr A„mh Am{U ˶mÀ¶m
n¡J§~amMr Adkm H$aoc, Vmo ñnï>[a˶m MwH$sÀ¶m ‘mJu cmJcm.
37
(n¡J§~a!) Ooìhm Vwåhr ˶m ‘mUgmcm Á¶mda A„mhZo H¥$nm Ho$cocr hmoVr Am{U
Vwåhr XoIrc ˶mMo (nmcZnmofU H$ê$Z) ˶mÀ¶mda CnH$ma Ho$co hmoVo, ˶mg åhUmcmV
H$s, "Amnë¶m nËZrcm gmoSy> ZH$mog (åhUOo VcmµH$ XoD$ ZH$mog) Am{U A„mhMo ^¶
~miJ.' Voìhm Vwåhr Amnë¶m ‘ZmV Vr Jmoï> cndyZ R>odcr hmoVr, Or A„mh àH$Q>
H$aUma hmoVm. cmoH$m§Zm (H$m¶ dmQ>oc ¶m Jmoï>rMo) Vwåhmcm ^¶ dmQ>V hmoVo, nU
(n¡J§~a!) A„mhM ¶mgmR>r nmÌ Amho H$s, Vwåhr ˶mMo ^¶ ~miJmdo. Ooìhm µO¡XZo
Amnë¶m nËZrcm VcmµH$ {Xcm, Voìhm Amåhr {VMm {ddmh Vw‘À¶mer Ho$cm. ho Amåhr
¶mgmR>r Ho$co H$s, (^{dî¶mV) lÕmd§Vm§Zm ˶m§À¶m ‘mZcoë¶m nwÌm§Zr Amnë¶m nËZtZm
VcmµH$ (KQ>ñ’$moQ>) {Xë¶mZ§Va, ˶m {ó`m§er {ddmh H$aʶmÀ¶m ~m~VrV H$moUVrhr
AS>MU amhÿ Z¶o. Am{U A„mhÀ¶m AmXoemMo nmcZ ìhm¶cmM hdo.
(Q>rn: µO¡X Vmo ‘mUyg hmoVm, Omo n¡J§~amH$S>o am{hcm, dmT>cm Am{U n¡J§~am§Zr ˶mMm {ddmh cmdyZ
˶mMm g§gma ‘m§S>cm, n¡J§~a ˶mcm ~oQ>m åhUV, Ooìhm nVr-nËZrV ~o~Zmd {Z‘m©U Pmcm Voìhm ˶m§Zr
VcmµH$ hmoD$ Z¶o åhUyZ ^anya à¶ËZ Ho$co, nU eodQ>r {ddmh g§nwï>mV Amcm. ˶mZ§Va A„mhÀ¶m
AmXoemZwgma ˶m órMm {ddmh n¡J§~amer Pmcm.)
gyah-33. Ac-AhµOm~ 417
38
n¡J§~amgmR>r ˶mV H$mhr Amjonmh© AgUma Zmhr, Oo (H$aʶmgmR>r) A„mhZo
˶mg nadmZJr {Xcocr Amho. nyduÀ¶m n¡J§~am§À¶m ~m~VrVhr A„mhMm hmM n[anmR>
am{hcocm Amho. Am{U (cjmV Agy Úm) A„mhMm AmXoe hm A§{V‘ {ZU©¶ AgVmo.
39
Vo A„mhMm g§Xoe cmoH$m§H$S>o nmohmoMmdrV AgV, Am{U Vo Ho$di ˶mMoM ^¶
~miJV AgV, ˶mÀ¶m{edm¶ Aݶ H$moUmMohr ^¶ Vo ~miJV ZgV. Am{U A„mh
{heo~ Koʶmg g‘W© Amho.
40
(lX²Ymd§Vm§Zmo! ho OmUyZ ¿¶m H$s), ‘whå‘X Vwåhm nwéfm§n¡H$s H$moUmMohr dS>rc
ZmhrV, Va Vo A„mhMo n¡J§~a Am{U "A§{V‘ n¡J§~a' (seal of the Prophets)
AmhoV. Am{U à˶oH$ Jmoï>r{df¶r A„mhcm nyU© kmZ Amho.
41
B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! "A„mhMo Zoh‘r ñ‘aU H$am.' (åhUOo à˶oH$
àg§Jr A„mhMr AmR>dU Vwåhmcm ¶m¶cm hdr). 42 gH$mi-g§Ü¶mH$mi (à˶oH$
àg§Jr) ˶mMo ‘{h‘mJmZ H$am. 43 VmoM Vw‘À¶mda H¥$nm H$arV AgVmo Am{U ˶mMo
ñdJ©XÿVhr (Vw‘À¶mda ˶mMr H¥$nm ìhmdr åhUyZ, ˶mÀ¶mH$S>o ¶mMZm H$arV AgVmV).
Vo ¶mgmR>r H$s, ˶mZo Vwåhmcm gd© àH$maÀ¶m A§YH$mamVyZ ~mhoa H$mTy>Z àH$memV
AmUmdo. Vmo lÕmd§Vm§à{V ’$ma H$Zdmiy Amho. 44 Á¶m {Xder Vo (åhUOo ˶mMo
lÕmd§V ^º$) ˶mcm ^oQ>Vrc, ˶m§Mo ñdmJV "Vwåhmcm (gX¡d) em§Vr cm^mo' ¶m
eãXm§Zr H$aʶmV ¶oB©c. Am{U ˶mZo ˶m§À¶mgmR>r gÝ‘mZmMo ~jrg V¶ma R>odcoco
Amho.
45
n¡J§~a! Amåhr Vwåhmcm (cmoH$m§da g˶mMr) gmj XoUmam ~ZdyZ nmR>{dco
Amho, VgoM (˶m§Zm) ew^dmVm© XoUmam (a herald of glad tidings) d gmdYmZVoMm
Bemam XoUmam Am{U 46 (g‘ñV ‘mZdOmVrcm) A„mhÀ¶m AmXoe (d ‘mJ©Xe©ZmZwgma)
˶mÀ¶mH$S>o ¶oʶmMo AmdmhZ H$aUmam åhUyZ Am{U cmoH$m§Zm gÝ‘mJ© XmIdUmam XrnH$
åhUyZ nmR>dco Amho. 47 (n¡J§~a!) lÕmd§Vm§Zm ew^dmVm© XoD$Z Q>mH$m H$s, A„mhH$Sy>Z
˶m§À¶mda ’$ma ‘moR>r H¥$nm hmoUma Amho. 48 Am{U g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Mo d Xm§{^H$
cmoH$m§Mo åhUUo Vwåhr (H$Xm{n) ‘mݶ H$ê$ ZH$m. ˶m§À¶m ‘Z Xþ:IdUmè¶m Jmoï>tH$S>o
Xþc©j H$am. Am{U A„mhda X¥T> {dídmg R>odm. Am{U nmcZH$Vm© åhUyZ A„mh n¶m©á
Amho.
49
lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Ooìhm Vwåhr lÕmd§V {ó`m§er {ddmh~Õ ìhmc,
Z§Va Oa d¡dm{hH$ OrdZ gwê$ H$aʶmnyduM ˶m§Zm KQ>ñ’$moQ> XoV Agmc (åhUOo EImXm
{ddmh Pmë¶mZ§Va cJoM KQ>ñ’$moQ>mMm àg§J {Z‘m©U hmoV Agoc Va) Aem n[apñWVrV
418 Hw$amU
˶m {ó`m§Zr BÔVMm {Z¶‘ nmiUo Amdí¶H$ Zmhr, Zm {VMr JUZm H$aUo Amdí¶H$
Amho. ˶m§À¶mgmR>r H$mhr CnOr{dHo$Mr VaVyX H$ê$Z Mm§Jë¶m arVrZo {ddmhmVyZ ‘wº$
H$ê$Z Q>mH$m. (BÔV= KQ>ñ’$moQ>mMr à{H«$¶m VrZ ‘m{gH$ nmù¶m§Xaå¶mZ nyU© hmoB©c Am{U
˶mZ§VaM {ddmh g§nwï>mV ¶oB©c).
50
n¡J§~a! Vw‘À¶mgmR>r ˶m nËZr Amåhr d¡Y R>a{dë¶m AmhoV, Á¶m§Zm Vwåhr
‘haMr a¸$‘ XoD$Z Q>mH$cr Amho Am{U ¶wÕmV A„mhZo Vwåhmcm àXmZ Ho$coë¶m Xmgr
{ó¶mhr Am{U (Amåhr Vw‘À¶mgmR>r {ddmh¶mo½¶ AmhoV) Vw‘À¶m MwcË`mÀ`m ‘wcr d
Am˶mÀ¶m ‘wcr Am{U Vw‘À¶m ‘m‘mÀ¶m ‘wcr d ‘mderÀ¶m ‘wcr Á¶m Vw‘À¶m~amo~a
ñdXoe˶mJ H$ê$Z Amcoë¶m AmhoV. Am{U H$moUVrhr lÕmd§V ór, Or n¡J§~amer
(‘ha{dZm) {ddmh H$aʶmg ñdV:hÿZ V¶ma Agoc, Am{U n¡J§~amMrhr {VÀ¶mer
{ddmh H$aʶmMr BÀN>m Agoc Va Vr (¶m {ddmhmgmR>r d¡Y Amho). hm {deofm{YH$ma
Ho$di Vwåhmcm cmJy hmoVmo BVa lÕmd§Vm§Zm Zmhr.
(Am{U {OWn¶ªV BVa lÕmd§Vm§Mm g§~§Y Amho) Amåhr OmUyZ AmhmoV H$s, Amåhr
˶m§À¶m nËZr Am{U ˶m§À¶m Xmgr ¶m§À¶m{df¶r H$m¶ A{Zdm¶© Ho$coco Amho. (hr
{deof gdcV Vwåhmcm ¶mgmR>r Amho H$s), Vwåhmcm (Amnë¶m {‘eZMo H$m‘ H$aVmZm
¶mg§~§YmZo) H$moU˶mhr Jmoï>rMr AS>MU ¶oD$ Z¶o. A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy
Amho.
(Q>rn: n¡J§~a gmho~m§Mm AZoH$ {ó¶m§er {ddmh H$aʶm‘mJo hmM CÔoe hmoVm H$s, {d{dY H${~ë`m§‘Ü`o
A„mhÀ¶m g§Xoemà{V soft corner {Z‘m©U ìhmdm Am{U ˶m§À¶mZ§Va ˶m§À¶m nËZtZr A„mhÀ¶m
Y‘m©Mr {deof godm H$amdr. CXm. hµOaV Am¶em ¶m§Zr n¡J§~a gmho~mZ§Va Odinmg nÞmg dfmªn¶ªV
Y‘©godm Ho$cocr Amho.)
51
˶m§À¶mn¡H$s (nmir-nmirZo) hdo {Vcm ñdV:nmgyZ Xÿa R>odm Am{U hdo {Vcm
Amnë¶mnmer R>do m. Am{U {OMr nmir Vwåhr cm§~Urda KmVcr hmoVr, {Vcm Amnë¶mnmer
~mocmdyZ ¿¶mc Va Ago H$aUo Vw‘À¶mgmR>r Amjonmh© Zmhr. Vgo H$aUo Va OmñV
¶mo½¶M amhrc Am{U AemàH$mao (˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$mMo) S>moio gwImdVrc. Am{U ˶m
Xþ:Ir hmoUma ZmhrV. Am{U Vwåhr ˶m§Zm Oo H$mhr Úmc, ˶mda ˶m§Zr g‘mYmZ ‘mZmdo.
Am{U Vw‘À¶m ‘ZmV Oo H$mhr Amho, Vo gd© A„mh OmUVmo. (H$maU) A„mh gd© H$mhr
OmUUmam Amho d (ghmZw^yVr Agcocm) X¶mgmJa Amho. 52 ¶m{edm¶ Vwåhmcm
A{YH$ {ó`m§er {ddmh H$aʶmMr nadmZJr Zmhr. Zm Vw‘À¶mgmR>r ho C{MV Amho H$s,
Vwåhr ˶m§À¶mOmJr Xþgè¶m nËZr AmUmì¶mV, ‘J ˶m§Mo gm¢X¶© Vwåhmcm {H$VrH$m
AmdS>oZm, nU ¶mg AndmX Vw‘À¶m Xmgr AmhoV. (Á¶m AmYrnmgyZ Vw‘À¶m
gyah-33. Ac-AhµOm~ 419
58
Oo cmoH$ lÕmd§V nwéf d {ó¶m§Zm ˶m§Zr H$moUVrhr MyH$ Ho$cocr ZgVmZmhr
An‘m{ZV H$aVmV, Aem cmoH$m§Zr ImoQ>m Xmofmamon H$aʶmMo d Kmoa AnamYmMo AmoPo
ñdV:da KoVco Amho.
59
n¡J§~a! Amnë¶m nËZtZm, d ‘wctZm Am{U lÕmd§V {ó`m§Zm gm§Jm, "(gmd©O{ZH$
{R>H$mUr dmdaVmZm) ˶m§Zr ~mø dómMm (outer garments) ^mJ Amnë¶m ^modVr
ñdV:da (åhUOo S>mo³¶mda d N>mVrda) Q>mHy$Z ¿¶mdm. (Aem nohamdmÛmao emcrZ {ó¶m
åhUyZ) ˶m AmoiIë¶m OmVrc Am{U (gmd©O{ZH$ {R>H$mUr dmdaVmZm) ˶m§Zm H$mhr
Ìmg hmoUma Zmhr. Am{U A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 60 Xm§{^H$ cmoH$
(hypocrites) Am{U Vo Á¶m§À¶m ‘ZmV {dH¥$Vr Amho Ago cmoH$ Am{U ‘{XZoVrc
A’$dm nga{dUmao cmoH$ ho gd© (n¡J§~amÀ¶m ‘{XZm ¶m ehamV AamOH$Vm {Z‘m©U
H$aʶmMo H$m¶© H$arV AgV) ˶m§Zr Vo gd© (ñdV:hÿZ) ~§X Ho$co Zmhr Va Amåhr (EH$
{Xdg) Vwåhmcm ˶m§À¶m{déÕ H$madmB© H$am¶cm cmdy. ‘J ehamV amhʶm{df¶r ˶m§Mr
CcQ>r JUVr gwê$ hmoB©c. 61 (˶m§Mr AdñWm Aer hmoB©c H$s, gd© ~mOyZo) ˶m§À¶mda
{Y¸$ma Agoc, {OWo-Hw$R>o gmnS>Vrc, nH$Sy>Z R>ma Ho$co OmVrc. 62 ˶m§À¶mnydu hmoD$Z
Jocoë¶m (Anamܶm§À¶m ~m~VrV) A„mhMm hmM {Z¶‘ am{hcocm Amho. Am{U Vwåhmcm
A„mhÀ¶m {Z¶‘mÀ¶m ~m~VrV H$Yrhr H$mhr ’$aH$ OmUdUma Zmhr.
63
cmoH$ Vwåhmcm µH$¶m‘Vr(À¶m doiog§~§YmZo) {dMmaVmV, ˶m§Zm gm§Jm, "˶mMo
kmZ Ho$di A„mhcmM Amho. Am{U H$moU OmUo, Vr doi H$Xm{MV Odi ¶oD$Z
R>oncocr Agoc?' 64 {ZpíMVM g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Mm A„mhZo {Y¸$ma Ho$cocm
Amho, Am{U ˶m§À¶mgmR>r YJYJUmar AmJ V¶ma R>odcocr Amho. 65 ˶m‘ܶo Vo
H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. {VWo ˶m§Mm H$moUr Zm ajUH$Vm© Agoc, Zm gmhmæ¶H$Vm©. 66
˶m {Xder Ooìhm ˶m§Mo Mohao ZaH$mÀ¶m AmJrV CcQ>o-nmcQ>o Ho$co OmVrc Voìhm Vo
åhUVrc, "H$Xm{MV Amåhr A„mhMo AmkmnmcZ d n¡J§~amMo AmkmnmcZ H$aʶmMm
‘mJ© A§JrH$macm AgVm, (Va {H$Vr ~ao Pmco AgVo)!' 67 Am{U Vo åhUVrc, "ho
Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Amåhr Am‘À¶m nwT>mè¶m§Mo d Wmoam‘moR>çm§Mo åhUUo ‘mݶ Ho$co.
Va ˶m§Zr Amåhmcm gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa Zoco. 68 ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! ˶m§Zm XþßnQ>
{ejm Xo. Am{U Vw¶mH$Sy>Z ˶m§À¶mda {Y¸$mamMm ^¶§H$a dfm©d hmodmo Ago H$a.'
69
lÕmd§Vm§Zmo! Vwåhr ˶m cmoH$m§à‘mUo hmoD$ ZH$m, Á¶m§Zr ({dZmH$maU Xmofmamon
H$ê$Z) ‘ygmMo ‘Z Xþ:Idco. nU A„mhZo ˶mcm ˶m§À¶m XmofmamonmVyZ ‘wº$ Ho$co. Vmo
A„mhÀ¶m ZOaoV gÝ‘mZmg nmÌ Agm hmoVm. 70 lÕmd§Vm§Zmo! A„mhMo ^¶ ~miJm,
gyah-34. g~m 421
(åhUOoM ˶mMr OmU R>odm), Am{U Oo g˶ d ݶm¶mo{MV Amho, VoM ~mocm __ 71
(Vwåhr Ago H$amc Va) A„mh Vw‘À¶m AmMaUmV gwYmaUm H$aoc Am{U Vw‘À¶m
(^yVH$mcrZ) MwH$m ‘m’$ H$aoc. Am{U Á¶m ‘mUgmZo (nyU© {Zð>oZo) A„mh Am{U
˶mÀ¶m n¡J§~amMo AmkmnmcZ H$aʶmMm ‘mJ© Adc§{~cm, Va ˶mZo (IamoIa) ’$ma ‘moR>o
¶e àmá Ho$co.
72
Amåhr ({dMma d AmMma ñdmV§Í¶mMm) R>odm (the trust) AmH$me, YaVr
Am{U nd©V ¶m§Zm XoD$ Ho$cm, nU ˶m§Zr Vr O~m~Xmar CMcʶmg ZH$ma {Xcm, H$maU
Vo ˶m O~m~XmarMo ^ma CMcʶmÀ¶m ~m~VrV Km~aco. nU ‘mUgmZo (‘wÔm‘ d
A{dMmarnUo) Vr CMcyZ KoVcr. IamoIa ˶mZo ñdV:cm gdm©V ‘yI© d gdm©V Xþï> {gÕ
Ho$co. 73 (AmVm Vr O~m~Xmar CMccr Va {VMm Amdí¶H$ n[aUm‘ Va hmoUmaM
hmoVm, Vmo åhUOo) A„mh Xm§{^H$ nwéf d Xm§{^H$ {ó`m§Zm, VgoM AZoHo$ídadmXr nwéf
d AZoHo$ídadmXr {ó`m§Zm {ejm H$aoc Am{U A„mh lÕmd§V nwéfm§da d lÕmd§V
{ó`m§da Amncr H¥$nmÑï>r Q>mHo$c. Am{U A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho.
gyah-34. g~m
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
gd© ñVwVr ˶m A„mhgmR>rM Amho. AmH$memV Oo H$mhr Amho d n¥Ïdrda Oo
H$mhr Amho, ˶m gdmªMm VmoM ‘mcH$ Amho. ¶mZ§VaÀ¶m OJmV XoIrc gd© ñVwVrMm
A{YH$mar VmoM AgUma, VmoM Amho Añgc ~w{Õ‘mZ d à˶oH$ Jmoï>rMm OmUH$ma. 2 Oo
H$mhr O{‘ZrV OmVo Am{U Oo H$mhr {VÀ¶mVyZ ~mhoa ¶oVo Am{U Oo H$mhr AmH$memVyZ
Imcr ¶oVo Am{U Oo H$mhr AmH$memH$S>o da OmVo, Vo gd© Vmo OmUVmo. Am{U Vmo X¶miy
d A{Ve¶ j‘merc Amho.
3
g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ Agcoco cmoH$ åhUVmV, "Am‘À¶mda (nwZéËWmZmMr)
Vr doi H$Yrhr ¶oUma Zmhr.' ˶m§Zm gm§Jm, "H$m Zmhr? AÑí¶mMm OmUH$ma Agcoë¶m
‘m¶m nmcZH$˶m©Mr enW, Vr doi Vw‘À¶mda Adí¶ ¶oUma Amho. AmH$memV
Am{U n¥Ïdrda H$UmBVH$shr dñVy ˶mÀ¶mnmgyZ cncocr Zmhr, Zm ˶mhÿZ chmZ, Zm
˶mhÿZ ‘moR>r (Aer dñVy Amho, Or ˶mÀ¶m ZOaoVyZ gwQy> eH$Vo). gd© ˶mÀ¶m ñnï>
J«§WmV Z‘yX Amho. 4 (nwZéËWmZmMr KQ>H$m ¶mgmR>r ¶oB©c H$s), Vmo ˶m cmoH$m§Zm
‘mo~Xcm XoB©c, Á¶m§Zr lÕm YmaU H$ê$Z Mm§Jcr H$m‘o Ho$cr. hoM Vo cmoH$ AmhoV,
Á¶m§Zm j‘m Am{U gÝ‘mZmMr AmOr{dH$m {‘ioc. 5 Am{U Á¶m cmoH$m§Zr Am‘À¶m
g§Xoem§Mo C{Ôï> Ywirg {‘idʶmgmR>r Amncr eº$s IM© Ho$cr, Aem§gmR>r Xþ:IXm¶r
422 Hw$amU
{ejm AQ>i Amho. 6 (n¡J§~a!) Á¶m§Zm kmZ XoʶmV Amcoco Amho, Vo cmoH$ g‘OyZ
AmhoV H$s, Vw‘À¶mH$S>o Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Oo àH$Q> Pmcoco Amho, Vo g˶ Amho.
Am{U Vo na‘g‘W© d gd© àH$maÀ¶m ñVwVrg nmÌ Aem A„mhMm ‘mJ© XmIdVmV.
7
Á¶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm, Vo Amnë¶m (g‘{dMmar cmoH$m§Zm)
åhUVmV, "Amåhr Vwåhmcm Agm EH$ ‘Zwî¶ XmIdmdm H$m? Omo Vwåhmcm (EH$ {dcjU
Jmoï>) gm§Joc H$s, Vwåhr (‘¥Ë¶yZ§Va) Ooìhm Ag§»¶ H$U ~ZyZ (‘mVrV) gm‘mdyZ Omc,
Voìhm Vwåhmcm (AmYrà‘mUoM) nwÝhm {Z‘m©U Ho$co OmB©c. 8 H$moU OmUo? ¶m ‘mUgmZo
A„mh{df¶r ImoQ>r Jmoï> aMcr Amho H$s, ˶mcm EH$m àH$mao doS> cmJcocm Amho?'
Zmhr, Vgo ‘wirM Zmhr, Va (dñVwpñWVr hr Amho H$s), Oo cmoH$ ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmda
{dídmg R>odV ZmhrV, VoM (B©ídar¶) {ejoÀ¶m ‘mJm©da ‘mJ©ñW AmhoV, Am{U ¶mo½¶
‘mJm©nmgyZ ’$maM Xÿa {ZKyZ Jococo AmhoV. 9 ˶m§Zr ¶m Jmoï>rMo H$Yr {ZarjU Ho$co Zmhr
H$m H$s, AmH$me Am{U n¥Ïdrda ˶m§À¶mnwT>o d ˶m§À¶m‘mJo Oo H$mhr Amho, (˶mÛmao Vo
doT>co Jococo AmhoV). Amåhr BpÀN>co Va ˶m§Zm O{‘ZrV JmSy>Z Q>mHy$ eH$Vmo qH$dm
˶m§À¶mda AmH$memVyZ AmnÎmr H$mogiy eH$Vmo. IamoIa ¶mV Am‘À¶m ˶m ^º$mgmR>r
({dMmaàdV©H$) g§Xoe Amho. Omo A„mhH$S>o naV {’$aUmam Amho.
10
Am{U Amåhr (n¡J§~a) XmD$Xda Am‘À¶mH$Sy>Z ’$ma ‘moR>r H¥$nm àXmZ Ho$cr
hmoVr. Amåhr (nd©Vm§Zm d nú¶m§Zm) Amkm Ho$cr hmoVr, "ho nd©Vm§Zmo d nú¶m§Zmo, Vmo Oo
Am‘Mo ñVw{VJmZ H$aVmo ˶mV Vwåhrhr gm‘rc ìhm.' Am{U Amåhr cmoI§S>mMo Cn¶moJ
H$aUo ˶mÀ¶mgmR>r A{YH$ gmo`rñH$a Ho$co. (d Amåhr åhUmcmo), 11 "(¶mnmgyZ) Vy
nyU© cm§~rMr {McIVo ~Zd Am{U ¶mo½¶ ˶m ‘mnmÀ¶m H$S>çm ~Zd. Am{U gËH$‘}
H$arV amhm. Am{U Oo H$mhr (Vwåhr cmoH$) H$arV AgVm, Vo gd© ‘r nmhV AgVmo.'
(Q>rn: ‘mUyg Oar A„mhcm ¶m OJmV Amnë¶m S>moù¶m§Zr nmhÿ eH$V Zmhr Var ˶mAmYmamda ˶mZo
Agm H$Xm{n {dMma H$am¶cm ZH$mo H$s, ˶mcm A„mh nmhV Zmhr.)
12
Am{U gwco‘mZgmR>r Amåhr dmè¶mcm ˶mÀ¶m AYrZ Ho$co hmoVo. ˶mMm
gH$miMm àdmh EH$ ‘{hZm MmcV hmoVm Am{U gm¶§H$miMm àdmh EH$ ‘{hZm MmcV
hmoVm. Am{U Amåhr ˶mÀ¶mgmR>r {dVicoë¶m Vm§ã¶mMm Pam àdm{hV Ho$cm hmoVm.
Am{U {OÞ n¡H$s H$mhr ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©À¶m AmkoZo ˶mÀ¶mgmR>r ({d{dY) H$m‘o
H$arV AgV. (Amåhr ˶m§Zm Agohr ~Omdco hmoVo H$s), ˶m§À¶mn¡H$s H$moUr Am‘À¶m
AmkoMo C„§KZ H$aoc Va Amåhr ˶mg YJYJ˶m AmJrÀ¶m {ejoMr Md MmIm¶cm
cmdy. 13 Vo ˶mÀ¶mgmR>r V¶ma H$arV AgV Oo Vmo BpÀN>V hmoVm, Ogo ‘hmc, {MÌo
gyah-34. g~m 423
(AemàH$mao Zï> Ho$co) H$s, ˶m§Zm B{VhmgmÀ¶m H$Wm ~ZdyZ Q>mH$co. d ˶m§Zm Zï> H$ê$Z
^yVcmda {dIwê$Z Q>mH$co. IamoIa, ¶m (KQ>ZoV) YS>o AmhoV, à˶oH$ g§¶‘ ~miJUmè¶m
d H¥$Vk ‘mUgmgmR>r.
20
g¡VmZmZo ˶m§À¶m{df¶rMo ˶mMo AZw‘mZ ~amo~a Agë¶mMo XmIdyZ {Xco. H$mhr
gÀÀ¶m lÕmd§Vm§ì¶{V[aº$ BVa gdmªZr ˶mMo AZwgaU Ho$co. 21 nU g¡VmZ ˶m§Zm
(~iO~arZo Hw$‘mJm©cm cmdy eHo$c) Agm ˶mÀ¶mH$S>o ‘wirM A{YH$ma ZìhVm.
(H$maU Amåhr Ho$di ˶mcm cmoH$m§Zm dmB©Q> Jmoï>rÀ¶m ‘mohmV Q>mH$ʶmMr g§Yr {Xcr
hmoVr) Vo ¶mgmR>r H$s, Oo cmoH$ ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmda (IamoIa) {dídmg R>odUmao
AmhoV, ˶m§Zm {MÝhm§{H$V H$ê$Z ˶m cmoH$m§nmgyZ doJio H$aVm ¶mdo, Oo ˶mg§~§YmZo
gme§H$ AmhoV. H$maU Vw‘Mm nmcZH$Vm© gd© Jmoï>tda cj R>odyZ Amho.
22
(˶m§Zm) gm§Jm, "A„mhcm gmoS>y Z Á¶m§Zm Vwåhr Amnco Cnmñ¶ g‘OyZ AmhmV.
˶m§Mm Ymdm H$am, (nU) Zm AmH$memV, Zm n¥Ïdrda ˶m§Zm AUw‘mÌ XoIrc A{YH$ma àmá
Amho. Zm ¶m XmoKm§Zm (MmcdʶmV) ˶m§Mm H$mhr dmQ>m Amho. Zm ˶m§À¶mn¡H$s H$moUr ˶mMm
(åhUOo A„mhMm) gmhmæ¶H$Vm© Amho. 23 ˶mÀ¶mg‘moa H$moUmMrhr {e’$mag (H$moUmÀ¶mhr)
H$m‘r ¶oV Zmhr, nU Á¶mÀ¶mg§~Y§ mZo {e’$mag H$aʶmMr (A„mhZo) nadmZJr {Xcocr
Agoc. (Aem 춺$sMo åhUUo A„mhÀ¶m ݶm¶mc¶mV EoH$co OmB©c). Am{U Ooìhm (˶m
{XdgmMr) ^rVr ˶m§À¶m ‘ZmVyZ H$‘r hmoBc © , Voìhm Vo ˶m§Zm {dMmaVrc Á¶m§Zm (Amnco
åhUUo ‘m§S>ʶmMr) nadmZJr XoʶmV Amcr hmoVr, "Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo H$m¶ åhQ>co
Amho.' Vo CÎmaVrc, "Oo g˶ d C{MV Amho Vo.' VmoM gdm}ƒ d ‘hmZ Amho.'
24
˶m§Zm {dMmam, "Vmo H$moU Amho, Omo AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§VZy CnOr{dH$m
nwadVmo.' ˶m§Zm gm§Jm, "Vmo A„mh Amho' Am{U (ho cjmV Agy Úm) Vwåhr qH$dm Amåhr
(XmoKm§nH¡ $s EH$ nj) EH$Va gÝ‘mJm©da Amho qH$dm ñnï>[a˶m dmQ> MwH$cocm Amho. 25
˶m§Zm gm§Jm, "Oo AnamY Amåhr Ho$coco AgVrc ˶mg§~Y§ mZo Vwåhmcm Om~ {dMmaʶmV
¶oUma Zmhr. Am{U Oo H$mhr Vwåhr H$arV AmhmV, ˶mg§~Y§ mZo Amåhmcm Om~ {dMmacm
OmUma Zmhr.' 26 ˶m§Zm gm§Jm, "Am‘Mm nmcZH$Vm© (ݶm¶mÀ¶m {Xder) AmnUmg gdmªZm
EH$Ì H$arc, Am{U Vmo Amnë¶mXaå¶mZ g˶mÀ¶m AmYmao ’¡$gcm H$arc. VmoM gd© g˶
CKS> H$aUmam ݶm¶mYre Amho, gd© H$mhr OmUUmam Amho.' 27 ˶m§Zm gm§Jm, "Vwåhr
ñdV:M Á¶m§Zm A„mhÀ¶m ~amo~arMo g‘OyZ AmhmV, ˶m§Zm (Oam EH$ ZOa) ‘cmhr Va
XmIdm nmhÿ. Zmhr, (H$moUrM ˶mÀ¶m ~amo~arMm Zmhr). VmoM A„mh Amho, Omo gd©e{º$‘mZ
Amho, ~w{ÕdmZ Amho.'
gyah-34. g~m 425
28
(n¡J§~a!) Amåhr Vwåhmcm g§nyU© ‘mZdOmVrgmR>r ew^dmVm© XoUmam Am{U
gmdYmZVoMm Bemam XoUmam ~ZdyZ nmR>{dco Amho. nU ~hþg»§ ¶ cmoH$m§Zm (¶m Xm{`ËdmMr)
OmU Zmhr. 29 Am{U Vo {dMmaVmV, "Vw‘À¶m åhUʶmV H$mhr V϶ Agoc Va ‘J
(Amåhmcm gm§Jm), (nwZéËWmZmÀ¶m d ݶm¶mÀ¶m) ˶m dMZmMr nyV©Vm Ho$ìhm hmoUma
Amho.' 30 ˶m§Zm gm§Jm, "Á¶m {XdgmMo dMZ Vwåhmcm {Xco OmV Amho, Vmo Agm {Xdg
Agoc H$s, Á¶mnmgyZ Vwåhr EH$ jU^a XoIrc ‘mJo amhÿ eH$Uma Zmhr, Zm nwT>o OmD$
eH$mc.'
31
Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr AmhoV, Vo åhUVmV, "Amåhr ¶m Hw$amUmda
H$Xm{n {dídmg R>odUma Zmhr, Zm ¶mnydu Amcoë¶m J«§Wmda Amåhr {dídmg R>odUma.'
(n¡J§~a!) Oa Vwåhr Vo (Ñí¶) nmhÿ eH$mc (Va Vwåhmcm H$iyZ ¶oB©c H$s, AmO Oo g˶
ZmH$maV AmhoV, ˶m§Mr H$m¶ AdñWm hmoUma) Ooìhm ho XþamMmar cmoH$ Amnë¶m
nmcZH$˶m©g‘moa (ݶm¶mÀ¶m {Xder) C^o Ho$co OmVrc. Vo XmofmMo Imna EH$‘oH$m§da
’$moS>V AgVrc. Oo cmoH$ Xþ~©c g‘Oco OmV hmoVo, Vo ˶m cmoH$m§Zm åhUVrc Oo
ñdV:cm ‘moR>o g‘OV AgV, "Oa Vwåhr cmoH$ ZgVm, Va Amåhr Oê$a lÕmd§V ~Zcmo
AgVmo.'
(Q>rn: AmO g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Mo, Oo CÕQ>nUmMo Ñí¶ Vwåhr nmhV AmhmV, ˶mÀ¶m AJXr {dnarV
Ñí¶ Ë¶m§À¶m ~m~VrV Vwåhr ݶm¶mÀ¶m {Xder nmhmc.)
32
Am{U Oo ñdV:cm ‘moR>o g‘OV hmoVo, Vo ˶m Xþ~©c g‘Oë¶m OmUmè¶m
cmoH$m§Zm CÎma XoVrc, "Amåhr ‘mJ©Xe©ZmMm ñdrH$ma H$aʶmnmgyZ Vwåhmcm amoIV hmoVmo
H$s H$m¶, Ooìhm Vo (‘mJ©Xe©Z) Vw‘À¶mH$S>o Amco hmoVo? ‘wirM Zmhr, VwåhrM ñdV:
Xmofr hmoVm!' 33 (˶mda) Xþ~©c g‘Oco Jococo cmoH$, ˶m ‘moR>o g‘Oco Jocoë¶m
cmoH$m§Zm CÎma XoVrc, "Zmhr, Vgo Zmhr, am̧{Xdg Or Vw‘Mr H$mañWmZo gwê$ Agm¶Mr
(˶m‘wioM Amåhr lÕmd§V ~ZʶmnmgyZ d§{MV am{hcmo). Voìhm VwåhrM Amåhmcm
A„mhda {dídmg Z R>odʶmgmR>r Am{U ˶mMo g‘H$j R>a{dʶmgmR>r AmXoe XoV
hmoVmV.' Am{U Ooìhm Vo (˶m§Mr dmQ> nmhV Agcocr) {ejm (CKS>çm S>moù¶m§Zr)
nmhVrc Voìhm (˶m§À¶mV XmQy>Z Amcocm) níMmÎmmn Vo 춺$ H$ê$ eH$Uma ZmhrV.
Amåhr ˶m lÕmhrZm§À¶m Jù¶mV gmIiX§S> AS>H$dy. ˶m§Zm VmoM ‘mo~Xcm {‘ioc Oo
Vo H$arV hmoVo.
34
Ooìhm-Ooìhm Amåhr H$moU˶mhr dñVr‘ܶo (Am‘À¶m {ejonmgyZ) gmdY
H$aUmam (n¡J§~a) nmR>dcm, Voìhm (à˶oH$ doiog) VoWrc g‘¥Õ cmoH$m§Zr (Oo Ho$di
Eo{hH$ gwIm§À¶m ‘mJo YmdV hmoVo n¡J§~amcm) AgmM à{VgmX {Xcm, (åhUmco) "Oo
XoD$Z Vwcm nmR>{dʶmV Amco Amho, Vo Amåhr (H$Xm{n) ‘mݶ H$aUma Zmhr.' 35 Am{U
Vo åhUmco, "Amåhr g§nÎmr d g§VVrÀ¶m ~m~VrV g‘¥Õ AmhmoV, åhUyZ Amåhmcm
{ejm dJ¡ao hmoʶmMm àíZM Zmhr.' 36 (n¡J§~a! Vwåhr Ago åhUUmè¶m§Zm) gm§Jm,
"‘mPm nmcZH$Vm© BpÀN>Vmo ˶mg CnOr{dHo$Mr gmYZo ‘moR>çm à‘mUmV XoVmo Am{U
BpÀN>Vmo ˶mg H$‘r à‘mUmV XoVmo. nU ~hþg§»¶ cmoH$ (¶m‘mJrc A„mhÀ¶m ¶moOZocm)
g‘OV ZmhrV.' 37 H$maU Vw‘Mo YZ Am{U Vw‘Mr ‘wco, ¶m ˶m Jmoï>r hmoD$ eH$V
ZmhrV, Á¶m Vwåhmcm Am‘À¶m OdiMo (AmXanyd©H$ ñWmZ) {‘idyZ XoD$ eH$Vrc.
nU Oo cmoH$ lÕm YmaU H$aVrc d gËH$‘} H$aVrc, Aem cmoH$m§Zm ˶m§À¶m (Mm§Jë¶m)
H$‘mªÀ¶m ~Xë¶mV XþßnQ> ‘moR>o ~jrg àmá hmoB©c. Am{U Vo (ñdJm©À¶m) ^ì¶ ‘hmcmV
em§Vr d g‘mYmZmZo amhVrc. 38 Am{U Oo cmoH$ Am‘À¶m g§Xoem§À¶m C{Ôï>m§Zm {d’$c
H$aʶmgmR>r Amncr eº$s nUmcm cmdV AmhoV, Vo {ejm (^moJʶmgmR>r) {VÀ`mV
à{dï> Ho$co OmVrc. 39 ˶m§Zm gm§Jm, "‘mPm nmcZH$Vm© Amnë¶m ^º$m§n¡H$s BpÀN>Vmo
˶mg CnOr{dHo$Mr ^anya gmYZo XoVmo Am{U BpÀN>Vmo ˶mg H$‘r à‘mUmV XoVmo. Am{U
(A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) Vwåhr Oo H$mhr IM© H$aVm, Vmo ˶mMr (Zoh‘r) ^anmB© H$arV
AgVmo. VmoM Amho gdm}Îm‘ AmOr{dH$m àXmZ H$aUmam.'
40
Am{U Á¶m {Xder Vmo ˶m gdmªZm (Oo AmO g˶ ZmH$marV Amho) EH$Ì H$arc,
Voìhm Vmo ñdJ©XÿVm§Zm {dMmaoc, "hoM H$m Vo cmoH$ Oo Vw‘Mr CnmgZm H$arV hmoVo.' 41 Vo
CÎma XoVrc, "(ho à^y!) Agr‘ ‘{h‘mdmZ Amhog Vy! ho ZìhoV Va Ho$di VyM Am‘Mm
nmR>ramIm Amhog, (Am‘Mr Zmhr), Va Vo {OÞm§Mr CnmgZm H$arV AgV, ˶m§À¶mn¡H$s
AZoH$m§Mr ˶m§À¶mdaM lÕm hmoVr.' 42 (Voìhm A„mh åhUoc), "AmO Vwåhr H$moUrhr
EH$‘oH$mcm cm^ qH$dm hmZr nmohmoMdy eH$V Zmhr.' Am{U Voìhm Amåhr ˶m Anamܶm§Zm
gm§Jy, "AmVm MmIm ˶m AmJrMr {ejm, {Ocm ImoQ>o R>a{dʶmda Vwåhr AmJ«hr hmoVm.'
43
Ooìhm Am‘Mo g§Xoe gd© ~mOyZo ñnï> H$ê$Z ˶m§Zm EoH${dco OmVmV, Voìhm Vo
(g˶ ZmH$maUmao cmoH$ AmngmV) åhUVmV, "hm (ñdV:cm A„mhMm n¡J§~a åhUdUmam
Am‘À¶mà‘mUoM) Ho$di EH$ ‘mUyg Amho, Omo Vwåhmcm ˶m (Cnmñ¶m§nmgyZ) Xÿa H$ê$
BpÀN>Vmo, Á¶m§Mr CnmgZm Vw‘Mo dmS>dS>rc H$arV AgV.' Am{U Vo åhUVmV, "ho
(Hw$amU) ¶m{edm¶ Aݶ H$mhr ZgyZ, Vo (‘mUgmZo) aMcoco Ag˶ Amho, (EH$ WmoVm§S>
Amho).' Am{U (eodQ>r) g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m cmoH$m§Mo g˶m{df¶r hoM
åhUUo hmoVo, Ooìhm H$s, Vo ˶m§À¶mH$S>o Amco, "ho Aݶ H$mhr ZgyZ CKS>-CKS> EH$
gyah-34. g~m
OmXÿ Amho.' 44 (n¡J§~a! ¶m ‘¸$mdmgr¶m§Zm ¶mnydu) Amåhr J«§W {Xco ZìhVo, Á¶mMo
˶m§Zr Aܶ¶Z Ho$co Agmdo. Zm Vw‘À¶mnydu H$moUr gmdY H$aUmam (n¡J§~a) ˶m§À¶mH$S>o
Amåhr nmR>dcm hmoVm. 45 Am{U AemMàH$mao ˶m§À¶m AmYr hmoD$Z Jocoë¶m cmoH$m§Zrhr
(Am‘À¶mH$Sy>Z nmR>{dë¶mcm g˶mcm) ImoQ>o R>a{dco hmoVo. Amåhr ˶m cmoH$m§Zm Oo
H$mhr {Xco hmoVo, ˶mMm Xhmdm ^mJ XoIrc ¶m cmoH$m§Zm AOyZ àmá Pmcocm Zmhr. nU
˶m§Zr ‘m¶m n¡J§~am§Zm ImoQ>o R>a{dco. Va H$er hmoVr ‘mPr {ejm, (Or ˶m§Zr ñdV:da
AmoT>dyZ KoVcr).
46
˶m§Zm gm§Jm, "‘r Vwåhmcm ’$º$ EH$ Jmoï> H$aʶmgmR>r CnXoe H$arV Amho, Vr
åhUOo, Vwåhr A„mhMr (OmU R>odyZ) ˶mÀ¶mg‘moa C^o amhm. XmoKo-XmoKo (EH$Ì) qH$dm
EH$Q>o - EH$Q>o, Am{U gImoc {dMma H$am. AemàH$mao Vwåhmcm H$iyZ ¶oB©c H$s, Vw‘À¶m
gmWrXmamg (åhUOo ¶m n¡J§~amg) H$mhr doS> cmJcoco Zmhr. Vmo (Vw‘À¶mda) EH$ ‘moR>o
{ejoMo g§H$Q> ¶oʶmnydu ˶mnmgyZ (Vwåhr ñdV:cm dmMdmdo) åhUyZ Vmo gmdY H$arV
Amho.' 47 (n¡J§~a!) ˶m§Zm gm§Jm, "‘r Vw‘À¶mH$S>o (g§Xoe nmoM{dʶmÀ¶m H$m‘m~Ôc)
H$mhr ‘mo~Xcm ‘m{JVcm (Ago Vwåhmcm dmQ>V Agoc) Va Vmo ‘mo~Xcm Vw‘À¶mH$S>oM
R>odm, ‘mPm ‘mo~Xcm ‘cm A„mh àXmZ H$aoc. Am{U VmoM gd© Jmoï>tMm gmjr Amho.'
48
˶m§Zm gm§Jm, "‘mPm nmcZH$Vm©, g˶mZo (Ag˶mda) àhma H$arc, ˶m gd©
Jmoï>r Vmo Mm§Jë¶màH$mao OmUVmo, Á¶m H$moUmÀ¶mhr AmH$cZm ncrH$S>rc AmhoV (d
AÑí¶) AmhoV.' 49 ˶m§Zm gm§Jm, "AmVm g˶ àH$Q> Pmco Amho, Am{U ˶mcmM
{Q>H$md {‘iUma Amho, H$maU Ag˶mH$S>o H$moU˶mhr Mm§Jë¶m Jmoï>rMr Zm CËnÎmr, Zm
˶mMr nwZamd¥Îmr H$aʶmMr eº$s Amho.' 50 ˶m§Zm gm§Jm, "‘r Oa dmQ> MwH$cocmo AgoZ,
Va ˶mMo n[aUm‘ (Vwåhmcm Zmhr) Va ‘cmM ^moJmdo cmJVrc. Am{U Oa ‘r
gÝ‘mJm©da Amho, Va Vo Ho$di ‘mPm nmcZH$Vm© ‘m¶mH$S>o Oo àH$Q> H$arV Amho,
˶m‘wio Amho. IamoIa Vmo gd© H$mhr EoH$Umam Am{U (˶mcm hmH$ XoUmè¶m§À¶m) AJXr
Odi Amho.'
51
H$Xm{MV ˶m Ñí¶mMr Vwåhr H$ënZm H$ê$ eH$mc Va........... (Vwåhmcm
C‘Ooc H$s, ݶm¶mÀ¶m {Xder g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Mr AdñWm H$er hmoUma Amho).
Voìhm Vo AJXr Km~acoco AgVrc. Vo Hw$R>ohr niyZ OmD$ eH$Uma ZmhrV (There
will be no way out.) Am{U AJXr OdiyZM ˶m§Zm nH$S>ʶmV ¶oB©c. 52 Am{U
Voìhm Vo AmoaS>Vrc, "Amåhr AmVm ˶mÀ¶mda {dídmg R>odUmao ~Zcmo AmhmoV.' nU
lÕonmgyZ BVHo$ Xÿa {ZKyZ Joë¶mZ§Va, AmVm ˶m§Zm Vr YmaU H$aʶmMr g§Yr Hw$R>o
428 Hw$amU
Amho? 53 ¶mnydu Va Vo ˶mg ZmH$maʶmda AmJ«hr hmoVo.' Am{U XÿaÀ¶m {R>H$mUr ~gyZ
{ZamYma AQ>H$irMo ~mU MmcdrV AgV. 54 Am{U AmVm ¶m§À¶m d ho Á¶m BÀN>m-
AmH$m§jm ~miJyZ AmhoV ˶m§À¶mXaå¶mZ EH$ VgmM AS>ga C^m Ho$cm OmB©c, Ogm
˶m§À¶mgmaIm cmoH$m§À¶m ~m~VrV nydu C^m Ho$cm Jocm hmoVm. Vohr (¶m§À¶mà‘mUoM)
AñdñW H$aUmè¶m e§Ho$Zo J«ñV Pmcoco hmoVo.
gyah-35. µ’$m{Va
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
gd© àe§gm A„mhgmR>rM Amho, Omo AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Mm CËnÎmrH$Vm©
(Originator) Amho. VmoM ñdJ©XÿVm§Zm Amncm g§XoedmhH$ ~Z{dVmo, Á¶m§Zm XmoZ-
XmoZ qH$dm VrZ-VrZ qH$dm Mma-Mma n§I AmhoV. Vmo Amnë¶m {Z{‘©Vrg (ApñVËd
àXmZ H$aVmZm) {VÀ¶mV ˶mcm hdr Ver dmT> H$arV AgVmo. A„mh H$mhrhr H$ê$
eH$Vmo __ ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 2 A„mhZo Amnë¶m H¥$noMo Ûma ‘mZdmda Iwco Ho$co
Va (Vr H¥$nm ‘mZdmnmgyZ) amoIy eHo$c Agm H$moUrhr Zmhr. Am{U ˶mZo ~§X Ho$co Va
‘J Vo gwê$ H$aoc Agmhr H$moUr Zmhr. VmoM Amho gd©e{º$‘mZ d Añgc ~w{ÕdmZ.
3
cmoH$m§Zmo! A„mhZo Vw‘À¶mda Ho$coë¶m CnH$mam§Mo ñ‘aU H$am. A„mhì¶{V[aº$
Xþgam H$moUr {Z‘m©Vm Amho H$m, Omo Vwåhmcm AmH$memVyZ d O{‘ZrVyZ CnOr{dH$m àXmZ
H$aVmo? ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM B©ída Zmhr, ({Z‘m©Vm Zmhr). ‘J Vwåhr ¶m
g˶mnmgyZ Hw$R>o ^aH$Q>V Mmccm AmhmV? 4 (n¡J§~a!) ¶m ({dH¥$V ‘ZmÀ¶m) cmoH$m§Zr
Vwåhmcm ImoQ>o R>a{dco (Va ¶mV AmíM¶©H$maH$ Ago H$mhr Zmhr) Vw‘À¶m nyduhr AZoH$
n¡J§~am§Zm ImoQ>o R>a{dʶmV Amco. Am{U gd© Jmoï>r ({ZU©¶mgmR>r) A„mhH$S>oM naV
AmUë¶m OmUma AmhoV.
5
cmoH$m§Zmo! A„mhMo (nwZéËWmZm{df¶rMo) dMZ AJXr Iao Amho. Va ¶m Eo{hH$
OrdZmÛmao Vw‘Mr ’$gdUyH$ hmoVm H$m‘m Z¶o. Am{U Agohr ìhm¶cm ZH$mo H$s, Vmo YmoH$o ~mO
g¡VmZ Vw‘Mr ’$gdUyH$ H$aʶmÀ¶m ~m~VrV ¶eñdr R>ac o . 6 ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s,
g¡VmZ Vw‘Mm Ho$di eÌy (Am{U eÌyM) Amho. Va Vwåhrhr ˶mcm Amncm Ho$di eÌyM
g‘Om. Vmo Amnë¶m AZw¶m¶m§Zm ¶mgmR>rM ~mocm{dV AgVmo H$s, ˶m§Zr YJYJ˶m
AmJrMo a{hdmgr ~Zmdo. 7 Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hco, ˶m§À¶mgmR>r H$R>mao
{ejm (AQ>i) Amho. Á¶mà‘mUo Á¶m§Zr lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} Ho$cr, ˶m§À¶mgmR>r
‘m’$s d ’$ma ‘moR>o ~jrg Amho.
gyah-35. µ’$m{Va 429
8
Vmo ‘Zwî¶ Á¶mcm, ˶mÀ¶m Hw$H¥$˶m§Zm Mm§Jcr H¥$˶o Ago ^mgdʶmV Amco.
Am{U ˶mcmhr Vr H¥$˶o, Mm§Jcr dmQ>V AgVrc Va Agm ‘Zwî¶ (g¡VmZmÀ¶m
AZw¶m¶mì¶{V[aº$ Xþgam H$moU Agy eH$Vmo?) {ZpíMVM A„mh BpÀN>Vmo, ˶mg
Hw$‘mJu cmdVmo Am{U BpÀN>Vmo, ˶mg gÝ‘mJu cmdVmo. ˶m§À¶m ({dÐmohr à{VgmXm‘wio)
Xþ:Ir-H$ï>r hmoD$Z Vwåhr ñdV:Mo hmc H$ê$Z KoD$ ZH$m. A„mhcm Mm§Jco R>mD$H$ Amho.
Oo H$mhr Vo H$arV AmhoV.
9
Vmo A„mh Amho, Omo dmao nmR>dVmo, Oo T>Jm§Zm C§M KoD$Z OmVmV. ‘J Amåhr
˶m (T>Jm§Zm) ‘¥V ^yàXoemH$S>o KoD$Z OmVmo. Am{U ˶mÀ¶mÛmao ‘¥Vàm¶ Pmcoë¶m
O{‘Zrcm nwÝhm {Od§V H$aVmo. AemM àH$mao (‘mZdmMohr) nwZéËWmZ hmoUma. 10 Omo
H$moUr gÝ‘mZ àmá H$ê$ BpÀN>Vmo Va ˶mZo ho cjmV R>odmdo H$s, gd© àH$maÀ¶m
gÝ‘mZmMm A{YH$mar Ho$di A„mh Amho. Mm§Jë¶m Jmoï>r ˶mÀ¶mH$S>o nmohmoMV AgVmV
Am{U Mm§Jcr H¥$˶o ˶mÀ¶mH$S>o H$m¡VwH$mñnX R>aVmV. Am{U Oo cmoH$ dmB©Q> H$mañWmZo
a{MV AmhoV, ˶m§À¶mgmR>r H$R>moa {ejm AQ>i Amho. Am{U ˶m§Mr H$mañWmZo Zme
nmdVrc hohr AQ>i Amho.
11
Am{U A„mhZo Vw‘À¶mn¡H$s (à˶oH$mcm) ‘mVrnmgyZ (åhUOoM ‘mVrVrc
amgm¶{ZH$ KQ>H$m§nmgyZ) {Z‘m©U Ho$co Amho. ‘J ewH«$mÀ¶m EH$m q~XÿnmgyZ (‘mZdr d§e
nwT>o gwê$ R>odco). ‘J ˶mZo (ór-nwéfmÀ¶m ê$nmZo) Vw‘À¶m OmoS>çm ~Z{dë¶m. Am{U
˶mMo kmZ (d nadmZJr{edm¶) H$moUVrhr ór J^© YmaU H$arV Zmhr, Zm Vr (~mi)
OÝ‘mcm KmcVo. VgoM H$moUmcmhr (¶moJm¶moJmZo) Zm XrKm©¶wî¶ cm^Vo, Zm H$moUmcm H$‘r
Am`wî`, Va Oo KS>Vo Vo (A„mhÀ¶m) hþHy$‘Zmå`mV Z‘yX Agë¶mà‘mUoM KS>Vo.
Am{U {Z…g§e`, A„mhgmR>r hr AJXr gmonr Jmoï> Amho.
12
(˶mÀ¶mgmR>r g‘mZVm d {d{dYVm {Z‘m©U H$aUo hr gmYr Jmoï> Amho). Am{U
XmoZ g‘wÐ EH$gmaIo ZmhrV. EH$ (Agm Amho H$s, Á¶mMo nmUr) ñdm{Xï>, JmoS> d
{nʶmg éMH$a d VhmZ ^mJdUmao Ago Amho. Va Xþgam ImaQ> d H$Sy>. Vwåhr XmoÝhr
g‘wÐmVyZ (‘mgo nH$Sy>Z) VmOo ‘m§g ImV AgVm. Am{U ˶m§VyZ Aem Ac§H$m[aH$
dñVy§Zm H$mT>V AgVm Oo Vwåhr YmaU H$aVm. Am{U (˶m XmoÝhr g‘wÐm§V) Zm¡H$m ˶m
cmQ>m§Zm {Mê$Z nwT>o H$em OmVmV, ho Ñí¶ Vwåhr nmhV AgVm. (ho gd©) ¶mgmR>r Amho
H$s, Vwåhr ˶mÀ¶m H¥$noMm emoY ¿¶mdm Am{U ˶mÛmao Vw‘À¶m‘ܶo ˶mÀ¶mà{V H¥$VkVoMm
^md Zoh‘r g§Mma H$arV amhmdm. 13 Vmo amÌrcm {Xdgm‘ܶo à{dï> H$aVmo. Am{U
{Xdgmcm amÌr‘ܶo à{dï> H$aVmo. ˶mZoM gy¶© d M§Ðmcm (Amnë¶m {Z¶‘mà‘mUo)
430 Hw$amU
hmoD$Z Joco ˶m§Zrhr (n¡J§~am§Zm) ImoQ>o R>a{dco hmoVo. ˶m§Mo n¡J§~a ˶m§À¶mH$S>o g˶mMo
gd© gwñnï> à‘mU d B©ídar¶ ehmUnU (divine wisdom) Agcocr nwñVHo$ Am{U
gÝ‘mJ© XmIdUmam àH$me Agcoco J«§W KoD$Z Amco hmoVo. 26 ‘J eodQ>r Á¶m cmoH$m§Zr
g˶ Z ñdrH$maʶmMoM R>a{dco hmoVo, Aem§Zm ‘r nH$S>co Am{U ‘mPr (ZmIwer) ˶m§Zm
{H$Vr dmB©Q>[a˶m ^modcr!
27
(cmoH$m§Zmo!) Vwåhr ¶m Jmoï>rMo H$Yr (qMVZnyd©H$) {ZarjU Ho$co Zmhr H$m H$s,
A„mhZo AmH$memVyZ nmʶmMm dfm©d Ho$cm. Am{U ˶mnmgyZ Amåhr {d{dY a§JmMr
’$io {Z‘m©U Ho$cr Am{U nd©Vm§‘ܶohr doJdoJù¶m N>Q>m§Mo (shades) nm§T>ao d cmc
H$mù¶m JS>X a§JmMo IS>H$ AgVmV.
(Q>rn: åhUOo ¶m gd© A„mhZo {Z‘m©U Ho$coë¶m varieties AmhoV.)
28
AemM àH$mao ‘mUgo, àmUr Am{U JwaoT>moao ¶m§Mo a§Jhr ZmZmVèhoMo AmhoV.
˶mÀ¶m gd© ^º$m§n¡H$s Ho$di Vo cmoH$ (Iè¶m AWm©Zo) A„mhà{V ^rVr`wº$ AmXa
~miJVmV, Oo kmZr AmhoV. IamoIa A„mh gd©e{º$‘mZ (AgyZhr) ’$ma j‘merc
Amho.
29
Vo cmoH$ Iè¶m AWm©Zo A„mhÀ¶m J«§WmMo AZwgaU H$aUmao AmhoV, Oo {Z˶
Z‘mµOmMo nmcZ H$aVmV. Am{U Oo H$mhr Amåhr ˶m§Zm {Xco Amho, ˶mVyZ Jwá[a˶m d
gmd©O{ZH$[a˶m (in private & in public) IM© H$arV AgVmV, Vo (ñdV:gmR>r)
Aem ì¶dgm¶mMm nm¶§S>m KmcrV AmhoV, Á¶mV ZwH$gmZ hmoUo e³¶ Zmhr. 30 Vmo
˶m§Zm ˶m§Mm nwaonya ‘mo~Xcm (Va) XoB©cM Am{U Amnë¶m H¥$noZo ˶mV AmUIr dmT>hr
H$aoc. IamoIa Vmo ’$ma j‘merc Amho Am{U JwUJ«mhH$ (appreciative) Amho. 31
Am{U (¶m Jmoï>rMr OmUrd R>odm H$s), Amåhr Vw‘À¶mH$S>o Omo J«§W àH$Q> Ho$cm Amho,
(ñdV: Amnë¶mOmJr) g˶ Amho Am{U AmYrÀ¶m J«§Wmn¡H$s Oo g˶ AÚmn ApñVËdmV
Amho, ˶mMr g˶Vm à‘m{UV H$aUmam Amho. IamoIa, Vw‘Mm nmcZH$Vm© Amnë¶m
^º$m§Mr gX¡d OmU R>odUmam d à˶oH$ Jmoï>rda ZOa R>odUmam Amho.
32
Z§Va Amåhr J«§WmMm dmagm Am‘À¶m ^º$m§n¡H$s ˶m§Zm àXmZ Ho$cm, Á¶m§Mr
Amåhr {ZdS> Ho$cr hmoVr. ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr ñdV:daM Aݶm¶ H$aUmao AmhoV Am{U
H$mhr ‘ܶ‘ ‘mJm©da MmcUmao AmhoV. Va ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr Agohr AmhoV Oo
A„mhÀ¶m àoaUo‘wio Mm§Jcr H$m‘o H$aʶmÀ¶m ~m~VrV gdmªÀ¶m nwT>o AmhoV. IamoIa hr
˶m§À¶mda A„mhMr ’$ma ‘moR>r H¥$nm hmo¶. 33 Vo AZ§VH$mcrZ AmZ§XmÀ¶m ~mJm§V
dmñVì¶ H$aʶmgmR>r àdoe H$aVrc. {VWo ˶m§Zm gmoݶmMr H$m§H$Uo Am{U ‘mo˶mMo
432 Hw$amU
Ac§H$ma KmcyZ gO{dco OmB©c. {VWo ˶m§Mr dóo aoe‘r AgVrc. 34 Vo åhUVrc,
"gd© àe§gm A„mhgmR>rM Amho, Á¶mZo gd© àH$maMo Xþ:I Am‘À¶mnmgyZ Xÿa Ho$co.
IamoIa Am‘Mm nmcZH$Vm© ‘m’$ H$aUmam Am{U ‘moR>m JwUJ«mhH$ Amho. 35 Á¶mZo
Amnë¶m H¥$noZo Amåhmcm gX¡d (AmZ§X Agcoë¶m ) {ZdmgñWmZmV dg{dco Amho. BWo
Amåhmcm H$moUVohr H$ï> hmoUma Zmhr, Zm Amåhmcm H$Yr WH$dm OmUdoc.'
36
Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hco, ˶m§À¶mgmR>r ZaH$mMr AmJ V¶ma
Amho. {VWo ˶m§Zm ‘¥Ë¶wX§S> {Xcm OmUma Zmhr H$s, ‘¥Ë¶yÛmao ˶m§Mr gwQ>H$m hmoD$Z OmB©c,
Zm ˶m§Mr {ejm ˶m§À¶mgmR>r gm¡å¶ Ho$cr OmB©c. Amåhr H¥$V¿Z cmoH$m§Zm Aem àH$mao
‘mo~Xcm XoV AgVmo. 37 Vo {VWyZ ‘moR>çmZo AmoaS>Vrc (åhUVrc), "ho Am‘À¶m
nmcZH$˶m©! ¶m (ÌmgmVyZ) Amåhmcm ~mhoa H$mT>. ¶mnwT>o Amåhr Mm§Jcr H¥$˶o H$ê$,
Am{U nydunojm AJXr doJio dV©Z H$ê$.' ˶mda Vmo CÎma XoB©c, "Amåhr Vwåhmcm nwaogo
Am¶wî¶ {Xco ZìhVo H$m H$s, Á¶mV Á¶mcm gMoV ìhm¶Mo AgVo Va Vmo hmoD$ eH$cm
AgVm (åhUOoM CnXoe J«hU H$ê$ eH$cm AgVm)? Am{U VgoM Vw‘À¶mH$S>o gmdY
H$aUmam (n¡J§~a qH$dm J«§W) XoIrc Amcm hmoVm. AmVm MmIV amhm (Amncr {ejm),
A˶mMmar cmoH$m§gmR>r H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm© Zmhr.'
38
¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, A„mh AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§À¶m (gd©) Jwá
Jmoï>tZm (hidden realities) OmUUmam Amho. VgoM Vmo (cmoH$m§À¶m) ‘ZmV H$m¶-H$m¶
Amho, Vohr OmUUmam Amho. 39 ˶mZoM Vwåhmcm ^yVcmda (AmYrÀ¶m cmoH$m§M)o CÎmam{YH$mar
~Zdco. (¶mnwT>ho r) Omo H$moUr (A„mhÀ¶m EH$Ëdmcm Am{U A{ÛVr¶Vocm) ‘mZʶmg
ZH$ma XoBc© , Va ˶mÀ¶m ZH$mamMo n[aUm‘ ˶mcmM ^moJmdo cmJVrc. Am{U lÕmhrZm§Mm
ZH$ma ˶m§À¶mà{V A„mhMr ZmamOr dmT>{dʶmgM H$maUr^yV R>aVmo. Am{U AemàH$mao
˶m§Mo g˶ ZmH$maʶmMo dV©Z ˶m§À¶mM ZwH$gmZmV ^a KmcUmao R>aVo.
40
˶m§Zm gm§Jm, "Vwåhr ˶m (H$pënV) eº$s{df¶r H$Yr {dMma Ho$cm Amho H$m,
Á¶m§Mm Vwåhr A„mhcm gmoSy>Z Ymdm H$arV AgVm? ˶m§Zr n¥Ïdrda H$m¶ {Z‘m©U Ho$co
Vo ‘cm XmIdm nmhÿ. qH$dm AmH$memVrc (ì¶dñWm MmcdʶmV) ˶m§Mm H$mhr dmQ>m
Amho? qH$dm (Ago H$mhr Agoc Va XmIdm) H$s, Amåhr ˶m§Zm EImXm J«§W {Xcm
Am{U Vo ˶mMm AmYma ~miJyZ AmhoV?
Zmhr, Vgo Zmhr, (dñVwpñWVr hr Amho H$s), ho A˶mMmar cmoH$ EH$‘oH$m§er Ho$di
’$gdUwH$sMo dm¶Xo H$arV AmhoV. 41 {Z:g§Xoh, Vmo Ho$di A„mh Amho, Á¶mZo AmH$me
Am{U n¥Ïdr ¶m§Zm, ˶m§Zr (Amnë¶m H$joVyZ) T>iy Z¶o åhUyZ, ˶m§Zm Yê$Z R>odcoco
gyah-36. ¶m0 grZ0 433
Bemam XoD$Z Q>mH$m, Á¶m§À¶m dmS>d{S>cm§Zm gmdY H$aʶmV Amco ZìhVo. Vo (OrdZmÀ¶m
dmñVdmg§~§YmZo) Jm’$sc AmhoV.
7
˶m§À¶mn¡H$s AZoH$m§À¶m ~m~VrV ({ejoMo), Am‘Mo dMZ Iao R>aco Amho,
Am{U Vo lÕm YmaU H$aUma ZmhrV. 8 Amåhr ˶m§À¶m ‘mZo^modVr ˶m§À¶m hZwdQ>rn`ªV
¶oVrc, Ago gmIiX§S> (shackles) KmcyZ (˶m§Zm) OIS>co Amho. ˶m‘wio ˶m§Mr
S>moH$s da IoMcr Jocr AmhoV.
(Q>rn: ho OmUyZ~wOyZ g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§À¶m dV©ZmMo ê$nH$mË‘H$ dU©Z Amho. AmVm ˶m§Zm gÝ‘mJ©
cm^Uo Zmhr. H$maU ˶m§À¶m A{V CÔm‘nUo‘wio, A„mhZo ˶m§Zm ‘ZmZo Am§Yio, ~{hao H$ê$Z Q>mH$co
Amho.)
9
Am{U Amåhr ˶m§À¶m nwT>o EH$ AS>ga Am{U ‘mJo EH$ AS>ga {Z‘m©U Ho$coco Amho
Am{U dê$Z ˶m§Zm PmHy$Z Q>mH$co Amho. Va AmVm ˶m§Zm (gÝ‘mJ©) {Xgy eH$V Zmhr. 10
AmVm (˶m§Mr AdñWm Aer Amho H$s), Vwåhr ˶m§Zm gmdY H$am qH$dm H$ê$ ZH$m, XmoÝhr
Jmoï>r ˶m§À¶mgmR>r gma»¶mM AmhoV. (åhUOo AmVm ˶m§Zm gai‘mJu cmdʶmÀ¶m
Vw‘À¶m à¶ËZm§Mo H$mhr n[aUm‘ ¶oUma ZmhrV). Vo lÕm YmaU H$aUma ZmhrV. 11 Vw‘Mo
gmdY H$aUo ˶m 춺$sÀ¶m ~m~VrV (AW©nUy )© Amho, Omo CnXoe J«hU H$ê$Z (˶mMo
AZwgaU H$aVmo) Am{U A„mhMo (˶mcm) Z nmhVm ^¶ ~miJVmo. Aem cmoH$m§Zm j‘m
Am{U gÝ‘mZnydH© $ ‘mo~Xë¶mMr (a noble reward) ew^dmVm© Úm.
12
{ZpíMVM Amåhr ‘ocoë¶m§Zm {Od§V H$ê$ Am{U Amåhr ˶m§À¶m H$‘mªMm aoH$m°S>©
V¶ma H$arV AgVmo, Or H$‘} Vo nwT>o nmR>dVmV Am{U Or Amnë¶m ‘mJo gmoS>VmV. EH$m
ñnï> J«§WmV à˶oH$ Jmoï>rMr Amåhr Zm|X Ho$cocr Amho.
13
(n¡J§~a!) ¶m (cmoH$m§g‘moa) ˶m dñVrdmë¶m§Mo CXmhaU àñVwV H$am, {OWo
Am‘Mo g§XoedmhH$ Amco hmoVo. 14 (VoWrc cmoH$m§H$S>o) Amåhr XmoZ n¡J§~am§Zm nmR>dco
hmoVo. ˶m§Zr XmoKm§Zmhr ImoQ>o R>a{dco, åhUyZ Amåhr {Vgam n¡J§~a nmR>dyZ (˶m XmoKm§Zm)
‘XV àXmZ Ho$cr. Vo åhUmco, "Amåhr IamoIa (A„mhH$Sy>Z) Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dco
Jococo AmhmoV.' 15 (˶mda VoWrc cmoH$m§Zr) CÎma {Xco, "Vwåhr Va Ho$di Am‘À¶mM
gmaIr ‘mUgo AmhmV, Am{U H¥$nmd§V (A„mhZo) H$mhr (g§Xoe dJ¡ao) àH$Q> Ho$coco
Zmhr, Vwåhr {Zìdi ImoQ>o ~mocV AmhmV.' 16 (˶mda n¡J§~am§Zr) åhQ>co, "Am‘À¶m
nmcZH$˶m©g ho R>mD$H$ Amho H$s, Amåhmcm Vw‘À¶mH$S>o nmR>{dʶmV Amcoco Amho.'
gyah-36. ¶m0 grZ0 435
17
Am{U Am‘À¶mda Ho$di g§Xoe ñnï>[a˶m nmohmoM{dʶmMr
O~m~Xmar Amho.
18
nU ˶m cmoH$m§Zr CÎma {Xco, "Amåhr Va Vwåhmcm Ho$di AneHw$Zr g‘OVmo,
Vwåhr ho (gd© àdMZ) ~§X Ho$co Zmhr Va Amåhr Vwåhmcm XJS>m§Zr R>oMyZ ‘mê$.
Am{U Am‘À¶m hmVyZ Vwåhmcm Mm§Jcr {ejm {‘ioc.' 19 (n¡J§~am§Zr) CÎma {Xco,
"Vw‘Mo XþX£d Vw‘À¶mnmerM Amho! Vwåhmcm (g˶mMm g§Xoe J«hU H$aʶmgmR>r)
CnXoe Ho$cm OmV Agë¶m‘wio (Vwåhmcm ho AneHy$Z Agë¶mMo dmQ>V Amho H$m)?
Zìho! Vwåhr Va gd© ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmao cmoH$ AmhmV.'
20
Am{U Voìhm ˶m ehamÀ¶m Xþgè¶m Q>moH$mhÿZ EH$ ‘mUyg YmdV VoWo Amcm, Vmo
(˶m cmoH$m§Zm) åhUmcm, "‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! Vwåhr n¡J§~am§Mo AZwgaU H$am. 21 ˶m§Mo
AZwgaU H$am, Oo Vw‘À¶mH$S>o H$moUVmhr ‘mo~Xcm ‘mJV ZmhrV, Am{U Oo gÝ‘mJ©
cm^coco AmhoV.'
22
"‘r ˶mMr CnmgZm H$m ~ao H$ê$ Z¶o, Á¶mZo ‘cm {Z‘m©U Ho$co? Am{U
˶mÀ¶mH$S>oM Vwåhm gdmªZm naV{dco OmUma Amho. 23 ˶mcm gmoSy>Z ‘r BVam§Zm Cnmñ¶
H$m åhUyZ ‘mZm¶cm hdo? Oa H¥$nmd§V (A„mhZo) ‘cm BOm nmohM{dʶmMo R>a{dco Va
˶m§Mr {e’$mag ‘m¶mgmR>r cm^Xm¶H$ R>aUma Zmhr. Zm Vo ‘cm dmMdy eH$Vrc. 24
‘r Oa Vgo H$arZ Va ‘r ñnï>nUo gÝ‘mJm©nmgyZ (’$ma) Xÿa Jococmo AgoZ. 25 (‘m¶m
~m§Ydm§Zmo!) ‘r Vwåhm gdmªÀ¶m nmcZH$˶m©daM lÕm YmaU Ho$cr Amho, Va Vwåhr ‘mPo
åhUUo ‘mݶ H$am.'
(Q>rn: åhUOo ‘r Vw‘À¶mM nmcZH$˶m©H$S>o ¶oʶmgmR>r Vwåhmcm ~mocm{dV Amho.)
26
(˶mÀ¶m åhUʶmMm ˶m§À¶mda H$mhrM n[aUm‘ Pmcm Zmhr, d ˶m§Zr ˶mcm
XJS>m§Zr R>oMyZ ‘mê$Z Q>mH$co). Voìhm Amåhr (˶m lÕmd§Vmcm) åhUmcmo, "ñdJm©V
àdoe H$a,' Voìhm Vmo CX²Jmacm, "(Aaoao!) ‘m¶m cmoH$m§Zm ho H$imco AgVo Va..... 27
‘m¶m nmcZH$˶m©Zo (‘m¶m MwH$m {H$Vr CXmaVmnyd©H$) ‘m’$ H$ê$Z, ‘cm gÝ‘mZZr¶
cmoH$m§‘ܶo ñWmZ àXmZ Ho$co.'
28
˶mÀ¶mníMmV Amåhr ˶mÀ¶m cmoH$m§H$S>o AmH$memVyZ (ñdJ©XÿVm§Mo) g¡Ý¶
(dJ¡ao) H$mhr nmR>{dco Zmhr (H$s, ˶m§Zm lÕm YmaU H$aʶmg ^mJ nmS>co AgVo).
H$maU (AemgmR>r) Amåhr g¡Ý¶ nmR>drV ZgVmo. 29 (Am‘À¶m {ejoMm) Ho$di EH$
ñ’$moQ> Pmcm Am{U Vo cmoH$ g§nyU©V: cwá hmoD$Z Joco. 30 IoX dmQ>ʶmgmaIr AdñWm
436 Hw$amU
Amho cmoH$m§Mr! Omo H$moUVm n¡J§~a ˶m§À¶mH$S>o Amcm, ˶m§Zr ˶mcm CnhmgmMo cú¶
~Z{dco. 31 ˶m§Zm ¶m Jmoï>rMr OmUrd Zmhr H$m H$s, H$emàH$mao Amåhr ˶m§À¶mnydu
{H$˶oH$ OZg‘yhm§Zm Zï> Ho$co Amho, Am{U Vo ˶m§À¶mH$S>o naVyZ H$Yrhr ¶oUma ZmhrV.
32
Am{U ˶m gdmªZm EH$Ì H$ê$Z {ZpíMVnUo Am‘À¶mg‘moa AmUco OmUma Amho.
33
Am‘À¶m (gm‘϶m©À¶m) {ZemÊ`m§n¡H$s ˶m§À¶mgmR>r EH$ {ZemUr ‘¥Vàm¶
O‘rZ hmo¶. {Vcm Amåhr {Od§V H$ê$Z, {VÀ¶mVyZ AÞYmݶ H$mT>Vmo. Am{U cmoH$
˶mVyZ ImVmV. 34 Amåhr {VÀ¶mV IOwarÀ`m d Ðmjm§À¶m ~mJm {Z‘m©U Ho$ë¶m Am{U
{VÀ¶mV (nmʶmMo) Pao àdm{hV Ho$co. 35 Vo ¶mgmR>r H$s, cmoH$m§Zr ˶m§Mr ’$io ImdrV.
Am{U (˶m§Zm ¶m Jmoï>rMr OmUrd ìhmdr) H$s, ˶m§Zm ˶m§À¶m hmVm§Zr Va ~Z{dcoco
Zmhr. ‘J Vo (A„mhÀ¶mà{V) H¥$VkVoMm ^md H$m ~miJyZ ZmhrV? 36 nmdZ Amho
Vmo, Á¶mZo à˶oH$ Jmoï>rÀ¶m OmoS>çm {Z‘m©U Ho$ë¶m, Á¶m (dZñnVr) O‘rZ Cn{OVo
˶m§V, Am{U ñdV: ¶m§À¶mhr OmoS>çm AmhoV (åhUOoM ‘mUgmÀ¶m) Am{U ˶m§À¶mhr
(OmoS>çm) AmhoV Á¶m§Zm (cmoH$) OmUV ZmhrV.
37
Am{U (Oo-Oo ApñVËdmV Amho) Ë`m§n¡H$s ˶m§À¶mgmR>r EH$ IyU (sign)
åhUOo amÌ Amho. Amåhr {VÀ¶mVyZ {Xdgmcm ~mhoa H$mT>Vmo. Voìhm (cmoH$) A§YmamV
amhÿZ OmVmV. 38 Am{U gy¶©, Vmo R>adyZ {Xcoë¶m H$joV ^«‘U H$arV AgVmo. Vmo
gd©e{º$‘mZ d gd©k Aem (A„mhMm) {Z¶‘ Amho. 39 Am{U Amåhr M§ÐmÀ¶m H$cm
R>adyZ {Xcoë¶m AmhoV, Vmo hiyhiy jrU hmoV OmVmo, Am{U eodQ>r IOwarÀ`m gwH$coë¶m
’$m§XrgmaIm hmoD$Z OmVmo. 40 (^«‘U H$aVmZm) Zm gy¶© M§Ðmcm ‘mJo Q>mHy$Z nwT>o OmD$
eH$Vmo, Zm amÌ {XdgmÀ¶m doiocm H$‘r H$ê$ eH$Vo. gd© (Am‘À¶m {Z¶‘mZwgma)
Amnmnë¶m H$joV J{V‘mZ AmhoV.
41
Am{U ˶m§À¶mgmR>r Am‘À¶m IwUm§n¡H$s Xþgar IyU hr Amho H$s, Amåhr
(‘mZdmÀ¶m) d§eOm§Zm ^acoë¶m Zm¡Ho$V ñdma H$ê$Z (‘mZdr d§e nwT>o gwê$ R>odco, VgoM
ZyhÀ¶m Zm¡Ho$V ‘mZdmgmR>r Cn¶wº$ àmUrhr ^acoco hmoVo) 42 Am{U Amåhr ˶m§À¶mgmR>r
(Zm¡Ho$à‘mUoM) AZoH$ Jmoï>r {Z‘m©U Ho$ë¶m AmhoV, Á¶m§À¶mda ho ñdma hmoD$Z (àdmg
H$aVmV). 43 Am{U Amåhr BpÀN>co Va Amåhr ˶m§Zm ~wS>dyZ Q>mHy$ eH$Vmo. ‘J Voìhm
˶m§Zm H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm© cm^Uma Zmhr, Zm Vo (H$emhr àH$mao) ˶mVyZ dmM{dco
OmD$ eH$Vrc. 44 hr Am‘Mr H¥$nm Amho H$s, ˶m§Zm EH$m {ZYm©[aV AdYrn¶ªV cm^
CR>{dʶmMr g§Yr {Xcr OmVo.
45
Am{U Ooìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmVo, (AmnÎmr) Vw‘À¶m nwTy>Z qH$dm ‘mJyZ ¶oD$
gyah-36. ¶m0 grZ0 437
eH$Vo, ˶mMr OmUrd R>odUmao ~Zm, åhUOo Vw‘À¶mda H¥$nm Ho$cr OmB©c. (nU ~aoM
cmoH$ ¶m MoVmdUrH$S>o nmR> XmIdVmV). 46 Am{U ˶m§À¶m nmcZH$˶m©À¶m g§Xoem§n¡H$s
H$moUVmhr g§Xoe Agm AgV Zmhr Ooìhm Vmo ˶m§À¶mH$S>o ¶oVmo, Vo ˶mH$S>o nmR> XmIdV
ZmhrV. 47 Am{U Ooìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmVo H$s, A„mhZo Oo H$mhr Vwåhmcm {Xco
Amho ˶mVyZ (A„mhgmR>r JaOy cmoH$m§da) IM© H$am. (˶mda) g˶ ZmH$maUmao cmoH$
lÕmd§Vm§Zm åhUVmV, "Amåhr Aem cmoH$m§Zm ImD$ KmcʶmMr JaO H$m Amho?
A„mhZo BpÀN>co AgVo Va ˶mZoM ˶m§Zm ImD$ KmVco AgVo. Vwåhr ({e’$mag H$aUmao
cmoH$) ñnï>[a˶m dmQ> MwH$coco AmhmV.'
48
Am{U Vo åhUVmV, "(µH$¶m‘VrMo) ho dMZ Ho$ìhm nyU© hmoUma, Vw‘À¶m
åhUʶmV H$mhr V϶ Agoc Va (¶mMo Amåhmcm CÎma Úm).' 49 dñVwV: ho cmoH$ ˶m
^¶§H$a ñ’$moQ>mMr dmQ> nmhV ~gcoco AmhoV. Am{U Vo AmngmV (µH$¶m‘Vr{df¶r)
dmX{ddmX H$aV AgVrc Am{U Vr (AMmZH$) ˶m§À¶mda MmcyZ ¶oB©c. 50 Am{U
BV³¶m (AMmZH$nUo ˶m§Mm A§V hmoB©c) H$s, Vo Zm ‘¥Ë¶wnÌ V¶ma H$ê$ eH$Vrc Zm
Amnë¶m Hw$Qw>§~r¶m§H$S>o naV ¶oD$ eH$Vrc. 51 Am{U qeJ ’w§$H$ʶmV ¶oB©c Va Vo
H$~at‘YyZ (CRy>Z) Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o Ymd KoVrc. 52 Vo åhUVrc, "Am‘Mo
XþX£d, Amåhr ~a~mX Pmcmo! Amåhmcm Am‘À¶m H$~arVyZ H$moUr CR>dyZ C^o Ho$co
Amho?' (Voìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c), "H¥$nmd§V (A„mhZo) ¶mM Jmoï>rMo dMZ {Xco
hmoVo Am{U n¡J§~am§Zr Oo gm§{JVco hmoVo, Vo g˶ hmoVo.' 53 (µH$¶m‘VrMo AmJ‘Z
åhUOo) Ho$di EH$ AMmZH$ hmoUmao ñ’$moQ> Agoc Am{U gd© EH$Ì H$ê$Z Am‘À¶mg‘moa
hOa Ho$co OmVrc.
54
(˶m§Zm gm§{JVco OmB©c), "AmO H$moUmdahr ‘wirM Aݶm¶ Ho$cm OmUma Zmhr,
Am{U Vwåhmcm VoM {‘ioc, Oo Vwåhr H$arV am{hco.' 55 ˶m {Xder ñdJm©V dmñVì¶
H$aUmao cmoH$ ‘m¡O H$aʶmV ‘¾ AgVrc. 56 Vo Am{U ˶m§À¶m ghMm[aUr gwIX
N>m¶oImcr (Am{cemZ) {~N>mݶmda cmoS> cmdyZ ~gcoco AgVrc. 57 ˶m§À¶mgmR>r
{VWo (ZmZmVèhoMo) ‘odo CncãY AgVrc. Am{U {VWo ˶m§Zm Vo gd© H$mhr {‘ioc, Oo
Vo ‘mJVrc. 58 H¥$nmd§V nmcZH$˶m©H$Sy>Z ˶m§Zm "(gX¡d Vwåhmcm gwI) em§Vr cm^mo'
Agm Amerdm©X {‘ioc.
59
(Am{U A„mh åhUoc), "ho AnamYr cmoH$m§Zmo! AmO Vwåhr (gXmMmar cmoH$m§nmgyZ
H$m¶‘) doJio ìhm! 60 ho AmX‘À¶m ‘wcm§Zmo! ‘r Vwåhmcm g¡VmZmMr CnmgZm H$ê$
ZH$m, Ago ~OmdyZ gm§{JVco ZìhVo H$m? H$maU Vmo Vw‘Mm Ho$di eÌy (Am{U eÌyM
438 Hw$amU
hmoVm). 61 Am{U hohr (gm§{JVco hmoVo H$s), Ho$di ‘mPrM CnmgZm H$am, hmM gai
‘mJ© Amho. 62 Am{U ˶mZo Vw‘À¶mn¡H$s ~hþg§»¶ cmoH$m§Zm nW^«ï> H$ê$Z gmoS>co. Va
Vwåhr Amnë¶m ~wÕrMm dmna H$m Ho$cm ZmhrV? 63 hmM Vmo ZaH$ Amho, Á¶mÀ¶m{df¶r
Vwåhmcm nwÝhm-nwÝhm gmdY H$aʶmV Amco hmoVo. 64 AmVm ˶mV àdoe H$am, hm
‘mo~Xcm Amho g˶ ZmH$maʶmMm.' 65 AmO Amåhr (Anamܶm§Mr) Vm|S>o grc~§X H$ê$,
Am{U ˶m§Mo hmV Am‘À¶mer ~mocVrc. Am{U ˶m§Mo nm¶ ˶m§Zr (OrdZmV) Oo-Oo
Ho$co ˶m{df¶r gmj XoVrc.
66
Amåhr Oa BpÀN>co AgVo Va Amåhr ˶m§Mr ZoÌÁ¶moV g§ndyZ Q>mHy$ eH$cmo
AgVmo. ‘J Voìhm ˶m§Zr ‘mJ© emoYʶmgmR>r {H$Vrhr YS>nS> Ho$cr AgVr Va ˶m§Zm
‘mJ© H$emàH$mao gmnS>cm AgVm? (åhUOo ˶m§Mr "MyH$ H$s ~amo~a' g‘OʶmMr eº$s
{hamdyZ KoVcr AgVr Va...) 67 Am{U Amåhr Ago BpÀN>co AgVo H$s, (‘mUgmH$S>o
MyH$ qH$dm ~amo~a n¡H$s {ZdS> H$aʶmMo ñdmV§Í¶ Agm¶cm ZH$mo) Va Amåhr ˶m§Zm
{ZpíMVnUo doJù¶mM ñd^mdmda ~Z{dco AgVo. Am{U ˶m§Zm ˶m§À¶m OmJr {IidyZ
Q>mH$co AgVo. Voìhm Vo Zm nwT>o OmD$ eH$co AgVo, Zm ‘mJo ¶oD$ eH$co AgVo. 68
Am{U Amåhr EImÚmcm XrKm©`wî` XoV AgVmo, Va ˶mÀ¶m eº$s¨Mm hiyhiy èhmg
H$arV OmVmo. Vo Amnë¶m ~wÕrMm dmna H$arV ZmhrV H$m? 69 Amåhr (Am‘À¶m ¶m
n¡J§~amg H$mhr) H$mì¶ (em¶ar) {eH$dcoco Zmhr, Zm Vo ¶m (g§XoeJ«§Wmg) emo^ʶmgmaIo
Amho. ho Va Ho$di ~moYJ«§W Amho, (åhUOoM) g˶ ñnï>[a˶m gm§JUmao Hw$amU. 70 (ho
¶mgmR>r àH$Q> Ho$co Joco H$s, n¡J§~amZo) ˶m à˶oH$ ‘mUgmg gmdY H$amdo, Omo (‘ZmZo)
{Od§V Amho. Am{U g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§À¶m {déÕ EH$ (B©ídar¶ gmj) R>amdo.
71
˶m§Zr ¶m Jmoï>rMo ({dMmanyd©H$) AdcmoH$Z Ho$co Zmhr H$m H$s, Amåhr Am‘À¶m
hmVm§Zr KS>dcoë¶m Jmoï>t‘ܶo (åhUOo Am‘À¶m ghoVwH$nUo {Z‘m©U Ho$coë¶m Jmoï>t‘ܶo),
˶m§À¶mgmR>r Vr JwaoT>moaohr {Z‘m©U Ho$cocr AmhoV, Á¶m§Mo Vo ‘mcH$ AmhoV. 72 Am{U
Amåhr ˶m§Zm ˶m§À¶m AYrZ Ho$co Amho. Va Vo ˶m§À¶mn¡H$s H$mhtZm (àdmgmV) ñdmar
åhUyZ dmnaVmV Va H$mhtZm AÞ åhUyZ dmna H$aVmV. 73 ˶m§À¶mÛmao ˶m§Zm AZoH$
cm^ {‘iVmV. (Ogo) H$mhtÛmao {nʶmg XÿY {‘iVo. Va ‘J Vo (¶m gd© XoU½¶m§~Ôc
A„mhMo) Am^ma ‘mZUma ZmhrV H$m? 74 nU (Zmhr), ˶m§Zr Va A„mhcm gmoSy>Z
BVam§Zm Cnmñ¶ ~Z{dco Amho, ¶m AmeoZo H$s, ˶m§À¶mH$Sy>Z gmhmæ¶ àmá hmoB©c. 75
(nU Vo ho {dgê$Z AmhoV H$s), Vo ˶m§Zm (H$Xm{n) gmhmæ¶ H$ê$ eH$Uma ZmhrV. Va
(CcQ> A„mhg‘moa Om~ XoʶmgmR>r) ˶m§Zm ˶m§Mo g¡Ý¶ ~ZdyZ (~§{XñV AdñWoV) C^o
gyah-36. ¶m0 grZ0 439
H$aʶmV ¶oB©c. 76 Va (n¡J§~a!) ˶m§À¶m Jmoï>tnmgyZ Vwåhr Xþ:Ir hmoD$ ZH$m. Vo H$m¶
XS>dyZ R>odVmV Am{U H$m¶ àH$Q> H$aVmV, Vo gd© Amåhr OmUyZ AmhmoV.
77
‘mZdmcm ¶m Jmoï>rMr OmUrd Zmhr H$m H$s, Amåhr ˶mcm dr¶m©À¶m Ho$di EH$m
q~XÿnmgyZ {Z‘m©U Ho$coco Amho? ‘J Vmo (Amnë¶m dmñVdmcm {dgê$Z) ’$maM ^m§S>Imoa
~Zcocm Amho.
78
Am{U Vmo Am‘À¶m{df¶r Cn‘m aMyZ (dmX{ddmX H$ê$ cmJcm)
Am{U ˶mcm ñdV:À¶m {Z{‘©VrMm {dga nS>cm.
åhUy cmJcm, "hmS>o Hw$OyZ (ImH$) Pmë¶mZ§Va ˶m§Zm
H$moU {Od§V H$ê$ eH$Vmo?'
