¼khíkLkwt çktÄkhý

x
Vuõ
5
30
093
05
74
O.
LM
TE
PA
N
TI
NI
Ãkh

PERFECT CAREER EDUCATION

PERFECT CAREER EDUCATION 1 NITIN PATEL MO. 7405309305
¼khíkLkwt çktÄkhý
Lkk þçËku Wå[kheLku yk fr{þLkLkku rðhkuÄ fhðk{kt
çktÄkhý yux÷u þwt ? ykÔÞku.
1927:yk ð»kuo {kuíke÷k÷ LknuYLke yæÞûkíkk{kt ¼khíkLkwt çktÄkhý
çkLkkððk {kxu yuf Mkr{ríkLke h[Lkk fhðk{kt ykðe.
 ËuþLku [÷kððk {kxu yLku ËuþLke hksrLkíkeLku [÷kððk
{kxu y{wf rLkíke, rLkÞ{ku yLku rMkæÄktíkku ½zðk{kt ykÔÞk  yk Mkr{ríkyu 1928 {kt ÃkkuíkkLkku rhÃkkuxo Ãkhík fÞkuo.
Au yLku íku rLkrík, rLkÞ{ku yLku rMkæÄktíkkuLku yuf ÃkwMíkf{kt suLku LknuY rhÃkkuxo fnuðk{kt ykðu Au.

x
÷¾ðk{kt ykÔÞk Au íku ÃkwMíkfLku çktÄkhý fnuðkÞ Au.  yk LknuY rhÃkkuxo{kt {kºk ÷kufkuLkk nfku rðþu òuøkðkE
 Ëhuf Mðíktºk hk»xÙLkwt íkuLkwt ÃkkuíkkLkwt yuf çktÄkhý nkuÞ Au fhðk{kt ykðe níke. ËuþLkk ðneðx Úke òuzkÞu÷ fkuE
suLkk {wsçk Mkhfkh ËuþLkku ðneðx fhu Au. yLku WÕ÷u¾ yk rhÃkkuxo{kt fhðk{kt ykÔÞku Lk níkku.
ÄkhkMk¼k, fkhkuçkkhe íkÚkk LÞkÞíktºk ðå[u þÂõíkykuLkwt  yk LknuY rhÃkkuxoLku nk÷{kt çktÄkhýLkwt ç÷q r«Lx yÚkðk
MÃkü rð¼ksLk fhu Au. ËuþLkwt «Úk{ ÷u¾eík çktÄkhý fnuðk{kt ykðu Au.
ÄkhkMk¼k – fkÞËku ½zðkLkwt fkÞo fhu Au. su{kt rðÄkLk 1929: yk ð»kuo ¼khíkeÞ hk»xÙeÞ fkUøkúuMkLkwt ÷knkuh{kt yrÄðuþLk



Vuõ
{tz¤ yLku MktMkË Lkku Mk{kðuþ ÚkkÞ Au.
fkhkuçkkhe – fkÞËkLkku y{÷ fhðkLkwt fkÞo fhu Au. su{kt
çkÄk {tºkeyku yLku Mkhfkhe f{o[kheykuLkku Mk{kðuþ ÚkkÞ
Au.
LÞkÞíktºk – LÞkÞ ykÃkðkLkwt fkÞo fhu Au. su{kt Mkwr«{
fkuxo, nkEfkuxo ðøkuhu yËk÷íkkuLkku Mk{kðuþ ÚkkÞ Au.



¼hðk{kt ykÔÞwt níkwt.
su{kt 26 {e òLÞwykheLku (1930) Ãkqýo Mðhks rËðMk
íkhefu WsððkLkwt Lk¬e fhðk{kt ykÔÞwt níkwt.
yk rËðMk {níðÃkqýo yux÷k {kxu Au fu ¼khíkLkwt MktÃkqýo
çktÄkhý 26 {e LkðuBçkh 1949 Lkk rËðMku íkiÞkh ÚkÞw
níkw Aíkk Ãký íkuLkku y{÷ Ãkqýo Mðhks ËrðMk yux÷u fu
26 {e òLÞw 1950 Lkk rËðMku fhðk{kt ykÔÞku.

5
30
09
1935: yk ð»kuo ¼khíkeÞ hk»xÙeÞ fkUøkúuMkLkk yæÞûk yu{. yuLk

3
çktÄkhýLkku RríknkMk
05
hkuÞ yu ¼khíkLkwt çktÄkhý çkLkkððk {kxu yuf çktÄkhýeÞ
74
Mk¼k h[ðkLke ¼÷k{ý fhe. yLku yk çktÄkhýeÞ
O.
LM

1895: ¼khíkLkwt çktÄkhý çkLkkððkLkku Mkki«Úk{ ÏÞk÷ 1895 Mk¼k{kt ík{k{ MkÇÞku ¼khíkeÞ nkuðk òuEyu yuðe
TE

{kt çkk÷øktøkkÄh rík÷f îkhk ykÃkðk{kt ykÔÞku níkku. ¼÷k{ý fhe.

PA

 íku{ýu fÌkwt fu “¼khíkLkk hksLkiríkf ¼rð»ÞLkku rLkýoÞ 1938: yk ð»kuo sðknh÷k÷ LknuYyu çktÄkhýeÞ Mk¼kLkk
N
TI

¼khíkeÞ fhu.” MkÇÞkuLku ÃkMktË fhðk {kxu ÃkwÏíkðÞ {íkkÄefkh Lkk Äkuhýu
NI
Ãkh
1922 :yk ð»ku o {nkí{k økkt Äe îkhk ¼khíkLkw t çkt Äkhý [qtxýe fhðkLke ¼÷k{ý fhe.
çkLkkððkLkku ÏÞk÷ ykÃkðk{kt ykÔÞku.  yux÷u fu su ÔÞÂõík 21 ð»koLkku nkuÞ íku {íkËkLk fhe þfu
 íku{ýu fÌkwt fu “¼khíkeÞkuLke RåAk yLkwMkkh çktÄkhý yLku ÃkkuíkkLkk rðMíkkh{ktÚke ÞkuøÞ MkÇÞLku ÃkMktË fhe þfu.
{¤ðw òuEyu.” 1940: yk ð»kuo ytøkúuòuLku rîríkÞ rðïÞwæÄ{kt ¼khíkeÞ MkirLkfkuLke
1925:yk ð»kuo {LkðuLÿ LkkÚk hkuÞ îkhk ¼khíkLkwt çktÄkhý sYrhÞkík nkuðkLkk fkhýu ykuøkMx Lkk {rnLkk{kt yuf
çkLkkððkLkku ðkMíkrðf ÏÞk÷ ykÃkðk{kt ykÔÞku. «Míkkð ÷ELku ykÔÞk suLku ‘ykuøkMx ykuVh’ Lkk{
ykÃkðk{kt ykÔÞwt.
1927:yk ð»kuo rçkúxLk Mkhfkh îkhk Mkkík MkÇÞkuLke Mkr{ríkLku
¼khík{kt çktÄkhý çkLkkððkLke ÃkrhÂMÚkíke fuðe Au íku  yk «Míkkð{kt ¼khík {kxu zkur{rLkÞLk Mxux, ÞwæÄ
[fkMkðk {kxu {kuf÷ðk{kt ykÔÞk. Mk÷knfkh Ãkrh»kËLke MÚkkÃkLkk, suLkk MkÇÞku ¼khíkeÞ
nkuÞ yLku rðïÞwæÄ ÃkAe çktÄkhýeÞ Mk¼kLke h[Lkk
 yk Mkkík MkÇÞkuLke Mkr{ríkLkk yæÞûk Mkh MkkÞ{Lk níkk.
fhðkLke ykuVh fhe.
íkuÚke yk Mkr{ríkLku MkkÞ{Lk fr{þLk Lkk{ ykÃkðk{kt
 Ãkhtíkw ¼khíkeÞ hk»xÙeÞ fkUøkúuMk rðhkuÄLkk fkhýu ykuøkMx
ykÔÞwt.
ykuVhLkku yMðefkh fhðk{kt ykÔÞku.
 yk Mkr{ríkLkk ík{k{ MkÇÞ ytøkúus nkuðkLkk fkhýu
1946:yk ð»kuo Âõ÷{uLx yux÷e îkhk rçkúxLkLkk furçkLkux{ktÚke
¼khíkeÞkuyu íkuLku “All white commission”
ºký MkÇÞkuLku ¼khík {kuf÷ðk{kt ykÔÞk.
Lkk{ ykÃÞwt, yLku “MkkÞ{Lk fr{þLk Go Back”
PERFECT CAREER EDUCATION 2 NITIN PATEL MO. 7405309305
¼khíkLkwt çktÄkhý
1) yu.ðe. yu÷ufÍkLzh  yk WÆu~Þ «MíkkðLkku ¾hzku çke.yuLk. hkð îkhk íkiÞkh
2) ÃkurÚkf ÷kuhuLMk fhðk{kt ykÔÞku níkku. yLku yk WÆu~Þ «MíkkðLkk
3) MxuVzo r¢Ãþ Mðíktºkíkk ÃkAe ¼khíkeÞ çktÄkhýLkk yk{w¾ íkhefu
Mðefkh fhðk{kt ykÔÞku.
 yk ºkýuÞ MkÇÞku rçkúxLkLkk furçkLkku{ktÚke ykðu÷ nkuðkLkk
fkhýu íkuLku furçkLkux r{þLk ÞkusLkk Lkk{ ykÃkðk{kt ykÔÞwt.  ¼khíkLkwt çktÄkhý çkLkkððk {kxu çktÄkhýeÞ Mk¼kLkk
 yk furçkLkux r{þLk ÞkusLkk ytíkøkoík ¼khíkeÞ çktÄkhýeÞ 299 MkÇÞkuLku fw÷ 22 Mkr{ríkyku{kt ðnU[e Ëuðk{kt

x
Mk¼kLke h[Lkk fhðk{kt ykðe. ykÔÞk níkk.
 yk 22 Mkr{ríkyku{ktLke {wÏÞ Mkr{ríkyku Lke[u {wsçkAu.
¼khíkeÞ çktÄkhýeÞ Mk¼k 1. ¾hzk Mkr{rík - «kYÃk Mkr{rík – zÙk®^xøk fr{rx –
{wMkÆk Mkr{rík
 1946 {kt ¼khíkeÞ çktÄkhýeÞ Mk¼kLke h[Lkk fhðk{kt  yk Mkr{rík çktÄkhýLke ík{k{ Mkr{ríkyku{ktLke MkkiÚke
{níðLke Mkr{rík níke. fkhý fu yk Mkr{ríkLkwt {wÏÞ



ykðe.

níkk.
Vuõ
þYykík{kt çktÄkhýeÞ Mk¼k{kt fw÷ 389 MkÇÞku níkk.
su{ktÚke 296 MkÇÞku rçkúxeþ EÂLzÞkLkk rðMíkkh{ktÚke
níkk. yLku 93 MkÇÞku Ëuþe hsðkzkLkk rðMíkkh{ktÚke

296 {ktÚke 4 fr{þLkhux rðMíkkh{ktÚke níkk.

1) rËÕ÷e




fkÞo çktÄkhýLkwt «kYÃk íkiÞkh fhðkLkwt níkwt.
yk Mkr{ríkLke h[Lkk – 29 ykuøkü 1947 Lkk hkus
fhðk{kt ykðe níke.
yæÞûk – zkì. çke. ykh. yktçkuzfh
yLÞ 6 MkÇÞku.
1. MkiÞË {kunB{Ë MkkËwÕ÷k

5
2) ys{uh – {khðkz

30
2. yuLk økkuÃkk÷ Mðkr{ ykÞtøkh

09
3) fqøko
3
3. yÕ÷kËe f]»ýMðkr{ yiÞh
05
74
4) rçkúxeþ çk÷wr[MíkkLk 4. fLkiÞk÷k÷ {kýuf÷k÷ {wLkþe
O.
LM

 9 zeMku. 1946 Lkk rËðMku ¼khíkeÞ çktÄkhýeÞ Mk¼kLke 5. yuLk. {kÄðhkð (çke. yu÷ r{¥kh Lkk MÚkkLku)
«Úk{ çkuXf {¤e.
TE

6. xe.xe. f]»ý{k[khe (ze.Ãke. ¾uíkkLkLkk MÚkkLku)

PA

 yk çkuXf{kt fw÷ 299 MkÇÞkuyu ¼køk ÷eÄku.

N

 yk Mkr{ríkyu ÃkkuíkkLkwt fkÞo 141 rËðMk {kt ÃkwY fÞwo níkwt.

TI

 90 MkÇÞku su {wÂM÷{ ÷eøkLkk níkk íkuykuyu yk çkuXfLkku

NI

 ¾hzk Mkr{rík rMkðkÞLkk yLÞ {níðLke Mkr{ríkyu Lke[u

Ãkh
çkrn»fkh fÞkuo níkku.
{wsçk Au.
 yk çkuXfLkk «Úk{ fkÞofkhe yæÞûk (yMÚkkÞe ykæÞûk)
zku. MkÂå[ËkLktË rMkLnk níkk. 2) fuLÿ çktÄkhýLke Mkr{rík – sðknh÷k÷ LknuY
 11 zeMku. 1946 Lkk rËðMku ¼khíkeÞ çktÄkhýeÞ Mk¼kLke 3) hkßÞ çktÄkhýLke Mkr{rík – MkhËkh ðÕ÷¼¼kE Ãkxu÷
çkeS çkuXf ¼hðk{kt ykðe. 4) yÕÃk MktÏÞf yLku {q¤¼qík nfku {kxuLke Mkr{rík –
 yk çkuXf{kt yæÞûk WÃkkæÞûk yLku çktÄkhýeÞ Mk¼kLkk MkhËkh ðÕ÷¼¼kE Ãkxu÷
Mk÷knfkh Lke ÃkMktËøke fhðk{kt ykðe. su{kt 5) Mkt½ þÂõík Mkr{rík – sðknh÷k÷ LknuY
yæÞûk – hksuLÿ «MkkË 6) Mkt[k÷Lk Mkr{rík – hksuLÿ «MkkË
WÃkkæÞûk – yu[. Mke. {w¾So 7) Ítzk Mkr{rík – su.çke. f]Ãk÷kýe
Mk÷knfkh – çke.yuLk. hkð (çkuLkeøk÷ Lkh®Mkn hkð) 8) Mkwr«{ fkuxo {kxuLke Mkr{rík – yuMk. yu[. ðÄko[kÞo
 13 zeMku. 1946 Lkk rËðMku ¼khíkeÞ çktÄkhýeÞ Mk¼kLke 9) «kYÃk Mk{eûkk Mkr{rík – yÕ÷kËe f]»ýMðkr{ yiÞh
ºkeS çkuXf {¤e.
 ykÍkËe ÃkAe çktÄkhýeÞ Mk¼kLku ÄkhkMk¼k çkLkkðe
 yk çkuXf{kt sðknh÷k÷ LknuY îkhk çktÄkhýeÞ Mk¼k Ëuðk{kt ykðe. suLkwt {wÏÞ fkÞo çktÄkhý rMkðkÞLkk yLÞ
Mk{ûk çktÄkhý çkLkkððkLkku WËu~Þ «Míkkð hsq fhðk{kt fkÞËk ½zðkLkwt níkwt.
ykÔÞku.
PERFECT CAREER EDUCATION 3 NITIN PATEL MO. 7405309305
¼khíkLkwt çktÄkhý
 ÄkhkMk¼kLkk «Úk{ yæÞûk íkhefu S.ðe. {kð¤tfh Lke 6 . ykuMxÙu÷eÞk MktÞwõík Mkqr[Lke òuøkðkE
rLk{ýwf fhðk{kt ykðe níke. 7. ykÞ÷uoLz hkßÞrLkríkLkk {køkoËþof rMkæÄktíkku,
 ßÞkhu ßÞkhu yk Mk¼k çktÄkhýeÞ Mk¼k íkhefu {¤íke hk»xÙÃkríkLke [qtxýe «r¢Þk,
íÞkhu íkuLkk yæÞûk hksuLÿ«MkkË hnuíkk yLku ßÞkhu ßÞkhu hkßÞMk¼k{kt hk»xÙÃkrík îkhk MkÇÞku
yk Mk¼k ÄkhkMk¼k íkhefu {¤íke íÞkhu íkuLkk yæÞûk rLkÞwõík fhðkLke òuøkðkE
S.ðe. {kð¤tfh hnuíkk níkk. 8. MkkWÚk ykr£fk çktÄkhý{kt MkwÄkhkLke òuøkðkE

x
9. òÃkkLk “fkLkwLk îkhk MÚkkrÃkík «r¢Þk” þçË
çktÄkhý Mk¼kyu ¼khíkLkwt MktÃkqýo çktÄkhý yLkwåAuË - 21
10. fuLkuzk hkßÞÃkk÷Lke rLk{ýwf fuLÿ nMíkf
fuLÿ hkßÞ ðå[u Mk¥kkLkwt rð¼ksLk
 fw÷ 2 ð»ko 11 {kMk 18 rËðMk{kt
 fw÷ 11 Mkºkku ÞkuSLku hk»xÙeÞ «ríkfku





Vuõ
166 çkuXfku fheLku
60 ËuþkuLkk çktÄkhý íkÃkkMÞk ÃkAe
¾hzk Mkr{rík îkhk íkiÞkh fhkÞu÷k ¾hzk WÃkh 114
rËðMk MkwÄe rð[kh rð{þo fÞko ÃkAe fw÷ 64 ÷k¾
(63,96,729) Lkk ¾[uo 24 Lkðu. 1949 Lkk rËðMku
íkiÞkh fÞwO.
26 Lkðu. 1949 Lkk rËðMku çktÄkhýeÞ Mk¼kLkk 299
1.

2.
hk»xÙeÞ økeík - ðtËu {kíkTh{T (65 MkufLz) (çkfe{[tÿ
[èkuÃkkæÞkÞ, ykLktË{X) INC-1896 yrÄðuþLk
(f÷f¥kk)
hk»xÙøkkLk - sLk øký {Lk (52 MkufLz) 24 òLÞw.
1950 Lkk hkus MðefkhkÞw INC - 1911 f÷f¥kk
yrÄðuþLk

5
30
{ktÚke 284 MkÇÞku nksh níkk yLku yk ík{k{ MkÇÞku 3. hk»xÙeÞ r[Ln - (hk»xÙ {wÿk) - yþkuf Lke MkkhLkkÚk{kt

093
yu çktÄkhý WÃkh Mkne fhe. yk rËðMku ¼khíkLkwt çktÄkhý ykðu÷e [kh ®MknkuLke {w¾kf]rík
05
74
MðefkÞwO. 4. hk»xÙeÞ ðkõÞ - MkíÞ{uð sÞíku - {wtzfkuÃkrLk»kËT
O.
LM

 yk rËðMkLkku yíÞkh Mkw Ä e fkÞËk rËðMk íkhefu 5. hk»xÙeÞ Ãkt[køk- þf Mkðtík

TE

Wsððk{kt ykðíkku níkku Ãkhtíkw 2015 Lkk ¼khík «Úk{ {rnLkku [iºk22 {k[o,
PA

MkhfkhLkk ònuhLkk{k {wsçk yk rËðMkLkku çktÄkhý rËðMk 1957 Lkk hkus MðefkhkÞw.
N
TI

íkhefu WsððkLkwt Lk¬e fhðk{kt ykÔÞwt níkwt. 6. hk»xÙ æðs - 3:2 Lkk økwýku¥kh{kt (ºký htøkku)
NI
Ãkh
 ¼khíkLkwt MktÃkqýo çktÄkhý 26 {e òLÞwykhe 1950 Lkk WÃkh - fuMkhe
rËðMku y{÷{kt ykÔÞwt. {æÞ - MkVuË (24 ykhkðk¤w [¢)
 yk rËðMkLku «òMk¥kkf, økýíktºk yÚkðk Republic Lke[u - ÷e÷ku
day íkhefu Wsððk{kt ykðu Au. 7. hk»xÙeÞ [÷ý - ¼khíkeÞ YÃkeÞku (`)
r[nTLk - WËÞfw{kh Ä{o÷ªøk{T
8. hk»xÙeÞ «kýe - ðk½ (ÃkuLÚkuhk xkEøkúeMk)
çktÄkhýLkk †kuík
9. hk»xÙeÞ Ãkûke - {kuh (Pavo Cristatus)
1. y{urhfk hk»xÙÃkrík Ãkh {nkr¼Þkuøk, hk»xÙÃkríkLkwt 10. hk»xÙeÞ V¤ - fuhe
ÃkË, {q¤¼qík yrÄfkhku, LÞkÞíktºk 11. hk»xÙeÞ ð]ûk - ðz/ðzð]ûk
Mkt½eÞ þkMkLk ÔÞðMÚkk 12. hk»xÙeÞ ðkLkøke - s÷uçke
2. rçkúxLk Mkt MkËeÞ MkkþLk ÔÞðMÚkk, yuf÷ 13. hk»xÙeÞ Lkkhku - ©{ yuð sÞíku
Lkkøkrhfíð hk»xÙÃkrík çktÄkhýeÞ ðzk. 14. hk»xÙeÞ LkËe - øktøkk 4-11-2008 Úke
3. £ktMk Mk{kLkíkk, çktÄwíkk, Mðíktºkíkk 15. hk»xÙeÞ rðhkMkík «kýe - nkÚke 22-10-2010 Úke
4. hrþÞk {q¤¼qík Vhòu 16. hk»xÙeÞ s¤[h - øktøkk LkËeLke zkuÕVeLk 5-10-2009
5. s{oLke fxkufxeLke òuøkðkE Úke
PERFECT CAREER EDUCATION 4 NITIN PATEL MO. 7405309305
¼khíkLkwt çktÄkhý
(a) Mkk{kSf
yk{w¾ (b) ykŠÚkf
(c) hksfeÞ
 çktÄkhý su ykËþkuo yLku æÞuÞku rMkæÄ fhðk {køku Au íkuLkwt 7. Mk{kLkíkk
ðýoLk yk{w¾{kt fhðk{kt ykÔÞwt Au. 8. Mðíktºkíkk
 fkuE Ãký çktÄkhý MktÃkqýo fu ¾k{ehrník nkuE þfu Lkrn, 9. çktÄwíð

x
íkuÚke çktÄkhý{kt fkuE þçË yMÃkü fu MktrËøÄ sýkÞ íkku
10. yufíkk yLku y¾trzíkíkk
íkuLkku Wfu÷ ÷kððk{kt yk{w¾ WÃkÞkuøke Lkeðzu Au.
 íkuÚke yk{w¾ yu çkt ÄkhýLkk ½zðiÞ kykuLkwt {kLkMk yLkw¢{rýfk
Mk{sðkLke [kðe Ãkqhe Ãkkzu Au. yu{ {kLkðk{kt ykðu
Au. ¼køk rð»kÞ yLkwåAuË
þYykík{kt yk{w¾Lku çktÄkhýLkku ¼køk {kLkðk{kt ykðíkku 1. Mkt½ yLku íkuLkwt hkßÞûkuºk 1 Úke 4



Vuõ
Lk níkku, Ãkhtíkw 1973 Lkk fuþðkLktË ¼khíke Vs State
of Kerala Lkk fuMk{kt Mkw«e{ fkuxoLkk 13 sòu Lke çku[u
yuf yiríknkrMkf rLkýoÞ ykÃÞku suLku “çktÄkhýLke {q¤
Mkth[LkkLkku rMkæÄktík” fnuðk{kt ykðu Au.
yk [wfkËk{kt Mkwr«{ fkuxuo sýkÔÞw fu çktÄkhýLkk yLÞ
¼køkkuLke su{ yk{w¾{kt Ãký VuhVkh fhe þfkÞ Au.
Mkwr«{ fkuxoLkk yk [wfkËk ÃkAe 1976 {kt 42 {kt
2.
3.
4.
Lkkøkhefíkk
{q¤¼qík nfku

4A. {q¤¼qík Vhòu

5.
6.
Mkt½ (ÞwrLkÞLk)
hkßÞ
5 Úke 11
12 Úke 35
hkßÞrLkríkLkk {køkoËþof rMkæÄktíkku 36 Úke 51
51 A
52 Úke 151
152 Úke 237

5


30
fuLÿþkrMkík «Ëuþku 239 Úke 242

09
çktÄkhýeÞ MkwÄkhk îkhk yk{w¾{kt ºký þçËku W{uhðk{kt 8.

3
05
ykÔÞk. 9. Ãkt[kÞíkku 74 243 Úke 243 (O)
O.

 “Mk{ksðkËe”, “rçkLkMkkt«ËkrÞf” yLku “yufíkk yLku 9A. LkøkhÃkt[kÞík 243 (P) Úke 243 (ZG)
LM

y¾tzeíkíkk” 11. Mkt½ yLku hkßÞku ðå[u MktçktÄku 245 Úke 263
TE

 42 {kt çktÄkhýeÞ MkwÄkhkLku “Mini Constitution”

PA

14. Mkt½ yLku hkßÞ nuX¤Lke Mkuðkyku 308 Úke 323

“÷½w çktÄkhý” fnuðkÞ Au.
N
TI

15. [qtxýe 324 Úke 329

NI

 yk{w¾{kt Lke[u {wsçkLkk fw÷ 10 þçËkuLke òuøkðkE

Ãkh
17. hks¼k»kk 343 Úke 351
Au.
18. fxkufxe ytøku òuøkðkE 352 Úke 360
1. Mkkðo¼ku{
20. çktÄkhýeÞ MkwÄkhk rðþu òuøkðkE 368
2. Mk{ksðkËe
þYykík{kt nk÷{kt
3. rçkLkMkkt«ËkrÞf
4. ÷kufþkne 22 ¼køk 25
5. «òMk¥kkf 395 yLkwåAuË 468
6. LÞkÞ 8 yLkwMkqr[/Ãkrhrþü 12

¼køk-1 Mkt½ yLku íkuLkwt hkßÞûkuºk

 hkßÞkuLkk ÃkwLkøkoXLkLkku RríknkMk  1953 - hkßÞkuLkk ÃkwLkøkoXLk {kxu VÍ÷y÷e Ãkt[Lke
 1948 - yk ð»ko su.ðe.Ãke.(sðknh÷k÷ LknuY, rLk{ýwf fhkE
ðÕ÷¼¼kE Ãkxu÷, Ãkèk{e Mkeíkkhk{iÞk) Mkr{ríkyu  1956 - ¼k»kkfeÞ «ktík ykÞkuøk (Äkh ykÞkuøk)
¼k»kk ykÄkrhík hkßÞ çkLkkððkLkku yMðefkh fÞkuo. yk ð»kuo hkßÞ ÃkwLkøkoXLk yrÄrLkÞ{ ÃkMkkh ÚkÞku.

PERFECT CAREER EDUCATION 5 NITIN PATEL MO. 7405309305

¼khíkLkwt çktÄkhý
 1956 – yktÄú«Ëuþ ¼khíkLkwt «Úk{ ¼k»kk ykÄkheík nrhÞkýk - Ãktòçk{ktÚke y÷øk ÚkÞwt.
hkßÞ çkLÞwt.  1970 - 18{wt hkßÞ
 ¼khíkLkk hkßÞkuLkwt ÃkwLkøkoXLk rn{k[÷ «Ëuþ - fuLÿþkrMkík «Ëuþ{ktÚke hkßÞ
 ¼khíkLke ykÍkËe ÃkAe ¼khík{kt 1956 {kt 14 hkßÞku  1970 [tËeøkZ Lku fuLÿþkrMkík «Ëuþ çkLkkðkÞku.
yLku 6 fuLÿþkMkeík «Ëuþku çkLkkððk{kt ykÔÞk níkk.  2 yur«. 1970 - 19 {wt hkßÞ
 1 Lkðu. 1956-14hkßÞku, 6 fuLÿþkrMkík «Ëuþ {u½k÷Þ - yMk{{ktÚke y÷øk ÚkÞwt.

x
hkßÞku.  1971 - 20 yLku 21 {wt hkßÞ
1. yktÄú«Ëtþ {rýÃkwh yLku rºkÃkwhk - yMk{{ktÚke y÷øk ÚkÞk.
2. yMk{ yhwýk[÷ «Ëuþ yLku r{Íkuh{ - fuLÿþkrMkík «Ëuþ
3. rçknkh çkLkkÔÞk.
4. {wtçkE  26 yur«. 1975 - 22{wt hkßÞ
5. sB{w fÂ~{h rMk¬e{ - (hrûkík hkßÞ)
6.
7.
8.
9.
fuh¤

Vuõ
{ÿkMk
{iMkwh
Ãktòçk
10. hksMÚkkLk
11. {æÞ«Ëuþ
12. ykurhMMkk
13. Ãk. çktøkk¤



25 swLk 1986 -23 {wt hkßÞ
r{Íkuh{-fuLÿþkrMkík «Ëuþ{ktÚke çkLkkðkÞwt.
8 zeMku. 1986 - 24 {wt hkßÞ
yhwýk[÷ «Ëuþ - fuLÿþkrMkík «Ëuþ{ktÚke çkLkkðkÞwt.
11 {u. 1987 - 25 {wt hkßÞ
økkuðk - fuLÿþkrMkík «Ëuþ{ktÚke hkßÞ çkLkkðkÞwt.
2 Lkðu. 2000 - 26 {wt hkßÞ
Ar¥kMkøkZ - {æÞ«Ëuþ{ktÚke y÷øk ÚkÞwt.

5
30
09
14. W¥kh«Ëuþ  9 Lkðu. 2000 - 27 {wt hkßÞ

3
05
 fuLÿþkrMkík «Ëuþku W¥khkt[÷/W¥khk¾tz - W¥kh«Ëuþ{ktÚke y÷øk ÚkÞwt.
74
1. rËÕ÷e  15 Lkðu. 2000 - 28 {wt hkßÞ
O.
LM

2. rn{k[÷ «Ëuþ Íkh¾tz - rçknkh{ktÚke y÷øk ÚkÞwt.

TE

3. {rýÃkwh  2 swLk 2014 - 29 {wt hkßÞ

PA

4. rºkÃkwhk íku÷tøkýk - yktÄú«Ëuþ{ktÚke y÷øk ÚkÞwt.

N
TI

5. ytË{kLk rLkfkuçkkh yLku ÷ûkîeÃk íku÷tøkkýk - 10 SÕ÷k

NI
Ãkh
6. ÃkkUze[uhe (ÞLk{, {knu, fhif÷, [tÿLkøkh) yktÄ«Ëuþ - 13 SÕ÷k
 1 {u. 1060 - 15 {wt hkßÞ  yLkwåAuË 1 - ¼khík “hkßÞkuLkku Mkt½” Au.
økwshkík - çk]nË {wtçkE {ktÚke y÷øk ÚkÞwt.  yLkwåAuË 2 - ¼khík{kt Lkðk hkßÞkuLkku «ðuþ, fu MÚkkÃkLkk
 18 zeMku. 1963 -16{wt hkßÞ fhe þfkÞ Au.
Lkkøkk ÷uLz - yMk{{ktÚke y÷øk ÚkÞwt  yLkwåAuË 3 - ¼khík Lkkþðtík hkßÞkuLkwt yrðLkkþe Mkt½
 1 Lkðu. 1966 -17 {wt hkßÞ Au.

¼køk-2 Lkkøkhefíkk

¼khíkLkwt Lkkøkhefíð {u¤ððkLke heíkku 2. ðtþkLkwt ¢{ îkhk Lkkøkrhfíð

1. sL{ îkhk Lkkøkrhfíð (A) 26-1-1950 Úke 10-12-1992 ¼khíkLkwt
 ¼khík{kt sLBÞku nkuÞ íkuðku ÔÞÂõík fu suLkk {kíkk- Lkkøkrhfíð {u¤ððk {ktøkíkk ÔÞÂõíkLkk sL{ Mk{Þu íkuLkk
rÃkíkk çktLku ¼khíkeÞ nkuÞ yÚkðk {kíkk rÃkíkk {ktÚke rÃkíkk ¼khíkeÞ nkuÞ.
(B) 10-12-1992 Úke 3-12-2004 ¼khíkLkwt
fkuE yuf ¼khíkeÞ nkuÞ yLku çkeò ¼khík{kt
Lkkøkrhfíð {u¤ððk òýíkk ÔÞÂõíkLkk sLk{ Mk{Þu íkuLkk
økuhfkÞËuMkh þhýkÚkeo Lk nkuÞ.
{kíkk-rÃkíkk{ktÚke fkuE yuf ¼khíkeÞ nkuÞ.
PERFECT CAREER EDUCATION 6 NITIN PATEL MO. 7405309305
¼khíkLkwt çktÄkhý
(C) 3-12-2004 Úke ..... sL{Úke 1 ð»koLke ytËh LkkUÄ:- fku{LkðuÕÚk ËuþLkk MkÇÞku {kxu 5 ð»ko
su - íku ËuþLkk ¼khíkeÞ ðkrýßÞf yrÄfkhe ÃkkMku LkkUÄýe 4. ËuþeÞfhý ÃkæÄrík «{kýu
fhkðeLku.  ¼khíkLkk çktÄkhýLke Ãkrhrþü - 8 Lke çktÄkhý {kLÞ
3. LkkUÄýe îkhk Lkkøkrhfíð ¼k»kkyku{ktÚke fkuE yuf ¼k»kk Ãkh ÃkÞkoÃík ¿kkLk Ähkðíkku
 ¼khíkeÞ Lkkøkrhf MkkÚku ÷øLk fhLkkh yÚkðk {q¤ ÔÞÂõík ËuþeÞfhý îkhk Lkkøkhefíð «kÃík fhe þfu.
¼khíkeÞ, ÔÞÂõík su LkkUÄýe ykÃkðkLkk Mk{ÞLkk 5. Lkðk «ËuþLkk Mk{kðuþÚke

x
7 ð»ko Ãknu÷kÚke s ¼khík{kt hnuíkku nkuÞ íkku íku  fkuE Lkðk «ËuþLkku Mk{kðuþ ¼khík{kt ÚkkÞ íkku íku «ËuþLkk
ÔÞÂõík Lkkøkrhfíkk «kÃík fhe þfu. LkkøkhefLku ¼khíkeÞ Lkkøkhefíð {¤þu.
¼køk-3 {q¤¼qík yrÄfkhku
1. Mk{kLkíkkLkku yrÄfkh (14 Úke 18)  86 {k çktÄkhýeÞ MkwÄkhk 2002 {wsçk 6 Úke 14
 fkÞËk Mkk{u Ëhuf LkkøkhefLke Mk{kLkíkk - 14 ð»koLkk çkk¤fLku {Vík yLku VhSÞkík rþûký {u¤ððkLkku





2.
Lkne - 15

Vuõ
Ä{o, òíke, ðtþ fu ®÷økLku ykÄkhu ¼u˼kð hk¾e þfkÞ

yMÃk]~Þíkk LkkçkwËe - 17
r¾íkkçkkuLke LkkçkwËe - hk»xÙÃkríkLke {tsqhe ðøkh rðËuþ
ÃkkMkuÚke r¾íkkçk Lk {u¤ðe þfkÞ - 18.
MðíktºkíkkLkku yrÄfkh 19 Úke 22
1. ðkýe yLku yr¼ÔÞÂõíkLkwt MðkíktºÞ
1.

yrÄfkh.

yk¿kkÃkºkku (Writs)

nu÷eÞMk fkuÃkMko
ßÞkhu fkuE ÔÞÂõík çkeò ÔÞÂõíkLku Ãkfze fu økkUÄe hk¾u Au
íÞkhu LÞkÞk÷Þ yk yk¿kkÃkºk îkhk ‘þheh Lku nksh

5
2. þktíkeÚke Mk†ku rðLkk yufXk ÚkðkLkwt MðkíktºÞ

30
fhku’ Lkwt Vh{kLk fhu Au.

09
3. {tz¤ku yÚkðk Mkt½ku h[ðkLkwt MðkíktºÞ

3
2. Ãkh{kËuþ (Mandamus)
05
4. ¼khíkeÞ «Ëuþ{kt {wõík Ãkýu rðnkh fhðkLke 74
 ònuh nuíkwyku {kxu VhòuLkwt Ãkk÷Lk fhðkLke fkuE ònuh
Mðíktºkíkk.
O.

ûkuºkLkku yrÄfkhe Lkk Ãkkzu íkuLku ykËuþ îkhk VhòuLkwt Ãkk÷Lk

LM

5. ¼khíkLkk fkuE ¼køk{kt hnuXký fu MÚkkÞe ÚkðkLke

fhkðe þfkÞ.
TE

Mðíktºkíkk.
PA

3. «rík»kuÄ (Prohibition)
6 . øk{u íku ÔÞðMkkÞ fhðkLke Mðíktºkíkk.
N

 fkuE yËk÷íkLku ÃkkuíkkLkk fkÞoûkuºkLke çknkh sELku fkuE

TI

LkkUÄ - yLkwåAuË 20, 21 fxkufxe Mk{Þu {kufwV Lk hk¾e þfkÞ.

NI

fuMkLkku [wfkËku LÞkÞef Mk¥kkyku ðzu ykÃkíke yxfkððk

Ãkh
3. þku»ký Mkk{uLkku yrÄfkh (23-24)
{kxu MkðkuoåÞ yÚkðk ðze yËk÷ík {LkkE nwf{ Vh{kðe
 {Lkw»ÞLkku ÔÞkÃkh yLku çk¤sçkhe Ãkqðof {sqhe Ãkh
«ríkçktÄ - 23 þfu.
 14 ð»koÚke LkkLkk çkk¤fLku fkh¾kLkk, ¾ký fu nkrLkfkhf 4. Wí«u»ký (Certiorari)
ûkuºkku{kt çkk¤{sqhe Ãkh «ríkçktÄ-24  òu fkuE Lke[÷e yËk÷íku ÃkkuíkkLkk fkÞoûkuºkLke çknkh fkuE
4. ÄkŠ{f MðkíktºÞLkku yrÄfkh (25 Úke 28) [wfkËku ykÃÞku nkuÞ yÚkðk íkku fkuE ¼q÷ nkuÞ íkku WÃkhLke
 fkuE Ãký Ä{oLkwt Ãkk÷Lk fhðkLke, «[kh fhðkLke yLku yËk÷ík yk fuMk ÃkkuíkkLkk nMíkf ÷E þfu Au. suLku
ÄkŠ{f çkkçkíkkuLkku ðneðx fhðkLke Mðíktºkíkk. Wí«uûký fnuðkÞ.
5. MkktMf]ríkf yLku þiûkrýf yrÄfkh (29,30) 5. yrÄfkh Ãk]åAk (Quo-Warranto)
 ÷½w{íke òríkykuLku ÃkkuíkkLke ¼k»kk, r÷Ãke, MktMf]rík  Mkðkuoå[ fu Wå[ LÞkÞ÷Þ îkhk fkuE ÔÞÂõíkLku fE
ò¤ððkLkku yLku þiûkrýf MktMÚkkLkku MÚkkÃkðkLkku yrÄfkh ÷kÞfkíkÚke íku nkuÆk Ãkh Au íku òýðk {kxu yk hex ykÃke
yÃkkÞku Au. þfu Au.
6. çktÄkhýeÞ E÷kòuLkku yrÄfkh - 32 LkkUx:- {q¤¼qík yrÄfkhkuLkk ¼tøk çkË÷ WÃkhLkk yk¿kkÃkºkku
 WÃkhLkk yrÄfkhkuLkk y{÷ fhkððk {kxu Mkwr«{ fkuxo{kt fkZðkLke Mk¥kk MkðkuoåÞ LÞkÞk÷ÞLku Au.
sðkLkku yrÄfkh Ãkhtíkw,
7. rþûký {u¤ððkLkku yrÄfkh – 21 A yk Mk¥kk fxkufxeLkk Mk{Þu hk»xÙÞrík ÷E þfu Au.
PERFECT CAREER EDUCATION 7 NITIN PATEL MO. 7405309305
¼khíkLkwt çktÄkhý

¼køk-4 hkßÞrLkríkLkk {køkoËþof rMkØktíkku

 ¼khíkLkk çktÄkhý{kt hkßÞrLkríkLkk {køkoËþof rMkæÄktíkku  yøkíÞLkk yLkwåAuË

ykÞ÷uoLzLkk çktÄkhýÚke «¼krðík Au.  Mk{kLk LÞkÞ yLku {Vík fkLkwLke MkuðkLke òuøkðkE -39
 yLkwåAuË 36 Úke 51 yu þkMkLk ÔÞðMÚkkLkk {q¤¼qík A
½xfku Au su ÷kufíkktrºkf þkMkLkÔÞðMÚkkLkku ÃkkÞku Lkk¾u  økúk{ Ãkt[kÞíkkuLke h[Lkk yLku yrÄfkh - 40

x
Au.  ÃkÞkoð hýLkwt síkLk yLku hûký íku {s støk÷ yLku
ðLÞSðkuLke Mk÷k{íkeLkwt hûký - 48 A
 yk rMkæÄktíkku fÕÞkýfkhe hkßÞLke MÚkkÃkLkk fhðk {kxu
 yktíkhhk»xÙeÞ þktrík yLku Mk÷k{íke {kxu hkßÞ «ÞíLk
«ÞíLkþe÷ hnu Au.
fhþu - 51
 yk rMkæÄktíkku LÞkÞ Mktøkík LkÚke, yux÷u fu LÞkÞ÷Þ{kt
LkkUx:- yLkwåAuË - 40, {nkí{k økktÄeLke ¼÷k{ýÚke yLku
Ãkzfkhe þfkíkk LkÚke. yLkwåAuË - 39 A yLku 48A - 42 {kt çktÄkhýeÞ


1.