79
(Ago àíZ {dMmaUmè¶m§Zm) gm§Jm, "Á¶mZo ˶m hmS>m§Zm
n{hë¶m§Xm {Z‘m©U Ho$co hmoVo, VmoM ˶m§Zm nwÝhm {Od§V H$aoc. Am{U
˶m ({Z‘m©Ë¶mcm) gd© àH$maÀ¶m {Z{‘©VrMo
n[anyU© kmZ Amho.
80
˶mZoM Vw‘À¶mgmR>r {haì¶m PmS>m§VyZ A¾r {Z‘m©U Ho$cm Am{U (åhUyZM)
Vwåhr ˶mnmgyZ {dñVd noQ>dy eH$Vm.'
81
Á¶mZo AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Mr (åhUOoM {demc
universe Mr) {Z{‘©Vr Ho$cr, ˶mÀ¶mH$S>o ˶m§Zm (åhUOo
‘ocoë¶m§Zm Zì¶mZo) {Z‘m©U H$aʶmMo gm‘϶© Zgoc H$m? ({Z:g§Xoh)
Vmo ˶mgmR>r g‘W© Amho. Am{U VmoM Amho, Añgc {Z‘m©Vm!
Añgc OmUH$ma!
82
Vmo Va Agm (gm‘϶©emcr) Amho H$s, Ooìhm Vmo EImÚm Jmoï>rcm ApñVËdmV
AmUy BpÀN>Vmo. Vmo ’$º$ EdT>oM åhUVmo, "ApñVËdmV ¶o,' Am{U Vr Jmoï> ApñVËdmV
¶oVo. 83 (IamoIa) Agr‘ Amho ˶mMr ‘hmZVm! Á¶mcm à˶oH$ Jmoï>rda nyU© {Z¶§ÌU
àmá Amho. Am{U (eodQ>r) Vwåhm gdmªZm ˶mÀ¶mH$S>oM naV Om¶Mo Amho.
440 Hw$amU
gyah-37. Ag-gmµâµ’$mV
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
am§JoV (nyU© {eñVrZo) C^o amhUmè¶m ñdJ©XÿVm§Mr enW.
(Q>rn: Oo XÁ¶m©À¶m~m~VrV Cƒ AmhoV, Am{U BWo enW åhUOo gmj.)
2
˶m§Mrhr (enW) Oo (Xþï> d {dÐmohr) eº$s¨Zm {nQ>miyZ cmdVmV. 3 Am{U ˶m
(ñdJ©XÿVm§Mrhr) Oo ~moYJ«§W (cmoH$m§n¶ªV) nmohmoM{dVmV. 4 ({Z:g§Xoh) Vw‘Mm B©ída
EH$M Amho. 5 Omo AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Mm Am{U ˶m§À¶m‘ܶo Oo H$mhr Amho, ˶m§Mm
nmcZH$Vm© Amho. VgoM gy`m}X` hmoUmè¶m {R>H$mUm§Mmhr VmoM ‘mcH$ Amho.
6
Amåhr n¥ÏdrÀ¶m OdiÀ¶m AmH$memcm ZjÌm§Zr gOdco Amho. 7 Am{U
{dÐmohr d g¡VmZr eº$s¨nmgyZ ˶m (AmH$memcm) gwa{jV Ho$co Amho. 8 (gwajmH$dM
ñWm{nV Agë¶m‘wio) Vo (ñdJ©XÿVm§À¶m) gdm}ƒ ~¡R>H$sV H$m¶ Mmcco Amho, Vo
OmUʶmgmR>r Amnco H$mZ ˶mH$S>o cmdy eH$V ZmhrV. H$maU Mhÿ~mOy§Zr ˶m§Zm ‘mê$Z
{nQ>miyZ cmdco OmVo. 9 hr ˶m§Zm nidyZ cmdʶmgmR>r (VmËnwaVr ì¶dñWm Amho, nU
ݶm¶mMo {Xdg ñWm{nV Pmë¶mZ§Va) Va ˶m§À¶mgmR>r H$m¶‘ñdê$nr {ejm AQ>i Amho.
10
nU Oa EImXm H$moUr VoWyZ EImXr Jmoï> OmUyZ Koʶmg, EImÚm doiog ¶eñdr
Pmcm Va ˶mÀ¶m ‘mJo YJYJ˶m AmJrMm Jmoim ˶mMm nmR>cmJ H$aʶmgmR>r gmoS>cm
OmVmo.
11
(g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm) {dMmam, ˶m§Zm {Z‘m©U H$aUo OmñV AdKS> H$m‘
Amho H$s, (AmÎmmM C„oI Pmcoë¶m) {Z{‘©VtZm {Z‘m©U H$aUo? Amåhr (‘mZdmcm) Va
(¶mM gmYmaU) {MH$U‘mVrnmgyZ {Z‘m©U Ho$coco Amho. 12 Vwåhr (˶m§À¶m ZmH$maʶmda)
AmíM¶© H$aVm. Am{U Vo Va {VañH$manyd©H$ WÅ>m H$arV AmhoV. 13 Am{U Ooìhm ˶m§Zm
(g˶mMm A§JrH$ma H$aʶm~Ôc) CnXoe Ho$cm OmVmo, Voìhm Vo ˶mH$S>o cj XoV ZmhrV.
14
Am{U Ooìhm Vo EImXr (g§XoegyMH$) {ZemUr nmhVmV, Voìhm {Vcm CnhmgmMo
cú¶ ~Z{dVmV. 15 åhUVmV, "ho OmXÿ{edm¶ Aݶ H$mhr Zmhr. 16 H$m¶! Ooìhm
Amåhr ‘aU nmdë¶mZ§Va ‘mVr d hmS>o ~Zcoco Agy, Voìhm Amåhmcm nwÝhm {Od§V
H$aʶmV ¶oB©c? 17 Am{U H$m¶, Am‘À¶m nyd©Om§ZmXoIrc?' 18 ˶m§Zm gm§Jm, "hmo¶,
AWm©VM! Am{U Vwåhmcm An‘m{ZV (H$aUmar {ejmXoIrc Ho$cr OmB©c).'
19
H$maU Á¶m (nwZéËWmZmMr Vo WÅ>m H$arV AmhoV) Vr Ho$di EH$ ^¶§H$a
ñdê$nmMr XQ>mdUr Agoc. Am{U cJoM Vo gd© Amnë¶m S>moù¶m§Zr (nwZéËWmZmMr
KQ>Zm) K{Q>V Pmë¶mMo nmhÿ cmJVrc. 20 Vo åhUVrc, "Zï> Pmcmo Amåhr! hmM Vmo
gyah-37. Ag-gmµâµ’$mV 441
ݶm¶mMm {Xdg Amho.' 21 (Am{U ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c) "hm Amho Vmo ݶm¶mMm
{Xdg, Á¶mcm Vwåhr (Am¶wî¶^a) ZmH$maV am{hcmV.' 22 (Am{U A„mh ñdJ©XÿVm§Zm
Aer Amkm H$aoc H$s), A˶mMmar cmoH$m§Zm Am{U ˶m§À¶m gmWrXmam§Zm EH$Ì H$am
Am{U ˶m Cnmñ¶m§Zmhr, Á¶m§Mr Vo CnmgZm H$arV hmoVo..... 23 A„mhcm gmoSy>Z,
Am{U ˶m gdmªZm YJYJ˶m AmJrH$S>o KoD$Z Om. 24 Am{U ˶m§Zm VoWo Wm§~dm, H$maU
˶m§Zm Om~ {dMmam¶Mm Amho. 25 Vwåhmcm (AmVm) H$m¶ Pmco Amho H$s, Vwåhr
EH$‘oH$m§Zm gmhmæ¶ H$arV Zmhr? 26 nU (Voìhm Vo H$mhrM CÎma XoUma ZmhrV), Vo ˶m
{Xder ‘mZ Imcr KmcyZ C^o AgVrc.
27
(˶m§À¶mn¡H$s H$mhr) EH$‘oH$m§H$S>o diyZ AmngmV (Xmofmamon H$aUmao) àíZ
{dMmaVrc. 28 EH$ nj Xþgè¶m njmg åhUoc, "Vwåhr Am‘À¶m COì¶m ~mOyZo ¶oV
hmoVm. (åhUOo ñdV:cm {hVqMVH$ XmIdyZ Am‘Mr ’$gdUyH$ H$arV hmoVm). 29
Xþgè¶m njmMo cmoH$ CÎma XoVrc, "Zmhr, Vwåhr ñdV:M AlÕoMm ‘mJ© A§JrH$macm
hmoVm. 30 Am{U Am‘Mo Vw‘À¶mda (H$mhr AQ>i ñdê$nmMo) à^md ZìhVo. Va VwåhrM
ñdV: {eaOmoar d¥ÎmrMo cmoH$ hmoVm. 31 nU AmVm Amåhm gdmªda Am‘À¶m nmcZH$˶m©Mo
dMZ nyU© Pmcoco Amho. Amåhmcm Amnë¶m dmB©Q> H¥$˶m§Mo ’$i AQ>inUo MmImdo
cmJUma AmhoV. 32 Amåhr Vwåhmcm ~hH$m{dco (H$maU) AmåhrM dmQ> MwH$cocmo
hmoVmo.' 33 ˶m {Xder Vo gd© {ejoMo gh^mJr ~ZVrc.
34
Amåhr AnamYr cmoH$m§er AgmM ì¶dhma H$arV AgVmo. 35 ho Ago cmoH$ hmoVo
H$s, Ooìhm ˶m§Zm gm§{JVco Om¶Mo, "(EH$m) A„mh{edm¶ Xþgam H$moUrM CnmgZo¶mo½¶
Zmhr.' Voìhm Vo ‘moR>çm ‘JéarZo (¶m g§XoemH$S>o) nmR> {’$adrV AgV. 36 Am{U Vo
åhUV AgV, "Amåhr Ho$di EH$m doS>çm H$drÀ¶m gm§Jʶmdê$Z Am‘À¶m Cnmñ¶m§Mm
˶mJ H$am¶Mm H$s H$m¶?' 37 Zmhr, Vgo Zmhr, Va (Á¶mcm Vwåhr "doS>m H$dr' åhUyZ
g§~mo{YV AmhmV), Vmo g˶mMm g§Xoe KoD$Z Amcm Amho. Am{U Vmo AmYrÀ¶m
n¡J§~am§H$adr Amcoco g˶ à‘m{UV H$aVmo Amho. 38 (g˶ ZmH$maUmè¶m§Zmo!) Vwåhmcm
IamoIa H$R>moa {ejm hmoB©c. 39 Vwåhr Oo H$mhr Ho$cmV, ˶mMmM Vwåhmcm ‘mo~Xcm
{‘iUma.
40
nU Oo A„mhMo gƒo godH$ AmhoV..... 41 ˶m§À¶mgmR>r (¶mZ§VaÀ¶m OJmV)
˶m§Zm kmV AerM CnOr{dH$m {‘ioc. 42 AWm©V, {d{dY àH$maMr ’$io, Am{U ˶m§Zm
{VWo gÝ‘mZmMo OrdZ cm^oc. 43 EofAmam‘mÀ¶m ~mJm§V... 44 Vo emhr AmgZm§da
EH$‘oH$m§g‘moa ~gcoco AgVrc. 45 ˶m§À¶mXaå¶mZ dmh˶m Pè¶mMm, ñdÀN> ‘ÚmMm
442 Hw$amU
ß¶mcm Mm¡’o$a {’$a{dcm (åhUOo serve) Ho$cm OmV Agoc. (BWo ‘Ú = kind of
46
fresh juice) (Oo ‘Ú) nm§T>ao ew^« d {nUmè¶m§gmR>r ñdm{Xï> Agoc. 47 Vo
H$moU˶mhr àH$mao Zm hm{ZH$maH$ Agoc, Zm ˶mÛmao Vo Amncr ~wÕr hadyZ ~gVrc. 48
Am{U {VWo ˶m§À¶m ghMm[aUr AgVrc, {ZamJg ZOam Am{U gw§Xa S>moio Agcoë¶m.
49
(˶m Aem AgVrc) OUy ’$ma H$miOrnyd©H$ OnyZ R>odcocr ‘moVr (pearls).
50
‘J Vo (ñdJ©{Zdmgr) EH$‘oH$m§Zm CÔoeyZ {dMmaUm H$aVrc. 51 ˶m§À¶mVrc
EH$ OU åhUoc, ‘mPm EH$ {‘Ì hmoVm. 52 Omo ‘cm {dMmaV Ago, "Vy XoIrc IamoIa
¶mda {dídmg R>odVmog H$s H$m¶... 53 H$s, Amåhr ‘¥Ë¶yZ§Va Ooìhm ‘mVr d hmS>o Pmcoco
Agy, Voìhm Amnë¶mcm (ݶm¶mÀ¶m {Xder) nwÝhm {Od§V H$ê$Z Amnë¶m H$‘mªMm
‘mo~Xcm {Xcm OmB©c?' 54 Vmo åhUoc, "˶mMr H$m¶ AdñWm Amho, Oam (AmnU) nmhÿ
¶m H$m?' 55 Am{U Voìhm Vmo S>moH$mdyZ nmhrc Va (˶mMm {‘Ì) ˶mcm ZaH$mÀ¶m
‘ܶ^mJr Agë¶mMo AmT>ioc. 56 (Vo nmhÿZ), Vmo CX²Jmaoc, "A„mhMr enW, Vy Va
‘mPm OdiOdi KmVM Ho$cm hmoVmg. 57 Am{U (‘m¶mda) ‘m¶m nmcZH$˶m©Mr
H¥$nm Pmcr ZgVr, Va ‘cm XoIrc nH$Sy>Z ZaH$mV (’o$Hy$Z XoʶmV) Amco AgVo.' 58
‘J Vmo (Amnë¶m ñdJ©{Zdmgr {‘Ìm§Zm) åhUoc, "AmVm Amnë¶mcm IamoIa ‘am¶Mo
Zmhr? 59 n{hë¶m doiog Oo ‘aU ¶m¶Mo hmoVo Vo Amco. (AmVm Zm H$Yr ‘¥Ë¶y ¶oB©c),
Zm H$Yr Ìmg ghZ H$amdm cmJoc.' 60 IamoIa hoM gdm©V ‘moR>o ¶e Amho. 61 YS>nS>
H$aUmè¶m§Zr AemM ¶emgmR>r YS>nS> H$am¶cm nm{hOo.
62
hm nmhþUMma Mm§Jcm Amho H$s, Vmo (ZaH$mVrc H$mQ>oar) µOµ³µHw$‘Mo d¥j? 63
Amåhr ˶mg A˶mMmar cmoH$m§gmR>r H$gmoQ>r nmhʶmMo gmYZ ~Z{dco Amho. 64 Vmo EH$
Agm d¥j Amho, Omo ZaH$mÀ¶m VimnmgyZ da ¶oVmo. 65 ˶mMr ’$io Aer ({dÐÿn)
AmhoV H$s, OUy g¡VmZm§Mr S>moH$s (devils' heads). 66 (ZaH$dmgr) Vr ’$io ImVrc
d ˶mZoM Amnco nmoQ> ^aVrc. 67 {edm¶, ˶m§Zm CH$i˶m nmʶmnmgyZ V¶ma {‘lU
({nʶmgmR>r) {Xco OmB©c. 68 ‘J ˶m§Zm (ho ImD$Z-{nD$Z) Pmë¶mda ZaH$mV naV
Omdo cmJoc. 69 ˶m§Zm Amnco dmS>dS>rc dmQ> MwH$coco Agë¶mMo AmT>iyZ Amco. 70
‘J Vo XoIrc ˶m§À¶mM nmdcmda nmD$c R>odyZ Mmcy cmJco. 71 Am{U ¶m§À¶m (’$ma)
nyduÀ¶m cmoH$m§n¡H$shr ~hþg§»¶ cmoH$ gÝ‘mJm©nmgyZ ’$ma Xÿa Jococo hmoVo. 72 Am{U
Amåhr ˶m§À¶m‘ܶo XoIrc gmdY H$aUmao (n¡J§~a) nmR>dco hmoVo. 73 Va nmhm ˶m§Mm
eodQ> H$gm Pmcm, Á¶m§Zm gmdY H$aʶmV Amco hmoVo. 74 nU ’$º$ A„mhMo gƒo
godH$ ¶m (dmB©Q> n[aUm‘mnmgyZ) gwa{jV am{hco.
gyah-37. Ag-gmµâµ’$mV 443
75
Am{U (n¡J§~a) ZyhZo Amåhmcm (‘XVrgmR>r) hmH$ ‘macr, Am{U Amåhr
˶mÀ¶m hmHo$cm {H$Vr Mm§Jcm à{VgmX {Xcm hmoVm. 76 Amåhr ˶mcm Am{U ˶m§À¶m
Hw$Qw>§~r¶m§Zm ’$ma ‘moR>çm AmnÎmrVyZ dmMdco. 77 Am{U Amåhr Ho$di ˶mÀ¶m d§eOm§Zm
(n¥Ïdrda nwZéËWmZmn¶ªV) EH$‘od dmag R>a{dco. 78 Am{U Amåhr ^{dî¶mV ¶oUmè¶m
cmoH$m§‘ܶo ˶mMo gwñ‘aU H$m¶‘ R>odco. 79 gd© cmoH$m§‘ܶo Zyhcm em§Vr cm^mo! 80
Amåhr Mm§Jcr H$m‘o H$aUmè¶m§Zm AemM àH$mao ‘mo~Xcm XoV AgVmo. 81 IamoIa, Vmo
Am‘À¶m gÀÀ¶m lÕmd§V ^º$m§n¡H$s hmoVm. 82 (Amåhr ˶mcm d ˶mÀ¶m AZw¶m¶m§Zm
dmM{dco) Am{U BVam§Zm ~wS>dyZ Q>mH$co.
83
B~«mhr‘ XoIrc VgmM lÕmd§V hmoVm. 84 Vmo Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o ewÕ
A§V:H$aUmgh (a heart free of evil) dicm. 85 Am{U Ooìhm Vmo Amnë¶m
{n˶mcm d Amnë¶m cmoH$m§Zm, åhUmcm, "Vwåhr hr H$emMr CnmgZm H$arV AmhmV? 86
Vwåhr cmoH$ A„mhcm gmoSy>Z ImoQ>çm (ñd¶§a{MV) Cnmñ¶m§g‘moa (ZV‘ñVH$) hmoV
AmhmV? 87 gd© OJm§À¶m nmcZH$˶m©{df¶r Vw‘Mo H$m¶ {dMma AmhoV?'
88
‘J ˶mZo AmH$memVrc ZjÌm§H$S>o EH$ ZOa Q>mH$cr. 89 Am{U (˶mÀ¶m
cmoH$m§Zm ˶m§À¶mgmo~V Z OmʶmMo {Z{‘Îm gm§{JVco) åhUmcm, "‘mPr Vã¶oV ~ar
Zmhr.' 90 Va Vo ˶mg gmoSy>Z {ZKyZ Joco. 91 Voìhm Vmo ˶m§À¶m Cnmñ¶m§H$S>o JwnMwn[a˶m
dicm. Am{U åhUmcm, "H$m¶! Vwåhr (Vw‘À¶mg‘moa R>odcoco Z¡doÚ) ImV Zmhr? 92
Vwåhmcm H$m¶ Pmco, Vwåhr H$mhr ~mocV Zmhr?' 93 ‘J ˶mZo Amnë¶m COì¶m hmVmZo
˶m§À¶mda àhma H$am¶cm gwédmV Ho$cr. 94 (˶mÀ¶m cmoH$m§Zm hr ~mV‘r H$imë`mZ§Va)
˶mMo cmoH$ ˶mÀ¶mH$S>o YmdV Amco. 95 Voìhm B~«mhr‘Zo ˶m§Zm åhQ>co, "Vwåhr ñdV:M
Á¶m§Zm KS>dcoco Amho, ˶m§Mr Vwåhr CnmgZm H$aVm? 96 Va dñVwpñWVr hr Amho H$s,
Vmo Ho$di A„mh Amho, Á¶mZo Vwåhmcm Am{U Vwåhr Oo H$mhr (Amnë¶m hmVm§Zr)
KS>{dVm ˶m§ZmXoIrc {Z‘m©U Ho$coco Amho.' 97 (ho EoHy$Z) Vo (AmngmV) åhUmco,
"¶mÀ¶mgmR>r EH$ ^Å>rÀ¶m VèhoMr EH$ B‘maV ~Zdm, ‘J ˶mg ˶m AmJrV ’o$Hy$Z
Úm.' 98 ˶m§Zr ˶mÀ¶m{déÕ EH$ S>md aMcm, nU Amåhr (Vmo {d’$c H$ê$Z) ˶m§ZmM
An‘m{ZV Ho$co. 99 Am{U (Ooìhm ˶mÀ¶m d{S>cmZo ˶mcm KamVyZ H$mTy>Z Q>mH$co
Voìhm) (B~«mhr‘) åhUmcm, "‘r ‘m¶m nmcZH$˶m©H$S>o OmV Amho. Am{U VmoM ‘cm
‘mJ© XmIdrc.' 100 ˶mZo (A„mhH$S>o) àmW©Zm Ho$cr, "A„mh! ‘cm EH$ gXmMaUr
nwÌ àXmZ H$a.' 101 Voìhm Amåhr ˶mg EH$m (gwñd^mdr d) g§¶‘r nwÌmÀ¶m
AmJ‘ZmMr ew^dmVm© {Xcr.
444 Hw$amU
102
Am{U Ooìhm (˶mMm ‘wcJm) Amnë¶m (d{S>cm§~amo~a) H$m‘ H$ê$ eHo$c
BVH$m ‘moR>m Pmcm, Voìhm (EHo$ {Xder ~mn) ‘wcmcm åhUmcm, "‘m¶m {à¶ nwÌm! ‘r
Ago EH$ ñdßZ nm{hco Amho H$s, ‘r VwPo ~{cXmZ H$arV Amho. Va Vy {dMma H$ê$Z
‘cm gm§J, ˶m{df¶r VwPo H$m¶ ‘V Amho?' (˶mda) Vmo åhUmcm, "~m~m! Vwåhmcm Omo
AmXoe (A„mhH$Sy>Z) {Xcm OmV Amho, ˶mda H¥$Vr H$am, A„mhZo BpÀN>ë¶mg, ‘r
ghZerc Agë¶mMo Vwåhmcm AmT>ioc.' 103 Am{U Ooìhm Vo XmoKohr A„mhÀ¶m
BÀN>ocm nyU©nUo g‘{n©V Pmco, Am{U B~«mhr‘Zo (Amnë¶m ‘wcmg) O{‘Zrda nmc϶m
AdñWoV R>odco. 104 Voìhm Amåhr ˶mcm hmH$ {Xcr, "ho B~«mhr‘, 105 Vy ñdßZ Iao
H$ê$Z XmIdco Amhog.' {ZpíMVM Amåhr gXmMmar cmoH$m§Zm AemMàH$mao ‘mo~Xcm XoV
AgVmo. 106 IamoIa, Vr (KQ>Zm åhUOo) Ho$di EH$ ‘moR>r narjm hmoVr. 107 Am{U
Amåhr EH$m ‘moR>çm ~{cXmZmÀ¶m ~Xë¶mV ˶mMr (åhUOo B~«mhr‘À¶m ‘wcmMr)
gwQ>H$m Ho$cr.
(Q>rn: ¶m à¶moJmVyZ B~«mhr‘ d Bñ‘mB©ccm A„mhà{V nyU© g‘n©UmMo AZw^d H$a{dÊ`mV Amco.)
108
Am{U Amåhr Z§VaÀ¶m cmoH$m§‘ܶo ˶mMo gwñ‘aU H$m¶‘ R>odco. (åhUOoM
˶mMo AZwgaU) 109 B~«mhr‘cm (gX¡d) em§Vr cm^mo! 110 gXmMmar cmoH$m§Zm Amåhr
AemàH$mao ‘mo~Xcm XoV AgVmo. 111 IamoIa, Vmo Am‘À¶m gÀÀ¶m lÕmd§V ^º$m§n¡H$s
hmoVm. 112 Am{U Amåhr (B~«mhr‘cm EH$ Xþgam ‘wcJm) BghmµH$À¶m AmJ‘ZmMrhr
ew^dmVm© {Xcr. Omo XoIrc (nwT>o) n¡J§~a d gXmMmar (^º$) hmoUma hmoVm. 113 Am{U
Amåhr ˶mÀ¶mda d BghmµH$da H¥$nm Ho$cr. nU ˶m§À¶m d§eOm§n¡H$s H$mhr gXmMmar
hmoVo Va H$mhr ñnï>[a˶m ñdV:daM A˶mMma H$aUmao hmoVo.
114
Am{U AemMàH$mao Amåhr ‘ygm d hmê$Z (¶m n¡J§~am§da) AZwJ«h Ho$cm. 115
Am{U ˶m§Mr d ˶m§À¶m cmoH$m§Mr (H«y$a Xmñ¶ËdmÀ¶m) ’$ma ‘moR>çm ÌmgmVyZ gwQ>H$m
Ho$cr. 116 Am{U Amåhr ˶m§Zm gmhmæ¶ Ho$co d Vo daMT> R>aco. 117 Amåhr ˶m
XmoKm§Zm (MyH$ H$m¶ d ~amo~a H$m¶?) ho ñnï> Xe©{dUmam J«§W àXmZ Ho$cm hmoVm. 118
Am{U Amåhr ˶m§Zm gai ‘mJ© XmI{dcm. 119 Am{U Z§VaÀ¶m cmoH$m§‘ܶo ˶m§Mo
(AZwgaU H$aUmè¶m§Zm) H$m¶‘ R>odco. 120 "‘ygm d hmê$Z ¶m§Zm em§Vr cm^mo.' 121
Amåhr gXmMmar cmoH$m§Zm AemMàH$mao Mm§Jcm ‘mo~Xcm XoV AgVmo. 122 IamoIa Vo
Am‘À¶m lÕmd§V ^º$m§n¡H$s hmoVo.
123
Am{U B{c¶mg hm XoIrc n¡J§~am§n¡H$s hmoVm. 124 Ooìhm ˶mZo Amnë¶m
cmoH$m§Zm åhQ>co, "Vwåhr A„mhMo ^¶ ~miJV Zmhr H$m? 125 Vwåhr ~Ac (Zm‘H$
gyah-37. Ag-gmµâµ’$mV 445
Cnmñ¶mMm) Ymdm H$aVm, Am{U gd©loð> Aem {Z‘m©Ë¶mg gmoSy>Z XoVm. 126 Vmo "A„mh'
Omo Vw‘Mm nmcZH$Vm© Amho Am{U Vw‘À¶m dmS>d{S>cm§Mmhr nmcZH$Vm©.' 127 nU ˶m§Zr
˶mg ImoQ>o R>a{dco, n[aUm‘r ˶m§Zm Om~ XoʶmH$[aVm (A„mhg‘moa) hOa Ho$co OmB©c.
128
nU Oo A„mhMo gƒo godH$ hmoVo (Vo gmoSy>Z). 129 Am{U Amåhr Z§VaÀ¶m
cmoH$m§‘ܶo ˶m§Mo gwñ‘aU H$m¶‘ R>odco. 130 B{c¶mg d ˶mÀ¶m cmoH$m§Zm em§Vr cm^mo!
131
Amåhr gXmMmar cmoH$m§Zm AemM àH$mao ‘mo~Xcm XoV AgVmo. 132 IamoIa Vmo
Am‘À¶m lÕmd§V ^º$m§n¡H$s hmoVm.
133
Am{U cyV XoIrc n¡J§~am§n¡H$s hmoVm. 134 Amåhr ˶mcm d ˶mÀ¶m Hw$Qw>§~r¶m§Zm
dmMdco. 135 nU ˶mMr åhmVmar (~m¶H$mo) Or ‘mJo amhUmè¶m cmoH$m§n¡H$s hmoVr. 136
‘J Amåhr (cyV {VWyZ {ZKyZ Joë¶mZ§Va) BVam§Zm Zï> H$ê$Z Q>mH$co. 137 Am{U
(AmOn¶ªVhr) Vwåhr ˶m§À¶m ˶m AmogmS> dñ˶m§nmgyZ OmV AgVm gH$mir......
138
Am{U amÌr XoIrc. (~moY J«hU H$aʶmgmR>r) Vwåhr ~wÕrMm dmna H$arV Zmhr
H$m?
139
Am{U ¶yZgw hm XoIrc n¡J~§ am§nH¡ $s EH$ hmoVm. 140 Ooìhm Vmo (Amnë¶m
cmoH$m§nmgyZ) YmdV OmD$Z ^acoë¶m Zm¡H$o da nmohmoMcm. 141 ‘J Zm¡H$o dmë¶m§Zr {MR²>R>çm
Q>mH$ë¶m d (˶mV nwÝhm-nwÝhm ˶mMoM Zmd {ZKmco) Va ˶m§Zr ˶mcm (g‘wÐmV) ’o$Hy$Z
{Xco. 142 ‘J (EH$m) ‘memZo ˶mcm {JiyZ Q>mH$co. Voìhm Vmo ñdV:cm Xmof XoD$ cmJcm.
(Voìhm ˶mcm ñdV:À¶m MwH$sMr OmUrd Pmcr). 143 Am{U Oa Vmo (A„mhMo)
ñVw{VJmZ H$aUmè¶m§nH¡ $s ZgVm.... 144 Va Vmo nwZéËWmZmÀ¶m {Xdgmn¶ªV ‘memÀ¶mM
nmoQ>mV am{hcm AgVm. 145 ‘J Amåhr ˶mcm (‘memÀ¶m nmoQ>mVyZ H$mTy>Z g‘wÐ{H$Zmè¶mda)
Iwë¶m ‘¡XmZmV Q>mHy$Z {Xco. Voìhm Vmo AJXr H$mgmdrg hmoD$Z Jocm hmoVm. 146 Am{U
Amåhr ({VWo) ˶mÀ¶mnmer EH$ docrMo PmS> CJdco. 147 Am{U Z§Va Amåhr ˶mcm
(nwÝhm EH$Xm) EH$ cmI qH$dm ¶mnojm H$mhr OmñVM cmoH$m§H$S>o (n¡J~§ a åhUyZ) nmR>{dco.
148
Am{U ˶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr. åhUyZ Amåhr ˶m§Zm H$mhr H$mi (¶m
OrdZmMo) cm^ Cn^moJy {Xco.
149
Va (n¡J§~a!) Vwåhr ˶m§Zm {dMmam Vw‘À¶m nmcZH$˶m©gmR>r ‘wcr AmhoV
Am{U ˶m§À¶mgmR>r ‘wco AmhoV. 150 Amåhr ñdJ©XÿVm§Zm (angels) órOmVrÀ¶m
ê$nmV {Z‘m©U Ho$co Amho H$m¶? Am{U ho (AZoHo$ídadmXr) hr {Z‘m©U à{H«$¶m nmhV
hmoVo H$s H$m¶? 151 Zmhr, ‘wirM Zmhr, ho cmoH$ Á¶m H$mhr ImoQ>çm Jmoï>r ~mocV
AgVmV, ˶mn¡H$sM hr EH$ Jmoï> Amho 152 H$s, A„mhMr g§VVr Amho. Am{U Vo
446 Hw$amU
{Zìdi ImoQ>o ~mocV AmhoV. 153 A„mhZo ‘wcm§À`m VwcZoV ‘wctZm àmYmݶ {Xco?
154
Vwåhmcm Pmco Amho Var H$m¶? Vwåhr H$gm {ZU©¶ H$arV AmhmV? 155 Vwåhr
{dMma H$arV Zmhr H$m? 156 qH$dm Vw‘À¶mH$S>o gwñnï> Ago à‘mU Amho? 157
Vw‘À¶m åhUʶmV H$mhr g˶ Agoc Va Amncm J«§W gmXa H$am.
158
¶m (insincere) cmoH$m§Zr A„mh Am{U {OÞMo ZmVo Agë¶mMm {ZamYma
emoY cmdcm Amho. nU ¶m {OÞm§Zm ñdV: ¶m Jmoï>rMr Mm§Jcr OmUrd Amho H$s,
(ݶm¶mgmR>r) ˶m§Zm (A„mhg‘moa) hOa Ho$co OmB©c. 159 A„mh ˶m Jmoï>tnmgyZ
nyU©nUo Ag§~§{YV Amho. Á¶m§Mm ho (Zmcm¶H$) cmoH$ emoY cmdV AgVmV. 160 nU
Vo, Oo A„mhMo gƒo ^º$ AmhoV. (Vo Ago A{O~mV ZmhrV). 161 (A„mher
ImoQ>çm Jmoï>r§Mm g§~§Y OmoS>Umè¶m§Zmo!) Zm Vwåhr, Zm Vw‘Mo Vo Cnmñ¶...... 162
H$moUmcmhr A„mhnmgyZ Vwåhr ~hH$mdyZ Xÿa ZoD$ eH$V Zmhr...... 163 nU ’$º$
˶m§Zm, Á¶m§Mo ZaH$m‘ܶo OmUo AQ>i Amho. 164 (Am{U ñdJ©XÿV Oo gX¡d A„mhMo
ñVw{VJmZ H$aVmV, Vo åhUVmV) "Am‘À¶mn¡H$s à˶oH$mMo (A„mhZo) R>adyZ {Xcoco
ñWmZ Amho. 165 Am{U Amåhr XOm©Zwgma ˶mÀ¶mg‘moa ({eñVrZo) n§{º$~Õ C^o
amhVmo. 166 Am{U ˶mÀ¶m Agr‘ ‘hmZVoMo JwUJmZ H$arV AgVmo.'
167
(g˶ ZmH$maUmao lÕmhrZ) Zoh‘r åhUV AgV, 168 "Am‘À¶mH$S>o Am‘À¶m
AmYr hmoD$Z Jocoë¶m cmoH$m§à‘mUo EImXo {Xì¶ J«§W AgVo Va.... 169 Amåhr XoIrc
A„mhMo Img ^º$ ~Zy eH$cmo AgVmo.' 170 nU (Ooìhm ˶m§À¶mg‘moa ho Hw$amU gmXa
Ho$co Joco) ˶m§Zr ˶mda lÕm R>odʶmg ZH$ma {Xcm. Va cdH$aM ˶m§Zm H$iyZ ¶oB©c
(H$s, ˶m§Zr H$moU˶m Jmoï>rH$S>o nmR> {’$adcr hmoVr). 171 Am{U Am‘Mo nmR>dcoco
godH$, åhUOoM n¡J§~a ¶m§À¶m{df¶r Am‘Mm hm ’¡$gcm AmYrM gmXa Pmcocm Amho
__ 172
Vmo åhUOo, ˶m§Zm ImÌrZo ‘XV nmoMoc. 173 Am{U (eodQ>r) Am‘MoM g¡Ý¶
{dO¶ àmá H$aUma, ho {ZpíMV. 174 Va H$mhr H$mi Vwåhr (g˶ ZmH$maUmè¶m§nmgyZ
ñdV:cm) Xÿa R>odm. 175 Am{U ˶m§Zm nmhV amhm, H$maU cdH$aM Vo XoIrc nmhÿZ
KoVrc, (Oo AmVm Vo nmhV ZmhrV).
176
Vo IamoIa {ejogmR>r KmB© H$arV AmhoV H$m? 177 nU Ooìhm EH$Xm Vr ({ejm)
˶m§À¶m A§JUmV CVaoc, Voìhm ˶m cmoH$m§Mr Vr gH$mi ’$maM dmB©Q> hmoBc© , Á¶m§Zm gmdY
178
Ho$co Joco hmoV.o Va (Vwåhr) H$mhr H$mimgmR>r ˶m§À¶mnmgyZ (ñdV:cm) Xÿa R>do m. 179
Vwåhrhr nmhV amhm, Am{U Vo XoIrc nmhÿZ KoVrc, (Oo AmO ˶m§Zm {XgV Zmhr) 180
Agr‘ Amho Vw¶m nmcZH$˶m©Mr ‘{h‘m, gÝ‘mZ (d gm‘϶©) ¶m§Mm ‘mcH$ Amho Vmo,
gyah-38. gm°X 447
Am{U ˶m Jmoï>tnmgyZ Vmo ’$ma A˶wƒ Amho, Á¶m Jmoï>tMm g§~Y§ ho cmoH$ ˶mÀ¶mer
OmoS>VmV. 181 Am{U n¡J~§ am§Zm (gX¡d) em§Vr cm^mo! 182 Am{U gd© àe§gm A„mhgmR>rM
Amho, Omo gd© OJm§Mm ‘mcH$ Amho.
gyah-38. gm°X
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
gm°X0 CnXoem§Zr AmoVàmoV Aem Hw$amUmMr enW. 2 Oo g˶ ZmH$maUmao AmhoV Vo
ImoQ>o A{^‘mZ Am{U d¡a ~miJyZ AmhoV. 3 ˶m§À¶mnydu Amåhr {H$˶oH$ OZg‘yhm§Zm
(¶mM XþîH¥$˶mnmoQ>r) Zï> H$ê$Z Q>mH$co Amho. Voìhm Vo ‘XVrgmR>r ¶mMZm H$ê$ cmJco.
nU Voìhm ~MmdmgmR>r Cera Pmcocm hmoVm.
4
˶m cmoH$m§Zm ¶m Jmoï>rMo AmíM¶© dmQ>co H$s, ˶m§À¶mH$S>o ˶m§À¶m‘YyZM gmdY
H$aUmam (n¡J§~a) Amcm, Voìhm g˶ ZmH$maUmao cmoH$ åhUmco, "hm EH$ OmXÿJma d ImoQ>o
~mocUmam (‘mUyg) Amho. 5 gd© Cnmñ¶m§Mm (Zm¶ZmQ> H$ê$Z) EH$M Cnmñ¶ Agë¶mMm
Xmdm Vmo H$aVmo H$m? IamoIa, hr Va ’$maM {d{MÌ Jmoï> Amho.' 6 Voìhm ˶m§À¶mVrc
~S>r ‘§S>ir Ago åhUV (CnXoeJ¥hmVyZ) OmʶmgmR>r CR>cr, "Mcm {ZKm ¶oWyZ, Am{U
Amnë¶m Cnmñ¶m§da ÑT> lÕm R>odm. ¶m‘mJo (¶m ‘mUgmMo) H$mhrVar ñdmW© Amho. 7
Amåhr Aer Jmoï> nyduÀ¶m Y‘m©dc§~rH$Sy>Z H$Yrhr EoH$cocr Zmhr. hr (¶m ‘mUgmZo)
aMcocr Jmoï> Amho. 8 Am‘À¶mVrc gd© cmoH$m§Zm gmoSy>Z Ho$di ˶mÀ¶mH$S>oM B©ídadmUr
àH$Q> H$aʶmV Amcr Amho H$m?' Zmhr, Vgo Zmhr, dñVwpñWVr hr Amho H$s, Ago
åhUUmao cmoH$ ‘m¶m CnXoem{df¶r gme§H$ AmhoV. (H$maU) ˶m§Zr AÚmn ‘m¶m
{ejoMr Md MmIcocr Zmhr.
9
Vw¶m nmcZH$˶m©Mo H¥$noMo ^m§S>ma ˶m§À¶mH$S>o Amho H$m, Omo gd© e{º$‘mZ Amho
d ’$ma ‘moR>m XmVm Amho. 10 qH$dm Oo AmH$me d n¥Ïdr Am{U Oo H$mhr ¶m Xmohm|À¶m‘ܶo
Amho, ˶m gdmªMr A{YgÎmm ˶m§À¶mH$S>o Amho H$m, Vgo Agoc Va Vo gd© e³¶
‘mJmªMm Adc§~ H$ê$Z AmH$memH$S>o Pon H$m KoV ZmhrV? 11 BVa g‘yhmà‘mUoM ¶m
g‘yhmMo XoIrc ¶m ~m~VrV nam^d hmoUo AQ>i Amho. 12 ¶m§À¶mnyduhr ZyhÀ¶m
cmoH$m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm, VgoM AmX ¶m O‘mVrZo Am{U (àM§S>) cîH$a
~miJUmè¶m {’$aAm¡ZZo XoIrc. 13 VgoM g‘yX (¶m O‘mVrZo) Am{U cyVÀ¶m cmoH$m§Zr
Am{U Vo dZmV amhUmao (åhUOo A¶H$mdmco) ¶m gdmªZr (ImoQ>o R>a{dco) Vo ’$ma
g§K{Q>V OZg‘yh hmoVo. 14 ˶m gdmªZr n¡J§~am§Zm ImoQ>o R>a{dco. Voìhm ‘m¶m (ݶmæ¶)
{ejoZo ˶m§Zm doT>co. 15 ho (g˶ ZmH$maUmao cmoH$ XoIrc) ˶m ^¶§H$a {ejoÀ¶m
448 Hw$amU
ñ’$moQ>mMr dmQ> nmhV Agë¶mMo (Amnë¶m H¥$VrZo {gÕ H$arV AmhoV) nU, ˶m§Zm Voìhm
Oamerhr Cg§V {Xcr OmUma Zmhr. 16 Vo (˶m {ejoMr {I„r CS>dV) åhUVmV, "ho
Am‘À¶m nmcZH$˶m©! Am‘À¶m {híemMr Or H$mhr {ejm Amho, Vr Amåhmcm {heo~mÀ¶m
{Xdgmnydu XoD$Z Q>mH$.'
17
(n¡J~§ a!) Vo Oo H$mhr ~mocV AmhoV, Vo (Y¡¶m©Z)o ghZ H$am. Am{U Am‘Mm Xmg
XmD$X ¶mMr AmR>dU H$am, Omo Iyn gm‘϶©dmZ hmoVm Am{U Vmo Zoh‘r Am‘À¶mH$S>o ܶmZ
cmdyZ hmoVm. 18 Am{U åhUyZ Amåhr nd©Vm§Zm ˶mÀ¶m ñVw{VJmZmV gm‘rc ìhm¶cm cmdco.
Vo ˶mÀ¶m~amo~a gH$mi-g§Ü¶mH$mi ñVw{VJmZ H$arV AgV. 19 Am{U njrXoIrc EH$Ì
hmoD$Z ˶m§À¶m‘ܶo gm‘rc hmoV. gd© A„mhH$S>o ܶmZ H|${ÐV H$aUmao hmoV.o 20 Am{U Amåhr
˶mÀ¶m gÎmocm ~iH$Q>r àXmZ Ho$cr. Am{U ˶mcm {ddoH$ àXmZ Ho$co. Am{U ˶mcm
dmX{ddmXm§Mm ’¡$gcm H$aʶmMr hmVmoQ>r ~hmc Ho$cr hmoVr.
21
Á¶m àmW©ZmJ¥hmV (XmD$X àmW©Zm H$am¶Mm) {VWo XmoZ OU, dmXr d à{VdmXr,
Amncm IQ>cm KoD$Z q^Vrda MTy>Z AmV Amco hmoVo. ¶m KQ>ZoMr dmVm© Vwåhmcm
nmohmoMcr Amho H$m? 22 Ooìhm Vo XmD$Xnmer Amco, Voìhm ˶m§Zm nmhÿZ Vmo Km~acm. Vo
åhUmco, "Vwåhr Km~ê$ ZH$m, Amåhr XmoKo EH$ {ddmX KoD$Z (Vw‘À¶mH$S>o) Amcmo
AmhmoV. Am‘À¶mVrc EH$mZo Xþgè¶mda Aݶm¶ Ho$cocm Amho, Va Vwåhr Am‘À¶mXaå¶mZ
ݶm¶mo{MV ’¡$gcm H$am Am{U (Am‘À¶mda) Aݶm¶ H$ê$ ZH$m. Am{U Amåhmcm gai
‘mJ© XmIdm. (hr Vw‘À¶mH$Sy>Z Anojm).'
23
"hm ‘mPm ^mD$ Amho, ˶mÀ¶mH$S>o Zì¶mÊUd ‘|T>çm AmhoV. Am{U ‘m¶mH$S>o
Ho$di EH$M ‘|T>r Amho, VarXoIrc hm åhUVmo, "Vrhr ‘cm XoD$Z Q>mH$,' Am{U ˶mZo
~mocʶmV ‘m¶mda gaer KoVcr Amho.' 24 XmD$XZo åhQ>co, "˶mZo Amnë¶m ‘|T>çmV
VwPr ‘|T>r gm{‘c H$ê$Z KoʶmgmR>r, Vw¶m ‘|T>rMr ‘mJUr H$ê$Z, IamoIa Vw¶mda
Aݶm¶ Ho$cocm Amho. AZoH$ ^mJrXma cmoH$ (gmYmaUnUo) EH$‘oH$m§da Aݶm¶ H$arV
AgVmV, nU ’$º$ ¶mg AndmX Vo cmoH$ AmhoV, Oo lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} H$arV
AgVmV, nU Ago cmoH$ ’$maM H$‘r AgVmV.' Voìhm (AMmZH$nUo) XmD$Xcm AmR>dco,
Amåhr ˶mMr H$gmoQ>r nmhV hmoVmo, Voìhm Vmo cJoM Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o j‘m ¶mMZm
H$ê$ cmJcm. Am{U ˶mÀ¶mg‘moa ZV‘ñVH$ hmoD$Z, níMmÎmmnmgh ˶mÀ¶mH$S>o dicm.
(Q>rn: ˶m XmoZ OUm§Mo Adoir Am{U d{hdmQ>r{déÕ ¶oʶm‘ܶo ‘mPr narjm KoVcr OmV Agoc, Ago
˶mcm OmUdco.)
25
Voìhm Amåhr ˶mg j‘m Ho$cr. {Z…g§e`, ˶mÀ¶mgmR>r Am‘À¶m gm{ÞܶmV
gyah-38. gm°X 449
A{YamÁ¶ àXmZ H$a, Ogo ‘m¶mZ§Va H$moUmcmhr àmá hmoD$ Z¶o. IamoIa Vy ’$ma ‘hmZ
XmVm Amhog.'
(Q>rn: åhUOo Vo gd© àmá Pmë¶mdahr, ‘r Vwcm VwPm Z‘« ^º$ ~ZyZ XmIdoZ.)
36
Voìhm Amåhr dmè¶mg ˶mÀ¶m (AmXoemÀ¶m) AYrZ Ho$co, Omo ˶mÀ¶m AmXoemZwgma
OoW-o H$moR>o ˶mg Om¶Mo Amho, ˶m {XeoZo hiwdmanUo dmhV Ago. 37 VgoM Amåhr
{OÞm§Zm ˶mÀ¶m AYrZ Ho$co hmoVo, Oo (‘moR>‘moR>)o ~m§YH$m‘ H$aʶmV expert hmoV,o Am{U
Vo nmU~wS>ho r hmoV.o 38 ¶m§À¶m ì¶{V[aº$ BVa ({OÞ) Oo gmIiX§S>mZ§ r OISy>Z R>do coco
hmoVo (˶mÀ¶m AYrZ Ho$co hmoVo). 39 Amåhr åhUmcmo, "hr Vw¶mgmR>r Am‘Mr XoUJr
Amho, Va Vy Amnë¶m BÀN>Zo gw ma (BVam§Zm ˶mVyZ) Xo qH$dm (ñdV:H$S>)o R>do Zy Ko.
H$moUVmhr {heo~ Z R>do Vm.' 40 (Vmo Am‘Mm Agm godH$ hmoVm H$s), ˶mÀ¶mgmR>r
Am‘À¶mnmer Am‘À¶m {ZH$Q>Mo d Mm§Jco ñWmZ Agoc.
41
(AemMà‘mUo) Am‘Mm EH$ godH$ Aæ¶y~ hmoVm, Va (n¡J§~a!) ˶mMrhr
AmR>dU H$am. Ooìhm ˶mZo Amnë¶m nmcZH$˶m©cm hmH$ {Xcr, (åhUmcm), (ho à^y!)
"g¡VmZmZo ‘cm ’$ma H$ï> d ¶mVZm nmoM{dë`m AmhoV.' 42 Voìhm Amåhr åhUmcmo,
"(O{‘Zrda) Amnco nm¶ (OmoamZo) AmnQ>,' (˶mZo Vgo Ho$ë¶mZ§Va EH$ Pam {ZKmcm) "ho
W§S> Ago nmUr Amho ñZmZ H$aʶmgmR>r d {nʶmgmR>r.' 43 Am{U Amåhr (˶mMr dmB©Q>
AdñWm g§ndyZ ˶mÀ¶mg{hV) ˶mÀ¶m Hw$Qw>~§ mcm nydn© Xmda AmUco. (åhUOo nwÝhm g‘¥Õ
Ho$co). Am{U ˶mM~amo~a Am‘À¶m H¥$noZo ˶mV XþnQ>rZo dmT> Ho$cr. ¶m CÔoemZo H$s, ~wÕr
cm^coë¶m cmoH$m§gmR>r (¶m KQ>ZVo Zy ) ~moY J«hU H$aVm ¶mdo. 44 Amåhr ˶mcm åhUmcmo,
"‘yR>^a gw³¶m H$mS>çm hmVmV Ko Am{U ˶mZo (Amnë¶m nËZrg hiwdmanUo) ‘ma, nU
Amncr enW ‘moS>y ZH$mog.' IamoIa, Vmo Amåhmcm ’$maM ghZ H$aUmam ^º$ Agë¶mMo
AmT>iZy Amco (åhUOo ˶mZo ñdV:cm Vgo {gÕ Ho$co), CÎm‘ ^º$ hmoVm Vmo! gX¡d
A„mhMr AmoT> Agcocm Agm!
(Q>rn: n¡J§~a Aæ¶y~ AmYr gd© ~mOy§Zr g‘¥Õ hmoVo, Z§Va ˶m§Mr gd© g‘¥Õr Jocr d Vo ’$ma J§^ra
AmOmar Pmco. Voìhm ˶m§Zr H$mhr KaJwVr H$maUm‘wio Amnë¶m nËZrÀ¶m ~m~VrV Aer enW KoVcr hmoVr
H$s, ‘r ~am Pmcmo Va Vwcm e§^a ’$Q>Ho$ ‘maoZ. ˶m~m~VrV ˶m§Zm Ago ‘mJ©Xe©Z àmá Pmco hmoVo H$s,
dMZhr ‘moSy> ZH$m Am{U BOmhr nmoMdy ZH$m.)
45
VgoM Am‘Mo ^º$ B~«mhr‘, BghmµH$ d ¶mµH$y ~ ¶m§Mr AmR>dU H$am. Vo Am§V[aH$
eº$s Am{U XyaÑï>r cm^coco cmoH$ hmoV.o 46 Am{U Amåhr ˶m§Mr {ZdS> ¶mZ§VaÀ¶m
(AZ§VH$mcrZ) OrdZmMr h{H$JV (cmoH$m§g‘moa) àñVwV H$aʶmÀ¶m CÔoemgmR>r Ho$cr hmoVr.
47
Am{U Am‘À¶mH$S>o ˶m§Mo ñWmZ Am‘À¶m {ZdS>cëo ¶m d IamoIa Mm§Jë¶m ^º$m§‘ܶo
gyah-38. gm°X 451
{Z¶§ÌU R>odyZ Agcocm (Amho Vmo)! 66 VmoM Amho nmcZH$Vm© n¥Ïdr d AmH$me Am{U
¶m Xmohm|À¶m‘ܶo Oo H$mhr Amho ˶m gdmªMm, Vmo gd©e{º$‘mZ (AgyZhr) Agr‘
j‘merc Amho.' 67 ˶m§Zm gm§Jm, "hm ^¶§H$a ‘hÎdmMm g§Xoe Amho. 68 (nU) ˶mH$S>o
Vwåhr Xþc©j H$arV AmhmV.' 69 (n¡J§~a!) ˶m§Zm gm§Jm, "‘cm (ñdV:hÿZ) ˶m Cƒ
XOm©À`m ñdJ©XÿVm§À¶m g^oV (Exalted Assembly) (‘mZdmÀ¶m {Z{‘©Vr{df¶r)
AmngmV H$m¶ H$m¶ dmX{ddmX Pmcm, ¶mMo ‘wirM kmZ Zmhr. 70 (¶m Jmoï>r ‘cm
Ho$di A„mhÀ¶m g§XoemÛmao H$ië`m AmhoV). (Am{U) A„mhMm g§Xoe ‘m¶mH$S>o
Ho$di ¶mgmR>r àH$Q> Ho$cm OmVmo H$s, ˶mÛmao ‘r (cmoH$m§Zm) ñnï>[a˶m gmdY H$amdo.'
71
Ooìhm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo ñdJ©XÿVm§Zm åhQ>co, "‘r (cdH$aM) ‘mVrnmgyZ
‘Zwî¶ {Z‘m©U H$aUma Amho. 72 Am{U Ooìhm ‘r ˶mg nyU©nUo KS>dyZ Q>mHo$Z d ˶mV
‘mPm AmË‘m ’w§$H$cocm AgoZ, Voìhm Vwåhr (gd©) ˶mÀ¶mg‘moa ZV‘ñVH$ ìhm.' 73
Voìhm gd© ñdJ©XÿV EH$Ì ZV‘ñVH$ Pmco. 74 nU Bãcrg (g¡VmZ) ZV‘ñVH$ Pmcm
Zmhr, ˶mZo ‘r (‘Zwî¶mnojm loð> Agë¶mMo, åhUOoM) ‘JéarMo àXe©Z Ho$co. n[aUm‘r
Vmo (g¡VmZ) g˶ ZmH$maUmè¶m§‘ܶo gm‘rc Pmcm. 75 A„mhZo åhQ>co, "ho Bãcrg!
Á¶mcm (åhUOoM ‘mZdmcm) ‘r ‘m¶m hmVm§Zr ~Z{dco Amho, Va ˶mÀ¶mg‘moa
ZV‘ñVH$ Z hmoʶmg Vw¶mgmR>r H$moUVr Jmoï> H$maUr^yV R>acr? Vy ho ‘JéarMo àXe©Z
H$aVmog H$s, Vy ˶m§À¶mn¡H$s Amhog Oo (Ho$di) ñdV:cm ‘moR>o g‘OVmV.'
(Q>rn: ‘m¶m hmVm§Zr ~Z{dco åhUOo ‘mUgmà‘mUoM A„mhMohr hmV AmhoV Agm AW© hmoV Zmhr, Va
{d{eï> CÔoemZo ~Z{dco d loð> {Z{‘©Vr R>a{dco Agm hmoVmo.)
76
(˶mda) g¡VmZ CÎmacm, "‘r ‘Zwî¶mnojm loð> Amho, (H$maU) Vy ‘cm AmJrnmgyZ
{Z‘m©U Ho$cog, Am{U ˶mcm ‘mVrnmgyZ.' 77 (A„mhZo åhQ>c)o , "Vy VmËH$mi ¶oWyZ
(ñdJu¶ n[agamVyZ) MmcVm hmo, H$maU ¶mnwT>o Vw¶mda (Am‘Mr H¥$nm ZgyZ) {Y¸$ma
78
Amho. Am{U ݶm¶mÀ¶m {Xdgmn¶ªV Vy ‘m¶m emnmZo J«ñV Agerc.'
(Q>rn: Am{U ˶m {Xder Va Vwcm ZaH$mV ’o$Hy$Z {Xco OmB©c.)
79
(˶mda) g¡VmZ åhUmcm, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! ‘cm ˶m {Xdgmn¶ªV Cg§V
Xo, Á¶m {Xder cmoH$m§Zm nwÝhm {Od§V H$aʶmV ¶oB©c.' 80 (A„mhZo) CÎma {Xco, "Vwcm
Cg§V XoʶmV Amcr. 81 ˶m {ZYm©[aV {Xdgmn¶ªV (Á¶mMo kmZ Ho$di ‘cm Amho).'
82
(˶mda) Vmo åhUmcm, "Vw¶m gm‘϶m©Mr enW, ‘r ˶m gdmªZm (åhUOo g‘ñV
‘mZdOmVrg) gÝ‘mJm©nmgyZ ~hH$mdyZ Xÿa ZoD$Z gmoS>oZ. 83 nU ¶mV AndmX VwPo gƒo
^º$ AgVrc. (åhUOo ˶m§Zm Hw$‘mJu cmdʶmV ‘r ¶eñdr hmoUma Zmhr).' 84 A„mhZo
gyah-39. AµO-µOw‘a 453
åhQ>c,o "g˶ ho Amho, Am{U ‘r ~mocVmo Vo g˶M AgVo. 85 H$s ‘r ZaH$mcm, Vy Am{U
VwPo AZwgaU H$aUmao gd© cmoH$, ¶m§Zr ^ê$Z Q>mHo$Z.'
86
(n¡J§~a!) ˶m§Zm gm§Jm, "¶m (g§XoemnmoQ>r) ‘r Vw‘À¶mH$S>o H$moUVmhr ‘mo~Xcm
‘mJV Zmhr, Zm ‘r (H$moU˶mhr àH$mao) T>m|J H$aUmè¶m cmoH$m§n¡H$s Amho. 87 ho (Hw$amU)
gd© cmoH$m§gmR>r Ho$di EH$ ~moYJ«§W Amho. 88 Am{U Vwåhmcm cdH$aM ¶mMr g˶Vm
H$iyZ MwH$o c.'
gyah-39. AµO-µOw‘a
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
hm J«§W A„mhH$Sy>Z àH$Q> H$aʶmV Amcocm Amho, Omo gd©e{º$‘mZ d (Agr‘)
~w{ÕdmZ Amho. 2 (n¡J§~a!) hm J«§W Amåhr Vw‘À¶mH$S>o g˶ (CÔoem§g{hV) àH$Q> Ho$cm
Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. Va Vwåhr g§nyU© g‘n©U^mdmgh A„mhMrM CnmgZm
H$am. 3 cjmV R>odm! g§nyU© g‘n©U^mdmgh AmkmnmcZ hm Ho$di A„mhMmM h¸$
Amho. Am{U Á¶m cmoH$m§Zr, ˶mÀ¶m{edm¶ BVam§Zm H$m¶©gmYH$ ~ZdyZ R>odco Amho, (Vo)
åhUVmV, "Amåhr ˶m§Mr CnmgZm Ho$di ¶mgmR>r H$aVmo H$s, ˶m§À¶m ‘mܶ‘mVyZ
Amåhmcm A„mhMo gm{Þܶ àmá ìhmdo.' {ZpíMVM A„mh (ݶm¶mÀ¶m {Xder)
˶m§À¶mXaå¶mZ ˶m~m~VrV Amncm {ZU©¶ gwZmdoc, Á¶m~m~VrV Vo ‘V^oX ~miJyZ
AmhoV. A„mh Aem ‘mUgmcm gÝ‘mJ© XmIdV Zmhr, Omo AÅ>c ImoQ>maS>m Amho d
’$ma H¥$V¿Z Amho.
4
Oa A„mhZo BpÀN>co AgVo H$s, ˶mMmhr nwÌ Agmdm, Va ˶mZo Amnë¶m
{Z{‘©Vrn¡H$s hdo ˶mMr (nwÌ åhUyZ) {ZdS> Ho$cr AgVr. Agr‘ Amho ˶mMr ‘{h‘m!
Vmo Amho A„mh! EH$‘od! Oo-Oo ApñVËdmV Amho, ˶m gdmªda g§nyU© {Z¶§ÌU
R>odUmam! 5 ˶mZo AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Mr {Z{‘©Vr AW©nyU© CÔoemg{hV Ho$cocr
Amho. VmoM amÌrZ§Va {Xdg AmUVmo Am{U {XdgmZ§Va amÌ Am{U ˶mZoM gy¶© Am{U
M§Ð ¶m§Zm (Amnë¶m {Z¶‘mÀ¶m) AYrZ Ho$co Amho. ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$ Zo‘yZ {Xcoë¶m
doioà‘mUo Amnë¶m H$joV n[a^«‘U H$arV AgVmo. cjmV R>odm, Vmo gd©e{º$‘mZ Amho
d ’$ma j‘merc Amho.
6
A„mhZo Vwåhmcm EH$m {OdmnmgyZ {Z‘m©U Ho$co Am{U ‘J ˶m‘YyZM ˶mZo
˶mMm OmoS>rXma {Z‘m©U Ho$cm. ˶mZo Vw‘À¶mgmR>r AmR> OmVtÀ¶m JwamT>moam§À¶m OmoS>çm
(åhUOo Za d ‘mXr) àXmZ Ho$ë¶m. Vmo Vwåhmcm Vw‘À¶m ‘mVm§À¶m J^m©e¶mV A§YH$mamÀ¶m
454 Hw$amU
VrZ AdñWm§Xaå¶mZ, EH$m Z§Va Xþgar Aem nÕVrZo {Z‘m©U H$arV AgVmo. (ho gd©
H$aUmam) A„mh Amho Vw‘Mm nmcZH$Vm©! gd©Ì gÎmm ˶mMrM Amho. ˶mÀ¶m{edm¶
Xþgam H$moUrM B©ída Zmhr. Va ‘J Vwåhr Hw$R>o ^aH$Q>V Mmccm AmhmV?
7
Oa (A„mhà{V) H¥$V¿ZVm ~miJmc Va (cjmV R>odm) A„mh H$mhr Vw‘Mm
JaOd§V Zmhr. (nU) Amnë¶m ^º$m§‘ܶo H¥$V¿ZVoMr ^mdZm AgUo ˶mcm A{O~mV
AmdS>V Zmhr. nU Oa Vwåhr ˶mÀ¶mà{V H¥$VkVm ~miJmc, Va Vw‘À¶mH$Sy>Z Agm
à{VgmX ˶mcm {à¶ Amho. AmoPo dmhUmam H$moUrhr Xþgè¶mMo AmoPo dmhUma Zmhr. ‘J
Vwåhmcm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$S>oM naVyZ Om¶Mo Amho. Va Vmo Vwåhmcm Vo gd© XmIdyZ
XoB©c, Oo-Oo Vwåhr (Am`wî`mV) H$arV hmoVm. IamoIa, cmoH$m§À¶m ‘ZmV Oo H$mhr Amho,
Vo gd© Vmo Mm§Jë¶màH$mao OmUyZ Amho.
8
Am{U Ooìhm ‘Zwî¶mg EImXo Xþ:I nmohmoMVo, Voìhm Vmo Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o
nyU© g‘n©U^mdmgh (‘XVrgmR>r) ¶mMZm H$ê$ cmJVmo. nU Ooìhm Vmo Amnë¶mH$Sy>Z
˶mÀ¶mda Amnë¶m H¥$noZo AZwJ«h àXmZ H$ê$Z (˶mMo H$ï> Xÿa H$aVmo, Voìhm ˶mÀ¶mV
Ago n[adV©Z hmoVo H$s), Vmo ˶mg {dgê$Z OmVmo, Á¶mMm Vmo (g§H$Q>H$mir) Ymdm H$arV
hmoVm. Am{U BVam§Zm A„mhMo g‘H$j R>ady cmJVmo, Vo ¶mgmR>r H$s, Xþgè¶m§Zmhr
(A„mhÀ¶m) ‘mJm©nmgyZ ~hH$mdyZ gmoS>mdo. Omo (Ago Hw$H¥$˶ H$aVmo) ˶mg gm§Jm,
"g˶ ZmH$maʶm‘wio Vwcm àmá hmoUmè¶m cm^m§Mm H$mhr H$mi (Oê$a) Cn^moJ H$ê$Z Ko,
nU eodQ>r Vy ZaH$dmgr¶m§V Agerc.' 9 Omo ‘mUyg amÌrÀ¶m g‘¶r A„mhg‘moa
ZV‘ñVH$ hmoVmo Am{U {dZ‘« ^mdmZo àmW©ZoV C^m Q>mH$V AgVmo, VgoM ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m
OrdZm~Ôc gX¡d Xj AgVmo. Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H¥$noMr Anojm ~miJyZ
AgVmo, Vmo (˶m ‘mUgmgmaIm hmoD$ eH$Vmo H$m, Omo ¶m Jmoï>tnmgyZ nyU©nUo Xÿa Amho?)
(˶m§Zm) {dMmam, "kmZr d AkmZr XmoKo g‘mZ hmoD$ eH$VmV H$m?' IamoIa, CnXoe Vo
cmoH$ J«hU H$aVmV, Oo ~wÕrMm dmna H$aVmV.
10
(n¡J§~a!) ˶m§Zm gm§Jm, (A„mh åhUVmo), "ho ‘m¶m lÕmd§V ^º$m§Zmo!
Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr OmU R>odyZ (OrdZ ì¶VrV H$am). Oo cmoH$ ¶m OJmV gËH$‘}
H$aVrc, ˶m§À¶mgmR>r Mm§Jcm ‘mo~Xcm Amho. Am{U (cjmV Agy Úm) A„mhMr ^y‘r
’$ma {demc Amho. Am{U Oo ghZercVm ~miJUmao AmhoV, ˶m§Zm A‘mn ‘mo~Xcm
àXmZ Ho$cm OmB©c.'
11
(n¡J§~a! Vwåhr cmoH$m§Zm) gm§Jm, "‘cm Aer Amkm XoʶmV Amcocr Amho H$s,
‘r Ho$di A„mhMrM CnmgZm H$amdr, ˶mÀ¶mMà{V nyU© g‘n©U^md ~miJyZ. 12
gyah-39. AµO-µOw‘a 455
Am{U ‘cm Aer Amkm XoʶmV Amcr Amho H$s, gd©àW‘ ‘r ñdV: ˶m cmoH$m§n¡H$s
ìhmdo Oo A„mhcm nyUn© Uo g‘{n©V hmoVmV.' 13 ˶m§Zm gm§Jm, "‘r Oa ‘m¶m nmcZH$˶m©Mr
Adkm H$aoZ Va ‘cm ˶m ^¶§H$a {XdgmÀ¶m {ejoMo ^¶ dmQ>Vo.' 14 ˶m§Zm gm§Jm, "‘r
nyU© g‘n©U^mdmgh Ho$di A„mhMrM CnmgZm H$aVmo. 15 Va (g˶ ZmH$maUmè¶m§Zmo!)
A„mhcm gmoSy>Z Vwåhr hdo ˶mMr CnmgZm H$am, (Vwåhmcm ˶mMo n[aUm‘ Adí¶
^moJmdo cmJVrc). ˶m§Zm gm§Jm, Iè¶m AWm©Zo ZwH$gmZmV nS>Umao Vo cmoH$ AmhoV, Oo
nwZéËWmZmÀ¶m {Xder ñdV:À¶m d Amnë¶m Hw$Qw>§~r¶m§À¶m dmQ>çmcm ZwH$gmZ AmUʶmg
H$maUr^yV R>aVrc. cjmV Agy Úm, hmM dmñV{dH$ ZwH$gmZ (loss) Amho.'
(Q>rn: ¶m g§Xoemcm g‘moa R>odyZ, à˶oH$ KamVrc cmoH$m§Zr d {deofH$ê$Z Hw$Qw>§~à‘wIm§Zr ñdV:Mo
AmˑnarjU H$amdo.)
16
"˶m§À¶mdê$Z Am{U ImcyZ AmJrMo AmdaU Agoc (åhUOo ˶m§À¶m Mhÿ~mOy§Zr
AmJrZo ˶m§Zm doT>coco Agoc).' hrM Vr {ejm Amho, Á¶mMr OmUrd A„mh Amnë¶m
^º$m§Zm (nwÝhm nwÝhm) H$ê$Z XoVmo Amho. "ho ‘m¶m ^º$m§Zmo! (Zoh‘r) ‘mPr OmU (d
^¶) ~miJyZ Agm.'
17
˶m§À¶mgmR>r ew^dmVm© Amho, Oo g¡VmZr eº$s¨À¶m CnmgZonmgyZ ñdV:cm
(nyU©nUo) Xÿa R>odVmV Am{U nyU© g‘n©U^mdmgh A„mhH$S>o diVmV. (n¡J§~a!)
‘m¶m Aem ^º$m§Zm ew^dmVm© EoH$dm. 18 ˶m§Zm Oo EoH$dco OmVo, Vo A{Ve¶
cjnyd©H$ EoH$VmV, Am{U ˶mÀ¶m CËH¥$ï> AWm©Mo AZwgaU H$aVmV. (åhUOo Vo Jmoï>tMm
MwH$sMm AW© cmdV ZmhrV). hoM Vo cmoH$ AmhoV, Á¶m§Zm A„mhZo gÝ‘mJu cmdcoco
Amho. Am{U hoM Vo cmoH$ AmhoV Oo Amnë¶m ~wÕrMm dmna H$aVmV.
19
Va CcQ>njr Omo ‘mUyg (A„mhÀ¶m) {ejogmR>r nmÌ R>acocm Amho. (ho
n¡J§~a!) Aem ‘mUgmg Vwåhr dmMdy eH$Vm H$m, Omo AmYrM ZaH$mÀ¶m AmJrV
nS>cocm Amho. (åhUOo Vmo ZaH$mÀ¶m AmJrV nS>Uo, AJXr AQ>i Amho). 20 nU Oo
cmoH$ Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr OmU R>odyZ AgVmV, ˶m§À¶mgmR>r emhr ‘hmc AgVrc,
Á¶m§À¶mda AmUIr ^ì¶ ‘hmc AmhoV. Am{U ˶m§À¶mImcyZ nmʶmMo (Z¶Zaå¶)
àdmh dmhV AgVrc. ho Amho A„mhMo dMZ, Am{U A„mh Amnco dMZ H$Yrhr
‘moS>V ZgVmo.
21
(cmoH$m§Zmo!) Vwåhmcm ¶mMr OmUrd Zmhr H$m H$s, A„mh AmH$memVyZ (T>Jm§Ûmao)
nmʶmMm dfm©d H$aVmo. ‘J O{‘ZrV nmʶmMo Pao àdm{hV H$aVmo. VmoM O{‘Zrda
ZmZm{dY a§JmMr dZñnVr CJ{dVmo. Z§Va Ooìhm Vr gwHy$Z OmVmV, Voìhm ˶m Vwåhmcm
456 Hw$amU
{ndù¶m Pmcoë¶m {XgVmV. ‘J eodQ>r Vmo ˶m§Mm AJXr ^wgm H$ê$Z Q>mH$Vmo. IamoIa
¶m (IwUm§‘ܶo) g§Xoe AmhoV, ~wÕrMm dmna H$aUmè¶m cmoH$m§gmR>r. 22 Vmo ‘mUyg
Á¶mÀ¶m A§V:H$aUmMo Ûma A„mhZo Bñcm‘gmR>r (Bñcm‘=A„mhà{V g§nyU© g‘n©U)
Iwco Ho$coco Amho, Am{U ˶mcm A„mhH$Sy>Z gÝ‘mJ© XmIdUmam àH$me àmá Pmcocm
Amho, (˶m ‘mUgmgmaIm Agy eH$Vmo H$m, Omo ‘ZmZo Am§Yim d ~{ham ~Zcocm Amho
d Ag˶mÀ¶m A§YH$mamV MmMnS>V Amho). Va IoX Amho ˶m cmoH$m§~Ôc, Á¶m§Mr
A§V:H$aUo A„mhMm CnXoe J«hU H$aʶmÀ¶m ~m~VrV (Jm’$sc d) H$R>moa ~Zcocr
AmhoV. AgoM cmoH$ ñnï>[a˶m dmQ> MwH$coco AmhoV.
23
A„mhZo gdm}Îm‘ g§XoeJ«§W àH$Q> Ho$coco Amho, Á¶mVrc g§XoedMZo EH$‘oH$mg
({‘iVrOwiVr d) nyaH$ AmhoV Am{U nwÝhm-nwÝhm Amcocr AmhoV. (ho EoHy$Z qH$dm
dmMyZ) ˶m cmoH$m§À¶m A§Jmda ehmao C^o amhVmV, Oo Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr OmU
~miJyZ AmhoV. ‘J ˶m§Mo VZ d ‘Z ‘¥Xÿ hmoD$Z, A„mhÀ¶m ñ‘aUmgmR>r àd¥Îm
hmoVmV. ho Hw$amU A„mhMo ‘mJ©Xe©Z (Guide-book) Amho. ¶mÛmao Vmo BpÀN>Vmo ˶mg
‘mJ©Xe©Z àXmZ H$aVmo, (AWm©VM seeker ‘mUgmcm). Am{U Á¶mcm A„mh ‘mJ©^«ï>
H$aVmo, ˶mg H$moUrhr ‘mJ©Xe©Z H$ê$ eH$V Zmhr.
24
Vmo ‘mUyg Á¶mcm nwZéËWmZmÀ¶m {Xder H$R>moa {ejonmgyZ ñdV:Mm ~Mmd
H$aʶmgmR>r Amnë¶m Mohè¶mcmM T>mc ~Zdmdo cmJoc, (Va Aem ‘mUgmMr VwcZm
ñdJm©V AmXe© gwImÀ¶m AdñWoV Agcoë¶m ‘mUgmer hmoD$ eH$Vo H$m?) Am{U (˶m
{Xder) XþamMmar cmoH$m§Zm gm§{JVco OmB©c, "(AmVm) MmIm Amnë¶m H$‘mªMr ’$io.' 25
˶m§À¶m AmYrÀ¶m cmoH$m§Zrhr (n¡J§~am§Ûmao àH$Q> Pmcoë¶m g˶mcm) ImoQ>o R>a{dco. Va
{ejm ˶m§À¶mda ˶m {XeoZo MmcyZ Amcr, Á¶mMr ˶m§Zm A{O~mV H$ënZm (dm
Anojm) ZìhVr. 26 Voìhm A„mhZo ˶m§Zm ¶m OJmVrc OrdZmVhr Zm‘wîH$s (d
AdhocZo)Mr Md MmIm¶cm cmdcr. Am{U ¶mZ§VaÀ¶m (AZ§VH$mcrZ) OrdZmV
{‘iUmar {ejm Va ’$maM ‘moR>r Amho. H$Xm{MV ¶m cmoH$m§Zm ¶m Jmoï>rMr OmUrd Pmcr
AgVr.....
27
Amåhr ¶m Hw$amUmV AZoH$ àH$maMr CXmhaUo cmoH$m§Zr ~moY ¿¶mdm åhUyZ àñVwV
Ho$cocr AmhoV. 28 ho Hw$amU (ñnï>) Aa~r ^mfoV Amho H$moU˶mhr àH$maMr pŠcï>Vm
¶mV Zmhr. (ho ¶mgmR>r àH$Q> H$aʶmV Amcoco Amho H$s), cmoH$m§Zr A„mhMr OmU
~miJmdr. 29 (BWo) A„mh Vw‘À¶mg‘moa EH$ (~moYna) CXmhaU gmXa H$arV Amho,
XmoZ ‘mUgo (Jwcm‘) AmhoV, EH$ Agm Amho, Á¶mMo AZoH$ ‘mcH$ AmhoV, Á¶m§Mo
gyah-39. AµO-µOw‘a 457
EH$‘oH$m§er nQ>V Zmhr. Am{U Xþgam Agm Amho, Á¶mMm EH$M ‘mUyg ‘mcH$ Amho. ¶m
XmoKm§Mr AdñWm gmaIr Agy eH$Vo H$m? (Zmhr-‘wirM Zmhr). gd© àe§gm Ho$di
A„mhgmR>rM Amho nU ~hþg§»¶ cmoH$m§Zm (¶m dmñVdmMr) OmU Zmhr. 30 (n¡J§~a!)
Vwåhmcmhr ‘am¶Mo Amho Am{U Vo XoIrc ‘aUma AmhoV, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 31
Am{U ‘J Vwåhr cmoH$ ݶm¶mÀ¶m {Xder Amnë¶m nmcZH$˶m©g‘moa Amnmnco dmX{ddmX
(d ‘V^oX) àñVwV H$amc.
32
˶m ‘mUgmnojm A{YH$ Xþï> Xþgam H$moU Agy eH$Vmo, Omo A„mh{df¶r ImoQ>çm
Jmoï>r aMVmo Am{U Ooìhm g˶ ˶mÀ¶mH$S>o ¶oVo, Vo ñdrH$maʶmg ZH$ma XoVmo. Va Aem
g˶ ZmH$maUmè¶m lÕmhrZ cmoH$m§Mo (C{MV) ñWmZ ZaH$ Zgoc H$m? 33 nU Omo H$moUr
g˶ KoD$Z Amcm Amho Am{U Á¶mZo ˶mg A§V:H$aUmnmgyZ g˶ åhUyZ ñdrH$macoco
Amho. hoM Vo cmoH$ AmhoV, Oo (Iè¶m AWm©Zo) A„mhMr OmU R>odyZ (OrdZ ì¶VrV
H$aUmao) AmhoV. 34 ˶m§À¶mgmR>r ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o Vo gd© H$mhr àmá hmoB©c,
Á¶mMr Vo BÀN>m H$aVrc. hm Amho ‘mo~Xcm gËH$‘} H$aUmè¶m§gmR>r. 35 A„mh (Aem
cmoH$m§À¶m) H$‘©dhrVyZ (˶m§À¶m hmVyZ KS>coë¶m) MwH$m nwgyZ Q>mHo$c. Am{U ˶m§Zr Or
Mm§Jcr H$‘} Ho$cocr AgVrc, ˶mZwgma ˶m§Zm (Mm§Jcm) ‘mo~Xcm àXmZ H$aoc.
36
A„mh Amnë¶m ^º$mgmR>r nwaogm Zmhr H$m? Varhr (ho AZoHo$ídadmXr cmoH$)
Vwåhmcm ˶m (H$mën{ZH$ X¡dr eº$s¨Mo) ^¶ XmIdVmV, (Á¶m§Mr Vo ñdV: CnmgZm
H$aVmV). (cjmV R>odm), A„mh Á¶mg nW^«ï> H$aVmo, ‘J ˶mg H$moUrhr (gai) ‘mJ©
XmIdy eH$V Zmhr. 37 ¶mCcQ> A„mh Á¶mg gai ‘mJ© XmIdoc, ˶mg H$moUrhr
~hH$mdyZ nW^«ï> H$ê$ eH$V Zmhr. A„mh gd©e{º$‘mZ Am{U dmB©Q>mMm {~‘moS>
H$aʶmg g‘W© Zmhr H$m?
38
(~hþg§»¶ cmoH$m§Zm) Ooìhm Vwåhr {dMmamc H$s, AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Zm H$moUr
{Z‘m©U Ho$co, Va Vo {ZpíMVnUo CÎma XoVrc, "(AWm©VM) A„mhZo.' (n¡J§~a!) ˶m§Zm
{dMmam H$s, Vwåhr ¶m{df¶r H$Yr qMVZ Ho$co Amho H$m H$s, A„mhcm gmoSy>Z Á¶m§Mm
Vwåhr Ymdm H$aVm, Vo (Vw‘Mo H$mën{ZH$ X¡dV), A„mhZo ‘cm EImXo H$ï> nmoMdco Va
˶mg Xÿa H$ê$ eH$VmV H$m? qH$dm A„mhZo ‘m¶mda EImXo AZwJ«h H$aʶmMo R>a{dco
Va Vo ˶mÀ¶m ˶m AZwJ«hmg amoIy eH$VmV H$m? (n¡J§~a! ˶m§Zm) gm§Jm, "A„mh
‘m¶mgmR>r n¶m©á Amho, {dídmg R>odUmaoM ˶mÀ¶mda {dídmg R>odVmV.' 39 ˶m§Zm
gm§Jm, "(g˶ ZmH$maUmè¶m) ‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! Vwåhr Or H$‘} H$ê$ eH$Vm, Vr Vwåhr
H$am, Am{U ‘r XoIrc H$‘© H$arV Amho. cdH$aM Vwåhmcm (Vw‘À¶m H$‘mªMr h{H$JV)
458 Hw$amU
H$iyZ ¶oB©c.' 40 H$s, H$moUmda (¶m OJmV) An‘m{ZV H$ê$Z gmoS>Umar {ejoMr AmnÎmr
¶oB©c. Am{U H$moUmcm (¶mZ§VaÀ¶m OJmV) H$Yrhr Z g§nUmar {ejm {‘ioc (ho AmnU
nmhÿ). 41 (n¡J§~a!) Amåhr g‘ñV ‘mZdOmVrÀ¶m ‘mJ©Xe©ZmgmR>r hm J«§W g˶
g§Xoemgh Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> Ho$cocm Amho. Va Omo H$moUr ‘mJ©Xe©ZmMo AZwgaU H$aoc,
Vmo ñdV:À¶m ^ë¶mgmR>rM H$aoc. Am{U Omo H$moUr ^Q>Hy$Z gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa OmB©c Va
˶mÀ¶m ¶m ^aH$Q>ʶmMo n[aUm‘ ˶mcmM ^moJmdo cmJVrc. Va Vwåhr ˶m§Mo H$mhr
aIdmcXma Zmhr.
42
A„mh cmoH$m§À¶m ‘¥Ë¶yMr doi Amë¶mda ˶m§Mo AmË‘o (earamVyZ H$m¶‘ñdê$nr)
H$mTy>Z KoVmo, Am{U Á¶m§Mr doi AOyZ Amcr Zmhr ˶m§Mo AmË‘o PmonoÀ¶m AdñWoV
Amnë¶mH$S>o KoV AgVmo. Am{U ‘J Á¶m§Zm ‘¥Ë¶y XoʶmMo ˶mZo R>a{dcoco AgVo
˶m§À¶m AmËå¶m§Zm ñdV:H$S>Mo R>do Zy KoVmo. Am{U BVam§Mo AmË‘o EH$m {ZYm©[aV AdYrn¶ªV
naV nmR>{dVmo. IamoIa, ¶m‘ܶo g§Xoe AmhoV, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo qMVZ H$aVmV.
43
¶m cmoH$m§Zr A„mhcm gmoSy>Z BVam§Zm ˶m§Mo {e’$magH$V} ~ZdyZ R>odco Amho H$s
H$m¶? ˶m§Zm gm§Jm, "Oar Vo H$emdahr {Z¶§ÌU R>odUmao ZmhrV, Zm Vo g‘O ~miJUmao
(kmZr) AmhoV, (VarXoIrc?)' 44 (n¡J§~a!) ˶m§Zm gm§Jm, "gd© àH$maÀ¶m {e’$maerMm
A{YH$ma Ho$di A„mhÀ¶m hmVr Amho. AmH$me Am{U n¥Ïdrda (åhUOoM g‘ñV
universe ‘ܶo) ˶mMrM gÎmm Amho. Am{U eodQ>r Vwåhm gdmªZm ˶mÀ¶mH$S>oM naV
Om¶Mo Amho.' 45 Am{U Ooìhm Ho$di A„mhMoM Zmd M{M©co OmVo, Voìhm ¶mZ§VaÀ¶m
OrdZmda {dídmg Z R>odUmè¶m cmoH$m§À¶m ‘Zm§V {VQ>H$mam {Z‘m©U hmoVmo. Am{U Ooìhm
A„mhcm gmoSy>Z, ˶m (H$mën{ZH$ eº$s¨Mo) Zmd M{M©co OmVo, Voìhm Vo A˶§V Iye
hmoVmV. 46 (n¡J§~a! Vwåhr AemàH$mao A„mhH$S>o) àmW©Zm H$am, "ho A„mh! AmH$me d
n¥Ïdr ¶m§À¶m {Z‘m©Ë¶m, AÑí¶ d Ñí¶ ¶m§À¶m km˶m, VyM ({ZpíMVnUo) Amnë¶m
^º$m§À¶m Xaå¶mZ ˶m ~m~VrV {ZU©¶ H$aUma Amhog, Á¶m~m~VrV Vo ‘V^oX ~miJyZ
AmhoV.' 47 Am{U Oa A˶mMmar cmoH$m§H$S>o, ¶m n¥Ïdrda Oo H$mhr Amho, Vo gd© Agoc
Am{U VodT>oM AmUIrhr Agoc, Am{U Vo ݶm¶mÀ¶m {Xder (ZaH$mÀ¶m) H$R>moa
{ejonmgyZ ñdV:cm dmM{dʶmgmR>r (‘w{º$)X§S> åhUyZ XoD$ H$aVrc (VarXoIrc ˶m§Mr
˶m {ejonmgyZ H$Xm{n gwQ>H$m hmoUma Zmhr). H$maU A„mhH$Sy>Z ˶m {Xder ˶m§Zm Aem
Jmoï>r XmI{dë¶m OmVrc, Á¶m§Mr H$ënZm ˶m§Zr H$Yrhr Ho$cocr ZgUma. 48 Am{U
˶m§À¶mg‘moa ˶m§Mr (gd©) Hw$H¥$˶o CKS> Ho$cr OmVrc. Am{U ˶m ({ejoZo) Vo doT>co
Jococo AgVrc, {OMr Vo {I„r CS>drV AgV.
gyah-39. AµO-µOw‘a 459
49
Am{U Ooìhm ‘mUgmcm EImXo H$ï> nmohmoMVo, Voìhm Vmo Amåhmcm ‘XVrgmR>r
{dZdUr H$ê$ cmJVmo. nU Ooìhm Amåhr ˶mÀ¶mda AZwJ«h H$aVmo, Voìhm Vmo Ago åhUy
cmJVmo H$s, ho gd© ‘cm ‘m¶m ¶mo½¶Vo‘wio àmá Pmcoco Amho. Zìho, (hm AZwJ«h Va
‘mUgmMr) H$gmoQ>r nmhʶmgmR>r Amho, nU ˶m§À¶mn¡H$s AZoH$m§Zm (¶m dmñVdmMr)
OmUrd Zmhr. 50 ˶m§À¶mnyduMo cmoH$ XoIrc AgoM åhUV AgV. Va Or (H$‘©ê$nr)
H$‘mB© ˶m§Zr Ho$cr, ˶m§À¶m H$mhrM H$m‘r Amcr Zmhr. 51 Va Or XþîH¥$˶o ˶m§Zr Ho$cr
hmoVr ˶mMo Xþîn[aUm‘ ˶m§À¶mda CcQ>co. Am{U ¶m cmoH$m§n¡H$s Oo A˶mMmar AmhoV,
˶m§À¶mg‘moa XoIrc ˶m§À¶m XþîH¥$˶m§Mr dmB©Q> ’$io cdH$aM ¶oVrc. Vo Am‘À¶m (¶m
¶moOZocm) H$Yrhr {d’$c H$ê$ eH$V ZmhrV. 52 ˶m§Zm ¶m Jmoï>rMr OmUrd Zmhr H$m
H$s, A„mh BpÀN>Vmo ˶mg {dnwc à‘mUmV CnOr{dH$m àXmZ H$aVmo, Am{U BpÀN>Vmo
˶mg H$‘r à‘mUmV àXmZ H$aVmo? IamoIa ¶mV g§Xoe AmhoV, lÕmd§V cmoH$m§gmR>r.
53
(n¡J§~a! cmoH$m§Zm) gm§Jm H$s, (A„mh åhUVmo), "Á¶m§Zr ñdV:À¶m {Odmda
Aݶm¶ Ho$cocm Amho Aem ‘m¶m ^º$m§Zmo! (AmVm) A„mhMr H¥$nm àmá hmoUma (Zmhr
Ago g‘OyZ) {Zame hmoD$ ZH$m. IamoIa, A„mh Vw‘À¶m gd© MwH$m ‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$c.
Vmo ‘m’$ H$aUmam d X¶m H$aUmam Amho. 54 (`mnwT>o) Vwåhr Amnco g§nyU© ܶmZ Amnë¶m
nmcZH$˶m©H$S>o didm. Am{U ˶mÀ¶m {ejoMo g§H$Q> Vw‘À¶mda ¶oʶmnydu ˶mÀ¶m
AmkmnmcZmÀ¶m ‘mJm©Mm Adc§~ H$am. (EH$Xm ˶mMr {ejm ¶oD$Z R>onë¶mZ§Va)
Vwåhmcm H$moUrhr gmhmæ¶ H$ê$ eH$Uma Zmhr.'
55
Am{U Vw‘À¶mH$S>o Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Oo H$mhr nmR>{dʶmV Amco Amho
˶mÀ¶m CËH¥$ï> AWm©Mo nmcZ H$am. (åhUOo MwH$sMm AW© cmdʶmMo à¶ËZ H$ê$ ZH$m).
¶mnydu H$s, Vw‘À¶mda AMmZH$nUo (B©ídar¶) {ejoMo g§H$Q> MmcyZ ¶oB©c. Am{U
Vwåhmcm Ver H$ënZmXoIrc Zgoc. 56 (Ago hmoD$ Z¶o H$s, Z§Va) EImÚmcm ¶m
Jmoï>rMr OmUrd hmoB©c Am{U Vmo åhUoc, "IoX Amho ‘m¶mda! ‘r A„mhà{V Amnë¶m
H$V©ì¶m§À¶m ~m~VrV H$gyadma R>acmo. (Aaoao! ‘r H$gm Jm’$sc hmoVmo H$s), ‘r (g˶mMr)
{I„r CS>{dUmè¶m cmoH$m§V gm‘rc hmoVmo.' 57 qH$dm H$moUr (Voìhm) Ago åhUy cmJoc,
"Oa A„mhZo ‘cm ‘mJ© XmIdcm AgVm Va ‘r XoIrc ˶mMr OmU ~miJyZ (OrdZ
ì¶VrV Ho$coë¶m) cmoH$m§n¡H$s Agcmo AgVmo.' 58 qH$dm {ejm g‘moa nmhÿZ, EImXm
H$moUr Ago åhUy cmJoc, "Oa ‘cm (AmUIr ’$º$) EH$Xm nwÝhm OJmV OmʶmMr g§Yr
{‘imcr Va ‘r ({ZpíMVnUo) gXmMmar cmoH$m§n¡H$s AgoZ.' 59 (A„mh åhUoc), "Zmhr,
(Aer g§Yr nwÝhm Zmhr). ‘mPo g§Xoe Vw¶mH$S>o Amco hmoVo, nU Vy ˶m§Zm ImoQ>o
460 Hw$amU
R>a{dcog. Am{U ‘JéarMo àXe©Z Ho$cog. Am{U AemàH$mao Vy ˶m cmoH$m§n¡H$s Pmcmg
Oo g˶ ZmH$maUmao hmoVo.' 60 Am{U Vwåhmcm ݶm¶mÀ¶m {Xder ˶m cmoH$m§Mo Mohao H$mio
nS>coco {XgVrc. Á¶m§Zr A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r aMë¶m hmo˶m. ‘JéarMo àXe©Z
H$aUmè¶m cmoH$m§Mo {R>H$mU (ñdm^m{dH$[a˶m) ZaH$m‘ܶo ZgUma H$m? 61 nU A„mh
˶m cmoH$m§Zm (^ì¶) ¶emgh (gd© àH$maÀ¶m H$ï>m§nmgyZ H$m¶‘) ‘wº$s àXmZ H$aoc, Oo
˶mMr OmU ~miJyZ (OrdZ ì¶VrV H$arV) am{hco. (˶mZ§Va nwT>o) ˶m§Zm H$moU˶mhr
àH$maÀ¶m ÌmgmMo Zm H$Yr ñne© hmoB©c, Zm Vo H$Yr Xþ:Ir hmoVrc.