Vuõ
hkßÞ {kxu yk rMkæÄktíkkuLkwt Ãkk÷Lk MðiåAef Au.

fuLÿLke fkhkuçkkhe
¼køk-5 Mkt½ (52 Úke 151)

fuLÿeÞ Míkhu ðneðx fkÞo fhðk {kxu fuLÿLke fkhkuçkkheLke

h[Lkk fhðk{kt ykðu Au.



MkwÄkhk 1976 Úke W{uhkÞk.

suLke òuøkðkE yLkwåAuË 148 Úke 151 ðå[u Au íkuLkku

Mk{kðuþ fuLÿLke ÄkhkMk¼k fkhkuçkkhe fu LÞkÞíktºk{kt Úkíkku
LkÚke.
íku yuf Mðíktºk MktMÚkk Au.

5
 fuLÿLke fkhkuçkkhe{kt Lke[u {wsçkLkk ÷kufkuLkku Mk{kðuþ ÚkkÞ

30
09
Au. 1. fuLÿLke fkhkuçkkhe

3
05
i. hk»xÙÃkrík  hk»xÙÃkrík – 52
74
O.

 rðþu»kíkk
WÃkhk»xÙÃkrík
LM

ii.
 ÷kÞfkík -
TE

iii. ðzk«ÄkLk + fuLÿeÞ {tºke Ãkrh»kË

(A) þhíkku -
PA


iv. yuxLkeo sLkh÷
N

(B) [qtxýe ÃkqðuoLke þhíkku -

TI


NI

2. fuLÿLke ÄkhkMk¼k
Ãkh
 [qtxýe - 54
 fuLÿLke Míkhu fkÞËku ½zðk {kxu fuLÿLke ÄkhkMk¼kLke h[Lkk  þÃkÚk - 60
fhðk{kt ykðe Au.
 Ãkøkkh yLku ¼ÚÚkk -
 fuLÿLke ÄkhkMk¼k{kt MktMkËLkku Mk{kðuþ ÚkkÞ Au suLkk fw÷
 fkÞofk¤ - 56
3 ytøkku nkuÞ Au.
 {nkr¼ÞkuøkLke «r¢Þk - 61
i. ÷kufMk¼k
 fkÞkuo yLku Mk¥kkyku -
ii. hkßÞMk¼k
Note : yufÚke ðÄw ð¾ík [qtxkE þfu- 57
iii. hk»xÙÃkrík
 rðþu»kíkk
3. LÞkÞíktºk  hk»xÙÃkrík ËuþLkk Mkðkuoå[ ðzk nkuÞ Au.
 fuLÿeÞ Míkhu LÞkÞ ykÃkðk {kxu fuLÿLkk LÞkÞíktºkLke  hk»xÙÃkrík ËuþLkk «Úk{ Lkkøkrhf nkuÞ Au.
h[Lkk fhðk{kt ykðu Au.
 hk»xÙÃkrík ºkýuÞ Mkthûký ˤkuLkk Mkðkuoå[ ðzk nkuÞ Au.
 fuLÿLkk LÞkÞíktºk{kt Mkwr«{ fkuxoLkku Mk{kðuþ ÚkkÞ Au. su{kt  hk»xÙLke yufíkk þÂõík yLku økkihðLkk «ríkf nkuÞ Au.
nk÷{kt fw÷ 31 LÞkÞÄeþku Au.
 ËuþLkk ík{k{ fkhkuçkkhe fkÞkuo hk»xÙÃkríkLkk Lkk{u fhðk{kt
Note : - CAG – Comptrollar and Auditor General ykðu Au.
PERFECT CAREER EDUCATION 8 NITIN PATEL MO. 7405309305
¼khíkLkwt çktÄkhý
 ÷kÞfkík  hk»xÙÃkríkLkwt {íkËkh {tz¤
 íku ¼khíkLkku Lkkøkrhf nkuðku òuEyu.  MktMkËLkk çkLku øk]nkuLkk [qtxkÞu÷k MkÇÞku
 ô{h ykuAk{kt ykuAe 35 ð»ko nkuðe òuEyu. (A) ÷kufMk¼k  545  2  543
 íku ÷kufMk¼kLkku MkÇÞ çkLkðk {kxu ÷kÞfkík Ähkðíkku nkuðku ( B) hkßÞMk¼k  245  12  233
òuEyu. 776

x
 þhíkku  rðÄkLkMk¼kLkk [qtxkÞu÷k MkÇÞku
 íku fkuE Ãký øk]n (÷kufMk¼k, hkßÞMk¼k, rðÄkLk Mk¼k,
(A) hkßÞkuLke rðÄkLkMk¼k  4020
rðÄkLk Ãkrh»kË) Lkku MkÇÞ nkuðku òuEyu Lkne.
(B) fuLÿþkrMkík «ËuþLke rð.Mk¼k  100
 íku fkuE Ãký «fkhLkku ÷k¼ Lkku nkuÆku Ähkðíkku nkuðku òuEyu 4120
Lkne. (Mkhfkhe Lkkufhe Lkk fhíkku nkuðku òuEyu.)
 hk»xÙÃkríkLke [qtxýe{kt {íkËkh{tz¤Lkk MkÇÞkuLkwt {íkLkwt
 [qtxýe ÃkqðuoLke þhíkku :


Vuõ
su ÔÞÂõík hk»xÙÃkríkLkk W{uËðkh íkhefu Q¼ku hnuðk
{køkíkku nkuÞ íku ÔÞÂõíkLkwt Lkk{ hk»xÙÃkríkLkk {íkËkh
{tz¤{ktÚke ykuAk{kt ykuAk 50 MkÇÞku îkhk W{uËðkh
íkhefu «Míkkrðík fhðw Ãkzu yLku yLÞ 50 MkÇÞku îkhk
{qÕÞ
(1) hk.Ãk.Lke [qtxýe{kt 1 MLA Lkk {íkLkwt {qÕÞ

xfku ònuh fhðku Ãkzu. íkku s íku hk»xÙÃkríkLkk W{uËðkh for Gujrat
íkhefu Q¼ku hne þfu Au.

hkßÞLke fw ÷ ðMíke
fw ÷ MLA

2, 6697, 987



1
1
1000

5
su ÔÞÂõík hk»xÙÃkríkLkk W{uËðkh íkhefu Q¼ku hnuðk

30
 182 1000

09
{køkíkku nkuÞ íku ÔÞÂõíkLku Y. 15000/- ykh.çke.ykE
3
05
 147
{kt rzÃkkurÍx íkhefu s{k fhkððk Ãkzu Au. 74
økwshkíkLkk fw÷ MLA Lkk {íkLkwt {qÕÞ
O.


òu W{uËðkhLku [qtxýe{kt 1/6 ¼køk fhíkk ykuAk {ík
LM


 147 182
«kÃík ÚkkÞ íkku W{uËðkhLke rzÃkkurÍx hkrþ sÃík fhðk{kt
TE
PA

ykðu Au.  26,754

N
TI

 íku{Lku ¼kzk ðøkh «kÃík ÚkÞu÷ hk»xÙÃkrík ¼ðLk {kt s ík{k{ hkßÞLkk Lkk MLA {íkLkwt {qÕÞ
NI


Ãkh
rLkðkMk fhðkLkku hnuþu.  5, 49, 474
 íku{Lkku Ãkøkkh yLku ¼ÚÚkk íku{Lkkt fkÞofk£ Ëhr{ÞkLk
½xkze þfkÞ Lkne. (2) hk»xÙÃkríkLke [qtxýe{kt 1 MP Lkk {íkLkwt {qÕÞ
 [qtxýe – 54
 ¼khík «òMk¥kkfËuþ nkuðkLkk fkhýu yLku hk.Ãk. ËuþLkk ík{k{ hkßÞLkk MLA Lkk {íkLkwt {qÕÞ

çktÄkhýeÞ ðzk nkuðkLkk fkhýu ¼khík{kt hk»xÙÃkríkLke fw ÷ MP
[qtxýe fhðe VhSÞkík Au. 5, 49, 474

Ãkhtíkw, 776
 708
 ¼khík{kt hk»xÙÃkríkLke [qtxýe «íÞûk heíku fhðk{kt
ykðíke LkÚke, íku{Lke [qtxýe Ãkhkuûk heíku fhðk{kt ykðu
Au.  ¼khíkLkkt fw÷ MP Lkk {íkLkwt {qÕÞ
yux÷u fu,
 708  776
 ÷kufku hk»xÙÃkríkLke [qtxýe{kt ¼køk ÷uíkk LkÚke ÷kufku îkhk
 5, 49, 408
[qtxkÞu÷k «ríkrLkrÄ hk»xÙÃkríkLke [qtxýe{kt ¼køk ÷u Au.
PERFECT CAREER EDUCATION 9 NITIN PATEL MO. 7405309305
¼khíkLkwt çktÄkhý
 {nkr¼ÞkuøkLke «r¢Þk{kt MktMkËLkk çktLku øk]nkuLkk ík{k{
 fw÷ MP yLku MLA Lkk {íkLkwt {qÕÞ MkÇÞku ¼køk ÷E þfu Au.
 5, 49, 474  5, 49, 408  fkÞkuo yLku Mk¥kkyku –
 10,98,882
1) ðneðxe/fkhkuçkkhe fkÞkuo yLku Mk¥kkyku
 ËuþLkk ík{k{ fkhkuçkkhe fkÞo hk»xÙÃkríkLkk Lkk{u fhðk{kt
 þÃkÚk – 60
ykðu Au.

x
 hk»xÙÃkríkLku ÃkËøkúný fhíkk Ãknu÷k þÃkÚk ÷uðkLke nkuÞ
 hk»xÙÃkrík fkhkuçkkhe fkÞkuo fhðk {kxu Lke[u {wsçkLkk ÷kufkuLke
Au.
rLk{ýwf fhu Au.
 íku{Lku Mkwr«{ fkuxoLkk {wÏÞ LÞkÞkÄeþ îkhk çktÄkhýLke
ºkeS yLkwMkqr[ {wsçk þÃkÚk ÷uðkLkk nkuÞ Au. i) ðzk«ÄkLk (75)
 òu {wÏÞ LÞkÞkÄeþ økuhnksh nkuÞ íkku yLÞ ðrhc ii) fuLÿeÞ {tºke Ãkrh»kË (75)
LÞkÞkÄeþ îkhk þÃkÚk ÷uðzkððk{kt ykðu Au. iii) yuxLkeo sLkh÷ (76)







Vuõ
Ãkøkkh yLku ¼ÚÚkk
hk»xÙÃkríkLkku Ãkøkkh çktÄkhýLke çkeS yLkwMkqr[ {wsçk
MktMkË îkhk Lk¬e fhðk{kt ykðu Au.
su ¼khíkLke Mktr[ík rLkÄe{ktÚke ykÃkðk{kt ykðu Au.
íku{Lke rLkð]r¥k ÃkAe ÃkøkkhLkwt yzÄw ÃkuLþLk íkhefu
ykÃkðk{kt ykðu Au.
fkÞofk¤ - 56
iv)
v)
vi)
vii)
viii)
Ix)
hkßÞkuLkk hkßÞÃkk÷ (155)
C.A.G (148)
fuLÿeÞ [qtxýe Ãkt[Lkk yæÞûk yLku MkÇÞku (324)
UPSC Lkk yæÞûk yLku MkÇÞku (316)
LkkýkÃkt[ (280)
¼k»kkÃkt[ (344)

5
yLkwMkqr[ík òrík ykÞkuøk (338 (A))

30
x)

09
 yLkwåAuË 56 {wsçk Mkk{kLÞ heíku hk»xÙÃkríkLkku fkÞofk£

3
xi) yLkw sLkòrík ykÞkuøk (338(A))
05
5 ð»ko Lkku nkuÞ Au, Ãkhtíkw íku EåAu íkku 5 ð»ko Ãknu÷k Ãký 74
yLkwåAuË 57 {wsçk WÃkhk»xÙÃkríkLku MktçkkuÄeLku hkSLkk{wt xii) ÃkAkík ðøko ykÞkuøk (340/350 A)
O.
LM

ykÃke þfu Au. xiii) yktíkh – hkßÞ Ãkrh»kË (263)

TE

 5 ð»ko ÃkAe Ãký ßÞkt MkwÄe Lkðk hk»xÙÃkrík ÃkË WÃkh  íku fuLÿþkrMkík «ËuþkuLkwt þkMkLk Mkt¼k¤u Au.
PA

ykðe Lk òÞ íÞkt MkwÄe íku ÃkË Ãkh hne þfu Au. (ðÄw{kt  íku fkuE Ãký ûkuºkLku yLkwMkqr[ík ûkuºk íkhefu ònuh fhe þfu
N
TI

ðÄw 6 {kMk) Au. (244)

NI
Ãkh
 hk»xÙÃkrík Ãkh {nkr¼Þkuøk – 61 (2) ÄkhkfeÞ fkÞkuo yLku Mk¥kkyku
 hk»xÙÃkríkLku ÃkË ÃkhÚke nxkððk {kxu su «r¢Þk fhðk{kt  hk»xÙÃkrík MktMkËLkwt Mkºk çkku÷kðu Au, Mkºk Mðrøkík fhu Au
ykðu Au íkuLku {nkr¼Þkuøk fnuðkÞ Au. yLku ÷kufMk¼kLkwt rðMksoLk Ãký fhe þfu Au.
 {nkr¼ÞkuøkLke «r¢Þk MktMkËLkk çktLku{ktÚke fkuEÃký yuf  hk»xÙÃkrík MktMkËLkk çktLku øk]nkuLke MktÞwõík çkuXf çkku÷kðe
øk]n{kt þY fhe þfkÞ Au. þfu Au. (108)
 su økú]n{kt {nkr¼ÞkuøkLke «r¢Þk þY fhðe nkuÞ íku  LkkUÄ :- MktÞwõík çkuXf íÞkhu s çkku÷kðe þfkÞ ßÞkhu ¾hzk
øk]nLkk fw÷ MkÇÞkuLkk 1/4 MkÇÞkuLkk nMíkkûkhðk¤wt MktçktÄe {ík¼uË WíÃkLLk ÚkÞku nkuÞ.
ykðuËLk øk]nLkk yæÞûkLku ykÃkðkLkwt nkuÞ Au.
 MktÞwõík çkuXfLke yæÞûkíkk ÷kufMk¼kLkk yæÞûk îkhk
 íÞkhçkkË øk]nLkk yæÞûk hk»xÙÃkríkLku 14 rËðMk Lke fhðk{kt ykðu Au.
LkkuxeMk ykÃku Au. yk 14 rËðMk Ëhr{ÞkLk hk»xÙÃkrík
RåAu íkku ÃkkuíkkLke hsqykík fhe þfu Au.  hk»xÙÃkríkLku MktMkËLkk Ëhuf ð»koLke «Úk{ çkuXfLku yLku
÷kufMk¼kLke [qtxýe ÃkAe ÷kufMk¼kLke «Úk{ çkuXfLku
 òu hsqykík fÞko çkkË Ãký 2/3 çknw{íkeÚke ÷kufMk¼k{kt
MktçkkuÄLk fhðkLke Mk¥kk ykÃkðk{kt ykðe Au. (86)
yLku 2/3 çknw{íkeÚke hkßÞMk¼k{kt ¾hzku ÃkMkkh
fhðk{kt ykðu íkku hk»xÙÃkríkLku ÃkkuíkkLkk ÃkËLkku íÞkøk fhðku  hk»xÙÃkrík ÷kufMk¼k{kt 2 yutø÷ku EÂLzÞLk Mk{wËkÞ Lkk
Ãkzu Au. ÔÞÂõíkykuLke rLk{ýwf fhðkLke Mk¥kk Ähkðu Au. (331)

PERFECT CAREER EDUCATION 10 NITIN PATEL MO. 7405309305

¼khíkLkwt çktÄkhý
 hk»xÙÃkrík hkßÞMk¼k{kt (frðMkkMk) f÷k, rð¿kkLk, (4) çktÄkhýeÞ MkwÄkhk ¾hzk WÃkh hk»xÙÃkrík {tsqhe ykÃkðk
MkkrníÞ yLku Mk{ksMkuðkLkk ûkuºk{ktÚke 12 MkÇÞkuLke çktÄkÞu÷k Au.
rLk{ýwf fhðkLke Mk¥kk Ähkðu Au. (80)  hk»xÙÃkríkLke ðxnwf{ çknkh ÃkkzðkLke Mk¥kk – 123
 hkßÞMke{k ÃkrhðíkoLk ¾hzku hk»xÙÃkríkLke Ãkqðo {tsqheÚke  ßÞkhu MktMkËLkk çktLku{ktÚke fkuE Ãký øk]nLkwt çkuXf [k÷íke
MktMkË{kt hsq fhðk{kt ykðu Au. (3) Lk nkuÞ íÞkhu hk»xÙÃkrík MktMkËLkk çktLku øk]nkuLke ÃkhðkLkøke
 hk»xÙÃkríkLke ðexku Mk¥kk – 111 ðøkh fuLÿÞkËe fu MktÞwõík ÞkËeLkk fkuE Ãký rð»kÞ WÃkh

x
 fkuE Ãký ¾hzku hk»xÙÃkríkLke {tsqhe ðøkh fkÞËku çkLkíkku fkÞËku ½ze þfu Au.
LkÚke.  MktMkËLke ÃkhðkLkøke ðøkh hk»xÙÃkrík îkhk ½zðk{kt ykðu÷
 hk.Ãk.Lke yk ¾hzk WÃkh {tsqhe ykÃkðkLke Mk¥kkLku ðexku yk fkÞËkLku ðxnwf{ fnuðkÞ Au.
Ãkkðh fnuðk{kt ykðu Au.  yk 92 nwf{ ßÞkhu MktMkËLke çkuXf {¤u yu çkuXfLkk
 hk.Ãk.Lku fw÷ ºký «fkhLke ðexku Mk¥kkyku ykÃkðk{kt «Úk{ rËðMkÚke 42 rËðMkLke ytËh yk ðxnwf{ çktLku
ykðe Au. øk]nku{kt ÃkMkkh fhkððku Ãkzu Au.
I.


II.

Vuõ
Absolute Veto - yíÞktríkf ðexku
yk ðexku Mk¥kk ytíkøkoík hk»xÙÃkrík ¾hzkLku Lkk{tsqh fhe
þfu Au.
Suspensive veto rLk÷tçkLkfkhe ðexku
yk ðexku Mk¥kk ytíkøkoík hk»xÙÃkrík ¾hzk{kt MkwÄkhk-ðÄkhk
fhðk {kxu MktMkË{kt Ãkhík {kuf÷e ykÃku Au.


(3)
òu íku çktLku øk]nku{kt ÃkMkkh fhkððk{kt Lk ykðu íkku íku
ðxnwf{ hËçkkík÷ {kLkðk{kt ykðu Au.
fxkufxeLkk Mk{Þu hk»xÙÃkrík hkßÞÞkËeLkk rð»kÞku WÃkh
Ãký fkÞËku ½ze þfu Au.
ðxnwf{ hk»xÙÃkrík fkuEÃký Mk{Þu ÃkkAku Ãký ¾U[e þfu
Au.
LkkýkfeÞ fkÞkuo/Mk¥kkyku

5
30
 MktMkË íku{kt MkwÄkhk ðÄkhk fheLku yÚkðk íkku fÞko ðøkh

09
òu ÃkwLk: ÃkMkkh fhu íkku hk.Ãk. íkuLku {tsqhe ykÃkðk{kt  hk»xÙÃkrík ËuþLke ykfM{ef rLkÄe Lkk Mkthûký fhíkk nkuÞ

3
Au. 05
74
çktÄkÞu÷ Au.
O.

III. Pocket Veto - ¾eMMkk ðexku  ykfÂM{f rLkrÄ{ktÚke Lkkýk WÃkkzðk {kxu íku{Lke Ãkqðo
LM

{tsqhe sYhe Au.

TE

 yk ðexku Mk¥kk ytíkøkoík hk.Ãk. ¾hzkLku {tsqhe ykÃkíkk

PA

LkÚke fu Lkfkhíkk Ãký LkÚke íkÚkk MkwÄkhku ðÄkhku fhðk {kxu  hk»xÙÃkrík Ëhuf LkkýkfeÞ ð»koLke þYykík{kt MktMkË{kt
N

çksu x hsq fhkðu Au . su ËuþLkk Lkkýk{t ºke îkhk

TI

íkuLku MktMkË{kt Ãkhík {kuf÷e ykÃkíkk LkÚke.

NI

÷kufMk¼k{kt hsq fhðk{kt ykðu Au – 112

Ãkh
 íku ¾hzkLku ÃkkuíkkLke ÃkkMku s yrLkrùík Mk{Þfk¤ {kxu
hk¾e þfu Au. suLku Ãkkufux ðexku fnuðkÞ Au.  çktÄkhý{kt õÞktÞ Ãký çksux þçËLkku WÕ÷u¾ fhðk{kt
ykÔÞku LkÚke. çktÄkhý{kt ðkŠ»kf LkkýkfeÞ rLkðuËLk
(1) hk.Ãk.Lku ¾hzk WÃkh Mkne fhðk {kxu fkuE Lk¬e
þçËLke òuøkðkE Au.
Mk{Þøkk¤ku ykÃkðk{kt ykðu÷ LkÚke.
 hk»xÙÃkrík CAG Lkk rhÃkkuxoLku MktMkË{kt hsq fhkðu Au.
 íkuÚke fkuE Ãký ¾hzkLku íku ÃkkuíkkLke ÃkkMku yrLkrùík
Mk{Þfk¤ {kxu hk¾e þfu Au. íkuÚke yu{ fne þfkÞ fu  fu Lÿ yLku hkßÞ ðå[u LkkýkLke ðnU[ ýe {kxu íku
hk»xÙÃkrík Ëhuf ¾hzk WÃkh Ãkkufux ðexk Lkku WÃkÞkuøk fhe LkkýkÃkt[Lke rLk{ýqf fhu Au.
÷u Au.  Mktr[ík rLkrÄ{ktÚke ¾[o fhðk {kxu Lkku ¾hzku hk.Ãk.Lke
(2) ¼khík{kt «Úk{ ð¾ík Ãkkufux ðexku Lkku WÃkÞkuøk fhðkLke Ãkqðo {tsqheÚke MktMkË{kt hsq fhðk{kt ykðu Au.
ònuhkík hk»xÙÃkrík ¿kkLke Íu÷®Mkn îkhk 1986 {kt  fkuE Ãký «fkhLkku LkkýkfeÞ ¾hzku hk»xÙÃkríkLke {tsqheÚke
rððkneík ÃkkuMx MkwÄkhýk ¾hzk WÃkh fhðk{kt ykÔÞku MktMkË{kt hsq ÚkkÞ Au.
níkku. 4. LÞkÞef fkÞkuo yLku Mk¥kkyku
(3) Lkkýk ¾hzku hk»xÙÃkríkLke Ãkqðo{kt {tsqheÚke MktMkË{kt hsq  hk»xÙÃkrík Mkw«e{ fkuxoLkk LÞkÞkÄeþkuLke rLk{ýwf fhu Au
fhðk{kt ykðu Au. íkuÚke Lkkýk ¾hzk WÃkh hk»xÙÃkrík – 124
MkMÃkuLMkeð ðexkuLkku WÃkÞkuøk fhe þfu Lkne.  nkEfkuxoLkk LÞkÞkÄeþkuLke rLk{ýwf – 217
PERFECT CAREER EDUCATION 11 NITIN PATEL MO. 7405309305
¼khíkLkwt çktÄkhý
 hk»xÙÃkrík Mkwr«{ fkuxo ÃkkMkuÚke Mk÷kn {køke þfu Au. - fxkufxeLke yMkhku
Ãkhtíkw Mkwr«{ fkuxo íku Mk÷kn ykÃkðk çktÄkÞu÷ LkÚke yLku  ßÞkhu hk»xÙeÞ fxkufxe ÷økkzðk{kt ykðu íÞkhu ík{k{
òu Mkwr«{ fkuxo Mk÷kn ykÃku Au íkku hk»xÙÃkrík íkuLku {kLkðk {q¤¼qík nfku MÚkrøkík fhe Ëuðk{kt ykðu Au. {kºk
çktÄkÞu÷ LkÚke – 143 yLkwåAuË 20 yLku 21 {wsçkLkk nfku LkkøkrhfkuLku {¤u
 hk»xÙÃkríkLke Mkò{kt {kVe ykÃkðkLke Mk¥kk – 72 Au.
 hk»xÙÃkrík ¼khíkLkk LÞkÞíktºk îkhk ykÃkðk{kt ykðu÷  yLkwåAuË 19 {wsçk ykÃkðk{kt ykðu÷ ík{k{ {q¤¼qík

x
fkuE Ãký «fkhLke Mkò{kt {kVe ykÃke þfu, Mkò {kufwV nfku AeLkðe ÷uðk{kt ykðu Au.
hk¾e þfu, Mkò Lkk MðYÃk{kt ÃkrhðíkoLk fhe fu ÃkrhðíkoLk  yíÞkh MkwÄeLke hk»xÙeÞ fxkufxe
fÞko ðøkh íkuLku ½xkze Ãký þfu Au.  ¼khík{kt yíÞkh MkwÄe ºký ð¾ík hk»xÙeÞ fxkufxe
5 hksîkhe fkÞkuo yLku Mk¥kkyku ÷økkððk{kt ykðe Au.
 ËuþLkk ík{k{ yktíkhhk»xÙ eÞ fhkhku yLku MktÄeyku (1) 1962 – [eLk îkhk ¼khík{kt NEFA – North
hk»xÙÃkríkLkk Lkk{u fhðk{kt ykðu Au. East Frontier Agency su nk÷{kt yÁýk[÷


6

Vuõ
hk»xÙÃkrík rðËuþ{kt ¼khíkeÞ hksËqíkkuLke rLk{ýqf fhu
Au yLku rðËuþe hksËqíkkuLku ¼khík{kt ykðfkhu Au.
÷~fhe fkÞkuo yLku Mk¥kkyku –
hk»xÙÃkrík ºkýuÞ Mkthûký ˤkuLkk Mkwr«{ f{ktzh nkuÞ Au.
íkuÚke fkuE Ãký Ëuþ MkkÚku ÞwæÄLke ònuhkík yÚkðk ÞwæÄ
Mk{kÂÃíkLke ònuhkík hk»xÙÃkrík îkhk fhðk{kt ykðu Au.
(2)

(3)
«Ëuþ Lkk Lkk{Úke yku£¾kÞ Au. íkuLkk WÃkh [eLk îkhk
yk¢{ýLkk fkhýu ÷økkzðk{kt ykðe níke.
1971 – çkktø÷kËuþLku ykÍkË fhkððk {kxu ÃkkrfMíkkLk
MkkÚku ÞwæÄLkk fkhýu ÷økkððk{kt ykðe níke.
1975 – ðzk«ÄkLk #rËhk økktÄeLkk fnuðkÚke hk»xÙÃkrík
VfYÆeLk y÷e yn{Ë îkhk ÷økkzðk{kt ykðe níke.

5
hk»xÙÃkrík ºkýuÞ Mkthûký ˤkuLkk yæÞûkLke rLk{ýwf fhu

30
 B çktÄkhýeÞ fxkufxe – 356 (hk»xÙÃkrík þkMkLk)

09
Au.
3
 ßÞkhu hkßÞ{kt çktÄkhýeÞ heíku þkMkLk [k÷íkw Lk nkuÞ
05
74
7 fxkufxe Lke Mk¥kkyku yux÷u fu hkßÞ{kt fkuE Ãký ÃkûkLke MÃkü çknw{íke Lk
O.

çktÄkhý{kt fw÷ ºký «fkhLke fxkufxeLkk òuøkðkE nkuÞ íÞkhu hkßÞLke ík{k{ Mk¥kkyku fuLÿLkk nkÚk{kt ykðe
LM


fhðk{kt ykðe Au. òÞ Au. suLku hk»xÙÃkrík þkMkLk fnuðkÞ Au.
TE
PA

(1) 352 – hk»xÙeÞ fxkufxe  hk»xÙÃkrík þkMkLk hkßÞÃkk÷Lke ¼÷k{ýÚke hk»xÙÃkrík

N

îkhk ÷økkzðk{kt ykðu Au.

TI

(2) 356 – çktÄkhýeÞ fxkufxe

NI
Ãkh
(3) 360 – LkkýkfeÞ fxkufxe  yufðkh ÷økkÔÞk çkkË çku {kMkLke ytËh MktMkËLkk çktLku
øk]nku{kt íkuLku {tsqh fhkððw Ãkzu.
A hk»xÙeÞ fxkufxe – 352
 yufðkh {tsqhe {u¤ÔÞk çkkË yk fxkufxe Lku 6 {kMk MkwÄe
 ºký fkhýkuMkh ÷økkzðk{kt ykðu Au.
÷økkðe þfkÞ yLku Ëh 6 {kMku {tsqhe {u¤ðe yk
(1) ÞwæÄ - 1971 fxkufxeLku 3 ð»ko MkwÄe ÷tçkkðe þfkÞ.
(2) çkkÌk yk¢{ý - 1962  fxkufxeLke yMkhku
(3) yktíkhef Mkþ† rðÿkun - 1975  ßÞkhu fxkufxe ÷kËðk{kt ykðu íÞkhu hkßÞLke ík{k{
 hk»xÙeÞ fxkufxe hk»xÙÃkrík îkhk ðzk«ÄkLk yLku fuLÿeÞ Mk¥kkyku fuLÿLkk nkÚk{kt ykðe òÞ Au.
{tºke{tz¤Lkk ¼÷k{ýÚke ÷økkzðk{kt ykðu Au.  nkEfkuxoLku yMkh Úkíke LkÚke
 yufðkh ÷økkÔÞkçkkË yuf {kMk Lke ytËh MktMkËLkk çkLLku  hk»xÙÃkrík þkMkLk rðþu {níðLkk íkÚÞku:-
øk]nku{kt {tsqhe ÷uðe Ãkzu.
 MkkiÚke ðÄw Mk{Þ {kxu hk»xÙÃkrík þkMkLk ÷køÞw nkuÞ íkuðw
 yufðkh {tsqhe {u¤ÔÞk çkkË yk fxkufxeLku A {kMk MkwÄe hkßÞ – Ãktòçk (5 ð»ko)
÷økkðe þfkÞ.
 MkkiÚke ðÄw ð¾ík hk»xÙÃkrík þkMkLk ÷køkw ÚkÞw nkuÞ íkuðw
 Ëh 6 {kMku {tsqhe {u¤ðe yk fxkufxeLku yLktík fk¤ hkßÞ – fhu÷ (9 ð¾ík)
MkwÄe ÷økkðe þfkÞ Au.
PERFECT CAREER EDUCATION 12 NITIN PATEL MO. 7405309305
¼khíkLkwt çktÄkhý
 MkkiÚke ykuAk Mk{Þ {kxu hk»xÙÃkrík þkMkLk ÷køkw ÚkÞw nkuÞ
íkuðw hkßÞ – fýkoxf (7 rËðMk) WÃkhk»xÙÃkrík – 63
 yuðk ðzk«ÄkLk su{Lkk Mk{Þfk£ Ëhr{ÞkLk MkkiÚke ðÄw
ð¾ík hk»xÙÃkrík þkMkLk ÷køkw ÚkÞw nkuÞ rð»kÞðMíkw - rðþu»kíkk
EÂLËhk økktÄe (50 ð¾ík) - ÷kÞfkík
 yuðk ðzk«ÄkLk su{Lkk Mk{Þ fk£ Ëhr{ÞkLk MkkiÚke ykuAe - (A) þhíkku

x
ð¾ík hk»xÙÃkrík þkMkLk ÷køkw ÚkÞw nkuÞ
- (B) [qtxýe ÃkqðuoLke þhíkku
÷k÷ çknkËwh þk†e (2 ð¾ík)
- [qtxýe – 66
 økwshkík{kt yíÞkh MkwÄe 5 ð¾ík hk»xÙÃkrík þkMkLk
- þÃkÚk – 69
÷kËðk{kt ykÔÞw Au.
- Ãkøkkh yLku ¼ÚÚkk{kt
 «Úk{ - 1971-72 {wÏÞ{tºke - rníkuLÿ¼kE ËuMkkE
- fkÞofk¤ - 67
hkßÞÃkk÷ -
hk»xÙÃkrík -
 rîíkeÞ - 1974-75
hkßÞÃkk÷ -
hk»xÙÃkrík -
 ík]ríkÞ - 1976
Vuõ ©e {LLkkhkÞý
ðe.ðe. økehe
{wÏÞ{tºke-[e{Lk¼kE Ãkxu÷
fu.fu. rðïLkkÚk
VfYÆeLk y÷e ynu{Ë
{wÏÞ{tºke-çkkçkw¼kE Ãkxu÷




rðþu»kíkk
- fkÞkuo yLku Mk¥kkyku

WÃkhk»xÙÃkrík Lkku ÃkË y{uhefkLkk çktÄkhý{ktÚke ÷uðk{kt

ykÔÞw Au.
íku ¼khíkLkk hk»xÙÃkrík ÃkAe çkeò ¢{ktfLkk Mkðkuoå[
Lkkøkhef nkuÞ Au.

5
30
hkßÞÃkk÷ - fu. fu. rðïLkkÚk  íku hk»xÙÃkríkLkk rhÍðo íkhefu fkÞo fhu Au yux÷u fu òu

09
hk»xÙÃkrík økuhnksh nkuÞ íÞkhu íku fkÞofkhe hk»xÙÃkrík íkhefu
3
hk»xÙÃkrík - VfYÆeLk y÷e ynu{Ë
fkÞo fhu Au. 05
74
 [kuÚkw - 1980 {wÏÞ{tºke-{kÄð®Mkn Mkku÷tfe
O.

 íku{Lku nkuÆkLke Yyu hkßÞMk¼kLkk Mk¼kÃkrík íkhefu

LM

hkßÞÃkk÷ - þkhËk {w¾So Ãk˼kh ykÃkðk{kt ykÔÞku Au.

TE

hk»xÙÃkrík - Lke÷{ MktSð huœe

PA

 çktÄkhýLkk yLkwåAuË 63 Úke 71 MkwÄe íku{Lkk ÃkË rðþu

N

 Ãkkt[{w - 1996 {wÏÞ{tºke- Mkwhuþ[tÿ {nuíkk òuøkðkE fhðk{kt ykðe Au.

TI
NI
Ãkh
hkßÞÃkk÷ - f]»ýÃkk÷ ®Mkn  ÷kÞfkík
hk»xÙÃkrík - þtfh ËÞk¤ þ{ko  íku ¼khíkLkku Lkkøkrhf nkuðku òuEyu.
C LkkýkfeÞ fxkufxe – 360  íkuLke ô{h ykuAk{kt ykuAe 35 ð»ko nkuðe òuEyu.
 ßÞkhu Ëuþ{kt LkkýkfeÞ yÂMÚkhíkk nkuÞ yux÷u fu  íku hkßÞMk¼kLkku MkÇÞ çkLkðk {kxu ÷kÞfkík Ähkðíkku
MkhfkhLke ykðf fhíkk ¾[o ðÄe òÞ íÞkhu hk»xÙÃkrík nkuðku òuEyu.
Ëuþ{kt LkkýkfeÞ fxkufxeLke ònuhkík fhe þfu Au.  þhíkku
 yk ònuhkíkLkk çku {kMkLke ytËh MktMkËLkk çktLku øk]nku{kt  íku fku E Ãký øk] n Lkku MkÇÞ nku ð ku òu E yu Lkne.
íkuLku {tsqh fhkððw Ãkzu Au. (hkßÞMk¼k, ÷kufMk¼k, 2 rðÄkLk Mk¼k, rðÄkLk
Ãkrh»kË)
 yufðkh {tsqhe {u¤ÔÞk çkkË yk fxkufxeLku 6 {kMku {tsqhe
{u¤ðe yk fxkufxeLku fux÷k Mk{Þ MkwÄe ÷tçkkðe þfkÞ  íku fkuE Ãký «fkhLkku ÷k¼Lkku nkuÆku Ähkðíkku nkuðku òuEyu
íkuLke òuøkðkE çktÄkhý{kt LkÚke. Lkrn – (Mkhfkhe Lkkufhe Lkne)
fkhý fu  [qtxýe ÃkqðuoLke þhíkku
 su W{uËðkh WÃkhk»xÙÃkríkLkk ÃkË {kxu Q¼ku hnu ðk
 yíÞkh MkwÄe ¼khík{kt LkkýkfeÞ fxkufxe ÷økkzðk{kt
{køkíkku nku Þ íku ÔÞÂõíkLkw t Lkk{ WÃkhk»xÙ Ã kríkLkk
ykðe LkÚke.
{íkËkh{tz£{ktÚke ykuAk{kt ykuAk 20 MkÇÞku îkhk
PERFECT CAREER EDUCATION 13 NITIN PATEL MO. 7405309305
¼khíkLkwt çktÄkhý
W{uËðkh íkhefu - «Míkkrðík fhðw Ãkzu yLku yLÞ 20  fkÞkuo yLku Mk¥kkyku :-
MkÇÞku îkhk xu f ku ònu h fhðku Ãkzu . íkku s íku  çktÄkhý{kt WÃkhk»xÙÃkríkLku fkuE rðþu»k fkÞo MkkUÃkðk{kt
WÃkhk»xÙÃkríkLkk ÃkË Ãkh W{uËðkhe LkkUÄkðe þfu Au. ykðu÷ LkÚke.
 su ÔÞÂõík WÃkhk»xÙÃkríkLkk ÃkË Ãkh Q¼ku hnuðk rzÃkkurÍx  íku {kºk hk»xÙÃkríkLke økuhnkshe{kt fkÞofkhe hk»xÙÃkrík
íkhefu s{k fhkððk Ãkzu Au. íkhefu fkÞo fhu Au.
 òu W{uËðkhLku 6 ¼køk fhíkk ykuAk {ík «kÃík ÚkkÞ íkku  íku{Lku hkßÞMk¼kLkk Mk¼kÃkrík íkhefu Ãk˼kh ykÃkðk{kt

x
rzÃkkuÍexLke hkþe sÃík fhe ÷uðk{kt ykðu Au. ykÔÞku Au. yk ÃkË Ãkh hneLku íku ÷kufMk¼kLkk yæÞûkLke
 [qtxýe – su{ hkßÞMk¼kLkwt Mkt[k÷Lk, rLkÞ{Lk yLku rLkÞtºký fhu
Au.
 WÃkhk»xÙÃkríkLke [qtxýe hk»xÙÃkríkLke su{ s fhðk{kt ykðu
Au.  òu hkßÞMk¼k{kt fkuE Ãký «fkhLkku rððkË ÚkkÞ íkku íku
rððkËLkku Wfu÷ íku ÃkkuíkkLkk rððufçkwæÄeÚke ÷kðe þfu Au.
 WÃkhk»xÙÃkríkLke [qtxýe{kt Lke[u {wsçk ÷kufku ¼køk ÷u Au.
 íku hkßÞMk¼k{kt fkuE Ãký ¾hzk fu «Míkkð WÃkh {íkËkLk






þÃkÚk
Vuõ
MktMkËLkk çktLku øk]nkuLkk ík{k{ MkÇÞku ¼køk ÷u yux÷u fu,
÷kufMk¼kLkk 545 yLku hkßÞMk¼kLkkt 245

WÃkhk»xÙÃkríkLku ÃkËøkúný fhíkk Ãknu÷k þÃkÚk ÷uðkLke nkuÞ

Au. su çktÄkhýLke ºkeS yLkwMkqr[ {wsçk hk»xÙÃkrík îkhk
÷uðzkððk{kt ykðu Au.
çktÄkhý{kt WÃkhk»xÙÃkríkLkk Ãkøkkh rðþu fkuE òuøkðkE



fhkðu Au. Ãkhtíkw Ãkkuíku õÞkhuÞ {ík ykÃkíkk LkÚke.
hkßÞMk¼k{kt yufMkh¾k {íkLke ÂMÚkrík{kt íku{Lku rLkýkoÞf
{ík ykÃkðkLke Mk¥kk Au. (fkMxªøk ðkux)
íkuyku fuLÿeÞ ÞwrLkðŠMkxeykuLkk yæÞûk íkhefu fkÞo fhu
Au.
ßÞkhu íku fkÞofkhe hk»xÙÃkrík íkhefu fkÞo fhu Au.