62
A„mh à˶oH$ Jmoï>rMm {Z‘m©Vm (creator of all things) Amho. Am{U VmoM
gdmªMm gm§^miH$Vm© (nmcZH$Vm©) Amho. 63 AmH$me d n¥Ïdr (À¶m gd© I{Oݶm§À¶m)
{H$ëë¶m ˶mÀ¶mM hmVr AmhoV. (IamoIa) VoM cmoH$ A¶eñdr R>aUma AmhoV, Oo
A„mhÀ¶m g§Xoem§Zm ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hco. 64 (n¡J§~a!) ˶m§Zm gm§Jm, "ho
AkmZr cmoH$m§Zmo! Vwåhr ‘cm A„mhcm gmoSy>Z, BVa (Cnmñ¶m§Mr) CnmgZm H$aʶmgmR>r
gm§JV AmhmV? 65 Vw‘À¶mH$S>o Am{U Vw‘À¶m nyduÀ¶m cmoH$m§H$S>o B©ídadmUr àH$Q>
H$aʶmV Amcocr Amho. Oa Vwåhr BVam§Zm A„mhÀ¶m (B©ídaËdmV) gh^mJr R>a{dʶmMo
(nmn) H¥$˶ H$amc Va Vw‘Mr gd© H¥$˶o dm¶m OmVrc Am{U Vwåhr (A„mhÀ¶m
H¥$nonmgyZ H$m¶‘) d§{MV Pmcoë¶m (cmoH$m§V) Agmc. 66 Voìhm (cmoH$m§Zmo!) Ho$di
A„mhMr CnmgZm H$am. Am{U (˶mÀ¶mà{V) Zoh‘r Am^ma 춺$ H$aUmao ~Zm.'
67
(~hþg§»¶) cmoH$m§Zm ˶mÀ¶m ‘hmZVoMr OmU Zmhr Oer H$s, Vr Agm¶cm
nm{hOo. (Vmo Agm ‘hmZ Amho H$s), ݶm¶mÀ¶m {Xder g§nyU© n¥Ïdr ˶mÀ¶m ‘wR>rV
(chmZer dñVy) Agë¶mà‘mUo Agoc. Am{U gd© AmH$me ˶mÀ¶m hmVmV EImÚm
Jw§S>micoë¶m dñVyà‘mUo Agoc. Agr‘ H$s{V©dmZ Amho Vmo! Am{U ˶mMo g‘H$j
R>a{dʶmÀ¶m cmoH$m§À¶m ˶m ({ZamYma) H¥$˶mer ˶mMm H$mhrM g§~§Y Zmhr, Vmo loð>V‘
Amho. 68 Am{U (˶m {Xder) Ooìhm qeJ ’w§$H$co OmB©c, Voìhm AmH$me Am{U n¥Ïdrda
Omo H$moUr Amho, (gd© Ord) ~oewÕ hmoD$Z (Imcr) H$mogioc, nU ’$º$ Á¶m§À¶m~m~VrV
A„mh BÀN>rc (Vo ‘mÌ Ë¶mVyZ dJico OmVrc). ‘J Ooìhm Xþgè¶m doiog qeJ
’w§$H$co OmB©c Va Vo gd© CRy>Z (A„mhÀ¶m ݶm¶mgZmg‘moa) C^o amhVrc Am{U
Amnë¶m g^modma nmhÿ cmJVrc. 69 (˶m {Xder) n¥Ïdr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m
àH$memZo COiyZ {ZKoc. Am{U (à˶oH$mMr) H$‘©dhr CKSy>Z (g‘moa) R>odcr OmB©c.
Am{U n¡J§~a Am{U gmjrXma (åhUOo n¡J§~am§Z§Va n¡J§~am§Mo H$m¶© nwT>o gwê$ R>odUmao cmoH$
A„mhÀ¶m ݶm¶mc¶mV) hOa Ho$co OmVrc. Am{U cmoH$m§Xaå¶mZ ݶm¶nyd©H$ {ZdmS>m
gyah-40. Ac-‘mo‘rZ 461
H$aʶmV ¶oB©c Am{U ˶m§À¶mda ‘wirM Aݶm¶ Ho$cm OmUma Zmhr. 70 H$maU
à˶oH$mg ˶mÀ¶m H$‘mªMm nwaonya ‘mo~Xcm {Xcm OmB©c. Am{U Vo H$m¶-H$m¶ H$arV
AmhoV, ho ˶mcm Mm§Jco R>mD$H$ Amho.
71
Á¶m cmoH$m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm hmoVm, ˶m§Zm JQ>m-JQ>mZo ZaH$mH$S>o
hmH$cyZ ZoʶmV ¶oB©c. Am{U Ooìhm Vo ZaH$mnmer nmohmoMVrc, Voìhm ˶mMo XadmOo
CKS>co OmVrc. Am{U ˶mMo aIdmcXma ˶m§Zm {dMmaVrc, "Vw‘À¶mH$S>o Vw‘À¶m‘YyZM
n¡J§~a Amco ZìhVo? Oo Vwåhmcm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mo g§Xoe EoH$drV AgV? Am{U
Oo Vwåhmcm ¶m (ݶm¶mÀ¶m) {XdgmÀ¶m AmJ‘Zm{df¶r gmdY H$arV AgV?' Vo
(ZaH$mg nmÌ R>acoco cmoH$) CÎma XoVrc, "hmo¶ (AWm©VM)! Vo Amco hmoVo, (Am{U
˶m§Zr nyU©nUo Amnco H$V©ì¶ nma nmS>co).' nU, {ejoMm {ZU©¶ g˶ ZmH$maUmè¶m
cmoH$m§À¶m ~m~VrV Iam R>aUma hmoVm, (Vmo AmO R>acocm Amho). 72 (Am{U) ˶m§Zm
gm§{JVco OmB©c, "ZaH$mV H$m¶‘ñdê$nr amhʶmgmR>r ˶mÀ¶m ÛmamVyZ ˶mV àdoe H$am.'
(IamoIa,) {H$Vr dmB©Q> {R>H$mU Amho, ImoQ>m A{^‘mZ {‘adrV am{hcoë¶m cmoH$m§Mo!
73
nU Á¶m cmoH$m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©Mr OmU ~miJyZ (OrdZ ì¶VrV
Ho$coco) Agoc Va Aem cmoH$m§Zm JQ>m-JQ>mZo ñdJm©H$S>o ZoʶmV ¶oB©c. Am{U Ooìhm Vo
ñdJm©À¶m Odi nmohmoMVrc, ˶mMr Ûmao CKS>ʶmV ¶oVrc. Voìhm ˶mMo aIdmcXma
˶m§Zm åhUVrc, "Vwåhmcm (gX¡d) em§Vr cm^mo, AmVm AJXr ‘OoV amhm. ˶mV H$m¶‘
amhʶmgmR>r XmIc ìhm.' 74 Am{U Vo (ñdJ©{Zdmgr) cmoH$ åhUVrc, "gd© ñVwVr
A„mhgmR>rM Amho, Á¶mZo Amåhmcm {Xcoco dMZ nyU© Ho$coco Amho. Am{U ˶mZo
Amåhmcm ¶m (ñdJu¶) ^y‘rMo dmag ~Zdco. Amåhr BWo ñdJm©V hdo {VWo amhÿ eH$Vmo.'
(IamoIa) {H$Vr CËH¥$ï> ‘mo~Xcm Amho (A„mhÀ¶m ‘mJm©V) l‘ H$aUmè¶m§Mm! 75
Am{U (n¡J~§ a!) Vwåhr (˶m {Xder) ñdJ©XVÿ m§Zm nmhmc H$s, Vo (gd©e{º$‘mZ A„mhÀ¶m)
qghmgZm^modVr C^o AmhoV Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo ñVw{VJmZ d nm{dͶJmZ
H$aʶmV ì¶ñV AmhoV. (˶m {Xder gd©) cmoH$m§À¶m Xaå¶mZ ݶm¶nyd©H$ ’¡$gcm
gwZmdyZ Pmë¶mZ§Va (MhÿH$Sy>Z) hrM KmofUm hmoB©c H$s, gd© OJm§Mm nmcZH$Vm© Agcocm
A„mhM gd© àH$maÀ¶m ñVwVrg nmÌ Amho.
gyah-40. Ac-‘mo‘rZ
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
hm0 ‘r‘0 2 hm g§XoeJ«§W A„mhH$Sy>Z àH$Q> H$aʶmV Amcocm Amho, Omo
gd©e{º$‘mZ Amho, gd©k Amho. 3 nmnm§Mr j‘m H$aUmam d níMmÎmmnmMm ñdrH$ma
462 Hw$amU
H$aUmam Amho. (VgoM Xþï>m§g) H$R>moa {ejm H$aUmam (hr), Am{U Agr‘ H¥$nm H$aʶmg
g‘W© Agm (Vmo Amho). ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM B©ída Zmhr. Am{U gdmªZm
˶mÀ¶mH$S>oM naVm¶Mo Amho.
4
A„mhÀ¶m g§Xoem§{df¶r Ho$di VoM cmoH$ {ddmX {Z‘m©U H$aVmV Oo g˶
ZmH$maUmao (lÕmhrZ) AmhoV. (n¡J§~a!) ˶m§À¶m ^yVcmdarc g{H«$¶Vo‘wio Vw‘Mr Aer
’$gJV ìhm¶cm ZH$mo H$s, Vo (^yVcmda) H$mhrhr H$ê$ eH$VmV. 5 ˶m§À¶mnydu ZyhÀ¶m
cmoH$m§Zr (n¡J§~amÛmao àH$Q> Pmcoë¶m g˶g§Xoemcm) ImoQ>o R>a{dco, VgoM ˶mÀ¶m
Z§VaÀ¶m cmoH$m§n¡H$s à˶oH$ OZg‘yhmZo (ImoQ>o R>a{dco), Am{U ˶m§À¶mn¡H$s à˶oH$
g‘yhmZo ˶m§À¶mH$S>o nmR>{dʶmV Amcoë¶m n¡J§~am{déÕ Ë¶mcm Ooarg AmUʶmÀ¶m
CÔoemZo H$Q> aMcm. Am{U ImoQ>çm Jmoï>tÀ¶m AmYmao (n¡J§~am§er) ¶m hoVyZo dmX KmVcm
H$s, g˶mcm {d’$c H$amdo. Voìhm (˶m§À¶m ¶m dV©Zm‘wio) ‘r ˶m§Zm nH$S>co, (IamoIa),
{H$Vr ^¶§H$a hmoVr, ‘r (˶m§Zm) Ho$cocr {ejm! 6 Am{U AemàH$mao Vw¶m nmcZH$˶m©Mo
eãX g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§À¶m ~m~VrV Iao R>aco, Vo ZaH$mÀ¶m A¾rMo dmgr
AmhoV.
7
Oo (ñdJ©XÿV A„mhÀ¶m) qghmgZmMo kmZ ~miJyZ AmhoV Am{U Vo ˶mÀ¶m ’$ma
{ZH$Q> AmhoV. Vo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ñVwVrgh ‘{h‘mJmZ H$arV AgVmV. Am{U
Vo (A„mhda) {dídmg R>odVmV Am{U Vo {dídmg R>odUmè¶m (lÕmd§Vm§gmR>r) ˶mÀ¶mH$S>o
j‘m¶mMZm H$arV AgVmV. åhUVmV, "ho à^y! Vw¶m H¥$noZo d kmZmZo Oo-Oo ApñVËdmV
Amho, ˶m§Zm doTy>Z KoVcoco Amho. (ho A„mh!) Vy ˶m cmoH$m§Zm ‘m’$ H$ê$Z Q>mH$ Oo
níMmÎmmnX½Y hmoD$Z Vw¶mH$S>o diVmV Am{U Vw¶m ‘mJm©Mm Adc§~ H$aVmV. Vy
˶m§Zm ZaH$mÀ¶m {ejonmgyZ (Adí¶) dmMd.' 8 "ho à^y! Am{U Vy ˶m§Zm H$m¶‘
dmñVì¶mÀ¶m ~mJm§V à{dï> H$a, Á¶m{df¶r Vy ˶m§Zm dMZ {Xcoco Amhog. ˶m§À¶mgmo~V
˶m§Mo AmB©dS>rc, ˶m§À¶m nËZr, Am{U ˶m§Mr ‘wco ¶m§À¶mn¡H$s Oo gXmMmar AgVrc
˶m§Zmhr (Vy ˶mV àdoe Xo). IamoIa, Vy gd©e{º$‘mZ Am{U Añgc ~w{ÕdmZ Amhog.
9
Am{U gd© àH$maÀ¶m dmB©Q> Jmoï>tnmgyZ ˶m§Mo ajU H$a. Am{U ˶m {Xder Á¶m§Zm Vy
dmB©Q> H¥$˶m§À¶m Xþîn[aUm‘mnmgyZ dmMderc Va ˶m§À¶mda VwPr (’$ma ‘moR>r) H¥$nm
hmoB©c. Am{U hoM gd©loð> ¶e Amho.'
10
nU (˶m {Xder) g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm gm§{JVco OmB©c, "(AmO) Vwåhmcm
ñdV:~Ôc Omo {VQ>H$mam dmQ>Vmo, ˶mhÿZhr A{YH$ {VQ>H$mam (Vw‘À¶m{df¶r) A„mhcm
dmQ>V hmoVm, Ooìhm Vwåhmcm g˶ lÕoMm A§JrH$ma H$aʶmgmR>r ~mocm{dco OmV hmoVo
gyah-40. Ac-‘mo‘rZ 463
Am{U Vwåhr ‘mÌ g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ hmoVm.' 11 Vo åhUVrc, "ho Am‘À¶m
nmcZH$˶m©! Vy Amåhmcm XmoZ doim ‘¥Ë¶y {Xcog d XmoZ doim OrdZ àXmZ Ho$cog.
Am{U AmVm Va Amåhr Am‘À¶m AnamYm§Mr H$~wcr XoV AmhmoV, Voìhm ¶mVyZ ~mhoa
{ZKʶmMm EImXm ‘mJ© Amho H$m?
(Q>rn: Ooìhm Vy Amåhmcm ‘mVrnmgyZ {Z‘m©U Ho$co, Voìhm Amåhr ‘¥V hmoVmo, Va Vy ˶m‘ܶo àmU KmVcog,
‘J n¥Ïdrda OrdZ nyU© Ho$ë¶mZ§Va Amåhmcm nwÝhm ‘¥Ë¶y Amcm, ‘J Vy nwÝhm {Od§V Ho$cog __ AemM
àH$mao AmUIr EImXm ‘mJ© Amho H$m?)
12
(˶m§Zm gm§{JVco OmB©c), "AmO Vw‘À¶mda ho ¶mgmR>r (AmoT>dcoco) Amho
H$maU Ooìhm Vwåhmcm Ho$di A„mhM (Vw‘Mm {Z‘m©Vm, nmcZH$Vm©, Cnmñ¶ Am{U gd©
H$mhr) Agë¶mMo gm§{JVco OmV hmoVo, Voìhm Vwåhr Vo ‘mZʶmg ZH$ma {XcmV. Am{U
Ooìhm ˶mMo g‘H$j R>a{dco OmV, Vo (‘mÌ) Vwåhr ‘mZV hmoVm. AmVm {ZU©¶ Ho$di
A„mhÀ¶mM hmVr Amho, Omo gdm}ƒ Am{U Agr‘ ‘hmZ Amho.
13
VmoM Amho Omo Vwåhmcm (Vw‘À¶m g^modma ngacoë¶m {ZgJm©V) Amnë¶m
(gm‘϶m©À¶m) IwUm XmIdrV AgVmo. Am{U AmH$memVyZ Vw‘À¶mgmR>r CnOr{dH$m
nmR>dVmo. (åhUOo ˶mZo AmH$me d n¥Ïdrda Or ì¶dñWm {Z‘m©U Ho$cocr Amho, ˶mÛmao
‘mZdmcm CnOr{dH$m àmá hmoVo). Am{U ~moY Va Vmo ‘mUyg J«hU H$aVmo Omo A„mhMr
AmoT> ~miJyZ Amho. 14 åhUyZ (lÕmd§Vm§Zmo! Vwåhr) A„mhMmM Ymdm H$am, ˶mÀ¶mà{V
nyU© g‘n©U^md ~miJyZ. ‘J g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm (Vw‘À¶m) ¶m Jmoï>r~Ôc {H$Vr H$m
dmB©Q> dmQ>V Zmhr! 15 VmoM Amho gdm}ƒ Am{U g‘ñV {dídmÀ`m gÎmmH|$ÐmMm ‘mcH$!
Vmo Amnë¶m ^º$m§n¡H$s BpÀN>Vmo, ˶mÀ¶mH$S>o (ñdJ©XÿVmÛmao) Amncm g§Xoe nmR>dVmo. ¶m
hoVyZo H$s, cmoH$m§Zm ˶m {XdgmÀ¶m (AmJ‘Zm{df¶r) gmdY Ho$co Omdo, Á¶m {Xder
˶m§Mr ˶mÀ¶mer ^oQ> hmoUma Amho. 16 ˶m {Xder Ooìhm gd©OU (Amnë¶m H$~arVyZ
CRy>Z A„mhg‘moa) ¶oVrc, Voìhm ˶m§Mr H$moUVrhr Jmoï> A„mhnmgyZ cncocr amhUma
Zmhr. ˶m {Xder (˶m§Zm {dMmaco OmB©c) H$s, AmO H$moUmMr gÎmm Amho? (CÎmamMr
KmofUm hmoB©c) H$s, EH$‘od, gdmªda {Z¶§ÌU Agcoë¶m gd©e{º$‘mZ A„mhMr!
17
(gm§{JVco OmB©c), "AmO à˶oH$mg ˶mÀ¶m (H$‘©ê$nr) H$‘mB©Mm ‘mo~Xcm {‘ioc,
AmO H$moUmdahr Aݶm¶ hmoUma Zmhr. IamoIa, A„mh ’$maM Ëd[aV {heo~ H$aUmam
Amho.
18
(n¡J§~a!) cmoH$m§Zm, ˶m Odi ¶oV Agcoë¶m ^¶§H$a {XdgmMr gyMZm XoD$Z
Q>mH$m, Á¶m {Xder ˶m§Mr öX¶o ˶m§À¶m Jù¶mer Amcocr AgVrc, Vr Xþ:ImZo XmQy>Z
464 Hw$amU
nmcZH$˶m©H$Sy>Z ñnï> à‘mU XoIrc AmUcoco AmhoV. Am{U Oa H$m Vmo ImoQ>maS>m
Agoc Va ImoQ>o ~mocʶmMo Xþîn[aUm‘ ˶mcmM ^moJmdo cmJVrc. nU Oa H$m Vmo g˶
~mocV Agoc Va Á¶m ({ejo~Ôc) Vmo Vwåhmcm gmdY H$arV AmhoV, Ë`mn¡H$s H$mhr Zm
H$mhr {ejoMo g§H$Q> Vw‘À¶mda Adí¶ ¶oBc © .' H$maU Omo H$moUr ImoQ>o ~mocUmam Am{U
‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmam Amho, A„mh ˶mcm (H$Yrhr) gÝ‘mJ© XmIdrV Zmhr. 29 (Vmo
nwT>o åhUmcm), "‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! AmO Vw‘Mo amÁ¶ Amho, åhUyZ Vw‘Mo ¶m ^y^mJmda
dM©ñd Amho. nU A„mhÀ¶m {ejoMo g§H$Q> Ooìhm Am‘À¶mda ¶oBc © Voìhm (˶mnmgyZ
dmMdʶmgmR>r) Amåhmcm H$moU gmhmæ¶ H$aoc?' (Amnë¶mM OZg‘yhmVrc EH$m ‘mUgmMo
ho ^mfU EoH$y Z) {’$aAm¡Z åhUmcm, "‘r Oo ¶mo½¶ g‘OVmo VoM ‘r Vwåhmcm {ZXe©Zmg
AmUyZ XoV Amho. Am{U ‘r Vwåhmcm Ho$di gai ‘mJ©M XmIdV Amho.'
30
Vmo ‘mUyg åhUmcm, Á¶mZo lÕm YmaU Ho$cocr hmoVr, "‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! ‘cm
¶m Jmoï>rMr ^rVr dmQ>Vo H$s, Vw‘À¶mda AmYrÀ¶m cmoH$m§à‘mUo {ejoMm {Xdg ¶oVmo H$s
H$m¶? 31 Ogm {Xdg ZyhÀ¶m cmoH$m§da Am{U AmX d g‘yX (¶m O‘mVtda) Am{U
˶m§À¶mZ§VaÀ¶m cmoH$m§dahr Amcm hmoVm. Am{U A„mh Amnë¶m Xmgm§da H$moU˶mhr
àH$mao Aݶm¶ H$ê$ BpÀN>V Zmhr.'
(Q>rn: åhUOo n¡J§~a Z nmR>dVmM {ejm nmR>dUo, Ago A„mh H$arV ZgVmo.)
32
"‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! (A„mhÀ¶m à{V{ZYrer Vw‘Mr hr dmJUyH$ nmhÿZ) ‘cm Va
Aer ^rVr dmQ>Vo H$s, Vw‘À¶mda Agm {Xdg ¶oVmo H$s H$m¶? Ooìhm Vwåhr AmH«$moe H$arV
EH$‘oH$m§Zm ‘XVrgmR>r ~mocdmc, 33 Á¶m {Xder Vwåhr nmR> {’$adyZ niV gwQ>mc. nU
Voìhm A„mhnmgyZ Vwåhmcm dmMdy eHo$c, Agm H$moUrhr AgUma Zmhr. Am{U Á¶mcm
A„mh ^Q>H$ʶmgmR>r gmoS>y Z XoVmo, ˶mg H$moUrhr ‘mJ©Xe©H$ cm^y eH$V Zmhr.'
34
Am{U (Vr doi AmR>dm) Ooìhm ¶ygw’$ (cmoH$m§H$S>o) g˶mMo gd© ñnï> à‘mU
KoD$Z Amcm. Va (˶mMo g‘H$mcrZ cmoH$) ˶mZo ˶m§À¶mH$S>o AmUcoë¶m g§Xoemda
e§H$m KoV am{hco, (nU) Ooìhm Vmo ‘¥Ë¶y nmdcm, Voìhm åhUmco, "A„mh (¶ygw’$Z§Va)
H$Xm{n n¡J§~a nmR>{dUma Zmhr.' AemàH$mao A„mh ˶m cmoH$m§Zm ‘mJ©^«ï> R>adrV
AgVmo, Oo ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmao Am{U ˶mÀ¶m (g§Xoem§{df¶r {ZamYma) e§H$m KoUmao
AmhoV. 35 Oo cmoH$ Amnë¶mH$S>o H$moUVohr kmZ (dm A{YH$manyU© nwamdm) ZgVmZmhr
A„mhÀ¶m g§Xoem{df¶r dmX {Z‘m©U H$aVmV. ho H¥$˶ A„mh Am{U lÕmd§Vm§À`m
Ñï>rZo A{Ve¶ dmB©Q> Amho. AemàH$mao A„mh à˶oH$ CÔm‘ d {dÐmohr ‘mUgmMo ‘Z
grc~§X H$ê$Z Q>mH$Vmo.
466 Hw$amU
36
Am{U {’$aAm¡Z (Amnë¶m d{Oamg) åhUmcm, "ho hm‘mZ, ‘m¶mgmR>r EH$ C§M
B‘maV ~Zd Á¶mÛmao ‘cm (dan¶ªV) OmVm ¶oB©c...... 37 da AmH$memn¶ªV, åhUOo
‘r ‘ygmÀ¶m B©ídamcm nmhÿ eHo$Z. H$maU ‘r Va ˶mg ImoQ>o ~mocUmam g‘OVmo.'
AemàH$mao {’$aAm¡Zcm ˶mMr XþîH¥$˶o ˶mÀ¶m ZOaoV Mm§Jcr ^mgdʶmV Amcr.
Am{U ˶mcm g˶mÀ¶m ‘mJm©nmgyZ amoIʶmV Amco. Am{U {’$aAm¡ZÀ¶m ¶moOZm
nyU©nUo {Zî’$i R>aë¶m.
38
nU Á¶m ‘mUgmZo lÕm YmaU Ho$cr hmoVr, åhUmcm, "‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! Vwåhr
‘mPo AZwgaU H$am, ‘r Vwåhmcm gMmoQ>rMm ‘mJ© XmIdoZ. 39 ‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! ho
OJmVrc OrdZ Ho$di Mma {XdgmMo Amho, nU ‘¥Ë¶yZ§VaMo OJ ho AZ§VH$mcrZ
dmñVì¶mMo {R>H$mU Amho. 40 Omo H$moUr dmB©Q> H¥$˶ H$aoc Va ˶mg VgmM ‘mo~Xcm
{‘ioc. ¶mCcQ> Omo H$moUr Mm§Jco H¥$˶ H$aoc, ‘J Vmo nwéf Agmo dm ór, nU Oa
lÕmd§V Agoc Va AemM cmoH$m§Zm ñdJu¶ ~mJm§V àdoe {‘ioc. Am{U ˶m§Zm VoWo
A‘¶m©X CnOr{dH$m àmá hmoB©c. 41 Am{U ‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! hr {H$Vr {d{MÌ Jmoï>
Amho H$s, ‘r Vwåhmcm ‘wº$sH$S>o (åhUOoM ñdJm©H$S>o) ~mocm{dVmo Am{U Vwåhr ‘cm
(ZaH$mÀ¶m) AmJrH$S>o ~mocm{dV AmhmV. 42 Vwåhr ‘cm ¶mgmR>r ~mocmdV AmhmV H$s,
‘r (EH$‘od CnmgZo¶mo½¶) A„mhcm ZmH$mê$Z Aemcm ˶mMm g‘H$j R>admdo,
Á¶mÀ¶m{df¶r ‘cm A{O~mV kmZ Zmhr. nU ‘r ‘mÌ Vwåhmcm gm‘϶©dmZ d gX¡d
j‘merc Aem (A„mhH$S>o) ~mocmdV Amho. 43 ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, Á¶m
Jmoï>rH$S>o ¶oʶmMo ‘cm Vwåhr AmdmhZ H$aVm, Vr Jmoï> ¶m OJmV qH$dm ¶mZ§VaÀ¶m
OJmVhr ¶mgmR>r nmÌ Zmhr H$s, {VÀ¶mH$S>o ¶oʶmMo AmdmhZ Ho$co Omdo. IamoIa,
Amåhm gdmªZm A„mhH$S>oM naV Om¶Mo Amho. Am{U ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmao cmoH$
ZaH$mÀ¶m AmJrMo {Zdmgr ~ZUma AmhoV. 44 AmO ‘r Oo Vwåhmcm gm§JV Amho, ¶mMr
Vwåhr cdH$aM AmR>dU H$amc. Am{U ‘r Va ‘mPr ~m~ A„mhH$S>o gwnyX© H$arV Amho.
¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr H$s, A„mh gd© ^º$m§da cj R>odyZ Amho.'
45
AemàH$mao A„mhZo ˶mcm ˶m§À¶m dmB©Q> ¶moOZonmgyZ dmM{dco. Am{U (eodQ>r)
{’$aAm¡ZÀ¶m gmWrXmam§Zm Xþ:IXm¶H$ {ejoZo doT>yZ Q>mH$co. 46 (ZaH$mMr) AmJ, {OÀ`mg‘moa
˶m§Zm gH$mi-g§Ü¶mH$mi C^o Ho$co OmB©c. Am{U ˶m {Xder Ooìhm (nwZéËWmZmMr)
KQ>H$m ¶oB©c. (A„mh Amkm XoB©c), "{’$aAm¡ZÀ¶m gmWrXmam§Zm A˶§V H$R>moa {ejoÀ¶m
ImB©V ’o$Hy$Z Úm.'
47
Am{U Ooìhm ZaH$m‘ܶo Vo AmngmV PJS>Vrc. Voìhm Oo Xþ~©c cmoH$ hmoVo, Vo
gyah-40. Ac-‘mo‘rZ 467
˶m cmoH$m§Zm åhUVrc, Oo ‘moR>onUm {‘adrV AgV, "Amåhr Vw‘Mo AZw¶m¶r hmoVmo. Va
AmO Vwåhr ¶m AmJrÀ¶m {ejoVyZ Am‘Mr H$mhr {ejm H$‘r H$ê$ eH$Vm H$m?' 48 nU
Oo ‘moR>onUm {‘a{dUmao hmoVo, Vo CÎma XoVrc, "AmVm AmnU gd©OU ¶m‘ܶoM AmhmoV.
Am{U A„mhZo Amnë¶m ^º$m§g§~§YmZo AmYrM (A§{V‘) {ZU©¶ {Xcocm Amho.' 49
(‘J) ZaH$dmgr ZaH$mÀ¶m aIdmcXmam§H$S>o (diVrc), åhUVrc, "Vwåhr Amnë¶m
nmcZH$˶m©H$S>o (Am‘À¶mgmR>r) Aer {dZdUr H$am H$s, ˶mZo ({ZXmZ) EH$m {XdgmgmR>r
Var Am‘Mr {ejm {e{Wc H$amdr.' 50 (˶mda) Vo åhUVrc, "Vw‘Mo n¡J§~a Vw‘À¶mH$S>o
g˶mMo ñnï> à‘mU KoD$Z Amco ZìhVo H$m? Vo CÎma XoVrc, "hmo¶ (AWm©VM).' Voìhm
Vo aIdmcXma åhUVrc, "Va ‘J VwåhrM (ñdV:) {dZ§Vr H$am.' nU g˶ ZmH$maV
(Am¶wî¶ ì¶VrV Ho$coë¶m lÕmhrZm§Mr) {dZ§Vr {Zî’$iM R>aUma.
51
{ZpíMVM Amåhr Am‘À¶m n¡J§~am§Mr Am{U lÕmd§Vm§Mr ‘XV H$arV AgVmo
¶m OJmVhr Am{U ˶m {Xderhr ˶m§Mr (Amåhr ‘XV H$ê$), Á¶m {Xder gmjrXma
C^o Ho$co OmVrc. 52 Á¶m {Xder Anamܶm§Zm ˶m§À¶m H$moU˶mhr g~~r àñVwV H$aUo
H$m‘r ¶oUma Zmhr. ˶m§À¶mda (A„mhMm) àH$mon Agoc Am{U amhʶmgmR>r gdm©V
dmB©Q> {R>H$mU {‘ioc. 53 (AemMàH$mao) Amåhr AmYr ‘ygmcm ‘mJ©Xe©Z àXmZ Ho$co
hmoVo Am{U BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zm ˶mMo dmag ~Zdco hmoVo. 54 (Á¶mV) ~wÕr Agcoë¶m
cmoH$m§gmR>r ‘mJ©Xe©Z d CnXoe hmoVo. 55 åhUyZ (n¡J§~a!) Vwåhr ghZercVm ~miJm,
H$maU A„mhMo dMZ Iao R>aUma Amho. Am{U Amnë¶m MwH$m§~Ôc (A„mhH$S>o)
j‘m¶mMZm H$am. Am{U gH$mi-g§Ü¶mH$mi (à˶oH$ àg§Jr) Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m
Agr‘ ‘hVrMo JmZ H$arV amhm.
56
Am{U Oo cmoH$ ˶m§À¶mH$S>o H$moUVohr à‘mU ZgVmZm A„mhÀ¶m g§Xoem§{df¶r
dmX {Z‘m©U H$aVmV. ˶m§À¶m ‘ZmV ñdV:Mm ‘moR>onUm {‘a{dʶmMr (AZw{MV) BÀN>m
Amho, Or H$Yrhr V¥á hmoUma Zmhr. åhUyZ (n¡J§~a!) Vwåhr A„mhcm eaU Om. Vmo gd©
H$mhr EoH$Umam Am{U gd©gmjr Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 57 {ZpíMVM AmH$me
Am{U n¥Ïdr Mr {Z{‘©Vr H$aUo, ‘mZdmcm {Z‘m©U H$aʶmnojm {H$VrVar ‘moR>o H$m‘ Amho.
nU ~hþg§»¶ cmoH$m§Zm (¶m dmñVdmMr) OmU Zmhr. 58 VgoM Am§Yim d S>moig XmoKo
gmaIo Agy eH$V ZmhrV. Zm gËH$‘} H$aUmam lÕmd§V Am{U XþîH¥$˶ H$aUmam (XmoKo
g‘mZ hmoD$ eH$V ZmhrV). Vwåhr cmoH$ (qMVZm¶mo½¶ Jmoï>tda) ’$maM H$‘r qMVZ
H$aVm! 59 Vr eodQ>Mr KQ>H$m ¶oUma, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr, nU AZoH$ cmoH$ {dídmg
R>odyZ ZmhrV.
468 Hw$amU
60
(cmoH$m§Zmo!) Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo åhQ>co Amho, "‘mPr àmW©Zm H$am, ‘r Vw‘À¶m
àmW©Zocm à{VgmX XoB©Z. nU Oo cmoH$ ‘m¶m CnmgZo{df¶r Ah§H$ma ~miJVmV. Vo
An‘m{ZV hmoD$Z ZaH$mV àdoe H$aVrc.' 61 (cmoH$m§Zmo!) A„mhZoM Vw‘À¶mgmR>r amÌ
{Z‘m©U Ho$cr, ¶mgmR>r H$s, Vwåhmcm {dlm§Vr KoVm ¶mdr. Am{U {Xdg àH$me‘mZ
~Z{dco (åhUOo Vwåhmcm {Xdgm H$m‘ H$aVm ¶mdo). IamoIa, A„mh hm cmoH$m§gmR>r
’$maM H¥$nmerc Amho. nU ~hþg§»¶ cmoH$m§Zm (˶mMr OmU Zmhr, Am{U) Vo Am^mahr
춺$ H$arV ZmhrV. 62 Agm Amho Vw‘Mm nmcZH$Vm© A„mh, à˶oH$ Jmoï>rMm {Z‘m©Vm,
˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM B©ída Zmhr. Va ‘J Vwåhr Hw$R>o ^aH$Q>V OmV AmhmV?
63
AemàH$mao Oo A„mhÀ¶m IwUm ZmH$maVmV, VoM cmoH$ ~hH$m{dco OmVmV.
64
Vmo A„mh Amho, Á¶mZo n¥Ïdrcm Vw‘À¶mgmR>r {dlm§VrMo {R>H$mU ~Zdco Am{U
AmH$memcm (Vw‘À¶mda) N>Ì ~Z{dco. Am{U ˶mZo Vwåhmcm AmH$ma {Xcm, gwaoI
AmH$ma. Am{U ˶mZo Vw‘À¶mgmR>r OrdZmon¶moJr Mm§Jë¶m dñVy CncãY Ho$ë¶m. (ho
gd© H$aUmam) Agm Amho A„mh - Vw‘Mm nmcZH$Vm©. g‘¥Õemcr Amho A„mh, gd©
OJm§Mm nmcZH$Vm©.
(Q>rn: gy¶m©À¶m ultra-violet {H$aUmnmgyZ n¥Ïdrdarc gd© àm{U‘mÌ d dZñnVr ¶m§Mo ajU H$aʶmgmR>r
{Z‘m©Ë¶mZo n¥ÏdrnmgyZ da AmoPmoZ layer Mo N>Ì ~Z{dcoco Amho.)
65
VmoM {Za§Va {Od§V Amho. ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM B©ída Zmhr. åhUyZ
(cmoH$m§Zmo!) Vwåhr ’$º$ ˶mMrM àmW©Zm H$am, ˶mÀ¶mMà{V nyU© g‘n©U^md ~miJyZ.
gd© ñVwVr A„mhgmR>rM Amho, Omo nmcZH$Vm© Amho g‘ñV {dídmMm.
66
(n¡J§~a! cmoH$m§Zm) gm§Jm, "‘m¶mH$S>o ‘m¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z g˶mMo gd©
ñnï> à‘mU Amcoco AmhoV. (Am{U ˶mÛmao) ‘cm ˶m§Mr CnmgZm H$aʶmg (nyU©nUo)
‘ZmB© Ho$cr Jocr Amho, Á¶m§Mm Vwåhr A„mhcm gmoSy>Z Ymdm H$aVm. Am{U ‘cm hr
Amkm {Xcr Jocr Amho H$s, ‘r ñdV:cm nyU©nUo g‘ñV {dídmMm nmcZH$Vm© Agcoë¶m
A„mhÀ¶m hdmcr H$amdo.' 67 VmoM Amho Á¶mZo (àW‘) Vwåhmcm ‘mVrnmgyZ, Z§Va
dr`m©nmgyZ, ‘J nwT>o, aº$mÀ¶m JwR>irnmgyZ {Z‘m©U Ho$co. ‘J Vmo Vwåhmcm A^©H$mÀ¶m
ê$nmV ~mhoa H$mT>Vmo. ‘J Vmo Vwåhmcm dmT>rg cmdVmo ¶oWn¶ªV H$s, Vwåhr nyU©
n[an¹$Vocm nmohmoMVm. ‘J (VmoM) nwT>o Vwåhmcm d¥ÕmdñWoH$S>o KoD$Z OmVmo. nU Vw‘À¶mn¡H$s
H$moUr (¶mnyduM) ‘¥Ë¶y nmdVmo. (AemàH$mao Vwåhr gd©OU) Amnmncr {Z¶V AdYr
JmR>Vm. ({d{dY AdñWoVyZ hm OrdZmMm àdmg Am{U ‘¥Ë¶wê$nr eodQ> ho gd©) ¶mgmR>r
Amho H$s, Vwåhr ¶mda qMVZ H$amdo. 68 VmoM Amho Omo OrdZ XoVmo d ‘¥Ë¶y XoVmo. Am{U
gyah-40. Ac-‘mo‘rZ 469
Ooìhm Vmo EImXr Jmoï> H$aʶmMm g§H$ën H$aVmo, Voìhm Vmo Ho$di {Vcm Ago åhUVmo,
"hmo', Am{U "Vr hmoD$Z OmVo.'
(Q>rn: ˶mcm H$mhrhr H$aʶmgmR>r, ¶m ncrH$S>o H$mhr H$amdo cmJV Zmhr. Agm gm‘϶©dmZ Amho
A„mh!)
69
Vwåhr ˶m cmoH$m§À¶m pñWVrMo AdcmoH$Z H$arV Zmhr H$m, Oo A„mhÀ¶m
g§Xoem{df¶r dmX {Z‘m©U H$aVmV, Vo ~hH$mdyZ g˶mnmgyZ H$go Xÿa Zoco OmVmV? 70
˶m§Zr ¶m (B©ídar¶) J«§Wmcm ImoQ>o R>a{dco, VgoM (˶m g§Xoem§Zmhr) Á¶mgh Amåhr
Am‘À¶m (AmYrÀ¶m) n¡J§~am§Zm nmR>{dco hmoVo. ˶m§Zm (ݶm¶mÀ¶m {Xder) H$iyZ
MwHo$c H$s, (Vo {H$Vr Am§Yio cmoH$ hmoVo)? 71 Voìhm ˶m§À¶m ‘mZo^modVr cmoI§S>r H$S>o
Am{U gmIiX§S> KmVcoco AgVrc. Am{U (˶mÛmao nmUr nmOʶmgmR>r) ˶m§Zm
’$anQ>V Zoco OmB©c. 72 CH$i˶m nmʶmVyZ (Vo {nVrc), ‘J naV ˶m§Zm AmJrV
(OiV amhʶmgmR>r) ’o$Hy$Z {Xco OmB©c. 73 Voìhm ˶m§Zm Ago {dMmaco OmB©c, "Vo
AmVm Hw$R>o AmhoV Á¶m§Zm Vwåhr A„mhÀ¶m ~amo~arMo ñWmZ XoV hmoVm, åhUOo A„mhMo
^mJrXma?'
(Q>rn: ¶mdê$Z Ago ñnï> hmoVo H$s, ZaH$dmgr¶m§Zm {VWo emar[aH$ d ‘mZ{gH$ ¶mVZm ^moJmì¶m cmJVrc.)
74
Voìhm Vo CÎma XoVrc, "EH$Va AmVm Vo Am‘À¶mnmgyZ Zmhrgo Pmcoco AmhoV
qH$dm Agohr hmoD$ eH$Vo H$s, Amåhr Á¶m§Mm Ymdm H$arV am{hcmo Vo ‘wimV ApñVËdmVM
ZìhVo.' AemàH$mao A„mh g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm ^Q>H$ʶmgmR>r gmoSy>Z XoVmo. 75 hr ˶m
Jmoï>rMr {ejm Amho H$s, Vwåhr ^yVcmda CJmM ImoQ>çm Jmoï>tV AmZ§X ‘mZrV hmoVm
Am{U ’$ma EoQ> {‘adrV hmoVm. 76 (AmVm) ZaH$mÀ¶m XadmOm§VZy ˶mV H$m¶‘ amhʶmgmR>r
àdoe H$am. (IamoIa), {H$Vr dmB©Q> {R>H$mU Amho, J{d©ð> cmoH$m§gmR>r!
77
åhUyZ (n¡J§~a! Vwåhr) ghZercVm ~miJm, {Z:g§Xoh A„mhMo dMZ Iao
Amho. Á¶m ({ejoMo) Amåhr (g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm) dMZ {Xcoco Amho. ˶mMm
H$mhr ^mJ Amåhr (Vw‘À¶m OrdZmVM) Vwåhmcm XmI{dcm qH$dm (˶mnyduM) Vwåhmcm
‘¥Ë¶y {Xcm Var (hr Jmoï> cjmV R>odm¶cm hdr) H$s, gdmªZm eodQ>r Am‘À¶mH$S>oM naV
AmUco OmB©c.
78
(n¡J§~a!) Amåhr Vw‘À¶mnyduhr AZoH$ n¡J§~am§Zm nmR>{dco. ˶m§À¶mn¡H$s H$mhtMm
C„oI Amåhr Vw‘À¶mg‘moa Ho$cocm Amho. Am{U H$mhr Agohr AmhoV, Á¶m§Mm C„oI
Amåhr Vw‘À¶mg‘moa (åhUOo ¶m Hw$amUmV) Ho$cocm Zmhr. Am{U H$moU˶mhr n¡J§~amgmR>r
ho (H$Xm{n e³¶) ZìhVo H$s, A„mhÀ¶m nadmZJr {edm¶ EImXr M‘ËH$m[aH$ IyU
470 Hw$amU
AmUyZ (cmoH$m§nwT>o gmXa H$amdr, åhUOo ñdV:hÿZ {ZemUr AmUUo ˶m§À¶m AI˶marV
ZìhVo). ‘J Ooìhm A„mhMm AmXoe Amcm Voìhm g˶mgh (d ݶm¶mgh) ˶m ~m~tMm
{ZU©¶ H$aʶmV Amcm. Va Oo cmoH$ Ag˶mda C^o hmoVo, {VWoM Am{U ˶mMjUr
~a~mX hmoD$Z Joco. (H$m¶ hmoV Amho, ˶m§Zm H$mhr H$imcoM Zmhr).
79
Vmo A„mh Amho, Á¶mZo Vw‘À¶mgmR>r newYZ {Z‘m©U Ho$co. Vwåhr ˶m§À¶mn¡H$s
H$mhtMm Cn¶moJ H$aVm (àdmgmV dJ¡a)o ñdma hmoʶmgmR>r Am{U H$mhtMm ImʶmgmR>r.
80
VgoM Vw‘À¶mgmR>r ˶m§À¶m‘ܶo AmUIr ~aoM ’$m¶Xo AmhoV, ˶m§À¶mda ñdma
hmoD$Z, Vwåhr Amnë¶mcm {OWo Om¶Mo Amho, {VWo nmohmoMy eH$Vm. (Vo Vwåhmcm O{‘Zrda
dmhÿZ ZoVmV), Á¶mà‘mUo Zm¡H$m (g‘wÐmV). 81 AemàH$mao Vmo Vwåhmcm Amnë¶m
(gm‘϶m©À¶m d H¥$noÀ¶m AJ{UV) IwUm XmIdrV AgVmo. Va Vwåhr A„mhÀ¶m
H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$mamc?
82
¶m cmoH$m§Zr ^yVcmda g§Mma Ho$cm Zmhr H$m? (Ho$cm AgVm Va) ˶m§Zm nmhVm
Amco AgVo H$s, AmYrÀ¶m (g˶ ZmH$maUmè¶m) cmoH$m§Mm eodQ> H$gm Pmcm? Vo
g§»¶oÀ¶m d ~imÀ¶m Ñï>rZo Am{U Omo à^md ˶m§Zr Amnë¶m ‘mJo gmoS>cm, ˶m
Ñï>rZohr Vo ¶m§À¶mnojm daMT> hmoVo. nU ˶m§Zr Or-Or H$‘mB© Ho$cr, Vr ˶m§À¶m
A{O~mV H$m‘r Amcr Zmhr. 83 Ooìhm ˶m§Mo n¡J§~a ˶m§À¶mH$S>o g˶mMo gd© ñnï>
à‘mU KoD$Z Amco Va ˶m§À¶mH$S>o AmYrnmgyZ (dmS>-d{S>cm§H$Sy>Z) {‘imcoco Oo kmZ
(d d¡^d) hmoVo ˶mVM Vo a‘coco hmoVo. (nU eodQ>r) Á¶m {ejoMr Vo {I„r CS>drV
am{hco ˶m {ejoZo ˶m§Zm doTy>Z Q>mH$co. 84 nU Ooìhm ˶m§Zr Am‘Mr {ejm (¶oVmZm)
nm{hcr, Voìhm Vo åhUy cmJco, "Amåhr A„mhda lÕm YmaU H$aVmo AmhmoV, Omo
EH$‘od B©ída Amho. Am{U Amåhr Á¶m§Zm ˶mMo g‘H$j R>adrV am{hcmo, Amåhr ˶m§Zm
ZmH$maV AmhmoV.' 85 nU Am‘Mr {ejm nmhÿZ ˶m§Zr YmaU Ho$cocr lÕm ˶m§À¶m
H$mhrhr H$m‘r ¶oD$ eH$cr Zmhr. hmM A„mhMm {Z¶‘ Amho. Omo Amnë¶m {Z{‘©VrÀ¶m
~m~VrV ˶mZo Zoh‘r cmJy Ho$cocm Amho. Am{U AemàH$mao Á¶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg
ZH$ma {Xcm hmoVm, Vo gd© Zme nmdUmao ~Zco.
gyah-41. hm0 ‘r‘0 Ag-gOXm
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
hm0 ‘r‘0 2 hm (J«§W) H¥$nmd§V d ’$ma X¶miy Agcoë¶m (A„mhH$Sy>Z) àH$Q>
H$aʶmV Amcocm Amho. 3 Aa~r ^mfoVrc ho Hw$amU, Agm J«§W Amho, Á¶mMr
gyah-41. hm0 ‘r‘0 Ag-gOXm 471
13
nU Oa Vo (¶mdahr) nmR> {’$adVrc Va (n¡J§~a!) ˶m§Zm gm§Jm, "‘r Vwåhmcm
VemM AMmZH$ MmcyZ ¶oUmè¶m {ejonmgyZ gmdY H$aVmo, Oer {ejoMr AmnÎmr AmX
Am{U g‘yX (¶m O‘mVtda) Amcr hmoVr.' 14 Ooìhm ˶m§À¶mH$S>o n¡J§~a Amco, ˶m§À¶m
nwTy>Z d ˶m§À¶m ‘mJyZ (åhUOo AZoH$ n¡J§~a Amco). (¶m g§Xoemgh H$s), Vwåhr
A„mh{edm¶ H$moUmMrhr CnmgZm H$ê$ ZH$m. (˶mda) Vo åhUmco, "Oa Am‘À¶m
nmcZH$˶m©cm (Am‘À¶mH$S>o) nmR>dm¶Mo AgVo Va ˶mZo Adí¶ ñdJ©XÿVm§Zm nmR>dco
AgVo. åhUyZ Amåhr Vw‘À¶mH$S>o Oo nmR>dʶmV Amcoco Amho, Vo ‘mݶ H$aʶmg
V¶ma Zmhr.'
15
AmX ¶m O‘mVrZo Va H$moU˶mhr ݶmæ¶ AmYmam{edm¶ ^yVcmda Ah§H$manyd©H$
dV©Z Ho$co. Am{U åhUmco, "Hw$dVrÀ¶m ~m~VrV Am‘À¶mnojm A{YH$ Hw$dV Agcocm
H$moU Amho?' ˶m§Zm ¶m Jmoï>rMr H$Yr OmUrd Pmcr Zmhr H$m H$s, Vmo A„mh Á¶mZo
˶m§Zm {Z‘m©U Ho$co, Vmo Amho ˶m§À¶mnojm A{YH$ Hw$dV ~miJUmam. nU Vo Am‘À¶m
g§Xoem§Zm ZmH$maVM am{hco. 16 åhUyZ (eodQ>r) Amåhr ˶m§À¶m Xþ^m©½¶mÀ¶m {Xdgm§V
˶m§À¶mda OmoaXma dmXi gmoS>co. Vo ¶mgmR>r H$s, ¶m OJmVrc OrdZmV(hr) ˶m§Zm
An‘mZmñnX {ejoMr Md MmIm¶cm cmdmdr. Am{U ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmVrc {ejm
Va ¶mhÿZhr A{YH$ An‘mZmñnX Amho. Am{U ˶m§Zm H$moUmMohr gmhmæ¶ cm^Uma
Zmhr. 17 VgoM g‘yX ¶m O‘mVrcmhr Amåhr gÝ‘mJ© XmIdcm. nU ˶m§Zr gÝ‘mJm©EodOr
(OmUyZ~wOyZ) Am§Yù¶m AdñWoV amhUoM ng§V Ho$co. Va eodQ>r ˶m§À¶m XþîH¥$˶m§nmoQ>r
Vo AMmZH$ MmcyZ ¶oUmè¶m An‘mZOZH$ {ejoZo doT>co Joco. 18 nU ˶m cmoH$m§Zm
Amåhr dmM{dco, Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr hmoVr d Vo (Am‘Mr) OmU R>odyZ (OrdZ
OJUmao hmoVo).
19
Am{U Á¶m {Xder A„mhÀ¶m eÌÿ§Zm (ZaH$mÀ¶m) AmJrg‘moa EH$Ì H$aʶmV
¶oB©c. {VWo ˶m§Mo doJdoJio JQ> nmS>ʶmV ¶oVrc. 20 Am{U Ooìhm Vo ˶m AmJrOdi
nmohmoMVrc, Voìhm ˶m§Mo H$mZ, ˶m§Mo S>moio Am{U ˶m§À¶m ËdMm ˶m§À¶mM {déÕ,
˶m§À¶m dmB©Q> H¥$˶m§g§~Ym§Zo gmj XoD$ cmJVrc. 21 Am{U Vo Amnë¶m ËdMm§Zm
åhUVrc, "Vwåhr Am‘À¶m{déÕ gmj H$m (d H$er) {Xcr?' (˶mda) ˶m ËdMm CÎma
XoVrc, "Vmo "A„mh' Omo gdmªZm ~mocVo H$aVmo, ˶mZoM Amåhmcmhr ~mocVo Ho$coco Amho.
˶mZoM Vwåhmcm n{hë¶m doiog {Z‘m©U Ho$co hmoVo Am{U (AmVm) Vwåhmcm ˶mÀ¶mH$S>o
naV AmUʶmV Amcoco Amho.' 22 (XþîH¥$˶ H$aVmZm) Vwåhr Amnco H$mZ, S>moio Am{U
ËdMm ¶m§Zm gmj ~ZʶmnmgyZ amoIy eH$V ZìhVm (VgoM) Vo Amnë¶mM {déÕ gmj
gyah-41. hm0 ‘r‘0 Ag-gOXm 473
XoVrc (Agohr Vwåhmcm H$Yr dmQ>cohr Zmhr), ¶mCcQ> Vwåhmcm Va AgoM dmQ>V hmoVo
H$s, Vwåhr Oo H$mhr H$aVm Ë`m§n¡H$s ~è¶mM Jmoï>r Va A„mhcmhr ‘mhrV ZmhrV. 23
Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©{df¶r, Oo {dMma Vwåhr ~miJyZ hmoVm. ˶m§ZrM hm Zme
Vw‘À¶mda AmUcm Amho. Am{U AmVm Vwåhr (H$m¶‘ñdê$nr) ~a~mX Pmcoco AmhmV.
24
AmVm Ë`m§Zr ghZ Ho$co H$m¶ (Am{U Z Ho$co H$m¶), (ZaH$mMr) AmJ hoM ˶m§Mo
dmñVì¶mMo {R>H$mU Amho. Am{U Oa ˶m§Zr ñdV:‘ܶo gwYmaUm H$aʶmgmR>r g§Yr
‘m{JVcr Va Aer g§Yr AmVm ˶m§Zm {‘iUma Zmhr.
25
Am{U Amåhr ˶m (AlÕ) cmoH$m§da Ago (Xþï>) gmWrXma {Z¶wº$ Ho$co hmoVo H$s,
Á¶m§Zr ˶m§À¶m ‘mJÀ¶m-nwT>À¶m (Xþî)H¥$˶m§Zm Mm§Jcr (H¥$˶o) Agë¶mMo ˶m§Zm ^mg{dco.
Va eodQ>r ˶m§À¶mda ({ejoMm) VmoM {Z¶‘ cmJy Pmcm, Omo ¶m§À¶mnyduÀ¶m ‘mZd
Am{U {OÞn¡H$s (AnamYr O‘mVtda) cmJy Pmcm hmoVm. IamoIa, Vo Zme nmdUmao
(cmoH$) hmoVo.
26
g˶ ZmH$maUmao cmoH$ (AmngmV) åhUVmV, "ho Hw$amU EoHy$ ZH$m, (Am{U Ooìhm
EoH${dco OmVo) Voìhm Jm|Yi Kmcm, (Ago H$ê$Z) Vw‘MoM dM©ñd H$m¶‘ amhrc.' 27
nU Amåhr g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr Agcoë¶m cmoH$m§Zm, {ZpíMVnUo H$R>moa {ejoMr
Md MmIm¶cm cmdUmaM. Am{U Or dmB©Q>mV dmB©Q> H¥$˶o ˶m§Zr Ho$cr, ˶mZwgmaM
Amåhr ˶m§Zm ‘mo~Xcm XoD$. 28 A„mhÀ¶m eÌy§Mm ‘mo~Xcm (ZaH$mMr) AmJ Amho.
˶m§Mo H$m¶‘ñdê$nr dmñVì¶mMo {R>H$mU __ hm Amho ‘mo~Xcm Am‘Mo g§Xoe ZmH$maʶmMo
(nmn) H¥$˶ Ho$ë¶m~Ôc.
29
Oo g˶ ZmH$maUmè`m§n¡H$s hmoVo, Vo åhUVrc, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! {OÞ
Am{U ‘mUgm§nH¡ $s ˶m cmoH$m§Zm Amåhmcm XmId, Á¶m§Zr Amåhmcm ~hH$mdyZ ({dZmemÀ¶m)
‘mJu cmdco H$s, Amåhr ˶m§Zm Am‘À¶m nm¶mImcr VwS>dy, åhUOo Vo (gdmªg‘moa)
An‘m{ZV hmoVrc.' 30 (nU) Oo cmoH$ åhUVmV, "Am‘Mm nmcZH$Vm© A„mh Amho,'
Am{U ¶mM lÕoda (Am¶wî¶^a) AT>i amhVmV, Aem cmoH$m§da ñdJ©XÿV AdVrU© hmoV
AgVmV Am{U ˶m§Zm åhUVmV, "Vwåhr ^¶^rV hmoD$ ZH$m d Xþ:Irhr hmoD$ ZH$m,
(Vw‘À¶mgmR>r) ñdJm©Mr ew^dmVm© Amho, Á¶mMo Vwåhmcm dMZ XoʶmV Amcoco Amho,
Va Vwåhr Iye ìhm.' 31 Amåhr ¶m OJmVrc OrdZmV Am{U ¶mZ§VaÀ¶m OJmVrc
OrdZmVhr Vw‘Mo {‘Ì AmhmoV. Vw‘À¶mgmR>r {VWo Vo gd© H$mhr Amho, Á¶mMr Vwåhr
BÀN>m H$amc Am{U Vwåhmcm {VWo gd© H$mhr {‘ioc, Oo Vwåhr ‘mJmc. 32 (˶m) ’$ma
3 3
j‘merc d H¥$nmd§V Agcoë¶m A„mhH$Sy>Z (Vw‘Mm) nmhþUMma Agoc.
474 Hw$amU
Am{U ˶mÀ¶mnojm H$moUmMr dmUr A{YH$ Mm§Jcr Agy eHo$c, Omo cmoH$m§Zm A„mhH$S>o
~mocmdVmo Am{U gËH$‘} H$aVmo d åhUVmo, "‘r ˶m cmoH$m§n¡H$s Amho, Oo A„mhcm
g‘{n©V Pmcoco AmhoV.' 34 Mm§Jcr Am{U dmB©Q> H¥$˶o (n[aUm‘mÀ¶m Ñï>rZo) g‘mZ
hmoD$ eH$V ZmhrV. Vwåhr (dmB©Q> Jmoï>rMo) CÎma A{YH$ Mm§Jë¶m (Jmoï>rZo Úm), Voìhm
Vwåhmcm AmT>ioc H$s, Omo AmYr Vw‘Mm eÌy hmoVm, Vmo Vw‘Mm ’$maM {OdcJ {‘Ì
~Zcocm Amho.
(Q>rn: åhUOo dmB©Q>mg dmB©Q>mZo àË`wÎma {Xë¶mZo öX¶n[adV©Z hmoV Zmhr.)
35
nU Aer gX²~wÕr Ho$di ghZercVm ~miJUmè¶m§ZmM cm^Vo. ho JwU
˶mcmM {Xco OmVo, Omo IamoIa ^m½¶dmZ Amho. 36 Am{U g¡VmZmZo Vw‘À¶m ‘ZmV
dmB©Q> àoaUm KmVcr Va (Vo AmoiIyZ cJoM) A„mhcm eaU Om, IamoIa Vmo gd© H$mhr
EoH$Umam d gd© H$mhr OmUUmam Amho.
37
˶mÀ¶m (gm‘϶m©À¶m) IwUm§n¡H$s AmhoV amÌ d {Xdg Am{U gy¶© d M§Ð.
Vwåhr gy¶© d M§Ð `m§À`mnwT>o ZV‘ñVH$ hmoD$ ZH$m Va ˶m A„mhg‘moa ZV‘ñVH$ ìhm,
Á¶mZo ¶m gdmªZm {Z‘m©U Ho$co Amho. Oa Vwåhr ˶mMo gƒo CnmgH$ Agmc Va..... 38
nU Oa hm (g§Xoe PwJmê$Z), Vo Ah§H$mamMoM àXe©Z H$aVrc Va (˶m§Zr cjmV R>odmdo,
A„mh ˶m§À¶m CnmgZoMm JaOd§V Zmhr) A„mhÀ¶m gm{ÞܶmV Agcoco (Ag§»¶
ñdJ©XÿV) am̧{Xdg ˶mMo ñVw{VJmZ H$arV AgVmV Am{U ¶m Jmoï>rMm ˶m§Zm H$Yrhr
WH$dm OmUdV Zmhr.
39
˶mÀ¶m (gm‘϶m©À¶m) IwUm§n¡H$s ho Amho H$s, Vwåhr O‘rZ H$moaS>r Am{U
AmogmS> Agë¶mMo nmhVm, ‘J Amåhr {VÀ¶mda nmʶmMm dfm©d H$aVmo, Vr gMoV hmoVo
Am{U ({hadirZo) ’w$cÿ cmJVo. {ZpíMVM Á¶mZo {Vcm gMoV Ho$co, VmoM ‘¥Vm§Zmhr
{Od§V H$aoc. H$maU Vmo gd© H$mhr H$aʶmg g‘W© Amho. 40 Oo cmoH$ Am‘À¶m
g§Xoem§À¶m AWm©Mm {dn¶m©g H$aVmV, Vo Am‘À¶mnmgyZ cncoco ZmhrV. Voìhm Á¶mcm
ZaH$mÀ¶m AmJrV Q>mH$ʶmV ¶oB©c, Vmo ‘mUyg Mm§Jcm H$s, Omo nwZéËWmZmÀ¶m {Xder
{Z^©¶ d em§Vr cm^coë¶m AdñWoV ¶oB©c Vmo? Voìhm Vwåhmcm Oo H$am¶Mo Vo H$am. Vwåhr
Oo H$mhr H$aVm, Vo gd© Vmo {ZpíMVnUo nmhV AgVmo.
41
Oo cmoH$ øm ~moYJ«§W Agcoë¶m (Hw$amUmda) A{dídmg Xe©{dVmV, Ooìhm Vmo
˶m§À¶mH$S>o ¶oVmo. (VoM {ZpíMVnUo An¶e àmá H$aUmao cmoH$ AmhoV). IamoIa, hm
’$ma CXmÎm Agm J«§W Amho. 42 ¶mÀ¶m Odinmg Ag˶ {’$aHy$ eH$V Zmhr, Zm nwTy>Z,
Zm ‘mJyZ (åhUOo ¶mV Ag˶mMr ^ogi hmoUo e³¶M Zmhr, Zm CKS>nUo, Zm
gyah-41. hm0 ‘r‘0 Ag-gOXm 475
Jwá[a˶m). H$maU hm J«§W ˶mÀ¶mH$Sy>Z àH$Q> H$aʶmV Amcocm Amho, Omo Añgc
~w{Õ‘mZ Amho, gX¡d ñVwVrg nmÌ Amho. 43 (n¡J§~a!) Vwåhmcmhr ˶mM Jmoï>r gm§{JVë¶m
OmV AmhoV, Á¶m Vw‘À¶m nyduÀ¶m n¡J§~am§Zm gm§{JVë¶m Joë¶m hmo˶m. IamoIa, Vw‘Mm
nmcZH$Vm© ’$ma j‘merc Amho Am{U H$R>moa {ejm H$aUmam XoIrc Amho.
44
Oa Amåhr ¶m Hw$amUmg Aa~rì¶{V[aº$ BVa (^mfoV) AdV[aV Ho$co AgVo.
Va Vo (‘¸$mdmgr) Ago åhUmco AgVo H$s, ¶mVrc g§Xoe (Am‘À¶m ^mfoV Amåhmcm
g‘Ooc) Aem arVrZo ñnï> H$ê$Z H$m gm§{JVcoco ZmhrV? Aa~r n¡J§~a Am{U {~Ja
Aa~r J«§W (hm H$m¶ àH$ma)? (n¡J§~a!) ˶m§Zm gm§Jm, "lÕm YmaU H$aUmè¶m§gmR>r hm
J«§W åhUOo ‘mJ©Xe©Z Am{U (AmpË‘H$ amoJm§Mm) BcmO Amho. Am{U lÕmhrZm§gmR>r
H$mZm§V ~YraVm Am{U S>moù¶m§V Am§YionUm Agë¶mà‘mUo Amho. (Vo Ago AmhoV)
H$s, OUy H$mhr XÿaÀ¶m {R>H$mUmhÿZ AmoaSy>Z (˶m§Zm H$mhr gm§{JVco OmV Amho).
45
Am{U Amåhr ‘ygmcmhr J«§W àXmZ Ho$cm hmoVm, nU ˶mg§~§YmZo Z§Va ‘V^oX
{Z‘m©U Pmco. Am{U Oa Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z (nwZéËWmZmÀ¶m {Xder {ZU©¶
H$aʶmMo AmYrnmgyZ) R>acoco ZgVo Va ˶m§À¶mXaå¶mZ (˶mMjUr) {ZU©¶ Ho$cm Jocm
AgVm. VgoM ho cmoH$ ¶m g§~§YmZohr Jm|YiyZ gmoS>Umè¶m e§Ho$V gmnS>coco AmhoV. 46
Omo H$moUr Mm§Jcr H¥$˶o H$aoc Va ñdV:À¶mM ^ë¶mgmR>r H$aoc, VgoM Omo H$moUr dmB©Q>
H¥$˶o H$aoc Va ˶mMo Xþîn[aUm‘ ˶mcmM ^moJmdo cmJVrc. A„mh Amnë¶m Xmgm§da
H$Xm{n Aݶm¶ H$arV Zmhr.
47
(ݶm¶mMr) KQ>H$m (Ho$ìhm ¶oUma), ¶mMo kmZ Ho$di ˶mcmM Amho. H$moUVohr
’$i Amnë¶m Jmä¶mVyZ ~mhoa {ZKV Zmhr, VgoM H$moU˶mhr órcm J^© amhV Zmhr, Zm
{VMr àgyVr hmoVo, nU ho ˶mÀ¶m kmZmZo (d g§H$ënmZo) hmoVo. ˶m {Xder A„mh ˶m§Zm
{dMmaoc, AmO Vo Hw$R>o AmhoV, Á¶m§Zm Vwåhr ‘m¶m (B©ídaËdmV) gh^mJr R>adrV
hmoVm. Vo CÎma XoVrc, "(A„mh!) Amåhr Vw¶mg‘moa ho H$~yc H$aVmo H$s, Am‘À¶mn¡H$s
H$moUrhr ¶mMr gmj XoV Zmhr.' 48 Am{U nydu Á¶m§Mm Vo Ymdm H$arV hmoVo, Vo (gd©
ImoQ>o Cnmñ¶), Voìhm Zmhrgo Pmcoco AgVrc. Am{U ˶m§Zm Aer ImÌr nQ>oc H$s,
AmVm ˶m§À¶mgmR>r gwQ>Ho$Mm H$moUVmhr ‘mJ© Zmhr.
49
‘mUgmcm Mm§Jë¶m Jmoï>r ‘mJʶmgmR>r H$Yrhr H§$Q>mim ¶oV Zmhr. nU Oa
˶mÀ¶m~m~VrV H$mhr dmB©Q> Jmoï> KS>ë¶mg AJXrM hVme d {Zame hmoVmo. 50 Am{U
Ooìhm Amåhr (‘Zwî¶mcm) ˶mcm nmoMcoë¶m Xþ:ImZ§Va Am‘À¶m H¥$noMr JmoS>r MmI{dVmo,
Voìhm Vmo åhUVmo, "(ho Oo ‘cm {‘iVo) Vmo Va ‘mPmM h¸$ Amho? Am{U ‘cm Zmhr
476 Hw$amU
dmQ>V H$s, Vr KQ>H$m (åhUOo ݶm¶mMm {Xdg) H$Yr ¶oB©c. Am{U Oa ‘cm ‘m¶m
nmcZH$˶m©H$S>o naV OmdoM cmJco Va Vmo ‘cm {ZpíMVnUo Mm§JcmM ‘mo~Xcm XoB©c.'
nU Amåhr ˶m lÕmhrZ cmoH$m§Zm ˶m§À¶m gd© (Xþî)H¥$˶m§Mo ˶m§Zm Adí¶ Xe©Z KS>dy.
Am{U ˶m§Zm H$R>moa {ejm ^moJm¶cm cmdy.
51
Am{U Ooìhm Amåhr ‘Zwî¶mda H¥$nm H$aVmo Va Vmo Am‘À¶mH$S>o nmR> {’$a{dVmo,
Am{U (Am‘À¶m ñ‘aUmnmgyZ) Xÿa OmVmo. nU Ooìhm ˶mcm Xþ:I nmoMVo, Voìhm Vmo
Am‘À¶mH$S>o cm§~cMH$ {dZdʶm H$ê$ cmJVmo. 52 ˶m§Zm gm§Jm, "¶m Jmoï>rMm Vwåhr
H$Yr {dMma Ho$cm AmhmV H$m? H$s, ho Hw$amU {Z:g§Xoh A„mhH$Sy>Z Amcoco Amho, Var
XoIrc Vwåhr ho g˶ ZmH$maVm, Va ˶mnojm A{YH$ dmQ> MwH$cocm Xþgam H$moU Agoc,
Omo (g˶mMm) {damoY H$aʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma nwT>o {ZKyZ Jococm Agoc?'
53
Amåhr cdH$aM ˶m§Zm Am‘À¶m (g§Xeo gyMH$) IwUm XmIdy, ~mø OJmVhr
Am{U IwÔ Ë¶m§À¶m‘ܶohr, Omon¶ªV ˶m§À¶mda ho CKS> hmoV Zmhr H$s, h o
Hw$amU (A„mhH$Sy>Z) Amcoco g˶ Amho.
Am{U hr Jmoï> nwaoer Zmhr H$m H$s, VwPm nmcZH$Vm© à˶oH$ Jmoï>rda (ñdV:) gmj
Amho? 54 nU ho cmoH$ Amnë¶m nmcZH$˶m©er hmoUmè¶m ^oQ>rg§~§YmZo gme§H$
AmhoV. (cjmV R>odm) ˶mZo à˶oH$ Jmoï>rcm doTy>Z R>odcoco Amho.
gyah-42. Ae-eyam
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
hm0 ‘r‘0 2 ABZ0 grZ0 µH$mµ’$0 3 AemàH$mao A„mh Omo gd©e{º$‘mZ Am{U
~w{Õ‘mZ Amho Vw‘À¶mH$S>o (Amncm) g§Xoe nmR>drV Amho (Ogo) Vw‘À¶m nyduÀ¶m
(n¡J§~amH$S>o) nmR>{dcm hmoVm. 4 Oo H$mhr AmH$memV d n¥Ïdrda Amho gd© ˶mMoM
Amho. VmoM gdm}ƒ Amho, ‘{h‘mdmZ Amho. 5 ˶mÀ¶m ^¶mZo AmH$me dê$Z ’$mQy>Z
H$mogico (Va ¶mV AmíM¶©H$maH$ Ago H$mhr Zmhr). Am{U ñdJ©XÿV (angels)
(gX¡d) Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo ñVw{VJmZ H$arV AgVmV. n¥Ïdrda Agcoë¶m cmoH$m§gmR>r
(A„mhH$S>o) j‘m¶mMZm H$arV AgVmV. ho ZrQ> g‘OyZ ¿¶m H$s, A„mh ’$ma
j‘merc d X¶miy Amho. 6 Am{U Oo cmoH$ ˶mcm gmoSy>Z BVam§Zm Amnco ajUH$V}
‘mZVmV, ˶m§À¶mda A„mh cj R>odyZ Amho. ˶m§À¶m ¶m AmMaUmg (n¡J§~a!)
Vwåhmcm O~m~Xma Yaco OmUma Zmhr.
gyah-42. Ae-eyam 477
7
AemàH$mao Amåhr Vw‘À¶mH$S>o Aa~r ^mfoV Agcoco ho Hw$amU ¶mgmR>r àH$Q>
Ho$co Amho H$s, Vwåhr gd© dñ˶m§Mo H|$Ð ~Zcoë¶m ‘¸$m ¶oWrc cmoH$m§Zm Am{U ˶mÀ¶m
Amgnmg (gd©Ì) dgcoë¶m cmoH$m§Zm ¶mÛmao gmdY H$amdo. VgoM ˶m§Zm ˶m {Xdgm~Ôchr
gMoV H$am Á¶m {Xder (g§nyU© ‘mZdOmV) EH$Ì AmUcr OmB©c. Am{U Á¶mÀ¶m
¶oʶm{df¶r ‘wirM e§H$m Zmhr. EH$ g‘yh ñdJm©V Agoc Am{U EH$ g‘yh (ZaH$mÀ¶m)
AmJrV.
8
A„mhZo BpÀN>co AgVo Va (g§nyU© ‘mZdOmVrg) EH$M O‘mV (EH$M ‘mJ©
AZwgaUmao) ~ZdyZ Q>mH$co AgVo. nU Vmo BpÀN>Vmo ˶mg Amnë¶m H¥$nmN>ÌmImcr
OmJm XoVmo Am{U A˶mMmar cmoH$m§Mm Zm H$moUr ajUH$Vm© Amho, Zm gmhmæ¶H$Vm©. 9
˶m§Zm Ago (dmQ>Vo H$s H$m¶) H$s, ˶mcm gmoSy>Z BVam§Zmhr ajUH$Vm© ~ZdVm ¶oVo? nU
(Oo-Oo ApñVËdmV Amho) ˶m gdmªMm EH$‘od ajUH$Vm© ’$º$ A„mh Amho. VmoM
‘ocoë¶m§Zm {Od§V H$aVmo. H$mhrhr H$aʶmMo gm‘϶© Ho$di ˶mÀ¶mH$S>oM Amho. 10
(lÕmd§Vm§Zmo!) Á¶m H$moU˶m ~m~VrV Vw‘Mo ‘V^oX AgVrc, ˶mda ’¡$gcm XoʶmMm
AI˶ma Ho$di A„mhH$S>o Amho. (n¡J§~a! ˶m§Zm gm§Jm), "Agm Amho Vmo A„mh,
‘mPm nmcZH$Vm©, ˶mÀ¶mdaM ‘r {dídmg R>odVmo. Am{U ‘r ˶mÀ¶mMà{V gX¡d
g‘{n©V Amho.'
11
Vmo AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Mm {Z‘m©Vm Amho. ˶mZo Vw‘À¶mgmR>r Vw‘À¶mM
OmVrMo OmoS>rXma ~Zdco. VgoM (BVa) àmʶm§À¶mhr OmoS>çm ~Z{dë¶m. Á¶mÛmao Vmo
Amnë¶m {Z{‘©Vr‘ܶo dmT> H$arV AgVmo. (Vmo Agm ‘hmZ Amho H$s), ˶mMr VwcZm
H$emerM hmoD$ eH$V Zmhr. Vmo gd© H$mhr EoH$Umam Am{U gd© H$mhr nmhUmam Amho. 12
AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Mo g§nyU© {Z¶§ÌU ˶mÀ¶mM hmVr Amho. Vmo BpÀN>Vmo ˶mg
CnOr{dHo$Mr gmYZo ‘moR>çm à‘mUmV Am{U BpÀN>Vmo ˶mg H$‘r à‘mUmV àXmZ H$aVmo.
13
˶mcm à˶oH$ Jmoï>rMo kmZ Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. A„mhZo
Vw‘À¶mgmR>rhr VmoM Y‘© (åhUOo A„mhcm g‘{n©V hmoʶmMm Y‘©), Amdí¶H$
R>a{dcocm Amho, Á¶mMm AmXoe ˶mZo (Vw‘À¶m ’$ma nydu n¡J§~a) Zyhcm {Xcm hmoVm.
Am{U VmoM (Y‘©) Amåhr AmVm Vw‘À¶mH$S>ohr àH$Q> Ho$cocm Amho. Am{U ˶mM
Y‘m©cm Adc§{~Ê`mMm AmXoe Amåhr B~«mhr‘, ‘ygm d B©gm (¶oey) ¶m gdmªZmhr {Xcm
hmoVm H$s, Y‘©nmcZmÀ¶m ~m~VrV AT>i amhm Am{U ˶mg§~§YmZo ‘V^oX {Z‘m©U H$ê$
ZH$m. (n¡J§~a!) AZoHo$ídadmÚm§Zm Á¶m (lÕoH$S>o) Vwåhr ~mocmdrV AmhmV, Vr ˶m§Zm
’$ma A{à¶ dmQ>Vo. A„mh BpÀN>Vmo ˶mg Amnë¶mH$S>o Odi H$aVmo. Am{U Vmo
478 Hw$amU
˶m {nH$mV dmT> H$arV AgVmo. Am{U Omo H$moUr ¶mM (jU^§Jwa) OJmVrc {nH$mMr
A{^cmfm ~miJyZ AgVmo. Va Amåhr ˶mg ˶m‘YyZ H$mhr XoD$Z Q>mH$Vmo. nU
‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m (AZ§VH$mcrZ) OrdZmÀ¶m (H¥$nmàgmXm§V) ˶mMm H$mhrhr {hñgm AgUma
Zmhr.
21
Á¶m§Zm ¶m cmoH$m§Zr A„mhMo gh^mJr R>a{dcoco Amho, (˶m Cnmñ¶m§Zr)
¶m§À¶mgmR>r Agm Y‘© Zo‘yZ {Xcm Amho H$s H$m¶, Á¶mMr A„mhZo Hw$R>ë¶mhr àH$maMr
nadmZJr {Xcocr Zmhr.Am{U A§{V‘ {ZU©¶ (nwZéËWmZmÀ¶m {Xder hmoB©c) Ago R>acoco
ZgVo Va ˶m§À¶m{df¶r (Ho$ìhmM) {ZU©¶ gwZmdʶmV Amcm AgVm. XþamMmar cmoH$m§Zm
H$R>moa {ejm {ZpíMVnUo hmoUma. 22 (ݶm¶mÀ¶m {Xder) Vwåhr nmhmc H$s, XþamMmar
cmoH$ (¶m {dMmamZo) ^¶^rV AgVrc H$s, Vo H$gcr H$‘mB© H$ê$Z ~gco! (H$maU)
˶mMo Xþîn[aUm‘ ^moJʶmnmgyZ ˶m§Mr gwQ>H$m Ae³¶ Agoc. ¶mCcQ> Á¶m cmoH$m§Zr
lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} Ho$cocr AgVrc, (˶m§Zm Vwåhr) ñdJm©À¶m ~mJm§‘ܶo
Agë¶mMo (nmhmc). ˶m§À¶mgmR>r ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o Vo gd© H$mhr Agoc, Oo Vo
BpÀN>Vrc. hoM (A„mhMo) gdm©V ‘moR>o daXmZ Amho. 23 hrM Vr Jmoï> Amho, Á¶mMr
ew^dmVm© A„mh Amnë¶m ˶m Xmgm§Zm XoVmo Amho, Á¶m§Zr lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘}
Ho$cr. (n¡J§~a!) ˶m§Zm gm§Jm, "‘r ¶m (g§Xoe nmoM{dʶmÀ¶m H$m¶m©)~Ôc Vw‘À¶mH$S>o
H$moUVmhr (^m¡{VH$ ñdê$nmMm) ‘mo~Xcm ‘mJV Zmhr. nU ’$º$ Amág§~§YmMo ào‘
H$m¶‘ R>odm (hr Anojm).' Am{U Omo H$moUr nwʶH$‘© H$aoc (˶mÀ¶m JwUdÎmoZwgma)
Amåhr ˶mÀ¶m nwʶH$‘m©À¶m ‘mo~Xë¶mV (A{YH$m{YH$) dmT> H$ê$. IamoIa, A„mh
j‘merc Amho, JwUm§Mr H$Xa H$aUmam Amho.
24
Vo Ago åhUVmV H$m H$s, ¶m (n¡J§~amZo) A„mh{df¶r ImoQ>r Jmoï> aMcr Amho.
nU (n¡J§~a!) (Oa Vgo AgVo Am{U ) A„mhZo BpÀN>co AgVo Va ˶mZo Vw‘À¶m
öX¶mcm (H$m¶‘) grc~§X H$ê$Z Q>mH$co AgVo. CcQ>njr A„mh Ag˶mMm Zme
H$arV AgVmo. Am{U Amnë¶m dMZm§Ûmao g˶ àñWm{nV H$arV AgVmo. (cmoH$m§À¶m)
‘ZmV H$m¶-H$m¶ Amho. ¶mMr ˶mcm nyU© OmUrd Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 25
VmoM Amnë¶m Xmgm§H$Sy>Z ˶m§À¶m j‘m¶mMZoMm ñdrH$ma H$aVmo Am{U (˶m§À¶m) MwH$m
‘m’$ H$aVmo. Am{U Oo H$mhr Vwåhr H$aVm, Vo gd© Vmo OmUVmo. 26 ˶m cmoH$m§À¶m
àmW©Zocm Vmo à{VgmX XoVmo, Oo lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} H$aVmV. Am{U Vmo ˶m§Zm
Amnë¶m H¥$noZo A{YH$m{YH$ (‘mo~Xcm) àXmZ H$aVmo. Am{U Oo g˶ ZmH$maUmao AmhoV,
˶m§À¶mgmR>r H$R>moa {ejm Amho.
480 Hw$amU
27
Am{U Oa A„mhZo Amnë¶m (gd©) ^º$m§gmR>r {dnwc à‘mUmV CnOr{dH$m
àXmZ Ho$cr AgVr Va Vo ^yVcmda CnÐd ‘mO{dUmao ~Zco AgVo. nU Vmo (Vr)
Amnë¶m BÀN>oZwgma ¶mo½¶ à‘mUmV àXmZ H$arV AgVmo. {Z:g§Xoh ˶mcm Amnë¶m
^º$m§À¶m (JaOm§Mr) nyU© OmU Amho. Am{U ˶m§À¶mda Vmo ZOa R>odyZ Amho. 28 Am{U
VmoM Amho Omo cmoH$m§Zr Amem J‘mdë¶mda nmdgmMm dfm©d H$aVmo, Am{U (˶mÛmao)
Amnë¶m H¥$noMo (Ûma) Xÿa-Xÿan¶ªV Iwco H$aVmo. VmoM (˶m§Mm) EH$‘od gm§^miH$Vm©
Amho. gd© àH$maÀ¶m ñVwVrg VmoM nmÌ Amho.
(Q>rn: XþîH$migÑe n[apñWVr AgVmZm gd©Ì {Zamem ngacocr AgVo, ¶mMo BWo dU©Z Amho.)
29
Am{U ˶mÀ¶m (gm‘϶m©À¶m) IwUm§n¡H$s AmhoV, AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Mr
{Z{‘©Vr. Am{U Vo gd© gOrd àmUr XoIrc, Oo Ë`mZo ˶m§À¶m Amgnmg (n¥Ïdrda)
ngadyZ Q>mH$coco AmhoV. Am{U Vmo ¶mgmR>r nyU©nUo g‘W© Amho H$s, Vmo BÀN>rc Voìhm,
˶m§Zm EH$Ì H$ê$ eH$Vmo.
30
Am{U Or H$moUVr AmnÎmr Vw‘À¶mda AmoT>dVo (qH$dm AmoT>doc), Vr Vw‘À¶m
hmVm§Zr Ho$coë¶m H$‘mB©MoM ’$i AgVo. Vmo ~è¶mMem MwH$m§Zm Va ‘m’$ H$ê$Z Q>mH$V
AgVmo. 31 Vwåhr ^yVcmda A„mhÀ¶m {Z¶§ÌUmVyZ ñdV:cm ‘wº$ H$ê$Z Hw$R>ohr OmD$
eH$V Zmhr. Am{U A„mh{edm¶ Vw‘Mm Xþgam H$moUrhr ajUH$Vm© qH$dm gmhmæ¶H$Vm©
Zmhr.
32
Am{U ˶mÀ¶m (gm‘϶m©À¶m) IwUm§n¡H$s ho Amho H$s, Zm¡H$m g‘wÐmV g§Mma
H$arV AgVmV, OUy McVo-{’$aVo nd©VM AmhoV. 33 ˶mZo R>a{dco Va Vmo dmè¶mcm
Wm§~dy eH$Vmo, ‘J ˶m Zm¡H$m g‘wÐmÀ¶m n¥ð>^mJmda AMc AdñWoV Cä¶mM amhÿZ
OmVrc. IamoIa ¶m‘ܶo g§Xoe AmhoV, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo ghZercVm ~miJUmao
Am{U (A„mhÀ¶m H¥$noMr OmU ~miJyZ) ˶mÀ¶mà{V Am^ma 춺$ H$aUmao AmhoV.
(Q>rn: ghZercVm ~miJUmam ‘mUygM qMVZ H$aUmam AgVmo.)
34
qH$dm Vmo (Vw’$mZr dmè¶m§Ûmao) ˶m§Zm (d ˶m§À¶m Zm¡H$m§Zm) ˶m§À¶m XþîH¥$˶m§nmoQ>r
Zï> H$ê$ eH$Vmo Am{U Oo (j‘og nmÌ AmhoV) ˶m§Zm Vmo j‘m H$aV AgVmo. 35 åhUOo
˶m§Zm H$iyZ ¶mdo H$s, Oo Am‘À¶m g§Xoem§À¶m ~m~VrV {ddmX {Z‘m©U H$aVmV,
˶m§À¶mgmR>r gwQ>Ho$Mm H$moUVmhr ‘mJ© Zmhr.
36
(cmoH$m§Zmo! ho cjmV R>odm H$s), Oo H$mhr Vwåhmcm XoʶmV Amcoco Amho, Vo
Ho$di ¶m OrdZmgmR>r VmËnwa˶m ñdê$nmMr VaVyX Amho. nU Oo A„mhnmer Amho, Vo
A{YH$ Mm§Jco Am{U {MaH$mc {Q>H$Umao Amho. (ho ˶m cmoH$m§Zm {Xco OmB©c), Oo lÕm
gyah-42. Ae-eyam 481
(¶m g§XoemH$S>o) Oa nmR> {’$adcr Va (Vwåhr cjmV ¿¶m) H$s, Amåhr Vwåhmcm ˶m§Mm
H$mhr aIdmcXma ~ZdyZ nmR>{dcoco Zmhr. Vw‘À¶mda Ho$di (g§Xoe) nmoM{dʶmMr
O~m~Xmar Amho. Am{U (‘mUgmMo Ago Amho H$s), Amåhr Ooìhm ˶mcm Amnë¶m
H¥$noZo g‘¥Õ H$aVmo, Voìhm Vmo ˶mda ’$ma Iye hmoVmo. nU Ooìhm ˶m§À¶mda ˶m§À¶m
hmVm§Zr Ho$coë¶m (Xþî)H¥$˶m§‘wio EImXo g§H$Q> AmoT>dVo, (Voìhm Vo A˶§V H¥$V¿Z
~ZVmV), H$maU ‘mZd AmhoM H¥$V¿Z.
49
AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§À¶mda amÁ¶ Ho$di A„mhMo Amho. Vmo BpÀN>Vmo Vo
{Z‘m©U H$aVmo. Vmo BpÀN>Vmo ˶mg ‘wcr àXmZ H$aVmo Am{U BpÀN>Vmo ˶mg ‘wco àXmZ
H$aVmo. 50 qH$dm ‘wco Am{U ‘wcr XmoÝhr àXmZ H$aVmo. Am{U BpÀN>Vmo ˶mg An˶hrZ
(barren) AdñWoV R>odVmo. IamoIa Vmo gd©k Amho, gd©e{º$‘mZ Amho.
51
H$moUrhr Agm Zmhr H$s, A„mhZo ˶mÀ¶mer à˶j ~mocmdo, nU ’$º$ A§V:àoaUoÛmao
qH$dm nS>ÚmAmSy>Z qH$dm ñdJ©XÿV nmR>dyZ, Omo ˶mÀ¶m AmXoemZo ˶mMm g§Xoe àH$Q>
H$aoc, Omo g§Xoe Vmo EoH$dy BÀN>rc. Vmo gdm}ƒ Amho, Am{U ~w{Õ‘mZ Amho, ¶mV
‘wirM e§H$m Zmhr. 52 (n¡J§~a!) Amåhr AemMàH$mao Am‘À¶m AmXoemZo Vw‘À¶mH$S>o
ñdJ©XÿV nmR>dyZ (g§Xoe) àH$Q> Ho$cm Amho. (¶mnydu) Vwåhmcm ‘mhrV ZìhVo H$s,
A„mhMm J«§W H$m¶ Amho. Zm ho OmUV hmoVm H$s, lÕm åhUOo H$m¶? nU Amåhr ¶m
(Hw$amUmg) gÝ‘mJ© XmIdUmam àH$me ~Z{dco Amho. ˶mÛmao Amåhr Amnë¶m ^º$m§n¡H$s
BpÀN>Vmo ˶mg ‘mJ©Xe©Z àXmZ H$aVmo. (n¡J§~a!) Vwåhr cmoH$m§Zm gÝ‘mJm©H$S>o ‘mJ©Xe©Z
H$arV AmhmV, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 53 ˶m A„mhÀ¶m ‘mJm©H$S>o, Omo ‘mcH$ Amho,
˶m gdmªMm Oo AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Amho. cjmV Agy Úm, gd© Jmoï>r ({ZU©¶mgmR>r)
A„mhH$S>oM gmXa Ho$ë¶m OmVrc.
gyah-43. AµO-µOwIéµ’$
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
hm0 ‘r‘0 2 ¶m gw~moY Aem J«§WmMr enW. 3 Amåhr ¶m (J«§Wmg) Aa~r
^mfoV (àH$Q> Ho$co Amho), åhUOo Vwåhm cmoH$m§Zm (˶mVrc g§Xoe) J«hU H$aVm ¶mdo.
(Q>rn: OJmV Aa~r ^mfoMo ApñVËd EH$‘od Ago AndmX Amho, Or eoH$S>mo-hOmamo dfmªnmgyZ Amnë¶m
‘yi ê$nmV H$m¶‘ Amho.)
4
Am{U ¶m (Hw$amUmMm) ‘yi òmoV Am‘À¶mH$S>o Agcoë¶m ‘hmJ«§WmV Amho.
IamoIa ho CXmÎm d kmZmZo n[anyU© Amho.
5
(g˶ ZmH$maUmè¶m§Zmo!) Amåhr ¶m ~moYJ«§Wmcm Vw‘À¶mnmgyZ Ho$di ¶mgmR>r
gyah-43. AµO-µOwIéµ’$ 483
naV ¿¶mdo H$m H$s, Vwåhr ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmao cmoH$ AmhmV? 6 Am{U Amåhr
AmYrÀ¶m cmoH$m§‘ܶo {H$VrVar n¡J§~a nmR>dco hmoVo. 7 nU ˶m§À¶mH$S>o Agm EH$hr
n¡J§~a Amcocm Zmhr, Á¶mcm ˶m§Zr CnhmgmMo cú¶ Ho$co Zgoc. 8 ‘J Amåhr Va
˶m§Zmhr Zï> H$ê$Z Q>mH$co, Oo ¶m§À¶mnojmhr A{YH$ e{º$emcr hmoVo. ho hmoVo AmYrÀ¶m
cmoH$m§Mo CXmhaU.