5
íÞkhu íku hk»xÙÃkríkLke ík{k{ Mk¥kkyku ¼kuøkðu Au.

30
LkÚke. Ãký íku{Lku hkßÞMk¼kLkk Mk¼kÃkrík íkhefu Ãkøkkh

09
 yu Mk{Þ Ëhr{ÞkLk íku hkßÞMk¼kLkk Mk¼kÃkrík íkhefu

3
ykÃkðk{kt ykðu Au.
05
fkÞo fhíkk LkÚke.
74
 nk÷{kt íku{Lku Mk¼kÃkrík íkhefu Y. 1,25,000 Ãkøkkh
O.

 yu Mk{Þu WÃkMk¼kÃkrík hkßÞMk¼kLkk Mk¼kÃkrík íkhefu

LM

ykÃkðk{kt ykðu Au. (ÃkuLþLk ÃkøkkhLkw yzÄw)

fkÞo fhu Au.
TE

 fkÞofk¤
PA

 ¼khíkLkk «Úk{ WÃkhk»xÙÃkrík – zkì. MkðoÃkÕ÷e hkÄkf]»ýLkT

N

 Mkk{kLÞ heíku WÃkhk»xÙÃkríkLkku fkÞofk¤ 5 ð»ko nkuÞ Au. nk÷Lkk WÃkhk»xÙÃkrík – ðifuÞk LkkÞzw
TI


NI

Ãkhtíkw íku EåAu íkku 5 ð»ko Ãknu÷k Ãký hk»xÙÃkríkLku MktçkkuÄeLku

Ãkh
 WÃkhk»xÙÃkrík su hk»xÙÃkrík çkLÞk
hkSLkk{wt ykÃke þfu Au.
1) zkì. MkðoÃkÕ÷e hkÄkf]»ýLkT
 ÃkË ÃkhÚke nxkððkLke «r¢Þk
2) zkì. Íkfeh nwMkuLk
 WÃkhk»xÙÃkríkLku ÃkË ÃkhÚke nxkððkLke «r¢Þk {kºk
hkßÞMk¼k{kt þY fhe þfkÞ Au. 3) zkì. ðe.ðe. økehe
4) ©e ykh. ðiõxhk{Lk
 hkßÞMk¼kLkk fw÷ MkÇÞkuLkk MkÇÞkuLkwt nMíkkûkhðk¤w
ykðuËLk øk]nLkk WÃkMk¼kÃkríkLku ykÃkðkLkwt nkuÞ Au. 5) ©e þtfh ËÞk÷ þ{ko
 íÞkhçkkË WÃkMk¼kÃkrík WÃkhk»xÙÃkríkLku 14 rËðMkLke 6) fu. ykh. LkkhkÞý
LkkuxeMk ÃkkXðu Au.
 yk 14 rËðMk Ëhr{ÞkLk WÃkhk»xÙÃkrík hkßÞMk¼k{kt yuxLkeo sLkh÷ - 76
ÃkkuíkkLke hswykík fhe þfu Au.
 hswy kík fÞko çkkË Ãký òu hkßÞMk¼kLkk nksh  rðþu»kíkk
MkÇÞkuLkk 2/3 çknw{íkeÚke ¾hzku ÃkMkkh fhðk{kt ykðu  íku ËuþLkk Mkðkuoå[ fkÞËkfeÞ yrÄfkhe nkuÞ Au.
yLku ÷kufMk¼kLke {kºk Mkn{rík ÷uðk{kt ykðu íkku
 íku ËuþLke fkuE Ãký yËk÷ík{kt MkwLkðýe fhðkLkku yrÄfkh
WÃkhk»xÙÃkríkLku ÃkkuíkkLkk ÃkËLkku ¼køk fhðku Ãkzu Au.
Ähkðu Au.
PERFECT CAREER EDUCATION 14 NITIN PATEL MO. 7405309305
¼khíkLkwt çktÄkhý
 íku MktMkËLkk MkÇÞ nkuíkk LkÚke Aíkk Ãký MktMkËLkk çktLku øk]nku{kt
çkuMke þfu Au, çkku÷e þfu Au Ãkhtíkw {íkËkLk fhe þfu Lkne. ðzk«ÄkLk
 íku MktMkËLkk çktLku øk]nkuLkk MktÞwõík çkuXf{kt Ãký ¼køk ÷uðk{kt
yrÄfkh Ähkðu Au.  ¼khík{kt rçkú xLkLke su{ MktM kËeÞ þkMkLk «ýk÷e
 ÷kÞfkík yÃkLkkððk{kt ykðe Au.
 íku ¼khíkLkku Lkkøkhef nkuðku òuEyu.  rçkúxLk{kt ËuþLkk Mkðkuoå[ ðzk íkks nkuÞ Au.

x
 íku Mkwr«{ fkuxoLkku LÞkÞkÄeþ çkLkðkLke ÷kÞfkík Ähkðíkku  ËuþLkk ík{k{ fkhkuçkkhe fkÞkuo íkks Lkk Lkk{u [k÷u Au.
nkuðku òuEyu. yux÷u fu, Ãkhtíkw íkksLke ík{k{ Mk¥kkykuLkku ðkMíkrðf heíku WÃkÞkuøk
 nkEfkuxo{kt Mkíkík 5 ð»koLkku LÞkÞkÄeþ íkhefu yLkw¼ð îkhk ÚkkÞ Au.
yÚkðk nkEfkuxo{kt Mkíkík 10 ð»ko ðfe÷kíkLkku yLkw¼ð  ¼khík{kt Ãký rçkúxLkLke su{ ËuþLkk Mkðkuoå[ ðzk hk»xÙÃkrík
yÚkðk hk»xÙÃkríkLke ÿrü{kt fkÞËk rLk»ýktík nkuðku nkuÞ Au.
ËuþLkk ík{k{ fkhkuçkkhe fkÞkuo hk»xÙÃkrík Lkk Lkk{u [k÷u





òuEyu.
rLk{ýwf

Vuõ
yuxLkeo sLkh÷Lke rLk{ýwf fuLÿ MkhfkhLke ¼÷k{ýÚke
hk»xÙÃkrík îkhk fhðk{kt ykðu Au.
Ãkøkkh yLku ¼ÚÚkk –
íku{Lkku Ãkøkkh yLku ¼ÚÚkk Lk¬e nkuíkk LkÚke. Ãkhtíkw hk»xÙÃkrík
EåAu íkux÷ku Ãkøkkh ykÃke þfu Au.




Au. Ãkhtíkw hk»xÙÃkrík Lke ík{k{ Mk¥kkykuLkku ðkMíkrðf heíku
WÃkÞkuøk ðzk«ÄkLk îkhk ÚkkÞ Au.
ðzk«ÄkLk ËuþLkk ðkMíkrðf ðzk yÚkðk ¼khík MkhfkhLkk
ðzk Au. ßÞkhu hk»xÙÃkrík ËuþLkk Lkk{ {kºkLkk ðzk Au.
÷kÞfkík
ðzk«ÄkLk çkLkLkkh ÔÞÂõík MktMkËLkk çktLLku{ktÚke fkuE Ãký

5
yuf øk]nLkku MkÇÞ nkuðku òuEyu.

30
 fkÞofk¤ :-

09
 òu íku MkÇÞ Lk nkuÞ íkku ðzk«ÄkLk çkLÞk Lkk rËðMkÚke 6
3
05
 íku{Lkku fkÞofk¤ Lk¬e nkuíkku LkÚke. hk»xÙÃkrík EåAu íÞkt 74
{kMkLke ytËh çktLLku{ktÚke fkuEÃký yuf øk]n{kt [qtxkE
MkwÄe ÃkË Ãkh hne þfu Au.
O.

ykððwt Ãkzu Au.

LM

 Mkk{kLÞ heíku íku{Lke rLk{ýwf fuLÿ MkhfkhLke ¼÷k{ýÚke

 òu íku [qtxkE Lk ykðu íkku íku{Lku ðzk«ÄkLk ÃkË ÃkhÚke
TE

fhðk{kt ykðu Au. íkuÚke fuLÿ Mkhfkh çkË÷kE sðkÚke íku

PA

hkSLkk{wt ykÃkðw Ãkzu Au.

Ãký çkË÷kE òÞ Au.
N

 rLk{ýqf
TI

 fkÞkuo yLku Mk¥kkyku

NI
Ãkh
 ðzk«ÄkLk Lke rLk{ýwf hk»xÙÃkrík îkhk fhðk{kt ykðu
 íku fuLÿ MkhfkhLku yuðk fkÞËkfeÞ rð»kÞku{kt Mk÷kn ykÃku Au.
Au. su rð»kÞku hk»xÙÃkrík îkhk íku{Lku MkkUÃkðk{kt ykðu÷
 hk»xÙÃ krík ÷kufMk¼k{kt çknw { íke Ähkðíkk Ãkûk fu
nkuÞ.
økXçktÄLkLkk Lkuíkk Lku ðzk«ÄkLk çkLkðk {kxu rLk{tºký ykÃku
 íku hk»xÙÃkrík íkhVÚke Mkwr«{ fkuxo{kt nksh ÚkE þfu Au. Au.
– 143
 òu fkuE Ãký Ãkûk fu økXçktÄLkLke çknw{íke Lk nkuÞ íkku
 íku fuLÿ MkhfkhLke ÃkhðkLkøke ðøkh fkuE Ãký ¾kLkøke hk»xÙÃkrík MkkiÚke ðÄw Mkexku Ähkðíkk Ãkûk fu økXçktÄLkLkk
fuMk ÷ze þfu Lkrn. Lkuíkk Lku ðzk«ÄkLk çkLkðk {kxu rLk{tºký ykÃku Au.
 yuxLkeo sLkh÷Lku MknkÞ fhðk {kxu yuf Mkku÷eMkexh  çknw{íke Lk Ähkðíkk ðzk«ÄkLkLku þÃkÚk økúný fÞkoLkk
sLkh÷Lke rLk{ýwf fhðk{kt ykðu Au. Ãkhtíkw, íkkhe¾Úke yuf {kMkLke ytËh ÷kufMk¼k{kt çknw{íke
 Mkku÷eMkexh sLkh÷Lkk ÃkËLke òuøkðkE çktÄkhý{kt Lk (rðïkMkLkku {ík) {u¤ððku Ãkzu Au. Lkrníkku íku{Lku
nkuðkLkk fkhýu Mkku÷eMkexh sLkh÷Lku økuhçktÄkhýeÞ ÃkË ðzk«ÄkLk ÃkËÚke hkSLkk{wt ykÃkðwt Ãkzu Au.
{kLkðk{kt ykðu Au.  þÃkÚk
 «Úk{ yuxLkeo sLkh÷ - yu{. Mke Mkuík÷ðkz  ðzk«ÄkLku ÃkË økúný fhíkk Ãknu÷k þÃkÚk ÷uðkLke nkuÞ
 nk÷Lkk yuxLkeo sLkh÷ - fu.fu. ðuýwøkkuÃkk÷ Au.

PERFECT CAREER EDUCATION 15 NITIN PATEL MO. 7405309305

¼khíkLkwt çktÄkhý
 ¼khíkLkk hk»xÙÃkrík çktÄkhýLke ºkeS yLkwMkq[e {wsçk (2) hk»xÙeÞ rðfkMk Ãkrh»kË
íku{Lku ÃkË yLku økkuÃkLkeÞíkk Lke þÃkÚk ÷uðzkðu Au. (3) hk»xÙeÞ yufíkk Ãkrh»kË
 fkÞofk¤ (4) hk»xÙeÞ s¤MktMkkÄLk Ãkrh»kË
 ðzk«ÄkLkLkku fkÞofk¤ Lk¬e nkuíkku LkÚke. hk»xÙÃkrík EåAu (5) hkßÞ Ãkrh»kË
íÞk MkwÄe íku ÃkË Ãkh hne þfu Au.  íku rðï¼khíke ÞwrLkðŠMkxe Lkk yæÞûk nkuÞ Au. (suLke
MÚkkÃkLkk hrðLÿLkkÚk xkøkkuhu Ãkrù{ çktøkk¤ {kt fhe níke)
 Mkk{kLÞ heíku ßÞk MkwÄe ÷kufMk¼k{kt ÃkûkLke çknw{íke nkuÞ
 ðzk«ÄkLk fuLÿ MkhfkhLkk {wÏÞ «ðõíkk nkuÞ Au. íkuÚke

x
íÞk MkwÄe íku ÃkË Ãkh hne þfu Au. òu çknw{íke Lk nkuÞ íkku
hk»xÙÃkrík íku{Lku ÃkË ÃkhÚke Ëqh fhe þfu Au. fuLÿLke ík{k{ rLkríkykuLke ònuhkík ðzk«ÄkLk îkhk
fhðk{kt ykðu Au.
 Ãkøkkh yLku ¼ÚÚkk
 íku ºkýuÞ Mkthûký ˤkuLkk ðneðxe/Mkhfkhe ðzk nkuÞ
 ðzk«ÄkLkLkku Ãkøkkh MktMkË îkhk Lk¬e fhðk{kt ykðu Au Au.
su çktÄkhýLke çkeS yLkwMkqr[ {wsçk ËuþLke Mktr[ík rLkrÄ  yíÞkh MkwÄeLkk ðzk«ÄkLk su hkßÞkuLkk {wÏÞ{tºke Ãký
{ktÚke ykÃkðk{kt ykðu Au. hne [qõÞk Au.




Vuõ
fkÞkuo yLku Mk¥kkyku
ðzk«ÄkLk ík{k{ {tºkeykuLke ÃkMktËøke fhe íku{Lku fkÞo¼kh
ðnU[ðkLke rðþu»k Mk¥kk Ähkðu Au.
ðzk«ÄkLk fkuE Ãký {tºkeLku fkuE Ãký Mk{Þu fkuE Ãký
fkhý ðøkh hkSLkk{w ykÃkðk {kxu fne þfu Au. yLku
òu íku hkSLkk{w Lk ykÃku íkku hk»xÙÃkrík îkhk íkuLku Ëqh fhkðe
þfu Au.
(1)
(2)
(3)
(4)

(5)
(6)
{kuhkhS ËuMkkE - çk]nËT, {wtçkE
[kiÄhe [hý®Mkn - W¥kh «Ëuþ
ðe.Ãke. ®Mkn - W¥kh «Ëuþ
Ãke.ðe. Lkh®Mknhkð - yktÄú «Ëu þ («Úk{ Ërûký
¼khíkeÞ ðzk«ÄkLk)
yu[.ze. Ëiðøkkizk – fýkoxf
LkhuLÿ {kuËe – økwshkík

5
30
ðzk«ÄkLk fuLÿeÞ {tºke Ãkrh»kËLkk yæÞûk nkuðkLkk fkhýu  ¼khíkLkk LkkÞçk ðzk«ÄkLkku

09


3
(1) MkhËkh ðÕ÷¼¼kE Ãkxu÷
05
òu íku {]íÞw Ãkk{u yÚkðk hkSLkk{w ykÃku íkku Mk{økú {tºke 74
Ãkrh»kË rðMksoLk Ãkk{u Au. (2) {kuhkhS ËuMkkE
O.

(3) [kiÄhe [hý®Mkn

LM

 ðzk«ÄkLk fuLÿeÞ {tºke Ãkrh»kËLkk çkuXfkuLke yæÞûkíkk

(4) søkSðLk hk{
TE

fhu Au. yLku íkuLkk rLkýoÞkuLku «¼krðík fhu Au.

PA

(5) Þþðtík [kinký

 ðzk«ÄkLk hk»xÙÃkríkLku MktMkËLkwt Mkºk çkku÷kððk, Mkºk
N

(6) [kiÄhe Ëuðe÷k÷

TI

MÚkrøkík fhðk yLku ÷kufMk¼kLkwt rðMksoLk fhðk {kxu

NI

(7) ÷k÷f]»ý yzðkýe

Ãkh
Mk÷kn ykÃku Au.
 LkkÞçk ðzk«ÄkLk ÃkËLkku WÕ÷u¾ çktÄkhý{kt fhðk{kt
 hk»xÙÃkrík ðzk«ÄkLkLkk ¼÷k{ýÚke s MktMkËLkk çkLLku
ykðu÷ Lkíke. íkuÚke LkkÞçk ðzk«ÄkLkLku økuhçktÄkhýeÞ
øk]nkuLke MktÞwõík çkuXf çkku÷kðu Au.
ÃkË {kLkðk{kt ykðu Au.
 hk»xÙÃkrík su Ãký ÔÞÂõíkykuLke rLk{ýwf fhu Au íku{kÚke  fuLÿeÞ {tºke Ãkrh»kË (Central Council of Ministry
{kuxk ¼køkLkk ÔÞÂõíkykuLke rLk{ýwf fhðkLke Mk÷kn 75)
ðzk«ÄkLk îkhk ykÃkðk{kt ykðu Au. su{ fu  ¼khík{kt hksfeÞ yLku ðneðxe ÔÞðMÚkkLkk {wÏÞ
 fu LÿeÞ {tºke Ãkrh»kË, yuxLkeo sLkh÷, hkßÞkuL kk fuLÿ{kt fuLÿeÞ {tºke Ãkrh»kË nkuÞ Au suLkwt Lkuík]íð ðzk«ÄkLk
hkßÞÃkk÷, [qtxýe fr{þLkhku, PSC Lkk yæÞûk yLku îkhk fhðk{kt ykðu Au.
MkÇÞku, yLkw.òrík yLku yLkw.sLkòrík ykÞkuøk, ÃkAkík ÷kÞfkík
ðøko ykÞkuøk, LkkýkÃkt[ ðøkuhu....  {tºke çkLkLkkh ÔÞÂõík MktMkËLkk çkLLku {ktÚke fkuEÃký yuf
 ¼khík híLk, ÃkÈrð¼q»ký, Ãkȼq»ký, ÃkÈ ©e, ðøkuhu øk]nLkku MkÇÞ nkuðku òuEyu. òu íku MkÇÞ Lk nkuÞ íkku {tºke
MkL{kLkku ðzk«ÄkLkLkk ¼÷k{ýÚke su hk»xÙÃkrík îkhk çkLÞk Lkk rËðMkÚke A {kMkLke ytËh çkLLku øk]n{ktÚke
ykÃkðk{kt ykðu Au. fkuEÃký yuf øk]n{kt [qtxE ykððwt Ãkzu Au. òu íku [qtxkE
 ðzk«ÄkLk Lke[u {wsçkLkk Ãkt[kuLkk yæÞûk nkuÞ Au. Lk ykðu íkku íku{Lku {tºke ÃkË ÃkhÚke hkSLkk{w ykÃkðwt Ãkzu
(1) ykÞkusLk Ãkt[ (nk÷{kt rLkrík ykÞkuøk) Au.
PERFECT CAREER EDUCATION 16 NITIN PATEL MO. 7405309305
¼khíkLkwt çktÄkhý
rLk{ýwf (3) WÃk{tºke
 yLkwåAuË 75 {wsçk ðzk«ÄkLkLke rLk{ýwf hk»xÙÃkrík  íkuyku furçkLkux yLku hkßÞfûkkLkk {tºkeykuLku MknkÞf íkhefu
îkhk fhðk{kt ykðu Au yLku ðzk«ÄkLk Lke Mk÷knÚke fkÞo fhu Au. Ãkhtíkw Ãkkuíku fuçkeLkuxLkk MkÇÞ nkuíkk LkÚke.
hk»xÙÃkrík yLÞ {tºkeykuLke rLk{ýwf fhu Au. 2. fuLÿLke ÄkhkMk¼k
þÃkÚk :-  çktÄkhýLkk ¼køk 5 {kt yLkwåAuË 79 Úke 122 MkwÄe
 íku{Lku hk»xÙÃkrík îkhk ÃkË yLku økkuÃkLkeÞíkkLke þÃkÚk MktMkË rðþu òuøkðkE fhðk{kt ykðe Au.

x
÷uðzkððk{kt ykðu Au.  ¼khík{kt MktMkËeÞ þkMkLk «ýk÷e rçkúxLkLkk çktÄkhý{ktÚke
Ãkøkkh yLku ¼ÚÚkk ÷uðk{kt ykðe Au.
 íku{Lkku Ãkøkkh MktMkË îkhk Lk¬e fhðk{kt ykðu Au. su  ¼khíkeÞ Mkt½Lke ÄkhkMk¼kLku MktMkË Lkk{ ykÃkðk{kt
¼khíkLke Mktr[ík rLkrÄ{ktÚke ykÃkðk{kt ykðu Au. ykÔÞw Au yLku, íku Mk{ðkÞíktºkLkk rMkæÄktík {wsçk rîøk]ne
 fuLÿeÞ{tºke Ãkrh»kËLkk {tºkeykuLkwt MktÏÞkçk¤ Au.
 ðzk«ÄkLk Mkrník {tºkeykuLkwt MktÏÞkçk¤ ÷kufMk¼kLkk 15%  MktMkËLkwt Lke[÷w øk]n ÷kufMk¼k fnuðkÞ Au yLku íku{k Mk{økú

LkkUÄ



Vuõ
fhíkk ðÄw nkuðw òuEyu Lkne.