9
(~hþg§»¶ cmoH$m§Mo Ago Amho), Ooìhm Vwåhr ˶m§Zm {dMmamc H$s, AmH$me Am{U
n¥Ïdr ¶m§Zm H$moUr {Z‘m©U Ho$co? Va Vo Adí¶ CÎma XoVrc, "˶m§Zm gd©e{º$‘mZ d
gd©k Aem (A„mhZo) {Z‘m©U Ho$co Amho.' 10 Á¶mZo Vw‘À¶mgmR>r n¥Ïdrcm {~N>mZm
~Zdco Am{U {VÀ`mda (‘mZdr gä¶VogmR>r) ‘mJ© CncãY H$ê$Z {Xco. (¶m CÔoemZo)
H$s, Vwåhmcm gai ‘mJ© cm^mdo. 11 Am{U VmoM Amho, Omo AmH$memVyZ ¶mo½¶ à‘mUmV
nmʶmMm dfm©d H$aVmo. ‘J Amåhr ˶mÛmao ‘¥Vàm¶ O{‘Zrcm gMoV H$aVmo. AemMàH$mao
Vwåhmcm (‘¥V AdñWoVyZ) {Od§V Ho$co OmB©c. 12 Am{U ˶mZo Oo Oo {Z‘m©U Ho$co Vo
gd© OmoS>çm§gh {Z‘m©U Ho$co. Am{U nmʶmV ñdma hmoʶmgmR>r Zm¡H$m Am{U ^yVcmda
ñdma hmoʶmgmR>r ({d{dY) àmUr {Z‘m©U Ho$co. 13 Am{U (˶m§Zm AemàH$mao {Z‘m©U
Ho$co) H$s, Vwåhmcm ˶m§À¶m nmR>rda pñWanUo ~gVm ¶mdo. Am{U Ooìhm Vwåhr ˶m§À¶mda
ñdma ìhmc, Voìhm Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m AZwJ«hmMr AmR>dU H$am. Am{U åhUm,
"Agr‘ H$s{V©dmZ Amho Vmo, Á¶mZo ¶mda Amåhmcm {Z¶§ÌU {Xco Amho. Am{U Amåhmcm
¶mda (ñdV:hÿZ) H$Yrhr {Z¶§ÌU àmá H$aVm Amco ZgVo. 14 IamoIa Amåhmcm naVyZ
Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>oM Om¶Mo Amho.'
15
Varhr cmoH$m§Zr ˶mMo godH$ Agcoë¶m (ñdJ©XÿVm§n¡H$s) H$mhtZm, ˶mÀ¶m
B©ídaËdmV ^mJrXma H$pënco Amho. IamoIa ‘mZd AmhoM CKS> H¥$V¿Z. 16 ˶mZo
Amnë¶m ñdV:À¶m {Z{‘©Vrn¡H$s ñdV:gmR>r ‘wctMr {ZdS> Ho$cr Am{U Vw‘À¶mgmR>r
‘wcm§Mr {ZdS> Ho$cr Ago (Vwåhmcm dmQ>Vo) H$s H$m¶? 17 (˶m§Mo Ago Amho) H$s,
Ooìhm ˶m§Zm (‘wcrÀ`m OÝ‘mMo) d¥Îm H$i{dco OmVo. Á¶m (‘wctMm) Vo AJXr ghOVoZo
H¥$nmd§V (A„mher) g§~§Y OmoS>VmV, Voìhm (Vr ~mV‘r EoHy$Z) ˶m§Mm Moham H$mid§S>Vmo.
Am{U ˶m§Mo (‘Z) Xw:ImZo (d amJmZo) XmQy>Z OmVo. 18 {Ocm gwIgmo¶rV dmT>{dco
OmVo Am{U {Ocm ñnï>nUo dmX{ddmXhr H$aVm ¶oV Zmhr, (åhUOo {ó¶m gd©gmYmaUnUo
OmñV emotional AgVmV), (Vr A„mhÀ¶m dmQ>çmMr Ago Vwåhr R>adVm?) 19
Am{U ñdJ©XÿV Oo H¥$nmd§V (A„mhMo) godH$ AmhoV ˶m§Zm, ˶m§Zr {ó¶m Agë¶mMo
H$pënco Amho. Vo ˶m§À¶m {Z{‘©VrÀ¶m doiog CnpñWV hmoVo H$s H$m¶? ˶m§Mm hm
484 Hw$amU
({ZamYma) Xmdm (Zm|XdhrV) {chÿZ R>odcm OmB©c. Am{U (ݶm¶mÀ¶m {Xder) ˶m{df¶r
˶m§Zm Om~ {dMmacm OmB©c.
20
Am{U Vo åhUVmV, "H¥$nmd§V A„mhZo BpÀN>co AgVo Va Amåhr ˶m§Mr
(åhUOo BVa Cnmñ¶m§Mr) CnmgZm Ho$cr ZgVr.' (nU) ˶m§Zm (A„mhÀ¶m ¶moOZoMo)
‘wirM kmZ Zmhr. Vo Ho$di VH©$-{dVH©$ cT>drV AmhoV. 21 Amåhr ˶m§Zm ¶mnydu
EImXm Agm J«§W {Xcocm Amho H$m H$s, ˶mcm ˶m§Zr nyU© ÑT>Vog{hV Yê$Z R>odcoco
Amho? (Am{U ˶mAmYmao dmX{ddmX H$arV AmhoV).
(Q>rn: Aa~ cmoH$m§H$S>,o åhUOoM ~Zr Bñ‘mB©c ¶m g‘yhmH$S>,o ¶m Hw$amUmnydu A„mhMm J«W§ Amcocm Zmhr.)
22
Zmhr, A{O~mV Zmhr, Var Vo åhUVmV, "Amåhr Am‘À¶m dmS>d{S>cm§Zm EH$
‘mJ© AZwgaV Agë¶mMo nm{hco Amho. Am{U Amåhr ˶m§MoM AZwgaU H$arV AmhmoV.'
23
Am{U Vw‘À¶mnydu Ooìhmhr Amåhr Á¶m dñVrV gmdY H$aUmam n¡J§~a nmR>{dco Va
VoWrc g‘¥Õ cmoH$m§Zr (Zoh‘r) AemàH$mao à{VgmX {Xcm, åhUmco, "Amåhr Am‘À¶m
dmS>d{S>cm§Zm EH$ ‘mJ© AZwgaVmZm nm{hco Amho. Am{U Amåhr ˶m§À¶mM nmdcm§da
nmD$c R>odyZ (nwT>o) OmV AmhmoV.' 24 (Voìhm n¡J§~a) åhUm¶Mm, "Oa ‘r Vwåhmcm ˶m
‘mJm©nojm A{YH$ Mm§Jcm ‘mJ© XmI{dcm Va..... Á¶mda Vwåhr Vw‘À¶m dmS>d{S>cm§Zm
nm{hco AmhmV (VarXoIrc Vwåhr Amnë¶m dmS>d{S>cm§À`mM ‘mJm©da OmUo gwê$ R>odUma
H$m?)' Vo CÎmaco, "Vwcm Oo XoD$Z nmR>{dÊ`mV Amco Amho, Vo Amåhr (H$Xm{n) ‘mݶ
H$aUma Zmhr.' 25 eodQ>r Amåhr (˶m§À¶m {dÐmohmnmoQ>r) ˶m§Zm {ejm Ho$cr. Voìhm nmhm
(n¡J§~am§Zm) ImoQ>o R>a{dUmè¶m§Mm A§V H$gm Pmcm.
26
Am{U Ooìhm B~«mhr‘Zo Amnë¶m {n˶mcm d Amnë¶m cmoH$m§Zm åhQ>co, "Vwåhr
Á¶m§Mr CnmgZm H$aVm, ˶m§À¶mer ‘mPm H$mhrM g§~§Y Zmhr, 27 nU (‘r Ho$di ˶mMr
CnmgZm H$aVmo) Á¶mZo ‘cm {Z‘m©U Ho$co Amho. Am{U VmoM ‘cm {ZpíMVnUo ‘mJ©Xe©Z
H$aoc.' 28 Am{U B~«mhr‘Zo hmM g§Xoe Amnë¶m ‘mJo Amnë¶m d§eOmgmR>r gmoS>cm.
¶mgmR>r H$s, ˶m§Zrhr (Zoh‘r A„mhà{VM) g‘n©U^md ~miJmdm. 29 (Aa~ cmoH$ Oo
˶m§MoM d§eO AmhoV) ‘r ¶m§Zm Am{U ¶m§À¶m nyd©Om§Zm ¶m OrdZmMr gm‘J«r àXmZ
Ho$cr hmoVr. Va Vo ˶m§Mm Cn^moJ H$arV am{hco, ¶oWnmdoVmo H$s, ˶m§À¶mH$S>o g˶mMm
g§Xoe Amcm Am{U EH$ n¡J§~a Omo (g˶ g§Xoemcm) ñnï> H$ê$Z gm§JUmam. 30 nU
Ooìhm ˶m§À¶mH$S>o g˶mMm g§Xoe nmoMcm, Voìhm Vo åhUmco, "hr Va EH$ OmXÿ Amho
Am{U Amåhr {VMm ñdrH$ma (H$Xm{n) H$aUma Zmhr.'
31
Am{U Vo åhUmco, "ho Hw$amU XmoZ eham§n¡H$s (åhUOo ‘¸$m d Vm¶µ’$À¶m)
gyah-43. AµO-µOwIéµ’$ 485
EImÚm à{V{ð>V 춺$sH$S>o H$m àH$Q> H$aʶmV Amco Zmhr? 32 (n¡J§~a!) ho cmoH$
Vw¶m nmcZH$˶m©À¶m H¥$noMo dmQ>n H$aUma AmhoV H$s H$m¶? (Zmhr, Va Vo H$aUmao
AmåhrM AmhmoV), ¶m OJmVrc OrdZmV ˶m§À¶mXaå¶mZ CnOr{dHo$Mo dmQ>n (AmåhrM)
H$arV AgVmo. Am{U Amåhr XÁ`m©À`m~m~VrV H$mhtZm H$mhtda loð>Ëd {Xcoco Amho. Vo
¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr EH$Xþgè¶m§gmR>r Cn¶moJr R>amdo. Am{U Vw¶m nmcZH$˶m©Mr H¥$nm
(åhUOo n¡J§~ar) ˶mnojm A{YH$ loð> Amho, Or (Eo{hH$ OrdZmMr YZXm¡cV) Vo Jmoim
H$arV AmhoV. 33 Am{U Oa gd© ‘mUgo (Xþï> lÕmhrZ) ~ZyZ OmVrc Aer e³¶Vm
ZgVr Va Oo cmoH$ H¥$nmd§V (A„mhcm) ZmH$maUmao AmhoV, ˶m§Zm (¶m jU^§Jwa OJmV)
Aer Kao XoD$Z Q>mH$cr AgVr, Á¶m§Mr H$m¡co (N>V) Mm§XrMr Am{U da OmʶmgmR>r
{OZoXoIrc Mm§XrMo AgVo. 34 VgoM (Mm§XrMo) XadmOo, Am{U Vr AmgZo XoIrc
Mm§XrMr ~ZdyZ Q>mH$cr AgVr Á¶m§da Vo nhþS>VmV. 35 VgoM (^anya à‘mUmV)
gmoݶmMo gOmdQ>rMo gm‘mZXoIrc XoD$ eH$cmo AgVmo. nU ¶m gd© Jmoï>r ¶m OJmVrc
(’$ma AënH$mi Aem) OrdZmMr gm‘J«r Amho. Am{U ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OJmV A„mhH$S>o
(gd© d¡^d) Ho$di ˶m cmoH$m§gmR>r Ama{jV AmhoV, Á¶m§Zr A„mhMr OmU ~miJyZ
OrdZ ì¶VrV Ho$coco Agoc.
36
nU Omo H$moUr H¥$nmd§V (A„mhÀ¶m) ñ‘aUmH$S>o nmR> {’$adVmo, Amåhr Aem
(‘mUgm)gmR>r g¡VmZmcm {Z¶wº$ H$aVmo, Omo ˶mMm gmWrXma ~ZVmo. 37 Oo cmoH$m§Zm
gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa (Am{U Xÿa) KoD$Z OmV AgVmV, nU ˶m§Zm (Vo Aem Ymo³¶mV
R>odVmV H$s), ˶m§Zm dmQ>Vo, AmnU gÝ‘mJm©da AmhmoV. 38 nU eodQ>r, Ooìhm Agm
‘mUyg Am‘À¶mH$S>o ¶oB©c, Voìhm Vmo Amnë¶m (Xþï> gmWrXmamg) åhUoc, "Aaoao! ‘m¶m
Am{U Vw¶m Xaå¶mZ nyd© Am{U npíM‘ BVHo$ A§Va AgVo Va ({H$Vr ~ao Pmco
AgVo). (Vy) {H$Vr Xþï> gmWrXma hmoVmg!' 39 ˶m {Xder (Aem ‘mUgmcm) gm§{JVco
OmB©c, (AmO) Vwcm ¶m Jmoï>rMr OmUrd Pmë¶mZo, VwPm H$mhrhr ’$m¶Xm hmoUma Zmhr,
H$maU Vwåhr (XmoKo EH$Ì) XþîH¥$˶m§V gm‘rc am{hcoco AmhmV. AmO Vwåhr XmoKo
{ejoMohr dmQ>oH$ar AmhmV.
40
(n¡J~§ a!) Vwåhr ~{hè¶m§Zm EoH$dy eH$Vm H$m, Am{U Am§Yù¶m§Zm ‘mJ© XmIdy
eH$Vm H$m? VgoM ˶mg, Omo (OmUyZ~wOZy ) MwH$sÀ¶m ‘mJm©cm cmJcocm Amho? 41
Am{U Oa Amåhr Vwåhmcm ¶m (OJmVyZ Vw‘À¶m g§Xeo mcm dM©ñd àmá hmoʶmnyduM) KoD$Z
Jocmo Var Amåhr (Xþï>mZ§ m) Adí¶ {ejm H$aUma. 42 qH$dm Agohr hmoD$ eH$Vo H$s, Amåhr
Á¶mMo dMZ ˶m§Zm {Xcoco Amho, Vwåhmcm (¶m OJmVM) XmIdyZ XoD$, H$maU Amåhmcm
486 Hw$amU
˶m§À¶mda gd©àH$mao {Z¶§ÌU àmá Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 43 Vwåhr ‘mÌ Vo gd©
ÑT>VmnydH© $ Yê$Z R>do m, Oo Amåhr Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> Ho$coco Amho. IamoIa, Vwåhr gÝ‘mJm©da
AmhmV. 44 Am{U ho (Hw$amU) Vw‘À¶mgmR>r Am{U Vw‘À¶m cmoH$m§gmR>r ~moYJ«W§ Amho.
Am{U cdH$aM Vwåhmcm (¶m{df¶r) {dMmaUm Ho$cr OmB©c. 45 Am{U Vwåhr Am‘À¶m
˶m n¡J~§ am§Zmhr {dMmê$Z ¿¶m, Á¶m§Zm Amåhr Vw‘À¶mnydu nmR>dco hmoVo H$s, H¥$nmd§V
(A„mh) {edm¶ BVa Cnmñ¶m§Mr CnmgZm H$aʶmgmR>r Amåhr ˶m§Mr {Z¶wº$s Ho$cr hmoVr
H$s H$m¶?
(Q>rn: åhUOo AmYrÀ¶m n¡J§~am‘m’©$V Oo-Oo g§Xoe Amcoco AmhoV, ˶mV Aer nadmZJr Hw$R>o AmT>iVo
H$m, Vo nmhm?)
46
Am{U Amåhr ‘ygmcm Am‘À¶m (g§XoegyMH$) IwUm§gh {’$aAm¡Z d ˶mÀ¶m
gaXmam§H$S>o nmR>{dco. Va ˶mZo ˶m§Zm åhQ>co, "{Z:g§Xoh ‘r gd© OJm§Mm nmcH$ Agcoë¶m
A„mhMm g§XoedmhH$ Amho.' 47 nU Ooìhm Vmo Am‘À¶m (J§^ra) g§Xoemgh nmohmoMcm,
Voìhm Vo ˶mÀ¶mda hgy cmJco. 48 Am{U Amåhr ˶m§Zm (Am‘À¶m gm‘϶m©À¶m)
Á¶m-Á¶m {Zemʶm XmI{dë¶m, ˶m EH$mnojm EH$ (W¸$ H$ê$Z gmoS>Umè¶m) Aem
hmo˶m. Am{U Amåhr ˶m§Zm (¶m OJmV VmËnwa˶m ñdê$nmMr) {ejmhr Ho$cr, ¶mgmR>r
H$s, ˶m§Zr Am‘À¶mH$S>o dimdo. 49 Am{U Vo (n¡J§~amcm) åhUmco, "ho OmXÿJmam!
Am‘À¶mgmR>r Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o ˶mZo Vwcm {Xcoë¶m dMZmÀ¶m AmYmao àmW©Zm
H$a (hr {ejm Q>icr Va) Amåhr Adí¶ gÝ‘mJm©Mm Adc§~ H$ê$.' 50 ‘J Ooìhm
Amåhr ˶m§À¶mdê$Z ˶m {ejoMo g§H$Q> Xÿa Ho$co, Voìhm ˶m§Zr Amncm eãX ‘moS>cm.
51
Am{U {’$aAm¡ZZo Amnë¶m cmoH$m§Zm ~mocmdyZ gm§{JVco, ‘m¶m ~m§Ydm§Zmo!
B{OáMr gÎmm ‘mPr Zmhr H$m? Am{U ¶m (‘m¶m amÁ¶mVyZ) dmhUmè¶m ZÚm ‘m¶m
ZmhrV H$m? ‘rM (Vw‘Mm nmcZH$Vm©) Agë¶mMo Vwåhr nmhV Zmhr H$m? 52 ‘J ¶m
VwÀN> ‘mUgmnojm ‘r loð> Zmhr H$m? Á¶mcm ñnï>nUo ~mocVm XoIrc ¶oV Zmhr. 53 (hm
‘ygm loð> Agoc Va) ˶mcm gmoݶmMr H$S>o (A„mhH$Sy>Z) H$m àXmZ H$aʶmV Amcr
ZmhrV, qH$dm ñdJ©XÿVm§Mr EH$ ’$m¡O ˶mÀ¶m~amo~a H$m Amcr Zmhr? 54 AemàH$mao
˶mZo Amnë¶m cmoH$m§Zm ‘yI© ~Z{dco Am{U ˶mÀ¶m cmoH$m§Zr ˶mMo åhUUo ‘mݶ Ho$co.
ho (gd©) ~§S>Imoa d¥ÎmrMo cmoH$ hmoVo. 55 nU Ooìhm ˶m§Zr Amåhmcm AmìhmZ XoUo gwê$M
R>odco, Voìhm Amåhr ˶m§À¶mda gyS> CJdcm. Am{U ˶m gdmªZm ~wS>dyZ Q>mH$co. 56
AemàH$mao ˶m§Zm ^yVH$mimMr EH$ Jmoï ~ZdyZ Q>mH$co. Am{U ˶m§À¶m Z§Va ¶oUmè¶m§gmR>r
~moY J«hU H$aʶmMo gmYZ.
gyah-43. AµO-µOwIéµ’$ 487
57
Am{U Ooìhm ‘[a¶‘nwÌ ¶oeyMo EH$ CXmhaU àñVwV Ho$co Joco, Voìhm Vw‘Mo cmoH$
¶mda AmoaS> H$ê$ cmJco. 58 åhUmco, "Am‘Mo Cnmñ¶ Mm§Jco AmhoV H$s, Vmo Mm§Jcm
Amho?' (n¡J§~a!) hr VwcZm Ho$di Vw‘À¶mer dmX {Z‘m©U H$aʶmgmR>r Vo H$arV
AmhoV. H$maU Vo AmhoVM ^m§S>Imoa cmoH$! 59 ¶oey (EH$ gm‘mݶ ‘mUgmà‘mUoM EH$
‘mUyg hmoVm Am{U) Am‘À¶m Xmgm{edm¶ Aݶ H$moUrM ZìhVm. Amåhr (˶mg n¡J§~a
~ZdyZ) ˶mÀ¶mda H¥$nm Ho$cr. Am{U ˶mcm ~Zr BòmB©c (åhUOoM Á¶y) ¶m§À¶mgmR>r
AmXe© ~Z{dco hmoVo. 60 (ñdJ©XÿVm§Mr CnmgZm H$aUmè¶m§Zmo!) Oa Amåhr BpÀN>co
AgVo Va Vw‘À¶mOmJr Vw‘Mo CÎmam{YH$mar åhUyZ ñdJ©XÿVm§Zm n¥Ïdrda dg{dco AgVo.
61
Am{U Vmo {ZpíMVnUo A§{V‘ KQ>Ho$Mr EH$ IyU Amho. Va Vwåhr (˶m KQ>Ho${df¶r)
e§H$m KoD$ ZH$m. Am{U ‘mPoM AZwgaU H$am, hmM gai ‘mJ© Amho. 62 Am{U g¡VmZ
Vwåhmcm gai ‘mJm©nmgyZ amoIʶmV ¶eñdr hmoVm H$m‘m Z¶o. IamoIa, Vmo Vw‘Mm
Añgc eÌy Amho.
63
Am{U Ooìhm B©gm (¶oey Amnë¶m cmoH$m§H$S>o) g˶mÀ¶m gd© à‘mUmgh Amcm,
Vmo åhUmcm, "‘r Vw‘À¶mH$S>o ˶m Jmoï>tMo g˶ ñnï> H$aʶmgmR>r kmZ (wisdom)
KoD$Z Amcmo Amho, Á¶m~m~VrV Vwåhr ‘V^oX H$arV AmhmV. åhUyZ A„mhMo ^¶
~miJyZ ‘m¶m AmkoMo nmcZ H$am. 64 A„mh ‘mPmhr nmcZH$Vm© Amho Am{U Vw‘Mmhr
nmcZH$Vm© Amho. åhUyZ Vwåhr ˶mMrM CnmgZm H$am, hmM gai ‘mJ© Amho.' 65 nU
(¶oeyZ§Va) {d{dY JQ>m§V AmngmV ‘V^oX {Z‘m©U Pmco. Va Oo A˶mMmar AmhoV, Vo
~a~mX hmoUma AmhoV, ^¶§H$a {XdgmÀ¶m {ejoÛmao.
66
Vo (AnamYr) cmoH$, AmVm ’$º$ Vr KQ>H$m (the Last Hour), (AemàH$mao)
¶oʶmMr dmQ> nmhV AmhoV H$s, Vr ˶m§À¶mda AMmZH$ ¶mdr Am{U {VMr ˶m§Zm Voìhm
H$ënZmhr Zgmdr. 67 ˶m {Xder gd© {‘Ì, Oo (EHo$H$mir) {‘Ì hmoVo, Vo EH$‘oH$m§Mo
eÌy ~ZVrc. ¶mV AndmX Ho$di Vo cmoH$ AgVrc, Oo (A„mhMr) OmU R>odyZ hmoVo.
68
(A„mh lÕmd§Vm§Zm åhUoc), "‘m¶m ^º$m§Zmo! AmO Vwåhmcm ^¶^rV hmoʶmMr
JaO Zmhr, Zm (¶mnwT>o) Vwåhmcm H$Yr Xþ:Im§Mm gm‘Zm hmoUma.' 69 (Vo ‘mPo ^º$)
Á¶m§Zr lÕm YmaU H$ê$Z ‘mPo AmkmnmcZ Adc§{~co..... 70 "ñdJm©V àdoe H$am
Vwåhr Am{U Vw‘À¶m nËZr, Vwåhmcm (gX¡d) AmZ§{XV R>odco OmB©c.' 71 ({VWo)
gmoݶmMr VmQ>o Am{U ß¶mco, ˶m§Zm Oo hdo Agoc ˶mgh, {’$a{dco OmVrc. ({VWo)
˶m§Zm Vo gd© {‘ioc, Á¶mZo ˶m§Mo S>moio gwImdVrc. (lÕmd§Vm§Zmo!) ¶m (gwIdZmV)
Vwåhr H$m¶‘ dmñVì¶ H$amc. 72 Am{U ho Amho Vo Z§XZdZ, Á¶mMo Vwåhmcm Vwåhr
488 Hw$amU
Ho$coë¶m (Mm§Jë¶m) H$‘m©‘wio dmag ~Z{dʶmV Amco Amho. 73 Am{U {VWo ({d{dY
àH$maMr) ’$io {dnwc à‘mUmV AgVrc Á¶mVyZ Vwåhr Imc.
74
(nU) AnamYr cmoH$ gX¡d ZaH$mMr {ejm ^moJV AgVrc. 75 ˶m§Mr Vr
{ejm gm¡å¶ Ho$cr OmUma Zmhr, Am{U {VWo Vo {Zame (d hVme) nSy>Z amhVrc. 76
Amåhr ˶m§À¶mda Aݶm¶ Ho$cm Zmhr Va Vo ñdV:M Aݶm¶ H$aUmao hmoVo. 77 Am{U
Vo AmoaS>Vrc, "ho (ZaH$mÀ¶m) aIdmcXmam, (o angel!) Vw¶m nmcZH$˶m©Zo Amåhmcm
(EH$XmMo) g§ndyZ Q>mH$mdo!' Vmo ZaH$mMm aIdmcXma CÎma XoB©c, "Zmhr, Vwåhmcm AemM
àH$mao {ejm ^moJV amhmdr cmJoc!' 78 "(ho AnamÜ`m§Zmo!) Amåhr {ZpíMVnUo Vw‘À¶mH$S>o
g˶mMm g§Xoe KoD$Z Amcmo hmoVmo, nU Vw‘À¶mn¡H$s ~hþg§»¶ cmoH$m§Zm g˶mMm {VQ>H$mam
dmQ>m¶Mm.' 79 ˶m§Zrhr (g˶mcm gmoSy>Z Xþgam) ‘mJ© Adc§{~cm Amho Va Amåhr
XoIrc EH$ Jmoï> R>adyZ KoD$. 80 ˶m§Zm Ago dmQ>Vo H$m H$s, Amåhr ˶m§À¶m Jwá Jmoï>r
qH$dm ImgJrVrc g„m‘gcV EoH$V Zmhr AmhmoV? AWm©VM! (EoH$V AmhmoV) Am{U
Am‘Mo ñdJ©XÿV (XoIrc) ˶m§À¶m‘ܶoM amhÿZ (˶m§À¶m à˶oH$ H¥$˶mMr) Zm|X H$arV
AgVmV.
81
(n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "H¥$nmd§V (A„mhMm IamoIa) H$moUr nwÌ AgVm Va gd©àW‘
‘rM ˶mMm CnmgH$ ~Zcmo AgVmo.' 82 nU AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Mm nmcH$ VgoM g‘ñV
{dídmÀ`m (universe À¶m) gÎmmqghmgZmMm ‘mcH$ Agcoë¶m (A„mhMm) ˶m Jmoï>ter
H$mhrM g§~Y§ Zmhr, Á¶m Jmoï>r cmoH$ ˶mÀ¶mer OmoS>VmV. 83 (n¡J~§ a!) ¶m cmoH$m§Zm ì¶W©
~S>~S> Am{U (eãXm§Mm) Ioi Vmon¶ªV IoiV amhÿ Úm, Ooìhm ˶m§Zm ˶m {Xdgmg gm‘moao Omdo
cmJoc, Á¶mMo ˶m§Zm dMZ XoʶmV Amcoco Amho.
84
VmoM AmH$memVhr CnmgZo¶mo½¶ Amho Am{U VmoM n¥Ïdrdahr CnmgZo¶mo½¶ Amho.
Am{U VmoM Añgc ~w{Õ‘mZ Amho, gd©k Amho. 85 ‘moR>m g‘¥Õemcr Amho Vmo
(A„mh), Á¶mMo amÁ¶ AmH$memV Am{U n¥Ïdrda ngacoco Amho, Am{U Oo-Oo ¶m
Xmohm|À¶m‘ܶo Amho, ˶mdahr (˶mMoM amÁ¶ Amho). Am{U eodQ>Mr KQ>H$m Ho$ìhm
¶oB©c, ¶mMo kmZ ˶mcmM Amho. Am{U ˶mÀ¶mH$S>oM Vwåhmcm naV{dco OmUma Amho.
86
A„mhcm gmoSy>Z BVam§Mm Oo cmoH$ Ymdm H$aVmV, Vo {e’$mag H$aʶmMm
H$moUVmhr A{YH$ma ~miJV ZmhrV. nU Oo g˶mMr gmj XoUmao AgVrc d ˶m§Zm
˶mMo kmZ Agoc. 87 Am{U Oa Vwåhr ˶m§Zm {dMmamc, "˶m§Zm H$moUr {Z‘m©U Ho$co?'
Va Vo hoM CÎma XoVrc, "A„mhZo'. Va ‘J (ho g‘OyZhr) Vo Hw$R>o ^aH$Q>V OmV
AmhoV? 88 (nU A„mhcm ¶m Jmoï>rMr nyU© OmUrd Amho H$s), n¡J§~amZo ({Zame hmoD$Z
gyah-44. AX-Xþ˜mZ 489
Ago dma§dma ˶mcm) åhQ>co Amho, "à^y! ho Ago cmoH$ AmhoV H$s, Vo lÕm YmaU
H$aUma ZmhrV.' 89 Va (n¡J§~a!) Vwåhr ˶m§À¶mH$S>o Xþc©j H$am Am{U ˶m§Zm åhUm,
"Vwåhmcm em§Vr cm^mo.' cdH$aM ˶m§Zm (g˶) H$iyZ ¶oB©c.
gyah-44. AX-Xþ˜mZ
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
hm0 ‘r‘0 2 g˶ ñnï> H$aUmè¶m J«§WmMr enW. 3 {ZpíMVM Amåhr ¶mg EH$m
ew^ amÌr àH$Q> Ho$co Amho. Amåhr (‘mZdmH$S>o) Zoh‘r gmdYmZ H$aUmè¶m (gyMZm)
nmR>{dë¶m AmhoV. 4 ˶m amÌrV (gmè¶m ì¶dñWm§Mo) {ddoH$nyU© à¶moOZ Ho$co OmVo. 5
Am‘À¶mM AmXoemZwgma, {Z:g§Xoh Amåhr (‘mJ©Xe©Zna) g§Xoe nmR>drV Amcocmo
AmhmoV. 6 ho (g§Xoe åhUOo) Vw¶m nmcZH$˶m©Mr H¥$nm hmo¶. VmoM gd© H$mhr EoH$Umam,
gd© H$mhr OmUUmam Amho. 7 VmoM Amho AmH$me d n¥Ïdr Am{U Oo-Oo ¶m Xmohm|À¶m‘ܶo
Amho ˶m gdmªMm nmcH$, (‘mcH$ d {Z‘m©Vm). H$Xm{MV Vwåhmcm ¶m g˶mMr Iè¶m
AWm©Zo OmU Pmcr AgVr...... 8 ˶mÀ¶m{edm¶ Xwgam H$moUrM B©ída Zmhr, VmoM
OrdZ Am{U ‘¥Ë¶y XoUmam Amho. Vw‘Mmhr nmcZH$Vm© Am{U Vw‘À¶m dmS>d{S>cm§Mmhr
nmcZH$Vm© (VmoM Amho).
9
nU Vo e§H$m-Hw$e§Ho$Mm Ioi IoiʶmV ì¶ñV AmhoV. 10 (n¡J§~a!) ~g,
(Aem cmoH$m§À¶m ~m~VrV) Ho$di àVrjm H$am ˶m {XdgmMr Ooìhm AmH$me gdmªZm
{Xgoc Aem YwamZo ì¶mnyZ OmB©c. 11 Vmo cmoH$m§Zm doTy>Z Q>mHo$c, hr EH$ Xþ:IXm¶r {ejm
Agoc. 12 Voìhm cmoH$ åhUy cmJVrc, "ho A„mh! ¶m ÌmgmVyZ Amåhmcm ‘wº$ H$a,
AmVm Amåhr lÕm YmaU H$aVmo AmhmoV' 13 (nU AmVm ¶m {ejoÛmao) Vo H$m¶ CnXoe
J«hU H$aUma? ˶m§À¶mH$S>o n¡J§~a (d B©ídar¶ J«§W) AmYrM Amco hmoVo, gd© g§Xoe
ñnï> H$ê$Z gm§JUmao. 14 Voìhm ‘mÌ Ë¶m§Zr ˶mH$S>o nmR> {’$adcr, Am{U åhUmco, "hm
Va BVam§Ûmao {eH${dcm Jococm doS>m Amho.' 15 Amåhr {ejoMo g§H$Q> H$mhr H$mimgmR>r
Oar Xÿa Ho$co Var Vwåhr nwÝhm Amnë¶m AmYrÀ¶mM (Hw$)‘mJm©H$S>o dimc. 16 Á¶m
{Xder Amåhr gd© Anamܶm§Zm O~aXñV arVrZo OISy>Z Q>mHy$, ˶m {Xder Amåhr nwaonya
~Xcm KoD$M. 17 ˶m§À¶mAmYr Amåhr (AemMàH$mao) {’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§Zm AmO‘mdyZ
nm{hco. ˶m§À¶mH$S>o EH$ gÝ‘mZZr` n¡J§~a Amcm.
18
åhUmcm, "A„mhÀ¶m ^º$m§Zm ‘m¶m ñdmYrZ H$am, ‘r Vw¶mH$S>o nmR>{dʶmV
Amcocm gƒm n¡J~§ a Amho. 19 Am{U A„mhÀ¶m (g§Xeo mH$S>o Xþcj © H$ê$Z) ñdV:Mr ~T>mB©
{‘ady ZH$mog. ‘r Vw¶mg‘moa (˶mÀ¶mH$Sy>Z nmR>{dcoc)o gwñnï> à‘mU gmXa H$aVmo Amho. 20
490 Hw$amU
‘r ‘mPm d VwPm nmcZH$Vm© Agcoë¶m A„mhH$S>o ‘cm BOm nmoM{dʶmÀ¶m Vw¶m gd©
à¶ËZm§nmgyZ Aml¶ àmá Ho$cocm Amho. 21 Am{U Oa Vy, ‘r AmUcoë¶m (g§Xeo mda)
{dídmg R>do Uma Zgerc Va {ZXmZ ñdV:cm ‘m¶mnmgyZ Xÿa R>do .'
22
‘J ‘ygmZo Amnë¶m nmcZH$˶m©cm hmH$ {Xcr, åhUmcm, "(ho à^y!) ho cmoH$
(IamoIa) AnamYr AmhoV.' 23 (A„mhZo åhQ>co), "Vy ‘m¶m ^º$m§Zm amÌrÀ¶m g‘¶r
KoD$Z {ZKyZ Om, H$maU VwPm nmR>cmJ {ZpíMVnUo Ho$cm OmB©c.' 24 Am{U Vwåhr cmoH$
g‘wÐ em§V AgVmZm, Vmo nma H$ê$Z nwT>o {ZKyZ Om. ˶m§Mo g¡Ý¶ {ZpíMVnUo ~wS>dyZ
Q>mH$co OmVrc.' 25 ˶m cmoH$m§Zm {H$˶oH$ ~mJm Am{U (~mJm§Vrc) Ocàdmh Amnë¶m
‘mJo gmoSy>Z Omdo cmJco. 26 VgoM Ymݶm§Mr eoVo d gw§Xa-gw§Xa Kao (XoIrc gmoS>mdo
cmJco). 27 Am{U Vr gd© gwIXm¶r gmYZo, Á¶m§À¶mXaå¶mZ amhÿZ Vo ‘m¡O H$arV
AgV. 28 Agm Pmcm ˶m§Mm A§V Am{U Oo-Oo ˶m§Zr Amnë¶m ‘mJo gmoS>co, ˶m§Mo
Xþgè¶m cmoH$m§Zm Amåhr dmag ~Zdco. 29 (Oo Zï> Pmco) ˶m§À¶mgmR>r Zm AmH$memZo,
Zm n¥ÏdrZo Alÿ T>mico, Zm ˶m§Zm Cg§V {Xcr Jocr.
30
Am{U Amåhr BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zm An‘mZOZH$ ¶mVZonmgyZ dmM{dco. 31
åhUOoM {’$aAm¡ZnmgyZ, IamoIa, Vmo Owc‘r (amOm) hmoVm, Á¶mZo gd© ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ
Ho$coco hmoVo. 32 Am{U Amåhr (BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zm VoìhmÀ¶m) BVa gd© cmoH$m§da
loð>Ëd àXmZ Ho$co hmoVo. 33 Am{U ˶m§Zm Amåhr Aem {Zemʶm {Xë¶m hmo˶m, Á¶m§V
˶m§Mr CKS> H$gmoQ>r hmoVr.
34
(AmVm) ho g˶ ZmH$maUmao (‘¸$mdmgr) åhUVmV, 35 "Am‘À¶m n{hë¶m
‘¥Ë¶yZ§Va nwT>o H$mhrM AgUma Zmhr, Am{U Amåhmcm nwÝhm {Od§V Ho$co OmʶmMm àíZM
Zmhr.' 36 (åhUVmV), "(ho n¡J§~a!) Oa VwPo åhUUo Iao Agoc Va Am‘À¶m
dmS>d{S>cm§Zm naV KoD$Z ¶o.' 37 ho Mm§Jco AmhoV H$s, "Vwã~m' ZmdmMm OZg‘yh, qH$dm
Vo, Oo ˶m§À¶mAmYr hmoVo? Amåhr ˶m (gdmªZm) Zï> H$ê$Z Q>mH$co, H$maU Vohr
(¶m§À¶mgmaIoM) AnamYr cmoH$ hmoVo.
38
(Ago ¶mgmR>r Pmco), H$maU Amåhr AmH$me d n¥Ïdr Am{U ˶m Xmohm|À¶m‘ܶo
Oo-Oo Amho, Vo gd© H$mhr Ioi H$ê$Z nmhʶmgmR>r {Z‘m©U Ho$coco Zmhr. 39 ¶m gdmªZm
Amåhr ghoVwH$nUo {Z‘m©U Ho$coco Amho. nU ~hþg§»¶ cmoH$m§Zm ¶m (dmñVdmMr) OmU
Zmhr. 40 {ZpíMVnUo, {ZU©¶mMm {Xdg, hm gdmªgmR>r (A„mhg‘moa hOa hmoʶmMr)
R>acocr EH$ doi Amho. 41 ˶m {Xder H$moUVmhr {‘Ì Amnë¶m {‘ÌmÀ¶m H$m‘r ¶oUma
Zmhr. Zm H$moUmMr ‘XV Ho$cr OmB©c. 42 nU ’$º$ ˶m§Mm AndmX Agoc Á¶mda
gyah-45. Ac-Om{g¶m 491
A„mh X¶m XmIdoc. IamoIa, Vmo gd©e{º$‘mZ (AgyZhr ’$ma) X¶miy Amho.
43
{ZpíMVnUo µOµ³µHw$‘Mo d¥jmMr H$mQ>oar ’$io __ 44 AnamYr cmoH$m§Mo AÞ Agoc.
45
{dVicoë¶m Vm§ã¶mà‘mUo Vo nmoQ>mV CH$iV amhrc. 46 Á¶mà‘mUo Ja‘ nmUr
CH$iV AgVo. 47 (Amkm hmoB©c), "(ZaH$mÀ`m aIdmcXmam§Zmo!) ˶mg nH$S>m Am{U
˶mcm ’$anQ>V ZaH$mÀ¶m ‘ܶ^mJr KoD$Z Om. 48 ‘J ˶mcm {ejm XoʶmgmR>r,
˶mÀ¶m S>mo³¶mda CH$iVo nmUr AmoVm. 49 Md MmI ¶m {ejoMr, Vy ñdV:cm ’$ma
gm‘϶©emcr Am{U à{V{ð>V g‘OV hmoVmg. 50 hr VrM (ZaH$mMr {ejm) Amho,
Á¶m{df¶r Vwåhr e§H$m KoV AgV.'
51
(¶mCcQ>) A„mhMr OmU R>odyZ OrdZ OJcoco cmoH$ gwa{jV ñWmZr AgVrc.
52
~mJm§V d gw§Xa àdmhm§À¶m gm{ÞܶmV 53 Vo gw§Xa aoe‘r d OarXma dóo n[aYmZ
H$ê$Z EH$‘oH$m§g‘moa ~gcoco AgVrc. 54 Am{U (‘J nwT>o) Ago hmoB©c H$s, Amåhr
˶m§Mm ‘moR>o d gw§Xa S>moio Agcoë¶m {ó`m§er {ddmh cmdyZ XoD$. 55 g§nyU© em§VVm‘¶
d gwa{jV dmVmdaUmV Vo {VWo {d{dY àH$maMr ’$io ‘mJdVrc. 56 n{hë¶m doiog
Amcoë¶m ‘¥Ë¶yZ§Va Vo {VWo nwÝhm ‘¥Ë¶yMr Md H$Yrhr MmIUma ZmhrV. Am{U A„mhZo
˶m§Zm (H$m¶‘ñdê$nr) ZaH$mÀ¶m {ejonmgyZhr dmM{dcoco Agoc.
(Q>rn: åhUOo no death __ no hell __ they will experience only peace & spiritual-
ity forever.)
57
(n¡J~§ a!) ho gd© Vw¶m nmcZH$˶m©À¶m H¥$noZo hmoBc
© . hoM gdm}Îm‘ ¶e hmo¶!
58
AemàH$mao Amåhr ¶m Hw$amUmg Vw‘À¶m ^mfoV (g‘Oʶmg) gmono ~ZdyZ
Q>mH$co Amho, Vo ¶mgmR>r H$s, cmoH$m§Zr ¶mnmgyZ ~moY ¿¶mdm. 59 Va Vwåhr àVrjm H$am,
Vo XoIrc àVrjm H$arV AmhoV.
gyah-45. Ac-Om{g¶m
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
hm0 ‘r‘0 2 hm J«§W gd©e{º$‘mZ Am{U ~w{Õ‘mZ Aem A„mhH$Sy>Z àH$Q>
H$aʶmV Amcocm Amho. 3 lÕmd§Vm§gmR>r AmH$memV Am{U n¥Ïdrda (g§XoegyMH$)
IwUm AmhoV, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 4 Am{U Vw‘À¶m ñdV:À¶m {Z{‘©Vr‘ܶo Am{U
˶m gd© àmʶm§‘ܶo, Oo ˶mZo n¥Ïdrda nga{dcoco AmhoV (˶mÀ¶m gm‘϶m©À¶m) IwUm
AmhoV, ˶m cmoH$m§gmR>r Oo ÑT> {dídmg R>odUmao AmhoV. 5 VgoM amÌ d {Xdg ¶m§À¶m
EH$m‘mJyZ EH$ ¶oʶm‘ܶo Am{U A„mhZo AmH$memVyZ Imcr nmR>dcoë¶m OrdZXm¶r
(nmʶm‘ܶo d nmR>dʶmÀ¶m à{H«$¶o‘ܶo) Am{U ˶mÛmao ‘¥Vàm¶ Pmcoë¶m O{‘Zrcm
492 Hw$amU
16
Amåhr (¶mnydu) BòmB©cÀ¶m ‘wcm§Zm J«§W, {ddoH$ Am{U ào{fVËd {Xco hmoVo.
Am{U ˶m§Zm ñdÀN> d ewÕ Aer CnOr{dHo$Mr gmYZo {Xcr hmoVr. Am{U Amåhr
˶m§Zm (VoìhmÀ¶m) gd© cmoH$m§da loð>Ëd àXmZ Ho$co hmoVo. 17 Am{U Amåhr ˶m§Zm
Y‘m©À¶m~m~VrV ñnï> Ago à‘mU {Xco hmoVo. ˶m§À¶mH$S>o kmZ Amë¶mZ§Vahr, Ho$di
nañna hÅ>mnmoQ>r ˶m§Zr ˶mV ‘V^oX {Z‘m©U Ho$cm. ݶm¶mÀ¶m {Xder Vw‘Mm nmcZH$Vm©
{ZpíMVnUo ˶m ~m~VrV (g˶mZwê$n) Amncm ’¡$gcm gwZmdoc, Á¶m ~m~VrV Vo
‘V^oX H$arV hmoVo. 18 ‘J (n¡J§~a!) Amåhr Vwåhmcm Y‘m©À¶m ñnï> ‘mJm©da ‘mJ©ñW
Ho$co. Va Vwåhr ˶mMoM AZwgaU H$arV amhm Am{U Á¶m§Zm (g˶mMo) kmZ Zmhr,
˶m§À¶m ‘ZmoH$m‘ZmMo (H$moU˶mhr àH$mao) AZwgaU H$ê$ ZH$m. 19 Vo A„mhÀ¶m
BÀN>o{déÕ OmD$Z Vw‘À¶m H$m‘r H$Xm{n ¶oD$ eH$V ZmhrV. A˶mMmar cmoH$ EH$‘oH$m§Mo
{‘Ì AmhoV. nU ˶mMr OmU R>odyZ Agcoë¶m cmoH$m§Mm {‘Ì A„mh Amho. 20 ¶m
(J«§WmV) ‘mZdOmVrgmR>r ‘mJ©Xe©Z Am{U XÿaÑï>rMo YS>o AmhoV Am{U ˶m cmoH$m§gmR>r
H¥$nm Amho, Oo ÑT>Vmnyd©H$ {dídmg R>odUmao AmhoV.
21
dmB©Q> H¥$˶ H$aUmao cmoH$ Agm {dMma H$aVmV H$m H$s, lÕm YmaU H$ê$Z Á¶m§Zr
Mm§Jcr H¥$˶o Ho$crV Aem§Zmhr (n[aUm‘mÀ`m Ñï>rZo) Amåhr ˶m§À¶mg‘mZM H$ê$Z
Q>mHy$ H$s, ˶m§Mo OJUo Am{U ‘aUo EH$gmaIo hmoD$Z OmB©c? ’$maM dmB©Q> {ZU©¶ Amho
Vmo, Oo Vo H$arV AmhoV. 22 Am{U A„mhZo AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Mr aMZm (cmoH$m§Mr
narjm KoʶmÀ¶m) CÔoemZo Ho$cocr Amho. Am{U (eodQ>r) à˶oH$mg ˶mÀ¶m H$‘mªMm
¶mo½¶ VmoM ‘mo~Xcm {Xcm OmB©c. Am{U H$moUmdahr Aݶm¶ hmoUma Zmhr.
23
(n¡J~§ a!) Vwåhr ˶m ‘mUgmÀ¶m pñWVrMo H$Yr AdcmoH$Z Ho$co Amho H$m, Á¶mZo
Amnë¶m BÀN>m-AmH$m§jm§Zm Amnco Cnmñ¶ ~Z{dco Amho. (n[aUm‘r) A„mhZo ˶mÀ¶mH$S>o
kmZ AgVmZmhr ˶mcm Hw$‘mJm©H$So> Omʶmg gmoS>y Z {Xco. Am{U ˶mMo H$mZ Am{U ‘Z
(g˶ g§Xe o mÀ¶m àdoemgmR>r) grc~§X H$ê$Z Q>mH$co. Am{U ˶mÀ¶m S>mùo ¶m§Zm (A„mhÀ¶m
IwUm AmVm {Xgy Z¶oV) åhUyZ PmHy$Z Q>mH$coco Amho. Va Aem ‘mUgmcm H$moU ‘mJ©Xe©Z
H$ê$ eH$Vmo. Ooìhm A„mhZoM ˶mÀ¶mgmR>r gÝ‘mJm©Mr Ûmao (gd© àH$mao) ~§X Ho$cocr
AmhoV. Vwåhr ¶mda qMVZ H$aUma Zmhr H$m?
24
Vo åhUVmV, "¶m OrdZmì¶{V[aº$ Aݶ OrdZ dJ¡ao H$mhr Zmhr. Amåhr (¶oW)o ‘aVmo
Am{U (¶oWMo ) OJVmo. Amåhmcm H$mim{edm¶ Aݶ H$moUr ‘maV Zmhr. (hm H$mimMm Ioi
Amho).' (Zmhr!) ˶m§Zm ¶mg§~Y§ mZo H$mhrM ‘mhrV Zmhr. Vo Ho$di VH©$ cT>drV AmhoV. 25
Am{U Ooìhm ˶m§Zm Am‘Mo (gd© àH$mao) ñnï> Agcoco g§Xeo EoH${dco OmVmV. Voìhm ˶m§Mm
494 Hw$amU
`w{º$dmX Ho$di hm AgVmo H$s, "Vwåhr g˶ ~mocV Agmc Va Am‘À¶m dmS>d{S>cm§Zm {Od§V
H$ê$Z naV AmUm.' 26 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm gm§Jm, "A„mh Vwåhmcm OrdZ d ‘¥Ë¶y XoVmo. VmoM
Vwåhmcm nwZéËWmZmÀ¶m {Xder, Á¶mÀ¶m (AmJ‘Zm{df¶r) H$mhrM e§H$m Zmhr, (nwÝhm {Od§V
H$ê$Z) ({heo~ KoʶmgmR>r) EH${ÌV H$aoc. nU ~hþg»§ ¶ cmoH$m§Zm ¶mMr OmU Zmhr.
27
Am{U A„mhMrM gÎmm Amho AmH$memV Am{U n¥Ïdrda, Am{U nwZéËWmZmÀ¶m
{Xderhr ˶mMrM gÎmm AgUma. Am{U ˶m {Xder Ag˶mMo AZw¶m¶r (’$ma dmB©Q>)
An¶emMo dmQ>oH$ar ~ZVrc. 28 Am{U ˶m {Xder Vwåhr Ago X¥í¶ nmhmc H$s,
(‘mZdOmVrVrc) à˶oH$ OZg‘yh (nyU© Z‘«VoZo) JwS>Ko Q>oHy$Z ~gcocm Agoc. à˶oH$
OZg‘yhmg Amnë¶m H$‘©dhrH$S>o ~mocmdco OmB©c. (Am{U gm§{JVco OmB©c H$s),
"AmO Vwåhmcm Vw‘À¶m H$‘mªMm ‘mo~Xcm {Xcm OmUma Amho. 29 hr Amho Am‘Mr
Zm|Xdhr (record) Or Vw‘À¶m{df¶r IarIwar gmj XoV Amho. Vwåhr Oo H$mhr H$arV
hmoVm, Vo gd© Amåhr Zm|X H$am¶cm cmdV hmoVmo.'
30
Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU H$ê$Z Mm§Jcr H¥$˶o Ho$cr, Va Aem§Zm ˶m§Mm
nmcZH$Vm© Amnë¶m H¥$nmN>ÌmImcr gm‘mdyZ KoB©c. hoM dmñV{dH$ ¶e Amho. 31 nU
Á¶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm, (˶m§Zm {dMmaco OmB©c), "Vwåhmcm ‘mPo g§Xoe
EoH${dco OmV ZìhVo H$m? nU Vwåhr cmoH$m§Zr Jdm©Mo àXe©Z Ho$co, Am{U Vwåhr AnamYr
cmoH$ hmoVm.' 32 Ooìhm Vwåhmcm Ago gm§{JVco OmV hmoVo H$s, A„mhMo dMZ Iao Amho,
¶mV e§H$mM Zmhr. VgoM Vmo eodQ>Mm {Xdg ¶oUma, ¶mVhr ‘wirM e§H$m Zmhr. Voìhm
Vwåhr åhUV hmoVm H$s, "Vmo eodQ>Mm {Xdg åhUOo H$m¶, Amåhmcm ‘mhrV Zmhr,
Amåhmcm dmQ>Vo, Vr Ho$di EH$ AQ>H$i Amho. Am{U Amåhmcm ˶mMr ‘wirM ImÌr
nQ>cocr Zmhr.'
33
Am{U (˶m {Xder) ˶m§À¶m XþîH¥$˶m§Mo Xþîn[aUm‘ ˶m§À¶mg‘moa ¶oVrc. Am{U
˶mM {ejoZo Vo doT>co OmVrc, Á¶mMr Vo {I„r CS>drV hmoV.o 34 Am{U ˶m§Zm gm§{JVco
OmB©c, "AmO Amåhr Vwåhmcm {dgê$Z OmD$ Á¶mà‘mUo Vwåhr ¶m {Xdgmcm Vwåhmcm
gm‘moao Omdo cmJoc, ho {dgê$Z ~gco hmoVm. Am{U Vw‘Mo dmñVì¶mMo {R>H$mU (ZaH$mMr)
AmJ Amho. Am{U Vw‘Mm H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm© AgUma Zmhr. 35 ho ¶m‘wio H$s, Vwåhr
A„mhÀ¶m g§Xeo m§Zm CnhmgmMo cú¶ ~Z{dco hmoVo Am{U ¶m OJmVrc OrdZmZo Vw‘Mr
’$gdUyH$ Ho$cr.' AmO Zm ˶m§Zm AmJrVyZ ~mhoa H$mT>co OmB©c, Zm ˶m§Zm ñdV:Mr
gwYmaUm H$aʶmMr g§Yr {Xcr OmB©c.
36
Am{U gd© ñVwVr A„mhgmR>rM Amho, Omo ‘mcH$ Amho AmH$memMm Am{U
gyah-46. Ac-AhµH$mµ’$ 495
‘mcH$ Amho n¥ÏdrMm, Am{U ‘mcH$ Amho (¶mncrH$S>o Oo OJ AmhoV) ˶m gdmªMm. 37
gd© ‘hmZVm ˶mMrM Amho AmH$memV Am{U n¥Ïdrda. Vmo gd©e{º$‘mZ Amho, Añgc
~w{Õ‘mZ Amho!
gyah-46. Ac-AhµH$mµ’$
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
hm0 ‘r‘0 2 hm J«§W gd©e{º$‘mZ d ~w{Õ‘mZ Aem A„mhH$Sy>Z àH$Q> H$aʶmV
Amcocm Amho. 3 Amåhr AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Zm Am{U ¶m Xmohm|À¶m‘ܶo Oo-Oo Amho,
Vo gd© AW©nyU© CÔoem§g{hV Am{U EH$m {ZpíMV H$mcmdYrgmR>r {Z‘m©U Ho$coco Amho.
Am{U Oo cmoH$ ¶m g˶mcm ZmH$maVmV, Ooìhm ˶m§Zm ¶mÛmao gMoV Ho$co OmVo, Voìhm Vo
¶mH$S>o nmR> {’$adVmV.
4
˶m§Zm {dMmam, "Vwåhr ˶m§À¶m{df¶r IamoIa H$Yr qMVZ Ho$co Amho H$m, Á¶m§Mm
Vwåhr A„mhcm gmoSy>Z Ymdm H$arV AgVm?' ‘cm XmIdm, nmhÿ H$s, ˶m§Zr n¥Ïdrda
H$mhr {Z‘m©U Ho$coco Amho qH$dm AmH$memÀ¶m ({Z{‘©VrV) ˶m§Mr H$mhr ^mJrXmar Amho?
(Ago Agoc Va Amnë¶m g‘W©ZmV) ¶mnydu àH$Q> Pmcocm EImXm J«W § qH$dm AmYrnmgyZ
MmcV Amcoco d ~wÕrcm nQ>Umao EImXo à‘mU ‘m¶m g‘moa àñVwV H$am. Oa Vw‘À¶m
Xmì¶mV H$mhr V϶ Agoc Va........ 5 ˶mnojm A{YH$ dmQ> MwH$cocm H$moU Agy
eH$Vmo, Omo A„mhcm gmoSy>Z Aem§Mm Ymdm H$aVmo, Oo nwZéËWmZmÀ¶m {Xdgmn¶ªV
˶mÀ¶m hmHo$cm CÎma XoD$ eH$V ZmhrV. H$maU ˶m§Zm ˶m§Mm Ymdm H$aUmè¶m§Mr
OmUrdXoIrc hmoV Zmhr. 6 Am{U (ݶm¶mÀ¶m {Xder g§nyU©) ‘mZdOmV EH${ÌV
AmUcr OmB©c, Voìhm Vo (H$pënV Cnmñ¶ CcQ>) ˶m (CnmgH$m§MoM) eÌy ~ZVrc.
Am{U ˶m§Mr CnmgZm nyU©nUo {PS>H$mê$Z cmdVrc.
7
Am{U Ooìhm ˶m§Zm Am‘Mo ñnï> g§Xoe EoH${dco OmVmV. Voìhm g˶mMm g§Xoe
(ñnï>[a˶m) ˶m§À¶mH$S>o nmohmoMë¶mZ§Va XoIrc, g˶ ZmH$maUmao cmoH$ g˶m{df¶r
åhUVmV, "hm ñnï>nUo ‘§Ì‘w½Y H$aUmè¶m dº¥$ËdmMm àH$ma Amho.' 8 ˶m§Zm Ago
åhUm¶Mo Amho H$s H$m¶, n¡J§~amZo ho (Hw$amU) Amnë¶m ‘ZmZo aMco Amho? (n¡J§~a!)
˶m§Zm gm§Jm, "‘r Oa ¶mg ‘m¶m ‘ZmZo aMco Agoc Va A„mhnmgyZ ‘cm Vwåhr
A{O~mV dmMdy eH$Uma Zmhr. (Am{U) Á¶m ì¶W© Jmoï>r (A{dMmanyd©H$) Vwåhr ~mocV
AmhmV, ˶m Vmo Mm§Jco OmUVmo. Vmo ‘m¶m Am{U Vw‘À¶m Xaå¶mZ gmj åhUyZ nwaogm
Amho. Vmo ’$ma j‘merc Am{U X¶miy Amho.'
496 Hw$amU
9
(n¡J§~a!) ˶m§Zm gm§Jm, "‘r H$mhr n{hcm (d BVam§nojm doJim) n¡J§~a Zmhr.
Am{U (BVa gd© n¡J§~am§à‘mUo) ‘r OmUV Zmhr H$s, ‘m¶m ~m~VrV H$m¶ hmoUma Amho
Am{U Vw‘À¶m ~m~VrV H$m¶ hmoUma Amho. ‘r Ho$di ˶mMo AZwgaU H$aVmo, Oo
‘m¶mH$S>o àH$Q> Ho$co OmVo. Am{U ‘mPo H$m‘ ’$º$ Vwåhmcm gmdY H$aUo Amho.' 10
(n¡J§~a!) ˶m§Zm {dMmam, "ho Hw$amU, IamoIa A„mhH$Sy>Z Amcocm AgVmZmhr Vwåhr
˶mg ZmH$maV AmhmV, Va (¶mMo H$m¶ n[aUm‘ hmoVrc) ¶m~Ôc Vwåhr H$Yr {dMma
Ho$cmV H$m?' Am{U ~Zr BòmB©c (åhUOo AmYrÀ¶m J«§WYmaH$m§n¡H$s) EH$m (JQ>mZo)
¶mMgma»¶m J«§WmÀ¶m (AmJ‘ZmMr) ½dmhr XoD$Z ˶mda lÕm YmaU Ho$cocr Amho. nU
Vwåhr ‘mÌ Ah§H$mamMo àXe©Z H$aVm. {Z:g§Xoh, A„mh XþamMmar cmoH$m§Zm gÝ‘mJ© XmIdrV
ZgVmo.
11
Am{U Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr AmhoV, Vo lÕm YmaU Ho$coë¶m
cmoH$m§g§~§YmZo åhUVmV, "Oa ¶m Hw$amUmV H$mhr Mm§Jco AgVo Va ˶mMm ñdrH$ma
H$aʶmÀ¶m ~m~VrV, ho Am‘À¶mda AmKmS>r ‘mê$M eH$co ZgVo.' AmVm Ooìhm ˶m§Zr
¶m (Hw$amUmÀ¶m) ‘mJ©Xe©ZmnmgyZ d§{MV amhʶmMm ‘mJ© {ZdS>cm, Va Vo åhUVrc, "ho
Aݶ H$mhr ZgyZ nydm©nma MmcV Amcoco Ag˶ Amho.'
12
Am{U ¶mnydu ‘ygmMm J«§W (cmoH$m§gmR>r) ‘mJ©Xe©Z d H¥$noÀ¶m ê$nmV (Amåhr)
nmR>{dcm hmoVm. Am{U hm Aa~r ^mfoVrc J«§W nyduÀ¶m (J«§WmVrc) g˶Vm à‘m{UV
H$aVmo Amho. ¶mMm CÔoe dmB©Q> H¥$˶o H$aUmè¶m§Zm (dmB©Q> n[aUm‘m§nmgyZ) gmdY H$aUo
Am{U Mm§Jcr H¥$˶o H$aUmè¶m§Zm (Mm§Jë¶m n[aUm‘mMr) ew^dmVm© XoUo hm Amho. 13 Oo
cmoH$ åhUVmV H$s, "Am‘Mm nmcZH$Vm© A„mh Amho.' ‘J Vo ˶m (lÕoda) AT>inUo
H$m¶‘ amhVmV, Va Aem cmoH$m§Zm H$moU˶mhr àH$mao ^¶ qH$dm Xþ:ImMm A{O~mV ñne©
hmoUma Zmhr, ho {ZpíMV! 14 hoM cmoH$ ñdJ©{Zdmgr AgVrc, Oo {VWo H$m¶‘ dmñVì¶
H$aVrc. ˶m§Zr Ho$coë¶m H¥$˶m§Mo ho ~jrg Agoc.
15
Am{U Amåhr (gdm}Îm‘ H¥$˶m§n¡H$s) Amnë¶m AmB©d{S>cm§er {dZ¶nyd©H$ dmJUo
ho ‘mUgmda EH$ Amdí¶H$ H¥$˶ R>a{dco Amho. ˶mMr AmB© ˶mg ‘moR>çm H$ï>mgh
Amnë¶m nmoQ>mV R>odVo. Am{U ‘moR>çm H$ï>mZo ˶mg OÝ‘ XoVo. (nmoQ>mV R>odUo d) XÿY
nmOdUo hr à{H«$`m nyU© hmoʶmg (H$‘rV H$‘r) Vrg ‘{hZo cmJVmV, (¶m H$mimV ~mi
nyU©nUo Ho$di AmB©da {dg§~yZ AgVmo). Am{U nwT>o Ooìhm d¶mMo Mmirg df© nyU©
H$ê$Z nyU©nUo n[an¹$ ~ZVmo, (Voìhm gXmMmar ‘mUyg A„mhH$S>o) Aer àmW©Zm H$ê$
cmJVmo, "ho à^y! ‘cm Aer eº$s àXmZ H$a H$s, Vy ‘m¶mda d ‘m¶m AmB©d{S>cm§da
gyah-46. Ac-AhµH$mµ’$ 497
Ho$coë¶m AZwJ«hmMr OmU ~miJyZ, ‘r Vw¶mà{V (Iè¶m AWm©Zo) Am^ma 춺$ H$aUmam
~Zmdo! Am{U ‘r Aer gËH¥$˶o H$amdrV H$s, Á¶mÛmao Vy Iye ìhmdog. VgoM (ho à^y!)
‘m¶m g§VVrV gËH¥$˶ H$aUmaoM OÝ‘mcm ¶mdoV. ‘r nyU©nUo Vw¶mH$S>o dicmo Amho.
Am{U ‘r Vwcm g‘{n©V Pmcoë¶m§n¡H$s Amho.' 16 ho Ago cmoH$ AmhoV Á¶m§À¶m Mm§Jë¶m
H¥$˶m§Mm Amåhr ñdrH$ma H$ê$, Am{U ˶m§À¶m dmB©Q> H¥$˶m§H$S>o Amåhr Xþc©j H$ê$. Vo
ñdJ©{Zdmgr¶m§n¡H$s AmhoV. ho ˶m§Zm {Xcoco gƒo (d n¸o$) dMZ Amho.
17
Am{U (H$moUr Agmhr Amho), Omo Amnë¶m AmB©d{S>cm§{df`r Ago ~mocVmo,
"Vw‘Mm {Y¸$ma Agmo! Vwåhr ‘cm Ago ^¶ XmIdVm H$s, (‘¥Ë¶wníMmV) ‘cm nwÝhm
{Od§V H$ê$Z H$~arVyZ ~mhoa H$mT>co OmB©c. (H$emcm Aem Y‘³¶m XoVm?) dñVwpñWVr
hr Amho H$s, ‘m¶mnydu {H$˶oH$ {nT>çm X’$Z Pmë¶m, (nU ˶m§À¶mn¡H$s H$moUrhr
{Od§V Pmcm Zmhr?)' Vo A„mhH$S>o ‘XVrMr ¶mMZm H$aVmV Am{U (d ‘wcmcm)
åhUVmV, "Aao A^m½¶m! lÕm YmaU H$a, {ZpíMVM A„mhMo dMZ Iao Amho.' Vmo
˶m§Zm CcQ> CÎma XoVmo, "ho Aݶ H$mhr ZgyZ AmYrÀ¶m cmoH$m§À¶m H$Wm AmhoV.' 18 ho
Ago cmoH$ AmhoV, Á¶m§À¶m~m~VrV A„mhMm {Z¶‘ Iam R>acm, Á¶mà‘mUo ¶m§À¶mnyduÀ¶m
{OÞ d ‘mUgm§n¡H$s (AnamYr) g‘yhm§À¶m ~m~VrV Iam R>acm hmoVm. {ZpíMVnUo ho
gd© Zme nmdUmao AmhoV.
19
(¶mZ§VaÀ¶m OrdZmV) gdmªZm ˶m§À¶m H¥$˶m§Zwgma XOm©{Zhm¶ ñWmZ {‘ioc.
Amåhr gdmªZm Ë`m§À`m H¥$˶m§Mm nwaonya ‘mo~Xcm àXmZ H$ê$. Am{U H$moUmdahr Aݶm¶
Ho$cm OmUma Zmhr. 20 Am{U Á¶m {Xder g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm (ZaH$mÀ¶m)
AmJrg‘moa AmUʶmV ¶oB©c, (Voìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c), "Vwåhr Eo{hH$ OrdZmVM
Mm§Jë¶m Jmoï>tn¡H$s (AmYrM) Amncm {hñgm KoD$Z (‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m OrdZmMm Oamgmhr
{dMma Z H$aVm) ^anya Cn^moJ Ho$cm Amho. AmO Vwåhmcm An‘mZOZH$ {ejm {Xcr
OmB©c, H$maU Vwåhr ^yVcmda, Vwåhmcm H$moUVoM h¸$ ZgVmZmhr, Ah§H$mamMo àXe©Z
H$arV hmoVm, Am{U Vwåhr {dÐmohr ~ZyZ am{hcmV.'
21
Am{U cmoH$m§Zm AmXMm ^mD$ (hÿX)Mr AmR>dU H$ê$Z Úm, ˶mZo AhµH$m’$ (¶m
^yàXoemV amhUmè¶m) Amnë¶m cmoH$m§Zm (A„mhÀ¶m {ejonmgyZ) gmdY Ho$co hmoVo.
gmdY H$aUmao (n¡J§~a) ˶mÀ¶m AmYrhr Amco hmoVo Am{U ˶mÀ¶m Z§VaXoIrc Amco.
(gdmªMm EH$M g§Xoe hmoVm H$s), "(cmoH$m§Zmo!) Ho$di A„mhMrM CnmgZm H$am. ‘cm
Vw‘À¶m ~m~VrV ˶m ^¶§H$a {XdgmÀ¶m {ejoMo ^¶ dmQ>Vo.' 22 nU Vo åhUmco, "Vy
Am‘À¶mH$S>o ¶mgmR>r Amcm Amhog H$s, Amåhmcm Am‘À¶m Cnmñ¶m§nmgyZ Xÿa H$amdo?
498 Hw$amU
Vw¶m åhUʶmV H$mhr g˶ Agoc Va KoD$Z ¶o Am‘À¶mda (Vr {ejm), Á¶mMr Vy
Amåhmcm Y‘H$s XoV Amhog.' 23 (˶mda) Vmo åhUmcm, "(Vr {ejm Ho$ìhm ¶oB©c?)
¶mMo kmZ Ho$di A„mhcm Amho. Am{U ‘r Ho$di Vwåhmcm Vmo g§Xoe EoH$drV Amho, Omo
XoD$Z ‘cm nmR>{dʶmV Amcoco Amho. nU ‘r nmhVmo H$s, Vwåhr AkmZmV (~wS>mcoco)
cmoH$ AmhmV.'
24
‘J Ooìhm ˶m§Zr (˶m {ejog) T>Jm§À¶m ê$nmV ˶m§À¶m Xè`mImoè`m§H$So> ¶oV
Agë¶mMo nm{hco. Voìhm Vo åhUmco, "ho Am‘À¶mgmR>r nmD$g KoD$Z ¶oV AmhoV.' (nU
hÿXZo åhQ>co H$s), Zmhr, hr VrM Jmoï> Amho, Or ¶mdr åhUyZ Vwåhr KmB© H$arV hmoVm,
(åhUOo A„mhMm àH$mon). dmXir dmam __ Á¶mV Xþ:IXm¶r {ejm Amho. 25 Vo dmXi
Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m AmkoZo gd© H$mhr CÜdñV H$ê$Z Q>mHo$c. ‘J ˶mMm n[aUm‘
Agm Pmcm H$s, (CÜdñV Pmcoë¶m) ˶m§À¶m Kam§{edm¶ {VWo AmUIr H$mhr {XgV
ZìhVo. Anamܶm§Zm AemàH$mao Amåhr {ejm XoV AgVmo.
26
Am{U Amåhr ˶m cmoH$m§Zm Á¶m Jmoï>tV à^wËd àXmZ Ho$co hmoVo, ˶m Jmoï>tV
Vwåhmcm à^wËd àXmZ Ho$coco Zmhr. Amåhr ˶m§Zm H$mZ, S>moio Am{U öX¶o (gd© H$mhr)
{Xco hmoVo, nU ˶m§Mo H$mZ ˶m§À¶m H$m‘r Amco ZmhrV, Zm ˶m§Mo S>moio, Zm ˶m§Mr
öX¶o. H$maU Vo A„mhÀ¶m g§Xoem§Zm ZmH$maV am{hco. Am{U ˶m§Zm ˶mM Jmoï>rZo doT>co,
{Ocm Vo CnhmgmMo cú¶ ~ZdrV AgV. 27 Am{U Amåhr Vw‘À¶m AmgnmgÀ¶m
n[agamVhr EHo$H$mir (g‘¥Õ) Aem dg˶m§Zm Zï> H$ê$Z Q>mH$co. Amåhr ˶m§Zr gÝ‘mJm©H$S>o
dimdo åhUyZ, ˶m§Zm {d{dY IwUm, nwÝhm-nwÝhm XmI{dë¶m hmo˶m. 28 Va ‘J ˶m§Zr
A„mh{edm¶ BVam§Zm ˶mMo gm{Þܶ àmá H$aʶmgmR>r Amnco Cnmñ¶ ~Z{dco hmoVo,
˶m§Zr ˶m§Zm ‘XV H$m Ho$cr Zmhr. Zmhr, (dñVwpñWVr hr Amho H$s), ˶m§Zr ¶m§Mm ˶mJ
Ho$cm, H$maU ¶m gd© ˶m§À¶m ImoQ>çm Jmoï>r hmo˶m, Á¶m ˶m§Zr ñdV:hÿZ aMë¶m hmo˶m.
29
(EH$Xm) Amåhr {OÞm§À¶m EH$m g‘yhmcm Oo Hw$amU EoHy$ BpÀN>V hmoVo, Vw‘À¶mH$S>o
AmUco hmoVo. Ooìhm Vo (Hw$amU) EoHy$ cmJco, Voìhm Vo EH$‘oH$m§Zm åhUmco, "nyU©nUo em§V
hmoD$Z Vo cjnyd©H$ EoH$m.' Am{U Ooìhm Hw$amUmMo nR>U g§nco, Voìhm Vo (gmdY H$aUmao
~ZyZ) Amnë¶m cmoH$m§H$S>o naV Joco. 30 Vo (Amnë¶m cmoH$m§Zm) åhUmco, "Am‘À¶m
~m§Ydm§Zmo! Amåhr EH$ Agm J«§W EoH$cm, Omo ‘ygmZ§Va àH$Q> H$aʶmV Amcocm Amho.
˶m g˶mg à‘m{UV H$aUmam Amho, Oo (‘ygmÀ¶m J«§Wmn¡H$s) AÚmn {e„H$ Amho. Vmo
J«§W g˶mH$S>o Am{U gÝ‘mJm©H$S>o ‘mJ©Xe©Z H$aUmam Amho. 31 Am‘À¶m ~m§Ydm§Zmo!
A„mhH$S>o ¶oʶmMo AmdmhZ H$aUmè¶mg à{VgmX Úm. Am{U ˶mÀ¶mda lÕm YmaU
gyah-47. ‘whå‘X 499
H$am. A„mh Vw‘À¶m MwH$m ‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$c. Am{U Xþ:IXm¶r {ejonmgyZ Vwåhmcm
dmMdoc. 32 Am{U Omo H$moUr A„mhH$S>o ¶oʶmMo AmdmhZ H$aUmè¶m n¡J§~amg à{VgmX
XoUma Zmhr. Vmo ^yVcmda Hw$R>ohr niyZ OmD$Z A„mhÀ¶m {Z¶§ÌUmVyZ ñdV:Mr H$Yrhr
gwQ>H$m H$ê$Z KoD$ eH$V Zmhr. Am{U A„mh{edm¶ Xþgam H$moUrhr ˶mcm gmhmæ¶H$Vm©
åhUyZ cm^Uma Zmhr. Am{U AgoM cmoH$ ñnï>[a˶m dmQ> MwH$coco cmoH$ AmhoV.'
33
(‘¥Ë¶wníMmV OrdZmcm ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zr) ¶m Jmoï>rMo H$Yr (qMVZnydH© $)
AdcmoH$Z Ho$co Zmhr H$m H$s, Vmo A„mh Á¶mZo AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§Mr {Z{‘©Vr Ho$cr
Amho, Am{U Vmo ˶m§À¶m {Z‘m©U H$m¶m©‘i w o ‘wirM WH$cm Zmhr, ˶mcmM ¶m Jmoï>rMohr
gm‘϶© àmá Amho H$s, Vmo ‘ocëo ¶m§Zm {Od§V H$ê$ eH$Vmo. hmo¶! ˶mcm à˶oH$ Jmoï>rda nyU©
{Z¶§ÌU àmá Amho. 34 Am{U Á¶m {Xder ho, g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hcoco cmoH$,
ZaH$mÀ¶m AmJrg‘moa AmUco OmVrc, (Voìhm ˶m§Zm {dMmaco OmB©c) H$s, "ho g˶ Zmhr
H$m?' Vo CÎma XoVrc, "hmo¶ Am‘À¶m nmcZH$˶m©Mr enW (ho g˶M Amho).' Voìhm
A„mh åhUoc, "Va AmVm MmIm {ejoMr Md, g˶ ZmH$maʶmÀ¶m ‘mo~Xë¶mV.'
35
(n¡J~§ a!) Á¶mà‘mUo AmYrÀ¶m ÑT>{ZíM¶r n¡J~§ am§Zr ghZercVoMo àXe©Z Ho$co
hmoV,o ˶mMà‘mUo Vwåhrhr ghZercVm ~miJm Am{U ˶m§À¶m ~m~VrV KmB© H$ê$ ZH$m.
Á¶m {Xder Vo ˶m ({ejog) nmhVrc, {OMo ˶m§Zm ^¶ XmIdʶmV ¶oV Amho, Voìhm
˶m§Zm Ago dmQ>m¶cm cmJoc H$s, Vo (n¥Ïdrda) Ho$di {XdgmVrc EImXm Vmgmnojm OmñV
‘w¸$m‘ Ho$co ZmhrV. (Vw‘Mr O~m~Xmar) Ho$di g§Xeo nmoM{dUo Amho. (˶m {Xder)
AdkmH$mar cmoH$m§{edm¶ Xþgam H$moUrhr Zme nmdUma Zmhr.
gyah-47. ‘whå‘X
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
A„mh ˶m cmoH$m§Mr H¥$˶o {Zî’$i H$ê$Z Q>mHo$c Á¶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma
{Xcm. Am{U (BVam§Zmhr) A„mhÀ¶m ‘mJm©H$S>o OmʶmnmgyZ AS>dUyH$ Ho$cr. 2 ¶mCcQ>
Oo cmoH$ g˶ lÕoMm A§JrH$ma H$ê$Z gËH¥$˶o H$aVmV Am{U Oo n¡J§~a ‘whå‘X
¶m§À¶mH$S>o àH$Q> H$aʶmV Amco Amho, ˶mda ÑT> {dídmg R>odVmV. H$maU VoM g˶
Amho, Ë`m§À`m nmcZH$˶m©H$Sy>Z àH$Q> H$aʶmV Amcoco. A„mh Aem cmoH$m§À¶m (hmVyZ
KS>cocr) XþîH¥$˶o ˶m§À¶mnmgyZ Xÿa H$ê$Z Q>mHo$c Am{U ˶m§À¶m pñWVrV gwYmaUm
H$aoc. 3 hm (’$aH$) ¶m H$maUm‘wio Amho H$s, Á¶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm
˶m§Zr (AWm©VM) Ag˶mMo AZwgaU Ho$co. Am{U Á¶m§Zr lÕm YmaU Ho$cr, ˶m§Zr
(AWm©VM) g˶mMo AZwgaU Ho$co, Oo ˶m§À¶mH$S>o ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoco
500 Hw$amU
Amho. AemàH$mao A„mh cmoH$m§Zm (g˶mMr OmU ìhmdr ¶mgmR>r) ˶m§À¶mg‘moa {d{dY
CXmhaUo àñVwV H$arV AgVmo.
4
Am{U g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§er ¶wÕmV Vw‘Mm gm‘Zm Pmcm, Va ˶m§À¶m ‘mZm
CS>dm, Am{U ˶m§Mo nyU©nUo nam^d Pmë¶mZ§Va ˶m§Zm ¶wÕH¡$Xr ~ZdyZ Amnë¶m
Vmã¶mV ¿¶m. ‘J (˶m§Mm Omoa ‘moSy>Z H$mT>ë¶mZ§Va) Vwåhr ˶m§Zm EH$Va AZwJ«h
XmIdyZ gmoSy>Z XoD$ eH$Vm qH$dm ¶wÕX§S> dgyc H$ê$Z gmoSy> eH$Vm, (nU) ¶wÕ nyU©nUo
g‘má Pmë¶mZ§VaM Ago Vwåhmcm H$am¶Mo Agoc. A„mhZo BpÀN>co AgVo Va ˶mZo
(ñdV:M) ˶m§Zm {ejm Ho$cr AgVr. nU Vw‘À¶m n¡H$s H$mhtMr H$mhtÛmao narjm
nmhmdr, hm ˶mMm CÔoe hmoVm. Am{U Oo cmoH$ A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r cT>VmZm ‘maco
OmVmV, A„mh Aem cmoH$m§Mr H¥$˶o H$Xm{n dm¶m OmD$ XoV Zmhr. 5 Vmo ˶m§Zm
‘mJ©Xe©Z H$aoc, Am{U ˶m§À¶m pñWVrV gwYmaUm H$aoc. 6 Am{U ˶m§Zm ˶m ñdJm©V
àdoe XoB©c. Á¶mMr AmoiI ˶m§Zm AmYrM H$adyZ {Xcr Amho.
7
B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! Vwåhr A„mhMr ‘XV H$amc (åhUOo ˶mÀ¶m
H$m¶m©V à¶ËZm§Mr namH$mð>m H$amc) Va Vmo XoIrc Vwåhmcm ‘XV H$aoc. Am{U ˶mÀ¶m
‘mJm©da AT>inUo H$m¶‘ amhʶmgmR>r Vw‘À¶m nmdcm§Zm ÑT>Vm àXmZ H$aoc. 8 nU Oo
cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ am{hco, Vo AQ>i[a˶m Zï> hmoUmao AmhoV. Am{U A„mh
˶m§À¶m H¥$˶m§Zm {Zî’$i H$ê$Z Q>mHo$c. 9 ¶mMo H$maU ho Amho H$s, ˶m§Zm Vr Jmoï>r
Zmng§V Amho, Or A„mhZo àH$Q> Ho$cocr Amho. n[aUm‘r, A„mhZo ˶m§Mr H¥$˶o {Zî’$i
H$ê$Z Q>mH$cr. 10 ¶m cmoH$m§Zr ^yVcmda g§Mma H$ê$Z H$Yr (qMVZnyd©H$) AdcmoH$Z
Ho$co Zmhr H$m H$s, ˶m§À¶mnyduÀ¶m (XþamJ«hr Anamܶm§Mm) eodQ> H$gm Pmcm? A„mhZo
˶m§Zm g‘yi Zï> Ho$co. AerM AdñWm (eodQ>r gd©M) g˶ ZmH$maUmè¶m§Mr hmoUma
Amho. 11 Ago ¶mgmR>r hmoUma, H$maU A„mh lÕmd§Vm§Mm dmcr Amho. nU lÕmhrZm§Mm
H$moUrhr dmcr Zmhr.
12
{Z:g§Xoh, A„mh lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} Ho$coë¶m cmoH$m§Zm Aem ~mJm§V
àdoe XoB©c, Á¶m§‘YyZ nmʶmMo (Z¶Zaå¶) àdmh dmhV AgVrc. Va ¶mCcQ> g˶mMm
AñdrH$ma H$aʶmda R>m‘ am{hcoco cmoH$, ¶mM OJmV gwI ^moJV AmhoV, Á¶mà‘mUo
OZmdao ImVmV ˶mà‘mUo (Vo) ImV AmhoV. nU ˶m§Mo A§{V‘ {ZdmgñWmZ ZaH$mÀ¶m
AmJrV Amho. 13 (n¡J§~a!) Vwåhmcm ~mhoa KmcdyZ XoUmè¶m ¶m dñVrnojm {H$VrVar
nQ>rZo A{YH$ ~cemcr cmoH$m§À¶m {H$˶oH$ dñ˶m hmo˶m, Á¶m§Zm Amåhr Zï> H$ê$Z
Q>mH$co Amho. Am{U ˶m§Zm H$moUrhr gmhmæ¶H$Vm© cm^cm Zmhr.
gyah-47. ‘whå‘X 501
14
Omo Amnë¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z Amcoë¶m ñnï> à‘mUmda AT>inUo H$m¶‘
Amho; Vmo ˶mÀ¶mgmaIm hmoD$ eH$Vmo H$m, Omo dmB©Q> H¥$˶m§Zm Mm§Jcr g‘OyZ H$arV
AgVmo. VgoM ˶m cmoH$m§gmaIm (hmoD$ eH$Vmo H$m), Oo Amnë¶m dmB©Q> BÀN>m-
AmH$m§jm§À`m ‘mJo YmdV AmhoV. 15 (A„mhMr) OmU ~miJyZ (OrdZ OJUmè¶m§Zm)
Á¶m ñdJm©Mo dMZ XoʶmV Amcoco Amho, ˶mMo g§{já dU©Z Ago Amho H$s, VoWo
nmʶmMo Ago àdmh dmhV AgVrc, Á¶mMr ewÕVm gX¡d H$m¶‘ amhrc. Am{U Aem
XwYmÀ`m ZÚm AgVrc, Á¶mMo ñdmX H$Yrhr ~XcUma Zmhr. VgoM ‘ÚmÀ¶m ZÚm
AgVrc, Oo (‘Ú) {nUmè¶m§gmR>r ’$maM éMH$a Agoc. Am{U ewÕ ‘YmÀ¶m ZÚm
AgVrc. Am{U {VWo (ñdJ©{Zdmgr¶m§gmR>r) gd© àH$maMr ’$io AgVrc Am{U ˶m§Zm
Ë`m§À`m nmcZH$˶m©H$Sy>Z j‘m àmá hmoB©c. gd© àH$mao gwIm§Mm Cn^moJ H$aUmao, ho
ñdJ©{Zdmgr ˶m cmoH$m§gmaIo hmoD$ eH$VmV H$m, Oo gX¡d ZaH$mÀ¶m AmJrV dmñVì¶
H$aVrc, Á¶m§Zm {VWo ({nʶmgmR>r) CH$iVo nmUr {Xco OmB©c, Oo ˶m§Mr AmVS>r ’$mSy>Z
Q>mHo$c?
16
(n¡J§~a! cmoH$m§‘ܶo) H$mhr Agohr AmhoV, Oo Vw‘Mo åhUUo cj XoD$Z
EoH$ʶmMo (gm|J H$aVmV). Am{U Ooìhm Vw‘À¶mnmgyZ CRy>Z {ZKyZ OmVmV, Voìhm Vo ˶m
cmoH$m§Zm {dMmaVmV, Á¶m§Zm (Y‘m©Mo) kmZ XoʶmV Amcoco Amho H$s, (n¡J§~a) AmVm
H$m¶ åhUV hmoVo? ho Ago cmoH$ AmhoV, Á¶m§À¶m ‘Zm§Mr Ûmao A„mhZo grc~§X H$ê$Z
Q>mH$cocr AmhoV. Am{U Vo Amnë¶m BÀN>m§Mo AZwgaU H$aUmao AmhoV. 17 nU Oo cmoH$
(J§^raVmnyd©H$) gÝ‘mJm©Mm A§JrH$ma H$aVmV Va A„mh ˶m§Zm A{YH$m{YH$ ‘mJ©Xe©Z
H$aVmo. Am{U A„mhMr OmU ~miJʶmÀ¶m ˶m§À¶m JwUmV AmUIr dmT> H$aVmo, (He
helps them to grow in spiritual development).
18
ho cmoH$ (Á¶m§Mr öX¶o grc H$ê$Z Q>mH$ʶmV Amcocr Amho), AmVm (’$º$)
A§{V‘ KQ>H$m ¶m§À¶mda AMmZH$nUo ¶oʶmMr dmQ> nmhV AmhoV. {VÀ¶m IwUm Va
àH$Q> Pmcoë¶mM AmhoV. nU Ooìhm Vr à˶j ¶oD$Z OmB©c, Voìhm CnXoe J«hU
H$aʶmMr ¶m§Zm g§Yr Hw$R>o {‘iUma? 19 Va (ho ZrQ>) OmUyZ ¿¶m H$s, A„mh{edm¶
Xþgam H$moUrhr Cnmñ¶ Zmhr. Am{U Amnë¶m MwH$m§~Ôc (A„mhH$S>o) j‘m¶mMZm H$am.
VgoM lÕmd§V nwéf d {ó`m§gmR>r (j‘m¶mMZm H$am). Am{U Vwåhr Hw$R>o qhS>Vm-{’$aVm
Am{U Hw$R>o ‘w¸$m‘ H$aVm, Vo gd© A„mhcm ‘mhrV Amho.
20
lÕmd§V cmoH$ {dMmaVmV, "(¶wÕmMr nadmZJr XoUmao) EImXo Aܶm¶ H$m àH$Q>
Ho$co OmV Zmhr?' nU Ooìhm ¶wÕmMm ñnï> AmXoe Agcocm EImXm Aܶm¶ àH$Q> Ho$cm
502 Hw$amU
OmVmo, Voìhm Vwåhr nmhÿ eH$Vm H$s, Á¶m§À¶m öX¶m§V {dH¥$Vr Amho, (n¡J§~a!) Vw‘À¶mH$S>o
Vo AemàH$mao nmhÿ cmJVmV, OUy AmVm ‘¥Ë¶yZo (Mhÿ~mOy§Zr) ˶m§Zm doT>co Amho. {Y¸$ma
Agmo Aem (T>m|Jr) ‘mUgm§Mm! 21 (n¡J§~amMo) AmkmnmcZ H$aUo Am{U ¶mo½¶ VoM
~mocUo (hoM ˶m§À¶mgmR>r Amdí¶H$ hmoVo). Am{U (àH$Q> Pmcoë¶m g§XoemÛmao) EImÚm
Jmoï>rMm {ZU©¶ Pmë¶mZ§Va, Vo A„mhà{V {Zð>md§V am{hco AgVo Va ˶mVM ˶m§Mo ^co
hmoVo. 22 (˶m§Zm {dMmam) Vw‘À¶m{df¶r ¶mnojm doJir H$m¶ Anojm Ho$cr OmD$ eH$Vo
H$s, Vwåhmcm A{YH$ma àmá Pmco Va Vwåhr (A„mhÀ¶m AmXoemH$S>o nmR> XmIdyZ)
^yVcmda CnÐd ‘mOdmc Am{U Amág§~§Ym§Mr (ndm© Z H$aVm) ˶m§Zm VmoSy>Z Q>mH$mc?
23
hoM Vo cmoH$ AmhoV Á¶m§Zm A„mhZo {Y¸$maco Amho. Am{U ˶m§Zm (g˶ g§Xoe
J«hU H$aʶmÀ¶m ~m~VrV H$mZmZo) ~{hao Am{U S>moù¶mZo Am§Yio H$ê$Z Q>mH$co Amho.