þYykík{kt MkÇÞkuLke MktÏÞk rðþu fkuE òuøkðkE fhðk{kt

ykðe Lk níke. Ãkhtíkw 2003 {kt 91 {kt çktÄkhýeÞ
MkwÄkhk îkhk {tºke Ãkrh»kËLkk MkÇÞkuLke MktÏÞk MÚkrøkík fhe
Ëuðk{kt ykðe.
{tºkeykuLke ÔÞÂõíkøkík yLku Mkk{wrnf sðkçkËkhe



ËuþLke sLkíkkyu ÃkwÏíkðÞ {íkkrÄfkhLkk Äkuhýu [qtxkÞu÷k
«ríkrLkrÄyku çkuMku Au.
WÃk÷w øk]n hkßÞMk¼k fnuðkÞ Au yLku íku{kt íkuLkk «{kýu
Ëhuf hkßÞLke rðÄkLkMk¼k îkhk [qtxkÞu÷k «ríkrLkÄeyku
çkuMku Au.
çktÄkhý{kt sýkÔÞk {wsçk MktMkËLkku ºkeòu ytøk hk»xÙÃkrík
nkuÞ Au. su MktMkË yLku rðÄkLk Mk¼k îkhk [qtxkELku ykðu

5
{tºkeyku ÔÞÂõíkøkík heíku hk»xÙÃkríkLku yLku Mkk{wrnf heíku Au.

30


09
÷kufMk¼kLku sðkçkËkh nkuÞ Au.  1954 MkwÄe ÷kufMk¼kLku ‘sLkíkkMkËLk’ yLku hkßÞ
3
 fuLÿeÞ {tºke Ãkrh»kËLke Mkth[Lkk 05
Mk¼kLku ‘hkßÞ Ãkrh»kË’ fnuðk{kt ykðíkw níkw.
74
O.

 fuLÿeÞ {tºke Ãkrh»kËLkk {tºkeykuLku fw÷ ºký ¼køkku{kt  ÷kufMk¼k - 81

LM

ðnU[ðk{kt ykÔÞk Au.  ÷kufMk¼kLku «Úk{ øk]n, Lke[÷w øk]n yÚkðk sLkíkkLkwt
TE

(1) fuçkeLkxu {tºke «ríkrLkrÄíð Ähkðíkw øk]n fnuðkÞ Au.

PA
N

 íku{kt fuLÿ MkhfkhLkk {níðÃkqýo {tºkk÷ÞkuLkku Mk{kðuþ  ÷kufMk¼kLkk yæÞûkLku ÷kufMk¼k{kt hksLkiríkf ÃkûkkuLku fu
TI
NI

ÚkkÞ Au. su{ fu øk]n, hûkk, rðËuþ, Lkkýk, hu÷ðu, sqÚkkuLku {kLÞíkk ykÃkðkLkku, LkkýkrðÄuÞf Au fu fu{ íku
Ãkh
yýwþÂõík, {sqh ykÞkuøk, ÔÞkÃkkh yLku Wãkuøk, ÷ku¾tz Lk¬e fhðkLkku yLku rnLËe fu ytøkúuS rMkðkÞ yLÞ
¾ký yLku çk¤íký, ¾kuhkf íkÚkk ¾uíkeðkze, Mkthûký, ¼k»kk{kt çkku÷ðkLke hò ykÃkðkLkku yrÄfkh Au.
ðknLk ÔÞðnkh yLku MktËuþk, {kLkð MktMkkÄLk rðfk»k  ÷kufMk¼kLke çkuXf{kt rLkýkoÞf {ík ykÃkðkLkku yrÄfkh
(HRD) ðøkuhu.... MÃkefhLku nkuÞ Au.
(2) hkßÞ fûkkLkk {tºkeyku  ÷kufMk¼kLke Mkr{ríkykuLkk MkÇÞkuLke Lke{ýwf MÃkefh fhu
(A) Mðíktºk hkßÞ{tºke Au.
íkuyku fuçkeLkux {tºkeykuLke su{ ÃkkuíkkLkk rð¼køkLkwt  ÷kufMk¼k{kt þktrík ò¤ððk {kxu MÃkefh “MkksoLx yux
fkÞo Mðíktºk heíku Mkt¼k£u Au. Ãkhtíkw íkuyku furçkLkuxLkk MkÇÞku ykBMko” Lke {ËË ÷u Au.
nkuíkk LkÚke. su{ fu MktMkËeÞ çkkçkíkku, {krníke yLku  ÷kufMk¼kLke çkuXf {kxu fw÷ MkÇÞkuLkk 1/10 MkÇÞku fkuh{
«Mkkhý, ykhkuøÞ, ¾kuhkf yLku ¾uíkeðkze, ÃkwLk:ðMkðkx {kxu nksh nkuðk òuEyu.
ðøkuhu..  LkkýkrðÄuÞf Mkki«Úk{ ÷kufMk¼k{kt hsq fhkÞ Au.
(B) MknkÞf hkßÞ{tºke  ÷ku f Mk¼kLkk rðhku Ä ÃkûkLkk {kLÞíkk«kÃík Lku í kk
furçkLkux fûkkLkk-{tºkeykuLku MknkÞ fhðk {kxu hk{Mkw¼øk®Mkn níkk.
MknkÞf hkßÞ{tºkeykuLke rLk{ýwf fhðk{kt ykðu Au.  ÷kufMk¼kLkku Mkk{Lkku Lk fhðkðk¤k yuf{kºk «ÄkLk{tºke
Ãkhtíkw íkuyku furçkLkuxLkk MkÇÞku økýkíkk LkÚke. [kiÄhe [hý®Mkn níkk.
PERFECT CAREER EDUCATION 17 NITIN PATEL MO. 7405309305
¼khíkLkwt çktÄkhý
çktÄkhý{kt òuøkðkE {wsçk nk÷{kt
hksMÚkkLk - 25
ðÄw{kt ðÄw - 552 545
yktÄú «Ëuþ - 25
hk»xÙÃkrík îkhk - 2 (A.I.) 2
ykurhMMkk - 21
[qtxkÞu÷k - 550 543
fuh÷k - 20
hkßÞku{ktÚke - 530 530
íku÷tøkkLkk - 17
fuLÿþkrþík «Ëuþ{ktÚke 13
ykMkk{ - 14
Note:- 84 {kt çktÄkhýeÞ MkwÄkhk {wsçk 2001 {kt yuf Lk¬e

x
Íkh¾tz - 14
fhðk{kt ykÔÞw fu 2026 MkwÄe yk yktfzkyku{kt VuhVkh
Ãktòçk - 13
ÚkE þfu Lkne.
A¥keMkøkZ - 11
 ÷kufMk¼kLkku fkÞofk¤
nrhÞkýk - 10
 Mkk{kLÞ heíku ÷kufMk¼kLku fkÞofk¤ íkuLkk «Úk{ çkuXfLkk
rËÕ÷e - 7
rËðMkÚke 5 ð»ko Lkku nkuÞ Au.
s.fkÂ~{h - 6
 rðrþü Mktòuøkku{kt hk»xÙÃkrík ÷kufMk¼kLkwt ðnu÷wt rðMksoLk



þfkÞ Au.
Vuõ
Ãký fhe þfu Au.
fxkufxeLkk Mk{Þu ÷kufMk¼kLku fkÞofk¤ 1 ð»ko {kxu ðÄkhe

òu fxkufxe Lkk hnu íkku A {kMkLke ytËh ÷kufMk¼kLke

[qtxýe fhkððe VhSÞkík Au.
÷kufMk¼kLke [qtxýe
çktÄkhýLkk yLkwåAuË 326 {wsçk su ÔÞÂõík ¼khíkLkku
W¥khk¾tz
rn{k[÷ «Ëuþ -
{u½k÷Þ
yhwýk[÷ «Ëuþ -
økkuðk
{ýeÃkwh
ºkeÃkwhk
-

-
-
-
yktÄ{kLk rLkfkuçkkh-
5
4
2
2
2
2
2

5
1

30
Lkkøkhef nkuÞ 18ð»ko fhíkk ðÄw ðÞ Ähkðíkku nkuÞ yLku

09
Lkkøkk÷uLz - 1

3
{íkËkh ÞkËe{kt Lkk{ Ähkðíkku nkuÞ íkku íku ÷kufMk¼kLke
05
[tËeøkZ 74 - 1
[qtxýe{kt {íkËkLk fhe þfu Au.
Ë{ý yLku Ëeð - 1
O.

LkkUÄ - þYykík{kt {íkËkLkLke ô{h-21 ð»ko níke su 1989

LM

rMk¬e{ - 1
{kt 61 {kt çktÄkhýeÞ MkwÄkhk îkhk {íkËkLkLke ô{h 18
TE

ËkËh yLku Lkøkh nðu÷e- 1

ð»ko fhðk{kt ykðe Au. - hkSð økktÄe (ðzk«ÄkLk)
PA

ÃkkUrz[uhe - 1
N

 ÷kufMk¼kLkk MkÇÞ çkLkðk {kxuLke ÷kÞfkík

TI

÷ûkîeÃk - 1
NI

 íku ¼khíkLkku Lkkøkhef nkuðku òuEyu.

Ãkh
r{Íkuh{ - 1
 ô{h ykuAk{kt ykuAe 25 ð»ko
 íku MktMkË îkhk yÞkuøÞ Mkkrçkík ÚkÞu÷ Lk nkuðku òuEyu.
 hkßÞMk¼k - 80
 íku{Lku çktÄkhýLke ºkeS yLkwMkqr[ {wsçk þÃkÚk ÷uðe Ãkzu
 hkßÞMk¼kLku ¼khíkeÞ Mkt½Lkwt WÃk÷w øk]n, rîíkeÞ øk]n
Au.
íkÚkk hkßÞkuLkw «ríkrLkrÄíð Ähkðíkw øk]n fnuðk{kt ykðu
÷kufMk¼kLke Mkexku Au.
 hkßÞMk¼k{kt íkuLkk Lkk{ «{kýu hkßÞkuLke rðÄkLkMk¼k
W¥kh «Ëuþ - 80 îkhk [qtxkÞu÷k «ríkrLkrÄyku çkuMku Au.
{nkhk»xÙ - 48  hkßÞMk¼k{kt ðÄw{kt ðÄw MkÇÞkuLke MktÏÞk 250 su{ktÚke
Ãk.çktøkk¤ - 42 12 MkÇÞku hk»xÙÃkrík îkhk rLkÞwõík nkuÞ Au. yLku 238
rçknkh - 40 MkÇÞku hkßÞkuLke rðÄkLkMk¼k îkhk [qtxkELku ykðu Au.
ík{e÷Lkkzw - 39  nk÷kt 233 MkÇÞku hkßÞkuLke rðÄkLkMk¼k îkhk [qtxkELku
{æÞ«Ëuþ - 29 ykðu Au.
fýkoxf - 28  nk÷k{t 233 MkÇÞku hkßÞkuLke rðÄkLkMk¼k îkhk [qtxkELku
økwshkík - 26
ykðu Au. (rËÕ÷e, Ãkwtzwt[uhe MkkÚku)
PERFECT CAREER EDUCATION 18 NITIN PATEL MO. 7405309305
¼khíkLkwt çktÄkhý
 MktMkËLku hkßÞÞkËeLkk rð»kÞ Ãkh fkÞËku ½zðku nkuÞ íkku  hkßÞMk¼kLkku MkÇÞ su hkßÞ{ktÚke rLkÞwõík ÚkÞu÷ku nkuÞ
íkuLkk {kxu hßÞMk¼k{kt Mkki«Úk{ ¾hzku ÃkMkkh fhðku Ãkzu íku ûkuºkLke {íkËkh ÞkËe{kt íkuLkwt Lkk{ LkkUÄkÞu÷w nkuðw
Au. òuEyu.
 hkßÞMk¼k{kt Mkt½Lkk çkÄk hkßÞkuLkwt «ríkrLkrÄíð nkuðkÚke  hkßÞMk¼kLke Mkexku
íku “yr¾÷ ¼khíkeÞ MktMÚkk” Au.
U.P. - 31
 hkßÞMk¼kLkk çku Mkºkku ðå[u 6 {rnLkk fhíkk ðÄw ytíkh

x
{nkhk»xÙ - 19
nkuðwt òuEyu Lkrn yux÷u fu 1 ð»ko{kt ykuAk{kt ykuAe 2 ík{e÷Lkkzw - 18
çkuXfku {¤ðe VhSÞkík Au. rçknkh - 16
 hkßÞMk¼k Lkkýkçke÷{kt MkwÄkhku fu yMðefkh Lk fhe Ãk.çktøkk¤ - 16
þfu, {kºk íku{kt VuhVkhLke ¼÷k{ý fhe þfu su {kLkðk fýkoxf - 12
{kxu ÷kufMk¼k çktÄkÞu÷ LkÚke yk ¾hzku 14 rËðMk{kt økwshkík - 11



Au. Vuõ
÷kufMk¼k{kt Ãkhík ÚkE òÞ Au yLku hkßÞ Mk¼kyu ÃkMkkh
fhe ÷eÄku {kLkðk{kt ykðu Au.
WÃkhk»xÙÃkrík nkuÆkLke Yyu hkßÞMk¼kLkk Mk¼kÃkrík nkuÞ

zkì. hkÄkf]»ýLk hkßÞMk¼kLkk «Úk{ Mk¼kÃkrík níkk.

hkßÞMk¼kLkk Mk¼kÃkrík yu øk]nLkk MkÇÞ LkÚke Ãkhtíkw
{.«Ëuþ
yk.«Ëuþ
hksMÚkkLk
ykurhMMkk
fuh÷
ykMkk{
Ãktòçk
Íkh¾tz
-
-
-
-
-
-
-
-
11
11
10
10
9
7
7
6

5
Mk{kLk {íkLke ÃkrhÂMÚkrík{kt rLkýkoÞf {ík ykÃke þfu Au-

30
A¥keMkøkZ - 5

09
(fkMxªøk ðkux)

3
nrhÞkýk -
05
74 5
 hkßÞMk¼kLke fkuh{ {kxu ykuAk{kt ykuAk 25 MkÇÞkuLke s.fk~{eh - 4
O.

nkshe yrLkðkÞo Au.

LM

W¥khk¾tz - 3
 hkßÞMk¼k{kt MkkiÚke ðÄw «ríkrLkrÄíð W¥kh«ËuþLkwt Au. rn.«Ëuþ -
TE

3
PA

 fkÞofk¤ : rËÕ÷e - 3
N

y.«Ëuþ -
TI

 yLkwåAuË 80 {wsçk hkßÞMk¼k yu fkÞ{e øk]n Au. íku 1

NI
Ãkh
õÞkhuÞ rðMksoLk Ãkk{íkw LkÚke. økkuðk - 1
{u½k÷Þ - 1
 hkßÞMk¼kLkk MkÇÞkuLkku fkÞofk¤ 6 ð»ko nkuÞ Au yLku
{ýeÃkwh - 1
Ëh çku ð»kuo 1/3 MkÇÞku rLkð]¥k ÚkkÞ Au yLku íkux÷k s rMk¬e{ - 1
MkÇÞku VheÚke [qtxkÞ Au. Lkkøkk÷uLz - 1
 hkßÞMk¼kLkk MkÇÞkuLke ÷kÞfkík - r{Íkuh{ - 1
 íku ¼khíkLkku Lkkøkhef nkuðku òuEyu. rºkÃkwhk - 1
 ô{h ykuAk{k ykuAe 30 ð»ko. ÃkkUrz[uhe - 1
 íku MktMkË îkhk {ktøku÷e ÞkuøÞíkkyku Ähkðíkku nkuðku òuEyu.
 MktMkËLke fkÞoðkne{kt WÃkÞkuøk{kt ÷uðkíkk yøkíÞLkk
 íku{Lku çktÄkhýLke ºkeS yLkwMkqr[ {wsçk þÃkÚk ÷uðe Ãkzu
þçËku
Au. I. «&™fk¤
 su ÔÞÂõík hkßÞMk¼kLkk W{uËðkh íkhefu Q¼k hnuðk  MktMkËLke «íÞuf çkuXfLkku «Úk{ f÷kf (MktMkË MkÇÞku «&™
{køkíkku nkuÞ íkuLkw Lkk{ 10 rðÄkLkMk¼kLkk MkÇÞ îkhk ÃkqAu yLku {tºkeyku sðkçk ykÃku Au.)
«Míkkrðík fhðw Ãkzu íkku s íku hkßÞMk¼kLkk W{uËðkh «&™Lkk «fkhku
íkhefu Q¼ku hne þfu Au. (A) íkkhktfeík «&™ku

PERFECT CAREER EDUCATION 19 NITIN PATEL MO. 7405309305

¼khíkLkwt çktÄkhý
 {kir¾f{kt W¥kh ykÃkðkLkk nkuÞ  þYykík{kt íku{kt fw÷ 4 sòu níkku. su{kt {wÏÞ LÞkÞkÄeþ
 Ãkqhf «&™ ÃkqAe þfkÞ. íkhefu Mkh yur÷Ík EBÃku Lke rLk{ýwf fhðk{kt ykðe
(B) ykíkkhktfeík «&™ku níke.
 ÷u¾eík{kt W¥kh ykÃkðkLkk  ykÍkËe ÃkAe 28 òLÞw 1950 Lkk rËðMku Mkwr«{ fkuxoLke
 Ãkqhf «&™ Lk ÃkqAe þfkÞ. MÚkkÃkLkk fhðk{kt ykðe níke.
(C) yÕÃkMkqr[ík «&™ku  þYykík{kt yk Mkwr«{ fkuxo{kt fw÷ 8 sòu níkk. su{kt
{wÏÞ LÞkÞkÄeþ nrh÷k÷ su.frýÞk níkk.

x
yrð÷tçkLkeÞ {wÆkLkku 10 rËðMkLke ytËh sðkçk
 nk÷{kt Mkwr«{ fkuxo{kt fw÷ 31 LÞkÞkÄeþku Au.
ykÃkðkLkku. ({kir¾f)
 Mkwr«{ fkuxo{kt LÞkÞkÄeþkuLke MktÏÞk ðÄkhðkLke Mk¥kk
II. þqLÞ fk¤ - (12:00 Úke 1:00)
MktMkËLku ykÃkðk{kt ykðe Au.
 ònuh rníkLkk {wÆkLke [[ko fhkÞ Au.
 Mkwr«{ fkuxoLkk LÞkÞkÄeþLke ÷kÞfkík
III. MÚkøkLk «Míkkð -  íku ¼khíkLkk Lkkøkrhf nkuðk òuEyu.
 MkkðosLkef {n¥ðLkk {wÆk Ãkh øk]nLke [k÷w fkÞoðkne  nkEfkuxo{kt Mkíkík 5 ð»ko LÞkÞkÄeþLkku yLkw¼ð nkuðku


IV. fkÃk «Míkkð



ykðíkku «Míkkð.
Vuõ
çktÄ fhðkLkku «Míkkð.
50 fu íkuÚke ðÄw MkÇÞkuLke {tsqhe sYhe

çksuxLke {køkýe{kt fkÃk {wfðkLkk nuíkw {kxu {qfðk{kt

÷ku fMk¼k{kt fkÃk «Míkkð {kxu yæÞûkLke {t s qh e

yrLkðkÞo.