24
cmoH$, ¶m Hw$amUmÀ¶m (g§Xoem§da) qMVZ H$arV ZmhrV H$m? qH$dm ˶m§À¶m
‘Zm§Zm Hw$cno AmhoV? 25 Oo cmoH$ ‘mJ©Xe©Z ˶m§À¶mH$S>o gwñnï>nUo nmoMë¶mZ§Va XoIrc
(˶mH$S>o) nmR> XmIdVmV, (Vo Ago Ho$di ¶mgmR>r H$aVmV, H$maU) g¡VmZmZo ˶m§À¶m
H$ënZm§Zm A{YH$ gw§Xa Agë¶mMo ^mgdyZ ˶m§Zm ImoQ>çm Amem XmIdë¶m. Am{U
A„mhZo ˶m§Zm Cg§V {Xcr. 26 ¶mMo H$maU A„mhZo àH$Q> Ho$coë¶m g§Xoem§Mm Á¶m
cmoH$m§Zm {VQ>H$mam dmQ>Vmo, ˶m§Zm ho åhUVmV, "H$mhr ~m~VrV Amåhr Vw‘Mo åhUUo
‘mݶ H$ê$.' nU A„mhcm ˶m§À¶m gd© Jwá Jmoï>tMr OmUrd Amho. 27 ‘J Ooìhm
‘¥Ë¶wXÿV ¶m§À¶m Mohè¶m§da Am{U nmR>tda R>mogo cJmdyZ àmU H$mT>Vrc, Voìhm ¶m§Mr
H$m¶ AdñWm hmoB©c. 28 ¶mMo H$maU ho Amho H$s, ˶m§Zr ˶m ‘mJm©Mo AZwgaU Ho$co, Omo
A„mhcm H«$moYrV H$aUmam hmoVm. Am{U ˶mcm {à¶ Agcoë¶m ‘mJm©Mm ‘mÌ Ë¶m§Zr
{VañH$ma Ho$cm. n[aUm‘r A„mhZo ˶m§Mr H¥$˶o {Zî’$i H$ê$Z Q>mH$cr.
29
Á¶m cmoH$m§À¶m ‘ZmV {dH¥$Vr Amho, ˶m§Zm Ago dmQ>Vo H$s H$m¶? A„mh
˶m§À¶m Ûofmcm H$YrM COoS>mV AmUUma Zmhr? 30 Am{U Amåhr BpÀN>co AgVo, Va
AmÎmmM ˶m§Mo {nVi Vw‘À¶mg‘moa CKS>o Ho$co AgVo. Am{U ˶m§À¶m ’$º$ cjUmdê$ZM
Vwåhr ˶m§Zm AmoiIco AgVo. (Varhr) ˶m§À¶m (Ho$di) ~mocʶmdê$Z Vwåhr ˶m§Zm
Adí¶ AmoiIy eH$mc. (ho ‘mUdm!) A„mh Vw¶m à˶oH$ H¥$˶mcm OmUyZ Amho.
31
(lÕmd§Vm§Zmo!) Amåhr Vwåhm gdmªMr Adí¶ H$gmoQ>r nmhUma, Omon¶ªV Amåhr
˶m cmoH$m§Zm {MÝhm§{H$V H$aV Zmhr, Oo (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) {OhmX (åhUOo
à¶ËZm§Mr namH$mð>m) H$aUmao AmhoV Am{U (gÝ‘mJm©da) AT>i amhUmao AmhoV.
(AemàH$mao) Amåhr Vw‘Mr Cº$s (Am{U H¥$Vr ¶m§Mo g˶) AO‘mdyZ nmhÿ. 32
gyah-48. Ac-µ’$V²h 503
dmhÿZ Q>mH$m) n[aUm‘r A„mh Vw‘À¶m AmYrÀ¶m dm nwT>À¶m gd© MwH$m ‘m’$ H$ê$Z
Q>mHo$c. Am{U Vmo Vw‘À¶mda Amncm nwaonya AZwJ«h H$aoc. Am{U Vwåhmcm gai ‘mJ©
XmIdoc. 3 Am{U Vmo Vwåhmcm O~aXñV gmhmæ¶ àXmZ H$aoc.
(Q>rn: hþX¡~r¶m ¶oWo n¡J§~a d ˶m§À¶m {damoYH$m§Xaå¶mZ Pmcoë¶m em§VrH$amamZ§Va darc g§Xoe àH$Q>
Pmcm.)
4
˶mZoM lÕmd§Vm§Zm Amnë¶mH$Sy>Z ‘Z:em§Vr àXmZ Ho$cr. ¶mgmR>r H$s, ˶m§À¶m
AmYrnmgyZ Agcoë¶m lÕoV AmUIr ÑT>Vm cm^mdr. AmH$me d n¥Ïdrda (V¡ZmV)
Agcoë¶m g¡Ý¶m§Mm ‘mcH$ A„mh Amho. Am{U A„mh gd© H$mhr OmUUmam d Añgc
~w{Õ‘mZ Amho. 5 H$maU A„mh lÕmd§V nwéf d lÕmd§V {ó`m§Zm Aem ñdJmªV XmIc
H$ê$ BpÀN>Vmo, Á¶mVyZ nmʶmMo (Z¶Zaå¶) àdmh dmhV AgVrc. Vo {VWo H$m¶‘ dmñVì¶
H$aVrc. Am{U Vmo ˶m§Mr dmB©Q> H¥$˶o ˶m§À¶mnmgyZ Xÿa H$ê$Z Q>mHo$c. Am{U A„mhÀ¶m
Ñï>rZo hoM gdm}Îm‘ ¶e hmo¶. 6 Xm§{^H$ nwéf d {ó¶m VgoM AZoH$o ídadmXr nwéf d {ó¶m
¶m§Zm {ejm H$aʶmMr (˶mMr ¶moOZm Amho), Oo A„mh{df¶r dmB©Q> {dMma ~miJyZ
AgVmV. ¶mMo Xþîn[aUm‘ ˶m§Zm Mhÿ~mOyZ§ r doT>c o . Am{U ˶m§À¶mda ˶mMm H$mon Pmcocm
Amho. Am{U ˶mZo ˶m§Zm {Y¸$macoco Amho. Am{U ˶m§À¶mgmR>r ˶mZo ZaH$ V¶ma R>do cocm
Amho. IamoIa, Vo ’$ma dmB©Q> {R>H$mU Amho. 7 AmH$me d n¥Ïdrda Agcoë¶m (ñdJ©XVÿ m§À¶m)
goZMo m ‘mcH$ A„mh Amho. Am{U A„mh IamoIa gd©e{º$‘mZ Amho d Añgc ~w{ÕdmZ
Amho.
8
(n¡J§~a!) Amåhr Vwåhmcm (g˶mMr) gmj XoUmam, Am{U ew^dmVm© EoH${dUmam
Am{U (Am‘À¶m {ejonmgyZ) gmdY H$aUmam ~ZdyZ (¶mgmR>r) nmR>dco Amho 9 H$s,
(cmoH$m§Zr!) A„mhda d n¡J§~amda {dídmg R>odUmao ~Zmdo Am{U (n¡J§~amMr) ‘XV
H$amdr d ˶mMm AmXa H$amdm. Am{U gH$mi-g§Ü¶mH$mi (à˶oH$ àg§Jr) A„mhMo
ñVw{VJmZ H$amdo. 10 (n¡J§~a!) Oo cmoH$ Amncr {Zð>m àH$Q> H$aʶmgmR>r Vw‘À¶m
hmVmda hmV R>odyZ à{Vkm H$arV AmhoV, dñVwV: Vo A„mher à{Vkm H$arV AmhoV.
(OUy) A„mhMmM hmV ˶m§À¶m hmVmda Amho. åhUyZ Omo H$moUr (à{Vkm Ho$ë¶mZ§Va)
{VMm ^§J H$aoc Va ˶mMo Xþîn[aUm‘ ˶mcm ñdV:cmM ^moJmdo cmJVrc. Am{U Omo
H$moUr A„mher Ho$cocr à{VkoMr nyV©Vm H$aoc Va A„mh ˶mg ’$ma ‘moR>o ~jrg àXmZ
H$aoc.
11
J«m‘rU ^mJmVrc Oo Aa~ cmoH$ ‘mJo am{hco, Vo AmVm Vw‘À¶mg‘moa (ImoQ>oZmQ>o
{Z{‘Îm gmXa H$ê$Z) åhUVrc, "Am‘Mr YZg§nÎmr d Am‘Mo Hw$Qw>§~ ¶m§Mr (H$miOr
gyah-48. Ac-µ’$V²h 505
KoʶmVM) Amåhr ì¶ñV am{hcmo. (ho n¡J§~a!) Vwåhr Amåhmcm j‘mXmZ {‘imdo åhUyZ
(A„mhH$S>o) ¶mMZm H$am.' (AemàH$mao) ho cmoH$ Amnë¶m Vm|S>mZo ˶m Jmoï>r ~mocV
AmhoV, dñVwV: Á¶m Ë`m§À`m ‘ZmV ZmhrV. (n¡J§~a!) ˶m§Zm gm§Jm, "A„mhZo Oa
Vwåhmcm hmZr qH$dm cm^ nmoM{dʶmMo R>a{dco Agoc, Va Vmo H$moU Amho Omo A„mhÀ¶m
{déÕ Vw‘À¶mgmR>r H$mhr H$ê$ eHo$c?' (AWm©VM H$moUrM Zmhr). (cjmV R>odm) Vwåhr
Oo H$mhr H$arV AmhmV, ˶m à˶oH$ Jmoï>rMr A„mhcm nyU© OmUrd Amho. 12 "Zmhr,
(Vgo Zmhr), Vwåhmcm Va Ago dmQ>V hmoVo H$s, n¡J§~a d lÕmd§V AmVm Amnë¶m
Hw$Qw>§~r¶m§H$S>o H$Xm{n naV ¶oUma ZmhrV. Am{U ¶m {dMmamZo Vwåhmcm ‘Zmo‘Zr àgÞ Ho$co
hmoVo. VgoM (n¡J§~a d lÕmd§Vm§{df¶r) Vwåhr (VèhoVèhoÀ¶m) dmB©Q> H$ënZm H$arV
hmoVm. AemàH$mao Vwåhr Zme nmdUmao cmoH$ ~ZcmV?' 13 g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§gmR>r,
Oo A„mhda d ˶mÀ¶m n¡J§~amda {dídmg R>odV ZmhrV, Amåhr YJYJUmar AmJ
V¶ma R>odcr Amho. 14 AmH$me Am{U n¥Ïdr ¶m§da A„mhMoM amÁ¶ Amho. Vmo BpÀN>Vmo
˶mg j‘m H$aVmo Am{U BpÀN>Vmo ˶mg {ejm H$aVmo. A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy
Amho.
15
(lÕmd§Vm§Zmo!) Ooìhm Vwåhr Aem ¶wÕmgmR>r {ZKmc Á¶mV ({dO¶ d ˶mZ§Va)
nam^yV njmH$Sy>Z YZ (war gains) {‘iʶmMo Z¸$s Amho, Voìhm ‘mJo Wm§~yZ amhUmao
cmoH$ (åhUOo Xm§{^H$) åhUVrc, "Amåhmcmhr Vw‘À¶m~amo~a ¶oD$ Úm.' (dñVwV:) Vo
A„mhÀ¶m dMZmcm ~XcyZ Q>mHy$ nmhVmV. nU Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm, "Vwåhr ‘wirM
Am‘À¶m~amo~a ¶oD$ eH$V Zmhr. A„mhZo AmYrM gm§JyZ Q>mH$coco Amho (H$s, war
gains H$moUmcm àmá hmoVrc).' Voìhm Vo (Adí¶) Ago CÎma XoVrc, "Vwåhr
Am‘À¶m{df¶r Ûof ~miJVm.' Zmhr, Vgo Zmhr, dñVwpñWVr hr Amho H$s, ¶m§Zm
g˶mMr ’$ma H$‘r OmU Amho.'
16
(n¡J§~a!) ‘mJo Wm§~yZ amhUmè¶m J«m‘rU Aa~ cmoH$m§Zm gm§Jm, "Vwåhmcm
cdH$aM ’$ma cT>dæ¶o Agcoë¶m cmoH$m§er cT>ʶmH$[aVm ~mocm{dco OmB©c. ˶m§À¶mer
Vwåhmcm Vmon¶ªV cT>m¶Mo Agoc, Omon¶ªV (EH$Va Vwåhr cT>Vm-cT>Vm draJVr àmá
H$amc) qH$dm Vo nyU©nUo eaUmJVr nËH$aVrc. Am{U Voìhm Oa Vwåhr ñdV:cm (˶m
hmHo$da) AmkmYmaH$ {gÕ H$amc Va A„mh Vwåhmcm ’$ma ‘moR>o ~jrg àXmZ H$aoc,
Am{U Oa Vwåhr nmR> {’$admc, Á¶mà‘mUo AmYr Vgo Vwåhr Ho$cm AmhmV, Va Vmo
Vwåhmcm H$R>moa {ejm H$aoc. 17 Am§Yù¶m, c§JS>çm qH$dm AmOmar ‘mUgmZo (¶wÕmV
gh^mJ Zm|X{dcm Zmhr Var) ˶m~Ôc ˶mcm Xmofr Yaco OmUma Zmhr.' Omo H$moUr
506 Hw$amU
A„mh d ˶mÀ¶m n¡J§~amMo AmkmnmcZ H$aoc, ˶mg A„mh Aem ~mJm§V àdoe XoB©c,
Á¶mVyZ nmʶmMo (Z¶Zaå¶) àdmh dmhV AgVrc. Am{U Omo H$moUr nmR> {’$adoc,
˶mg Vmo H$R>moa {ejm H$aoc.
18
(n¡J§~a!) Ooìhm lÕmd§V cmoH$ ˶m PmS>mImcr Vw‘À¶mà{V Amncr {Zð>m 춺$
H$aʶmgmR>r à{Vkm H$arV hmoVo, (ho g‘n©U^md nmhÿZ) A„mh ˶m§À¶mda ’$ma àgÞ
Pmcm. A„mhcm ˶m§À¶m A§V:H$aUm‘ܶo H$m¶ Amho, Vo nyU©nUo R>mD$H$ hmoVo. Am{U
˶mZo ˶m§À¶mda ‘Z:em§Vr AdVrU© Ho$cr. Am{U ~jrg åhUyZ ˶m§Zm cdH$aM
¶oUmè¶m {dO¶mMr (ew^dmVm© {Xcr). 19 VgoM ^{dî¶mV ~aoM ’$m¶Xo ˶m§Zm {‘iUma
AmhoV. Á`m§n¡H$s ¶wÕmV nam^yV njmH$Sy>Z {‘iUmè¶m YZg§nÎmrMm g‘mdoe Amho.
A„mh gd©e{º$‘mZ d ~w{Õ‘mZ Amho. 20 (lÕmd§Vm§Zmo!) A„mhZo Vwåhmcm ^{dî¶mV
^anya ’$m¶Xo XoʶmMo dMZ {Xco Amho (Á`m§n¡H$s EH$ war gains Amho). Am{U
(hþX¡{~¶mMm em§Vr H$ama åhUOo) ˶mZo advance ‘ܶo Vwåhmcm àXmZ Ho$cocm (’$m¶Xm)
Amho. (˶mÛmao) ˶mZo cmoH$m§Mo hmV Vw‘Mm (N>i) H$aʶmnmgyZ amoIyZ Yaco. ¶mgmR>r
H$s, Vmo (H$ama) lÕmd§Vm§gmR>r EH$ {ZemUr R>amdr. Am{U ˶mZo Vwåhmcm gai ‘mJ©
XmIdmdm. 21 Am{U ¶m{edm¶ AmUIr EH$ {dO¶ ~mH$s Amho. Á¶mda Vwåhmcm
AmUIr KÅ> nH$S> cm^cocr Zmhr. (nU) A„mhZo ˶mg (Vw‘À¶mgmR>r) doTy>Z R>odcoco
Amho. H$maU A„mh gd© H$mhr H$aʶmg g‘W© Amho.
22
Am{U (AmVm) Oa ¶m g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zr Vw‘À¶mer cT>mB© Ho$cr
AgVr Va nmR> XmIdyZ Adí¶ ni H$mT>cm AgVm. Voìhm ˶m§Zm H$moUr Zm ajUH$Vm©,
Zm gmhmæ¶H$Vm© cm^cm AgVm. 23 A„mhMr H$m¶©nÕVr AmYrnmgyZ AerM am{hcocr
Amho. Am{U ˶mÀ¶m H$m¶©nÕVrV ~Xc Pmë¶mMo Vwåhmcm H$Yrhr AmT>iUma Zmhr.
24
˶mZoM ‘¸o$À¶m Imoè¶mV Vwåhmcm ˶m§À¶mda {dO¶ àXmZ Ho$ë¶mZ§Va, ˶m§Mo hmV
Vw‘À¶mnmgyZ Am{U Vw‘Mo hmV ˶m§À¶mnmgyZ amoIyZ Yaco. Am{U A„mh Vw‘À¶m gd©
H¥$˶m§da ZOa R>odyZ Amho. 25 hoM Vo cmoH$ AmhoV, Oo g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ am{hco
Am{U (‘¸$mpñWV) n{dÌ ‘erXrV àdoe H$aʶmg Vwåhmcm ‘ZmB© Ho$cr. VgoM ~irÀ¶m
OZmdam§Zmhr ~{cXmZmÀ`m ñWmZmda nmohmoMÊ`mg ‘‚mmd Ho$cm. Oa (‘¸$m‘ܶo) AZoH$
lÕmd§V nwéf d {ó¶m Zg˶m Am{U Oo AhoVwH$nUo Vw‘À¶mÛmao {MaS>co OmʶmMr
e³¶Vm ZgVr Am{U AOmUVonUo hm AnamY Vw‘À¶m hmVyZ KS>ë¶mMm Xmof Vw‘À¶mda
Amcm AgVm. (Ago ZgVo Va Vwåhmcm ˶m§À¶mer cT>ʶmMr nadmZJr XoʶmV Amcr
AgVr, nU ˶mZo Ago ¶mgmR>r Ho$co Zmhr) H$maU A„mh Á¶mcm BÀN>rc ˶mg
gyah-48. Ac-µ’$V²h 507
(AemàH$mao A„mh lÕmd§Vm§Zm {Xdg|{Xdg CÞVr àXmZ H$arV AgVmo) H$s, ˶m§Zm
nmhÿZ g˶ ZmH$maUmè¶m lÕmhrZm§Mm Oi’$imQ> ìhmdm. (nU) ˶m§À¶mn¡H$s Oo cmoH$
lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} H$aVrc, Aem§Zm A„mhZo j‘m H$aʶmMo d ’$ma ‘moR>o ~jrg
XoʶmMo dMZ {Xcoco Amho.
gyah-49. Ac-hþOwamV
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! A„mh d ˶mÀ¶m n¡J§~amg‘moa Amncr ’w$emaH$s
{‘ady ZH$m. A„mhMr OmU R>odyZ amhm. IamoIa, A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d OmUUmam
Amho.
2
lÕmd§Vm§Zmo! n¡J§~amer ‘moR>çm AmdmOmV ~mocy ZH$m, Á¶mà‘mUo Vwåhr EH$‘oH$m§er
‘moR>‘moR>çmZo ~mocV AgVm. AݶWm Vw‘Mr gd© gËH¥$˶o dm¶m OmVrc Am{U Vwåhmcm
˶mMr OmUrdhr AgUma Zmhr. 3 Oo cmoH$ A„mhÀ¶m n¡J§~amg‘moa {Yå`m AmdmOmV
~mocVmV, hoM Vo cmoH$ AmhoV, Á¶m§Mr ‘Zo A„mhZo AO‘mdyZ ˶m§Mr (H$dmS>o)
gXmMaUmgmR>r Iwcr Ho$cocr AmhoV. ˶m§À¶mgmR>r j‘m d ’$ma ‘moR>o ~jrg Amho. 4 Oo
cmoH$ Vw‘À¶m (amh˶m) Imoë¶m§À¶m ~mhoê$Z Vwåhmcm (‘moR>‘moR>çmZo d gmV˶mZo) hmH$
‘maVmV, ˶m§À¶mn¡H$s AZoH$ ~wÕrMm dmna Z H$aUmao AmhoV. 5 (EH$Xm ghOVoZo hmH$
{Xë¶mZ§Va) Vwåhr ~mhoa ¶oB©n¶ªV, ˶m§Zr g§¶‘nyd©H$ àVrjm Ho$cr AgVr Va Ago H$aUo
˶m§À¶mgmR>r (A„mhÀ¶m Ñï>rZo) C{MV R>aco AgVo. nU A„mh ’$ma j‘merc d
X¶miy Amho.
6
lÕm YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§Zmo! EImXm XþamMmar ‘mUyg Vw‘À¶mH$S>o EImXr (dmB©Q>
negative) ~mV‘r KoD$Z Amcm Va (˶mda {dídmg H$aʶmnydu) {VÀ`m g˶Vo{df¶r
ZrQ> ImÌr H$ê$Z ¿¶m. Ago ìhm¶cm ZH$mo H$s, (˶m MwH$sÀ¶m ~mV‘rÀ¶m AmYmao)
AhoVwH$nUo Vwåhr BVam§Zm ZwH$gmZ nmoMdyZ ~gmc. ‘J Vwåhmcm Amnë¶m H¥$˶mda
níMmÎmmn H$amdm cmJoc. 7 Am{U ¶m Jmoï>rMr OmU R>odm, Vw‘À¶m‘ܶo A„mhMm n¡J§~a
CnpñWV Amho. ~è¶mM Jmoï>r‘ܶo ˶mZo Oa Vw‘Mo åhUUo ‘mݶ Ho$co AgVo Va Vwåhr
g§H$Q>mV gmnS>cm AgVm. nU A„mhZo Vw‘À¶m ‘Zm§V lÕo~Ôc ào‘ {Z‘m©U Ho$co
Am{U {Vcm Vw‘À¶m ‘Zm§Zm {à¶ dmQ>oc Ago Xe©{dco. VgoM ˶mZo AlÕm, Xþï>nUm d
Adkm ¶m Jmoï>t{df¶r Vw‘À¶m ‘ZmV {VQ>H$mam {Z‘m©U Ho$cm. AgoM cmoH$ gÝ‘mJm©da
‘mJ©ñW AmhoV, 8 A„mhÀ¶m H¥$noZo d AZwJ«hmZo. Am{U A„mh gd© H$mhr OmUUmam
Amho, ~w{ÕdmZ Amho.
gyah-49. Ac-hþOwamV 509
9
lÕmd§Vm§n¡H$s XmoZ JQ> AmngmV {^S>co Va ˶m§À¶mXaå¶mZ g‘oQ> KS>dyZ AmUm,
‘J Oa ˶m§À¶mn¡H$s EH$ JQ> Xþgè¶mda Aݶm¶ H$arV Agoc Va ˶m JQ>m{déÕ cT>m,
Omo Aݶm¶ H$arV Amho, Omon¶ªV Vmo A„mhÀ¶m AmXoemH$S>o naV ¶oV Zmhr. ‘J Ooìhm
Vmo ˶mH$S>o dioc, Voìhm ˶m§À¶mXaå¶mZ ݶm¶nyd©H$ g‘oQ> KS>dyZ AmUm. Am{U
ݶm¶nyd©H$M H¥$Vr H$am. H$maU A„mhcm ݶm¶r cmoH$ {à¶ AmhoV. 10 gd© lÕmd§V
AmngmV ^mD$ (åhUOo Y‘©~m§Yd) AmhoV. åhUyZ (Ooìhmhr ˶m§À¶m Xaå¶mZ H$mhr
{ddmX {Z‘m©U Pmë¶mg) ^mdm-^mdm‘ܶo {‘cm’$ KS>dyZ AmUm. Am{U A„mhMr
OmU ~miJm, åhUOo Vw‘À¶mda H¥$nm Ho$cr OmB©c.
11
lÕmd§Vm§Zmo! Vw‘À¶mn¡H$s nwéfm§Zr BVa nwéfm§Mr {I„r CS>dm¶cm ZH$mo, e³¶
Amho H$s, (A„mhÀ¶m Ñï>rV) Vo ˶m§À¶mnojmhr A{YH$ Mm§Jco Agy eH$VmV. Zm
{ó`m§Zr BVa {ó`m§da hgmdo, e³¶ Amho, ˶m ¶m§À¶mnojm (åhUOo hgUmè¶m§nojmhr)
A{YH$ Mm§Jë¶m AgVrc. VgoM Zm EH$‘oH$m§Zm Q>mo‘Uo ‘mam, Zm EH$‘oH$m§Mr dmB©Q> Zmdo
R>odm. lÕm YmaU Ho$ë¶mZ§Va dmB©Q> Zmdm§er g§~§Y OmoS>co OmUo, ’$ma dmB©Q> Amho. Am{U
Oo níMmÎmmn H$ê$Z (ho gd© gmoS>Uma ZmhrV), Va VoM cmoH$ A˶mMmar AmhoV.
12
lÕmd§Vm§Zmo! ~è¶mM Jmoï>tÀ¶m ~m~VrV g§e¶ KoUo Q>mim, H$maU H$mhr ~m~VrV
g§e¶ KoUo åhUOo JwÝhm H$aUo hmo¶. EH$‘oH$m§Mr (JwáMamà‘mUo) hoa{Jar H$ê$ ZH$m.
Am{U EH$‘oH$m§À¶m MhmS>çm-MwJë¶m H$ê$ ZH$m. Vw‘À¶mn¡H$s H$moUmcm Amnë¶m ‘aU
nmdcoë¶m ^mdmMo ‘m§g Im¶cm AmdS>oc H$m? AWm©VM! ¶m Jmoï>rMm ^¶§H$a {VQ>H$mam
Vwåhmcm dmQ>oc. A„mhMr (gX¡d) OmU R>odm (˶mMo ^¶ ~miJm), {Z:g§Xoh, A„mh
’$ma j‘merc d X¶miy Amho.
13
cmoH$m§Zmo! Amåhr Vwåhm (gdmªZm) EH$ Za d EH$ Zmar nmgyZ {Z‘m©U Ho$co Amho.
‘J Vwåhmcm EH$‘oH$m§Zm AmoiIVm ¶mdo ¶mgmR>r, Vw‘À¶m {d{dY OmVr d H${~co
~Z{dco. (nU) A„mhÀ¶m ZOaoV VmoM gdm©{YH$ gÝ‘mZZr` ‘Zwî¶ Amho, Omo ˶mMr
gdm©{YH$ OmU R>odyZ (OrdZ ì¶VrV H$aUmam) Amho. {ZpíMVM A„mh gd© H$mhr
OmUUmam, gd©àH$mao OmUrd AgUmam Amho. (all knowing-all aware).
14
dmid§Q>mV amhUmao Aa~ cmoH$ åhUVmV, "Amåhr Va lÕmd§V ~Zcmo AmhmoV.'
(n¡J§~a!) ˶m§Zm gm§Jm, "Zmhr, Vwåhr (AÚmn) lÕm YmaU Ho$cocr Zmhr, Vwåhmcm Ago
åhUmd¶mg hdo, ""Amåhr (ZwH$V§M) Bñcm‘Mm A§JrH$ma Ho$cm Amho,'' H$maU (Iè¶m
AWm©Zo) ÑT> lÕoZo AÚmn Vw‘À¶m öX¶mV àdoe Ho$cocmM Zmhr. Am{U Oa Vwåhr
A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J§~amMo AmkmnmcZ H$amc Va A„mh Vw‘À¶m H¥$˶m§Zm ‘wirM
510 Hw$amU
dm¶m OmD$ XoUma Zmhr. IamoIa A„mh ‘m’$ H$aUmam, H¥$nm H$aUmam Amho.' 15 gƒo
lÕmd§V Va Vo cmoH$ AmhoV, Oo A„mhda d ˶mÀ¶m n¡J§~amda lÕm YmaU H$aVmV
Am{U ‘J ˶m{df¶r ‘wirM e§H$m KoV ZmhrV. Am{U Amnco YZ d àmU nUmcm
cmdyZ A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r à¶ËZm§Mr namH$mð>m (åhUOoM {OhmX) H$aVmV. hoM cmoH$
g˶dmXr AmhoV.
16
(n¡J~§ a!) ¶m cmoH$m§Zm gm§Jm, "Vwåhr A„mhcm Amnë¶m lÕoMr OmU H$ê$Z
Úm¶cm {ZKmcmV H$s H$m¶? Ooìhm A„mh Agm OmUH$ma Amho H$s, ˶mcm Vo gd© ‘mhrV
Amho Oo-Oo AmH$memV Amho Am{U Oo-Oo n¥Ïdrda Amho. A„mhcmM à˶oH$ Jmoï>r{df¶r
n[anyU© kmZ Amho.' 17 (n¡J~§ a!) H$mhr cmoH$m§Zm Ago dmQ>Vo H$s, ˶m§Zr Bñcm‘Mm ñdrH$ma
H$ê$Z Vw‘À¶mda CnH$ma Ho$co Amho. ˶m§Zm gm§Jm, "Vwåhr Bñcm‘Mm A§JrH$ma H$aUo hm
‘m¶mda CnH$ma Amho, Ago H$Xm{n g‘Oy ZH$m. Va ¶mCcQ> g˶ ho Amho H$s, A„mhMm
Vw‘À¶mda CnH$ma Amho H$s, ˶mZo Vwåhmcm g˶lÕoMm Adc§~ H$aʶmMr gX²~Õ w r {Xcr.
18
(¶m dmñVdmMm ñdrH$ma H$am) Oa Vwåhr g˶dmXr AmhmV Va.' {Z:g§Xho , A„mh
AmH$me Am{U n¥ÏdrÀ¶m, (cmoH$m§gmR>r) AÑí¶ Agcoë¶m gd© Jmoï>r OmUVmo Amho. Am{U
Vwåhr Oo H$mhr H$aV AgVm, ˶mda Vmo ZOa R>do Zy Amho.
gyah-50. µH$mµ’$0
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
µH$mµ’$0 ¶m ‘hmZ Aem Hw$amUmMr enW! (Vwåhr Am‘Mo nmR>dcoco n¡J§~a
AmhmV). 2 nU, ˶m§Zm ¶m Jmoï>rMo AmíM¶© dmQ>Vo H$s, ˶m§À¶mH$S>o ˶m§À¶m‘YyZM EH$
gmdY H$aUmam (n¡J§~a) Amcocm Amho. g˶ ZmH$maUmè¶m§Zr åhQ>co, "IamoIa hr EH$
AO~ Jmoï> Amho! 3 H$s, Amåhr Ooìhm ‘¥Ë¶y nmdë¶mZ§Va (Hw$OyZ) ‘mVr hmoD$Z OmD$,
(Voìhm Amåhmcm H$emàH$mao {Od§V Ho$co OmD$ eH$Vo?) IamoIa Vr ’$ma Ag§^d Jmoï>
dmQ>Vo!' 4 Amåhr Mm§Jco OmUVmo H$s, ‘mVr ˶m§À¶m earamcm H$emàH$mao Zï> H$aVo.
Am{U Am‘À`mH$So> gwa{jV Agm EH$ (‘hmZ) J«§W Amho, Á¶mV à˶oH$ Jmoï> Z‘yX
Ho$cocr Amho.
(Q>rn: ˶mV à˶oH$ {Z{‘©Vr g§~§YmZo EHy$U EH$ Vnerc Amho, Am{U Amåhr ˶mZwgmaM ˶m§Zm {Od§V
H$ê$.)
5
nU ˶m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm, Ooìhm Vo ˶m§À¶mH$S>o Amco. n[aUm‘r
Vo Jm|YiyZ Jococo AmhoV.
gyah-50. µH$mµ’$0 511
6
˶m§Zr ˶m§À¶mda Agcoë¶m AmH$memMo H$Yr (qMVZnyd©H$) AdcmoH$Z Ho$co
Zmhr H$m? Amåhr H$emàH$mao ˶mg {Z‘m©U H$ê$Z gOdco d nyU©nUo Xmof‘wº$ (~Zdco).
7
VgoM Amåhr n¥Ïdrcm ngadyZ {VMm {dñVma Ho$cm Am{U {VÀ`mda nd©Vm§Zm
^¸$‘[a˶m C^o Ho$co Am{U {VÀ`mda gd© àH$maÀ¶m gw§Xa dñVy CJ{dë¶m AmhoV. 8
¶mV (A„mhH$S>o) diUmè¶m à˶oH$ ^º$mgmR>r YS>o d ~moY àmá H$aʶmMr gmYZo
AmhoV. 9 Am{U Amåhr AmH$memVyZ (cmoH$m§gmR>r) cm^Xm¶r R>aUmè¶m nmʶmMm dfm©d
Ho$cm, Am{U ˶mÛmao (’$im§À¶m) ~mJm Am{U Ymݶm§Mr eoVr {Z‘m©U Ho$cr. 10 Am{U
IOwarMo C§M-C§M d¥j Á¶mda ’$im§Mo Kmog, EH$mda EH$ cm|~H$iV AgVmV. 11
cmoH$m§À¶m CnOr{dHo$Mr ì¶dñWm åhUyZ, Am{U ˶m nmʶmÛmao Amåhr ‘¥V AdñWoV
Agcoë¶m O{‘Zrcm OrdZ àXmZ H$aVmo, AemMàH$mao (‘ocoë¶m cmoH$m§Mo) nwZéËWmZ
hmoBc© .
12
¶m cmoH$m§À¶m nydu (¶m§À¶mà‘mUoM) ZyhÀ¶m cmoH$m§Zr (‘¥Ë¶wníMmV OrdZmg
ZH$ma {Xcm) VgoM I§XH$dmë¶m O‘mVrZo d g‘yX (ZmdmÀ¶m O‘mVrZohr nwZéËWmZmg)
ImoQ>o R>a{dco. 13 Am{U AmX (¶m O‘mVrZo) d {’$aAm¡ZZo Am{U cyVÀ¶m ~m§Ydm§Zr.......
14
dZmV amhUmao (A¶H$mdmco) Am{U Vwã~mÀ¶m cmoH$m§Zrhr ImoQ>o R>a{dco. gdmªZr
n¡J§~am§Zm ImoQ>o R>a{dco. åhUyZ (eodQ>r) ‘m¶m Á¶m {ejonmgyZ ˶m§Zm gmdY H$aʶmV
Amco hmoVo, Vr {ejm ˶m§À¶mda MmcyZ Amcr. 15 n{hë¶m doiog {Z{‘©Vr H$ê$Z
Amåhr WHy$Z Jocmo AmhmoV (Ago ¶m§Zm dmQ>Vo H$s H$m¶?) (A{O~mV) Zmhr. Varhr ho
cmoH$ Xþgè¶m doiog {Z‘m©U Ho$ë¶m Omʶmg§~§YmZo ({ZamYma) e§H$m KoV AmhoV.
16
AmåhrM ‘mZdmcm {Z‘m©U Ho$co Amho. ˶mÀ¶m ‘Zmcm Á¶m-Á¶m {dMmam§Mm
ñne© hmoVmo, Vo gd© Amåhr OmUVmo. Am{U Amåhr ˶mÀ¶m H§$R>mVrc {eaonojmhr ˶mÀ¶m
A{YH$ Odi AgVmo. 17 XmoZ Zm|X H$aUmao XÿV (à˶oH$mÀ¶m H$‘mªMr) Zm|X H$arV
AmhoV. Oo à˶oH$mÀ¶m COì¶m d S>mì¶m ~mOyg ~gcoco AgVmV. 18 EH$ eãXhr
Agm ZgVmo Omo EImXm ‘mUyg ~mocVmo. Am{U ˶mMr gX¡d gVH©$ Agcoë¶m XÿVmH$Sy>Z
Zm|X hmoV Zmhr.
19
Am{U ‘¥Ë¶yMr ~oewÕr (gd©) g˶mgh àH$Q> hmoB©c. (ho ‘mZdm!) hrM Vr Jmoï>
Amho, {OÀ`mnmgyZ Vy niyZ OmD$ nmhV hmoVmg. 20 Am{U (eodQ>r nwZéËWmZmMo) qeJ
’w§$H$co OmB©c. hmM Vmo {Xdg Agoc Á¶mnmgyZ Vwåhmcm gmdY Ho$co OmV hmoVo. 21
Am{U à˶oH$ ‘Zwî¶ AemàH$mao ¶oB©c H$s, ˶mÀ¶m~amo~a EH$ hmH$Umam (angel) Am{U
Xþgam gmj XoUmam (angel) Agoc. 22 (gm§{JVco OmB©c H$s), Vy ¶mnmgyZ ~ogmdY
512 Hw$amU
hmoVmg. (AmO) Amåhr Vw‘À¶m (J’$cVrMm) nS>Xm Xÿa Ho$cm Amho, åhUyZ AmO VwPr
Ñï>r ’$ma VrúU Pmcocr Amho. 23 Am{U ˶mMm gmo~Vr (XÿV) åhUoc H$s, ‘r
(~Zdcocm) ˶mÀ¶m H$‘mªMm aoH$m°S>© ‘m¶mH$S>o V¶ma Amho. 24 (Voìhm A„mhH$Sy>Z
Amkm hmoB©c) à˶oH$ H¥$V¿Z, d g˶mÀ¶m eÌycm ZaH$mV ’o$Hy$Z Úm. 25 gËH¥$˶m§nmgyZ
amoIUmam, ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmam (Am{U) BVam§Zm g§e¶mV cmoQ>Umam Agm. 26 Á¶mZo
A„mh{edm¶ Xþgè¶mcm Cnmñ¶ ~Z{dco hmoVo. ˶mcm H$R>moa {ejoÀ¶m {R>H$mUr T>H$cyZ
Úm. 27 Am{U ˶mMm gmo~Vr g¡VmZ åhUoc, "ho Am‘À¶m nmcZH$˶m©! ‘r ¶mg {dÐmohr
~Zdcoco Zmhr, Va Vmo ñdV:M MwH$sÀ¶m ‘mJm©Mm Adc§~ H$ê$Z ’$ma Xÿa {ZKyZ Jocm
hmoVm.' 28 A„mh åhUoc, "‘m¶m g‘j ^m§S>U H$ê$ ZH$m. ‘r AmYrM Vwåhmcm (¶m)
{ejonmgyZ gmdY Ho$co hmoVo.' 29 "‘m¶mÛmao Pmcoë¶m {ZU©¶mV ~Xc e³¶ ZgVmo
Am{U ‘r ‘m¶m Xmgm§da H$Yrhr Aݶm¶ H$arV Zmhr.'
30
˶m {Xder Amåhr ZaH$mg {dMmê$, "Vy ^ê$Z Jocm Amhog H$m?' Vmo CÎma
XoB©c, "(Zmhr), AmUIr H$moUr AmhoV H$m?' 31 Am{U (˶m {Xder) ñdJ© gXmMmar
(B©e-^rê$) cmoH$m§À¶m Odi AmUco OmB©c, ˶m§À¶mnmgyZ ’$ma Xÿa Zgoc. 32 (˶m§Zm
gm§{JVco OmB©c), "hmM Amho Vmo (ñdJ©) Á¶mMo dMZ Vwåhmcm {Xco OmV hmoVo.' ho ˶m
à˶oH$mMo {R>H$mU Amho, Á¶mcm Zoh‘r A„mhMr AmoT> Agm¶Mr Am{U ‘ZmV Zoh‘r
(A„mhMrM) AmR>dU Agm¶Mr. 33 Vmo (à˶oH$ ‘mUyg) Omo H¥$nmd§V (A„mhà{V)
˶mcm Z nmhÿZhr ^rVr¶wº$ AmXa ~miJm¶Mm. Am{U (AmO) níMmÎmmnmMr ^mdZm
~miJyZ Agcoë¶m A§V:H$aUmgh ˶mÀ¶mH$S>o Amcm. 34 Va AmVm (gX¡d) em§Vrgh
ñdJm©V àdoe H$am. hm Vmo {Xdg Amho, {OWyZ AZ§VH$mcrZ (gwIr) OrdZmMr gwédmV
hmoV Amho. 35 {VWo ˶m§À¶mgmR>r Vo gd© H$mhr Agoc Oo Vo BpÀN>Vrc. Am{U (˶m§Zm
XoʶmgmR>r) Am‘À¶mH$S>o AmUIr Iyn H$mhr Amho.
36
(n¡J§~a! Oo AmVm g˶ ZmH$maV AmhoV) ¶m§À¶mnydu Amåhr {H$VrVar OZg‘yhm§Zm
Zï> Ho$coco Amho. Oo eº$sÀ¶m Ñï>rZo ¶m§À¶mnojm daMT> hmoVo. ˶m§Zr gd©Ì ^yVcmda
Aml¶mMo {R>H$mU emoYʶmgmR>r ^anya emoYmemoY Ho$cm, nU ˶m§Zm Vo Hw$R>ohr gmnS>co
Zmhr. 37 ¶m‘ܶo ~moYna g§Xoe AmhoV, nU ˶m ‘mUgmgmR>r Á¶mÀ¶mH$S>o A§V:H$aU
Amho. qH$dm Oa Vmo ~moY J«hU H$aʶmÀ¶m hoVyZo EoH$Umam Agoc.
38
Amåhr AmH$me d n¥Ïdr Am{U ¶m Xmohm|À¶m‘ܶo Oo H$mhr Amho, Vo gd© ghm
{XdgmV (åhUOo ghm H$mcI§S>mV) {Z‘m©U Ho$co Amho. Am{U ˶m‘wio Amåhr A{O~mV
WH$cmo Zmhr. 39 (n¡J§~a!) Vo Oo H$mhr ~mocVmV, Vo g§¶‘nyd©H$ ghZ H$am. Am{U
gyah-51. AµO-µOm[a¶mV 513
~mJm§V Am{U (Z¶Zaå¶) àdmhm§À¶m eoOmar AgVrc. 16 ˶m§Mm nmcZH$Vm© ˶m§Zm Oo-
Oo (H¥$nmàgmX) XoV Agoc, Vo KoV AgVrc. H$maU ¶mnydu Vo Mm§Jcr H¥$˶o H$arV AgV.
17
Vo amÌrÀ¶m g‘¶r (amÌ^a Z PmonVm) WmoS>m doi PmonV AgV. 18 amÌrÀ¶m eodQ>À¶m
àhar (Amnë¶m MwH$m§~Ôc) ‘m’$s ‘mJV AgV. 19 Am{U ˶m§À¶m YZg§nÎmrV ‘mJUmè¶m§Mm
Am{U JaOy cmoH$m§Mm {hñgm hmoVm.
20
ÑT> lÕm ~miJUmè¶m§gmR>r ^yVcmda (A„mhÀ¶m gm‘϶m©À¶m AZoH$) IwUm
AmhoV. 21 VgoM ñdV: Vw‘À¶m‘ܶohr (AZoH$ IwUm AmhoV). Va ‘J Vo Vwåhr nmhV
Zmhr? 22 Am{U AmH$memV Vw‘À¶m CnOr{dHo$Mo (òmoV) AmhoV Am{U Vr Jmoï> XoIrc
{OMo Vwåhmcm dMZ {Xco OmV Amho. 23 AmH$me d n¥Ïdr ¶m§À¶m nmcZH$˶m©Mr enW,
ho (Hw$amU) AJXr VgoM g˶ Amho. Á¶mà‘mUo Vw‘À¶mH$S>o ~mocʶmMr ¶mo½¶Vm Amho,
ho EH$ g˶ Amho.
24
B~«mhr‘À¶m gÝ‘mZZr¶ nmhþʶm§Mr Jmoï> Vwåhr H$Yr EoH$cr Amho H$m? 25
Ooìhm Vo (ñdJ©XÿV) ˶mÀ¶mH$S>o Amco d åhUmco, "Vwcm em§Vr cm^mo! (gcm‘!)' ˶mZo
CÎma {Xco, "Vwåhmcmhr ‘m¶mH$Sy>Z gcm‘!' (Vmo ñdV:er åhUmcm), "ho AZmoiIr
cmoH$ dmQ>VmV.' 26 ‘J Vmo Amnë¶m Hw$Qw>§~r¶m§H$S>o Jocm, Am{U EH$ OmS>OyS> dmgê$
(åhUOoM ˶mMo ‘m§g) ^mOyZ KoD$Z Amcm, (nmhþUMma åhUyZ). 27 Am{U ˶mg
(˶mZo) ˶m§À¶mg‘moa àñVwV Ho$co, (Vo ImV ZmhrV ho nmhÿZ) ˶mZo åhQ>co, "AmnU
ImV H$m Zmhr?' 28 ‘J ‘Zmo‘Zr Vmo ^¶^rV Pmcm, (¶m {dMmamZo H$s, ho eÌy Va
ZgmdoV). Voìhm Vo (Amncm n[aM¶ XoD$Z) åhUmco, "{^D$ ZH$mog,' Am{U ˶m§Zr
˶mcm EH$m kmZr nwÌmÀ¶m OÝ‘mMr ew^dmVm© {Xcr. 29 Voìhm (Vr dmVm© EoHy$Z) ˶mMr
nËZr ‘moR>çmZo ~mocV (˶m nmhþʶm§Odi) Amcr, Am{U (AmíM¶m©Z)o Amnë¶m H$nmimda
‘mê$Z KoD$Z {VZo åhQ>co, "(‘m¶m gma»¶m) EH$m d¥Õ, (d Am¶wî¶^a) dm§P am{hcoë¶m
órcm (AmVm nwÌ hmoUma)!' 30 ˶m§Zr CÎma {Xco, "Vw¶m nmcZH$˶m©Mr AerM BÀN>m
Amho.' IamoIa Vmo (Agr‘) ~w{Õ‘mZ d gd© H$mhr OmUUmam Amho!
31
B~«mhr‘Zo åhQ>co, "(ñdJ©XÿVm§Zmo! ¶m{edm¶) Vw‘À¶mnwT>o AmUIr H$m¶ H$m¶©H«$‘
Amho?' 32 ˶m§Zr CÎma {Xco, "Amåhr AnamYr cmoH$m§H$S>o nmR>{dco Jocmo AmhmoV,
(cyVÀ¶m cmoH$m§H$S>o). 33 ¶mgmR>r H$s, Amåhr ˶m§À¶mda ^mOcoë¶m ‘mVrÀ¶m XJS>m§Mm
dfm©d H$amdm. 34 ˶m cmoH$m§Zm {ejm H$aʶmgmR>r, Oo Vw‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z
{MÝhm§{H$V H$aʶmV Amcoco AmhoV, Á¶m§Zr gd© ‘¶m©Xm Amocm§S>ʶmMo nmn Ho$coco
Amho.' 35 ‘J Amåhr (cyVÀ¶m ehamVyZ) Oo (WmoS>o’$ma) lÕmd§V hmoVo, ˶m gdmªZm
gyah-51. AµO-µOm[a¶mV 515
~mhoa H$mT>co. 36 Am{U {VWo EH$m Kam{edm¶ gÀÀ¶m lÕmd§VmMo Aݶ Ka Agë¶mMo
Amåhmcm AmT>ico Zmhr. 37 Am{U Amåhr ˶m ehamV ˶m cmoH$m§gmR>r EH$ (g§Xeo gyMH$)
IyU ~mH$s R>odcr, Oo Xþ:IXm¶r {ejoMo ^¶ ~miJVmV.
38
VgoM ({’$aAm¡Z d) ‘ygmÀ¶m H$WoVhr (Amåhr AgmM) g§Xoe ‘mJo gmoS>cm.
Ooìhm Amåhr ˶mcm {’$aAm¡ZH$S>o gwñnï> à‘mUmgh nmR>{dco hmoVo. 39 nU ˶mZo
Amnë¶m eº$sÀ¶m Ah§H$mamnmoQ>r ‘ygmH$S>o nmR> {’$adcr d åhUmcm, "hm (‘ygm) EH$Va
OmXÿJma Amho qH$dm doS>m ‘mUyg Amho.' 40 (eodQ>r) Amåhr ˶mcm d ˶mÀ¶m g¡Ý¶mcm
nH$Sy>Z, gdmªZm g‘wÐmV ’o$Hy$Z {Xco. (¶m n[aUm‘mgmR>r) Xmofr VmoM hmoVm. 41 Am{U
(AgmM) g§Xoe AmX (¶m O‘mVrÀ¶m ~m~VrV Oo KS>co) ˶m‘ܶohr Amho. Ooìhm
Amåhr ˶m§À¶mda {dZmeH$mar dmXi nmR>dco hmoVo. 42 Vo dmXi Á¶m (^y^mJmdê$Z)
Joco {VWo gd© H$mhr Zï> H$ê$Z Q>mH$co, AJXr Mwam-Mwam H$ê$Z gmoS>co, (H$mhrhr {e„H$
R>odco Zmhr). 43 Am{U AgmM g§Xoe g‘yX (¶m O‘mVrÀ¶m KQ>ZoVhr) Amho. Ooìhm
˶m§Zm gm§JʶmV Amco H$s, "H$mhr H$mi ‘m¡O‘Om H$ê$Z ¿¶m.' 44 nU ˶m§Zr Amnë¶m
nmcZH$˶m©À¶m AmXoemH$S>o nmR> {’$adcr. ‘J (eodQ>r) Vo AMmZH$nUo EH$m ^¶§H$a
{dOoÀ¶m VS>m»¶mV gmnS>co, Ooìhm Vo (Aghm¶nUo) nmhVM am{hco. 45 ‘J Vo nwÝhm
CRy> eH$co ZmhrV. Zm Vo ˶m (g§H$Q>mnmgyZ) ñdV:Mm ~Mmd H$ê$ eH$co. 46 Am{U
(AemMàH$mao Amåhr) ¶mnydu ZyhÀ¶m cmoH$m§Zmhr (Zï> Ho$co), H$maU Vo {ZpíMVnUo
AnamYr cmoH$ hmoVo.
47
AmåhrM universe cm (Am‘À¶m gO©Zerc) eº$sZo ~Z{dco. Am{U AmåhrM
˶mMm gmV˶mZo {dñVma H$arV AmhmoV. 48 Am{U n¥ÏdrMm {dñVmahr AmåhrM Ho$cocm
Amho. Am{U {H$Vr (CÎm‘ g§VwcZmgh) Amåhr {VMm {dñVma Ho$cocm Amho! 49 Amåhr
à˶oH$ Jmoï>rÀ¶m OmoS>çm ~Z{dë¶m AmhoV. ho ¶mgmR>r H$s, (˶mÀ¶m H$cm-H$m¡eë¶m{df¶r)
Vwåhr (JhZ) qMVZ H$amdo. 50 (n¡J~§ a! cmoH$m§Zm gm§Jm, Vw‘Mm d gdmªMm {Z‘m©Vm, ‘mcH$
d nmcH$ Agcoë¶m) A„mhH$S>Mo Ymd ¿¶m, ‘cm Va Ho$di Vwåhmcm ñnï>[a˶m gmdYmZVoMm
Bemam XoʶmgmR>r ˶mÀ¶mH$Sy>Z nmR>{dʶmV Amcoco Amho. 51 A„mhÀ¶m ~amo~arZo Xþgè¶mcm
Cnmñ¶ R>ady ZH$m. ‘r Ho$di ˶mÀ¶mH$Sy>Z Vwåhmcm ñnï>[a˶m gmdYmZVoMm Bemam XoʶmgmR>r
Amcmo Amho.
52
AemMàH$mao ¶m§À¶mnyduÀ¶m cmoH$m§H$S>o Agm EH$hr n¡J§~a Amcm Zmhr, Á¶mcm
˶m-˶m doiÀ¶m cmoH$m§Zr OmXÿJma qH$dm doS>m åhQ>coco Zmhr. 53 ¶m gdmªZr EH$‘oH$m§Zm
¶mM ({dMmaYmaoMm) dmagm {Xcocm Amho H$s H$m¶? Zìho, Vo gd© AmhoVM {dÐmohr
516 Hw$amU
cmoH$. 54 (n¡J§~a!) Vwåhr ˶m§À¶mH$S>o Xþc©j H$am. Am{U Vw‘À¶mda H$moUVmhr Xmof
¶oUma Zmhr. 55 nU CnXoe H$arV amhm, H$maU CnXoe H$aʶmZo lÕmd§Vm§Zm cm^ hmoVmo.
56
Am{U (˶m§Zm gm§Jm H$s), ‘r {OÞ d ‘mZdmcm Aݶ H$emgmR>r Zìho Va
˶m§Zr ‘mPr CnmgZm H$amdr, ¶mgmR>r {Z‘m©U Ho$coco Amho. 57 ‘r ˶m§À¶mH$S>o H$moUVrhr
CnOr{dH$m ‘mJV Zmhr. Zm ˶m§Zr ‘cm ^admdo, Aer ˶m§À¶mH$Sy>Z H$Yr Anojm
H$aVmo. 58 H$maU A„mh (gdmªZm) CnOr{dH$m XoUmam Amho (gdmªMm nmcZH$Vm© Amho),
gX¡d gd©e{º$‘mZ Amho, AnamOo¶ Amho. 59 {ZpíMVM Oo XþamMmar AmhoV ˶m§À¶m
nmnm§Mr KmJa ^am¶cm Amho. Á¶mà‘mUo (¶m§À¶mnyduÀ¶m) ˶m§À¶mgma»¶m cmoH$m§À¶m
nmnm§Mr KmJa ^acr hmoVr. Va ˶m§Zr ‘m¶mH$S>o ({ejoMr) ‘mJUr H$ê$ Z¶o. (Vr
Amnë¶m {Z¶V doioda ¶oUma). 60 g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Mr ˶m {Xder H$mhr I¡a
Zmhr, Á¶m {XdgmMo ˶m§Zm dMZ {Xco OmV Amho.
gyah-52. AV-Vya
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
{gZmB© nd©VmMr enW. 2 Am{U {c{IV J«§WmMr (enW) 3 Omo Iwë¶m nmZm§da
({c{hcm Jocm Amho). 4 Zoh‘r cmoH$m§Zr JO~Ocoë¶m ˶m (H$m~m) J¥hmMr enW. 5
˶m (AmH$meê$nr) C§M N>VmMr. 6 VgoM ^aVr Amcoë¶m g‘wÐmMr enW. 7 (ho
‘mUgm!) Vw¶m nmcZH$˶m©À¶m {ejoV (AnamYr cmoH$) Adí¶ OIS>co OmUma. 8
{Vcm Q>miy eHo$c Agm H$moUrhr Zmhr. 9 ˶m {Xder AmH$me (dmB©Q>[a˶m) hmXê$Z
OmB©c. 10 Am{U nd©V (^¶mdh) hmcMmc H$ê$ cmJVrc. 11 ˶m {Xder g˶
ZmH$maUmao cmoH$ ~a~mX hmoUma, ho Z¸$s. 12 AmO Oo ì¶W© eãXm§Mm Ioi IoiʶmV
ì¶ñV AmhoV 13 (nU) ˶m {Xder ˶m§Zm X¶m‘m¶m Z XmIdVm, Y¸o$ ‘maV ZaH$mÀ¶m
AmJrH$S>o ZoʶmV ¶oB©c. (Am{U ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c). 14 hr Amho Vr AmJ {Ocm
Vwåhr ImoQ>o R>adrV AgV. 15 hrXoIrc ZOa~§Xr (OmXÿ) Amho H$m H$s, Vwåhmcm H$mhr
g‘OV Zmhr?
(Q>rn: hoM cmoH$ n¡J§~am§Zm OmXÿJma d ˶m§À¶m g§Xoem§Zm OmXÿ åhUV AgV.)
16
¶mV XmIc ìhm, AmVm Vwåhr ghZercVm XmIdm qH$dm XmIdy ZH$m (åhUOo
AmH«$moe H$arV amhm) ˶mZo H$mhrhr hmoUma Zmhr. Vwåhmcm VgmM ‘mo~Xcm {Xcm OmV
Amho, Oer Vwåhr H¥$˶o H$arV hmoVm.
17
nU B©e{^ê$ (åhUOo A„mhMr OmU R>odyZ OrdZ OJcoco cmoH$) ˶m {Xder
Eoíd¶©g§nÞ Aem ~mJm§V AgVrc. 18 ˶m§À¶m nmcZH$˶m©Zo ˶m§Zm {Xcoë¶m gwIXm¶r
gyah-52. AV-Vya 517
Jmoï>tMm Cn^moJ KoV AgVrc. ˶m§À¶m nmcZH$˶m©Mm (gdm©V ‘moR>m H¥$nmàgmX åhUOo)
˶mZo ˶m§Zm AmJrÀ¶m {ejonmgyZ dmM{dcoco Agoc. 19 (˶m§Zm gm§{JVco OmB©c) Im
d ß¶m Am{U ‘Om H$am, Vwåhr Ho$coë¶m H¥$˶m§Mo ~jrg åhUyZ. 20 Vo am§JoZo ‘m§S>coë¶m
Amam‘Xm¶r AmgZm§da ‘ñVn¡H$s nhþS>coco AgVrc. Am{U Amåhr ‘moR>çm d gw§Xa
S>moio Agcoë¶m ê$ndVr {ó`m§er ˶m§Zm {ddmh~Õ H$ê$.
21
Á¶m cmoH$m§Zr lÕm YmaU Ho$cr, ˶m§À¶m An˶m§Zr (g˶) lÕogh Amnë¶m
dmS>d{S>cm§Mo AZwgaU Ho$coco Agoc. Va Aem§Zmhr Amåhr ˶m§À¶mgmo~VM dmñVì¶
àXmZ H$ê$. Am{U Amåhr ˶m§À¶m (Mm§Jë¶m) H¥$˶m§À¶m ‘mo~Xë¶mVyZ H$mhrhr H$‘r
H$aUma Zmhr. à˶oH$ ‘mUyg Amnë¶m Ho$coë¶m H$‘mªV ~m§Ycocm Amho. 22 Am{U Amåhr
˶m§Zm ˶m§À¶m BÀN>oZwê$n ’$io, Am{U ‘m§g {dnwc à‘mUmV (H$m¶‘) XoV amhÿ. 23 Vo
EH$‘oH$m§nwT>o Aem ‘ÚmMo H$n àñVwV H$aV AgVrc, Á¶mÛmao Zm Zem¶wº$ ~S>~S>rg
àoaUm {‘ioc, Zm EImÚm dmB©Q> H¥$˶mg. 24 Am{U Aer ê$ndmZ ‘wco ˶m§À¶m godoV
gX¡d VËna AgVrc, Ogo H$s, Vo ’$ma H$miOrnyd©H$ OVZ H$ê$Z R>odcoco ‘moVr AmhoV.
25
(ñdJ©{Zdmgr) EH$‘oH$m§H$S>o diyZ, AmngmV {dMmanyg H$aVrc. 26 Vo åhUVrc,
"Amåhr ¶mnydu Ooìhm Am‘À¶m Hw$Qw>§~r¶m§Xaå¶mZ Agm¶Mmo, Voìhm (à˶oH$ àg§Jr)
Amåhr A„mhMr OmU ~miJm¶Mmo.'
(Q>rn: hm {dMma Amåhmcm Zoh‘r gVm{dV Ago H$s, Am‘À¶m H$moU˶m H¥$˶mZo A„mh ZmamO hmoVmo H$s H$m¶?)
27
(IamoIa!) A„mhZo Am‘À¶mda (’$ma ‘moR>r) H¥$nm H$ê$Z, Amåhmcm hmoaniyZ
Q>mH$Umè¶m AmJrÀ¶m {ejonmgyZ dmM{dco. 28 ¶mnydu Amåhr ˶mMmM Ymdm H$arV
hmoVmo. Am{U (˶mZo AmVm Amåhmcm XmIdyZ {Xco Amho) H$s, IamoIa, Vmo ’$ma
29
namonH$mar d X¶miy Amho. (n¡J§~a!) Vwåhr (cmoH$m§Zm) CnXoe H$arV amhm.
Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H¥$noZo Zm ^{dî¶dº$m AmhmV, Zm doS>ga AmhmV. 30
H$m¶, Vo (Vw‘À¶m{df¶r Ago) åhUVmV, "Vmo Aݶ H$mhr ZgyZ EH$ H$dr Amho, Am{U
Amåhr Vmo EImÚm g§H$Q>mV gmnS>mdm, ¶mMr dmQ> nmhV AmhmoV.' 31 (n¡J§~a!) ˶m§Zm
gm§Jm, "Vwåhr dmQ> nmhm, ‘r XoIrc Vw‘À¶m~amo~a dmQ> nmhV Amho.' 32 ˶m§Mr ~wÕr
˶m§Zm Aem Jmoï>r {eH$drV AgVo H$m H$s, Vo AmhoVM {dÐmohr (ñd^mdmMo) cmoH$?
(Q>rn: Agm àíZ ¶m§À¶m~m~VrV EImÚmcm nSy> eH$Vmo.)
33
Vo Ago åhUVmV H$m H$s, (¶m n¡J§~amZo) ho Hw$amU ñdV: aMyZ AmUco Amho?
Zmhr, Ago Zmhr, ˶m§Zm ¶m (A„mhÀ¶m J«§Wmda) {dídmg R>odm¶MmM Zmhr. 34 (H$s
hm J«§W ‘mUgmMrM aMZm Amho Ago) Vo IamoIa J§^raVmnyd©H$ ~mocV AgVrc Va
˶m§Zrhr ¶mgma»¶mM EImÚm J«§WmMr aMZm H$ê$Z XmIdmdr.
518 Hw$amU
35
H$moUr {Z‘m©U Ho$ë¶m{edm¶M Vo ApñVËdmV Amcoco AmhoV H$s H$m¶? H$s,
˶m§Zr ñdV:M ñdV:cm {Z‘m©U Ho$co Amho. 36 AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Mr {Z{‘©Vr (hr)
˶m§ZrM Ho$cocr Amho H$s H$m¶? Zmhr, dñVwpñWVr hr Amho H$s, ˶m§Zm H$em~Ôchr ÑT>
{dídmg Zmhr. 37 ˶m§À¶mH$S>o Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mo I{OZo AmhoV H$s H$m¶, dm Vo
˶m§Mo aIdmcXma AmhoV? 38 ˶m§À¶mH$S>o (AmH$memn¶ªV OmUmar) EImXr {eS>r Amho
H$m, Á¶mda MTy>Z Vo (ñdJm©Vrc Jmoï>r) EoHy$Z KoD$ eH$VmV. Vgo Agoc Va ˶m§À¶m
EoH$Umè¶mZo ñnï> à‘mU gmXa H$amdo. 39 A„mhgmR>r ‘wcr Am{U Vw‘À¶mgmR>r ‘wco?
(Q>rn: hm H$m¶ ‘yI©nUm Amho `m§Mm! Agr‘ ‘hmZ, ñd¶§nyU©, AmË‘{Z^©a, gdmªMm {Z‘m©Vm d nmcZH$Vm©
Agcoë¶m A„mher An˶mMm {ZamYma g§~§Y OmoS>VmV Am{U ˶mVë¶m ˶mV ¶m§Zm ñdV:cm ZH$mo
Agcoë¶m ‘wctMm!)
40
qH$dm Ago Amho H$m? H$s, Vwåhr ¶m§À¶mH$S>o (hm g§Xoe nmoM{dʶm~Ôc)
‘ohZVmZm ‘mJV AmhmV, ˶m‘wio (Vw‘Mo åhUUo ‘mݶ Ho$ë¶mg) ˶m§Zm ˶m ^waX§S>mMm
~moOm ghZ H$amdm cmJoc. 41 qH$dm ˶m§À¶mH$S>o H$mhr AÑí¶mMo kmZ Amho, Oo Vo
{chÿZ KoD$ eH$VmV. 42 AWdm Vo H$mhr H$Q> aMʶmÀ¶m ~oVmV AmhoV? nU Vo g˶
ZmH$maUmao ñdV: ˶m H$Q>mV AS>H$Vrc. 43 A„mh{edm¶ Xþgam H$moUr ˶m§Mm Cnmñ¶
Amho H$s H$m¶? Vo A„mhMo gh^mJr (Cnmñ¶) ~ZdVmV, ˶mÀ¶mer A„mhMm
Xþê$Zhr H$mhr g§~§Y Zmhr.
44
Am{U (¶m g˶ ZmH$maUmè`m§Mr ‘mZ{gH$Vm Aer ~Zcocr Amho H$s), Ogo
AmH$memMm EImXm VwH$S>m Imcr nS>VmZm ˶m§Zm {Xgcm Var Vo åhUVrc, "ho T>Jm§Mo
{d{dY Wa AmhoV.' (åhUOo A„mhÀ¶m {ejoMr ˶m§Zm ^rVrM Zmhr). 45 (n¡J§~a!)
˶m§Zm ˶mM (J’$cVrÀ¶m) AdñWoV Vmon¶ªV gmoSy>Z Úm. Ooìhm ˶m§Mm ˶m {Xdgmer
gm‘Zm hmoB©c Voìhm ˶m§Mr ewÕrM Vo J‘mdyZ ~gVrc. 46 ˶m {Xder ˶m§Mo S>mdnoM
(¶w³Ë¶m) ˶m§À¶m H$mhrM H$m‘r ¶oUma ZmhrV. Am{U Hw$Ry>Zhr H$moU˶mhr àH$mao ˶m§Zm
‘XV àmá hmoUma Zmhr. 47 nU, ˶m Anamܶm§gmR>r (ZaH$mÀ¶m) {ejoì¶{V[aº$
AmUIrhr {ejm Amho. nU ˶m§À¶mn¡H$s AZoH$m§Zm ¶mMr OmU Zmhr.
(Q>rn: hr {ejm H$Xm{MV ¶mM OJmVrc qH$dm H$~arVrc {ejm Agy eH$Vo.)
48
(n¡J§~a!) Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ’¡$gë¶mgmR>r g§¶‘nyd©H$ àVrjm
H$am. Vwåhr {ZpíMVnUo Am‘À¶m ZOaog‘moa AmhmV. Va Ooìhm Vwåhr (nhmQ>o PmonoVyZ)
CR>Vm Voìhm Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ñVwVrgh ˶mMo ‘{h‘mJmZ H$am. 49 Am{U
AemMàH$mao amÌrÀ¶m g‘¶rXoIrc Am{U ZjÌm§Mm AñV hmoVmZmhr, ˶mMo ñVw{VJmZ
H$arV amhm.
519
gyah-53. AZ-ZÁ‘
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
AñV nmdUmè¶m ZjÌm§Mr enW. Vw‘Mm gmo~Vr (åhUOo hm n¡J§~a) Zm
~hH$cocm Amho, Zm dmQ> MwH$cocm Amho. 3 Vmo BÀN>m§Ûmao àd¥Îm hmoD$Z ~mocV Zmhr. 4
hr B©ídadmUr Amho, Or ˶mÀ¶mH$S>o àH$Q> Ho$cr OmV Amho. 5 ˶mcm O~aXñV
e{º$emcr (ñdJ©XÿVmZo A„mhÀ¶m g§XoemMo) YS>o {Xco AmhoV. 6 Omo à~wÕ d {ddoH$erc
Agm Amho, Vmo (ñdJ©XÿV n¡J§~amg‘j) EH$Xm Amnë¶m Iè¶m ê$nmV àH$Q> Pmcm
hmoVm. 7 Voìhm Vmo {j{VOmÀ¶m gdm}ƒ ñWmZr hmoVm. 8 ‘J Vmo Imcr ˶mÀ¶m AJXr
Odi Amcm. 9 BVH$m Odi H$s, YZwî¶mÀ¶m XmoZ H$‘mZrBVHo$ A§Va qH$dm ¶mhÿZhr
H$‘rM A§Va Agoc. 10 ‘J A„mhZo Amnë¶m godH$mH$S>o (åhUOo n¡J§~a ‘whå‘X
¶m§À¶mH$S>o) g§Xoe àH$Q> Ho$cm, Omo ˶mcm àH$Q> H$am¶Mm hmoVm. 11 n¡J§~amZo Oo nm{hco
˶m~Ôc ˶m§À¶m ‘ZmZo H$mhrhr ImoQ>o gm§{JVco Zmhr. 12 Va AmVm Vwåhr, ˶mZo Oo
nm{hco ˶m{df¶r dmX KmcUma H$m? 13 Am{U ˶mZo ˶mcm (˶mÀ¶m Añgc ê$nmV)
(AmH$memVyZ) Imcr ¶oVmZm Xþgè¶m doioghr nm{hco. 14 ’$ma Xÿada Agcoë¶m
~moarÀ¶m PmS>mOdi, Á¶mÀ¶m ncrH$So> H$moUrhr OmD$ eH$V Zmhr. 15 emídV gwI‘¶r
ñdJ© ˶mÀ¶mOdi Amho. 16 Voìhm AmܶmpË‘H$ Aem VoOmZo ~moarÀ¶m PmS>mcm PmHy$Z
Q>mH$co hmoVo. 17 ˶mMr Ñï>r Zm {dM{cV Pmcr, Zm ‘¶m©XoncrH$S>o Jocr. 18 ˶mZo
Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m) ‘moR>-‘moR>çm {Zemʶm nm{hë¶m.
19
Vwåhr H$Yr IamoIa "cm@V d C‚mm' ¶m§À¶m{df¶r H$mhr {dMma Ho$cmV H$m?
(Á¶m§Mr Vwåhr CnmgZm H$aVm). 20 Am{U ˶m§À¶mVrc {Vgam Omo "‘Zm@V' Amho
˶m{df¶rhr? 21 H$m¶! Vwåhr ñdV:gmR>r (Ho$di) ‘wcm§Mr ({ZdS> H$aVm) Am{U
‘wctMm g§~§Y A„mher OmoS>Vm? 22 hr Va ’$maM Aݶm¶H$maH$ dmQ>Ur Pmcr. 23
(hr VWmH${WV Cnmñ¶o åhUOo) Vwåhr d Vw‘À¶m dmS>d{S>cm§Zr R>odcoë¶m Zmdm{edm¶
Aݶ H$mhrM Zmhr. A„mhZo Vo (Cnmñ¶ Agʶm){df¶r H$moUVohr à‘mU AdVrU©
Ho$coco Zmhr. Vo Ho$di Amnë¶m ^«m‘H$ H$ënZm d Amnë¶m ‘ZmoH$m‘ZmMo AZwgaU
H$arV AmhoV. Am{U Vohr ˶m§À¶mH$S>o Amnë¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z ‘mJ©Xe©Z Amcoco
AgVmZm. 24 ‘mUgmcm Oo hdo AgVo, Vo gd© ˶mcm àmá hmoVo H$m? 25 ho OJ Am{U
¶mZ§VaMo OJ A„mhÀ¶mM ‘mcH$sMo Amho (˶mÀ¶mM {Z¶§ÌUmV Amho).
26
AmH$memV {H$VrVar ñdJ©XÿV (angels) AmhoV, nU ˶m§Mr {e’$mag H$mhrhr
H$m‘r ¶oUma Zmhr. ‘mÌ ¶mg AndmX ˶mMm Agoc, Á¶mg A„mh BÀN>rc Va
520 Hw$amU
41
‘J eodQ>r ˶mcm nwaonya ‘mo~Xcm {Xcm OmB©c. 42 Am{U ho H$s, eodQ>r gdmªZm
Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o naVm¶Mo Amho.
43
Am{U ho H$s, VmoM Vwåhmcm hgdVmo d aS>dVmo. 44 Am{U Vmo ‘¥Ë¶y d OrdZ
XoVmo. Am{U ˶mZoM Za d ‘mXr Aem OmoS>çm {Z‘m©U Ho$ë¶m. 46 (Ho$di) EH$m
45
6
(n¡J§~a!) Vwåhr (gܶm) ˶m§À¶mH$S>o Xþc©j H$am. nU Á¶m {Xder EH$ ~mocmdUmam
˶m§Zm EH$m A{à¶ (d AH$ënZr¶) Jmoï>rH$S>o ~mocmdoc. 7 Voìhm Vo H$~arVyZ ~mhoa
nS>Vrc Am{U ˶m§À¶m ZOam Imcr AgVrc, OUy H$mhr Vo {dIwacoco Q>moi AmhoV. 8
~mocmdUmè¶mH$S>o Vo YmdV AgVrc. Voìhm g˶ ZmH$maUmao cmoH$ åhUVrc, (IamoIa)
hm ’$maM H$ï>Xm¶r {Xdg Amho.
9
¶m§À¶mAmYr (¶m§À¶mà‘mUoM) ZyhÀ¶m cmoH$m§Zrhr (nwZéËWmZmg) ImoQ>o R>a{dco
hmoVo. ˶m§Zr Am‘À¶m ^º$mcm ImoQ>o R>adyZ åhQ>co hmoVo, "hm Ho$di EH$ doS>m Amho!'
AemàH$mao ˶mg (˶m§Zr) {PS>H$maco. 10 Voìhm ˶mZo Amnë¶m nmcZH$˶m©cm hmH$
{Xcr, åhUmcm, "(ho à^y!) ¶m cmoH$m§Zr ‘cm h¡amU H$ê$Z gmoS>co Amho, Va Vy ‘m¶m
‘XVrcm ¶o.' 11 Voìhm Amåhr AmH$memMr Xmao ‘wgiYma nmdgmgmR>r CKSy>Z Q>mH$cr.
(Q>rn: ‘mÝgyZcm ‘m¡VgyZ ~ZdyZ Q>mH$co.)
12
Am{U Amåhr O{‘ZrVyZhr nmʶmMo òmoV àdm{hV Ho$co. (XmoÝhr ‘mJm©Zo)
àdm{hV Pmcoco nmUr, AmYrnmgyZ R>acoë¶m CÔoemgmR>r (åhUOoM Anamܶm§Zm ~wS>dyZ
Q>mH$ʶmgmR>r) EH$Ì Amco. 13 Am{U Amåhr Zyhcm ’$ù¶m Am{U {Iù¶m§À¶m gmhmæ¶mZo
~Zcoë¶m (Zm¡Ho$da) ñdma Ho$co. 14 Vr (Zm¡H$m) Am‘À¶m ZOaog‘moa MmcV am{hcr. (hr
{ejm) ˶m ‘mUgmMm ~Xcm KoʶmgmR>r hmoVr, Á¶mg H¥$V¿ZVmnyd©H$ {PS>H$maʶmV
Amco hmoVo. 15 Am{U Amåhr (¶m Va§JUmè¶m Zm¡Ho$g Am‘À¶m H¥$noMo) {MÝh åhUyZ
H$m¶‘ R>odco. Va H$moUr ¶mnmgyZ ~moY KoUmam Amho H$m? 16 nmhm, H$er AgVo ‘mPr
{ejm, Or ‘m¶m Bemè¶m§Zm Xþc©{jë¶m‘wio cmXcr OmVo! 17 Amåhr ¶m Hw$amUmg ~moY
J«hU H$aʶmgmR>r gmono ~Zdco Amho. Va Amho H$m H$moUr ~moY KoUmam? 18 AmX (¶m
O‘mVrZohr) g˶mg ImoQ>o R>a{dco. Va H$er hmoVr ‘mPr {ejm, Or ˶m§Zr ‘m¶m
Bemè¶m§H$S>o Xþc©{jë¶m‘wio ˶m§À¶mda cmXcr Jocr! 19 Amåhr EH$m Aew^ {Xder
˶m§À¶mda ^¶§H$a dmXir dmam nmR>{dcm. 20 Vmo ˶m§Zm AemàH$mao CÜdñV H$ê$Z
gmoS>V hmoVm H$s, OUy Vo ‘wimnmgyZ CIS>coë¶m IOwarÀ`m d¥jm§Mo Am|S>Ho$ hmoV. 21 Va
nmhm, H$er AgVo ‘mPr {ejm Or ‘m¶m Bemè¶m§H$S>o Xþc©j H$aUmè¶m§da cmXcr OmVo!
22
Amåhr ¶m Hw$amUmg ~moY J«hU H$aUmè¶m§gmR>r gmono ~Zdco Amho. Va Amho H$m
H$moUr ~moY KoUmam?
23
g‘yX ¶m O‘mVrZohr Am‘À¶m Bemè¶m§Zm ImoQ>o R>adco hmoVo. 24 Vo åhUmco,
"Amåhr Am‘À¶mVrcM EH$m ‘mUgmMo AZwgaU H$am¶Mo H$s H$m¶? (N>o!) Amåhr Ago
Ho$ë¶mg Vo MwH$sMo d ‘yI©nUmMo R>aoc. 25 H$m¶! Amåhm gdmªZm gmoSy>Z ¶mÀ¶mH$S>oM
gyah-54. Ac-µH$‘a 523
(A„mhMo) g§Xoe àH$Q> PmcoV H$s H$m¶? Zìho, Vmo ImoQ>maS>m Amho, ~T>mB©Imoa!' 26
(Amåhr Am‘À¶m n¡J§~amcm åhQ>co), "CÚm ˶m§Zm H$iyZ OmB©c, H$moU ImoQ>maS>m d
~T>mB©Imoa Amho Vmo!' 27 Amåhr ˶m§Mr H$gmoQ>r nmhʶmgmR>r ˶m§À¶mH$S>o EH$ C§Q>rU
nmR>dUma AmhmoV. Va Vy (àVrjm H$a d) nmhm, (Vo {VÀ¶mer H$go dV©Z H$aVmV).
Am{U g§¶‘ R>od. 28 Am{U ˶m§Zm ¶m Jmoï>rMr OmUrd H$ê$Z Xo H$s, ˶m§À¶m (d
C§{Q>UrÀ¶m) Xaå¶mZ (˶m§À¶m nmUdR>çmda) nmʶmMr {d^mJUr H$aʶmV Amcocr
Amho. Va à˶oH$mZo Amnë¶m nmirZwgma nmUdR>çmda ¶mdo. 29 nU ˶m§Zr (˶m§À¶m‘Yrc)
EH$m (YmaH$è¶mcm) ~mocmdco, Á¶mZo {VÀ¶m Ym|S>{eam H$mnyZ Q>mH$ë¶m. 30 Va nmhm
H$er AgVo ‘mPr {ejm, Or ‘m¶m Bemè¶m§H$S>o Xþc©j Ho$ë¶m‘wio cmXcr Jocr. 31
Amåhr ˶m§À¶mda ({ejoMm) EH$ ^¶§H$a ñ’$moQ> KS>dyZ AmUcm, n[aUm‘r Vo VwS>dë¶m
Jocoë¶m dmië¶m Iw§Q>mà‘mUo Pmco. 32 Amåhr ¶m Hw$amUmg ~moY J«hU H$aʶmgmR>r
gmono ~Z{dco Amho. Va Amho H$m H$moUr ~moY J«hU H$aUmam?
33
cyVÀ¶m cmoH$m§Zrhr (Am‘À¶m) Bemè¶m§Zm ImoQ>o R>a{dco. 34 (eodQ>r) Amåhr
˶m§À¶mda ‘¥Ë¶wXm¶r dmXi gmoS>co. ’$º$ cyVMo Hw$Qw>§~ ˶mnmgyZ dmMco. Amåhr ˶m§Zm
^ë¶m nhmQ>o VoWyZ hmc{dco hmoVo. 35 Am‘À¶m ({deof) H¥$noZo, Amåhr, Am‘À¶mà{V
Am^ma 춺$ H$aUmè¶m§Zm AemM àH$mao (Mm§Jcm) ‘mo~Xcm XoV AgVmo. 36 AWm©VM,
cyVZo ˶m§Zm Am‘À¶m {ejonmgyZ gmdY Ho$co hmoV.o nU ˶m§Zr ˶mZo {Xcoë¶m Bemè¶m§{df¶r
({ZamYma) {ddmX {Z‘m©U Ho$co. 37 ˶m§Zr (nmnH¥$Ë`m§À`m CÔoemZo) ˶mÀ¶m nmhþʶm§Zm
Amnë¶m ñdmYrZ H$aʶmMr (cyVH$S>o) ‘mJUr Ho$cr. nU Amåhr ˶m§Mr Ñï>r {hamdyZ
KoVcr (Am{U åhUmcmo), "AmVm MmIm ‘mPr {ejm, Or ‘m¶m Bemè¶m§H$S>o Xþc©j
H$aUmè¶m§da cmXcr OmVo.' 38 (Xþgè¶mM) nhmQ>o ˶m§Zm {MaH$mc H$m¶‘ amhUmè¶m
{Z¶V Aem {ejoZo doT>co. 39 "Va MmIm ‘m¶m {ejoMr Md, Or ‘m¶m Bemè¶m§H$S>o
Xþc©j H$aUmè¶m§da cmXcr OmVo.' 40 Amåhr ¶m Hw$amUmg CnXoe J«hU H$aʶmgmR>r
gmono ~Z{dco Amho, Va H$moUr Amho H$m, CnXoe J«hU H$aUmam?
41
AemMàH$mao gmdY H$aUmao n¡J§~a, {’$aAm¡ZÀ¶m cmoH$m§H$S>o Amco hmoVo. 42
˶m§Zr Am‘À¶m gd© g§Xoem§Zm ImoQ>o R>a{dco. n[aUm‘r Amåhr ˶m§Zm Aem àH$mao
OISy>Z Q>mH$co, Ogo ‘hmgm‘϶©emcr d ‘hme{º$‘mZ OISy>Z Q>mHy$ eH$Vmo.
43
Va ‘J Vw‘À¶mn¡H$s gܶm g˶ ZmH$maUmao, ˶m (Zï> Pmcoë¶m) cmoH$m§nojm loð>
AmhoV H$s H$m¶? (åhUyZ Vw‘À¶mda H$mhr AmM ¶oUma Zmhr) H$s, A„mhÀ¶m J«§Wm§V
(Vwåhr H$mhr Ho$co Var) Vwåhmcm j‘m H$aʶmMo dMZ {Xcoco Amho. 44 qH$dm Vo Ago
524 Hw$amU
åhUVmV H$s H$m¶, Amåhr Aer g§K{Q>V O‘mV AmhmoV, åhUyZ Am‘MoM dM©ñd
(Zoh‘r) H$m¶‘ amhUma? 45 (nU) cdH$aM hr O‘mV nam^yV hmoB©c Am{U nmR>
XmIdV ni H$mT>oc. 46 EdT>oM Zmhr, Va Vr eodQ>Mr KQ>H$m hrM ˶m§Mr {Z¶V doi
Amho, Am{U Vr KQ>H$m IamoIa ’$ma AmnÎmrH$maH$ d A˶§V H$Qy> Agoc. 47 IamoIa,
AnamYr cmoH$ dmQ> MwH$coco d ‘yI© AmhoV. 48 Á¶m {Xder ˶m§Zm Vm|S>Ker AdñWoV
’$a’$Q>V ZaH$mÀ¶m AmJrH$S>o AmUʶmV ¶oB©c. (d gm§{JVco OmB©c), "AmVm MmIm
ZaH$mÀ¶m ñnem©Mr Md.'
49
Amåhr à˶oH$ Jmoï>rg ¶mo½¶ à‘mUmZwgma {Z‘m©U Ho$co.
(Q>rn: åhUOoM final model da, Oo EH$Xm {Z‘m©U Ho$ë¶mZ§Va ˶mV nwÝhm gwYmaUm H$amdr cmJV Zmhr.)
50
Am{U (H$mhrhr {Z‘m©U H$aVmZm) Amåhr ’$º$ EH$Xm AmXoe XoVmo Am{U {VMr
A§‘c~OmdUr cJoM S>moù¶mÀ¶m cdʶmà‘mUo hmoVo. (åhUOo BH$S>o AmXoe-{VH$S>o
cJoM A§‘c~OmdUr). 51 AemàH$mao (^yVH$mimV) Amåhr Vw‘À¶mgma»¶m AZoH$m§Zm
Zï> H$ê$Z Q>mH$co Amho. Va Amho H$m H$moUr ¶mda qMVZ H$ê$Z ~moY KoUmam? 52 ˶m§Zr
Oo-Oo Ho$co ˶mMr ˶m§À¶m H$‘©dhrV Zmo§X Pmcocr Amho. 53 à˶oH$ H¥$˶, ‘J Vmo
chmZ Agmo dm ‘moR>o, ˶mV Z‘yX Amho. 54 {ZpíMVM B©e{^ê$ cmoH$ ñdJm©À¶m ~mJm§V
d (Z¶Zaå¶) àdmhm§À¶m gm{ÞܶmV AgVrc. 55 gÀÀ¶m gÝ‘mZmMo ñWmZ ˶m§Zm
cm^oc Am{U gd©e{º$‘mZ g‘«mQ>mMo gm{Þܶhr.
gyah-55. Aa-ah‘mZ
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Vmo H¥$nmd§V Amho (A„mh)....... 2 Á¶mZo (‘mZdmcm) Hw$amU {eH$dco.
(Q>rn: Hw$amUmV eãXm§À¶m ê$nmZo àH$Q> Pmcoco g˶, ‘mZdmÀ¶m ñd^mdmV {edyZ Q>mH$ʶmV Amcoco Amho qH$dm
‘mZdmcm g‘Ooc Aem ^mfoV Hw$amUmMo gmXarH$aU Ho$co Amho. Agm ¶mMm AW© hmoD$ eH$Vmo.)
3
˶mZoM ‘mZdmcm ({dMma H$aUmam àmUr) ~Z{dco. 4 ˶mZoM ‘mUgmcm (Amnë¶m
{dMmam§Zm 춺$ H$aʶmMr) ¶mo½¶Vm àXmZ Ho$cr. 5 gy¶© Am{U M§Ð (˶m§À¶m {Z‘m©Ë¶mZo)
Zo‘yZ {Xcoë¶m ‘mJm©da ‘mJ©ñW AmhoV. 6 Vmao d d¥j ˶mÀ¶mg‘moa ZV‘ñVH$ hmoVmV.
(åhUOo gd© ˶mÀ¶m BÀN>ocm g‘{n©V AmhoV). 7 ˶mZoM AmH$memcm (EH$m) C§M
nmVirda C^mê$Z Am{U (à˶oH$ Jmoï>rgmR>r) g§VwcZ ñWm{nV Ho$co. 8 åhUyZ (ho
‘mZdm) Vy H$Xm{n (A„mhÛmao àñWm{nV) g§VwcZ {~KS>dÊ`mMo à¶ËZ H$ê$ ZH$mog. 9
gd© dñVy§Mo Zoh‘r ݶm¶nyd©H$ dOZ H$am, ‘moO‘mnmV H$‘r H$ê$ ZH$m.
10
Am{U ˶mZo Ordg¥ï>rH$[aVm n¥ÏdrMr aMZm Ho$cr.
gyah-55. Aa-ah‘mZ 525
(Q>rn: OrdZXm¶r ì¶dñWm Agcoco, Agr‘ universe ‘ܶo "n¥Ïdr' ho EH$‘od J«h Amho.)
11
{VÀ`mda (ZmZm{dY) AmdaU Agcocr ’$io (sheathed clusters of
dates) d KmogXma IOwarMo d¥j AmhoV. 12 Am{U Q>a’$c Agcoco Ymݶ d gwJ§Yr
’w$cohr AmhoV. 13 Voìhm Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m H¥$nocm ZmH$mamc?
14
˶mZo (àW‘) ‘mZd (AmX‘) ¶mg {MH$U‘mVrnmgyZ {Z‘m©U Ho$co. 15 Am{U ˶mZo
{OÞ ¶m§Mr {Z{‘©Vr AmJrÀ¶m ÁdmconmgyZ Ho$cocr Amho. 16 Va Vwåhr Amnë¶m
nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$mamc? 17 VmoM gy¶m©À¶m XmoÝhr
CX¶ñWmZm§Mm (nyd© {Xem§Mm) d XmoÝhr AñVñWmZm§Mm (npíM‘ {Xem§Mm) ‘mcH$ Amho.
18
Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$mamc? 19
˶mZoM XmoZ g‘wÐm§Zm (AemàH$mao) J{V‘mZ Ho$co Amho H$s, Vo (eodQ>r) AmngmV
{‘iVmV. 20 (VWm{n) ˶m XmoKm§À¶mXaå¶mZ EH$ ~§Y Amho, Á¶m‘wio Vo (nyU©nUo)
EH$‘oH$m§V {‘giyZ OmV ZmhrV. 21 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m)
H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$mamc? 22 ˶m§À¶m‘YyZ ‘moVr Am{U àdmi ~mhoa ¶oVmV. 23
Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m H¥$nmàgmXm§Zm ZmH$mamc? 24 Am{U ˶m
g‘wÐmda nd©Vmgma»¶m Cä¶m {XgUmè¶m Zm¡H$m AmhoV, ˶m ˶mÀ¶mM AmhoV. 25
Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m (H¥$noÀ¶m) IwUm ZmH$mamc?
26
n¥Ïdrda (VgoM AmH$memV) Oo-Oo Amho __ Vo gd© g§nwï>mV ¶oUma Amho. 27
Am{U ^ì¶VoZo d ‘hmZVoZo n[anyU© Ago Vw¶m nmcZH$˶m©Mo ñdËd Zoh‘rgmR>r H$m¶‘
amhUma. 28 Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$mamc?
29
AmH$memV d n¥Ïdrda Agcocm à˶oH$ Ord ˶mÀ¶mdaM Adc§~yZ Amho. Vmo
à˶oH$ jUr EH$m doJù¶m d¡^dmÀ¶m ê$nmV ñdV:cm àH$Q> H$arV AgVmo. 30 Vwåhr
Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (loð>ËdmÀ¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$mamc?
31
ho XmoZ {demc g‘yhm§Zmo! (‘mZd d {OÞ) Amåhr cdH$aM (Vw‘Mm {heo~
KoʶmgmR>r) Vw‘À¶mH$S>o cj XoUma AmhmoV. 32 Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m
H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$mamc? 33 ho {OÞ d ‘mZd g‘yhm§Zmo! Oa Vwåhmcm (dmQ>V
Agoc) H$s, Vw‘À¶mH$S>o AmH$me d n¥Ïdr ¶m§À¶m gr‘m Amocm§Sy>Z {ZKyZ OmʶmMo
gm‘϶© Amho, Va ˶m Amocm§S>mM! nU Vwåhr ˶m (Am‘À¶m) nadmZJr{edm¶ Amocm§Sy>M
eH$V Zmhr! 34 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m) H$moUH$moU˶m IwUm
ZmH$mamc? 35 Vwåhr (ni H$mT>ʶmMm à¶ËZ Ho$cm Va) Vw‘À¶mda AmJrÀ¶m Ádmcm d
Yya gmoS>ʶmV ¶oB©c. (Am{U Vwåhmcm AemàH$mao gimo H$s nimo H$ê$Z gmoS>ʶmV
526 Hw$amU
¶oB©c,) Á¶mnmgyZ Vwåhr ñdV:Mm ~Mmd H$ê$ eH$Uma Zmhr. 36 Va Vwåhr Amnë¶m
nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$maUma?
37
(Voìhm H$m¶ AdñWm hmoB©c) Ooìhm AmH$me ’$mQ>oc d (OiV Agcoë¶m)
Vocmà‘mUo cmc^S>H$ hmoB©c. 38 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m)
H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$maUma? 39 ˶m {Xder H$moU˶mhr ‘Zwî¶mcm d {OÞcm ˶mÀ¶m
XþîH¥$Ë`m§~Ôc {dMmanyg Ho$cr OmUma Zmhr. 40 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m
H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$maUma? 41 AnamYr cmoH$ ˶m§À¶m Mohè¶m§darc IwUm§dê$Z
AmoiIco OmVrc Am{U ˶m§Zm ˶m§À¶m H$nmimdarc Ho$gm§Zm Am{U nm¶m§Zm nH$Sy>Z
© . 42 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m) H$moUH$moU˶m
’$a’$Q>V ZoʶmV ¶oBc
IwUm ZmH$maUma? 43 hmM Vmo ZaH$ Amho Á¶mg AnamYr cmoH$ ZmH$maV AgV. 44 Vo
˶m‘Yo AmJrÀ¶m Ádmcm Am{U CH$iVo nmUr ¶m§À¶mXaå¶mZ ({Zame AdñWoV)
^Q>H$V AgVrc. 45 Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$maUma?
46
Am{U Omo H$moUr Amnë¶m nmcZH$˶m©g‘moa C^o amhÿZ Om~ Úmdm cmJUma
(Agm {dMma) Zoh‘r ~miJyZ Agm¶Mm, Aem ‘mUgmgmR>r XmoZ ~mJm AmhoV. 47
Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (H¥$noÀ¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$maUma? 48 XmoÝhr
~mJm§V __ {haì¶m Q>dQ>drV ngacoë¶m ’$m§Úm. 49 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m
(H¥$noÀ¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$maUma? 50 ˶m XmoÝhr (~mJm§V) XmoZ nmʶmMo Pao
àdm{hV AgVrc. 51 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m gm‘϶m©À¶m H$moUH$moU˶m
IwUm ZmH$maUma? 52 XmoÝhr ~mJm§V à˶oH$ àH$maÀ¶m ’$imÀ¶m XmoZ-XmoZ OmVr AgVrc.
53
Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (H¥$noÀ¶m) H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$maUma? 54
(ñdJ©{Zdmgr {VWo Aem C‘Úm) {~N>m¶Vrda nhþS>coco AgVrc, Á¶m§Mr AñVao OmS>
aoe‘mMr AgVrc. Am{U XmoÝhr ~mJm§Vrc ’$io ˶m§À¶m ghO hmVmcm ¶oVrc, Aem
VèhoZo cm|~H$iV AgVrc. 55 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (gm‘϶m©À¶m)
H$moUH$moU˶m IwUm ZmH$maUma? 56 ¶m (~mJm§V) cmOmiy ZOam Agcoë¶m ghMm[aUr
AgVrc, ˶m§Zm (ñdJ©{Zdmgr¶m§nydu) Zm H$moU˶mhr ‘Zwî¶mZo, Zm H$moU˶mhr {OÞZo
ñne© Ho$cocm Agoc. 57 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m (H¥$noÀ¶m) H$moUH$moU˶m
{Zemʶm ZmH$mamc?
(Q>rn: ¶m OJmVrc A„mhÀ¶m gm‘϶m©À¶m, H¥$noÀ¶m IwUm ZmH$maUmao, dñVwV: ¶mZ§VaÀ¶m OJmVrc
A„mhÀ¶m H¥$nmàgmXm§Zmhr ZmH$maV AmhoV, Va AgoM cmoH$ ¶mZ§VaÀ¶m AZ§VH$mcrZ OJmV ¶m§nmgyZ
d§{MV amhVrc.)
gyah-56. Ac-dm{µH$Am 527
58
˶m Aem gw§Xa AgVrc OUy H$mhr ‘mUHo$ d ‘moVr hmoV. 59 Va Vwåhr
Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m H¥$nmàgmXm§Zm ZmH$maUma? 60 Mm§JwcnUmMm
‘mo~Xcm Mm§JwcnUm{edm` AmUIr H$m¶ Agy eH$Vmo? 61 Va Vwåhr Amnë¶m
nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m H¥$nmàgmXm§Zm ZmH$maUma?
62
AmYr (da C„oI Pmcoë¶m XmoZ ~mJm§{edm¶) AmUIr XmoZ ~mJ AmhoV. 63
Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo, ˶mÀ¶m IwUm§Ûmao (àH$Q> hmoUmao JwU) H$em-H$emàH$mao
ZmH$mamc? 64 XmoÝhr ~mJm JS>X {haì¶m nmZm§Zr ~hacocr AgVrc. 65 Va Vwåhr
Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m H¥$nmàgmXm§Zm ZmH$maUma? 66 ˶m XmoÝhr ~mJm§V
IimiV dmhUmao XmoZ Pao AgVrc. 67 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m
H¥$nmàgmXm§Zm ZmH$mamc? 68 ˶m XmoÝhr (~mJm§V) (ZmZm{dY) ’$io AgVrc, IOya d
S>mqi~o AgVrc. 69 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m H¥$nmàgmXm§Zm
ZmH$maUma? 70 ˶m‘ܶo (ñdJ©{Zdmgr¶m§À¶m) gwM[aÌ d gwñdê$n ghMm[aUr AgVrc.
71
Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m H¥$nmàgmXm§Zm ZmH$maUma? 72
H$mù¶m d ‘moR>çm S>moù¶m§À¶m ˶m gw§Xa {ó¶m AgVrc d ˶m§Zm (^ì¶) ‘§S>nmV
gwa{jV R>odʶmV Amcoco Agoc. 73 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m
H¥$nmàgmXm§Zm ZmH$maUma? 74 ñdJ©{Zdmgr¶m§nydu ˶m§Zm H$moU˶mhr ‘Zwî¶mZo dm {OÞZo
ñne© Ho$cocm Zgoc. 75 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m H¥$nmàgmXm§Zm
ZmH$maUma? 76 (Vo Aem ñdJm©V dmñVì¶ H$aVrc) {OWo Vo {haì¶m d gw§Xa Jm{cÀ`mda
cmoS> cmdyZ nhþS>coco AgVrc. 77 Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m H$moUH$moU˶m
H¥$nmàgmXm§Zm ZmH$maUma? 78 (n¡J§~a!) gd©JwUg§nÞ Ago Amho Vw¶m nmcZH$˶m©Mo
Zmd, Omo Agr‘ ‘hmZ d Wmoa Amho.
gyah-56. Ac-dm{µH$Am
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Ooìhm Vr AQ>i[a˶m KS>Umar KQ>Zm KSy>Z ¶oB©c. 2 {VÀ¶m KSy>Z ¶oʶmcm
H$moUrhr ImoQ>o R>ady eH$V Zmhr, Zm {Vcm H$moUr amoIy eH$Vmo. 3 Vr KQ>Zm H$mhtZm
An‘m{ZV H$aUmar Va H$mhtZm gÝ‘mZ àXmZ H$aUmar R>aoc. 4 Voìhm (g§nyU©) n¥Ïdr
dmB©Q>[a˶m hmXadyZ gmoS>cr OmB©c. 5 Am{U nd©Vm§Mm AJXr Mwam-Mwam hmoD$Z OmB©c.
6
‘J Vo (àM§S> Ago nd©V) {dIwacoco YwirMo H$U ~ZVrc. 7 (˶m {Xder) g‘ñV
‘mZdOmV (àm‘w»¶mZo) VrZ g‘yhmV {d^mJcr OmB©c.
528 Hw$amU
8
n{hcm g‘yh COì¶m ~mOycm Agoc (åhUOo OrdZmV gÝ‘mJ© Adc§{~coë¶m§Mm
Agoc) dmh! COì¶m ~mOycm AgUmè¶m§Mo H$m¶ gm¡^m½¶! 9 Am{U Xþgam g‘yh
S>mdrH$S>Mm (åhUOo Hw$‘mJ© Adc§{~coë¶m§Mm) Agoc. (IamoIa, {H$Vr A^mJr) AmhoV
Vo S>mdrH$S>Mo! 10 Am{U {Vgam g‘yh (lÕm d gËH$‘mªÀ¶m ~m~VrV) AJ«oga
(am{hcoë¶m) cmoH$m§Mm Agoc. 11 Á¶m§Zm (A„mhÀ¶m) gdm©V {ZH$Q>Mo ñWmZ cm^oc.
12
Eoíd¶©g§nÞ ñdJm©V dmñVì¶ H$aVrc. 13 ˶m§À¶mV AZoH$ AmYrÀ¶m cmoH$m§n¡H$s
AgVrc. 14 Z§VaMo (åhUOo µH$¶m‘VrÀ¶m OdiÀ¶m {nT>çm§n¡H$s) ’$maM WmoS>ogo
AgVrc. 15 gmoZo d aËZo ¶m§Zr ‘T>dcoë¶m AmgZm§da....... 16 Vo cmoS> cmdyZ,
EH$‘oH$m§g‘moa ~gcoco AgVrc. 17 ˶m§Zm (hdo Vo serve) H$aʶmgmR>r (gw§Xa d)
{MaVéU ‘wco (gX¡d) CnpñWV AgVrc. 18 Vo ewÕ ‘ÚmZo ^acoco ß¶mco d nmÌo d
H$n KoD$Z (˶m§À¶mH$S>o ¶o-Om H$aV AgVrc). 19 Vo {nÊ`mZo Zm S>moHo$ XþIoc, Zm Zem
¶oB©c. 20 Am{U à˶oH$ àH$maMr ’$io Or ˶m§Zm hdr AgVrc. 21 Am{U nú¶m§Mo
‘m§g Oo ˶m§Zm AmdS>V Agoc. 22 Am{U ˶m§À¶mgh {demc d gw§Xa S>moù¶m§À¶m
ê$ndVr ghMm[aUr AgVrc. 23 ˶m Aem AgVrc OUy ˶m§À¶m AmdaUmVM OVZ
H$ê$Z R>odcoco ‘moVr. 24 ho ~jrg Agoc ˶m H$m¶mª~Ôc, Oo Vo H$arV AgV. 25 Vo
(ñdJm©À¶m dmVmdaUmV H$Yrhr) ì¶W© qH$dm VwÀN> eãX EoH$Uma ZmhrV. 26 ’$º$
EoH$Vrc Va Ago eãX __ gcm‘ __ gcm‘. (åhUOo Vwåhmcm gX¡d em§Vr cm^mo).
27
VgoM Vmo JQ>, Omo COì¶m ~mOycm Agoc, Ia§M ’$ma gwX¡dr AmhoV, COì¶m
~mOyMo cmoH$hr! 28 (˶m§À¶m Amgnmg) H$mQ>oa{hV ~moarMo d¥j AgVrc. 29 Am{U
KmogXma Ho$irMo d¥j ({VWo AgVrc). 30 Am{U cm§~da ngacoë¶m gmdcrV (Vo
AgVrc). 31 (˶m§À¶m eoOmar) nmʶmMo àdmh dmhV AgVrc. 32 àM§S> à‘mUmV
’$io (˶m§À¶mgmR>r CncãY AgVrc). 33 ˶m§Mm VwQ>dS>m H$Yrhr {Z‘m©U hmoUma
Zmhr, Zm ˶m§À¶m (dmnamg§~§YmZo H$gco) à{V~§Y Agoc. 34 C§M emhr AmgZo ({VWo
˶m§À¶mgmR>r AgVrc). 35 (˶m§À¶m Á¶m ghMm[aUr AgVrc) ˶m§Zm Amåhr
(ñdJ©{Zdmgr¶m§gmR>r) n[anyU© OrdZgmWtÀ¶m ê$nmZo {Z‘m©U Ho$coco Amho. 36 Am{U
˶m§Zm Hw$‘mar ~Zdco Amho. 37 ˶m (Amnë¶m OrdZgmWrer) ào‘ H$aUmao Am{U g‘mZ
d¶mMo AgVrc. 38 (ho gd©) COì¶m ~mOyÀ¶m cmoH$m§gmR>r Agoc. 39 ¶m
(ñdJ©{Zdmgr¶m§n¡H$s) AZoH$OU AmYrÀ¶m cmoH$m§‘YyZ AgVrc. 40 Am{U Z§VaÀ¶m
{nT>çm§n¡H$s (åhUOo ‘mZdr B{VhmgmÀ¶m eodQ>À¶m Q>ßß¶mVrchr) AZoH$OU AgVrc.
gyah-56. Ac-dm{µH$Am 529
41
S>mì¶m ~mOyMo cmoH$, (åhUOo Hw$‘mJ© Adc§{~coco) IamoIa, {H$Vr XþX£dr
AmhoV S>mì¶m ~mOyMo cmoH$! 42 Vo hmoaniUmao dmao d CH$iVo nmUr ¶m§À¶m Xaå¶mZ
dmñVì¶ H$aVrc. 43 Am{U H$mù¶m YwamÀ¶m N>m¶oImcr. 44 Or gmdcr Zm W§S>
Agoc, Zm gwIXm¶r. 45 ho cmoH$ ¶mnydu (Ho$di) gwI-g‘¥ÕrV Yw§X Ago OrdZ
OJV hmoVo. 46 Am{U OKݶ (heinous) AnamY AmJ«hnyd©H$ H$arV AgV. 47
Am{U åhUV AgV H$s, Amåhr ‘oë¶mZ§Va Ooìhm ‘mVr d hmS>o ~ZyZ OmD$, Voìhm
Amåhmcm nwÝhm {Od§V H$ê$Z CR>{dʶmV ¶oB©c? 48 Am‘À¶m dmS>d{S>cm§Zmhr H$m?
49
˶m§Zm gm§Jm, "hmo¶, AmYrMo d Z§VaMo gd©.' 50 Jmoim Ho$co OmVrc, EH$m
{ZYm©[aV doiog, Am{U EH$m R>acoë¶m {Xder. 51 Voìhm g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm d dmQ>
MwH$coë¶m Vwåhm cmoH$m§Zm 52 µOµ³µHw$‘À¶m PmS>mnmgyZ ImÚ {‘ioc. (the tree of
the deadly fruit). 53 Am{U ˶mZoM Vwåhr Amnco nmoQ> ^amc. 54 Am{U (Vo
ImD$Z) ˶mda CH$iVo nmUr ß¶mc. 55 Am{U Vohr ’$ma VhmZcoë¶m C§Q>mà‘mUo
ß¶mc. 56 ݶm¶mÀ¶m {Xder Agm nmhþUMma ˶m§Zm {Xcm OmB©c.
57
AmåhrM Va Vwåhmcm {Z‘m©U Ho$co Amho, Va (cmoH$m§Zmo! ¶m) g˶mMm ñdrH$ma
H$aʶmg Vwåhmcm H$m¶ AS>MU Amho? 58 Vwåhr H$Yr (qMVZnyd©H$) ˶mda {dMma
Ho$cm Amho H$m, Oo (dr¶©) Vw‘À¶m‘YyZ ~mhoa nS>Vo? 59 ˶mÛmao (‘mZdmMr) {Z{‘©Vr
Vwåhr H$aVm H$s, ˶mMr {Z{‘©Vr H$aUmao Amåhr AmhmoV? 60 Amåhr Vwåhm gdmªgmR>r
‘¥Ë¶y AQ>i R>a{dco Amho. Am{U (Vgo H$aʶmnmgyZ) Amåhmcm amoIy eHo$c Agm
H$moUrhr Zmhr. 61 (Amåhr ¶mgmR>r g‘W© AmhmoV) H$s, Vw‘À¶m OmJr Vw‘À¶mgma»¶m§Mr
{Z{‘©Vr H$ê$Z AmUy qH$dm Vw‘À¶mV n[adV©Z KS>dyZ AmUy Am{U Aem AmH$mamV
Vw‘Mr nwZ:{Z{‘©Vr H$ê$ Á¶m{df¶r (gܶm) Vwåhr AZ{^k AmhmV. 62 Vwåhmcm
Amnë¶m n{hë¶m {Z{‘©VrMo {ZpíMVnUo kmZ Amho. ˶mnmgyZ Vwåhr ~moY H$m KoV Zmhr?
(Q>rn: H$s, Vw‘À¶m {Z‘m©Ë¶mg Vw‘Mr nwZ:{Z{‘©Vr H$aUo, AJXr ghO Jmoï> Amho.)
63
Vwåhr Oo noaVm ˶mda Vwåhr H$Yr qMVZ Ho$cm AmhmV H$m? 64 ˶mg Vwåhr
CJdVm H$s, Amåhr CJdUmao AmhmoV? 65 Amåhr BpÀN>co AgVo Va (nrH$ Vw‘À¶m
hmVmV ¶oʶmnyduM) ˶mMm Mwam-Mwam H$ê$Z Q>mHy$ eH$cmo AgVmo. (Amåhr Vgo Ho$ë¶mg)
Vw‘À¶mH$S>o emoH$ H$aʶm{edm¶ Aݶ H$mhr CaUma Zmhr. 66 (Voìhm åhUmc), "Amåhr
~a~mX Pmcmo,..... 67 Zìho, Amåhr Va nyU©nUo H§$Jmc PmcmoV!' 68 (cmoH$m§Zmo!) Vwåhr
Oo nmUr nrV AgVm, ˶m~Ôc Vwåhr H$Yr qMVZ Ho$co Amho H$m? 69 Vwåhr ˶mMm
T>Jm§Ûmao dfm©d H$aVm H$s, Amåhr AmhmoV ˶mMm dfm©d H$aUmao? 70 Amåhr BpÀN>ë¶mg
530 Hw$amU
˶mg ImaQ> (d H$Sy>) ~Zdy eH$Vmo? Va ‘J Vwåhr Am‘À¶mà{V Am^ma H$m 춺$
H$arV Zmhr? 71 VgoM Omo A¾r Vwåhr noQ>{dVm, ˶m{df¶r Vwåhr H$Yr {dMma Ho$cm
AmhmV H$m? 72 B§YZmgmR>r dmnaë¶m OmUmè¶m d¥jm§Zm {Z‘m©U H$aUmao, Vwåhr AmhmV
H$s, Amåhr AmhmoV? 73 Amåhr {Vcm Vw‘À¶mgmR>r ~moY àmá H$aʶmMo ‘mܶ‘ Am{U
dmQ>gê§$gmR>r cm^Xm¶r Jmoï> ~Z{dco Amho. 74 (cmoH$m§Zmo!) Vwåhr Amnë¶m ‘hmZ
nmcZH$˶m©À¶m ZmdmMo ñVw{VJmZ H$am.
75
Va ‘r Vmè¶m§À¶m ñWmZm§Mr enW KoD$Z gm§JVmo. 76 Oa Vwåhr qMVZ H$amc Va
(H$iyZ ¶oB©c) hr IamoIa ’$maM ‘moR>r enW Amho. 77 ¶mV e§H$mM Zmhr H$s, ho Hw$amU
’$ma Wmoa (Agm J«§W) Amho. 78 EH$m gwa{jV J«§WmV OVZ H$ê$Z R>odcocm Amho. 79
˶mg VoM ñne© H$aVmV. Oo (‘ZmZo n{dÌ) AmhoV.
(Q>rn: åhUOo An{dÌ g¡VmZr eº$s ¶mÀ¶m Odi {’$aHy$hr eH$V ZmhrV qH$dm ˶mÀ¶m g§XoemV Hw$R>cmhr
’o$a~Xchr H$ê$ eH$V ZmhrV. H$maU hm J«§W nyU©nUo A„mhÀ¶m gwajoV Amho.)
80
àH$Q> H$aʶmV Amcocm Amho gd© OJm§À¶m ‘mcH$mH$Sy>Z. 81 Vwåhr ¶m
(B©ída)dmUrMr H$er H$m¶ Cnojm H$ê$ eH$Vm? 82 ¶mg ImoQ>o R>a{dʶmcm Vwåhr
Amnë¶m amoOramoQ>rgmR>r Y§Xm ~Z{dcm AmhmV H$s H$m¶?
83
Va Voìhm H$m? (Vwåhr Aghm¶ ~ZVm), Ooìhm ‘aUmè`m ‘mUgmMm eodQ>Mm
ídmg H§$R>mer ¶oVmo. 84 (Voìhm) Vwåhr (Aghm¶nUo) BH$S>-o {VH$S>o nmhV AgVm. 85
Am{U Amåhr Vw‘À¶mnojmhr ˶m (‘aUmè¶m) ‘mUgmÀ¶m Odi AgVmo, nU Vwåhmcm
(Amåhr) {XgV Zmhr. 86 Vwåhr Am‘À¶m AmXoemÀ¶m AYrZ Zmhr, Ago Oa (Vwåhmcm
dmQ>V Agoc) Am{U...... 87 Vw‘À¶m Xmì¶mV g˶Vm Agoc Va Vwåhr ˶m ‘aUmè¶m
‘mUgmMo àmU naV H$m AmUV Zmhr? 88 (Vwåhm gdmªZm ‘amdo cmJUmaM) nU Oa
(‘aUmam ‘mUyg) (A„mhMo) gm{Þܶ cm^coë`m§nH¡ $s Agoc Va. 89 ˶mÀ¶mgmR>r
AmZ§Xr OrdZ Amho. Am{U {dnwc à‘mUmV CnOr{dHo$Mr gmYZo Am{U H¥$nmàgmXm§Zr
^anya Ago Z§XZdZ. 90 Am{U Oa Vmo COì¶m ~mOycm Agcoë¶m (åhUOo gXmMmamMo
OrdZ OJcoë¶m) cmoH$m§À¶m JQ>mn¡H$s Agoc. 91 (˶mMoXI o rc ñdJm©V ¶m eãXm§Zr
ñdmJV Ho$co OmB©c), "Vwcm gX¡d em§Vr cm^mo, (Vy) gXmMmamMo Adc§~ Ho$coë¶m§nH¡ $s
hmoVmg.' 92 nU (Vmo ‘aUmam) g˶ ZmH$maUmè¶m d dmQ> MwH$coë¶m cmoH$m§nH¡ $s Agoc
Va- 93 ˶mÀ¶m ñdmJVmgmR>r CH$iVo nmUr Agoc. 94 Am{U YJYJUmar AmJ
Agoc. 95 ho AQ>i g˶ Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 96 (n¡J~§ a!) Vwåhr Amnë¶m
‘hmZ nmcZH$˶m©À¶m ZmdmZo ñVw{VJmZ H$am.
531
gyah-57. Ac-hXrX
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Oo H$mhr Amho, Vo gd© A„mhMo ñVw{VJmZ H$arV
AmhoV. Am{U Vmo gd©e{º$‘mZ d Añgc ~w{ÕdmZ Amho. 2 AmH$memV d n¥Ïdrda
˶mMrM gÎmm Amho. VmoM OrdZ XoVmo d VmoM ‘¥Ë¶y XoVmo Am{U VmoM gd© H$mhr H$aʶmg
g‘W© Amho. 3 (ho gd© MamMa ApñVËdmV ¶oʶmnyduhr) ˶mMo ApñVËd hmoVo, Am{U
(gd© g§nwï>mV Amë¶mZ§Vahr) ˶mMoM ApñVËd H$m¶‘ amhrc, Ñí¶ Am{U AÑí¶
˶mÀ¶mgmR>r gmaIo AmhoV. ˶mcmM à˶oH$ Jmoï>rMo nyU© kmZ Amho.
(Q>rn: ˶mÀ¶m (JwUm§Ûmao) ˶mMo Agr‘ ê$n àH$Q> Pmcoco Amho Am{U Agr‘ ê$n AàH$Q> Amho, åhUOo
Vmo {H$Vrhr àH$Q> Pmcm Var AàH$Q> AgUmaM, Agmhr AW© ¶mVyZ 춺$ hmoD$ eH$Vmo.)
4
˶mZoM AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Mr ghm H$mcmdYrV {Z{‘©Vr Ho$cr Am{U g‘ñV
universe À`m gÎmmH|$ÐmMo {Z¶§ÌU ñdV:H$S>o KoVco. Oo H$mhr O{‘ZrV àdoe H$aVo
Am{U Oo H$mhr {VÀ¶mVyZ ~mhoa ¶oVo, Vo gd© Vmo OmUVmo. VgoM Oo H$mhr AmH$memVyZ
Imcr ¶oVo Am{U Oo H$mhr AmH$memH$S>o da OmVo, (Vohr Vmo OmUVmo). Am{U Vwåhr
{OWo-Hw$R>o AgVm, Vmo Vw‘À¶m~amo~a AgVmo. Am{U Oo H$mhr Vwåhr H$arV AgVm,
˶mda Vmo ZOa R>odyZ AgVmo. 5 AmH$memV Am{U n¥Ïdrda ˶mMrM gÎmm Amho. Am{U
gd© Jmoï>r ˶mÀ¶mH$S>oM naV OmV AgVmV. 6 VmoM {Xdgmcm chmZ H$ê$Z amÌ ‘moR>r
H$aV AgVmo, Am{U amÌ chmZ H$ê$Z {Xdg ‘moR>m H$arV AgVmo. Am{U VmoM ‘Zm§Vrc
gd© Jmoï>r OmUVmo.
7
(cmoH$m§Zmo!) A„mh d ˶mÀ¶m n¡J§~amda {dídmg R>odUmao ~Zm, ˶mZo Vwåhmcm
Á¶m YZg§nÎmrda A{YH$ma {Xcocm Amho, ˶mVyZ (˶mÀ¶m H$m¶m©gmR>r) IM© H$am.
Am{U Vw‘À¶mn¡H$s Oo cmoH$ lÕm YmaU H$ê$Z (A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) IM© H$aVrc
Va ˶m§Zm ’$ma ‘moR>o ~jrg {‘ioc. 8 H$m¶ H$maU Amho H$s, n¡J§~a Vwåhmcm Vw‘Mm
nmcZH$Vm© Agcoë¶m A„mhda lÕm YmaU H$aʶmMo AmdmhZ H$arV AgVmZmXoIrc
Vwåhr (Iè¶m AWm©Zo) lÕmd§V ~Zʶmg V¶ma Zmhr? nU ˶mZo Va AmYrM Vw‘À¶mer
(˶mcm nmcZH$Vm© ‘mZʶmMr) à{Vkm KoVcocr Amho. Oa Vwåhr IamoIa lÕmd§V
Agmc (Va Vwåhmcm ¶mMr OmU Agm¶cm hdr). 9 VmoM Amnë¶m godH$mH$S>o ñnï>
g§Xoe nmR>drV AgVmo. ¶m CÔoemZo H$s, ˶mcm ˶mÛmao Vwåhmcm A§YH$mamVyZ ~mhoa
H$mTy>Z àH$memV AmUVm ¶mdo. Am{U A„mh Vw‘À¶mà{V H$Zdmiy d X¶miy Amho. 10
Vwåhmcm H$m¶ Pmco Amho H$s, Vwåhr A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r IM© H$am¶cm V¶ma hmoV
532 Hw$amU
Zmhr. (nU Vwåhr ho OmUm¶cm hdo H$s), AmH$me d n¥Ïdr ¶m gdmªMm dmag eodQ>r
A„mhM Agoc. Vw‘À¶mn¡H$s Oo cmoH$ {dO¶ àmá Pmë¶mZ§Va Amnco YZ (A„mhÀ¶m
H$m¶m©V) IM© H$aVmV d ˶mÀ¶mgmR>r cT>VmV, Vo XOm©À`m ~m~VrV Ë`m§À`m~amo~aMo
hmoD$ eH$V ZmhrV. Á¶m§Zr {dO¶ àmá hmoʶmnydu (A„mhÀ¶m H$m¶m©V) Amnco YZ
IM© Ho$co d ˶mÀ¶m ‘mJm©V cT>mB© Ho$cr. Var A„mhZo Vwåhm gdmªMo H$ë¶mU H$aʶmMo
dMZ {Xcoco Amho. Am{U A„mh Vwåhr Oo H$mhr H$aVm, Vo Mm§Jco OmUVmo.
11
Vmo H$moU Amho, Omo A„mhcm ({XcIwerZo) gdm}Îm‘ H$O© XoB©c? Am{U Vmo
˶mÀ¶mgmR>r Vo (H$O©ê$nr {Xcoco YZ) AZoH$ nQ>rZo dmT>drc. Am{U (extra) ˶mg
gÝ‘mZnyd©H$ ‘mo~Xcm àXmZ H$aoc. 12 (n¡J§~a!) ˶m {Xder Vwåhr nmhmc H$s, lÕmd§V
nwéf d {ó¶m ¶m§À¶mnwT>o d ˶m§À¶m COì¶m ~mOyg (˶m§À¶m gX²JwUm§Mm) àH$me YmdV
Agoc. (åhUOoM Vo A„mhÀ¶m H¥$nmN>ÌmV XmIc Pmcoco AgVrc, Vo {OWo-H¥$nmN>Ì
{VWo). (Am{U ¶m eãXm§V ˶m§Mo ñdJm©V ñdmJV Ho$co OmB©c H$s), AmO Vw‘À¶mgmR>rM
ew^dmVm©M-ew^dmVm© Amho! Vw‘À¶mgmR>r H$m¶‘ dmñVì¶mÀ¶m Aem ~mJm V¶ma
AmhoV, Á¶mVyZ (Z¶Zaå¶ gX¡d dmhUmao) àdmh dmhV AgVrc. (Am{U) hoM
gdm}Îm‘ ¶e Amho. 13 ˶m {Xder Xm§{^H$ nwéf d Xm§{^H$ {ó¶m lÕmd§Vm§Zm åhUVrc.
"Am‘À¶mgmR>r Oam Wm§~m, Amåhmcmhr Vw‘À¶m àH$memnmgyZ (H$mhr A§er Var) cm^mpÝdV
hmoD$ Úm.' Voìhm ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c, "‘mJo naV Om Am{U BVaÌ Hw$R>o àH$me emoYyZ
¿¶m.' ‘J ˶m§À¶m (d lÕmd§Vm§À¶m) Xaå¶mZ EH$ q^V C^r Ho$cr OmB©c, ˶m q^Vrcm
EH$ Ûma Agoc. {VÀ¶m AmVë¶m ~mOyg (A„mhMr) Agr‘ H¥$nm Agoc Am{U
~mhoaÀ¶m ~mOyg {ejm__ (Am{U ’$º$ {ejm) Agoc. 14 Vo Xm§{^H$ cmoH$ lÕmd§Vm§Zm
hmH$ XoVrc, "Amåhr Vw‘À¶m~amo~a ZìhVmo H$m.' Vo CÎma XoVrc, "hmo¶ hmoVm, nU Vwåhr
ñdV:hÿZ ‘mohmcm ~ir nS>cmV Am{U Vwåhr (lÕoÀ¶m ~m~VrV) YagmoS> ^y{‘H$m
KoVcr hmoVr Am{U (nwZéËWmZm~Ôchr) Vwåhr e§H$m KoV am{hcmV. VgoM Vw‘À¶m
{ZamYma ‘ZmoH$m‘Zm§Zr Vw‘Mr ¶oWn¶ªV ’$gdUyH$ Ho$cr H$s, A„mhMr Amkm A‘cmV
Amcr. Am{U ˶m ’$gdUyH$ H$aUmè`m (g¡VmZm)Zo A„mhÀ¶m ~m~VrV Vw‘Mr Kmoa
’$gdUyH$ Ho$cr.' 15 Va AmO Zm Vw‘À¶mH$Sy>Z (Vw‘Mr gwQ>H$m H$aʶmgmR>r) H$moU˶mhr
àH$maMo ‘w{º$X§S> ñdrH$maco OmUma Amho, Zm ˶m cmoH$m§H$Sy>Z Oo g˶ ZmH$maʶmda
(OmUyZ~wOyZ) AmJ«hr am{hco. Vwåhm (gdmªMo) {ZdmgñWmZ ZaH$mMr AmJ Amho. AmVm
hoM Vw‘Mo (EH$‘od) Aml¶ñWmZ Amho. Am{U (IamoIa) Vo A˶§V dmB©Q> ñWmZ Amho.
16
lÕmd§Vm§gmR>r Vr doi AÚmn Amcr Zmhr H$m H$s, ˶m§Mr ‘Zo g§nyU© g‘n©U
gyah-57. Ac-hXrX 533
Vmo BpÀN>Vmo ˶mg Vr àXmZ H$aVmo Am{U A„mhÀ¶m H¥$nocm gr‘mM Zmhr.
22
(cmoH$m§Zmo!) H$moUVohr g§H$Q> n¥Ïdrda ¶oV Zmhr, Zm ñdV: Vw‘À¶mda ¶oVo, nU
’$º$ ˶m{edm¶, Á¶mÀ¶m{df¶r Amåhr Vo {Z‘m©U H$aʶmnyduM, (Am‘À¶mH$S>o Agcoë¶m)
‘hmJ«§WmV Z‘yX Ho$coco AgVo. {Z:g§Xoh, ho gd© A„mhgmR>r ghO e³¶ Amho. 23
(˶m dmñVdmMr Amåhr Vwåhmcm) ¶mgmR>r (OmUrd H$ê$Z {Xcr Amho) H$s, Oo H$mhr
Vwåhr J‘mdcmV ˶m~Ôc Xþ:Ir ìhm¶cm ZH$mo, VgoM ˶mÀ¶mH$Sy>Z Oo Vwåhmcm àmá
Pmco Amho, ˶m~Ôchr A{VCËgmhr hmoʶmMr JaO Zmhr. H$maU A„mhcm J{d©ð> d
~T>mB©Imoa (cmoH$ A{O~mV) {à¶ ZmhrV. 24 Oo ñdV: H§$OyfnUo dV©Z H$aVmV Am{U
BVam§Zmhr H§$OyfnUm {eH$dVmV. Am{U Omo H$moUr (¶m g§XoemH$S>o) nmR> {’$adrc.
(˶m§Zr ho cjmV R>odmdo) A„mh ñd¶§nyU© (d AmË‘{Z^©a) Amho, gd© àH$maÀ¶m
ñVwVrg nmÌ Amho.
25
Amåhr Am‘À¶m n¡J§~am§Zm g˶mÀ¶m gd© ñnï> à‘mUmgh nmR>{dco hmoVo Am{U
˶m§À¶m~amo~a J«§W d (MyH$ H$s, ~amo~a XmIdUmao) VamOyhr nmR>{dco, ¶mgmR>r H$s,
cmoH$m§Zr ݶm¶~wÕrZo dV©UyH$ H$amdr. Am{U Amåhr cmoI§S> CncãY H$ê$Z (˶mMm
Cn¶moJ H$aʶmMr ¶mo½¶Vm Vwåhmcm àXmZ Ho$cr). Á¶m‘ܶo àM§S> VmH$X Amho, VgoM
cmoH$m§gmR>r Vmo {d{dY àH$mao cm^Xm¶r Amho. (ho gd© Vwåhmcm ¶mgmR>r XoʶmV Amco
Amho) H$s, A„mhcm ˶m cmoH$m§Zm {MÝhm§{H$V H$aVm ¶mdo, Oo ˶mcm Z nmhVmhr, ˶mMr
d ˶mÀ¶m n¡J§~amÀ¶m ‘XVrgmR>r nwT>o gagmdVmV. ¶mV e§H$mM Zmhr H$s, A„mh hm
gm‘϶©emcr d gd©e{º$‘mZ Amho.
26
(¶mM CÔoemgh) Amåhr Zyhcm d B~«mhr‘cm (Am‘Mo à{V{ZYr) ~ZdyZ
nmR>{dco hmoVo. Am{U Amåhr ˶m§À¶m d§eOm‘ܶo g§XoedmhH$ ~Z{dʶmMm d J«§W àXmZ
H$aʶmMm H«$‘ gwê$ R>odcm hmoVm. ˶m§À¶mn¡H$s H$mhr gÝ‘mJ© cm^coco hmoVo, nU AZoH$
AmkmnmcZ Z H$aUmao hmoVo. 27 ˶m§À¶mZ§Va ˶m§À¶mM nmdcmda nmD$c R>odyZ MmcUmao
Am‘Mo (BVa) n¡J§~a Amåhr nmR>dco. (H$mcm§VamZo) Amåhr ˶m§MoM AZwgaU H$aUmam
(n¡J§~a ~ZdyZ) ‘[a¶‘nwÌ ¶oey ‘grh ¶mg nmR>{dco. Am{U Amåhr ˶mg ~m¶~c
(B§Orc) hm J«§W àXmZ Ho$cm hmoVm. Am{U Á¶m cmoH$m§Zr ˶mMo AZwgaU Ho$co, Amåhr
˶m§À¶m ‘ZmV H$éUm d X¶m (ho JwU) {Z‘m©U Ho$co. Am{U {OWn¶ªV d¡am½¶mMm g§~§Y
Amho. (åhUOo g§Ý`mg KoUo) Amåhr ˶m§Zm ˶mMm AmXoe (A{O~mV) {Xcocm ZìhVm,
Va Vmo (d¡am½¶mMm) ‘mJ© ˶m§Zr ñdV:M emoYyZ H$mT>cm hmoVm. Am{U A„mhcm àgÞ
H$aʶmgmR>r (ñdV:hÿZM) ˶mMm Adc§~ Ho$cm hmoVm, nU ˶m§Zr ˶mMo Ogo H$am¶cm
gyah-58. Ac-‘wOmXcm 535
hdo hmoVo, Vgo C{MV[a˶m nmcZhr Ho$co Zmhr. Va Amåhr ˶m§À¶mn¡H$s Oo gƒo lÕmd§V
hmoVo, ˶m§ZmM (Mm§Jcm) ‘mo~Xcm àXmZ Ho$cm. H$maU ˶m§À¶mn¡H$s AZoH$ Amkm Z
nmiUmaoM hmoVo.
28
lÕmd§Vm§Zmo! A„mhMr OmU ~miJm Am{U n¡J§~amda {dídmg R>odm. Vmo
Vw‘À¶mda XþnQ>rZo H¥$nm H$aoc. Am{U Vwåhmcm Agm àH$me àXmZ H$aoc, Á¶mÀ¶m
COoS>mV Vwåhr Mmcy eH$mc. Am{U Vmo Vw‘À¶m (^yVH$mcrZ MwH$m) ‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$c.
H$maU Vmo ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 29 AmYrÀ¶m J«§WYmaH$m§Zr ho OmUyZ ¿¶mdo
H$s, A„mhÀ¶m H¥$noda ˶m§Mr H$mhr ‘ºo$Xmar Zmhr. H$maU H¥$nm H$aʶmMm A{YH$ma
gd©ñdr A„mhÀ¶m hmVr Amho. Vmo BpÀN>Vmo ˶mg Vr àXmZ H$aVmo Am{U A„mh hm
Agr‘ H¥$nmd§V Amho.
gyah-58. Ac-‘wOmXcm
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
(n¡J§~a!) {ZpíMVnUo A„mhZo ˶m órMo åhUUo EoH$co Amho, Or Amnë¶m
nVrg§~§YmZo Vw‘À¶mH$S>o dmX{ddmX H$arV hmoVr Am{U A„mhg‘moa Amnco JmèhmUo
‘m§S>V hmoVr. A„mh Vwåhm XmoKm§Mo g§^mfU EoH$V hmoVm. A„mh gd© H$mhr EoH$Umam d
gd©gmjr Amho.
2
Vw‘À¶mn¡H$s Oo cmoH$ Amnë¶m nËZtZm "‘mVm' Ago g§~moYyZ (ñdV:nmgyZ) Xÿa
H$aVmV (åhUOo {µOhma H$aVmV) (Ago g§~moYë¶mZo) ˶m ˶m§À¶m ‘mVm hmoV ZmhrV.
˶m§À¶m ‘mVm Va ˶m AmhoV, Á¶m§Zr ˶m§Zm OÝ‘ {Xcm Amho. ho cmoH$ {ZpíMVnUo EH$
A¶mo½¶ d Ag˶ Jmoï> ~mocV AmhoV. {Z…g§Xoh A„mh nmnm§Mo {ZdmaU H$aUmam d ’$ma
‘m’$ H$aUmam Amho.
(Q>rn: "{µOhma' åhUOo nËZrcm "AmB©' Ago g§~moYyZ VcmµH$ XoʶmMr Hw$àWm hmoVr, {Ocm Bñcm‘Zo ‘moS>rg
H$mT>co.)
3
Am{U Oo cmoH$ AemàH$mao Amnë¶m nËZtZm "Vy ‘mVog‘mZ Amhog' Ago åhUyZ
(ñdV:nmgyZ) Xÿa R>odVmV. nU Z§Va Ooìhm Vo Amnco (Ag˶) dº$ì¶ ‘mJo KoD$
BpÀN>Vrc Va ˶m§À¶mgmR>r (Aer {ejm Amho) H$s, ˶m§Zr EH$‘oH$mcm nwÝhm ñne©
H$aʶmnydu EH$m Xmgmcm (Xmñ¶ËdmVyZ) ñdV§Ì H$amdo. Va ¶m Jmoï>rda H¥$Vr H$aʶmMr
Vwåhmcm VmH$sX {Xcr OmV Amho. Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$aVm, ˶mMr A„mhcm nyU©
OmUrd Amho. 4 Am{U Á¶mÀ¶mgmR>r ho g§^d Zgoc Va EH$‘oH$m§Zm nwÝhm ñne©
H$aʶmnydu ˶mZo ˶mEodOr gcJ XmoZ ‘{hZo Cndmg H$amdm. Am{U EImXm H$moUr
536 Hw$amU
¶mgmR>rhr Ag‘W© Agoc Va ˶mZo gmR> Jar~ ‘mUgm§Zm Oody Kmcmdo. (hm AmXoe)
A„mh d ˶mÀ¶m n¡J§~amà{V Vw‘Mr lÕm A{YH$ ~iH$Q> H$aʶmgmR>r Amho. ¶m
A„mhZo ñWm{nV Ho$coë¶m gr‘m hmoV. Am{U Oo g˶ ZmH$maUmao AmhoV, ˶m§À¶mgmR>r
H$R>moa {ejm V¶ma Amho.
5
Oo cmoH$ A„mh Am{U ˶mÀ¶m n¡J§~amMm {damoY H$aVmV. Vo (eodQ>r) An‘m{ZV
Ho$co OmVrc, Á¶mà‘mUo ˶m§À¶mnyduÀ¶m (AdkmH$mar) cmoH$m§Zm An‘m{ZV H$aʶmV
Amco hmoVo. Amåhr AmYrM ñnï> Ago g§Xoe àH$Q> Ho$coco AmhoV. Am{U g˶
ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm An‘mZOZH$ {ejm hmoUma. 6 Á¶m {Xder A„mh ˶m gdmªZm
‘¥V AdñWoVyZ {Od§V H$ê$Z CR>doc. Am{U ˶m§Zm ˶m§Zr Ho$cocr H$m‘o XmIdoc. ˶m§Zr
Oo-Oo Ho$coco Amho, Vo gd© A„mhZo ‘moOyZ R>odcoco Amho. Oar ˶m§Zm ˶m Jmoï>tMm {dga
nS>cocm Agoc Varhr, H$maU A„mh à˶oH$ Jmoï>rgmR>r gmjr Amho.
7
Vwåhmcm ¶m Jmoï>rMr OmUrd Zmhr H$m H$s, A„mh Vo gd© OmUVmo Oo H$mhr
AmH$memV Amho Am{U Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho. VrZ ‘mUgm§Mr Aer H$moUVrhr Jwá
~mVMrV AgV Zmhr, Á¶mV Vmo Mm¡Wm ZgVmo. VgoM nmM ‘mUgm§Mr (MMm©) hmoVo d Vmo
ghmdm ZgVmo, Ago H$Yr hmoV Zmhr. ‘J ˶mhÿZ Vo H$‘r AgmoV dm OmñV, ˶mMr
˶m§À¶m~amo~a CnpñWVr AQ>i AgVo. ‘J Vo Hw$R>ohr H$m AgV ZmhrV. ‘J eodQ>r,
ݶm¶mÀ¶m {Xder Vmo ˶m§Zm ˶m§Zr Oo-Oo Ho$co Agoc, ˶m{df¶r AdJV H$aoc.
A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMo n[anyU© kmZ AgVo, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 8 (n¡J§~a!)
Vwåhmcm ˶m cmoH$m§Mr OmUrd Zmhr H$m, Á¶m§Zm Jwá ~mocUr H$aʶmnmgyZ ‘ZmB© Ho$cr
Jocr hmoVr? nU Vo ˶mÀ¶m AJXr CcQ> H$aVmV, Á¶mMr ˶m§Zm ‘ZmB© Ho$cr Jocr hmoVr.
Vo nmnH¥$˶ d A˶mMmar dV©Z Am{U n¡J§~amMr Amkm Z nmiUo (B.) {df¶r Jwá MMm©
H$arV AgVmV. Am{U Ooìhm Vo Vw‘À¶mH$S>o ¶oVmV, Aem eãXm§V Vwåhmcm A{^dmXZ
(gcm‘) H$aVmV. Á¶m eãXm§V A„mhZo Vwåhmcm H$Yrhr gcm‘ nmR>{dcocm Zmhr.
Am{U Vo ‘Zmo‘Zr AmíM¶© H$aVmV H$s, A„mh Amåhmcm ¶m Jmoï>t~Ôc {ejm H$m H$arV
Zgoc? (n¡J§~a!) ˶m§À¶mgmR>r ZaH$mMr {ejm nwaoer Amho, Vo OiʶmgmR>r {VÀ¶mV
XmIc Ho$co OmVrc. (IamoIa) Vo ’$ma dmB©Q> {R>H$mU Amho!
9
lÕmd§Vm§Zmo! Ooìhm Vwåhr Jwá g„m‘gcV H$amc, Voìhm nmnH¥$˶, A˶mMmar
H¥$˶ Am{U n¡J§~amMr Adkm ¶m Jmoï>t{df¶r AmngmV g„m‘gcVr (H$Xm{n ) H$ê$
ZH$m. Va Vwåhr gËH$‘} d gXmMmar dV©Z ¶m gX²JwUm§Zm àmoËgm{hV H$aʶmgmR>r
g„m‘gcVr H$am. Am{U A„mhMo ^¶ ~miJm, eodQ>r Á¶mÀ¶mnwT>o Vwåhmcm EH$Ì
gyah-58. Ac-‘wOmXcm 537
AmUco OmB©c. 10 (BVa gd©) Jwá dmVm© (dmB©Q> CÔoemgmR>r) g¡VmZmÛmao g§Mm{cV
Ho$ë¶m OmVmV. Á¶mÛmao Vmo lÕmd§Vm§Zm Xþ:Ir-H$ï>r H$ê$ BpÀN>Vmo. nU Vmo ˶m§Zm
A„mhÀ¶m nadmZJr{edm¶ H$moU˶mhr àH$mao BOm nmoMdy eH$V Zmhr. Am{U lÕmd§Vm§Zm
A„mhdaM ÑT> {dídmg R>odm¶cm hdm.
11
lÕmd§Vm§Zmo! Vw‘À¶m g^m§‘ܶo Ooìhm Vwåhmcm gm§{JVco OmB©c H$s, OmJm
‘moH$ir gmoSy>Z ~gm. Voìhm Vwåhr gm§{JVë¶mà‘mUo OmJm ‘moH$ir gmoSy>Z ~gm, A„mhhr
(AmkmnmcZmÀ¶m ‘mo~Xë¶mV ˶mÀ¶m H¥$noV) Vwåhmcm OmJm àXmZ H$arc. Am{U Ooìhm
gm§{JVco OmB©c H$s, (Amnë¶m OmJodê$Z) CR>m, Va Voìhm Vwåhr CR>m. (BVa {R>H$mUr
~gʶmg gm§{JVco OmB©c Va ~gm, {ZKyZ Omʶmg gm§{JVco OmB©c Va {ZKyZ Om).
Vw‘À¶mn¡H$s Oo gƒo lÕmd§V AmhoV Am{U kmZr AmhoV, (sincere AmhoV). A„mh
Aem cmoH$m§Zm Cƒ XO} àXmZ H$aoc. H$maU Vwåhr Oo H$mhr H$aVm, ˶mMo A„mhcm nyU©
kmZ Amho.
12
lÕmd§Vm§Zmo! Ooìhm Vw‘Mr n¡J§~amer EH$m§VmV H$mhr g„m‘gcV H$aʶmMr
BÀN>m Agoc Va Vr H$aʶmnydu H$mhr XmZH$m¶© H$am. ho (A„mhÀ¶m Ñï>rZo) Vw‘À¶mgmR>r
Mm§Jco d (Vw‘Mo ‘Z) ewÕ H$aUmao R>aoc. nU Oa Vwåhr Vgo H$aʶmg Ag‘W© Agmc
Va ({dídmg R>do m H$s), {Z:g§Xho , A„mh ’$ma j‘merc d X¶miy Amho. 13 (lÕmd§Vm§Zmo!)
Vwåhr ¶m AmXoemZo Km~acmV H$s H$m¶? H$s, Vwåhr n¡J§~amer Jwá g„m‘gcV H$aʶmnydu
XmZH$m¶© H$amdo. (Km~aʶmMo H$maU Zmhr.) Oa Vwåhr Ago H$aʶmg Ag‘W© Agmc
Va (cjmV R>odm) A„mh Vw‘À¶mà{V ’$ma X¶miy Amho. nU {Z˶ Z‘mµOmMo nmcZ
H$aUo gwê$ R>odm Am{U (µOH$mVnmÌ Agmc Va) µOH$mV XoV amhm. Am{U A„mh d
˶mÀ¶m n¡J§~amMo AmkmnmcZ H$arV amhm. H$maU Vwåhr Oo H$mhr H$aVm, ˶mMr A„mhcm
nyU© OmUrd Amho.
14
Vwåhmcm ˶m cmoH$m§Mr OmUrd Zmhr H$m, Oo ˶m cmoH$m§er {‘ÌËdmMo g§~§Y
R>odVmV Á`m§À`mda A„mh ZmIye (H«w$Õ) Amho. Vo Zm Vw‘À¶mn¡H$s AmhoV, Zm
˶m§À¶mn¡H$s AmhoV. Am{U Vo OmUyZ~wOyZ ImoQ>çm Jmoï>t~Ôc enWm KoV AgVmV. 15
A„mhZo ˶m§À¶mgmR>r ’$ma H$R>moa {ejm V¶ma R>odcocr Amho. {ZpíMVM Vo Oo H$mhr
H$arV AmhoV __ ’$ma dmB©Q> Amho. 16 ˶m§Zr Amncr Hw$H¥$˶o cn{dʶmgmR>r Amnë¶m
enWm§Zm gwajmH$dM ~Z{dcoco Amho. AemàH$mao Vo cmoH$m§Zm A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ
namd¥Îm H$arV AgVmV. (n[aUm‘r) ˶m§À¶mgmR>r An‘mZmñnX {ejm Amho.
17
Zm ˶m§Mo YZ, Zm ˶m§Mr An˶o ˶m§Zm H$moU˶mhr àH$mao A„mhnmgyZ dmMdy
538 Hw$amU
Amnë¶m Kam§Zm ñdV:À¶m d lÕmd§Vm§À¶m hmVm§Zr Zï> Ho$co. Voìhm ho S>moig ‘mUgm§Zmo!
(¶mnmgyZ) YS>m {eH$m!
3
Am{U Oa A„mhZo ˶m§À¶m~m~VrV hÔnmarMm {ZU©¶ gwZmdcm ZgVm Va ˶mZo
˶m§Zm ¶m OJmV BVa (‘moR>r) {ejm Ho$cr AgVr. nU ¶mZ§VaÀ¶m OJmV Va ˶m§À¶mgmR>r
ZaH$mÀ¶m AmJrMr {ejm AmhoM. 4 H$maU Vo A„mh d ˶mÀ¶m n¡J§~am{déÕ C^o
am{hco. Va Omo H$moUr A„mhÀ¶m {déÕ C^o amhVmo. Va A„mh (Aem§Zm) {ejm
H$aʶmÀ¶m ~m~VrV ’$ma H$R>moa Amho. 5 (lÕmd§Vm§Zmo!) Oo (˶m§Mo) IOwarMo d¥j Vwåhr
H$mnyZ Q>mH$cmV qH$dm Á¶m§Zm ˶m§À¶m ‘wimda C^r gmoSy>Z {XcmV __ ho gd© A„mhÀ¶m
AZwkoZoM Pmco. Vo ¶mgmR>r H$s, (A„mhcm) ˶mMr Adkm H$aUmè¶m§Zm An‘m{ZV
H$ê$Z gmoS>m¶Mo hmoVo.
6
Am{U A„mhZo ˶m§À¶mH$Sy>Z Oo H$mhr ¶wÕYZ (spoils of war) Z cT>Vm
Amnë¶m n¡J§~amcm {‘idyZ {Xco. ˶mgmR>r (lÕmd§Vm§Zmo!) Vwåhr KmoS>o Am{U C§Q>m§gh
H$mhr Ymdni Ho$cocr Zmhr. nU A„mh Amnë¶m n¡J§~am§Zm BpÀN>Vmo ˶mda dM©ñd
àXmZ H$aVmo. Am{U A„mh gd© H$mhr H$aʶmg g‘W© Amho. 7 A„mhZo Amnë¶m
n¡J§~amcm Jmddmë¶m§H$Sy>Z Oo H$mhr YZ {‘idyZ {Xco Amho, Vo gd© A„mhgmR>r
(åhUOo A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r) d ˶mÀ¶m n¡J§~amgmR>r d (n¡J§~amÀ¶m) ZmVodmBH$m§gmR>r
d AZmWm§gmR>r d JaOy d dmQ>gê$ (¶m gdmªgmR>r) Amho. H$maU Vo YZ Vw‘À¶m‘ܶo Oo
AmYrnmgyZ YZmT>ç AmhoV, Ë`m§À`m‘ܶoM {’$aV amhÿ Z¶o. Am{U n¡J§~a ˶mVyZ
Vwåhmcm Oo H$mhr XoBc
© , Vo (ñdIwerZo) ñdrH$ma H$am. Am{U Vmo Á¶mnmgyZ Xÿa amhʶmgmR>r
gm§Joc, ˶mnmgyZ Xÿa amhm. Am{U A„mhMr OmU ~miJyZ Agm. H$maU A„mh {ejm
XoʶmÀ¶m ~m~VrVhr ’$ma H$R>moa Amho. 8 (¶wÕYZmMm H$mhr ^mJ ˶m§Zmhr XoʶmV
¶mdm), Oo Jar~ {Zdm©{gV AmhoV, Á¶m§Zm ˶m§À¶m Kam§VyZ ~mhoa Kmc{dʶmV Amco d
(˶m§À¶m) ‘mc‘ÎmonmgyZ d§{MV H$aʶmV Amco. Vo (Amnco KaXma gmoSy>Z) Ho$di
A„mhMm AZwJ«h d ˶mÀ¶m àgÞVoÀ¶m emoYmW© Amcoco AmhoV. Am{U Vo A„mh
(À¶m H$m¶m©V) ˶mÀ¶m n¡J§~amMo gmhmæ¶ H$arV AgVmV. hoM (A„mhMo) gƒo ^º$
AmhoV.
9
Am{U Oo cmoH$ AmYrnmgyZ (‘{XZm ¶m) ehamV ñWm{¶H$ Pmcoco AmhoV Am{U
ÑT>Vmnyd©H$ lÕoMm ˶m§Zr A§JrH$ma Ho$cocm Amho (Aem cmoH$m§n¡H$s JaOy cmoH$m§Zmhr
˶mVyZ H$mhr XoʶmV ¶mdo). Am{U Omo H$moUr ˶m§À¶mH$S>o ñdXoe ˶mJ H$ê$Z ¶oVmo,
˶mÀ¶mer ào‘mZo dmJVmV. Am{U Oo H$mhr {Zdm©{gVê$nr Amcoë¶m cmoH$m§Zm {Xco OmVo,
gyah-58. Ac-‘wOmXcm
540 Hw$amU
˶mZo ˶m§À¶m ‘ZmV H$mhr Oi’$imQ> {Z‘m©U hmoV Zmhr. CcQ> Vo ñdV: Jar~ AgyZhr
˶m§Zm ñdV:da àmYmݶ XoVmV, Am{U Omo Amnë¶m ñd^mdmÀ¶m cmcgonmgyZ gwa{jV
R>odcm Jocm, Va AgoM cmoH$ Iao ¶eñdr hmoUmao AmhoV. 10 Am{U Oo ˶m§À¶mZ§Va
(lÕmd§V ~Zco) Vo åhUVmV, "ho à^y! (AmÎmmn¶ªV) Am‘À¶m hmVyZ KS>coë¶m MwH$m
‘m’$ H$a Am{U Am‘À¶m ~m§Ydm§Zmhr j‘m H$a, Á¶m§Zr Am‘À¶m AmYr lÕm YmaU
Ho$cocr Amho. Am{U Am‘À¶m öX¶mV lÕmd§Vm§~Ôc Ûof^md {Z‘m©U hmoD$ XoD$ ZH$mog.
ho à^y! Vy IamoIa ’$ma H$Zdmiy d X¶miy Amhog!'
11
Vwåhmcm ˶m cmoH$m§Mr OmUrd Zmhr H$m, Á¶m§Zr XþQ>ßnrnUmMo dV©Z Adc§{~co
Amho? Vo J«§WYmaH$m§n¡H$s lÕmhrZ Agcoë¶m Amnë¶m ~m§Ydm§Zm åhUVmV, "Oa Vwåhmcm
~mhoa KmcdyZ XoʶmV Amco Va AmåhrXoIrc Vw‘À¶m~amo~a ~mhoa nSy>. Am{U Vw‘À¶m{déÕ
Amåhr H$moUmMohr H$mhrhr EoH$Uma Zmhr. Am{U Oa Vw‘À¶m{déÕ ¶wÕ Ho$co Joco Va
Amåhr Vwåhmcm gmhmæ¶ H$ê$.' nU (n¡J§~a!) A„mh gmj XoVmo H$s, Vo Ho$di ImoQ>maS>o
AmhoV. 12 (H$maU) ˶m§Zm Oa ~mhoa KmcdʶmV Amco Va Vo ˶m§À¶mgmo~V (A{O~mV)
~mhoa nS>Uma ZmhrV. Am{U Oa ˶m§À¶mer ¶wÕ Pmco Va Vo ˶m§Zm H$Yrhr gmhmæ¶
H$aʶmgmR>r nwT>o ¶oUma ZmhrV. Am{U ‘XVrgmR>r Oa AmcoM Va Vo {ZpíMVnUo nmR>
XmIdyZ ni H$mT>Vrc. Am{U Voìhm ˶m§ZmM H$moUmH$Sy>Zhr ‘XV àmá hmoUma Zmhr.
13
(H$maU lÕmd§Vm§Zmo!) Vwåhm cmoH$m§Mo ^¶ ˶m§À¶m ‘ZmV A„mhnojmhr A{YH$
Amho. ¶mMo H$maU, ˶m§Zm g˶mMr OmU Zmhr. 14 ho gmao {‘iyZ Vw‘À¶mer H$Yrhr
cT>Uma ZmhrV. nU ’$º$ VQ>~§Xr Agcoë¶m gwa{jV dñ˶m§VyZ qH$dm q^VrÀ¶m ‘mJyZ,
˶m§À¶mV AmngmVM Vrd« ‘V^oX (d eÌwËd Amho). Vwåhmcm Vo g§K{Q>V dmQ>VmV, nU
˶m§Mr ‘Zo EH$‘oH$m§nmgyZ Xþamdcocr AmhoV. ¶mMo H$maU, Vo cmoH$ ~wÕrMm dmna H$arV
ZmhrV.
15
¶m§Mr AdñWm ˶m cmoH$m§gmaIrM hmoUma, Á¶m§Zr AJXr ZOrH$À`m H$mimV
Amnë¶m XþîH¥$˶m§Mr ’$io MmIcr AmhoV. Am{U ¶mZ§VaÀ¶m OrdZmV Va ˶m§À¶mgmR>r
’$ma Xþ:IXm¶r {ejm AQ>i Amho. 16 (¶m Xm§{^H$ cmoH$m§Mr) AdñWm ˶m g¡VmZmgmaIr
Amho. Omo ‘mUgmcm åhUVmo, "g˶mMm (H$Yrhr) ñdrH$ma H$ê$ ZH$mog.' ‘J Ooìhm
˶mcm g˶ ZmH$maUmam ~ZdyZ Q>mH$Vmo. Voìhm (˶mg) åhUVmo, "Vw¶mer ‘cm H$mhr
XoUo-KoUo Zmhr, ‘cm Va gd© OJm§Mm nmcZH$Vm© Agcoë¶m A„mhMo ^¶ dmQ>Vo.' 17
AemàH$mao, eodQ>r Vo XmoÝhr g˶ ZmH$maUmao, ZaH$mÀ¶m AmJrV OmVrc, {OWo Vo
H$m`‘ñdê$nr dmñVì¶ H$aVrc. H$maU A˶mMmar H¥$Ë`o H$aUmè¶m§À¶m dmQ>r AgoM ’$i
¶oV AgVo.
gyah-59. Ac-hl 541
18
lÕmd§Vm§Zmo! A„mhMr OmU ~miJyZ (OrdZ ì¶VrV H$am). Am{U à˶oH$mZo
Zoh‘r ¶m Jmoï>rH$S>o cj Úmdo H$s, ˶mZo (Amnë¶m AZ§VH$mcrZ OrdZmgmR>r) nwT>o H$m¶
nmR>{dco Amho. Va (Zoh‘r) A„mhMr OmU R>odUmao ~Zm. {Z:g§Xoh A„mhcm Vwåhr Oo
H$mhr H$aVm, ˶mMr nyU© OmUrd Amho. 19 Am{U ˶m cmoH$m§gmaIo ~Zy ZH$m, Oo
A„mhcm {dgaco, n[aUm‘r A„mhZohr Ago H$ê$Z Q>mH$co H$s, ˶m§Zm ñdV:MmM {dga
nS>cm. hoM cmoH$ Amkm^§J H$aUmao (AnamYr) AmhoV. 20 ZaH$dmgr d ñdJ©dmgr XmoKo
H$Xm{n g‘mZ hmoD$ eH$V ZmhrV. ñdJ©{ZdmgrM ¶e àmá H$aUmao cmoH$ AmhoV.
21
Oa Amåhr ¶m Hw$amUmg EImÚm nd©Vmda AdV[aV Ho$co AgVo, (Am{U
‘mUgmà‘mUo ˶mcmhr ~wÕr AgVr) Va Vwåhmcm {ZpíMVnUo Ago nmhm¶cm {‘imco
AgVo H$s, Vmo A„mhÀ¶m ^¶mZo H$mogiV Amho Am{U ˶mMo VwH$S>o-VwH$S>o hmoV
AmhoV. hr CXmhaUo gmXa H$aʶmMm CÔoe hm Amho H$s, ‘mZdmZo ˶mda qMVZ H$amdo
(d ˶mnmgyZ ~moY ¿¶mdo).
(Q>rn: ¶mCcQ> cmoH$ A„mhÀ¶m g§Xoem§à{V {H$Vr ~ondm©B©Mo àXe©Z H$arV AgVmV.)
22
VmoM Amho A„mh, ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM CnmgZo¶mo½¶ Zmhr. VmoM Vo
gd© OmUVmo, {OWn¶ªV H$moUmMrhr ~wÕr nmoMy eH$V Zmhr Am{U Vohr, Oo gdmªg‘moa
CKS> Amho. Vmo ’$ma H$Zdmiy d X¶miy Amho.
23
VmoM Amho A„mh Á¶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM CnmgZo¶mo½¶ Zmhr,
Añgc g‘«mQ>, gd© àH$maÀ¶m CUonUmnmgyZ nyUn© Uo ‘wº$ Agm,
gdmªMm ‘w{º$XmVm, gdmªZm gwajm àXmZ H$aUmam, gdmªMm gm§^miH$Vm©,
gdmªda nyU© {Z¶§ÌU R>do Umam, gd©e{º$‘mZ, gdm}ƒ, gd© àH$maÀ¶m
ñVwVrg nmÌ. Agm Amho A„mh. cmoH$ ˶mÀ¶mgmo~V BVam§Zm ˶mMo
gh^mJr R>adVmV, ˶mnmgyZ Vmo nyUn© Uo Ag§~{§ YV Amho. 24 A„mh
Amho, gdmªMm {Z‘m©Vm, à˶oH$ Jmoï>rMm àma§^H$Vm©, gd© aMZ|Mm
aMZmH$ma, gd© {ZXm}f Aer JwU{deofUo Ho$di ˶mÀ¶mgmR>rM AmhoV.
(His alone are the attributes of perfection). Oo H$mhr
AmH$memV d n¥Ïdrda Amho, Vo gd© ˶mMoM ñVw{VJmZ H$arV
AgVmV. Am{U VmoM gd©e{º$‘mZ Amho, Añgc ~w{Õ‘mZ Amho.
542 Hw$amU
gyah-60. Ac-‘wåV{hZm
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
lÕmd§Vm§Zmo! Vwåhr ‘m¶m d Vw‘À¶m eÌÿ§er {‘ÌËdmMo g§~§Y R>ody ZH$m. Vwåhr
˶m§À¶mà{V AmnwcH$s 춺$ H$aVm Am{U Vo ˶m g˶mg ZmH$maVmV Oo Vw‘À¶mH$S>o
Amcoco Amho. ˶m§Zr Vwåhmcm d n¡J§~amcm Ho$di ¶mgmR>r Kam§VyZ ~mhoa Kmc{dco Amho
H$s, Vwåhr Amncm nmcZH$Vm© Agcoë¶m A„mhda lÕm R>odVm. Vwåhr (IamoIa)
‘m¶m ‘mJm©V à¶ËZm§Mr namH$mð>m (åhUOo {OhmX) H$aʶmgmR>r Am{U ‘mPr àgÞVm
àmá H$aʶmgmR>r KaXma gmoS>cm Agmc Va ‘J H$go e³¶ Amho H$s, Vwåhr ˶m§Zm
Jwá[a˶m ào‘mMo g§Xoe nmR>dyZ Amnco {‘Ì ~Zdmc? Vwåhr Oo H$mhr cn{dVm Am{U Oo
H$mhr àH$Q> H$aVm, ‘r gd© OmUyZ Amho. Am{U Vw‘À¶mn¡H$s Omo H$moUr Ago H$aoc Vmo
gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa {ZKyZ OmUma (ho Z¸$s). 2 ˶m§Zm Vw‘À¶mda {Z¶§ÌU àmá Pmco Va Vo
Vw‘À¶mer eÌwËdmMm ì¶dhma H$aVrc. Am{U Vwåhmcm BOm nmoM{dʶmgmR>r Amnco
hmV nwT>o gagmdVrc d Amnë¶m {O^m MmcdVrc, (åhUOo ‘mZ{gH$ d emar[aH$ Ìmg
XoVrc). ˶m§Mr Va Aer Vrd« BÀN>m Amho H$s, Vwåhr Amnë¶m lÕoMm ˶mJ H$ê$Z
Q>mH$mdm. 3 nU (Vwåhr Zoh‘r ho cjmV R>odm) H$s, Zm Vw‘Mo ZmVodmB©H$, Zm Vw‘Mr ‘wco
ݶm¶mÀ¶m {Xder Vw‘À¶m H$m‘r ¶oVrc. Vmo (Ho$di Vw‘À¶m JwUm§À¶m AmYmamda)
Vw‘À¶mXaå¶mZ ’¡$gcm gwZmdoc. Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$arV AgVm, A„mh Vo gd©
nmhV AgVmo.
4
(lÕmd§Vm§Zmo!) B~«mhr‘ d ˶mÀ¶m AZw¶m¶m§‘ܶo Vw‘À¶mgmR>r CËH¥$ï> AmXe©
Amho. Ooìhm ˶m§Zr Amnë¶m cmoH$m§Zm åhQ>co, "Amåhr Vw‘À¶mnmgyZ d Vwåhr A„mhcm
gmoSy>Z Á¶m§Mr CnmgZm H$aVm, ˶m§À¶mnmgyZ ñdV:cm AcJ H$arV AmhmoV. Am{U
Vwåhr Á¶mda {dídmg R>odVm, Amåhr ˶m gdmªZm ZmH$maV AmhmoV, `mnwT>o AmVm
Vw‘À¶m d Am‘À¶m Xaå¶mZ eÌwËd d {VañH$ma Vmon¶ªV amhrc, Omon¶ªV Vwåhr EH$‘od
Aem A„mhda lÕm YmaU H$arV Zmhr.'
(Q>rn: AemàH$mao ˶m§Zr AZoHo$ídadmÚm§er g§~§Y ‘moSy>Z Q>mH$cm.)
nU (¶mg AndmX Ho$di) B~«mhr‘Mo (Vo dº$ì¶ hmoVo), Oo ˶mZo (Amnë¶m
d{S>cm§er Xÿa OmVmZm {Xco hmoVo H$s), "‘r Vw¶mgmR>r (A„mhH$S>o) j‘m¶mMZm H$aoZ,
nU Vw¶mg§~§YmZo A„mhg‘moa ‘mPo H$mhrhr MmcUma Zmhr.' ˶m§Zr (A„mhH$S>o)
àmW©Zm Ho$cr "ho à^y! Amåhr Vw¶mda Amncm ^adgm R>odcm Amho. Am{U Amåhr
Vw¶mH$S>oM dicmo AmhmoV. Am{U (eodQ>r) Amåhmcm Vw¶mH$S>oM naV ¶m¶Mo Amho.
gyah-60. Ac-‘wåV{hZm 543
5
ho à^y! Amåhmcm g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§À¶m narjoMo gmYZ ~Zdy ZH$mog. ho à^y!
Amåhmcm j‘m H$a. IamoIa, VyM gd©e{º$‘mZ Amhog, Añgc ~w{ÕdmZ Amhog.' 6
(lÕmd§Vm§Zmo!) ˶m§À¶m ê$nmZo Vw‘À`mg‘moa {ZpíMVnUo EH$ CÎm‘ AmXe© Amho. nU
AmXe© ˶m ‘mUgmgmR>r Omo A„mhH$Sy>Z ¶mZ§VaÀ¶m OrdZmg§~§YmZo (em~mgH$s àmá
H$aʶmMr) Amem ~miJyZ Amho. Am{U Omo H$moUr ¶mH$S>o nmR> XmIdrc (˶mZo ho
cjmV R>odmdo H$s), A„mh Iè¶m AWm©Zo AmË‘{Z^©a (d ñd¶§nyU©) Amho. gd©
àH$maÀ¶m ñVwVrg nmÌ Agm Ho$di VmoM Amho. 7 (nU) Agohr e³¶ Amho H$s,
A„mh Vw‘À¶m d ˶m cmoH$m§À¶m Xaå¶mZ gcmoIm {Z‘m©U H$aoc, Á¶m§À¶mer Vw‘Mo
eÌwËd hmoVo. A„mh H$mhrhr H$aʶmg g‘W© Amho. Am{U A„mh A˶§V j‘merc d
X¶miy Amho.
8
A„mh Vwåhmcm ˶m ({~Ja lÕmd§V) cmoH$m§er göX¶ d ݶm¶nyd©H$ ì¶dhma
H$aʶmnmgyZ ‘ZmB© H$arV Zmhr, Á¶m§Zr Y‘m©À¶m ~m~VrV Vw‘À¶mer ¶wÕ nwH$macoco
Zmhr qH$dm Vwåhmcm Vw‘À¶m ‘mV¥^y‘rVyZ hþgH$mdyZ cmdʶmV gh^mJr Pmcoco ZmhrV.
(Vwåhr ˶m§À¶mer ݶm¶nyd©H$ ì¶dhma H$am) H$maU A„mhcm ݶm¶nyd©H$ ì¶dhma
H$aUmao cmoH$ {à¶ AmhoV. 9 A„mh ’$º$ ˶m cmoH$m§er {‘ÌËdmMo g§~§Y ñWm{nV
H$aʶmg Vwåhmcm ‘ZmB© H$aVmo, Á¶m§Zr Ho$di Vw‘À¶m lÕocm H$maU ~ZdyZ Vw‘À¶mer
¶wÕ nwH$maco Am{U Vw‘À¶m ‘mV¥^y‘rVyZ Vwåhmcm KmcdyZ cmdco qH$dm Vw‘À¶m{déÕ
Ago H$aUmè¶m§Zm ‘XV Ho$cr. Am{U Oo H$moUr Aem cmoH$m§er {‘ÌËd (d AmnwcH$sMo)
g§~§Y ñWm{nV H$aVrc, VoM cmoH$ Iao A˶mMmar AmhoV.
10
lÕmd§Vm§Zmo! Ooìhm lÕmd§V {ó¶m ñdXoe ˶mJ H$ê$Z Vw‘À¶mH$S>o ¶oVrc,
Voìhm ˶m§Mr (ZrQ>) Mm¡H$er H$am. A„mhcm ˶m§À¶m lÕoMr nyU© OmUrd Amho. Ooìhm
Vwåhmcm AmT>iyZ ¶oB©c H$s, ˶m lÕmd§V AmhoV, Voìhm ˶m§Zm lÕmhrZ cmoH$m§H$S>o naV
nmR>dy ZH$m. Zm ˶m {ó¶m ({ddmh-g§~§YmÀ¶m Ñï>rZo AmVm) ˶m§À¶mgmR>r d¡Y AmhoV,
Zm Vo ¶m {ó`m§gmR>r d¡Y AmhoV. VargwÕm ˶m lÕmhrZ nVtZr (nËZr åhUyZ ñdrH$ma
H$aVmZm) Or ‘haMr a¸$‘ {Xcr hmoVr, Vr ˶m§Zm naV H$am. Am{U Vwåhr ˶m§Zm ‘haMr
a¸$‘ XoD$Z ˶m§À¶mer {ddmh~Õ Pmë¶mg H$mhr Amjonmh© Zmhr. VgoM Vwåhr lÕmhrZ
{ó`m§er {ddmh~§YZ H$m¶‘ R>ody ZH$m. Am{U Or ‘haMr a¸$‘ Vwåhr ˶m§Zm {Xcr hmoVr,
˶mMr ˶m§À¶mH$S>o ‘mJUr H$am. Am{U lÕmhrZ cmoH$m§Zrhr ‘haÀ¶m aH$‘onmoQ>r Oo H$mhr
{Xco hmoVo, ˶mMr Vw‘À¶mH$S>o ‘mJUr H$amdr. hm A„mhMm {ZU©¶ Amho. Vmo Vw‘À¶mXaå¶mZ
(ݶm¶nyd©H$) {ZU©¶ H$arV AgVmo. H$maU Vmo gd© H$mhr OmUUmam d ~w{Õ‘mZ Amho. 11
544 Hw$amU
Oa Vw‘À¶m nËZtn¡H$s H$moUr Vwåhmcm gmoSy>Z lÕmhrZm§H$S>o naV Joë¶mg, d (Vo Vw‘Mr
a¸$‘ XoV ZgVrc) Am{U (lÕmhrZ cmoH$m§n¡H$s Á¶m§Zm) a¸$‘ XoʶmMr Vwåhmcm VgcrM
nmir Amë¶mg, Á¶m cmoH$m§À¶m nËZr {VH$S>o Joë¶m AmhoV, ˶m§Zm Or ˶m§Zr {Xcr hmoVr
VodT>r a¸$‘ MwH$Vr H$am. Am{U ˶m A„mhMo ^¶ ~miJm Á¶mÀ¶mda Vwåhr {dídmg
R>odVm.
12
n¡J§~a! Ooìhm lÕmd§V {ó¶m ¶m Jmoï>t{df¶r Vw‘À¶mH$S>o à{Vkm H$aʶmgmR>r
¶oVrc H$s, ˶m (¶mnwT>o) H$moUmcmhr A„mhMo g‘H$j R>a{dʶmMo (AnH¥$Ë`) H$aUma
ZmhrV, ˶m Mmoar H$aUma ZmhrV, ì¶{^Mmar H¥$˶mV gh^mJr hmoUma ZmhrV, Amnë¶m
An˶m§Mr h˶m H$aUma ZmhrV Am{U ˶m OmUrdnyd©H$ H$moUmdahr ImoQ>m Xmof aMÊ`mÀ`m
H¥$˶mV gm‘rc hmoUma ZmhrV. Am{U Mm§Jë¶m Jmoï>tÀ¶m ~m~VrV Vw‘Mr Adkm H$aUma
ZmhrV. (¶m{df¶r ˶m à{Vkm H$arV AgVrc, Va) ˶m§À¶mer à{Vkm ¿¶m. Am{U
˶m§À¶mgmR>r A„mhH$S>o j‘m¶mMZm H$am. {ZpíMVM, A„mh A˶§V j‘merc d
X¶miy Amho.
13
B‘mZYmaH$m§Zmo! ˶m cmoH$m§er (H$moU˶mhr àH$mao) ‘¡Ìr H$ê$ ZH$m, Á¶m§Zm
A„mhZo qZÚ R>a{dcoco Amho. Vo ¶mZ§VaÀ¶m OrdZmg§~§YmZo H$gcrhr Amem ~miJyZ
ZmhrV, Á¶mà‘mUo g˶ ZmH$maUmao (‘¥V cmoH$) Amnë¶m H$~at‘ܶo {Zame AdñWoV
nS>coco AmhoV.
gyah-61. Ag-gµâµ’$
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Oo H$mhr AmH$memV Amho d Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho, Vo gd© A„mhMoM ñVw{VJmZ
H$arV AgVmV, VmoM gdmªda {Z¶§ÌU R>odUmam Amho, Añgc ~w{ÕdmZ Amho. 2
lÕmd§Vm§Zmo! Vwåhr ~mocVm EH$ Am{U H$aVm XwgaoM Ago H$m? (Vwåhr Amnë¶m AmMma
d {dMmamV ’$aH$ H$m H$aVm?) 3 A„mhÀ¶m ZOaoV Vw‘Mo Ago H¥$˶ A˶§V A{à¶
Amho H$s, ~mocm¶Mo EH$ Am{U H$am¶Mo XþgaoM. 4 A„mhcm Va Vo cmoH$ {à¶ AmhoV,
Oo ˶mÀ¶m H$m¶m©gmR>r n§{º$~Õ hmoD$Z cT>VmV, OUy Vo gd© EH$ ‘O~yV Aer q^V
(solid cemented structure) AmhoV.
5
(Am{U Vr doi AmR>dm) Ooìhm ‘ygmZo Amnë¶m cmoH$m§Zm åhQ>co, "‘m¶m
~m§Ydm§Zmo! Vwåhr ‘cm Ìmg H$m XoVm, Ooìhm Vwåhr ho OmUyZ AmhmV H$s, ‘r Vw‘À¶mH$S>o
nmR>{dʶmV Amcocm A„mhMm n¡J§~a Amho.' ‘J Ooìhm ˶m§Zr gÝ‘mJm©nmgyZ Xÿa OmUo
ng§V Ho$co. Voìhm A„mhZohr ˶m§À¶m öX¶m§Zm g˶mnmgyZ Xÿa H$ê$Z Q>mH$co. H$maU
gyah-60. Ac-‘wåV{hZm 545
‘XV H$aʶmgmR>r V¶ma AmhmoV.' Voìhm BòmB©cÀ¶m ‘wcm§n¡H$s (åhUOo Á¶y cmoH$m§n¡H$s)
H$mhtZr ˶mÀ¶mda {dídmg R>odcm Am{U H$mhtZr ZH$ma {Xcm. ‘J Amåhr lÕm YmaU
Ho$coë¶m cmoH$m§Mr ˶mÀ¶m eÌy§À¶m {déÕ ‘XV Ho$cr, n[aUm‘r Vo {dO¶r Pmco.
gyah-62. Ac-Ow‘wAm
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Oo H$mhr AmH$memV Amho Am{U Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho, Vo gd© A„mhMo
ñVw{VJmZ H$arV AgVmV. VmoM Añgc g‘«mQ> Amho, gd© C{Udm§nmgyZ ‘wº$ Agm,
gd©e{º$‘mZ Amho, ~w{Õ‘mZ Amho. 2 ˶mZoM {Zaja (Cå‘r = unlettered) cmoH$m§‘ܶo
˶m§À¶m‘YyZM EH$ n¡J§~a C^m Ho$cm, Omo ˶m§Zm ˶mMo (åhUOo A„mhMo) g§Xoe
EoH$drV AgVmo. Am{U (‘mZ{gH$Ñï²>¶m) ˶m§Mo ewÕrH$aU H$aVmo. Am{U ˶m§Zm J«§W d
ehmUnUmMo YS>o (wisdom) XoV AgVmo. Vo ¶mnydu ñnï>[a˶m dmQ> MwH$coco hmoVo. 3
(‘¸o$Vrc {Zajam§ì¶{V[aº$) BVa cmoH$m§H$S>ho r (hm g§Xe
o nmoM{dʶmMr ˶mÀ¶mda O~m~Xmar
Amho), Vo cmoH$ Á¶m§Mm (¶m ‘¸$mdmgr¶m§er) AÚmn g§~§Y Amcocm Zmhr. VmoM
gd©e{º$‘mZ Amho Am{U Añgc ~w{ÕdmZ Amho. 4 hr (n¡J§~ar=messenger-
ship) A„mhMr H¥$nm hmo¶, Vmo BpÀN>Vmo ˶mg, Vr àXmZ H$aVmo. A„mh Agr‘
H¥$nmd§V Amho.
5
Á¶m cmoH$m§À¶m ({eamda) Vm¡amV (Torah ¶m A„mhÀ¶m) J«§WmMr O~m~Xmar
gmondʶmV Amcr hmoVr, nU ˶m§Zr Vr O~m~Xmar (J§^raVmnyd©H$) noccr Zmhr. ˶m§Mr
VwcZm ˶m JmT>dmer Ho$cr OmD$ eH$Vo, Omo nwñVH$m§Mo AmoPo dmhÿZ ZoV Amho. (IamoIa,)
{H$Vr dmB©Q> Cn‘m Amho, ˶m cmoH$m§gmR>r Á¶m§Zr A„mhÀ¶m g§Xoem§Zm ImoQ>o R>a{dco,
(˶mH$S>o dmB©Q>[a˶m Xþc©j Ho$co)! A„mh Aem A˶mMmar cmoH$m§Zm gÝ‘mJ© XmIdV
ZgVmo. 6 (n¡J§~a! Á¶y cmoH$m§Zm) gm§Jm, "ho Á¶y cmoH$m§Zmo! Vwåhmcm dmQ>V Agoc H$s,
Vwåhr BVam§nojm A„mhcm gdm©{YH$ {à¶ AmhmV, Am{U Vw‘À¶m ¶m dmQ>ʶmV H$mhr
g˶Vm Agoc Va Vwåhr (cdH$amV cdH$a) ‘aʶmMr A{^cmfm ~miJm¶cm hdr.' 7
nU (n¡J§~a!) ˶m§À¶m hmVm§Zr Or (Xþî)H¥$˶o Amnë¶m nwT>o nmR>dcocr AmhoV, ˶m
H$maUm‘wio Vo H$Yrhr Aer A{^cmfm ~miJUma ZmhrV. Am{U A„mh Anamܶm§Zm
Mm§Jco AmoiIyZ Amho. 8 ˶m§Zm gm§Jm, "Á¶m ‘¥Ë`ynmgyZ Vwåhr Xÿa niV AmhmV, Vmo
Vw‘À¶mda AQ>i[a˶m ¶oUma Amho. Am{U Voìhm Vwåhmcm ˶m (A„mh)g‘moa hOa Ho$co
OmB©c, Omo Vo gd© OmUVmo {OWn¶ªV H$moUmMrhr ~wÕr nmoMy eH$V Zmhr Am{U Vohr, Oo
gd© OmUVmV. Voìhm Vmo Vwåhmcm ˶m H$m‘m§er AdJV H$aoc, Or Vwåhr H$arV hmoVm.'
gyah-63. Ac-‘wZm{’$µHy$Z 547
9
B‘mZYmaH$m§Zmo! Ooìhm Vwåhmcm (gmám{hH$ àmW©ZoH$[aVm) O‘m hmoʶmÀ¶m {Xder
(åhUOo ewH$« dmar) Z‘mµOmgmR>r ¶oʶmMo AmdmhZ Ho$co OmB©c, Voìhm A„mhMo (Z‘mµOê$nr)
ñ‘aU H$aʶmgmR>r gd© IaoXr-{dH«$sMo ì¶dhma ~§X H$ê$Z (àmW©ZmJ¥hmH$S>o) {ZKm.
Vwåhmcm ho g‘OUma Agoc, Va ¶mV Vw‘Mo ñdV:Mo ^co Amho. 10 Am{U Ooìhm
Z‘mµO nyU© hmoB©c, Voìhm A„mhÀ¶m H¥$noÀ¶m emoYmW© (˶mÀ¶m O{‘Zrda) (nm{hOo
{VH$S>o) ngê$Z Om. nU A„mhMr (à˶oH$ àg§Jr) AmR>dU H$arV amhm. ¶mgmR>r H$s,
Vwåhr ¶eñdr ìhmdo.
(Q>rn: CnOr{dH$m àmárgmR>r à¶ËZaV AgVmZmhr ‘ZmZo Vwåhmcm H$Yrhr A„mher disconnect
ìhm¶Mo Zmhr.)
11
(nU n¡J§~a!) (H$mhr cmoH$m§À¶m ~m~VrV KQ>Vo ‘mÌ ¶mÀ¶m CcQ>) Ooìhm ˶m§Zm
H$mhr IaoXr-{dH«$sMm àH$ma qH$dm H$a‘UwH$sMm àH$ma hmoV Agë¶mMo AmT>iVo Va
Vwåhr (àdMZ H$arV AgVmZm) Vwåhmcm C^o gmoSy>Z ˶mH$S>o niV gwQ>VmV. ˶m§Zm
gm§Jm, "Oo A„mhnmer Amho, Vo H$moU˶mhr IaoXr-{dH«$sÀ¶m dñVynojm d H$a‘UwH$snojm
loð> Amho. Am{U A„mh gdm}ËH¥$ï> CnOr{dH$m àXmZ H$aUmam Amho.'
gyah-63. Ac-‘wZm{’$µHy$Z
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
(n¡J§~a!) Ooìhm Xm§{^H$ cmoH$ Vw‘À¶mH$S>o ¶oVmV, Voìhm Vo åhUVmV, "Amåhr
Aer gmj XoVmo H$s, Vwåhr {Z:g§Xoh A„mhMo n¡J§~a AmhmV.' A„mh OmUVmo H$s,
Vwåhr {Z:g§Xoh ˶mMo n¡J§~a AmhmV. Am{U A„mh ¶m Jmoï>rMr gmj XoVmo H$s, ho
Xm§{^H$ ImoQ>o ~mocUmao AmhoV. 2 ˶m§Zr (ImoQ>o ~mocʶmMm CÚmoJ H$aʶmgmR>r) Amnë¶m
enWm§Zm T>mc ~Z{dcoco Amho. Am{U Vo (˶mÛmao) cmoH$m§Zm A„mhÀ¶m ‘mJm©nmgyZ
namd¥Îm H$arV AgVmV. Oo Vo H$arV AmhoV, IamoIa ’$ma dmB©Q> Amho. 3 (Vo Xm§{^H$)
AemàH$mao ~Zco H$s, ˶m§Zr gwédmVrcm (dada) lÕm YmaU Ho$cr, nU (‘Zmo‘Zr) Vo
g˶ ZmH$maVmV (d Vo ˶m§À¶m H¥$˶m§VyZhr {XgyZ ¶oVo), (n[aUm‘r A„mhZo) ˶m§Mr ‘Zo
(g˶mÀ¶m àdoemgmR>r) grc~§X H$ê$Z Q>mH$cr. AmVm ˶m§Zm g˶ C‘OVM Zmhr.
4
AmVm Ooìhm Vwåhr ˶m§Zm nmhVm, ˶m§Mo Xe©Zr ê$n (outward appear-
ance) Vwåhmcm Mm§Jco dmQy> eH$Vo. Am{U Ooìhm Vo ~mocVmV, Voìhm Vwåhr ˶m§Mo
~mocUo cjnyd©H$ EoH$Vm. (nU Vo Vw‘À¶mg‘moa Ago ~gVmV) OUy q^Vrcm Q>oH$dyZ C^o
Ho$coco cmH$S>mMo Am|S>Ho$ AmhoV, à˶oH$ OmoamMr AmdmO ˶m§À¶mM{déÕ (H$mhrVar)
Agë¶mMo ˶m§Zm dmQ>Vo. ho (Y‘m©Mo Iao) eÌy AmhoV, Va ¶m§À¶mnmgyZ (Zoh‘r) gmdY
548 Hw$amU
amhm. ˶m§À¶mda A„mhMm àH$mon hmodmo! Vo Hw$R>o ^cVrH$S>o OmV AmhoV! 5 H$maU Ooìhm
˶m§Zm åhQ>co OmVo, "¶m, n¡J§~a Vw‘À¶mgmR>r A„mhH$S>o j‘m¶mMZm H$aoc.' Voìhm Vo
(ZH$ma Xe©drV) Amncr S>moH$s hmcdVmV. Am{U Vwåhr ˶m§Zm nmhmc, ‘JéarMo àXe©Z
H$arV {VWyZ {ZKyZ OmVmV. 6 Vwåhr ˶m§À¶mgmR>r (A„mhH$S>o) j‘m¶mMZm H$am qH$dm
H$ê$ ZH$m, XmoÝhr Jmoï>r gma»¶m AmhoV. (H$maU n[aUm‘ eÿÝ`M Agoc). A„mh ˶m§Zm
H$Xm{n j‘m H$aUma Zmhr. H$maU A„mh {dÐmohr cmoH$m§Zm gÝ‘mJ© XmIdV ZgVmo.
7
hoM Vo AmhoV, Oo (Amnë¶m gmWrXmam§Zm) åhUVmV, "Oo cmoH$ A„mhÀ¶m
n¡J§~amgmo~V AmhoV, ˶m cmoH$m§da (Amnco YZ) IM© H$ê$ ZH$m, (n[aUm‘r) ˶m§Mr
JmoMr hmoD$Z Vo (n¡J§~amMr) gmW gmoSy>Z XoVrc.' nU ¶m Xm§{^H$ cmoH$m§Zm ho ‘mhrV Zmhr
H$s, AmH$me d n¥ÏdrMo gd© I{OZo, A„mhÀ¶m ‘mcH$sMo AmhoV. 8 Am{U Vo
åhUVmV, "Amåhr ‘{XZocm naVë¶mZ§Va, (Amåhr) VoWrc gdm©{YH$ gÝ‘mZZr` cmoH$,
VoWyZ ˶m gdm©V VwÀN> Aem cmoH$m§Zm {ZpíMVnUo hmH$cyZ cmdy.' nU ¶m Xm§{^H$
cmoH$m§Zm ¶m Jmoï>rMr OmU Zmhr H$s, gd© àH$maMo ‘mZ-gÝ‘mZ A„mhgmR>r Amho,
˶mÀ¶m n¡J§~amgmR>r Amho d lÕmd§Vm§gmR>r Amho.