òuEyu. yÚkðk
nkEfkuxo{kt Mkíkík 10 ð»koLkku ðfe÷kíkLkku yLkw¼ð nkuðku
òuEyu. yÚkðk
hk»xÙÃkríkLke ÿrü{kt fkÞËk rLk»ýktík nkuðk òuEyu.
rLk{ýwf
Mkwr«{ fkuxoLkk LÞkÞkÄeþkuLke rLk{ýwf hk.Ãk. îkhk
fhðk{kt ykðu Au.

5
30
V. fkuh{  hk»xÙÃkrík LÞkÞkÄeþkuLke rLk{ýwf fhðk {kxu fku÷uSÞ{

09
3
ÃkuLk÷ Úke Mk÷kn ÷u Au.
05
 øk]nLkwt fk{fks [÷kððk {kxu ÷½w¥k{ MkÇÞkuLke nkshe 74
yrLkðkÞo Au. suLku fkuh{ fnuðkÞ.  fku÷uSÞ{ ÃkuLk÷{kt Mkwr«{ fkuxoLkk yuf {wÏÞ LÞkÞkÄeþ
O.

yLku 4 yLÞ LÞkÞkÄeþ nkuÞ Au.

LM

 fw÷ MkÇÞkuLkk 10% MkÇÞku (1/10)

 þÃkÚk
TE

VI. «kuxu{ MÃkefh

PA

 Mkw r«{ fku xo L kk LÞkÞkÄeþku L ku þÃkÚk hk.Ãk. îkhk

 Lkðe ÷kufMk¼k™e «Úk{ çkuXf{kt hk»xÙÃkrík Lkðk [qtxkÞu÷k
N

÷uðzkððk{kt ykðu Au.

TI

MkÇÞku{ktÚke fkuE yuf (ðrhc yLkw¼ðLke árüyu) Lku

NI

 Ãkøkkh yLku ¼ÚÚkk

Ãkh
yMÚkkÞe yæÞûk çkLkkðu íkuLku «kuxu{ MÃkefh fnuðkÞ.
 LÞkÞkÄeþkuLkku Ãkøkkh MktMkË îkhk Lk¬e fhðk{kt ykðu
VII. Mku¢uxhe sLkh÷ Au. su çktÄkhýLke çkeS yLkwMkqr[ {wsçk ¼khíkLke Mktr[ík
 MÃkefh îkhk rLk{ýwf fhðk{kt ykðu Au. rLkrÄ{ktÚke ykÃkðk{kt ykðu Au.
 ðÞ{ÞkoËk - 60 ð»ko  nk÷{kt íku{Lku Ãkøkkh íkhefu
 hk»xÙÃkríkLkk nwf{Úke ÷kufMk¼kLkk MkÇÞkuLku Mkºk{kt nksh {wÏÞ - 100000/
hnuðkLke Mkq[Lkk ykÃku. yLÞ - 90,000
 ÷kuf Mk¼kLkk fkÞoLkku rnMkkçk hk¾u Au.  fkÞofk¤
 ¾hzkykuLku hk»xÙÃkríkLke Mkne {kxu {kuf÷e ykÃku.  íku 65 ð»koLkk ðÞ MkwÄe ÃkkuíkkLkk ÃkË Ãkh hne þfu Au.
3. fuLÿLkwt LÞkÞíktºk  65 ð»ko Ãknu÷k Ãký íku hk»xÙÃkríkLku MktçkkuÄeLku hkSLkk{wt
 Mkwr«{ fkuxo - 124 (ßÞkt Ä{o íÞkt sÞ) ykÃke þfu Au.
 ¼khíkeÞ LÞkÞ ÔÞðMÚkk{kt Mkwr«{ fkuxo Mkðkuoå[ MÚkkLk  íku{Lku hk»xÙÃkríkLke su{ {nkr¼ÞkuøkLke «r¢ÞkÚke Ëqh fhe
Ähkðu Au. þfkÞ Au.
 Mkw r«{ fkuxoLke MÚkkÃkLkk ykÍkËe Ãkqðuo 1773 Lkk  Mkuðk rLkð]¥k LÞkÞkÄeþ ¼khíkLke fkuE Ãký yËk÷ík{kt
huøÞw÷uxªøk yuõx ytíkøkoík 1774 {kt fhðk{kt ykðe ðfe÷kík fhe þfu Lkne.
níke.
PERFECT CAREER EDUCATION 20 NITIN PATEL MO. 7405309305
¼khíkLkwt çktÄkhý
 fkÞkuo yLku Mk¥kkyku 3. Mk÷knfeÞ ûkuºkkÄefkh :-
(1) {q¤ ûkuºkkrÄfkhku  yLkwåAuË 143 {wsçk hk.Ãk. Mkwr«{ fkuxo ÃkkMkuÚke Mk÷kn
(2) y¾e÷eÞ ûkuºkkrÄfkhku {køke þfu Au. Ãkhtíkw Mkwr«{ fkuxo íkku Mk÷kn ykÃkðk
(3) Mk÷knfeÞ ûkuºkkrÄfkhku çktÄkÞu÷ LkÚke yLku òu Mkwr«{ fkuxo Mk÷kn ykÃku Au íkku
(4) LÞkÞef ÃkwLk: yð÷kufLkLkku yrÄfkh hk.Ãk. íkuLku {kLkðk çktÄkÞu÷ LkÚke.
(5) LkShe yËk÷ík íkhefuLke Mk¥kk 4. LÞkÞef ÃkwLk: yð÷kufLkku yrÄfkh

x
1. {q¤ûkuºkkrÄfkh yux÷u fu yuðk yrÄfkh suLkk ytíkøkoík  yLkwåAuË 137 {wsçk Mkwr«{ fkuxLo ku Mk¥kk ykÃkðk{kt ykðe
MkeÄu MkeÄw Mkwr«{ fkuxo{kt fuMk fhðk{kt ykðu Au. Au fu íku ÃkkuíkkLkk s fuMk{kt su [wfkËku ykÃÞku nkuÞ íkuLkku
 Mkwr«{ fkuxo{kt fuLÿ Mkhfkh yLku hkßÞ Mkhfkh ðå[u òu
ÃkwLk: yð÷kufLk fhe íkÆLk Lkðku rLkýoÞ ykÃke þfu Au.
rððkË nkuÞ íkku sE þfkÞ Au.
5. LkShe yËk÷ík íkhefuLke Mk¥kk
 2 hkßÞku ðå[u ÃkhMÃkh fkuE rððkË nkuÞ íkku Mkwr«{
 su yËk÷íkLkk [wfkËkLku ÿüktík íkhefu WÃkÞkuøk fheLku
fkuxo{kt sE þfkÞ Au.
yLÞ fuMk{kt [wfkËku ykÃke þfkíkku nkuÞ yuðe yËk÷íkLku
2.


Vuõ
yÃke÷eÞ ûkuºkkrÄfkh :-
nkEfkuxo îkhk ykÃkðk{kt ykðu÷ [wfkËkÚke Lkkhks ÔÞÂõík
Mkwr«{ fkuxo{kt íku [wfkËk rðhwØ yÃke÷ fhe þfu Au. Ãkhtíkw
íkuLkk {kxu nkEfkuxo îkhk yu «{kýÃkºk ykÃkðw Ãkzu fu yk
[wfkËk rðhwØ sE þfkÞ Au.
Note :- ðze yËk÷íkLkk Ëunktík ËtzLkk [wfkËk Mkk{u
S.C. {kt yÃke÷ fhe þfkÞ.a

LkÍehe yËk÷ík fnuðk{kt ykðu Au. yLku òu LkÍehe
yËk÷íkLkk [wfkËk rðhwØ fkuE [wfkËku ykÃkðk{kt ykðu
íkku LkÍehe yËk÷íkLku íku yËk÷íkLkk LÞkÞkÄeþLku Mkò
VxfkhðkLke Mk¥kk Au.
¼khík{kt fuLÿLke LkÍehe yËk÷ík íkhefu Mkwr«{ fkuxo yLku
hkßÞLke LkÍehe yËk÷ík íkhefu nkEfkuxo fkÞohík Au.

5
30
¼køk-5 ¼køk-6

09
3
hk»xÙÃkrík hkßÞÃkk÷
05
74
rLk{ýqf/[qtxýe rLk{ýqf/[qtxýe
O.
LM

 MktMkËLkk çktLku økúnLkk [qtxkÞu÷k MkÇÞku (2 yutø÷ku  hkßÞÃkk÷Lke rLk{ýqf hk»xÙÃkrík îkhk fhðk{kt ykðu
TE

ELzeÞLk + 12 hkßÞMk¼kLkk MkçÞku hk»xÙÃkrík îkhk Au. (fuLkuzkLkk çktÄkhý{ktÚke fuLÿ îkhk hkßÞÃkk÷Lke
PA

rLk{ýqf Ãkk{íkk ¼køk Lkne ÷u) rLk{ýqf ÷eÄu÷ Au.)

N
TI

 hkßÞkuLke rðÄkLkMk¼k [qtxkÞu÷k MkÇÞku

NI
Ãkh
 fuLÿþkrMkík «Ëuþku Lke rðÄkLkMk¼kLkk [qtxkÞu÷k
MkÇÞku ({kºk rËÕ÷e íkÚkk Ãkkuzª[uhe Lkk MkÇÞku)
þÃkÚk þÃkÚk
 ¼khíkLkk Mkðkuoå[ LÞkÞ÷ÞLkk {wÏÞ LÞkÞkÄeþ îkhk  MktçktrÄík hkßÞLke Wå[ LÞkÞk÷Þ (High Court) Lkk
yLku òu íku Lk nkuÞ íkku íku{Lke økuhnkshe{kt Mkðkuoå[ {wÏÞ LÞkÞkÄeþ îkhk yÚkðk íku{Lke økuhnkshe{kt
LÞkÞ÷ÞLkku ðhec LÞkÞkÄeþ þÃkÚk ÷uðzkðþu. ðhec LÞkÞkÄeþ þÃkÚk ÷uðzkðþu.
fkÞofk¤ fkÞofk¤
 Mkk{kLÞ heíku 5 ð»koLkku  5 ð»koLkku
 Ãkhtíkw ßÞkt MkwÄe Lkðk hk»xÙÃkrík Lke [qtxýe Lk ÚkkÞ  ßÞkt MkwÄe Lkðku hkßÞÃkk÷ ÃkË Mkt¼k¤u Lkne íÞkt MkwÄe
íÞkt MkwÄe hne þfu. (Ãkhtíkw ðÄw{kt ðÄw 6 {rnLkk {kt ÃkkuíkkLkk ÃkË Ãkh hne þfu Au.
hk»xÙÃkríkLke [qtxýe Úkðe yrLkðkÞo Au.)
ÞkuøÞíkk ÞkuøÞíkk
 ¼khíkLkku Lkkøkrhf  ¼khíkLkku Lkkøkrhf
 ykuAk{kt ykuAe 35 ð»koLke ô{h  ykuAk{kt ykuAe 35 ð»koLke ô{h
Ãkøkkh Ãkøkkh
 1,50,000 Yk.  1,10,000

PERFECT CAREER EDUCATION 21 NITIN PATEL MO. 7405309305

¼khíkLkwt çktÄkhý

nkuÆkLke þhíkku nkuÆkLke þhíkku

 MktMkË fu rðÄkLk {tz¤Lkk fkuEÃký øk]nLkku MkÇÞ nkuðku  MktMkË fu rðÄkLk {tz¤Lkk fkuEÃký øk]nLkku MkÇÞ nkuðku
òuEyu. Lkrn òuEyu. Lkrn
 ÷k¼Lkwt ÃkË Äkhý fhu÷ Lk nkuðwt òuEyu  ÷k¼Lkwt ÃkË Äkhý fhu÷ Lk nkuðwt òuEyu
ÃkË ÃkhÚke Ëqh fhðkLke «r¢Þk ÃkË ÃkhÚke Ëqh fhðkLke «r¢Þk
 {nkr¼ÞkuøkLke «r¢Þk îkhk ÃkË ÃkhÚke Ëqh fhe þfkÞ  hk»xÙÃkrík ðzk«ÄkLk {tºke Ãkrh»kËLke Mk÷kn Úke ÃkË

x
(yLkw 61 {wsçk) ÃkhÚke hkßÞÃkk÷Lku Ëqh fhe þfu Au.
 yk «r¢Þk y{urhfk{ktÚke ÷eÄu÷ Au.  {nkr¼ÞkuøkLke «r¢ÞkLkku çktÄkhý{kt WÕ÷u¾ LkÚke
 {kºk çkÄk s MktMkË MkÇÞku yk «r¢Þk{kt ¼køk ÷uþu. fhu÷.
rLk{ýqf fhðkLke Mk¥kk rLk{ýqf fhðkLke Mkíkk
 WÃk÷køk]n (hkßÞMk¼k){kt 12 MkÇÞkuLku rLk{ýqf  rðÄkLk Ãkrh»kË{kt 1/6 MkÇÞkuLku rLk{ýqf fhðkLke

Mkò{kt {kVeLke Mk¥kk




Vuõ
fhðkLke Mkíkk (f÷k MkkrníÞ, rð¿kkLk Mk{ksMkuðk)

fkuEÃký ÔÞÂõíkLku økwLkk{kt Mkò{kVe, Mkò {kufqVe

Mkò{kt ½xkzku íkÚkk Mkò{ktÚke MktÃkqýo {wÂõík ykÃkðkLke
Mk¥kk Au.
hk»xÙÃkríkLku MkiLÞ yËk÷ík íkÚkk VktMkeLke Mkò {kV
fhðkLke Mk¥kk Au.



Mkíkk (f÷k MkkrníÞ, rð¿kkLk Mk{ks Mkuðk.)
Mkò{kt {kVeLke Mk¥kk
fkuEÃký ÔÞÂõíkLku økwLkk{kt Mkò{kVe, Mkò {kufqVe
Mkò{kt ½xkzku íkÚkk Mkò{ktÚke MktÃkqýo {wÂõík ykÃkðkLke
Mk¥kk Au.
Ãkhtíkw hkßÞÃkk÷Lku MkiLÞ yËk÷ík fu VktMkeLke Mkò {kV
fhðkLke Mk¥kk LkÚke.

5
30
ðneðxe Mk¥kkyku ðneðxe Mk¥kkyku

09
3
(1) rLk{ýqf (fkuLke fhe þfu ?) (1) rLk{ýqf (fkuLke fhe þfu ?)
05
74
 ðzk«ÄkLk íkÚkk {tºke Ãkrh»kË  {wÏÞ{tºke íkÚkk {tºkeÃkrh»kË
O.

 yuxoLke sLkh÷  yuzðkufux sLkh÷

LM

{wÏÞ ¼khíkLkku {wÏÞ [qtxýe fr{&™h íkÚkk yLÞ hkßÞLkku {wÏÞ [qtxýe fr{&™h íkÚkk «kËurþf [qtxýe
TE

 
PA

[qtxýe fr{&™h fr{&™h

N
TI

 UPSC Lkk yæÞûk íkÚkk MkÇÞku  GPSC Lkk yæÞûk íkÚkk MkÇÞku
NI
Ãkh
 LkkýkÃkt[ (fuLÿ) Lkk yæÞûk íkÚkk MkÇÞku  LkkýkÃkt[ (hkßÞ) Lkk yæÞûk íkÚkk MkÇÞku.
(2) ËuþLkku ík{k{ fkhkuçkkhe (ðneðx) hk»xÙÃkríkLkk Lkk{u (2) hkßÞLke ík{k{ fkhkuçkkhe hkßÞÃkk÷Lkk Lkk{u [k÷u.
[k÷u
(3) ðzk«ÄkLk {tºkeÃkrh»kË, yuxoLke sLkh÷, hkßÞÃkk÷ (3) {wÏÞ {tºke {tºke, Ãkrh»kË, yuzðkufux LkLkh÷, ðøkuhu
ðøkuhu íkuLkk ÃkË ÃkhÚke Ëqh fhðkLke Mk¥kk. Lku íkÚkk íkuLkk ÃkË ÃkhÚke Ëqh fhðkLke Mk¥kk
(4) hkßÞ{kt hkßÞÃkk÷Lke ¼÷k{ý yLkwMkkh hk»xÙÃkrík (4) hkßÞÃkk÷ ÃkkMku ykðe Mk¥kk LkÚke. íku {kºk hk»xÙÃkríkLku
þkMkLk ÷køkw Ãkkze þfu ¼÷k{ý fhe þfu.
LkkýktfeÞ Mk¥kkyku LkkýktfeÞ Mk¥kkyku
(1) ykfÂM{f rLkrÄLkku Mkthûký fíkko ykf LkeÄe{ktÚke (1) ykfÂM{f rLkrÄLkku Mkthûký fíkko ykf LkeÄe{ktÚke
Lkktýk WÃkkzðk {tsqhe sYhe Au. Lkktýk WÃkkzðk {tsqhe sYhe Au.
(2) ÷kufMk¼k{kt Lkkýk ¾hzku hk»xÙÃkríkLke Ãkqðo {tSheÚke (2) rðÄkLkMk¼k{kt Lkkýk ¾hzku hkßÞÃkk÷Lke Ãkqðo
hsq fhe þfkÞ. {tswheÚke hsq fhe þfkÞ.
(3) LkkýkfeÞ ð»koLke þYykík {kt MktMkË{kt çksux hsq (3) LkkýkfeÞ ð»koLke þYykík {kt rðÄkLk{tz¤{kt çksux
fhkðu (yLkw. 112) hsq fhkðu. (yLkw. 202)
(4) Mkt[íkrLkrÄ{ktÚke ¾[o fhðk {kxuLkku ¾hzku {kºk (4) Mkt[íkrLkrÄ{ktÚke ¾[o fhðk {kxuLkku ¾hzku {kºk
hk»xÙÃkrík Lke Ãkqðo {tsqheÚke hsq fhe þfkÞ. hkßÞÃkk÷ Lke Ãkqðo {tsqheÚke hsq fhe þfkÞ.
PERFECT CAREER EDUCATION 22 NITIN PATEL MO. 7405309305
¼khíkLkwt çktÄkhý

(5) Ëh 5 ð»ko LkkýkÃkt[Lke (fuLÿ)Lke h[Lkk fhu Au. (5) Ëh 5 ð»kou hkßÞ LkkýkÃkt[Lke h[Lkk fhu Au.
ÄkhkfeÞ Mk¥kkyku ÄkhkfeÞ Mk¥kkyku
(1) MktMkËLke çkuXf çkku÷kððk Lke, MÚkrøkík fhðkLke íkÚkk (1) rðÄkLk{tz¤Lke çkuXf çkku÷kððk Lke, MÚkrøkík fhðkLke
÷kufMk¼kLkwt rðMksoLk fhðkLke Mk¥kk íkÚkk rðÄkLkMk¼k {ktt rðMksoLk fhðkLke Mk¥kk
(2) MktMkËLkk çktLku øk]nkuLke MktÞwõík çkuXf çkku÷kððkLke (2) rðÄkLk{tz¤Lkk çktLku øk]nkuLke MktÞwõík çkuXf çkku÷kððkLke
(yLkw. 108) Mk¥kk

x
(3) [qtxýe ÃkAe ÷kufMk¼kLke «Úk{ çkuXfLkwt MktçkkuÄLk yLku (3) [qtxýe ÃkAe rðÄkLkMk¼kLke «Úk{ çkuXfLkwt MktçkkuÄLk
«íÞuf Lkðk ð»koLke MktMkËLke çkuXfLku ¾kMk MktçkkurÄík yLku «íÞuf Lkðk ð»koLke MktMkËLke çkuXfLku ¾kMk
fhðkLke Mk¥kk MktçkkurÄík fhðkLke Mk¥kk
(4) ÷kufMk¼k{kt 2 yuø÷ku ELzeÞLkLke rLk{ýqf fhðkLke (4) rðÄkLkMk¼k{kt 1 yuø÷ku ELzeÞLkLke rLk{ýqfLke Mk¥kk
Mk¥kk (yLkw 331) (yLkw. 333)
(5) fkuEÃký ¾hzku hk»xÙÃkrík Lke {tsqhe ðøkh fkÞËku (5) fkuEÃký ¾hzku hkßÞÃkk÷Lke {tsqhe ðøkh fkÞËku
çkLkíkku LkÚke.