9
lÕmd§Vm§Zmo! Vw‘Mr YZg§nÎmr d Vw‘Mr ‘wco Vwåhmcm A„mhÀ¶m AmR>dUrnmgyZ
T>iʶmg H$maUr^yV R>am¶cm ZH$mo. Am{U Á¶mcm ¶m Jmoï>r (A„mhÀ¶m ñ‘aUmnmgyZ
distract H$aVrc) Va AgoM cmoH$ (eodQ>r) Zme nmdUmao AgVrc. 10 Am{U
Amåhr Vwåhmcm Oo H$mhr {Xcoco Amho, ˶mVyZ Vw‘À¶mn¡H$s EImÚmcm ‘¥Ë¶y ¶oʶmnydu
˶mZo IM© H$amdo. ‘J Vmo åhUy cmJoc, "ho ‘m¶m nmcZH$˶m©! Vy ‘cm AmUIr H$mhr
H$mi Cg§V H$m Zmhr {Xcrg? H$s, ‘r XmZH$m¶© Ho$co AgVo Am{U gXmMmar cmoH$m§n¡H$s
Pmcmo AgVmo.' 11 nU A„mh H$moUmcmhr ˶mMr {Z¶V doi ¶oD$Z R>onë¶mda Cg§V XoV
ZgVmo. Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$aVm, A„mh Vo gd© OmUVmo.
gyah-64. AV-VµJm~yZ
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Oo H$mhr AmH$memV Am{U Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho, Vo gd© A„mhMo ñVw{VJmZ
H$arV AgVmV. gd©Ì ˶mMrM gÎmm Amho __ d gd©Ì ˶mMrM ñVwVr Amho. Am{U gd©
dñVw‘mÌm§da ˶mcmM nyU© {Z¶§ÌU àmá Amho. 2 ˶mZoM Vwåhm (gdmªZm) {Z‘m©U Ho$co,
‘J Vw‘À¶mV H$mhr g˶ ZmH$maUmao Va H$mhr g˶ ñdrH$maUmao AmhoV. Vwåhr Oo H$mhr
H$aVm, ˶mda A„mh (Zoh‘r) ZOa R>odyZ AgVmo. 3 ˶mZoM AmH$me d n¥Ïdr ¶m§Zm
gyah-64. AV-VµJm~yZ 549
C{MV CÔoemg{hV {Z‘m©U Ho$coco Amho. Am{U ˶mZo Vwåhmcm AmH$ma {Xcm, CÎm‘
AmH$ma {Xcm. Am{U ˶mÀ¶mH$S>oM Vwåhm gdmªZm naV Om¶Mo Amho. 4 Oo H$mhr
AmH$memV Amho d Oo H$mhr n¥Ïdrda Amho, Vo gd© Vmo OmUVmo. VgoM Vmo Vwåhr Oo
cndVm d Oo àH$Q> H$aVm Vohr OmUVmo. H$maU A„mhcmM (cmoH$m§À¶m) ‘ZmV H$m¶-
H$m¶ Amho, ¶mMo nyU© kmZ Amho.
5
Vwåhmcm ˶m cmoH$m§Mr OmUrd Pmcr Zmhr H$m, Á¶m§Zr ¶mnydu g˶ ZmH$maʶmMo
(AnH¥$Ë`) Ho$co? ‘J Amnë¶m H$‘mªMr ’$io MmIcr. Am{U (¶mZ§VaÀ¶m OrdZmV)
Va ˶m§À¶mgmR>r (¶mhÿZhr) H$R>moa {ejm Amho. 6 Ago (nwÝhm-nwÝhm) ¶mgmR>r (KS>co),
H$maU ˶m§À¶mH$S>o ˶m§Mo n¡J§~a g˶mMo gd© ñnï> à‘mU KoD$Z Amco. nU (n¡J§~amà{V
Zoh‘r) ˶m§Mm à{VgmX AgmM hmoVm H$s, hr (Am‘À¶mgmaIr Agcocr) ‘mUgo
Amåhmcm ‘mJ©Xe©Z H$aUma AmhoV? AemàH$mao ˶m§Zr g˶mg ZH$ma {Xcm Am{U
˶mH$S>o nmR> {’$adcr. Am{U A„mhcm Aem cmoH$m§Mr JaO Zmhr. Vmo (IamIwam)
AmË‘{Z^©a Amho. gd© àH$maÀ¶m ñVwVrg (gX¡d) nmÌ Agm.
7
g˶ ZmH$maUmao Agm Xmdm H$aVmV H$s, ˶m§Zm nwÝhm {Od§V H$ê$Z CR>{dco OmUo
e³¶M Zmhr. (n¡J§~a!) ˶m§Zm gm§Jm, "‘m¶m nmcZH$˶m©Mr enW, Vwåhmcm nwÝhm
{Od§V H$ê$Z Adí¶ CR>{dco OmB©c, ‘J Vwåhmcm Vwåhr Oo-Oo H$aV hmoVm, ˶mMo Xe©Z
KS>{dco OmB©c. Am{U hr A„mhgmR>r AJXr gmonr Jmoï> Amho.' 8 åhUyZ (cmoH$m§Zmo!)
A„mhda d ˶mÀ¶m n¡J§~amda Am{U Omo gÝ‘mJ© XmIdUmam àH$me Amåhr àH$Q> Ho$cm
Amho ˶mda {dídmg R>odUmao ~Zm. Am{U Vwåhr Oo H$mhr H$aVm, ˶mMr A„mhcm nyU©
OmUrd Amho. 9 Ooìhm Vmo Vwåhmcm ˶m EH$Ì H$aʶmÀ¶m {Xder EH${ÌV H$aoc. hmM
{Xdg (Iè¶m AWm©Zo) O¶ d namO¶mMm {Xdg Agoc. Omo H$moUr lÕm YmaU H$ê$Z
gËH$‘} Ho$cocm Agoc, A„mh Aem ‘mUgmMr dmB©Q> H¥$˶o ‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$c. Am{U
˶mg Aem ~mJm§V àdoe XoB©c, {OWo nmʶmMo (Z¶Zaå¶) àdmh (Zoh‘r) dmhV
AgVrc. (Ago cmoH$) {VWo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. Am{U hoM Amho Añgc ¶e.
10
Am{U Á¶m cmoH$m§Zr g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm Am{U Am‘À¶m g§Xoem§Zm ImoQ>o
R>a{dco, AgoM cmoH$ ZaH$dmgr AgVrc. Vo {VWo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. Am{U hoM
gdm©V dmB©Q> {R>H$mU Amho (amhʶmMo)!
11
(cmoH$m§Zmo! Vw‘À¶mda) H$moUVrhr AmnÎmr A„mhÀ¶m nadmZJr{edm` ¶oD$
eH$V Zmhr. Am{U Omo H$moUr A„mhda ÑT> {dídmg R>odVmo, A„mh ˶mÀ¶m A§V:H$aUmg
¶mo½¶ ‘mJ© XmIdVmo. Am{U A„mhcm à˶oH$ Jmoï>rMo n[anyU© kmZ Amho. 12 Vwåhr
550 Hw$amU
A„mhMo AmkmnmcZ H$am d n¡J§~amMo AmkmnmcZ H$am. Am{U Oa Vwåhr (¶m g§Xe o mH$S>o)
Xþc©j H$amc Va Am‘À¶m n¡J§~amda (g§Xoe) ñnï>nUo nmohmoM{dʶmn{cH$S>o Aݶ
O~m~Xmar Zmhr. 13 A„mh __ ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM CnmgZo¶mo½¶ Zmhr. Am{U
{dídmg R>odUmè¶m§Zm ˶mÀ¶mdaM {dídmg R>odm¶cm hdm.
14
lÕmd§Vm§Zmo! Vw‘À¶m nËZr d Vw‘Mr ‘wco ¶m§À¶mn¡H$s H$mhr (Y‘m©À¶m ~m~VrV)
Vw‘Mo eÌy AmhoV. Va Vwåhr ˶m§À¶mnmgyZ gmdY amhm. nU Oa Vwåhr ˶m§À¶m MwH$m§H$S>o
Xþc©j H$amc Am{U ˶m§À¶mà{V X¶m XmIdmc d ˶m§Zm ‘m’$ H$amc, Va A„mh (hr)
’$ma j‘m H$aUmam d X¶m H$aUmam Amho. 15 (cmoH$m§Zmo!) Vw‘Mr YZg§nÎmr d Vw‘Mr
An˶o ¶m Jmoï>r Vw‘Mr H$gmoQ>r nmhʶmMo gmYZ Amho Am{U (‘mUgmcm Oo-Oo hdo, Vo
Iè¶m AWm©Zo) A„mhH$S>oM àmá hmoUma Amho. 16 Va (lÕmd§Vm§Zmo!) Zoh‘r A„mhMr
OmU R>odyZ (OrdZ ì¶VrV H$aʶmgmR>r) à¶ËZerc amhm. (Oo gm§{JVco OmVo Vo) EoH$m
d AmkoMo nmcZ H$am d (˶mÀ¶m H$m¶m©gmR>r) IM© H$am. ¶mV Vw‘Mo ñdV:Mo ^co
Amho. Oo cmoH$ cmcgoÀ¶m (d H¥$nZVoÀ¶m) Amhmar OmʶmnmgyZ gwa{jV am{hco. Va
AgoM cmoH$ ¶eñdr R>aUmao AmhoV. 17 Oa Vwåhr A„mhcm CXmaVmnyd©H$ H$O© Úmc,
Va Vmo ˶mV Vw‘À¶mgmR>r {H$˶oH$ nQ>rZo dmT> H$aoc. Am{U Vmo Vw‘À¶m MwH$m ‘m’$
H$aoc. H$maU A„mh hm (Amnë¶m Xmgm§à{V) ’$ma JwUJ«mhH$ (appreciative) Amho
d ’$ma g{hîUy Amho.
(Q>rn: A„mhZo, Amnë¶m JaOy ^º$m§Zm CXmaVmnyd©H$ H$O© Xoʶmcm d ˶mÀ¶m H$m¶m©V YZ IM© H$aʶmcm,
ñdV:cm H$O© XoʶmZo n[a^m{fV Ho$coco Amho.)
18
Vmo Vo gd© OmUVmo, {OWn¶ªV H$moUmMrhr ~wÕr nmoMy eH$V Zmhr Am{U Vohr, Oo
gd© OmUVmV. VmoM gd©e{º$‘mZ d Iam ~w{ÕdmZ Amho.
gyah-65. AV-VcmµH$
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
n¡J§~a! Ooìhm Vw‘À¶mn¡H$s H$moUrhr Amnë¶m nËZtZm KQ>ñ’$moQ> (VcmµH$) XoB©c Va
(˶mZo) ˶m§Zm ˶m§À¶m ñdÀN>VoÀ¶m (åhUOo ‘m{gH$ nmir Zgcoë¶m) H$mimV VcmµH$
Úmdm. Am{U ˶m H$mimMr JUZm H$miOrnydH© $ H$am. Am{U Amncm nmcZH$Vm© Agcoë¶m
A„mhg‘moa (Om~ XoʶmMr gX¡d) OmU R>odm. (VcmµH$Mr process nyU© hmoB©n¶ªV)
˶m§Zm ˶m§À¶m KamVyZ H$mTy> ZH$m. VgoM ˶m§Zrhr Ka gmoSy>Z OmD$ Z¶o. nU ’$º$ ˶m§Zr Oa
CKS>-CKS> H$mhr {Zc©‚mnUmMo H¥$˶ Ho$coco Agoc (Va ˶m§Zm Kam~mhoa Kmcdy eH$Vm).
¶m A„mhZo KmcyZ {Xcoë¶m ‘¶m©Xm AmhoV Am{U Omo H$moUr A„mhZo KmcyZ {Xcoë¶m
gyah-65. AV-VcmµH$ 551
‘¶m©Xm ^§J H$aoc, Va Vmo ñdV:daM Aݶm¶ H$aUmam Amho. (ho ‘mUgm!) Vy OmUV
Zmhrg H$s, A„mh ˶mZ§Va H$Xm{MV H$mhr ZdrZ (H$ë`mUH$mar) pñWVr {Z‘m©U H$aoc.
2
‘J ˶m§À¶m àVrjoMr ‘wXV nyU© Pmë¶mZ§Va, ˶m§Zm gÝ‘mZmZo R>odyZ ¿¶m qH$dm
gÝ‘mZmZo gmoSy>Z Úm. Am{U Amnë¶m (ZmVodmBH$m§n¡H$s) XmoZ {dídgZr¶ cmoH$m§Zm gmj
åhUyZ ~mocmdyZ ¿¶m. (Am{U gmj XoUmè¶m§Zr JaO Agoc Voìhm) A„mhMr OmU
R>odyZ, ¶mo½¶ VrM gmj Úmdr. ho CnXoe ˶m ‘mUgmcm {Xco OmV AmhoV, Omo A„mhda
d ݶm¶mÀ¶m {Xdgmda {dídmg R>odUmam Amho. Am{U Omo H$moUr A„mhH$S>o (Om~
XoʶmMr) OmU R>odoc, A„mh ˶mÀ¶mgmR>r (AS>MUrVyZ) ~mhoa nS>ʶmMm ‘mJ©
H$mT>oc. 3 Am{U Vmo ˶mcm Aem {R>H$mUmhÿZ CnOr{dH$m nwadoc, Á¶mMr ˶mZo H$Yr
H$ënZmhr Ho$cocr Zgoc. Omo H$moUr A„mhda {dídmg R>odVmo, A„mh ˶mÀ¶mgmR>r
n¶m©á Amho. A„mh Zoh‘r Amncr ¶moOZm VS>rg ZoVmoM. (Am{U) A„mhZo à˶oH$
Jmoï>rgmR>r EH$ (AdYr d) à‘mU R>adyZ {Xcoco Amho.
4
Am{U Vw‘À¶m {ó`m§n¡H$s d¶ Pmë¶m‘wio Á¶m§Zm ‘m{gH$ nmir ¶oʶm{df¶r e§H$m
Amho. Va Aem {ó`m§gmR>r àVrjoMr AdYr VrZ ‘{hZo Amho. Am{U hmM {Z¶‘
˶m§Zmhr cmJy hmoB©c Á¶m§Zm ‘m{gH$ nmir AmcocrM Zmhr. Am{U J^©dVr Agcoë¶m
{ó`m§gmR>r àVrjoMm H$mi àgyVr hmoB©n¶ªV Amho. Am{U Omo H$moUr A„mhH$S>o (Om~
XoʶmMr) OmU R>odoc, A„mh ˶mMo H$m‘ gmono H$ê$Z Q>mHo$c. 5 hm Amho A„mhMm
AmXoe, Omo ˶mZo Vw‘À¶mH$S>o àH$Q> Ho$cocm Amho. Omo H$moUr A„mhMr OmU ~miJyZ
(OrdZ OJoc), A„mh ˶mÀ¶m MwH$m ‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$c Am{U ˶mg ’$ma ‘moR>o ~jrg
àXmZ H$aoc.
6
Á¶m {ó¶m (àVrjoÀ`m H$mimV) AmhoV. ˶m§Zm Amnë¶m EonVrZwgma Ogo Vwåhr
amhV AmhmV, VgoM ˶m§Zmhr {VWoM amhÿ Úm. Am{U ˶m§Zm Ìmg XoʶmÀ¶m CÔoemZo
˶m§Mm N>i H$ê$ ZH$m. Am{U ˶m Oa J^©dVr AgVrc, Va ~mi OÝ‘mcm ¶oB©n¶ªV
˶m§À¶mda IM© H$am. ‘J Oa (VcmµH$ final Pmë¶mZ§Vahr) ˶m Vw‘À¶m (~mimcm)
ñVZnmZ XoV AgVrc, Va ˶m§Zm ˶m~Ôc ¶mo½¶ Vmo ‘mo~Xcm Úm. (‘wcmÀ`m
^{dî¶m{df¶r) AmngmV gm‘§Oñ¶nyd©H$ {dMma{d‘e© H$am. Am{U Oa Vwåhr AmngmV
Agh‘V Agmc, Va ‘J BVa EImXr ór Vw‘À¶m ~mimcm XÿY nmOrc. 7 (¶m gd©
~m~VrV) Á¶mÀ¶mH$S>o ‘moR>çm à‘mUmV YZg§nÎmr Amho, ˶mZo ˶mZwgma IM© H$amdm.
Am{U Á¶mÀ¶m H$S>o {Zdm©hmMr gmYZo H$‘r à‘mUmV AmhoV ˶mZo, A„mhZo ˶mcm Oo
H$mhr {Xcoco Amho ˶mZwgma ˶mVyZ IM© H$amdm. A„mhZo Á¶mcm {OVHo$ {Xcoco Amho,
552 Hw$amU
˶mnojm A{YH$ ^ma Vmo H$moUmdahr Q>mH$V ZgVmo. A„mh hcmIrÀ`m ({Xdgm§Z§Va)
cdH$aM Mm§Jco {Xdghr AmUoc.
8
{H$˶oH$ Aem dñ˶m hmo˶m, Á¶m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m d ˶mÀ¶m
n¡J§~amÀ¶m Amkm§Mo C„§KZ Ho$co, Voìhm Amåhr ˶m§Zm H$R>moanUo ’¡$cmda KoVco. Am{U
Amåhr ˶m§Zm H$R>moa {ejm Ho$cr. 9 AemàH$mao ˶m§Zr Amnë¶m (H$‘©ê$nr) H$‘mB©Mr
’$io MmIcr Am{U eodQ>r {dZmem{edm¶ ˶m§À¶m dmQ>çmcm H$mhrM Amco Zmhr. 10
(¶mncrH$S>ohr) A„mhZo ˶m§À¶mgmR>r (¶mhÿZhr) ‘moR>r {ejm V¶ma R>odcocr Amho. ho
~wÕr ~miJUmè¶m lÕmd§Vm§Zmo! A„mhMr OmU ~miJyZ Agm. A„mhZo Vw‘À¶mH$S>o
EH$ ~moYJ«§W àH$Q> Ho$cocm Amho. 11 (Am{U) EH$ n¡J§~a (nmR>{dcm Amho), Omo
Vwåhmcm A„mhMo gwñnï> g§Xoe EoH$drV Amho. ¶mgmR>r H$s, Oo lÕm YmaU H$ê$Z
gËH$‘} H$arV AmhoV, Aem cmoH$m§Zm A§YH$mamVyZ H$mTy>Z àH$memV AmUmdo. Am{U Omo
H$moUr A„mhda lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} H$aVmo, Vmo ˶mg Aem ~mJm§V àdoe XoB©c,
Á¶mVyZ nmʶmMo (Z¶Zaå¶) àdmh (H$m¶‘) dmhV AgVrc. Vo {VWo H$m¶‘ dmñVì¶
H$aVrc. hr A„mhZo ˶mcm àXmZ Ho$cocr CËH¥$ï> CnOr{dH$m Agoc. 12 Vmo A„mh
Amho, Á¶mZo gmV AmH$mem§Zm {Z‘m©U Ho$co d VemM n¥Ïdr (earths) XoIrc. ˶m§À¶m‘ܶo
˶mMo AmXoe àH$Q> hmoV AgVmV, (Am{U ˶m AmXoem§Zwgma hm àM§S> H$maImZm H$m‘
H$arV AgVmo) Vo ¶mgmR>r H$s, Vwåhmcm H$iyZ ¶mdo H$s, à˶oH$ Jmoï>rda A„mhMo nyU©
{Z¶§ÌU Amho. Am{U A„mhZo Amnë¶m kmZmZo à˶oH$ Jmoï>rg doTy>Z R>odcoco Amho.
gyah-66. AV-Vhar‘
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
n¡J§~a! Vwåhr Amnë¶m nËZtÀ¶m àgÞVoImVa ˶m Jmoï>rcm (ñdV:gmR>r) H$m
Ad¡Y R>adVm, Or A„mhZo Vw‘À¶mgmR>r d¡Y R>a{dcocr Amho. nU A„mh ’$ma
j‘merc d X¶miy Amho.
(Q>rn: n¡J§~amZo H$mhr KaJwVr H$maUm‘wio EH$Xm ‘YmMo godZ H$m¶‘ Z H$aʶmMr enW KoVcr hmoVr,
˶mda ho dMZ àH$Q> Pmco.)
2
A„mhZo Vwåhmcm Amnë¶m enWm§‘YyZ ‘wº$ hmoʶmMo ({Z¶‘mg{hV) AmYrM
~Omdcoco Amho, H$maU A„mh Vw‘Mm gm§^miH$Vm© Amho. Am{U VmoM gd© H$mhr
OmUUmam d ~w{Õ‘mZ Amho.
3
Am{U (EH$Xm Ago KS>co H$s), n¡J§~amZo Amnë¶m nËZtn¡H$s EH$scm EImXr
JmonZr` Jmoï> gm§{JVcr. nU {VZo Vr Jmoï> Jwá R>odcr Zmhr. Am{U A„mhZo n¡J§~amcm
gyah-66. AV-Vhar‘ 553
¶m~Ôc gwMrV Ho$co. Voìhm n¡J§~amZo {Vcm Ë`m§n¡H$s H$mhr ^mJ gm§{JVcm Am{U H$mhr
^mJ gm§Jm¶Mo Q>mico. ‘J Ooìhm n¡J§~amZo Amnë¶m nËZrg ho gm§{JVco, (Oo ˶mg
A„mhÛmao H$i{dʶmV Amco hmoVo), Voìhm {VZo {dMmaco, "Vwåhmcm ¶m{df¶r H$moUr
gm§{JVco?' n¡J§~amZo CÎma {Xco, "‘cm ˶mZo ho gm§{JVco Omo gd© H$mhr OmUUmam Amho
d à˶oH$ Jmoï>r{df¶r OmJê$H$ Amho.' 4 (n¡J§~amÀ¶m nËZtZmo!) Oa Vwåhr XmoKr
níMmÎmmnX½Y hmoD$Z A„mhH$S>o dimc, Va (Vo Vw‘À¶m {hVmMo Agoc) (H$maU)
Vw‘Mr ‘Zo AmYrM (Oo ¶mo½¶ Amho), ˶mnmgyZ Xÿa Jococr AmhoV. nU Oa Vwåhr XmoKr
n¡J§~amÀ¶m {déÕ EH$‘oH$s¨Zm ‘XV H$amc, Va (cjmV R>odm) n¡J§~amMm gmhmæ¶H$Vm©
A„mh Amho Am{U {O~«rc (hm ñdJ©XÿV) Am{U gËH¥$˶o H$aUmao lÕmd§V Am{U
¶mì¶{V[aº$ (gd© BVa) ñdJ©XÿV ˶mcm gmhmæ¶ H$aUmao AmhoV. 5 (n¡J§~amÀ¶m
nËZtZmo!) Oa n¡J§~amZo Vwåhmcm KQ>ñ’$moQ> {Xcm, Va ˶mMm nmcZH$Vm© Vw‘À¶mOmJr
Vw‘À¶mhÿZ A{YH$ Mm§Jë¶m nËZr ˶mcm XoD$ eH$Vmo. Á¶m, A„mhà{V g‘{n©V Aem,
lÕmd§V, AmkmYmaH$, Zoh‘r A„mhg‘moa crZ Agcoë¶m, {Zð>md§V CnmgH$, Cndmg
H$aUmè¶m, Á¶m {dYdm d Hw$‘m[aH$mhr AgVrc.
6
lÕmd§Vm§Zmo! Vwåhr ñdV:cm d Vw‘À¶m Hw$Qw>§~r¶m§Zm ˶m (ZaH$mÀ¶m) AmJrnmgyZ
dmMdm {OMo B§YZ ‘mUgo d XJS> AgVrc. {OMo (aIdmcXma åhUyZ) H$R>moa d àM§S>
e{º$emcr (A„mhMo) XÿV {Z¶wº$ AmhoV. A„mhZo {Xcoë¶m AmXoemMr A§‘c~OmdUr
H$aʶmÀ¶m ~m~VrV Vo OamerXoIrc Hw$MamB© H$arV ZmhrV. Vo AJXr VoM H$aVmV, Oo
H$aʶmMm ˶m§Zm AmXoe {Xcm OmVmo. 7 g˶ ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hcoë¶m cmoH$m§Zmo!
AmO H$moU˶mhr g~~r àñVwV H$ê$ ZH$m. Vwåhmcm ˶mMmM ‘mo~Xcm XoʶmV ¶oV Amho,
Oo Vwåhr H$arV hmoVm.
8
lÕmd§Vm§Zmo! àm‘m{UH$nUo níMmÎmmn H$ê$Z A„mhH$S>o dim, Zdc Zìho, Vw‘Mm
nmcZH$Vm© Vw‘Mr dmB©Q> H¥$˶o ‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$c Am{U Vwåhmcm Aem ~mJm§‘ܶo àdoe
XoB©c, Á¶m§‘YyZ nmʶmMo (Z¶Zaå¶) àdmh (gX¡d) dmhV AgVrc. ˶m {Xder
(åhUOo ݶm¶mÀ¶m {Xder), A„mh n¡J§~amg d ˶mMo AZwgaU H$aUmè¶m lÕmd§Vm§Zm
An‘m{ZV H$aUma Zmhr. ˶m§À¶m (gX²JwUm§Mm) àH$me ˶m§À¶mg‘moa d ˶mÀ¶m COì¶m
~mOyg YmdV Agoc. Am{U Vo åhUVrc, "ho à^y! Am‘À¶mgmR>r Am‘À¶m ¶m
àH$memg gX¡d VinV R>od. Am{U Amåhmcm j‘m H$a. IamoIa, Vwcm à˶oH$ Jmoï>rda
nyU© {Z¶§ÌU àmá Amho.'
9
n¡J§~a! (A„mhMo eÌy Agcoë¶m) g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§er d Xm§{^H$
554 Hw$amU
cmoH$m§er {OhmX H$am. Am{U ˶m§À¶mà{V X¶m‘m¶m XmIdy ZH$m. ˶m§Mo A§{V‘ ñWmZ
ZaH$ Amho Am{U Vo IamoIa ’$ma dmB©Q> ñWmZ Amho.
(Q>rn: åhUOo Vw‘À¶m{déÕ, Y‘m©À¶m ~m~VrV, gmV˶mZo H$Q>H$mañWmZo H$aUmè¶m darc XmoZ àH$maÀ¶m
cmoH$m§Zm Ooarg AmUʶmgmR>r à¶ËZm§Mr namH$mð>m H$am.)
10
A„mh g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§gmR>r ZyhMr nËZr d cyVMr nËZr ¶m§Mo CXmhaU
gmXa H$arV Amho. Á¶m Am‘À¶m XmoZ gXmMmar ^º$m§er {ddmh~Õ hmo˶m. ‘J ˶m§Zr
˶m§À¶mer (åhUOo Amnë¶m nVter) {dídmgKmV Ho$cm. ˶m‘wio (ݶm¶mÀ¶m {Xder)
A„mhÀ¶m ‘OuÀ¶m {déÕ, Vo ˶m§À¶m H$moU˶mhr àH$mao H$m‘r ¶oD$ eH$Uma ZmhrV.
Am{U ˶m XmoKtZm gm§{JVco OmB©c, "ZaH$mÀ¶m AmJrV àdoe H$am, BVa àdoe
H$aUmè¶m§~amo~a.'
11
Am{U B‘mZ YmaU Ho$coë¶m cmoH$m§gmR>r A„mh {’$aAm¡ZÀ¶m nËZrMo CXmhaU
g‘moa R>odV Amho. {VZo (A„mher àmW©Zm Ho$cr) åhUmcr, "ho à^y! ‘m¶mgmR>r ñdJm©V
Vw¶m gm{ÞܶmV EH$ Ka ~Zd, Am{U ‘cm {’$aAm¡Z d ˶mÀ¶m Hw$H¥$˶m§nmgyZ dmMd
Am{U ‘cm A˶mMmar cmoH$m§nmgyZ ‘wº$s Xo.' 12 AgoM (Xþgao CXmhaU) B‘amZMr
‘wcJr ‘[a¶‘ (mary) {hMo Amho, {OZo Amnco erc gwa{jV R>odco. ‘J Amåhr
{VÀ¶mV Am‘Mm AmË‘m ’w§$H$cm. Am{U {VZo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m dMZm§Mo d
˶mÀ¶m J«§WmMo (nyU©) g‘W©Z Ho$co. Am{U Vr AmkmYmaH$ (^º$m§n¡H$s) hmoVr.
gyah-67. Ac-‘wëH$
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Agr‘ g‘¥Õ Amho Vmo, Á¶mÀ¶m hmVr g‘ñV {dídmMr (universe Mr) gÎmm
Amho. à˶oH$ dñVw‘mÌmda ˶mMoM {Z¶§ÌU Amho. 2 ˶mZoM Vw‘Mr H$gmoQ>r nmhʶmgmR>r
OrdZ d ‘¥Ë¶y {Z‘m©U Ho$co. Vw‘À¶mn¡H$s H$moU Mm§Jcr H$m‘o H$aVmo, (ho ˶mcm nmhm¶Mo
Amho). Vmo gd©e{º$‘mZ (AgyZhr) ’$ma j‘merc Amho. 3 Á¶mZo EH$mda EH$ Ago
gmV AmH$me {Z‘m©U Ho$co. H¥$nmd§V (A„mhÀ¶m) {Z{‘©Vr‘ܶo Vwåhmcm H$moUVmhr Xmof
Agë¶mMo AmT>iyZ ¶oUma Zmhr. (EH$Xm nm{hë¶mZo Xmof Z AmT>ië¶mg) nwÝhm EH$Xm
nmhm H$s, Vwåhmcm AmT>iVmo H$m Hw$R>o H$mhr Xmof? 4 ‘J AmUIr nwÝhm-nwÝhm nmhm,
(à˶oH$ doiog) Vw‘À¶m (Xmof emoYUmè¶m) ZOam WHy$Z d {Zame hmoD$Z Vw‘À¶mH$S>o
naVVrc (nU A„mhÀ¶m {Z{‘©Vr‘ܶo Xmof Hw$R>ohr AmT>iUma Zmhr).
5
Am{U Amåhr n¥ÏdrgmR>r gdm©V Odi Agcoë¶m AmH$memcm {Xì¶m§Zr gOdcoco
Amho. Am{U (dmB©Q> hoVyZo Amnë¶m ‘¶m©Xm Amocm§S>Umè¶m) g¡VmZm§Zm {nQ>miyZ cmdʶmMo
gyah-67. Ac-‘wëH$ 555
˶m§Zm gmYZ ~Z{dco Amho. Am{U ˶m§À¶mgmR>r YJYJ˶m AmJrMr (^¶§H$a) {ejm
V¶ma Amho. 6 Á¶m cmoH$m§Zr Amnë¶m nmcZH$˶m©cm ‘mZʶmg ZH$ma {Xcm ˶m§À¶mgmR>r
ZaH$mMr (^¶§H$a) AmJ V¶ma R>odcocr Amho. (IamoIa) Vo ’$maM dmB©Q> {R>H$mU Amho.
7
Ooìhm ˶m§Zm {VÀ¶mV Q>mH$co OmB©c, Voìhm {VMr (^¶§H$a) JO©Zm Vo EoH$Vrc Am{U
Vr Cgir KoV Agoc. 8 OUy {VÀ¶m H«$moYmMm ñ’$moQ>M hmoV Amho. à˶oH$ g‘yh Ooìhm
{VÀ¶mV Q>mH$cm OmB©c, {VMo aIdmcXma (à˶oH$ g‘yhmcm) {dMmaVrc, "Vw‘À¶mH$S>o
H$moUr gmdY H$aUmam Amcm ZìhVm H$m?' 9 Vo CÎma XoVrc, "AWm©VM, gmdY H$aUmam
Am‘À¶mH$S>o Amcm hmoVm, nU Amåhr ˶mg ImoQ>o R>a{dco hmoVo Am{U Amåhr ˶mg
åhQ>co hmoVo, "A„mhZo H$mhrhr àH$Q> dJ¡ao Ho$coco Zmhr.' Vwåhr (ñd§¶{Z¶wº$ n¡J§~a
A„mhÀ¶m g§XoemMo ZmQ>H$ H$ê$Z) MwH$sÀ¶m ‘mJu cmJcoco AmhmV.' 10 Am{U Vo
åhUVrc, "Oa Amåhr ˶m§Mo åhUUo EoH$co AgVo Am{U ({ZXmZ) Am‘À¶m ~wÕrMm
dmna Ho$cm AgVm, Va AmVm Amåhr ZaH$dmgr¶m§n¡H$s Pmcmo ZgVmo.' 11 Am{U
AemàH$mao Vo Amnë¶m AnamYmMr H$~wcr XoVrc. Va ZaH$dmgr¶m§da gd©àH$mao A„mhMr
AdH¥$nm hmodmo!
12
(¶m CcQ>) Oo cmoH$ Amnë¶m nmcZH$˶m©cm Z nmhVmhr ˶mÀ¶mà{V ^rVr¶wº$
AmXa ~miJVmV. ˶m§Zm (A„mhH$Sy>Z) j‘m d ’$ma ‘moR>o ~jrg àmá hmoB©c.
(Q>rn: åhUOo Vo Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o Om~ Úmdm cmJUma, Aer Zoh‘r OmU R>odVmV.)
13
(cmoH$m§Zmo!) Vwåhr H$mhrhr JwnMwn[a˶m ~mocm qH$dm ‘moR>çmZo ~mocm à˶oH$mÀ¶m
‘ZmV Oo-Oo Amho, Vo gd© ˶mcm ‘mhrV Amho. 14 Á¶mZo Vwåhmcm {Z‘m©U Ho$co,
˶mcmM (Vw‘À¶m{df¶r) à˶oH$ Jmoï> ‘mhrV ZgUma H$m? ˶mMr ~m¡{ÕH$ eº$s AJmY
Amho, (H$moUmgmR>rhr) AZmH$cZr¶ Aer Amho. VmoM à˶oH$ Jmoï>rMr OmUrd AgUmam
Amho.
15
˶mZoM n¥Ïdrcm Vw‘À¶m AYrZ H$ê$Z Q>mH$co. Va Vwåhr {VÀ`m ^y^mJm§da
g§Mma H$am. Am{U ˶mZo {Xcoë¶m CnOr{dHo$VyZ Im, Am{U (ho Zoh‘r cjmV R>odm H$s,
eodQ>r) nwZéËWmZ hmoD$Z ˶mÀ¶mH$S>oM naV Om¶Mo Amho. 16 Vwåhr ˶mÀ¶mnmgyZ
ñdV:cm gwa{jV g‘OVm H$m, Omo AmH$memV Amho, (åhUOoM A„mhnmgyZ)? H$s, Vmo
Vwåhmcm O{‘ZrV JmSy>Z Q>mHy$ eH$V Zmhr? nmhm Ooìhm Vr H§${nV hmoVo, (Voìhm H$m¶
hmoD$ eH$Vo)? 17 qH$dm Omo AmH$memV Amho, ˶mÀ¶mnmgyZ Vwåhr {Z^©¶ Pmcm AmhmV
H$m? H$s, Vmo Vw‘À¶mda XJS>m§Mm dfm©d H$aUmao Vw’$mZr dmXi nmR>dy eH$V Zmhr? nU
VoìhmM Vwåhmcm H$iyZ MwHo$c H$s, {H$Vr (Iam) hmoVm ‘mPm Bemam. 18 Am{U ˶m§À¶m
556 Hw$amU
nyduÀ¶m AZoH$m§Zr (‘m¶m Bemè¶mH$S>o Xþc©j H$ê$Z ˶mg) ImoQ>o R>a{dco. Va H$er
hmoVr ‘mPr ZmamOr, (Or ˶m§À¶mda àH$Q> Pmcr)!
19
Vo ˶m§À¶mda CS>Umè¶m nú¶m§Mo H$Yr (qMVZnyd©H$) AdcmoH$Z H$aV ZmhrV
H$m, Oo Amnco n§I nga{dVmV Am{U (JaOoZwgma) Vo AmV {‘Qy>Z KoV AgVmV. ˶m§Zm
Wm§~dyZ R>odUmam H¥$nmd§V (A„mh{edm¶) Xþgam H$moUrM Zmhr. H$maU VmoM gd© Jmoï>tda
ZOa R>odyZ AgVmo. 20 Aer H$moUVr goZm Amho, Or H¥$nmd§V A„mhÀ¶m {déÕ
Vwåhmcm gmhmæ¶ H$ê$ eHo$c? g˶ ZmH$maUmao Ho$di ñdV:Mr ’$gdUyH$ H$arV
AmhoV! 21 (AemàH$mao) A„mhZo Vwåhmcm CnOr{dH$m àXmZ H$aUo ~§X Ho$co, Va
(˶mÀ¶m{edm¶) Xþgam H$moU Amho, Omo Vwåhmcm CnOr{dH$m XoD$ eH$Vmo? (ho g˶
CKS> AgVmZmhr), Vo Ho$di hÅ>mnmoQ>r {dÐmohmMr Am{U g˶mnmgyZ Xÿa OmʶmMr
^y{‘H$m KoV AmhoV.
22
Omo ‘mUyg Amnë¶m Mohè¶mda cmoQ>m§JU KmcyZ (grovelling) MmcVmo, Vmo
gÝ‘mJm©da Agy eH$Vmo H$s, Omo gai ‘mJm©da, gai VmR> ‘mZ R>odyZ MmcVmo Vmo? 23
˶m§Zm gm§Jm, "VmoM Amho (A„mh) Á¶mZo Vwåhm gdmªZm {Z‘m©U Ho$co Am{U Vw‘À¶mgmR>r
H$mZ, S>moio d öX¶o ~Z{dcr, nU Vwåhr (A„mhà{V) ’$maM WmoS>r H¥$VkVm XmIdVm.'
24
˶m§Zm gm§Jm H$s, VmoM Amho (A„mh) Á¶mZo Vwåhmcm n¥Ïdrda gd©Ì ngadyZ
Q>mH$co. Am{U eodQ>r (nwZéËWmZmÀ¶m {Xder) Vwåhmcm ˶mÀ¶mH$S>oM EH${ÌV AmUco
OmUma Amho.
25
nU Vo {dMmaVmV, "¶m (nwZéËWmZmÀ¶m) dMZmMr nyV©Vm hmoUma Var Ho$ìhm?
Vw‘À¶m åhUʶmV H$mhr g˶ Agoc, Va (Amåhmcm CÎma Úm).' 26 (n¡J§~a!) ˶m§Zm
gm§Jm, "¶mMo kmZ Ho$di A„mhcm Amho Am{U ‘r Va ’$º$ ˶mnmgyZ ñnï>[a˶m gmdY
H$aUmam Amho.' 27 nU Ooìhm Vo dMZ nyU© hmoʶmgmR>r Odi ¶oV Agë¶mMo nmhVrc,
Voìhm g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Mo Mohao (XheVrZo) AJXr {IÞ hmoD$Z OmVrc. Am{U
(Voìhm) ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c, "hrM Vr Jmoï> Amho, {OMr ({I„r CS>dV {Vcm
AmUʶmMr) Vwåhr ‘mJUr H$arV AgV.' 28 (n¡J§~a!) ˶m§Zm gm§Jm "(¶m OJmV)
A„mh ‘cm d ‘m¶m~amo~a Agcoë¶m cmoH$m§Zm Zï> H$aoc qH$dm Am‘À¶mda X¶m
H$aoc. nU (¶mZ§VaÀ¶m OJmV) g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm ˶m (H$m¶‘ñdê$nr) Xþ:IXm¶r
{ejonmgyZ H$moU dmMdy eH$Vmo? ¶m{df¶r Vwåhr H$Yr {dMma Ho$cmV H$m?' 29 ˶m§Zm
gm§Jm, "Vmo H¥$nmd§V A„mh Amho, Amåhr ˶mÀ¶mdaM lÕm R>odVmo d ˶mÀ¶mdaM
^adgm R>odVmo. Am{U Vwåhmcm cdH$aM H$iyZ MwHo$c H$s, H$moU CKS>CKS> dmQ>
gyah-68. Ac-µH$c‘ 557
MwH$cocm Amho.' 30 (g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm) gm§Jm, "Vwåhr ¶mda H$Yr {dMma Ho$cm
AmhmV H$m H$s, Oa Vw‘Mo gd© nmʶmMo gmR>o O{‘ZrV AMmZH$ cwá Pmco Va
(A„mh{edm¶ Xþgam) H$moU Amho, Omo Vw‘À¶mgmR>r ewÕ nmUr CncãY H$ê$ eH$Vmo?'
gyah-68. Ac-µH$c‘
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
ZyZ0 coIUrMr enW, Am{U Vo Oo H$mhr (coIUrZo) {c{hVmV (˶mMr enW).
(Q>rn: A„mhZo coIUr d {c{hʶmMr ¶mo½¶Vm, ¶m Jmoï>r ‘mUgmcm {Xcoco A{ÛVr¶ Ago daXmZ Amho.)
2
Vwåhr Amnë¶m nmcZH$Ë`m©À`m H¥$noZo doS>ga Zmhr AmhmV. 3 {ZpíMVM,
Vw‘À¶mgmR>r H$Yrhr Z g§nUmao Mm§Jco à{V’$i Amho. 4 Z¡{VH$ ‘yë`m§À`m ~m~VrV
Vw‘Mo AmMaU AmXe© Ago Amho, ¶mV ‘wirM e§H$m Zmhr. 5 cdH$aM Vwåhrhr nmhmc
Am{U Vohr nmhVrc H$s....... 6 Vw‘À¶mn¡H$s doS>mZo PnmQ>cocm H$moU hmoVm. 7 Vw‘Mm
nmcZH$Vm©M Mm§Jë¶màH$mao OmUVmo H$s, H$moU ˶mÀ¶m ‘mJm©nmgyZ T>icm Amho. Am{U
H$moU ˶mÀ¶m ‘mJm©da AT>inUo ‘mJ©ñW Amho, hohr ˶mcm Mm§Jco R>mD$H$ Amho.
8
åhUyZ Vwåhr g˶ ZmH$maUmè¶m§À¶m (AmdS>r-{ZdS>rÀ¶m) à^mdmV ¶oD$ ZH$m.
9
Vo Va Aer BÀN>m ~miJyZ AmhoV H$s, Vwåhr WmoS>o Z‘Vo ¿¶mdo Am{U Vohr WmoS>o Z‘Vo
KoVrc. 10 Vwåhr gma»¶m enWm KoD$Z ~mocUmè¶m ZrM ‘mUgmMo åhUUo ‘mݶ H$ê$
ZH$m. (˶mda {dídmg H$ê$ ZH$m). 11 Am{U Omo (‘mKmar H$moUmMrhr) qZXmZmcñVr
H$aV {’$aVmo, Am{U MhmS>çm H$arV {’$aVmo. 12 Am{U Omo gËH¥$˶m§g à{V~§Y H$aUmam,
‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmam, Aݶm¶r dV©Z H$aUmam Amho. 13 Omo {Zðw>a Amho Am{U ¶m
gd© dmB©Q> JwUm§gh H$‘Añgchr (baseborn) Amho. 14 ˶mÀ¶m (‘JéarMo) H$maU,
˶mÀ¶mH$S>o ^anya g§nÎmr d An˶o AmhoV. 15 Ooìhm Am‘Mo g§Xoe ˶mcm EoH${dco
OmVmV, Voìhm Vmo åhUVmo, "¶m AmYrÀ¶m cmoH$m§À¶m {ZamYma H$hmʶm AmhoV.' 16
cdH$aM Amåhr ˶mÀ¶m ZmH$mda S>mJ XoD$.
17
Amåhr ¶m§Mr narjm nmhV AmhmoV, Á¶mà‘mUo Amåhr ˶m ~mJdmë¶m§Mr narjm
nm{hcr hmoVr. Á¶m§Zr Xþgè¶m {Xder gH$mir ~mJoVrc gd© ’$io VmoS>ʶmMm {ZíM¶
~mocyZ XmI{dcm hmoVm. 18 (˶m§Zr Amncm {ZYm©a ~mocyZ XmIdVmZm) "A„mhMr BÀN>m
Pmë¶mg CÚm Ago Amåhr H$ê$,' Ago åhQ>co Zmhr. 19 ho (amÌr) PmonoVM hmoVo H$s,
Vw¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z EH$ {dnÎmr ˶m ~mJoda Amcr. 20 Am{U gH$mir ˶m ~mJoMr
Aer AdñWm Pmë¶mMo AmT>iyZ Amco, OUy ˶mMr AmYrM H$mnUr Pmcocr Amho.
(Am{U AmVm {VWo ~mJ ZgyZ, nS>rV O‘rZ Amho.) 21 (BH$S>o) gH$mir CR>ë¶mZ§Va
558 Hw$amU
¶m§Zr (~mJoV OmʶmgmR>r) EH$‘oH$m§Zm hmH$ {Xcr. 22 åhUmco, "Oa gd© ’$io VmoS>m¶Mr
AgVrc, Va eoVmda gH$mirM Jococo ~ao.' 23 ‘J Vo eoVmH$S>o {ZKmco, d OmVmZm
AmngmV Hw$O~wO H$arV hmoVo. 24 åhUmco, "AmO H$moUVmhr Jar~ (JaOy) ‘mUyg
~mJoV àdoe H$aVm H$m‘m Z¶o.' 25 Vo ^ë¶m nhmQ>o Agm {ZíM¶ H$ê$Z {ZKmco. ˶m§Zm
dmQ>co (H$moUmcm Úm¶Mo, H$moUmcm Zmhr ho) R>a{dʶmMm ˶m§Zm A{YH$ma Amho. 26 nU
Ooìhm ˶m§Zr Vo nm{hco, (Vo AmoiIy eH$co Zmhr). Vo åhUmco, "Amåhr dmQ> MwH$cmo
AgUma!' 27 (‘J WmoS>m doi {dMma H$ê$Z åhUmco) "Zmhr, Amåhr nyU©nUo ~a~mX
Pmcmo AmhmoV.' 28 ˶m§À¶mVrc (VwcZmË‘H$ ÑîQ>çm) Omo ^cm ‘mUyg hmoVm, Vmo
åhUmcm, "‘r Vwåhmcm åhQ>co ZìhVo H$m H$s, Vwåhr A„mhMo ñVw{VJmZ H$m H$arV
Zmhr?' 29 ˶m§Zr CÎma {Xco, "Am‘Mm nmcZH$Vm© Agcocm A„mhM, Agr‘ ‘{h‘mdmZ
Amho. IamoIa, AmåhrM MwH$sMo dmJV hmoVmo.' 30 ‘J Vo AmngmV EH$‘oH$m§da Amamon-
à˶mamon H$ê$ cmJco. 31 (eodQ>r) Vo åhUmco, "Am‘Mm {Y¸$ma Agmo! IamoIa,
AmåhrM A˶§V MwH$sZo dmJV hmoVmo. 32 e³¶ Amho, Am‘Mm nmcZH$Vm© Amåhmcm
¶mEodOr ¶mhÿZ Mm§Jcr ~mJ àXmZ H$aoc, H$maU AmVm Amåhr ˶mÀ¶mH$S>oM dicmo
AmhmoV.' 33 (AnamYr cmoH$m§da ¶m OJmVhr) AemàH$mao {ejm Ho$cr OmVo. nU ¶m
Z§VaÀ¶m OJmVrc {ejm Va ¶mhÿZhr ^¶§H$a ‘moR>r Amho. H$Xm{MV ¶m cmoH$m§Zm ¶mMr
OmUrd Pmcr AgVr, Va (˶m§Mo ^co Pmco AgVo).
34
(A„mhMr) OmU R>do Zy OrdZ ì¶VrV H$aUmè¶m§gmR>r ˶m§À¶m nmcZH$˶m©H$S>o
Eoíd¶©gn§ Þ Agm ñdJ© Amho. 35 Amåhr gÀÀ¶m ^º$m§Zm Anamܶm§g‘mZ H$ê$Z Q>mH$Uma
AmhmoV H$s H$m¶? 36 Vwåhmcm Pmco Var H$m¶, {H$Vr dmB©Q> {ZU©¶ H$arV AmhmV Vwåhr?
37
Agm EImXm ({deof) J«W§ Amho H$m Vw‘À¶mH$S>,o Omo Vwåhmcm Ago gm§JVmo? 38 ˶mV
Vwåhmcm Vo gd© AmT>iVo, Oo Vwåhmcm hdo AgVo? 39 qH$dm Vwåhmcm Am‘À¶mH$Sy>Z Ago
n¸o$ dMZ àmá Pmcoco Amho H$s H$m¶, Oo nwZéËWmZmÀ¶m {Xdgmn¶ªV Am‘À¶mda
~§YZH$maH$ Agoc H$s, Oo Vwåhr R>admc Vo {ZpíMVnUo Vwåhmcm {‘iyZ amhrc? 40 ˶m§Zm
{dMmam, "Vw‘À¶mn¡H$s H$moU ¶mMr h‘r XoUmam Amho?' 41 qH$dm ˶m§Zr R>adcoco H$moUr
A„mhMo g‘H$j AgVrc Am{U ˶m§À¶m Xmì¶mV Vo Oamhr J§^ra AgVrc, Va ˶m§Zr
˶m (B©ídar¶ gÎmoÀ¶m) ^mJrXmam§Zm g‘moa AmUmdo.
42
˶m {Xder g§nyU© g˶mdê$Z (AÑí¶mMm) nS>Xm Xÿa Ho$cm OmB©c, Am{U
(g˶ ZmH$maV am{hcoë¶m§Zm A„mhg‘moa) ZV‘ñVH$ hmoʶmg gm§{JVco OmB©c, nU
Voìhm Vo ZV‘ñVH$ (hmoʶmgmR>r à¶ËZ H$ê$Zhr) ZV‘ñVH$ hmoD$ eH$Uma ZmhrV. 43
gyah-69. Ac-hmµ³µH$m 559
(ea‘oZo) ˶m§À¶m ZOam Imcr Pmcoë¶m AgVrc, Zm‘wîH$sZo J«ñV Aem AdñWoV Vo
AgVrc. ˶m§Zm (OJmV) A„mhg‘moa ZV‘ñVH$ hmoʶmgmR>r gm§{JVco OmV hmoVo, nU
Vo YS>YmH$Q> AgyZhr (˶m AmkoMo nmcZ H$arV ZgV). 44 (n¡J§~a!) Oo cmoH$ ¶m
g§Xoemcm ImoQ>o R>a{dVmV, ˶m§Zm ‘m¶mda gmoSy>Z Úm, (‘r ˶m§Zm nmhÿZ KoB©Z). ˶m§Zm
Amåhr, ˶m§Zm H$iUmahr Zmhr, Aem arVrZo hiy-hiy ({dZmemH$S>o) AmoT>V AmhmoV.
45
‘r ˶m§Zm (H$mhr H$mi) Cg§V XoV Amho, H$maU ‘mPr ¶moOZm AJXr n¸$s Amho.
46
Vwåhr ˶m§À¶mH$S>o (hm g§Xoe nmoM{dë¶m~Ôc) H$mhr ‘mo~Xcm ‘mJV AmhmV H$s
H$m¶, Á¶m‘wio ({~Mmao) ˶m ^waX§S>mÀ`m Amo¶mZo X~co OmV AmhoV? 47 qH$dm
(˶m§Zm Ago dmQ>Vo H$s), ˶m§À¶m Amdm³¶mV AÑí¶mMo kmZ Amho Am{U Vo kmZ, Vo {chÿZ
KoV AmhoV? 48 (n¡J§~a!) Va Vwåhr Amnë¶m nmcZH$˶m©Mm {ZU©¶ hmoB©n¶ªV
ghZercVmnyd©H$ àVrjm H$am. Am{U ˶mÀ¶mà‘mUo (åhUOo Jonah à‘mUo, g§¶‘
J‘mdy ZH$m), Á¶mcm (Whale) ‘memZo {Jico hmoVo. Voìhm ˶mZo (A„mhMm) Ymdm Ho$cm.
Voìhm Vmo ’$ma Xþ:Ir-H$ï>r Pmcocm hmoVm. 49 Oa ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z ˶mÀ¶mda
‘ohoa~mZr Pmcr ZgVr, Va A˶§V dmB©Q> AdñWoV IS>H$mi ‘¡XmZmV Vmo ’o$H$cm Jocm
AgVm. 50 nU ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©Zo (Amnë¶m H$m¶m©gmR>r) ˶mMr {ZdS> Ho$cr.
Am{U gXmMmar cmoH$m§V ˶mMm g‘mdoe Ho$cm. 51 Ooìhm g˶ ZmH$maUmao cmoH$ ¶m
CnXoemg EoH$VmV (åhUOo ¶m Hw$amUmg), Voìhm Vo Vwåhmcm Amnë¶m H«$moYrV ZOam§Zr
AemàH$mao nmhÿ cmJVmV, OUy Vo Vwåhmcmhr (AemàH$mao à{VgmX XoD$Z ¶m CnXoemnmgyZ)
Xÿa H$aUma AmhoV. Am{U åhUVmV, "Vmo {ZpíMVnUo doS>m Amho.' 52 (n¡J§~a, Vwåhr g~warZo
¿¶m), ho Hw$amU g‘ñV ‘mZdOmVrgmR>r (A„mhH$Sy>Z) Amcoë¶m ~moYJ«§Wm{edm¶ Aݶ
H$mhrM Zmhr.
gyah-69. Ac-hmµ³µH$m
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Vr AQ>i[a˶m KS>Umar KQ>H$m (the Last Hour). 2 H$m¶ Amho Vr AQ>i
KQ>H$m? 3 Vr AQ>i KQ>H$m H$m¶ Amho, ho Vwåhmcm H$em‘wio kmV hmoB©c? 4 g‘yX d
AmX ¶m O‘mVtZr AMmZH$nUo AmXiUmè¶m AmnÎmrcm ImoQ>o R>a{dco hmoVo. 5 g‘yX hr
O‘mV EH$m ^¶§H$a ñ’$moQ>mZo Zï> Ho$cr Jocr. 6 Am{U AmX hr O‘mV XoIrc ~o’$m‘
Aem dmXimÛmao Zï> Ho$cr Jocr. 7 ˶mÛmao A„mhZo gmV amÌr d AmR> {Xdg ˶m§Zm
AI§S>nUo doTy>Z R>odco. nmhUmam nmhÿ eH$Vmo H$s, Vo {VWo Ago nmcWo nS>coco AmhoV
H$s, OUy Vo IOwarÀ`m d¥jmÀ¶m Imcr nS>coë¶m ’$m§Úm AmhoV. 8 Vwåhmcm AmVm ˶m§Mo
560 Hw$amU
5
(lÕmd§Vm§Zmo!) Vwåhr ghZercVoMm A§JrH$ma H$am, __ gH$mamË‘H$ ghZercVoMm.
6
cmoH$m§Zm (ݶm¶mMm {Xdg) ’$ma Xÿa Agë¶mMo dmQ>Vo. 7 nU Amåhr ˶mg ’$ma
Odi Amë¶mMo nmhV AmhmoV. 8 ˶m {Xder AmH$me {dVicoë¶m Vm§ã¶mgmaIo
(cmc) hmoB©c. 9 Am{U nd©V cmoH$arÀ¶m qnOcoë¶m nw§O³¶mà‘mUo hmoB©c. 10 Am{U
H$moUrhr {‘Ì Amnë¶m {‘Ìm{df¶r {dMmanyg (XoIrc) H$aUma Zmhr. 11 Oar Vo
EH$‘oH$m§Zm g‘moa nmhVrc, (Varhr H$moUr H$moUmcm {dMmaUma Zgoc), Voìhm AnamYr
‘mUgm‘ܶo (EH$m àH$maMr ì¶W©) BÀN>m OmJ¥V hmoB©c H$s, ˶m {XdgmÀ¶m {ejonmgyZ
gdmªMo ~ir XoD$Zhr ñdV:Mr gwQ>H$m hmoUma Agoc Va Vr ìhmdr. (Ogo) ˶mMr
ñdV:Mr ‘wco, 12 ˶mMr nËZr d ˶mMm ^mD$, 13 Am{U ˶mMo gd© Hw$Qw>§~r¶, Oo
˶mcm Zoh‘r AmYma Úm¶Mo. 14 Am{U n¥Ïdrdarc gd© cmoH$m§Zmhr "‘w{º$X§S>' åhUyZ
XoD$Z Ho$di Amncr gwQ>H$m H$ê$Z ¿¶mdr.
15
nU Zmhr! ˶mÀ¶mgmR>r Va ZaH$mMr YJYJVr AmJ V¶ma Agoc. 16 Or
˶mÀ¶m ËdMm gmocyZ H$mT>rc. 17 ˶m gdmªZm Vr ñdV:H$S>o ~mocmdrc, Á¶m§Zr
(g˶mnmgyZ) nmR> {’$a{dcr Am{U (˶mnmgyZ) Xÿa {ZKyZ Joco. 18 Á¶mZo (^anya)
g§nÎmr Jmoim Ho$cr d (ñdV:^modVrM) {VMm g§M¶ H$ê$Z R>odV hmoVm. 19 IamoIa,
‘mUyg CVmdri ñd^mdmgh OÝ‘mcm Amcocm Amho. 20 Ooìhm ˶mcm H$ï> nmohmoMVo,
Voìhm Vmo emoH$ H$ê$ cmJVmo. 21 Am{U Ooìhm Vmo gwpñWVrV AgVmo, Voìhm Vmo
H§$OyfnUmMo dV©Z H$aVmo. 22 nU Ago Z H$aUmao Vo AmhoV, Oo Z‘mµOmÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ
A„mhH$S>o dicoco AmhoV. 23 Am{U Oo {Z˶ Z‘mµOmMo nmcZ H$aVmV. 24 Am{U Oo
Amnë¶m g§nÎmrVyZ ¶mo½¶ Vmo {hñgm (XmZH$m¶m©V) XoVmV. 25 ‘mJUmè¶m JaOy cmoH$m§Zm
Am{U (Z ‘mJUmè¶m) JaOy cmoH$m§Zm. 26 Oo ݶm¶mÀ¶m {Xdgmda ÑT> {dídmg
R>odVmV. 27 Am{U Oo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m {ejoMo ^¶ ~miJyZ AgVmV. 28
(Am{U) hmo¶, H$moUmcmhr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m {ejonmgyZ {ZYm©ñV hmoVm H$m‘m
Z¶o. 29 Am{U Oo Amnco Mm[aͶ H$c§{H$V hmoD$ Z¶o åhUyZ Zoh‘r Xj AgVmV. 30
nU ˶m§À¶m nËZr d ({ddmh~§YZmV XmIc Pmcoë¶m) Xmgr, ¶m§À¶m~m~VrV H$mhrhr
Amjonmh© Zmhr. 31 nU Oo ¶m ‘¶m©Xm§À¶m ncrH$So> OmD$ nmhVmV. Va AgoM cmoH$
(A„mhÀ¶m ZOaoV) ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ H$aUmao cmoH$ AmhoV. 32 Am{U Oo Amncr
{dídmgmh©Vm (trusts) d Amnë¶m dMZm§à{V (nyU©nUo) Xj AgVmV. 33 Am{U Oo
(g˶mMr) gmj XoʶmÀ¶m ~m~VrV ÑT>{ZíM¶r AgVmV. 34 Am{U Oo {Z¶{‘VnUo
Z‘mµOê$nr àmW©Zm H$arV AgVmV. 35 ¶m§ZmM (gd©gwIg§nÞ) Aem ñdJm©V gÝ‘mZmMo
OrdZ cm^oc.
gyah-71. Zyh 563
36
nU ¶m g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm H$m¶ Pmco Amho H$s, Vo Vw‘À¶mH$S>o YmdV ¶oV
AmhoV..... 37 COì¶m ~mOyZo Am{U S>mì¶m ~mOyZo d JQ>mJQ>mZo? 38 ˶m§À¶mn¡H$s
à˶oH$OU, Aer Anojm ~miJyZ Amho H$m H$s, ˶mcm gd©gwIg§nÞ Aem ñdJm©V
àdoe {Xcm OmB©c? 39 Zmhr, H$Xm{n Zmhr, Amåhr ˶m§Zm Aem Jmoï>rnmgyZ {Z‘m©U
Ho$coco Amho, Or ˶m§Zm R>mD$H$ Amho.
40
H$Xm{n Zmhr! ‘r gy`m}X`mÀ`m d gy¶m©ñVmÀ¶m gd© ñWmZm§Mm ‘mcH$ Agcoë¶m
(A„mhMr) enW KoD$Z gm§JVmo, Amåhr ¶mgmR>r g‘W© AmhmoV H$s, 41 ˶m§À¶mOmJr
˶m§À¶mnojmhr CÎm‘ cmoH$m§Zm AmUy eH$Vmo. Am{U Ago H$aʶmnmgyZ Amåhmcm amoIy
eHo$c Agm H$moUrhr Zmhr. 42 Va ˶m§Zm Vmon¶ªV ì¶W© ~S>~S> H$arV d eãXm§Mm Ioi
IoiV amhÿ Úm, Ooìhm Vo ˶m {Xdgmcm gm‘moao OmVrc, Á¶mMo ˶m§Zm dMZ {Xco Jococo
Amho. 43 Á¶m {Xder Vo Amnë¶m H$~atVyZ KmB©KmB©Zo ~mhoa nS>Vrc Am{U (O‘m
hmoʶmÀ¶m {R>H$mUr) Ago YmdV gwQ>Vrc OUy EH$m Im§~mH$S>o YmdʶmMr e¶©VM H$arV
AmhoV. 44 ˶m§À¶m ZOam O{‘Zrda {Iicoë¶m AgVrc, ea‘oZo ˶m§Mo Mohao J«ñV
AgVrc. hmM Vmo {Xdg Amho, Á¶mMo ˶m§Zm dMZ XoʶmV Amcoco hmoVo.
gyah-71. Zyh
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Amåhr Zyhcm ˶mÀ¶m cmoH$m§H$S>o n¡J§~a ~ZdyZ nmR>{dco. (˶mg Amåhr åhQ>co
H$s), Amnë¶m cmoH$m§Zm, ˶m§À¶mda Xþ:IXm¶r {ejm ¶oʶmnydu, gmdY H$a. 2 (ZyhZo)
åhQ>co, "‘m¶m ~m§Ydm§Zmo! ‘cm Vw‘À¶mH$S>o ñnï>[a˶m gmdY H$aUmam ~ZdyZ nmR>{dco
Joco Amho. 3 Vwåhr (Ho$di) A„mhMr CnmgZm H$am, Am{U ˶mMr Zoh‘r OmU R>odm
Am{U ‘m¶m AmkoMo nmcZ H$am 4 A„mh Vw‘À¶m MwH$m ‘m’$ H$ê$Z Q>mHo$c, Am{U
EH$m {ZYm©[aV AdYrn¶ªV Vwåhmcm Cg§V XoB©c. nU Ooìhm A„mhZo {ZYm©[aV Ho$cocr
doi ¶oVo, ‘J {Vcm H$moU˶mhr àH$mao Q>miVm ¶oV Zmhr. H$Xm{MV Vwåhmcm ho g‘Oco
AgVo, Va (~ao Pmco AgVo).'
5
(XrK© H$mimn¶ªV g§Xoe nmoM{dʶmMo H$V©ì¶ nma nmS>ë¶mZ§Va) ZyhZo (A„mhH$S>o)
àmW©Zm Ho$cr, "ho à^y! ‘r Amnë¶m cmoH$m§Zm AhmoamÌ (Vw¶mH$S>o) ¶oʶmMo AmdmhZ
Ho$co. 6 nU ‘m¶m gVVÀ¶m AmdmhZmZo, Vo (Vw¶mnmgyZ) Ho$di Xÿa Am{U Xÿa Joco.
7
Am{U Ooìhm-Ooìhm ‘r ˶m§Zm ~mocm{dco H$s, (˶m§Zr Vw¶mH$S>o dimdo) d Vy ˶m§Zm
j‘m H$amdr. nU ˶m§Zr à˶oH$ doiog Amncr ~moQ>o Amnë¶m H$mZmV KmVcr Am{U
Amnë¶m dóm§Zr ñdV:cm PmHy$Z KoVco. Am{U ˶m§Zr hÅ>rnUm (d ‘JéarMo) àXe©Z
564 Hw$amU
26
ZyhZo (A„mhH$S>o) àmW©Zm Ho$cr, "ho à^y! ¶m g˶ ZmH$maUmè¶m lÕmhrZm§n¡H$s
EH$mcmhr ^yVcmda ({Od§V) gmoSy> ZH$mog. 27 Vy Oa ˶m§Zm gmoSy>Z {Xcog, Va Vo Vw¶m
^º$m§Zm ~hH$m{dʶmMo (Hw$H¥$˶) gwê$M R>odVrc. Am{U ˶m§À¶mnmoQ>r Omo OÝ‘mcm
¶oB©c, Vmo nmnr d H¥$V¿ZM Agoc. 28 ho à^y! ‘cm d ‘m¶m AmB©d{S>cm§Zm j‘m H$a,
Am{U Omo H$moUr gƒm lÕmd§V ~ZyZ, ‘m¶m KamV àdoe H$aoc, ˶mcmhr Vy j‘m H$a.
Am{U gd© lÕmd§V nwéfm§Zm d lÕmd§V {ó`m§Zm j‘m H$a. Am{U XþamMmè¶m§À¶m Aݶ
H$emV Zìho, Va Ho$di {dZmemV ^a Kmc.'
gyah-72. Ac-{OÞ
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
(n¡J§~a!) cmoH$m§Zm gm§Jm, "‘m¶mH$S>o Agm g§Xoe àH$Q> H$aʶmV Amcm Amho
H$s, {OÞÀ¶m EH$m g‘yhmZo ¶m Hw$amUmg EoH$co, Voìhm Vo Amnë¶m (gmWrXmam§Zm)
åhUmco, ""Amåhr (AJXr) ^mamdyZ Q>mH$Umao Ago Hw$amU EoH$co Amho. 2 Omo gÝ‘mJ©
XmIdUmam Amho, Am{U åhUyZ Amåhr ˶mda lÕm YmaU Ho$cr, Am{U Amåhr
H$moUmcmhr Am‘À¶m nmcZH$˶m©Mo g‘H$j R>a{dUma Zmhr. 3 Am‘À¶m nmcZH$˶m©Mr
‘{h‘m ’$ma ‘moR>r Amho. ˶mZo ñdV: gmR>r Zm nËZr ~Z{dcr, Zm nwÌ. 4 Am‘À¶mVrc
‘yI© A„mh{df¶r H$mhr Ag˶ d {ZamYma {dYmZo H$arV AgV. 5 Amåhmcm Va
dmQ>co hmoVo, ‘mUyg d {OÞ A„mh{df¶r ImoQ>çm Jmoï>r H$Yrhr CƒmaUma ZmhrV. 6
‘mUgm§‘ܶo H$mhr Ago hmoVo, Oo ^yVH$mimV {OÞn¡H$s H$mhtMm Aml¶ ‘mJm¶Mo, Am{U
Ago H$ê$Z ˶m§Zr Ho$di ˶m {OÞm§À¶m Jdm©V dmT> Ho$cr hmoVr. 7 Am{U Ogo Vwåhmcm
dmQ>V hmoVo, VgoM ˶m§Zmhr dmQ>V hmoVo H$s, A„mhZo H$Yrhr H$moUmcmhr n¡J§~a ~ZdyZ
nmR>{dcoco Zmhr. (Zm nwT>o nmR>doc.)
8
Amåhr AmH$memH$S>o nmohmoMʶmMm à¶ËZ Ho$cm. nU Amåhmcm AmT>ico H$s, Vo
e{º$emcr aIdmcXma Am{U CëH$m ¶m§À¶mgh ({VH$S>o nmohmoMʶmMm à¶ËZ H$aUmè¶mg
{nQ>miyZ cmdʶmgmR>r) g‚m AmhoV. 9 Am{U Amåhr nydu AmH$memVrc H$mhr ñWmZm§da
(nacmoH$mÀ¶m dmVm©) EoH$ʶmÀ¶m CÔoemZo ~gm¶Mmo, nU AmVm Omo H$moUr H$mhr EoH$ʶmMo
à¶ËZ H$aVmo, Va ˶mcm {nQ>miyZ cmdʶmgmR>r AmJrMm Jmoim V¶ma AgVmo. 10
Amåhr Zmhr gm§Jy eH$V H$s, (˶m ì¶dñWoÛmao) ^yVcmda amhUmè¶m cmoH$m§Mo H$mhr
dmB©Q> BpÀN>co Joco H$s, ˶m§À¶m nmcZH$˶m©Zo ˶m§Mo H$mhr ^co BpÀN>coco Amho. 11
Am‘À¶mV H$mhr gXmMmar AmhoV, Va H$mhr (gXmMmar) ZmhrV. Am{U Am‘À¶mV
{^Þ-{^Þ ‘mJmªMm Adc§~ H$aUmao AmhoV. 12 Am{U Amåhmcm ho H$iyZ MwH$coco
566 Hw$amU
Amho H$s, Amåhr n¥Ïdrda A„mhÀ¶m ¶moOZocm A¶eñdr H$ê$ eH$V Zmhr, Zm
˶mÀ¶mnmgyZ niyZ OmD$Z ˶mÀ¶m ¶moOZocm {d’$c H$ê$ eH$Vmo. 13 Am{U Ooìhm
Amåhr ‘mJ©Xe©ZmMo ~moc EoH$co, Voìhm (cJoM) ˶mda {dídmg R>odUmao ~Zcmo`. Omo
H$moUr Amnë¶m nmcZH$˶m©da {dídmg R>odyZ (OrdZ ì¶VrV H$aoc), Va (¶mZ§VaÀ¶m
OrdZmV) H$gë¶mhr ZwH$gmZmÀ¶m, Zm Aݶm¶mÀ¶m ^¶mZo Vmo J«ñV hmoB©c. 14 Am{U
Am‘À¶mn¡H$s H$mhr (A„mhMo) AmkmnmcZ H$aUmao AmhoV Am{U H$mhr dmQ> MwH$coco
AmhoV. Va Á¶m§Zr AmkmnmcZ Ho$co. VoM gÝ‘mJm©da ‘mJ©ñW Pmco. 15 nU Oo dmQ>
MwH$coco AmhoV VoM ZaH$mÀ¶m AmJrMo B§YZ ~ZVrc.'' '
16
(n¡J§~a! cmoH$m§Zm gm§Jm H$s), "‘m¶mH$S>o Agm g§Xoe Amcm Amho H$s, Oa
˶m§Zr gÝ‘mJ© Adc§{~cm AgVm, Va Amåhr ˶m§À¶mda ^anya nO©Ý¶d¥ï>r (åhUOoM
H¥$nmàgmXm§Mm dfm©d) Adí¶ Ho$cm AgVm.' 17 Vo ¶mgmR>r H$s, ˶mÛmao Amåhmcm
˶m§Mr narjm nmhVm ¶mdr. Am{U Omo H$moUr Amnë¶m nmcZH$Ë`m©À`m ñ‘aUmH$S>o nmR>
{’$adoc, Va Vmo ˶mg H$R>moa {ejm H$aoc.
(Q>rn: ¶m OJmV H¥$nmàgmX narjogmR>r AmhoV. ‘mUyg ˶m§Mm ^anya dmna H$aV Amho, nU Vo CncãY
H$ê$Z XoUmè¶mMoM, ˶mg ñ‘aU hmoV Zmhr.)
18
Am{U (cjmV R>odm) ‘erXr Ho$di A„mhMr CnmgZm H$aʶmMr {R>H$mUo
AmhoV. åhUyZ Vwåhr A„mhgmo~V BVa H$moUmMmhr Ymdm H$ê$ ZH$m. (åhUOo Ho$di
A„mhMmM Ymdm H$am.) 19 Am{U (EH$Xm Ago KS>co) H$s, ˶mMm godH$ (åhUOo
n¡J§~a ‘whå‘X) ˶mMr àmW©Zm H$aʶmgmR>r C^m amhVmo, Voìhm (g˶ ZmH$maUmao) {VWo
¶oD$Z JXu H$aVmV. (Am{U ˶mMo ídmg JwX‘adyZ Q>mH$Umao H¥$˶ H$aVmV.) 20 ˶m§Zm
gm§Jm, "‘r Ho$di ‘m¶m nmcZH$˶m©Mm Ymdm H$aVmo, Am{U H$moUmcmhr ˶mMm ^mJrXma
R>adrV Zmhr.' 21 (n¡J§~a!) gm§Jm, "‘cm H$moU˶mhr àH$mao Vw‘Mo ^co-dmB©Q> H$aʶmMm
A{YH$ma Zmhr.' 22 gm§Jm, "A„mhÀ¶m (H$monm)nmgyZ ‘cm H$moUrhr dmMdy eH$V Zmhr.
Zm ˶mÀ¶mì¶{V[aº$ BVa Hw$R>o ‘cm Aml¶ñWmZ {‘iy eH$Vo. 23 A„mhH$Sy>Z Oo g§Xoe
‘cm àmá hmoVmV, Vo (cmoH$m§n¶ªV) nmohmoM{dUo EdT>oM ‘mPo H$V©ì¶ Amho.' Am{U Oo
H$moUr A„mh d ˶mÀ¶m n¡J§~amMr Adkm H$aVrc ˶m§À¶mgmR>r ZaH$mMr AmJ AQ>i
Amho. {OWo Vo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc.
24
Á¶m Jmoï>rMo (gܶm) ˶m§Zm dMZ {Xco OmV Amho, Ooìhm {Vcm Vo Amnë¶mg‘moa
nmhVrc, Voìhm ˶m§Zm H$iyZ MwHo$c H$s, H$moUmMo gmhmæ¶H$V} Xþ~©c AmhoV. Am{U
H$moUmMr g§»¶m Aën Amho. 25 ˶m§Zm gm§Jm, "Á¶m Jmoï>rMo Vwåhmcm dMZ {Xco OmV
gyah-73. Ac-‘wµÁµOpå‘c 567
Amho, Vr Jmoï> {ZH$Q> Amho H$r ‘m¶m nmcZH$˶m©Zo {VÀ¶m ‘wXVrV XrK© dmT> Ho$cocr
Amho. ‘cm Vo ‘mhrV Zmhr.' 26 {OWo H$moUmMrM ~wÕr nmoMV Zmhr ˶m Jmoï>r OmUUmam
Ho$di VmoM Amho, Am{U ˶m Jmoï>r Vmo H$moUmdahr CKS> H$arV ZgVmo. 27 ¶mg AndmX
’$º$ ˶m n¡J§~amMm AgVmo Á¶mg ˶mZo {Z¶wº$ Ho$coco AgVo. Am{U ˶mÀ¶m gwajogmR>r
(ñdJ©XÿVm§n¡H$s) ajH$ ˶mÀ¶m nwT>o d ‘mJo Mmcm¶cm cmdVmo. 28 Vo ¶mgmR>r H$s, ho
ñnï> hmoD$Z Omdo H$s, (n¡J§~am§Zr) Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo g§Xoe (cmoH$m§n¶ªV) nmohmo{Mco
AmhoV. Am{U ˶m§À¶mH$S>o Oo-Oo Amho, ˶m gdmªZm A„mhZo doTy>Z R>odcoco Amho.
Am{U Vmo (Oo-Oo ApñVËdmV Amho), ˶m§Mr JUZm H$ê$Z R>odV AgVmo.
gyah-73. Ac-‘wµÁµOpå‘c
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
ñdV:da MmXa nm§Kê$Z Agcoë¶m (ho n¡J§~am!) 2 amÌrÀ¶m g‘¶r (Z‘mµOm‘Ü`o
A„mhg‘moa) C^o amhm, amÌrMm H$mhr ^mJ. 3 (åhUOo) amÌrMm AYm© ^mJ qH$dm
˶mnojm H$mhr H$‘r. 4 qH$dm ˶mnojm WmoS>mgm A{YH$. Hw$amUmMo nR>U H$aVmZm,
gmdH$me nU {dMmanydH© $ (nR>U) H$am. 5 Amåhr Vw‘À¶mda (Am‘Mo g§Xeo nmoM{dʶmMo)
’$ma ‘moR>o Xm{¶Ëd gmondrV AmhmoV. (Va ˶mgmR>r Vwåhr V¶ma Agm.) 6 {ZpíMVM,
amÌrÀ¶m g‘¶r (àmW©ZogmR>r) CR>Uo H$R>rU (Agco Var) ñdV:À¶m ‘Zmda {Z¶§ÌU
àmá H$aʶmgmR>r EH$ CÎm‘ Cnm¶ Amho. Am{U Voìhm (àmW©Zmhr) ‘ZmnmgyZ (‘mUyg)
H$ê$ eH$Vmo.
7
H$maU {Xdgm Vwåhmcm (g§Xoe nmoM{dʶmÀ¶m O~m~Xmar g§~§YmZo) ~arM H$m‘o
AgVmV. 8 ({Xdg Agmo dm amÌ) Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ZmdmMo (à˶oH$ àg§Jr)
ñ‘aU H$arV amhm. Am{U g§nyU© {Zð>oZo ˶mÀ¶mà{V g‘{n©V Agm. 9 Vmo nyd© Am{U
npíM‘ ¶m§Mm (åhUOo g§nyU© OJmMm) ‘mcH$ Amho. ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM
CnmgZo¶mo½¶ Zmhr. åhUyZ ˶mcmM Vwåhr Amncm gm§^miH$Vm© ~Zdm. 10 Am{U cmoH$
Oo H$mhr åhUVmV, ˶m~Ôc ghZercVm ~miJm. Am{U gä¶nUo ˶m§À¶mH$S>o Xþc©j
H$am. 11 Am{U gwI-g‘¥Õr cm^coë¶m, g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zm ‘m¶mda gmoS>m,
(‘r ˶m§Zm hmVmioZ), (nU) ˶m§Zm H$mhr H$mi Cg§V Úm. 12 (Aem§gmR>r) Am‘À¶mH$S>o
AdOS> ~oS>çm d YJYJVr AmJ Amho. 13 Am{U KemV AS>Ho$c Ago ^moOZ Amho
Am{U Xþ:IXm¶r {ejm Amho. 14 Á¶m {Xder O‘rZ d nd©V H§$n nmdVrc, Am{U
nd©V dmiyÀ¶m {dIwaUmè`m {T>Jmè¶m§à‘mUo hmoVrc.
568 Hw$amU
15
(cmoH$m§Zmo!) Amåhr Vw‘À¶mH$S>o EH$m n¡J§~amcm nmR>{dco Amho. Omo Vw‘À¶mg‘moa
g˶mMr gmj XoUmam Amho. Á¶mà‘mUo Amåhr {’$aAm¡ZH$S>ohr EH$m n¡J§~amcm nmR>{dco
hmoVo. 16 nU {’$aAm¡ZZo n¡J§~amMo åhUUo ‘mݶ Ho$co Zmhr, n[aUm‘r Amåhr H$R>moaVmnyd©H$
˶mÀ¶m ‘wg³¶m Amdië¶m. 17 ˶mMà‘mUo Oa Vwåhrhr g˶ ZmH$mamc, Va ˶m
{XdgmÀ¶m {ejonmgyZ Vwåhr ñdV:cm H$go dmMdmc? Á¶m {XdgmÀ¶m (XheVrZo)
‘wcho r d¥Õ hmoD$Z OmVrc. 18 Á¶m {Xder AmH$me ’$mQ>c o , Am{U A„mhMo (nwZéËWmZmMo)
dMZ nyU© hmoB©c. 19 (ho Hw$amU) EH$ CnXoeJ«§W Amho, Voìhm hdo ˶mZo Amnë¶m
nmcZH$˶m©Mm ‘mJ© {ZdS>mdm.
(Q>rn: ‘mZdmcm ¶m OJmV narjogmR>r Freedom of choice XoʶmV Amcoco Amho.)
20
(n¡J§~a!) Vw‘À¶m nmcZH$˶m©cm Mm§Jco R>mD$H$ Amho H$s, Vwåhr d Vw‘Mo
AZwgaU H$aUmao (lÕmd§V) ˶mÀ¶mg‘moa àmW©ZoV (H$Yr OdiOdi) XmoZ V¥Vr¶m§e
qH$dm EH$ {ÛVr¶m§e Va H$Yr EH$ V¥Vr¶m§e amÌ C^o AgVm. A„mh amÌ d {XdgmÀ¶m
AdYrMo à‘mU {ZpíMV H$arV AgVmo. ˶mcm ‘mhrV Amho H$s, Vwåhr doioMo à‘mU
{ZpíMV H$ê$ eH$V Zmhr, åhUyZ ˶mZo Vw‘À¶mda X¶m Ho$cr (Am{U doioMm {Z~ªY
R>odcm Zmhr). Voìhm Vwåhr Vwåhmcm e³¶ hmoB©c ˶mà‘mUo (amÌrÀ¶m àmW©ZoV) Hw$amUmMo
nR>U H$am. ˶mcm ‘mhrV Amho H$s, Vw‘À¶mV H$mhr AmOmar AgVmV, Va H$mhr
A„mhÀ¶m H¥$noÀ¶m (åhUOo CnOr{dHo$À`m) emoYmW© àdmgmV AgVmV. Am{U H$mhr
(doiàg§Jr) A„mhÀ¶m H$m¶m©gmR>r cT>V AgVmV. åhUyZ Hw$amUmVrc Vwåhmcm ghO
e³¶ hmoB©c VodT>çm ^mJmMo nR>U H$am. Am{U {Z˶ àmW©Zm H$am, XmZH$m¶© H$am Am{U
(µOH$mVr{edm¶ e³¶ Agoc, Va) A„mhcm CXmaVmnyd©H$ H$O© Úm. Am{U Or Mm§Jco
H¥$˶o Vwåhr ñdV:gmR>r nwT>o nmR>dmc, Vr Vwåhmcm A„mhnmer AmT>iVrc. Va hoM
(Vw‘À¶mgmR>r) A{YH$ CÎm‘ Agoc Am{U ˶m§Mm ‘mo~Xcmhr ’$ma ‘moR>m Agoc. Am{U
A„mhH$S>o j‘m¶mMZm H$am. IamoIa Vmo ’$ma j‘merc d X¶miy Amho.
gyah-74. Ac-‘wÔpñga
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
ñdV:da MmXa nm§Kê$Z Agcoë¶m (n¡J§~am!) 2 CR> Am{U cmoH$m§Zm gmdY H$a.
3
Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo ñVw{VJmZ H$a. 4 Amncr dóo ñdÀN> R>od. 5 Am{U
gd© àH$maÀ¶m An{dÌVonmgyZ ñdV:cm Xÿa R>od. 6 Am{U namonH$mar H¥$˶ H$ê$Z
~Xë¶mV A{YH$ àmá H$aʶmMr BÀN>m ~miJy ZH$m. 7 (g§Xoe nmoM{dVmZm, Oo {d¿Z
¶oVrc) Vo Amnë¶m nmcZH$˶m©ImVa ghZ H$a.
gyah-74. Ac-‘wÔpñga 569
8
Am{U Ooìhm (nwZéËWmZmMo) qeJ ’w§$H$ʶmV ¶oB©c. 9 Vmo ’$ma H$R>rU {Xdg
Agoc. 10 g˶ ZmH$maV am{hcoë¶m cmoH$m§gmR>r ‘wirM gwIH$a AgUma Zmhr. 11
˶mÀ¶m~amo~a ‘cm EH$Q>m gmoS>m, Á¶mcm ‘r {Z‘m©U Ho$coco Amho, (˶mcm ‘r nmhÿZ
KoB©Z). 12 Am{U ˶mcm ‘r {dnwc à‘mUmV YZg§nÎmr {Xcr. 13 Am{U ˶mÀ¶m~amo~a
AgUmar ‘wco. 14 Am{U ˶mÀ¶mgmR>r gd© àH$maMr gmYZo CncãY Ho$cr. 15 nU Vmo
(‘mPo Am^ma ‘mZʶmEodOr), ‘r ˶mcm AmUIr OmñV Úmdo, Aer cmcgm ~miJVmo.
16
H$Xm{n Zmhr! Vmo Va Am‘À¶m g§Xoem§Mm eÌy Amho. 17 cdH$aM ‘r ˶mcm Aem
nd©Vmda MT>m¶cm cmdrZ, (Á¶mda MTy>Z ˶mMo) ’$ma dmB©Q> hmc hmoVrc.
18
˶mZo (Am‘À¶m g§Xoem§Zm ImoQ>o R>a{dʶmgmR>r) {dMmanyd©H$ H$Q> H$mañWmZo
aMcr. 19 ˶mMm Zme hmodmo! ˶mZo H$er H$Q>H$mañWmZo aMcr! 20 nwÝhm ˶mMm gd©Zme
hmodmo! ˶mZo H$em AQ>H$ir ~m§Yë¶m! 21 ‘J ˶mZo nwÝhm {dMma H$aV (g^modma) ZOa
Q>mH$cr. 22 ‘J ˶mZo AmR>çm KmVë¶m d Vm|S> dmH$S>o Ho$co. 23 ‘J (Am‘À¶m
g§XoemH$S>o) nmR> {’$adcr d ‘JéarMo àXe©Z Ho$co. 24 Am{U åhUmcm, "ho Aݶ H$mhr
ZgyZ àmMrZ H$mimnmgyZ MmcV Amcocr EH$ OmXÿ Amho.' 25 (Am{U nwT>o åhUmcm),
"ho Hw$amU Aݶ H$mhr ZgyZ Ho$di ‘mUgmMr aMZm Amho.'
26
(A„mh åhUVmo) "‘r ˶mcm cdH$aM ZaH$mV ’o$Hy$Z XoB©Z.' 27 Vwåhmcm H$m¶
‘mhrV, ZaH$ H$m¶ MrO Amho? 28 {VMr AmJ Zm {Od§V amhÿ XoB©c, Zm ‘ê$ XoB©c. 29
‘mUgmMr ËdMm ^mOyZ Q>mH$Umar. 30 {VÀ`mda EH$moUrg aIdmcXma {Z¶wº$ AmhoV.
31
Am{U Amåhr ñdJ©XÿVm§ZmM (åhUOo angels Zm) ZaH$mÀ`m AmJrda ajH$ åhUyZ
{Z¶wº$ Ho$coco Amho. Am{U Amåhr ˶m§Mr g§»¶m (Omhra H$aʶm‘mJMo) H$maU Ago
Amho H$s, ˶mÛmao g˶ ZmH$maUmè¶m§Mr narjm nmhVm ¶mdr Am{U J«§WYmaH$m§Mr lÕm
A{YH$ ÑT> ìhmdr. Am{U lÕmd§Vm§À¶m lÕoV dmT> ìhmdr. VgoM AmYrMo J«§WYmaH$ d
(¶m Hw$amUmda {dídmg R>odUmao) lÕmd§V ¶m§Zr H$moU˶mhr àH$mao e§H$m ~miJy Z¶o.
Am{U Á¶m§À¶m ‘ZmV {dH¥$Vr Amho Am{U Oo g˶ ZmH$maUmao AmhoV, Vo åhUVrc,
"Ago CXmhaU àñVwV H$ê$Z (Vw‘À¶m) A„mhcm H$m¶ åhUm¶Mo Amho?' AemMàH$mao
A„mh BpÀN>Vmo ˶mg ^aH$Q>ʶmgmR>r gmoSy>Z XoVmo Am{U BpÀN>Vmo ˶mg gÝ‘mJ©
XmIdVmo. Am{U Vw¶m nmcZH$˶m©À¶m goZocm ˶mÀ¶m{edm¶ Xþgam H$moUrM OmUy
eH$V Zmhr. Am{U ho (Hw$amU) Ho$di ‘mZdOmVrÀ¶m CnXoemgmR>r Amho.
32
Zmhr, ˶m M§ÐmMr enW! 33 Am{U amÌrMr Ooìhm Vr gaVo. 34 Am{U ˶m
gH$miMr Ooìhm Vr àH$me‘mZ hmoVo. 35 IamoIa, (ZaH$mMr AmJ) ^¶mZH$ Jmoï>tn¡H$s
570 Hw$amU
M§Ð EH$Ì AmUco OmVrc. 10 ˶m {Xder ‘Zwî¶ åhUoc, "AmVm Hw$R>o niyZ OmD$?'
11
Zmhr, (ho ‘mZdm!) Vw¶mgmR>r AmVm Hw$R>ohr Aml¶ Zmhr! 12 ˶m {Xder Ho$di
Vw¶m nmcZH$˶m©nmerM Aml¶ñWmZ Amho! 13 ˶m {Xder ‘Zwî¶mg‘moa ˶mZo Oo H$mhr
Amnë¶mnwT>o nmR>{dcoco Agoc, Am{U Oo H$mhr ‘mJo gmoS>coco Agoc, Vo gd© CKS> Ho$co
OmB©c. 14 dñVwpñWVr hr Amho H$s, ‘Zwî¶ ñdV: Amnë¶m{déÕ gmj Amho.
(Q>rn: g˶ ZmH$maUmè¶mcmhr ‘mhrV AgVo H$s, Vmo g˶ ZmH$maV Amho. g˶mÀ¶m side Zo hr A„mhZo
Ho$cocr ì¶dñWm Amho.)
15
‘J Vmo {H$VrH$m g~~r nwT>o R>odV Zmhr?
16
(n¡J§~a!) Vwåhr (ho Hw$amU) Vwåhmcm cdH$a nmR> hmoD$Z Omdo åhUyZ KmB©KmB©Zo
Amnë¶m {O^ocm MmcZm XoD$ ZH$m. 17 H$maU ˶mg (Vw‘À¶m ‘ZmV) g§H${cV
H$aʶmMr d nR>U H$adÊ`mMr O~m~Xmar {ZpíMVnUo Am‘À¶mda Amho. 18 Ooìhm
Amåhr Vwåhmcm dmMyZ EoH$dy, Voìhm Vwåhr ˶mÀ¶m eãXm§Mo cjnyd©H$ AZwgaU H$am. 19
˶mMo AW© ñnï> H$aUo Am‘MoM H$m‘ Amho.
20
Zmhr, nU Vw‘À¶mn¡H$s (AZoH$m§Zm) Vm~S>Vmo~ hmoUmam ’$m¶XmM {à¶ AgVmo.
(åhUOoM ¶mM OJmV gd© H$mhr {‘imdo). 21 Am{U ¶mZ§VaÀ¶m OrdZmH$S>o Xþc©j
H$aVm.
(Q>rn: åhUOo Vw‘Mr gd© Ymdni ’$º$ ¶mM OrdZmgmR>r AgVo Am{U ‘¥Ë¶yZ§VaÀ¶m AZ§VH$mcrZ
OrdZmMo Vwåhmcm ‘wirM ^mZ AgV Zmhr.)
22
H$mhr Mohao ˶m {Xder à’w${„V AgVrc. 23 Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o nmhV
AgVrc. 24 Am{U ˶m {Xder H$mhr Mohè¶m§da CXmgrZVm ngacocr Agoc. 25 ¶m
{dMmamV AgVrc H$s, ˶m§À¶mda ’$ma ‘moR>o Xþ:ImMo g§H$Q> cdH$aM H$mogiUma Amho.
26
nU Ooìhm (‘aUmè¶m) ‘mUgmMm (eodQ>Mm ídmg) H§$R>mer ¶oVmo. 27 Am{U
(˶mÀ¶m AmgnmgMo) cmoH$ åhUVmV, "H$moUr ‘m§{ÌH$ Amho H$m, Omo ˶mcm dmMdy
eH$Vmo?' 28 Am{U ˶mcm ImÌr hmoVo H$s, hrM ¶m OJmcm {Zamon XoʶmMr doi Amho.
29
‘¥Ë¶y hmoVmZm hmoUmè¶m Vrd« doXZo‘wio, EH$ nm¶ Xþgè¶m nm¶mda Kmgy cmJoc. 30
(ho ‘mZdm!) hm {Xdg Agoc Vw¶m nmcZH$˶m©H$S>o à¶mU H$aʶmMm!
31
(Omon¶ªV Vmo {Od§V hmoVm) Zm ˶mZo g˶mMm ñdrH$ma Ho$cm, Zm ˶mZo Z‘mµOê$nr
àmW©Zm Ho$cr. 32 ¶m CcQ>, ˶mZo g˶mg ImoQ>o R>a{dco Am{U ˶mH$S>o nmR> XmI{dcr.
33
‘J Vmo (CnXoeJ¥hmVyZ) CRy>Z ‘moR>çm EoQ>rZo Amnë¶m Hw$Qw>§~r¶mH$S>o {ZKyZ Om¶Mm.
34
(ho ‘mZdm!) IoX Amho Vw¶m~Ôc, IoX! 35 nwÝhm Vw¶m{df¶r IoX dmQ>Vmo, ’$º$
572 Hw$amU
IoX! 36 ‘Zwî¶mcm Ago dmQ>Vo H$s H$m¶, ˶mg (dmQ>oc Vo H$aʶmgmR>r) AgoM gmoSy>Z
XoʶmV ¶oB©c? (åhUOo ˶mÀ¶mer Om~ {dMmacm OmUma Zmhr?) 37 àW‘V: Vmo
J^m©e¶mV Q>mH$cm Jococm dr¶m©Mm EH$ q~Xÿ ZìhVm H$m?
(Q>rn: ‘J ˶mVyZ, EH$ MmcUmam, ~mocUmam, {dMma H$aUmam, hgUmam, Aem {d{dY AW©nyU© {H«$¶m
H$aUmam n[anyU© Agm ‘mUyg ˶mcm H$moUr ~Z{dco?)
38
dr`m©nmgyZ nwT>o Vmo JwR>ir Pmcm, ‘J A„mhZo ˶mg KS>{dco. d nyU©
g§VwcZmgh ˶mÀ¶m Ad¶dm§Mr aMZm Ho$cr. 39 Am{U ˶mMo XmoZ àH$ma ~Z{dco.
åhUOo Za d Zmar. 40 ˶mMm ({Z‘m©Vm Agcocm A„mh) ‘¥Vmcm {Od§V H$aʶmg
g‘W© Zgoc H$m?
gyah-76. AX-Xh²a
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
‘Zwî¶mda EH$ Aer doi Amcocr Zmhr H$m, Ooìhm Vmo dU©Z H$aʶmg ¶mo½¶
Agm ZìhVm? 2 Amåhr ‘mUgmcm EH$ {‘{lV Aem dr¶©q~XÿZo {Z‘m©U Ho$co. Am{U
˶mMr narjm nmhʶmgmR>r Amåhr ˶mcm EoH$Umam d nmhUmam ~Z{dco. 3 AmåhrM
˶mcm ‘mJ© XmIdcm Amho. AmVm ñdV:cm H¥$Vk qH$dm H¥$V¿Z ˶mcm {gÕ H$ê$Z
XmIdm¶Mo Amho.
(Q>rn: ˶mÀ¶mg‘moa ho XmoZ {dH$ën Iwco AmhoV, choice ˶mÀ¶m hmVmV Amho.)
4
Amåhr g˶ ZmH$maUmè¶m H¥$V¿Z cmoH$m§gmR>r gmIiX§S>, Jù¶mV Kmcmd¶mMr cmoIS§ >r
H$S>r Am{U ZaH$mMr YJYJVr AmJ V¶ma R>do cocr Amho. 5 ¶mCcQ> gƒo gXmMaUr cmoH$
Ago ß¶mco {nVrc, Á¶mV H$mnyamMm W§S>mdm OmUdoc. 6 hm EH$ Agm òmoV Amho, Á¶mVyZ
A„mhMo ^º$ {nVrc. Am{U hdo {VH$S>o (˶mÀ¶m emIm H$mTy>Z) ˶mg àdm{hV H$aVrc. 7
(Iao gXmMaUr Vo AmhoV), Oo Amnë¶m dMZnyVuÀ¶m ~m~VrV ’$ma Xj AgVmV. Am{U
˶m {XdgmMo ^¶ ~miJVmV, Á¶mMo g§H$Q> gd©Xaÿ ngacoco Agoc. 8 Am{U Vo (Ho$di
A„mhÀ¶m àgÞVogmR>r) ñdV: JaOd§V AgyZhr (BVa) JaOd§V, AZmW d H¡$Xr ¶m§Zm
ImD$ KmcVmV. 9 (åhUVmV) "Amåhr Ho$di A„mhÀ¶m àgÞVogmR>r Vwåhmcm ImD$ KmcV
AgVmo. Amåhmcm Vw‘À¶mH$Sy>Z Zm H$mhr ‘mo~Xcm hdm Amho, Zm Vw‘Mo Am^ma. 10 ˶m
^¶mZH$ {Xder Am‘À¶m nmcZH$˶m©H$Sy>Z hmoUmè¶m {ZU©¶mMo Amåhmcm ^¶ dmQ>V.o ' 11
Am{U åhUyZ A„mh ˶m {XdgmÀ¶m g§H$Q>mnmgyZ ˶m§Mo ajU H$aoc. Am{U ˶m§Zm M¡Vݶ d
gwI àXmZ H$aoc. 12 Am{U ˶m§À¶m ghZercVoÀ¶m ‘mo~Xë¶mV ˶m§Zm ñdJ© d aoe‘r H$nS>o
àXmZ H$aoc. 13 Vo {VWo ^ì¶ AmgZm§da cmoS> cmdyZ nhþS>cc o o AgVrc. {VWo ˶m§Zm Zm
gyah-77. Ac-‘wagcmV 573
gyah-77. Ac-‘wagcmV
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
˶m dmè¶m§Mr enW Oo EH$m ‘mJyZ EH$ nmR>{dco OmVmV. 2 Am{U ‘J Vo dmXimMr
JVr YmaU H$aVmV. 3 Am{U Oo (nmD$g d{f©Umè`m) T>Jm§Zm Xÿada nga{dVmV. 4 ‘J
˶m§Zm EH$‘oH$m§nmgyZ doJio H$aVmV. 5 (˶m§Mr) enW Oo Amnë¶m~amo~a (A„mhH$Sy>Z)
CnXoe (J«W§ ) KoD$Z ¶oVmV. 6 H$mhtgmR>r j‘m Va H$mhtgmR>r gmdYmZVoMm Bemam. 7 Á¶m
Jmoï>rMo Vwåhmcm dMZ {Xco OmV Amho, Vr {ZpíMVnUo K{Q>V hmoUma Amho.
8
(Vr KQ>Zm Voìhm K{Q>V hmoB©c) Ooìhm Vmao {ZñVoO hmoD$Z OmVrc. 9 Am{U Ooìhm
AmH$me ’$mQy>Z OmB©c. 10 Am{U Ooìhm nd©V Ywirà‘mUo {dIwaco OmVrc. 11 Am{U
Ooìhm {ZYm©[aV g‘¶r n¡J§~am§Zm EH$Ì AmUco OmB©c. 12 ¶m gd© Jmoï>r H$moU˶m
{XdgmgmR>r Q>mië¶m OmV hmo˶m. 13 ݶm¶mÀ¶m {XdgmgmR>r. 14 Am{U Vwåhmcm H$m¶
‘mhrV H$s, ݶm¶mMm {Xdg åhUOo Amho Var H$m¶? 15 g˶mcm Ag˶ R>a{dUmao,
Zme nmdUma AmhoV, ˶m {Xder. 16 Amåhr AmYrÀ¶m (Anamܶm§Zm) Zï> Ho$co Zmhr
H$m? 17 Am{U Amåhr ˶m§À¶m Z§VaÀ¶m (Anamܶm§Zmhr) ˶m§À¶m nmR>monmR> ({dZmemÀ¶m
ImB©V) Om¶cm cmdy. 18 H$maU Amåhr Anamܶm§gmo~V AgmM ì¶dhma H$arV
AgVmo. 19 g˶mcm Ag˶ R>a{dUmao Zme nmdUma AmhoV, ˶m {Xder.
20
(cmoH$m§Zmo!) Amåhr Vwåhm§g EH$m VwÀN> dr¶©q~XÿnmgyZ {Z‘m©U Ho$coco Zmhr H$m?
21
‘J ˶mg EH$m gwa{jV {R>H$mUr R>odco, (åhUOoM J^m©e¶mV). 22 EH$m {ZYm©[aV
‘wXVrn¶ªV. 23 AemàH$mao Amåhr (J^m©À¶m) dmT>rMo Q>ßno {ZpíMV Ho$co. hmo¶! Amåhr
{H$Vr Hw$ec aMZmH$ma AmhmoV! 24 g˶mcm Ag˶ R>a{dUmao Zme nmdUma AmhoV,
˶m (ݶm¶mÀ¶m) {Xder 25 Amåhr n¥Ïdrcm (^anya Jmoï>r) ñdV:‘ܶo gm‘mdyZ
R>odUmar ~Z{dcoco Zmhr H$m? 26 Or{dVm§gmR>r Am{U ‘¥Vm§gmR>r. 27 Am{U {VÀ¶mda
Amåhr C§M nd©V C^o Ho$co. Am{U Vwåhmcm {nʶmgmR>r JmoS> nmʶmMr ì¶dñWm Ho$cr.
28
g˶mcm Ag˶ R>a{dʶmMo (Hw$H¥$˶) Ho$coco cmoH$ Zme nmdUma AmhoV, ˶m
{Xder.
29
(˶m {Xder ˶m§Zm gm§{JVco OmB©c), "Mcm AmVm ˶m Jmoï>rH$S>o (åhUOoM
ZaH$mÀ¶m AmJrH$S>o) {Ocm Vwåhr ImoQ>o R>adrV AgV. 30 Mcm ˶m (AmJrÀ¶m)
gmdcrH$S>o {OMo VrZ ^mJ AmhoV. (VrZ H$m°c‘ AmhoV.)' 31 Or Zm N>m¶m XoUmar
Amho, Zm ÁdmconmgyZ ajU H$aUmar Amho. 32 ˶m gmdcrVyZ ‘hmcmEdT>çm C§MÀ¶m
C§M {R>U½¶m ’o$H$ë¶m OmVrc. 33 (˶m CgiUmè¶m {R>U½¶m Aem {XgVrc) OUy
gyah-78. AZ-Z~m 575
{ndù¶m C§Q>m§Mm (H$in) Amho. 34 g˶mcm Ag˶ R>a{dUmao Zme nmdUma AmhoV,
˶m {Xder. 35 hm Agm {Xdg Amho Ooìhm cmoH$ AdmH$ Pmcoco AgVrc. 36 Am{U
˶m§Zm g~~r gmXa H$aʶmMr nadmZJr {Xcr OmUma Zmhr. 37 g˶mcm Ag˶ R>adrV
am{hcoco cmoH$, (ݶm¶mÀ¶m) {Xder Zme nmdUma AmhoV. 38 (Voìhm gm§{JVco OmB©c)
hm ’¡$gë¶mMm {Xdg hmo¶. Amåhr Vwåhmcm d Vw‘À¶m nyduÀ¶m gd© cmoH$m§Zm EH${ÌV
Ho$coco Amho. 39 Oa Vw‘À¶mH$S>o H$mhr ¶wº$s Agoc Va Vr ‘m¶m{déÕ (AmVm)
cT>dm. 40 Zme nmdUma AmhoV, g˶ ZmH$maUmao, ˶m {Xder.
41
(¶mCcQ>) (A„mhH$S>o Om~ XoʶmMr) OmU R>odyZ hmoVo, Vo cmoH$ (AmZ§XXm¶r)
gmdë¶m d nmʶmMo (Z¶Zaå¶) Pao ¶m§À¶m gm{ÞܶmV AgVrc. 42 ˶m§Zm hdr
AgVrc, Vr ’$io (CncãY AgVrc). 43 (gm§{JVco OmB©c), "Im d ß¶m d ‘Om
H$am, (Eat, drink, & be merry) ˶m H¥$˶m§À¶m ~{jgmàrË`W©, Or Vwåhr H$arV
AgV. 44 Amåhr gXmMaUr cmoH$m§Zm AemàH$mao ~jrg XoV AgVmo.' 45 g˶
ZmH$maUmao Zme nmdUma AmhoV, ˶m {Xder. 46 (nmnr cmoH$m§Zmo!) Im Am{U Mma
{Xdg ‘m¡O H$ê$Z ¿¶m (n¥ÏdrVcmda). {Z:g§Xoh! Vwåhr nmnr AmhmV! 47 nU g˶
ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hcoco cmoH$ Zme nmdUma, ˶m {Xder. 48 Ooìhm ˶m§Zm
gm§{JVco OmVo H$s, (A„mhg‘moa) Z‘Z H$am, Va Vo Vgo H$arV ZmhrV. 49 g˶
ZmH$maʶmda AmJ«hr am{hcoco cmoH$ Zme nmdUma AmhoV, ˶m {Xder. 50 (A„mhMm
gwa{jV J«§W Agcoë¶m) ¶m Hw$amUm{edm¶ Vo Aݶ H$emda {dídmg R>odUmao ~ZVrc?
gyah-78. AZ-Z~m
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
cmoH$ AmngmV H$moU˶m Jmoï>r{df¶r {dMmaUm H$arV AmhoV? 2 (nwZéËWmZmÀ¶m)
˶m ‘hm^¶mZH$ Jmoï>r{df¶r? 3 Á¶m~Ôc Vo ‘V^oX ~miJyZ AmhoV. 4 nU ˶m§Zm
cdH$aM H$iyZ ¶oB©c. 5 hmo¶! ˶m§Zm cdH$aM H$iyZ MwHo$c. 6 Amåhr n¥Ïdrcm
(‘mZdOmVrgmR>r) {dlm§VrMo ñWmZ Zmhr ~Z{dco? 7 Am{U nd©Vm§Zm AmYmañV§^mà‘mUo
(Zmhr ~Z{dco H$m)? 8 Am{U Amåhr Vwåhmcm OmoS>çm-OmoS>çm§À¶m ñdê$nmV {Z‘m©U
Ho$co Amho. 9 Am{U Pmonocm Vw‘Mm WH$dm Xÿa H$aʶmMo gmYZ ~Zdco. 10 Am{U
amÌrcm Amåhr AmdaU ~Z{dco. 11 Am{U {Xdgmcm OrdZàdmg nwT>o gwê$ R>odʶmMo
‘mܶ‘ ~Z{dco. 12 Am{U Amåhr Vw‘À¶mda gmV ^¸$‘ AmH$me {Z‘m©U Ho$co. 13
Am{U (AmH$memV gy¶©ê$nr) EH$ XrnH$ ñWm{nV Ho$co. 14 Am{U Amåhr dmao hmHy$Z
ZoUmè¶m OS> T>Jm§VyZ {dnwc à‘mUmV nmʶmMm dfm©d H$aVmo. 15 ˶mÛmao Ymݶ d
576 Hw$amU
gyah-79. AZ-Zm{µOAmV
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
(˶m dmè¶m§Mr) enW Oo àM§S> eº$sZo gd© H$mhr CnQy>Z H$mT>VmV. 2 Am{U ˶m
dmè¶m§Mr Oo hiwdma dmhVmV. 3 Am{U ˶m (T>Jm§Mr), Oo doJmZo Va§JV AgVmV. 4
Am{U ˶m§Mr, Oo EH$‘oH$m§À¶m nwT>o OmVmV. 5 ˶m§Mr, Oo ({Z‘m©Ë¶mÀ¶m) AmXoem§Zm
A‘cmV AmUVmV. 6 Á¶m {Xder ^¶mZH$ ^yH§$nmZo (g§nyU© n¥Ïdr) hmXê$Z OmB©c. 7
Am{U ˶m nmR>monmR> (AmUIr) hmXao ~gVrc. 8 ˶m {Xder (cmoH$m§Mr) öX¶o (˶m
XheVr‘wio doJmZo) YS>YSy> cmJVrc. 9 ˶m§À¶m ZOam Imcr {Iicoë¶m AgVrc.
10
(nwZéËWmZmg ZmH$maUmao) åhUVmV, "(‘¥Ë¶yZ§Va) Amåhmcm ({Od§V H$ê$Z) nwÝhm
nyduÀ¶m pñWVrV AmUco OmUma H$m? 11 Ooìhm Amåhr OrU© hmS>o ~Zcoco Agy?' 12
Vo åhUVmV, "Ago Pmco, Va Vo naVUo, ZwH$gmZmMr Jmoï> Agoc.' 13 (nU Ooìhm Vr
eodQ>Mr KQ>H$m ˶m§À¶mda ¶oB©c), EH$m OmoamMr hmH$mQ>r Agoc. 14 Am{U cJoM, Vo
(gd© OrU© hmS>o Pmcoco) ‘¡XmZmV hOa hmoVrc!
15
Vwåhmcm ‘ygmMm d¥Îmm§V nmoMcm H$m? 16 Ooìhm ˶mÀ¶m nmcZH$˶m©Zo VwdmÀ¶m
n{dÌ Imoè¶mnmer ˶mg hmH$ {Xcr hmoVr. 17 (Am{U åhQ>co), "{’$aAm¡ZH$S>o Om, Vmo
gd© ‘¶m©Xm Amocm§Sy>Z {dÐmohr ~Zcocm Amho.' 18 Am{U ˶mcm gm§Jm, "Vy (‘mJ©^«ï>VoÀ¶m
KmUrnmgyZ) ñdV:cm ew{M^y©V H$ê$ BpÀN>Vmog H$m? 19 Vy B©e{^ê$ ~Zmdog åhUyZ ‘r
Vwcm Vw¶m nmcZH$˶m©Mm ‘mJ© XmIdy H$m?' 20 ˶mZ§Va ‘ygmZo ˶mcm (A„mhÀ¶m
gm‘϶m©Mr EH$) ‘moR>r IyU XmI{dcr. 21 nU ˶mZo ImoQ>o R>a{dco d ‘mZʶmg ZH$ma
{Xcm. 22 (‘ygmÀ¶m {déÕ) Cnm¶ ¶moOʶmgmR>r Vmo ~o‘wadVnUo {VWyZ {ZKyZ Jocm.
23
Am{U ˶mZo Amnë¶m gd© cmoH$m§Zm EH$Ì ~mocm{dco. 24 Am{U åhUmcm, "‘rM
Vw‘Mm gd©loð> ^m½¶{dYmVm Amho.' 25 nU A„mhZo ˶mÀ¶m ‘wg³¶m Amdië¶m
Am{U ({dÐmohr ‘mUgmMm) ¶m OJmV d ¶mZ§VaÀ¶m OJmV H$gm eodQ> hmoVmo ¶mMm
Bemam XoUmao CXmhaU ˶mcm ~Z{dco. 26 {Z:g§Xoh, ¶mV à˶oH$ B©e{^ê$ ‘mUgmgmR>r
YS>m Amho.
27
(cmoH$m§Zmo!) Vwåhmcm {Z‘m©U H$aUo A{YH$ H$R>rU Amho H$s, ˶m AmH$memcm
{Z‘m©U H$aUo (A{YH$ H$R>rU Amho), Á¶mcm A„mhZo {Z‘m©U Ho$co Amho. 28 ˶mMo
({demc) Kw‘Q> C§M ñWm{nV Ho$co. Am{U ˶mg Xmofa{hV ~Zdco. 29 Am{U ˶mZo
˶mMr amÌ H$mimoIr ~Z{dcr d ˶mVyZ àH$me‘mZ {Xdg àH$Q> Ho$cm. 30 Am{U
˶mZ§Va n¥Ïdrcm {dñVrU© Ho$co. 31 Am{U {VÀ¶mVyZ {VMo nmUr H$mT>co d Mmam {Z‘m©U
578 Hw$amU
dV©Z Ho$coco Agoc. 38 Am{U Ho$di OJmVrc OrdZmg àmYmݶ {Xcoco Agoc. 39 Va
ZaH$ AemM ‘mUgmMo AQ>i {R>H$mU Amho. 40 nU Omo Amnë¶m nmcZH$˶m©g‘moa (hOa
hmoD$Z Om~ Úmdm cmJUma) Aer OmU R>do Zy hmoVm. Am{U Á¶mZo dmB©Q> ‘ZmoH$m‘ZmMo
AZwgaU H$aʶmnmgyZ ñdV:Mo ajU Ho$co Agoc. 41 Va ñdJ© ˶mMo {R>H$mU Agoc. 42
(n¡J~§ a!) Vo ˶m eodQ>À¶m KQ>H$o {df¶r {dMmaVmV H$s, Vr Ho$ìhm ¶oUma Amho? 43 nU
{VÀ¶m{df¶r Vwåhr H$go gm§Jy eH$Uma? 44 (H$maU) Vr (exactly) Ho$ìhm ¶oBc © , ho
45
Ho$di Vw¶m nmcZH$˶m©cmM ‘mhrV Amho. Vw‘Mo H$m‘ ˶m§Zm Ho$di gmdY H$aUo
EdT>Mo Amho, Oo {VMo ^¶ ~miJVmV. 46 ˶m {Xder Ooìhm Vo Vr nmhVrc, Voìhm ˶m§Zm
dmQ>c
o H$s, Vo Ho$di EH$ g§Ü¶mH$mi qH$dm EH$ gH$mi ¶mnojm OmñV (‘¥Ë¶yndy uÀ¶m)
OJmV am{hco ZmhrV.
gyah-80. A~g
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
(n¡J§~amZo) EdT>çmdê$Z H$nmimcm AmR>çm KmVë¶m d Vm|S> {’$a{dco. 2 H$s,
EH$ Am§Yim ‘mUyg ˶m§À¶mH$S>o Amcm. 3 (n¡J§~a!) Vwåhmcm H$m¶ ‘mhrV H$s,
H$Xm{MV (B©ídar¶ g§Xoe J«hU H$ê$Z) Vmo gwYmê$ eH$cm AgVm, 4 qH$dm ˶mZo CnXoe
EoH$co AgVo, Va Vo ˶mÀ¶mgmR>r cm^Xm¶r R>ê$ eH$co AgVo. 5 Omo ‘Zwî¶ (CnXoem§à{V)
AZmñWm XmIdV hmoVm. 6 Vwåhr ‘mÌ Ë¶mÀ¶mH$S>o cj XoʶmÀ¶m ~m~VrV CËgwH$ hmoVm.
7
˶mZo Oa ñdV:Mr gwYmaUm Ho$cr Zmhr, Va ˶m~Ôc Vw‘À¶mda H$mhr Xmof ¶oUma
Zmhr. 8 nU Omo ‘Zwî¶ Vw‘À¶mH$S>o YmdV ¶oVmo, (CnXoe J«hU H$aʶmÀ¶m) CËgwH$Vogh.
9
Am{U Vmo A„mhà{V AmXa¶wº$ ^¶ ~miJUmam Amho. 10 Vwåhr Aem ‘mUgmH$S>o
Xþc©j H$aVm. 11 {ZpíMVM ho (Hw$amU) EH$ ~moYJ«§W Amho. 12 Va hdo ˶mZo (¶mnmgyZ)
~moY J«hU H$amdo. 13 Omo Aem n¥ð>m§da Z‘yX Amho, Or AWm©VM AmXamg nmÌ AmhoV.
14
Or Cƒ XOm©Mr d n{dÌ AmhoV. 15 Aem {c{hUmè¶m§À¶m hmVr. 16 Oo
gÝ‘mZZr¶ d gXmMmar AmhoV.
17
Zme nmdmo ‘mUyg! {H$Vr H¥$V¿Z Amho Vmo! 18 (A„mhZo) ˶mg H$emnmgyZ
{Z‘m©U Ho$co? 19 dr¶m©À¶m EH$m q~XÿnmgyZ! ˶mg Vmo {Z‘m©U H$aVmo Am{U ˶mMr
gyah-81. AV-VH$dra 579
15
‘r ‘mJo hQ>Umè¶m Vmè¶m§Zm gmj R>odVmo. 16 ˶m J«hm§Zmhr Oo Amnë¶m H$joV
{’$aVmV d AñV nmdVmV. 17 Am{U ˶m amÌrMrhr (enW) Or gaV AgVo. 18
Am{U ˶m nhmQ>oMr, Ooìhm Vr CX¶ nmdVo. (‘r ¶m gd© Jmoï>tMr enW KoD$Z, åhUOo
˶m§Zm gmjr ~ZdyZ gm§JVmo) 19 H$s, ho Hw$amU EH$m AmXaUr¶ n¡J§~amH$S>o àH$Q> Ho$cocr
B©ídadmUr hmo¶. 20 gm‘϶©emcr Agm, universe À`m ‘hmqghmgZmda Amê$T>
Agcoë¶m A„mhH$S>o gÝ‘mZZr¶ Agm (J«§W). 21 VoWo ˶mÀ¶m AmkoMo nmcZ Ho$co
OmVo. Am{U Vmo {dídmgnmÌ Amho. 22 (‘¸o$Vrc cmoH$m§Zmo!) Vw‘Mm (hm) gmWr doS>m
Zmhr. 23 n¡J§~amZo (hm J«§W A„mhH$Sy>Z AmUUmè¶m ñdJ©XÿVmcm) Iwë¶m {j{VOmda
nm{hco, ho g˶ Amho. 24 H$moUmMrhr ~wÕr {OWo nmoMy eH$V Zmhr Aem AX¥í¶ Jmoï>r
OmUʶmgmR>r Vmo (n¡J§~a) H$mhr hnmncocm Zmhr. 25 ho Hw$amU H$mhr em{nV g¡VmZmMr
dmUr Zmhr, (Va ewÕ "A„mhMr dmUr' Amho). 26 ‘J Vwåhr cmoH$ Hw$R>o (^Q>H$V)
OmV AmhmV? 27 hm Ho$di CnXoena g§Xoe Amho, g‘ñV ‘mZdOmVrgmR>r. 28
Vw‘À¶m‘Yrc ˶m à˶oH$ ‘mUgmgmR>r Omo gai ‘mJmªMm Adc§~ H$ê$ BpÀN>Vmo. 29
nU Vwåhr Vmon¶ªV ˶m Jmoï>rMr BÀN>m H$ê$ eH$V Zmhr, Omon¶ªV gd© OJm§Mm nmcZH$Vm©
Agcocm A„mh Vr BpÀN>V Zmhr.
gyah-82. Ac-BZ{’$Vma
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Ooìhm AmH$me ’$mQy>Z OmB©c. 2 Am{U Ooìhm Vmao {dIwê$Z OmVrc. 3 Am{U
Ooìhm (‘hm^¶mZH$ gwZm‘rà‘mUo) g‘wÐ dmhÿ cmJVrc. 4 Am{U Ooìhm H$~ar CKS>ë¶m
OmVrc. 5 à˶oH$mcm H$iyZ ¶oB©c H$s, ˶mZo (ñdV:gmR>r) nwT>o H$m¶ nmR>{dco Amho.
Am{U ‘mJo H$m¶ gmoS>co Amho.
6
ho ‘mZdm! Amnë¶m H¥$nmd§V nmcZH$˶m©{df¶r VwPr H$moU˶m
Jmoï>rZo ’$gdUyH$ Ho$cr Amho?
7
Á¶mZo Vwcm {Z‘m©U Ho$co, ‘J Vw¶m earamVrc Ad¶dm§Mr
g§Vw{cV Aer aMZm H$ê$Z Vwcm KS>{dco.
gyah-83. Ac-‘wVpâ’$µ’$sZ 581
8
Á¶m ê$nmV BpÀN>co Vgo Vwcm ê$n {Xco. 9 Varhr (cmoH$m§Zmo!) Vwåhr ݶm¶mÀ¶m
{Xdgmcm ImoQ>o g‘OVm! 10 nU g˶ ho Amho H$s, Vw‘À¶mda nhmaoH$ar {Z¶wº$ AmhoV.
(Oo ݶm¶mÀ¶m {Xder Vw‘À¶m{df¶r gmj XoVrc). 11 Vo (IamoIa) gÝ‘mZmg nmÌ
AmhoV, Vo (Vw‘À¶m à˶oH$ H¥$˶mMr H$miOrnyd©H$) Zm|X H$arV AmhoV. 12 Vwåhr Oo
H$mhr H$aVm, Vo gd© OmUVmV. 13 {Z:g§Xoh, gXmMmar cmoH$ gd©gwIg§nÞ (Aem
ñdJm©V) AgVrc. 14 Va ¶mCcQ> XþamMmar cmoH$ ZaH$mV AgVrc. 15 ݶm¶mÀ¶m
{Xder ˶mV àdoe H$aVrc. 16 Am{U {VWyZ ˶m§Mr H$Xm{n gwQ>H$m hmoUo Zmhr. 17
Vwåhmcm H$m¶ ‘mhrV H$s, ݶm¶mMm {Xdg H$m¶ MrO Amho? 18 nwÝhm EoH$m, ݶm¶mMm
{Xdg H$m¶ Amho, ¶mMr Vwåhmcm {H$Vr OmUrd Amho? 19 ˶m {Xder H$moUrhr
H$moUmgmR>rhr H$mhr H$ê$ eH$Uma Zmhr (H$moU˶mhr àH$mao H$m‘r ¶oUma Zmhr). ˶m
{Xder gd©àH$maMo A{YH$ma ’$º$ Am{U ’$º$ EH$Q>çm A„mhH$S>o AgVrc.
gyah-83. Ac-‘wVpâ’$µ’$sZ
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Zme nmdUma AmhoV Vo, Oo H$‘r ‘mn XoVmV. 2 Oo ñdV:gmR>r KoVmZm nwaonya ‘mn
KoVmV. 3 nU BVam§Zm ‘mnyZ qH$dm dOZ H$ê$Z XoVmZm H$‘r XoVmV. 4 Aem cmoH$m§Zm ¶m
Jmoï>rMr OmUrd Zmhr H$m H$s, ˶m§Zm CR>dyZ C^o Ho$co OmUma Amho? 5 (Om~
XoʶmgmR>r) EH$m ^¶§H$a {Xder. 6 Á¶m {Xder g§nyU© ‘mZdOmV, gdmªMm ‘mcH$
Agcoë¶m (A„mhg‘moa) C^r amhrc? 7 IamoIa, Xþï> cmoH$m§À¶m H¥$˶m§Mm aoH$m°S>©
{g‚mrZ‘ܶo Agoc. 8 Am{U Vwåhmcm H$m¶ ‘mhrV, "{g‚mrZ' H$m¶ Amho? 9 Vo {chÿZ
R>odcoco ‘hmaoH$m°S>© Amho. 10 g˶ ZmH$maUmao Zme nmdUma AmhoV, ˶m {Xder. 11 Oo
ݶm¶mÀ¶m {Xdgmcm ImoQ>o R>a{dVmV. 12 ˶mg VmoM ImoQ>o R>a{dVmo Omo ‘¶m©Xm§Mo C„§KZ
H$aUmam nmnr Amho. 13 Ooìhm ˶mcm Am‘Mo g§Xoe EoH${dco OmVmV, Voìhm Vmo åhUVmo,
"¶m Ho$di AmYrÀ¶m cmoH$m§À¶m H$hmʶm AmhoV.' 14 Zìho! dñVwpñWVr hr Amho H$s,
˶m§À¶m XþîH¥$˶m§Mm, ˶m§À¶m öX¶mda J§O MT>cocm Amho. 15 {ZpíMVnUo! ˶m {Xder
˶m§Zm ˶m§À¶m nmcZH$˶m©nmgyZ Xÿa R>odco OmB©c. (Vo nmcZH$˶m©cm nmhÿ eH$Uma
ZmhrV). 16 ‘J Vo ZaH$mÀ¶m AmJrV àdoe H$aVrc. 17 Am{U ˶m§Zm gm§{JVco
OmB©c, "hmM Vmo (ZaH$) Amho, Á¶mg Vwåhr ImoQ>o R>adrV hmoVm.'
18
nU gXmMmar cmoH$m§Mm aoH$m°S>© B{„æ¶rZ‘ܶo gwa{jV R>do cocm Amho. 19 Am{U
B{„æ¶rZ åhUOo H$m¶? ho Vwåhmcm H$go H$iUma? 20 Vmo EH$ ‘hmaoH$m°S>© Amho.
(Q>rn: ¶mMr EH$ PcH$ AmnU gܶm Internet À¶m ê$nmZo nmhÿ eH$Vmo.)
582 Hw$amU
21
Vmo aoH$m°S>© A„mhÀ¶m gdm©V ZOrH$ Agcoë¶m ñdJ©XÿVm§À¶m {ZJamUrV Amho.
22
{Z:g§Xoh, gXmMmar cmoH$ gd©gwIg§nÞ (Aem ñdJm©V) AgVrc. 23 (emhr)
AmgZm§da ~gyZ (A„mhÀ¶m gm‘϶m©À¶m gd©Ì PiH$V Agcoë¶m IwUm) nmhV
AgVrc. 24 ˶m§À¶m Mohè¶m§da (Iè¶m AWm©Zo) àgÞVm Agë¶mMo Vwåhmcm OmUdoc.
25
˶m§Zm grc~§X ewÕ ‘ÚmH©$ {nʶmgmR>r {Xco OmB©c. 26 Á¶mÀ¶m grc‘YyZ
H$ñVwarMo gwJ§Y ¶oV Agoc, (¶m ˶m Jmoï>r AmhoV) Á¶mMr BÀNw>H$m§Zr BÀN>m ~miJm¶cm
hdr. 27 Am{U ˶m no¶mV VgZr‘Mo {‘lU Agoc. 28 (VgZr‘ hm ñdJm©Vrc) EH$
Agm Pam Á¶mVyZ A„mhMo gm{Þܶ cm^coco cmoH$ {nVrc. 29 Oo cmoH$ AnamYr hmoV,o Vo
lÕmd§Vm§Mr {I„r CS>dm¶Mo. 30 Am{U ˶m§À¶m OdiyZ OmVmZm Vo EH$-Xþgè¶mH$S>o
o o {‘MH$mdrV AgV. 31 Am{U Ooìhm Vo Amnë¶m cmoH$m§H$S>o naV ¶oV, Voìhm Vo
nmhÿZ S>mi
(˶m B©e{^ê$ cmoH$m§{df¶r) ‘ñH$ar H$arV naV ¶oV AgV. 32 Am{U Ooìhm Vo ˶m§Zm
nmhV AgV, Voìhm Vo {VañH$mamZo Ago åhUm¶Mo, "ho dmQ> MwH$coco cmoH$ AmhoV.' 33
dmñV{dH$ nmhVm, ¶m§Zm lÕmd§Vm§da aIdmcXma åhUyZ nmR>{dʶmV Amcoco ZìhVo. 34
nU AmO (ݶm¶mÀ¶m {Xder) lÕmd§V cmoH$ ˶m g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§da hgVrc.
35
emhr AmgZm§da ~gyZ (lÕmhrZm§Mr H$m¶ Xem Pmcr), Vo nmhV AgVrc. 36
(åhUVrc), "g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm ˶m§À¶m H¥$˶m§Mm nwano ay ~Xcm {‘imcm Zm!'
gyah-84. Ac-BZ{eµH$mµH$
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Ooìhm AmH$me ’$mQy>Z OmB©c. 2 Am{U Vmo Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m AmXoemMo
nmcZ H$aoc, Oo ˶mMo H$V©ì¶ Amho. 3 Am{U O{‘Zrcm ngadyZ AJXr gnmQ> àXoe
~Z{dʶmV ¶oB©c. 4 {VÀ¶m‘ܶo Oo H$mhr Amho, Vo gd© ~mhoa Q>mHy$Z Vr [aH$m‘r hmoD$Z
OmB©c. 5 Vr Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m AmXoemMo nmcZ H$arc, Oo {VMo H$V©ì¶ Amho.
6
ho ‘mZdm! Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o OmʶmMm VwPm n[al‘nyd©H$ àdmg gwê$ Amho,
’$ma IS>Va (àdmg). Am{U ˶mcm Vy ^oQ>Uma Amhog. 7 Voìhm Á¶mMr H$‘©dhr ˶mÀ¶m
COì¶m hmVmV {Xcr OmB©c. 8 ˶mMm {heo~ cJoM ghOnUo AmQ>moncm OmB©c. 9
Am{U Vmo Amnë¶m cmoH$m§H$S>o AmZ§XmZo naV ¶oB©c. 10 Am{U Á¶mMr H$‘©dhr ˶mÀ¶m
nmR>rÀ¶m ‘mJyZ XoʶmV ¶oB©c. 11 Vmo, ˶mcm H$m¶‘ñdê$nr g§ndyZ Q>mH$ʶmgmR>r
{dZdUr H$arc. 12 Am{U Vmo YJYJ˶m AmJrV àdoe H$aoc. 13 Vmo Amnë¶m
cmoH$m§‘ܶo Iwemc (d {ZpíM¨V) amhV hmoVm. 14 Amnë¶mcm (EHo$ {Xder A„mhH$S>o)
naV Omdo cmJoc Ago ˶mcm H$Yrhr dmQ>V ZìhVo. 15 AWm©VM! (˶mcm naV ¶mdo
gyah-85. Ac-~wê$O 583
cmJUmaM hmoV)o ˶mMm nmcZH$Vm© Zoh‘r ˶mÀ¶mda ZOa R>do Zy hmoVm. 16 ‘r g§{YàH$memMr
enW KoD$Z gm§JVmo, 17 Am{U amÌrMr Am{U Vr Á¶m§Zm-Á¶m§Zm (ñdV:À¶m A§YmamV)
JS>n H$aVo ˶m§Mr. 18 Am{U M§ÐmMr Ooìhm Vmo nyU© hmoVmo. 19 H$s, Vwåhmcm EH$m
AdñWoVZy {ZpíMVnUo Xþgè¶m AdñWoV Omdo cmJUma Amho. 20 ˶m§Zm Pmco Var H$m¶
H$s, Vo lÕm YmaU H$arV ZmhrV? 21 Am{U Ooìhm ˶m§À¶mg‘moa Hw$amUmMo g§Xeo nR>U
Ho$co OmVmV, Voìhm Vo (A„mhà{V lÕm 춺$ H$aʶmgmR>r) ˶mÀ¶mg‘moa ZV‘ñVH$ hmoV
ZmhrV. 22 nU Oo g˶ ZmH$maʶmda R>m‘ AmhoV Vo (¶m g§Xe o m§Zm) ImoQ>o R>adrV
23
AgVmV. Vo (Amnë¶m ‘ZmV) H$m¶ XS>dZy R>do V AmhoV, Vo A„mhcm gd© ‘mhrV
Amho. 24 (n¡J~§ a!) ˶m§Zm Xþ:IXm¶r {ejoMr dmVm© EoH$dm. 25 nU Oo cmoH$ lÕm YmaU
H$ê$Z Mm§Jcr H¥$˶o H$aVmV, ˶m§À¶mgmR>r H$YrM Z g§nUmam Mm§Jcm ‘mo~Xcm Amho.
gyah-85. Ac-~wê$O
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
ZjÌm§Mo doJdoJio g‘yh Agcoë¶m ˶m AmH$memMr enW. 2 dMZ {Xcoë¶m
(˶m nwZéËWmZmÀ¶m) {XdgmMr enW. 3 gmj XoUmè¶mMr Am{U Á¶mÀ¶m{df¶r gmj
{Xcr OmVo ˶mMr enW. 4 Zme nmdco I§XH$dmco. 5 Omo (I§XH$) B§YZmZo ^S>H$m{dcoë`m
AmJrZo ^acocm hmoVm. 6 Vo ˶mÀ¶mnmer ~gcoco hmoVo. 7 lÕmd§Vm§~amo~a Oo (A˶mMma)
Ho$co OmV hmoVo, Vo nmhʶmgmR>r ({VWo ~gcoco hmoVo). 8 ˶m§À¶mer ˶m§Mo eÌwËd Ho$di
¶mgmR>r hmoVo H$s, ˶m§Zr A„mhda lÕm YmaU Ho$cr, Omo gd©e{º$‘mZ Amho, gd©
àH$maÀ¶m ñVwVrg nmÌ Amho. 9 ˶mMrM gÎmm Amho AmH$memV Am{U n¥Ïdrda Am{U
Vmo à˶oH$ Jmoï>rda ZOa R>odyZ Amho. 10 Oo cmoH$ lÕmd§V nwéf d lÕmd§V {ó¶m ¶m§Mm
N>i H$aVmV. Am{U ˶m~Ôc ˶m§Zr níMmÎmmn Ho$cm Zmhr Va Aem§Zm {ZpíMVnUo
ZaH$mV ({d{dY) {ejm ^moJmì¶m cmJVrc. ({edm¶) ˶m§Zm OiʶmMr {ejmhr
^moJmdr cmJoc. 11 nU Oo cmoH$ lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} H$aVmV, ˶m§Zm ‘mo~Xë¶mV
Aem ~mJm àXmZ Ho$co OmVrc, Á¶mVyZ nmʶmMo (Z¶Zaå¶) àdmh dmhV AgVrc.
Am{U hoM gd©loð> ¶e hmo¶. 12 Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Mr nH$S> ’$ma H$R>moa AgVo. 13
VmoM àW‘ {Z‘m©U H$aVmo Am{U VmoM Xþgè¶m doioghr {Z‘m©U H$aoc. 14 VmoM ’$ma
j‘merc Amho d ào‘i Amho. 15 g‘ñV universe À`m gÎmmH|$ÐmMm ñdm‘r. 16 Vmo
BpÀN>Vmo, Vo H$ê$Z Q>mH$Vmo. 17 ˶m g¡Ý¶m§{df¶r d¥Îmm§V Vwåhr EoH$co Zmhr H$m? 18
{’$aAm¡Z d g‘yXÀ¶m 19 (ho g§Xoe EoHy$Zhr) g˶ ZmH$maUmao g˶ ZmH$maʶmda R>m‘
AmhoV. 20 nU A„mhZo ˶m§Zm gd© ~mOy§Zr doTy>Z R>odcoco Amho. 21 ho Hw$amU EH$
584 Hw$amU
22
‘hmZ J«§W Amho __ ¶mV e§H$mM Zmhr. Oo gX¡d gwa{jV Aem coI{ecoda {chÿZ
R>odcoco Amho.
gyah-86. AV-Vm[aµH$
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
AmH$mem§Mr enW Am{U ˶mMr Omo amÌr àH$Q> hmoVmo 2 amÌr àH$Q>Umam Vmo H$m¶
Amho, Vwåhmcm H$m¶ ‘mhrV? 3 Vmo àIa VoO Agcocm Vmam Amho. 4 Agm H$moUrhr Zmhr
Á¶mda nhmaoH$ar {Z¶wº$ Ho$cocm Zmhr. 5 ‘mUgmZo {dMma H$am¶cm hdo H$s, ˶mg
H$emnmgyZ {Z‘m©U H$aʶmV Amcoco Amho. 6 ˶mcm Aem nmʶmnmgyZ (åhUOo dr¶©q~XÿnmgyZ)
{Z‘m©U H$aʶmV Amco, Omo CM§~iyZ, 7 nmR>tVyZ d CamÀ¶m hmS>m‘§ YyZ {ZKVmo. 8
{Z:g§Xho , VmoM ˶mcm nwÝhm {Od§V H$aʶmMo nyU© gm‘϶© ~miJVmo. 9 Á¶m {Xder gd©
ahñ¶o CKS> Ho$co OmVrc. 10 Voìhm (‘mUgmH$S>)o H$gcohr gm‘϶© AgUma Zmhr, Zm
H$moUr gmhmæ¶H$Vm© ˶mcm cm^oc. 11 AmH$memVrc ˶m nmUr d{f©Umè`m (‘oKm§Mr) enW
Oo nmdgmda nmD$g d{f©VmV. 12 (A§H$w a ’w$Q>VmZm) Or O‘rZ Xþ^J§ Zy OmVo, {VMr enW.
13
{Z:g§Xho , ho (Hw$amU) EH$ {ZUm©¶H$ (d J§^ra) dMZ Amho. 14 Vo AgoM ghO KoVm
H$m‘m Z¶o. 15 nU (¶m Hw$amUmg ZmH$maUmao) ImoQ>çm ¶w³Ë¶m AmIV AmhoV. 16 Am{U ‘r
˶m§À¶m gd© H$mañWmZm§Zm eyݶdV H$ê$Z Q>mHo$Z. 17 Voìhm g˶ ZmH$maUmè¶m§Zm Cg§V Úm,
H$mhr H$mimgmR>r Cg§V!
gyah-87. Ac-Amcm
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
(n¡J~§ a!) Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ‘hVrMo JmZ H$am, Omo gdm}ƒ Amho. 2 Á¶mZo
à˶oH$ Jmoï>rcm {Z‘m©U Ho$co Am{U n[anyU© ~Z{dco. 3 Omo (ApñVËdmV Agcoë¶m à˶oH$
Jmoï>rMo) ñdê$n (d ñd^mdJwU) {ZpíMV H$aVmo Am{U ˶mZwgma ˶m§Zm ‘mJ©Xe©Z H$aVmo. 4
VmoM gd© {hadi ApñVËdmV AmUVmo, 5 ‘J {Vcm H$mim Ho$aH$Mam ~ZdyZ Q>mH$Vmo. 6
(n¡J~§ a!) Amåhr Vwåhmcm AemàH$mao Hw$amU {eH$dy H$s, Vwåhr Vo {dgê$ eH$Uma Zmhr. 7
¶mg AndmX ’$º$ Vo Agoc, Oo A„mh BÀN>rc. Ho$di VmoM Vo gd© OmUVmo, Oo
(‘mZdmÀ¶m) AmH$cZeº$sÀ¶m Amdm³¶mV Amho Am{U Oo ˶mÀ¶m ncrH$So> Amho. 8
Am{U Amåhr Vw‘À¶mgmR>r (A§{V‘ gwI) gmo¶rH$S>o OmUmè¶m ‘mJm©cm gmono H$ê$Z Q>mHy$. 9
Va Vwåhr CnXoe H$arV amhm, ‘J Vo cm^Xm¶H$ R>ac
o (qH$dm R>aUma Zmhr Agm {dMma H$ê$
ZH$m). Omo B©e{^ê$ Amho, Vmo Adí¶ CnXoe J«hU H$aoc. 11 nU Omo A^mJr Agoc,
10
gyah-88. Ac-µJm{e¶h 585
VmoM ˶mH$S>o nmR> {’$adrc, 12 Am{U VmoM ^¶mZH$ AmJrV àdoe H$aoc. 13 {OWo Vmo Zm
‘aoc, Zm OJoc (åhUOo VS>’$So>c). 14 nU Omo (¶m OJmV) ñdV:cm (‘ZmZo) ewÕ
(positive) ~ZdVmo, VmoM (¶m nwT>rc OJmV) ¶eñdr R>aVmo. 15 Omo Amnë¶m nmcZH$˶m©Mo
ñ‘aU H$aVmo Am{U àmW©Zm H$aVmo. 16 nU Vwåhr (cmoH$) ¶mM OJmVrc OrdZmg àmYmݶ
XoVm. 17 nU ¶mZ§VaMo OrdZ ¶mnojm CÎm‘ d H$m¶‘ñdê$nr Amho. 18 hrM Jmoï>
¶mnyduÀ¶m J«W§ m§Vhr gm§{JVcocr Amho. 19 åhUOoM B~«mhr‘ d ‘ygm ¶m§Zm àXmZ Ho$coë¶m
J«W§ m§V.
gyah-88. Ac-µJm{e¶h
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
(n¡J§~a!) Vwåhmcm ˶m gdmªZm PmH$moiyZ Q>mH$Umè¶m gd©ì¶mnr AmnÎmr{df¶r
H$mhr H$imco Amho H$m? 2 ˶m {Xder H$mhr Mohao CVacoco AgVrc. 3 (nmnmÀ¶m
Amo¶mZo) H$ï>r Pmcoco Am{U (XheVrZo) JiyZ Jococo AgVrc. 4 Vo YJYJ˶m
AmJrV àdoe H$aVrc. 5 Am{U ˶m§Zm CH$i˶m Pè¶mMo nmUr nmOdʶmV ¶oB©c. 6
˶m§Zm H$Sy> H$mQ>oar PwS>nm{edm` AÞ åhUyZ Aݶ H$mhr {‘iUma Zmhr. 7 Á¶mÀ¶m
ImʶmZo Zm nm¡{ï>H$Vm cm^oc, Zm ^yH$ ^mJoc. 8 ˶m {Xder H$mhr Mohao à’w${„V
AgVrc. 9 Amnë¶m à¶ËZm§À¶m n[aUm‘m§er g§Vwï> AgVrc, 10 (gd©gwIg§nÞ)
CXmÎm Aem ñdJm©V, 11 {VWo (ñdJ©{Zdmgr) ì¶W© ~S>~S> EoH$Uma ZmhrV. 12 {VWo
(‘Z àgÞ H$aUmao AJ{UV) Pao dmhV AgVrc. 13 {VWo emhr AmgZ AgVrc, 14
ghO hmVmcm ¶oVrc Ago ({d{dY Á¶ygMo) ß¶mco. 15 Am{U cmoS>-JmÚm ì¶dpñWV
am§JoZo R>odʶmV Amcoë¶m AgVrc. 16 Am{U JmcrMo (CËH¥$ï> arVrZo) A§Wacoco
AgVrc. 17 (¶mZ§VaMo OrdZ ZmH$maUmao) C§Q>mH$S>o H$Yr qMVZnyd©H$ nmhV ZmhrV H$m
H$s, ˶mg H$go {Z‘m©U H$aʶmV Amcoco Amho? 18 Am{U AmH$memH$S>o H$s, ˶mg
H$emàH$mao C§M ñWm{nV H$aʶmV Amco? 19 Am{U nd©Vm§H$S>o H$s, ˶m§Zm H$go C^o
H$aʶmV Amco? 20 Am{U n¥ÏdrH$S>o, {Vcm H$go nga{dco Joco? 21 åhUyZ (n¡J§~a!)
Vwåhr ˶m§Zm CnXoe H$am. Am{U Ho$di CnXoe H$aUo EdT>oM Vw‘Mo H$m‘ Amho. 22 Vwåhr
˶m§À¶mda aIdmcXma Zmhr. 23 nU Omo nmR> {’$a{dVmo Am{U g˶ ZmH$maVmo. 24 ˶mg
A„mh gdm©V H$R>moa {ejm H$aoc. 25 ˶m§Zm Am‘À¶mH$S>oM naVm¶Mo Amho, ¶mV
e§H$mM Zmhr 26 ‘J ˶m§À¶mH$Sy>Z {heo~ KoUo, ho Am‘Mo H$m‘ Amho.
586 Hw$amU
gyah-89. Ac-’$O«
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Cf:H$mcmMr enW 2 Am{U Xhm amÌtMr 3 Am{U g‘ d {df‘ ¶m§Mr 4 Am{U
ga˶m amÌrMr, 5 ~wÕr cm^coë¶m ‘mUgm§gmR>r ¶m§‘ܶo nwaoer gmj Zmhr H$m? 6 AmX
¶m O‘mVrgmo~V Vw¶m nmcZH$˶m©Zo H$gm ì¶dhma Ho$cm, Vwcm ¶mMr OmUrd Zmhr
H$m? 7 C§M (d ^ì¶) ‘hmc Agcoë¶m Ba‘Mr Vr O‘mV hmoVr. 8 OJmV ˶m§À¶mgmaIr
(Yï>nwï>) O‘mV AmYr H$Yr ApñVËdmV ZìhVr. 9 Am{U g‘yX ¶m O‘mVr~amo~ahr Oo
àM§S> nd©Vm§Zm H$moê$Z Xè¶m‘ܶo ñdV:gmR>r Kao ~ZdrV. 10 Am{U ~cmT>ç goZoMm
‘mcH$ Agcoë¶m {’$aAm¡Z ~amo~a (Amåhr H$gm ì¶dhma Ho$cm?) 11 (Vmo d ˶mÀ¶m
goZoZo) ^yVcmda AamOH$Vm ‘mO{dcr hmoVr. 12 Am{U ^yVcmda ’$maM CnÐd
KS>{dcm hmoVm. 13 Voìhm Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo ˶m§À¶mda {ejoMm H$moaS>m CJmacm. 14
H$maU Vw‘Mm nmcZH$Vm© gX¡d cj R>odyZ AgVmo. 15 ‘mUgmMo Ago Amho, Ooìhm
˶mMm nmcZH$Vm© ˶mcm gÝ‘mZ Am{U H¥$nmàgmX XoD$Z AmO‘m{dVmo. Voìhm Vmo åhUy
cmJVmo, "‘m¶m nmcZH$˶m©Zo ‘cm gÝ‘m{ZV Ho$co Amho.' 16 Am{U Ooìhm ˶mcm
(Xþgè¶màH$mao) AmOr{dHo$Mr gmYZo H$‘r H$ê$Z AmO‘m{dVmo, Voìhm Vmo åhUVmo,
"‘m¶m nmcZH$˶m©Zo ‘cm An‘m{ZV Ho$coco Amho.' 17 H$Xm{n Zmhr, Vwåhr cmoH$
AZmWm§Mm AmXa H$arV Zmhr. 18 Am{U Vwåhr JaOd§Vm§Zm AÞXmZ H$aʶmÀ¶m ~m~VrV
EH$‘oH$m§Zm ào[aV H$arV Zmhr. 19 Am{U Vwåhr Xþ~©cm§Mr dmagmàmá g§nÎmr {Ji§H¥$V
H$ê$Z Q>mH$Vm. 20 Am{U g§nÎmrMr Vwåhmcm ’$maM cmcgm Amho, Or H$Yrhr V¥á hmoV
Zmhr. 21 H$Xm{n Zmhr, Ooìhm O{‘Zrcm {VMo VwH$S>o-VwH$S>o H$ê$Z gnmQ> H$aʶmV ¶oB©c.
22
Voìhm Vw‘Mm nmcZH$Vm© àH$Q> hmoBc
© Am{U ñdJ©XVÿ hr ‘moR>çm g§»¶oZo ¶oVrc, ˶m§À¶m
23
am§Jm§À`m am§Jm cmJcoë¶m AgVrc. ˶m {Xder ZaH$mdê$Z AÑí¶mMm nS>Xm Xÿa Ho$cm
OmB©c. Voìhm ‘mUgmcm g˶ C‘Ooc, nU AmVm g˶ C‘OʶmMm H$m¶ ’$m¶Xm? 24 Vmo
åhUoc, "Aaoa,o ‘r ‘m¶m ¶m OrdZmgmR>r H$mhr Mm§Jcr H¥$˶o nwT>o nmR>{dcr AgVr
Va......' 25 Voìhm A„mh Aer {ejm H$arc Oer {ejm H$moUrhr H$Yrhr Ho$cocr Zgoc.
26
Vmo (Anamܶm§Zm) Aem àH$mao OISy>Z Q>mHo$c, Ogo H$moUrhr OISy> eH$V Zmhr. 27
(nU gXmMmar ‘mUgmcm A„mh åhUoc,) "ho em§Vr cm^coë¶m AmËå¶m! 28 Vy AemàH$mao
Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o naV ¶o, Vy ˶mÀ¶mer g§Vïw > Am{U Vmo Vw¶mer g§Vïw >. 29 ‘m¶m
(gXmMmar) ^º$m§V gm‘rc hmo 30 ‘m¶m ñdJm©V àdoe H$ê$Z.'
587
gyah-90. Ac-~cX
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
‘r ¶m (‘¸$m) ehamMr enW KoVmo. 2 Am{U Vwåhr ¶m ehamV dmñVì¶ H$arV
AmhmV. 3 VgoM (‘mZdOmVrÀ¶m) AmB©-~mnmMr d ˶m§À¶m An˶m§Mr (åhUOo
‘mZdOmVrMr) enW. 4 {Z:g§Xoh Amåhr ‘mZdmcm H$ï>mMo (d H$gmoQ>rMo OrdZ
OJʶmgmR>rM) {Z‘m©U Ho$coco Amho. 5 Vmo Agm {dMma H$aVmo H$m H$s, ˶mÀ¶mda
H$moUmMoM {Z¶§ÌU Zmhr? 6 Vmo (~T>mB© ‘maV) åhUVmo, "‘r àM§S> YZ IM© Ho$co Amho.'
(Q>rn: ‘mPo YZ, ‘r dmQ>oc Vgo IM© H$ê$ eH$Vmo.)
7
Vmo Ago {dMma H$aVmo H$m H$s, ˶mÀ¶mda H$moUrhr ZOa R>odyZ Zmhr. 8 Amåhr
˶mcm XmoZ S>moio {Xcoco Zmhr H$m? 9 Am{U Or^ d XmoZ AmoR>, 10 Am{U ˶mcm
(Amåhr Mm§Jco d dmB©Q> Ago) XmoZ Iwco ‘mJ© XmI{dco Zmhr H$m? 11 nU ˶mZo
({h‘VrZo) MT>U nma H$aʶmMm à¶ËZ Ho$cm Zmhr. 12 nU Vwåhmcm H$m¶ ‘mhrV, Vr
MT>U H$m¶ Amho? 13 Vr Amho, Jwcm‘mcm Jwcm‘rVyZ ‘wº$ H$aUo.
(Q>rn: Jwcm‘r Agcocm g‘mO Bñcm‘cm ‘mݶ Zmhr, nU Bñcm‘Zo Jwcm‘{JarMr àWm Q>ßß¶mQ>ßß¶mZo
‘moSy>Z H$mT>ʶmMm nm¶§S>m KmVcm. ho ¶mgmR>r H$s Jwcm‘{JarZo J«ñV Aem g‘mOmV AMmZH$nUo AamOH$Vm
‘mOy Z¶o. ‘mUgmZo ‘mUgmMm Xmg Z ~ZVm Agr‘ H¥$nmd§V A„mhMm Xmg ~Zm¶cm hdo. ‘mUgmcm
‘mUgmÀ¶m Xmñ¶ËdmVyZ ‘wº$ H$ê$Z Agr‘ H¥$nmd§V Aem A„mhMm Xmg (^º$, godH$) ~Z{dUo ho
Bñcm‘Mo YmoaU Amho.)
14
Cnmg‘marÀ¶m H$mimV AÞXmZ H$aUo, 15 AZmW ZmVodmBH$m§Zm. 16 qH$dm BVa
Xþ:Ir-H$ï>r cmoH$m§Zm. 17 Am{U (Ago H$aUmam) ñdV: Aem lÕmd§Vm§n¡H$s Agm¶cm
nm{hOo hmoVm Oo EH$‘oH$m§Zm ghZercVm d EH$‘oH$m§à{V H$ZdmiynUm ~miJʶmMo CnXoe
H$aVmV. 18 AgoM cmoH$ Iao Zer~dmZ AmhoV. 19 Am{U Oo cmoH$ Am‘Mo g§Xoe
ZmH$maʶmda R>m‘ amhVmV, Va VoM S>mì¶m ~mOyMo A^mJr cmoH$ AmhoV. 20 Vo AmJrZo
doT>co OmVrc.
gyah-91. Ae-eåg
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
gy¶m©Mr d ˶mÀ¶m MT>˶m CÝhmMr enW. 2 (gy¶©) ‘mdië¶mZ§Va {ZKUmè¶m
M§ÐmMr enW. 3 Am{U à^m àH$Q> H$aUmè¶m {XdgmMr enW. 4 Am{U àH$memda
nS>Xm Q>mH$Umè¶m amÌrMr enW. 5 Am{U AmH$memMr, ˶mZo ˶mcm H$go (AX²^wV)
{Z‘m©U Ho$co? 6 Am{U n¥ÏdrMr, ˶mZo {Vcm H$go nga{dco? 7 Am{U AmËå¶mMr d
˶mZo ˶mcm H$go KS>{dco?
588 Hw$amU
(Q>rn: åhUOo à˶oH$ dñVy, à˶oH$ àg§J, à˶oH$ KQ>Zm gmjr Amho.)
8
‘J {Vcm Mm§Jco d dmB©Q> g‘OʶmMr àoaUm {Xcr. 9 Á¶mZo ˶mg n{dÌ Ho$co,
VmoM ¶eñdr hmoB©c. 10 Vmo Zme nmdUma, Á¶mZo ˶m AmËå¶mg An{dÌ ~Z{dco 11
g‘yXZo Ho$di Amnë¶m ‘JéarnmoQ>r g˶ ñdrH$maʶmg ZH$ma {Xcm. 12 Ooìhm ˶m§À¶mn¡H$s
gdm©V Xþï> ‘mUyg (gm§S>Urcm ‘maʶmgmR>r) CRy>Z C^m am{hcm. 13 Voìhm A„mhÀ¶m
n¡J§~amZo ˶m§Zm åhQ>co, "hr A„mhMr gm§S>Ur Amho ({Vcm hmV cmdy ZH$m), {Vcm {VMo
nmUr {nD$ Úm.' 14 nU ˶m§Zr ˶m (n¡J§~amg) ImoQ>o R>a{dco Am{U {Zðw>anUo {VÀ¶m
Ym|S>{eam H$mnyZ Q>mH$ë¶m. ‘J ˶m§À¶m nmcZH$˶m©Zo ˶m§À¶m nmnmnm¶r ˶m§Zm nyU©nUo
Zï> H$ê$Z Q>mH$co. Am{U ˶m§À¶m ehamcm ^wB©gnmQ> H$ê$Z Q>mH$co. 15 d Vmo ˶mÀ¶m
n[aUm‘m§Mr A{O~mV ndm© H$arV ZgVmo.
gyah-92. Ac-c¡c
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
n¥Ïdrda A§YH$mamMm nS>Xm nga{dUmè¶m amÌrMr enW. 2 àH$me‘mZ hmoUmè¶m
{XdgmMr enW. 3 Za d ‘mXr ¶m§À¶m {Z{‘©VrMr enW. 4 cmoH$m§Zmo! Vw‘Mo à¶ËZ
AWm©VM {^Þ-{^Þ AmhoV. 5 Va Omo XmZ XoVmo d A„mhMr OmU R>odyZ OrdZ OJVmo.
6
Am{U Oo A§{V‘ (d AQ>i) g˶ Amho, ˶mda {dídmg R>odVmo. 7 A§{V‘ (gwI)
gmo¶rH$S>o OmUmam (OrdZ) ‘mJ© ˶mÀ¶mgmR>r Amåhr gwc^ H$ê$. 8 nU Omo H§$Oyf Amho
Am{U ñdV:cm (’$maM) AmË‘{Z^©a g‘OVmo. 9 Am{U A§{V‘ g˶mg ImoQ>o R>a{dVmo.
10
Amåhr ˶mÀ¶mgmR>r (ZaH$mH$S>o) OmUmam ‘mJ© gwH$a H$ê$. 11 Ooìhm Vmo ZaH$mÀ¶m
(IS²>S>çmV) OmD$Z nS>oc, Voìhm ˶mMo YZ ˶mÀ¶m H$mhr H$m‘r ¶oUma Zmhr. 12 ‘mJ©
XmI{dUo EdT>oM Am‘Mo H$m‘ Amho. (Am{U ‘mJ© ˶mcm Adc§~m`Mm Amho). 13
¶mZ§VaMo OJ Am{U ho OJhr Am‘À¶mM {Z¶§ÌUmV AmhoV. 14 ‘r Vwåhmcm YJYJ˶m
AmJrnmgyZ gmdY Ho$coco Amho. 15 {VÀ¶mV VmoM àdoe H$aoc, Omo ’$maM Xþï> Amho.
16
Á¶mZo g˶ ZmH$mê$Z ˶mH$S>o nmR> XmI{dcr. 17 nU Omo A„mhMr OmU R>odyZ
(OrdZ OJVmo), ˶mg ˶mnmgyZ Xÿa, gwa{jV R>odʶmV ¶oB©c. 18 Omo (‘Z) ewÕ
H$aʶmgmR>r Amnco YZ (BVam§da) IM© H$aVmo. 19 Ago Vmo (BVam§H$Sy>Z) àmá Pmcoë¶m
AZwJh« mÀ¶m ‘mo~Xë¶mV H$arV Zmhr Va 20 Ho$di gdm}ƒ Aem Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m
àgÞVogmR>r H$aVmo. 21 Am{U cdH$aM Vmo Iè¶m AWm©Zo g§Vwï> hmoB©c.
589
gyah-93. AµO-µOwhm
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
nyU©nUo àH$me‘mZ Pmcoë¶m {XdgmMr enW. 2 Am{U amÌrMr enW, Ooìhm Vr
ngaVo. 3 Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo Vwåhmcm gmoSy>Z {Xcoco Zmhr, Zm Vmo Vw‘À¶mer ZmamO
Pmcocm Amho. 4 ¶mZ§VaMo OrdZ Vw‘À¶mgmR>r ¶m OrdZmnojm ({H$˶oH$ nQ>rZo) A{YH$
Mm§Jco AgUma, ¶mV e§H$mM Zmhr. 5 Am{U cdH$aM Vw‘Mm nmcZH$Vm© Vwåhmcm (Oo
hdo Vo) XoB©c, Á¶mZo Vwåhr nyU©nUo g‘mYmZr ìhmc. 6 Vwåhr AZmW hmoVm, Am{U ˶mZo
Vwåhmcm Aml¶ àXmZ Ho$cm, ho g˶ Zmhr H$m? 7 Vwåhr g˶mÀ¶m emoYmW© ^Q>H$V
hmoVm, Voìhm ˶mZo Vwåhmcm ‘mJ©Xe©Z àXmZ Ho$co. 8 Vwåhr ˶mg JaOy Agë¶mMo
AmT>ico, Am{U ˶mZo Vwåhmcm g‘¥ÕVm àXmZ Ho$cr. 9 åhUyZ Vwåhrhr AZmWm§~amo~a
{Zðw>anUo dV©Z H$ê$ ZH$m.
(Q>rn: åhUOo A„mhZo Ogo CnH$ma Vw‘À¶m ~m~VrV Ho$co, Vwåhrhr BVa JaOy§er Mm§Jco dmJm.)
10
Am{U (Vw‘Mr) ‘XV ‘mJUmè¶mcm Vwåhr {PS>H$mê$ ZH$m. 11 Am{U Amnë¶m
nmcZH$˶m©à{V (Am^ma 춺$ H$aʶmgmR>r), ˶mÀ¶m H¥$nmàgmXm§À¶m (blessings)
g§X^m©g{hV, ˶mMo ñ‘aU H$am.
gyah-94. Ac-BZ{eamh
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
(n¡J§~a! g˶mÀ¶m àdoemgmR>r) Amåhr Vw‘À¶m ‘ZmMr H$dmS>o Iwcr Ho$cr
ZmhrV H$m? 2 Am{U Amåhr Vw‘À¶mdê$Z Vw‘Mo Vo AmoPo CVa{dco Zmhr H$m? 3 Á¶mZo
Vw‘Mr H§$~a (Odinmg) ‘moSy>Z Q>mH$cr hmoVr. 4 Am{U Amåhr Vw‘Mo Zmdcm¡{H$H$
dmT>{dco. 5 (cjmV R>odm) à˶oH$ Xþ:Im(ncrH$S>o) gwIhr Amho. (åhUOo where
there is a problem, there is an opportunity to overcome the
problem) 6 hmo¶! à˶oH$ Xþ:I gwImMo Xma Iwco H$aVo. 7 Ooìhm Vwåhr ’w$agVrV
Agmc, ^anya ‘ohZV H$am. 8 Am{U Amnë¶m nmcZH$˶m©H$S>o Amnco g§nyU© cj H|${ÐV
H$am.
gyah-95. AV-VrZ
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
A§Ora d O¡VyZMr enW. 2 Am{U {gZmB© ¶m nd©VmMr enW. 3 Am{U ¶m
em§VrM§ (‘mhoa Agcoë¶m ‘¸$m) ehamMr. 4 Amåhr ‘mZdmcm CÎm‘ AmH$ma XoD$Z
590 Hw$amU
gyah-97. Ac-µH$Ð
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Amåhr ¶m (Hw$amUmÀ¶m) àH$Q>rH$aUmMr (gwédmV) ^m½¶ {ZpíMV H$aʶmÀ¶m
amÌr (night of destiny) Ho$cocr Amho. 2 Vwåhmcm H$m¶ ‘mhrV, ˶m amÌrMo ‘hÎd
H$m¶ Amho? 3 Vr (EH$) amÌ hOma ‘{hݶmnojm A{YH$ CÎm‘ Amho. 4 ˶m amÌr
(Ag§»¶) ñdJ©XÿV d (à‘wI ñdJ©XÿVm§n¡H$s EH$ Agcocm {O~«rc hm) ñdJ©XÿV Amnë¶m
nmcZH$˶m©À¶m nadmZJrZo à˶oH$ Jmoï>rg§~§YmZo ˶mMo AmXoe KoD$Z (n¥Ïdrda) CVaVmV.
5
nhmQ> hmoB©n¶ªV Vr amÌ em§VVm (d gwa{jVVoMr) amÌ Amho.
gyah-98. Ac-~pæ¶Zh
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
nyduÀ¶m J«W§ YmaH$m§nH¡ $s Am{U AZoH$o ídadmXr cmoH$m§nH¡ $s Oo cmoH$ g˶ ZmH$maʶmda
AmJ«hr AmhoV, Vo Vmon¶ªV AlÕonmgyZ namd¥Îm hmoUma ZìhVo Omon¶ªV ˶m§À¶mH$S>o
g˶mMo (nyU©nUo) ñnï> à‘mU ¶oV Zmhr. 2 åhUOo A„mhH$Sy>Z Agm EH$ n¡J§~a,
˶m§Zm n{dÌ J«§W dmMyZ XmIdUmam (˶m§À¶mH$S>o ¶mdm). 3 Am{U ˶m J«§WmV gai d
ñnï> AmXoe {c{hcoco AgmdoV. 4 (nU) nyduÀ¶m J«§WYmaH$m§H$S>o ñnï> à‘mU ¶oD$Z
nmoMë¶mZ§VaM ˶m§À¶mV ’$mQ>m’y$Q> Pmcr. 5 ˶m§Zm Ho$di Aer Amkm XoʶmV Amcr
hmoVr H$s, ˶m§Zr A„mhà{V nyU© g‘n©U^md ~miJyZ Am{U lÕoÀ¶m ~m~VrV EH$mJ«{MÎm
hmoD$Z ˶mMrM CnmgZm H$amdr, Am{U {Z˶ Z‘mµOê$nr àmW©Zm H$amdr Am{U µOH$mVê$nr
XmZH$m¶© H$amdo, H$maU hmM Zoh‘r Iam Y‘© (am{hcocm) Amho. 6 {Z:g§Xoh, nyduÀ¶m
J«§WYmaH$m§n¡H$s g˶ ZmH$maUmao Am{U AZoHo$ídadmXr cmoH$ ZaH$mÀ¶m AmJrV àdoe
H$aVrc Am{U {VWo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. ho ZaH$dmgr g§nyU© Ordg¥ï>rV gdm©V
dmB©Q> àmUr hmoV. 7 {Z:g§Xoh, Oo cmoH$ lÕm YmaU H$ê$Z, Mm§Jcr H$m‘o H$aVmV Vo,
g§nyU© Ordg¥ï>r‘ܶo gdm©V Mm§Jcr {Z{‘©Vr Amho. 8 ˶m§À¶mgmR>r Mm§Jcm ‘mo~Xcm
A„mhH$S>o V¶ma Amho. gd©gwIg§nÞ Am{U emídV Aem ~mJm, Á¶m‘ܶo nmʶmMo
(Z¶Zaå¶) àdmh dmhV AgVrc. {VWo Vo H$m¶‘ dmñVì¶ H$aVrc. A„mh ˶m§À¶mer
àgÞ Am{U Vo A„mher àgÞ. ho gd© ˶mÀ¶mgmR>r Amho, Omo Zoh‘r Amnë¶m
nmcZH$˶m©à{V ^rVr¶wº$ AmXa ~miJyZ AgVmo.
592 Hw$amU
gyah-99. AµO-{µOc²Oµ mc
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Ooìhm g§nyU© n¥Ïdr (eodQ>À¶m) àc¶§H$mar ^yH§$nmZo hmXadyZ
gmoS>cr OmB©c. 2 Voìhm Vr Amnco gd© AmoPo ~mhoa ’o$Hy$Z XoB©c. 3
‘Zwî¶ ({Vcm Ago nmhÿZ) AmoaSy> cmJoc, "{Vcm Pmco Var H$m¶?' 4
˶m {Xder Vr ({VÀ¶mda KS>coë¶m) gd© KQ>Zm H$WZ H$ê$ cmJoc.
5
H$maU Vw‘À¶m nmcZH$˶m©Zo {Vcm Ago H$aʶmMr Amkm Ho$cocr
Agoc. 6 ˶m {Xder gd© ‘mUgo doJdoJù¶m JQ>m§V g‘moa ¶oVrc, Vo
¶mgmR>r H$s, ˶m§Zr Ho$cocr H$‘} ˶m§Zm XmIdVm ¶mdrV. 7 Voìhm
Á¶mZo AJXr chmZgoXoIrc nwʶH$‘© Ho$coco Agoc, Vo (Amnë¶m
S>moù¶m§Zr) {VWo nmhÿZ KoB©c. 8 VgoM Á¶mZo AJXr chmZgo dmB©Q>
H¥$˶ Ho$coco Agoc, Va Vohr (Amnë¶m S>moù¶m§Zr) {VWo nmhÿZ KoB©c.
gyah-100. Ac-Am{X¶mV
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
˶m KmoS>çm§Mr enW, Oo Ymnm Q>mH$V YmdVmV 2 Oo Amnë¶m Q>mnm§Zr AmJrÀ¶m
{R>U½¶m CS>{dVmV 3 Oo ^ë¶m nhmQ>o ^aYmd doJmZo OmD$Z (eÌyda) h„m MT>dVmV. 4
¶wÕ joÌmÀ¶m n[agamV gd©Ì YwirMo cmoQ> CS>{dVmV. 5 Am{U eÌyÀ¶m g¡Ý¶mÀ¶m
‘Ymo‘Y {eaVmV. 6 ‘Zwî¶ Amnë¶m nmcZH$˶m©à{V ’$ma H¥$V¿Z Amho __ ¶mV e§H$mM
Zmhr. 7 Am{U Vmo ¶m~Ôc ñdV: gmjr Amho. 8 Am{U Vmo YZg§nÎmrÀ¶m ‘mohmV
dmB©Q>[a˶m Jwa’$Q>cocm Amho. 9 ˶mcm ˶m (A§{V‘ {XdgmMr) OmUrd Zmhr H$m, Ooìhm
H$~at‘ܶo Agcoë¶m§Zm CR>dyZ ~mhoa AmUco OmB©c. 10 Am{U cmoH$m§À¶m öX¶m§‘ܶo
Oo-Oo XS>coco hmoVo, Vo gd© CKS> Ho$co OmB©c. 11 ˶m {Xder ˶m§Mm nmcZH$Vm© ˶m§Zm
XmIdyZ XoB©c H$s, Vmo ˶m§À¶m{df¶r Zoh‘r nyU© OmUrd R>odyZ hmoVm.
593
gyah-101. Ac-µH$m[aAm
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Vr AMmZH$ ¶oUmar AmnÎmr! 2 {H$Vr ^¶§H$a Agoc Vr AMmZH$ ¶oUmar
AmnÎmr! 3 Vr ^¶§H$a AmnÎmr H$er Agoc, ho Vwåhmcm H$m¶ ‘mhrV? 4 (Ooìhm Vr
¶oB©c) Voìhm g§nyU© ‘mZdOmV {dIwacoë¶m nV§JmgmaIr Pmcocr Agoc. 5 Am{U nd©V
qnOcoë¶m cmoH$arà‘mUo Pmcoco AgVrc. 6 Voìhm Á¶mÀ¶m Mm§Jë¶m H$‘mªMo nmaS>o OS>
Agoc, 7 ˶mcm gd©gwIg§nÞ OrdZ cm^oc. 8 ¶mCcQ> Á¶mMo gËH¥$˶m§Mo nmaS>o hcHo$
Agoc. 9 ZaH$mÀ¶m H|$ÐñWmZr ˶mMo {R>H$mU Agoc. 10 Vo H|$ÐñWmZ åhUOo H$m¶, ho
Vwåhmcm H$m¶ ‘mhrV? 11 ^¶mZH$ YJYJVr Vr AmJ Amho.
gyah-102. AV-VH$mgwa
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
(cmoH$m§Zmo!) A{YH$m{YH$ (YZ) àmá H$aʶmÀ¶m cmcgoZo Vw‘Mo ‘Z (A„mhnmgyZ)
{dM{cV (distracted) H$ê$Z R>odcoco Amho. 2 Am{U Vwåhr H$~arV nmohmoMon`ªV
Vw‘Mo AgoM gwê$ AgVo. 3 nU Vwåhmcm cdH$aM H$iyZ MwHo$c. 4 AWm©VM, Vwåhmcm
cdH$aM H$iyZ MwHo$c. 5 Vwåhmcm H$Xm{MV Im{ÌnyU©[a˶m C‘Oco AgVo, (Va
J’$cVrV am{hcm ZgVm) 6 H$s, Vwåhr ZaH$mg Adí¶ nmhmc. 7 Am{U Vwåhmcm ImÌr
nQ>oc, Aem arVrZo nmhmc 8 Am{U ˶m {Xder (OJmV Vwåhr Cn^moJcoë¶m B©ídar¶)
H¥$nmàgmXm§{df¶r Om~ {dMmaco OmB©c.
gyah-103. Ac-Aò
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
{ZKyZ OmUmam doi (åhUOoM ‘mZdmMm B{Vhmg) gmjr Amho 2
H$s, ‘Zwî¶ hm Zoh‘r VmoQ>çmVM Amho, ¶mV e§H$m Zmhr. 3 nU ¶mg
AndmX ’$º$ Vo cmoH$ AmhoV, Oo lÕm YmaU H$ê$Z gËH$‘} H$aVmV
Am{U EH$‘oH$m§Zm g˶mer (Amnco ZmVo AT>i R>odʶm{df¶r) CnXoe
H$arV AgVmV. Am{U Oo EH$‘oH$m§Zm ghZercVoMo nmcZ H$aʶmgmR>r
CnXoe H$aVmV.
594 Hw$amU
gyah-104. Ac-hþ-‘-µOh
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
cmoH$m§Mr nmR>r‘mJo qZXm H$aUmam d Q>mo‘Uo ‘maUmam Zme nmdUma Amho! 2 Omo
(Amnë¶m^modVr ^anya) YZg§nÎmr Jmoim H$aVmo, Am{U Vr ‘moOV AgVmo. 3 ˶mcm
dmQ>Vo H$s, ˶mMo YZ gX¡d ˶mÀ¶m~amo~a Agoc. 4 H$Xm{n Zmhr, ˶mcm Va MwamS>m
H$ê$Z gmoS>Umè¶m {ejmJ¥hmV ’o$Hy$Z XoʶmV ¶oB©c. 5 Am{U Vo "MwamS>m H$aUmao {ejmJ¥h'
åhUOo H$m¶, Vwåhmcm H$m¶ ‘mhrV? 6 {VWo A„mhZo ^S>H$m{dcocr AmJ Amho. 7 Or
(Anamܶm§À¶m) öX¶mn¶ªV OmD$Z nmohmoMoc. 8 gd© ~mOy§Zr {VÀ`mV ˶m§Zm ~§X H$ê$Z
Q>mH$ʶmV ¶oB©c. 9 {VÀ`m cmoim§À¶m C§M-C§M ñV§^m‘ܶo.
gyah-105. Ac-µ’$sc
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Vwåhmcm A„mhZo ˶m hÎmrdmë¶m g¡Ý¶m~amo~a H$gm ì¶dhma Ho$cm, ¶mMr OmUrd
Zmhr H$m? 2 ˶mZo ˶m§Mr ¶moOZm CYiyZ cmdcr Zmhr H$m? 3 Am{U ˶mZo ˶m§À¶mda
CS>Umè¶m àmʶm§Mo WdoÀ¶m Wdo (great swarm of flying creatures) nmR>{dco.
4
Á¶m§Zr ˶m§À¶mda ‘mVrÀ¶m XJS>m§Mm dfm©d Ho$cm. 5 ‘J eodQ>r A„mhZo ˶m§Zm
ImD$Z ’o$H$coë¶m ^wemà‘mUo H$ê$Z Q>mH$co.
gyah-106. µHw$a¡e
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1 2
(‘¸$mdmgr) µHw$a¡e gwa{jV amhmdo åhUyZ {hdmim d CÝhmim ¶m H$mimV
˶m§À¶m àdmgm§Xaå¶mZ ˶m§Zm gwajm cm^mdr åhUyZ, (A„mhZo ˶mÀ¶m Kamnmer
dgdyZ ˶m§Zm ho ’$m¶Xo {Xco). 3 Va ˶m§Zrhr ¶m KamÀ¶m (åhUOo H$m~mÀ¶m)
nmcZH$˶m©Mr CnmgZm H$amdr. 4 Á¶mZo ˶m§Zm ^wHo$co AgVmZm ImD$ KmVco. Am{U
(H$moU˶mhr àH$maÀ¶m) Ymo³¶mnmgyZ ˶m§Zm ^¶‘wº$ Ho$co.
gyah-107. Ac-‘mD$Z
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Vwåhr ˶m ‘mUgmMo H$Yr (qMVZnyd©H$) AdcmoH$Z Ho$co AmhmV H$m, Omo
ݶm¶mÀ¶m {Xdgmcm ZmH$maVmo? 2 Omo AZmWm§Zm Y¸o$ XoD$Z hmH$cyZ cmdVmo. 3 Am{U
JaOy cmoH$m§Zm ImD$ Kmcʶmg H$moUmcmhr H$Yrhr ào[aV H$arV Zmhr. 4 Ago Z‘mµOr
gyah-112. Ac-B˜cmg 595
cmoH$ Zme nmdUma AmhoV. 5 Á¶m§Zm Z‘mµOÀ¶m h{H$JVrMo ^mZ Zmhr. 6 Oo (H$Yr
Mm§Jco H¥$˶ Ho$co Va) cmoH$m§Zm XmIdʶmÀ¶m CÔoemZo H$aVmV. 7 Am{U Oo gmYr
JaOoMr dñVyhr H$moUmcm XoV ZmhrV.
gyah-108. Ac-H$m¡ga
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
(n¡J~§ a!) Amåhr Vwåhmcm {dnwc ^cmB© àXmZ Ho$cocr Amho. 2 Va Vwåhr Amnë¶m
nmcZH$˶m©Mr Z‘mµOê$nr àmW©Zm H$am Am{U ˶mÀ¶mgmR>r ˶mJ H$am. 3 {Z:g§Xho , Vw‘Mm
{VañH$ma H$aUmam Vw‘Mm eÌyM (gd© Mm§Jë¶m Jmoï>tnmgyZ) d§{MV amhUma Amho.
gyah-109. Ac-H$m{µ’$ê$Z
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
gm§Jm, "ho g˶ ZmH$maUmè¶m cmoH$m§Zmo! 2 ‘r ˶m§Mr CnmgZm H$arV Zmhr, Á¶m§Mr
CnmgZm Vwåhr H$aVm. 3 VgoM Vwåhr ˶mMr CnmgZm H$arV Zmhr, Á¶mMr CnmgZm ‘r
H$aVmo. 4 ‘r ˶m§Mr CnmgZm H$Xm{n H$ê$ eH$V Zmhr, Á¶m§Mr CnmgZm Vwåhr H$aVm. 5
VgoM Zm Vwåhr ˶mMr CnmgZm H$Yr H$amc, Á¶mMr CnmgZm ‘r H$aVmo. 6 Vw‘Mm Y‘©
Vwåhmcm cIcm^ Am{U ‘mPm Y‘© ‘cm.' (Follow one but hate none).
gyah-110. AZ-Zò
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
Ooìhm A„mhMo gmhmæ¶ nmoMVo d (n[aUm‘r) {dO¶ àmá hmoVmo. 2 Am{U Vwåhr
nmhVm H$s, cmoH$ ‘moR>çm g§»¶oZo A„mhÀ¶m Y‘m©V àdoe H$arV AmhoV. 3 Voìhm Vwåhr
Amnë¶m nmcZH$˶m©À¶m ñVwVrgh ˶mMo ‘{h‘mJmZ H$am. Am{U ˶mÀ¶mH$S>o j‘m¶mMZm
H$am. Vmo gX¡d j‘m H$aʶmg V¶ma AgVmo.
gyah-111. Ac-ch~
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
(hmVdmao H$ê$Z n¡J§~amcm AneãX ~mocUmè¶m) A~y ch~Mo XmoÝhr hmV VwQy>Z
nS>mo! Am{U ˶mMm gd©Zme hmodmo! 2 Zm ˶mMr YZg§nÎmr, Zm ˶mMr H$‘mB© ˶mÀ¶m
H$m‘r ¶oB©c. 3 Vmo cdH$aM ZaH$mÀ¶m YJYJ˶m AmJrV àdoe H$arc. 4 Amnë¶m ˶m
nËZr~amo~a Or B§YZ gmo~V KoD$Z {’$aUmar Amho, (åhUOo ˶mÀ¶m dmB©Q> H¥$˶m§Zm
àmoËgm{hV H$aUmar Vr, ˶mÀ¶m~amo~a ZaH$mV àdoe H$arc). 5 {VÀ¶m Jù¶m^modVr
nriXma Xmoa Agoc.
596 Hw$amU
gyah-112. Ac-B˜cmg
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
(n¡J§~a! ho cmoH$ A„mh{df¶r {dMmaVmV), Vwåhr ˶m§Zm gm§Jm,
"A„mh EH$M Amho, 2 Vmo AmË‘{Z^©a (d ñd¶§nyU©) Amho. 3 Zm Vmo
H$moUmcm (An˶ê$nr) OÝ‘ XoVmo. Zm Vmo H$moUmnmgyZ OÝ‘mcm
Amcocm Amho. (Agm Amho A„mh.) 4 Am{U ˶mÀ¶mgmaIm Xþgam
H$moUrM Zmhr.'
gyah-113. Ac-µ’$cµH$
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
(n¡J§~a!) gm§Jm, "gH$mi {Z‘m©U H$aUmè¶m nmcZH$˶m©Mo ‘r eaU àmá H$ê$
BpÀN>Vmo. 2 ˶mZo {Z‘m©U Ho$coë¶m à˶oH$ Jmoï>rÀ¶m Anm¶mnmgyZ (ñdV:cm
dmM{dʶmgmR>r). 3 Am{U amÌrÀ¶m Anm¶mnmgyZ, Ooìhm Vr gd©Ì (A§Yma) ngadVo.
4
Am{U ˶m§À¶m Anm¶mnmgyZ, Oo H$mhr JyT> à¶mg H$ê$Z ’w§$H$a ‘maVmV. 5 Am{U
‘Ëga ~miJUmam Ooìhm ‘Ëga ~miJVmo, ˶mÀ¶m Anm¶mnmgyZ dmMʶmgmR>r. (˶mMo
eaU Amdí¶H$ Amho).'
gyah-114. AZ-Zmg
Ama§^ A„mhÀ¶m ZmdmZo Omo A˶§V X¶miy d H¥$nmiy Amho.
1
(n¡J§~a!) gm§Jm, "‘r cmoH$m§À¶m nmcZH$˶m©Mo eaU àmá H$ê$ BpÀN>Vmo, 2 Omo
cmoH$m§Mm gdm©{YnVr, 3 (d) cmoH$m§Mm B©ída Amho, 4 Omo cnyZ ~hH$m{dʶmMo H$m‘
H$aVmo Aem (g¡VmZmÀ¶m) Anm¶mnmgyZ (ñdV:cm dmMdʶmgmR>r ‘cm ˶mMo eaU hdo
Amho.) 5 Omo cmoH$m§À¶m ‘ZmV dmB©Q> {dMma ^aVmo, 6 ‘J Vmo {OÞm§n¡H$s Agmo dm
‘Zwî`m§nH¡ $s.'
597
598 gyah-112.
Hw$amUAc-B˜cmg
599
600 gyah-40.
Hw$amUAc-‘mo‘rZ
601