LÞkrÞf Mk¥kkyku

Vuõ
(6) MktMkËLkk çku Mkºkku ðå[u 6 {rnLkkÚke Mk{Þ ðÄw Lk
nkuðku òuEyu, Lkne íkku hk»xÙÃkríkLku ÷kufMk¼kLkwt
rðMksoLkLke Mk¥kk.

Mkðkuoå[ LÞkÞk÷ÞLkk {wÏÞ LÞkÞkÄeþ íkÚkk yLÞ

LÞkÞkÄþLke rLk{ýqfLke Mk¥kk

çkLkíkku LkÚke.
(6) rðÄkLk{tz¤Lkk çku Mkºkku ðå[u 6 {rnLkkÚke Mk{Þ ðÄw
Lk nkuðku òuEyu, Lkne íkku hkßÞÃkk÷Lku rðÄkLkMk¼k
Lkwt rðMksoLkLke Mk¥kk.
LÞkrÞf Mk¥kkyku
rsÕ÷k LÞkÞk÷Þ Lkk {wÏÞ LÞkÞkÄeþ íkÚkk yLÞ
LÞkÞkÄeþ Lke rLk{ýqfLke Mk¥kk.

5
nkEfku x o L kk {w Ï Þ LÞkÞkÄeþ íkÚkk yLÞ

30


09
LÞkÞkÄeþLke rLk{ýqfLke Mk¥kk.
3
05
74
hk»xÙÃkrík hkßÞÃkk÷
O.
LM

ðx nwf{ çknkh ÃkkzðkLke Mk¥kk yLkw. 123 yLkw. 213

TE
PA

ðexku ðkÃkhðkLke Mk¥kk yLkw. 111 yLkw. 200

N
TI

rðþu»kkrÄfkh yLkw. 361 yLkw. 361

NI
Ãkh
MktMkË rðÄkLk{tz¤


 
÷kufMk¼k hkßÞMk¼k rðÄkLkMk¼k rðÄkLk Ãkrh»kË
   

WÃk÷w øk]n (rîíkeÞ øk]n)

Lke[÷wøk]n («Úk{ øk]n)

PERFECT CAREER EDUCATION 23 NITIN PATEL MO. 7405309305

¼khíkLkwt çktÄkhý

 {n¥k{ MkÇÞ MktÏÞk - 552  {n¥kk{ MkÇÞ MktÏÞk 500 yLku ykuAk{kt ykuAe
 ðíko{kLk ÷kufMk¼kLke MktÏÞk - 545 60 MkÇÞkuÚke çkLku÷ nkuÞ Au.
 ðíko{kLk rðÄkLkMk¼k (økwshkík) Lke MktÏÞk = 182

hk»xÙÃkrík îkhk rLk{ýqtf hkßÞÃkk÷ îkhk rLk{ýqf

 2 yutø÷ku EÂLzÞLk (331 {wsçk)  1 yutø÷ku ELzeÞLk (yLkw 333 {wsçk)

x
fkÞofk¤ fkÞofk¤
 Mkk{kLÞheíku 5 ð»koLkku Ãkhtíkw fxkufxe Mk{Þu yuf ð»ko  Mkk{kLÞheíku 5 ð»koLkku Ãkhtíkw fxkufxe Mk{Þu yuf ð»ko
MkwÄe ðÄkhe þfkÞ MkwÄe ðÄkhe þfkÞ

ÞkuøÞíkk ÞkuøÞíkk


Vuõ
(1) ¼khíkLkku Lkkøkrhf
(2) ykuAk{kt ykuAe 25 ð»ko ô{h
(3) ºkeò yLkwMkqr[ {wsçk þÃkÚk ÷uðku òuEyu.
MktMkËLkk çku Mkºkku ðå[u 6 {rnLkkÚke ðÄw ytíkh hnuþu
Lkrn íkÚkk hk»xÙÃkrík ÷kufMk¼kLkwt rðMksoLk fhe þfu.

÷kufMk¼kLkwt rðMksoLk nt{uþk ðzk«ÄkLkLke Mk÷kn

(1) ¼khíkLkku Lkkøkrhf
(2) ykuAk{kt ykuAe 25 ð»ko ô{h
(3) ºkeò yLkwMkqr[ {wsçk þÃkÚk ÷uðku òuEyu.



rðÄkLk{tz¤ çku Mkºkku ðå[u 6 {rnLkkÚke ðÄw ytíkh
hnuþu Lkrn íkÚkk hkßÞÃkk÷ rðÄkLkMk¼kLkwt rðMksoLk
fhe þfu.
rðÄkLkMk¼kLkwt rðMksoLk nt{uþk {wÏÞ{ºkeLke Mk÷kn

5
30
09
Úke hk»xÙÃkrík s fhe þfu Au. Úke hkßÞÃkk÷ s fhe þfu Au.

3
05
 ÷ku fMk¼k yæÞûk (MÃkefh) íkÚkk ÷kufMk¼kLkk  rðÄkLkMk¼kLkk yæÞûk (MÃkefh) íkÚkk rðÄkLkMk¼kLkk
74
O.

WÃkkæÞûk WÃkkæÞûk
LM

 ÷kufMk¼kLkku yæÞûk fkuh{ Lkk y¼kð{kt øk]nLku  rðÄkLkMk¼k yæÞûk fkuh{ Lkk y¼kð{kt øk]nLku
TE

MÚkrøkík fhðkLkku yrÄfkh Ähkðu Au (fkuh{ yux÷u MÚkrøkík fhðkLkku yrÄfkh Ähkðu Au (fkuh{ yux÷u
PA
N

su íku øk]nLke fw÷ MktÏÞkLkk 1/10 MkÇÞku nkuðk sYhe su íku øk]nLke fw÷ MktÏÞkLkk 1/10 MkÇÞku nkuðk sYhe
TI
NI

fkÞoðkne [k÷w hk¾ðk) fkÞoðkne [k÷w hk¾ðk)

Ãkh
 Mkk{kLÞ ÂMÚkrík{kt {ík ykÃkíkku LkÚke Ãkhtíkw Mkh¾k  Mkk{kLÞ ÂMÚkrík{kt {ík ykÃkíkku LkÚke Ãkhtíkw Mkh¾k {ík
{ík Lke ÂMÚkrík{kt rLkýkoÞf {ík ykÃku Au. (÷kufMk¼k Lke ÂMÚkrík{kt rLkýkoÞf {ík ykÃku Au. (rðÄkLkMk¼k
yæÞûk) yæÞûk)
 ÷kufMk¼k yæÞûk Lk¬e fhu fu fÞku ¾hzku Lkkýk ¾hzku  rðÄkLkMk¼k yæÞûk Lk¬e fhu fu fÞku ¾hzku Lkkýk
Au. ¾hzku Au.
 ÷kufMk¼k Lkku yæÞûk MktMkËLkk çktLku øk]nku Lke MktÞwõík  rðÄkLkMk¼kLkku Lkku yæÞûk rðÄkLk{z¤ Lkk çktLku øk]nku
çkuXfLke yæÞûkíkk fhu Au. (÷kufMk¼k-hkßÞMk¼k Lke MktÞwõík çkuXfLke yæÞûkíkk fhu Au. (rðÄkLkMk¼k-
Lke MktÞwõík çkuXf íÞkhu s çkku÷kððk {kt ykðu ßÞkhu rðÄkLkÃkrh»kË Lke MktÞwõík çkuXf íÞkhu s çkku÷kððk
¾hzk Ãkh {ík ¼uË W¼ku ÚkkÞ.) {kt ykðu ßÞkhu ¾hzk Ãkh {ík ¼uË W¼ku ÚkkÞ.)

 ÷kufMk¼k yæÞûk yLku WÃkkæÞûk çktLku ÷kufMk¼kLkk  rðÄkLkMk¼k yæÞûk yLku WÃkkæÞûk çktLku rðÄkLkMk¼kLkk
s MkÇÞku nkuÞ Au íkÚkk íku ÷kufMk¼kLku s sðkçkËkh s MkÇÞku nkuÞ Au íkÚkk íku rðÄkLkMk¼kLku s sðkçkËkh
nkuÞ Au. nkuÞ Au.

PERFECT CAREER EDUCATION 24 NITIN PATEL MO. 7405309305

¼khíkLkwt çktÄkhý

 ÷kufMk¼kLkku yæÞûk WÃkkæÞûkLku yLku WÃkkæÞûk  rðÄkLkMk¼k yæÞûk WÃkkæÞûkLku yLku WÃkkæÞûk
yæÞûkLku hkSLkk{wt ykÃku Au. yæÞûkLku hkSLkk{wt ykÃku Au.
 ÷kufMk¼k Lkk rðMksoLk ÃkAe Ãký ÷kufMk¼k yæÞûk  rðÄkLkMk¼k Lkk rðMksoLk ÃkAe Ãký rðÄkLkMk¼k yæÞûk
ÃkkuíkkLkwt ÃkË Akuzíkku LkÚke íku ykøkk{e ÷kufMk¼k Lke ÃkkuíkkLkwt ÃkË Akuzíkku LkÚke íku ykøkk{e rðÄkLkMk¼k Lke
«Úk{ çkuXf MkwÄe ÃkË ò¤ðe hk¾u Au. «Úk{ çkuXf MkwÄe ÃkË ò¤ðe hk¾u Au.
 ÷kufMk¼kLkk yæÞûk îkhk fhu÷ rLkýoÞ fu fkÞoLkk  rðÄkLkMk¼k yæÞûk îkhk fhu÷ rLkýoÞ fu fkÞoLkk

x
Mkt˼o{kt fkuE Ãký yËk÷ík{kt Ãkzfkhe þfkþu Lkrn. Mkt˼o{kt fkuE Ãký yËk÷ík{kt Ãkzfkhe þfkþu Lkrn.
 ÷kufMk¼kLkk MkÇÞku Ãkqðo yLkw{rík ðøkh 60 rËðMk  rðÄkLkMk¼k MkÇÞku Ãkqðo yLkw{rík ðøkh 60 rËðMk
MkwÄe Mkíkík økuhnksh hnu íkku íkuLkwt MkÇÞ ÃkË hË ÚkE MkwÄe Mkíkík økuhnksh hnu íkku íkuLkwt MkÇÞ ÃkË hË ÚkE
þfu. þfu.
hkßÞ Mk¼kLkk MkÇÞkuLke [qtxýe : - rðÄkLk ÃkrhMkËLkk MkÇÞkuLke [qtxýe : -
hkßÞ íkÚkk fu L ÿþkrMkík «Ëuþku (rËÕ÷e yLku 1/3 MkÇÞku LkøkhÃkkr÷fk, rsÕ÷k Ãkt[kÞík íkÚkk yLÞ



Vuõ
ÃkkUze[uhe)Lke rðÄkLk Mk¼kLkk MkÇÞku îkhk ¾wÕ÷e
{íkËkLk ÃkØríkÚke ÚkkÞ Au.

hkßÞMk¼k{kt hk»xÙÃkrík îkhk rLk{týqf Ãkk{íkkt 12

MkÇÞku (f÷k, MkkrníÞ, rð¿kkLk, Mk{kshMkuðk)



MÚkkrLkf Mk¥kk{tz¤{ktÚke MkÇÞku [wtxkÞ Au.
1/3 MkÇÞku hkßÞLke rðÄkLkMk¼kLkk MkÇÞkuÚke çkLku÷k
{íkËkh {tz¤ îkhk su rðÄkLkMk¼kLkku MkÇÞ LkÚke íkuðe
ÔÞÂõík [qtxkÞ Au.
1/6 MkÇÞku hkßÞÃkk÷ îkhk rLk{ýq f (f÷k,
MkkrníÞ, rð¿kkLk, Mk{ksMkuðk).
1/12 MkÇÞku hkßÞ{kt hnuíkk ykuAk{kt ykuAk ºký

5


30
09
ð»koLkk MLkkíkfku îkhk [qtxkÞ

3
05
 1/12 MkÇÞku hkßÞLke ytËh {kæÞr{f þk¤kÚke
74
rLk{ýqfMíkhLke Lk nkuÞ íkuðe þk¤k{kt ykuAk{kt ykuAk
O.
LM

ºký ð»koÚke rþûký ykÃkíkk rþûkfkuLkk çkLku÷k {íkËkh

TE

{tz¤ îkhk [qtxkÞ

PA

MkÇÞkuLke MktÏÞk MkÇÞkuLke MktÏÞk

N
TI

 {n¥k{ MkÇÞ MktÏÞk - 250  {n¥k{ MkÇÞ MktÏÞk su íku hkßÞ Lke rðÄkLkMk¼kLkk
NI
Ãkh
 ðíko{kLk MkÇÞ MktÏÞk - 245 fw÷ MktÏÞkLkk 1/3 fhíkkt ðÄw Lkne. yLku ykuAk{kt
ykuAe 40 Úke ykuAe Lkne.

hkßÞMk¼kLke h[Lkk hkßÞ rðÄkLk Ãkrh»kËLke h[Lkk

 hkßÞMk¼kLke h[Lkk 250 MkÇÞku îkhk ÚkkÞ Au.  hkßÞLke rðÄkLkMk¼k íkuLke fw÷ MkÇÞ MktÏÞkLke
çknw{íkeÚke yLku Mk¼k{kt nksh hneLku {ík ykÃkLkkhk
MkÇÞkuLke ykuAk{kt ykuAe 2/3 çknw{íkeÚke íku hkßÞ
{kxu rðÄkLk Ãkrh»kËLke h[Lkk fu LkkçkqËe fhe þfu Au.
fkÞofk¤ fkÞofk¤
 1/3 MkÇÞku Ëh çku ð»kuo rLkð]¥k  1/3 MkÇÞku Ëh çku ð»kuo rLkð]¥k
 yuf MkÇÞLke {wÆík 6 ð»koLke  yuf MkÇÞLke {wÆík 6 ð»koLke
 fkÞ{eøk]n rðMksoLk õÞkhuÞ Úkþu Lkrn.  fkÞ{eøk]n rðMksoLk õÞkhuÞ Úkþu Lkrn.
ÞkuøÞíkk ÞkuøÞíkk
 ¼khíkLkku Lkkøkrhf  ¼khíkLkku Lkkøkrhf

PERFECT CAREER EDUCATION 25 NITIN PATEL MO. 7405309305

¼khíkLkwt çktÄkhý

 ykuAk{kt ykuAe 30 ð»koLke ô{h  ykuAk{kt ykuAe 30 ð»koLke ô{h

 ºkeò yLkqMkqr[ {wsçk þÃkÚk ÷uðku òuEyu  ºkeò yLkqMkqr[ {wsçk þÃkÚk ÷uðku òuEyu

WÃkMk¼kÃkrík : WÃkMk¼kÃkrík :
 hkßÞMk¼kLkku Mk¼kÃkrík hkßÞ Mk¼kLkku MkÇÞ nkuíkku  rðÄkLkÃkrh»kËLkku Mk¼kÃkrík, WÃkMk¼kÃkrík çktLku
LkÚke Ãkhtíkw hkßÞ Mk¼kLkku WðMk¼kÃkrík hkßÞMk¼k rðÄkLkMk¼kÃkrh»kËLkk MkÇÞ nkuÞ Au.

x
Lkku MkÇÞ nkuÞ Au.
 hkßÞMk¼kLkku Mk¼kÃkrík Lk nkuÞ íkku WÃkMk¼kÃkrík  rðÄkLkÃkrh»kËLkku Mk¼kÃkrík Lk nkuÞ íkku WÃkMk¼kÃkrík
Mk¼kÃkrík íkhefu fk{ fhu Au Mk¼kÃkrík íkhefu fk{ fhu Au
 hkßÞMk¼kLkk Mk¼kÃkrík «Úk{ðkh {íkËkLk{kt ¼køk  rðÄkLkÃkrh»kËLkk Mk¼kÃkrík «Úk{ðkh {íkËkLk{kt
÷uíkk LkÚke Ãký {ík Mkh¾k Ãkzu íkku íku rLkýkoÞf {ík ¼køk ÷uíkk LkÚke Ãký {ík Mkh¾k Ãkzu íkku íku rLkýkoÞf


ykÃku Au.

Vuõ
hkßÞMk¼kLkk Mk¼kÃkrík yu hk»xÙÃkrík íkhefu fkÞo fhu
íkku íku Mk¼kÃkrík íkhefu fkÞo fhíkk LkÚke.
ËuþLkk WÃkhk»xÙÃkrík nkuÆkLke Yyu hkßÞMk¼kLkk
Mk¼kÃkrík nkuÞ Au.
hkßÞMk¼kLkk Mk¼kÃkríkLku íÞkhu s ÃkË ÃkhÚke nxkðe
þfkÞ ßÞkhu íku{Lku WÃkhk»xÙÃkrík ÃkË WÃkhÚke nxkðe



{ík ykÃku Au.
N/A

N/A

N/A

5
30
09
þfkÞ.

3
05
ðzk«ÄkLk íkÚkk fuLÿeÞ {tºkeÃkrh»kË {wÏÞ{tºke íkÚkk hkßÞ {tºkeÃkrh»kË
74
O.

 ðzk«ÄkLk ¼khík MkhfkhLkku ðzk Au.  {wÏÞ{tºke su íku hkßÞ MkhfkhLkku ðzk Au.
LM

 hk»xÙÃkríkLke ík{k{ Mk¥kkykuLkku WÃkÞkuøk ðkMíkrðf  hkßÞÃkk÷Lke ík{k{ Mk¥kkykuLkku WÃkÞkuøk ðkMíkrðf
TE

heíku ðzk«ÄkLk îkhk Úkíkku nkuÞ Au. heíku {wÏÞ{tºke îkhk Úkíkku nkuÞ Au.
PA
N

rLk{ýqtf rLk{ýqtf
TI
NI

ðzk«ÄkLk rLk{ýqtf hk»xÙÃkrík îkhk (yLkw. 75) {wÏÞ{tºke rLk rLk{ýqtf hkßÞÃkk÷ îkhk (yLkw. 164)
Ãkh
 
 {tºke ÃkrhþËLke rLk{ýqf ðzk«ÄkLk Lke Mk÷kn Ãkh  {tºkeÃkrh»kË Lke rLk{ýqf {wÏÞ{tºke Lke Mk÷kn Ãkh
hk»xÙÃkrík îkhk (yLkw. 74) hkßÞÃkk÷ îkhk (yLkw. 163)
 {tºkeÃkrh»kËLkk yæÞûk ðzk«ÄkLk nkuÞ Au. {tºke  {tºkeÃkrh»kËLkk yæÞûk {wÏÞ{tºke nkuÞ Au. {tºke
Ãkrh»kË ÔÞÂõíkøkík heíku hk»xÙÃkríkLku sðkçkËkh nkuÞ Ãkrh»kË ÔÞÂõíkøkík heíku hkßÞÃkk÷Lku sðkçkËkh nkuÞ
Au. Ãkhtíkw {tºkeÃkrh»kË Mkk{qrnf heíku ÷kufMk¼kLku Au. Ãkhtíkw {tºkeÃkrh»kË Mkk{qrnf heíku rðÄkLkMk¼kLku
sðkçkËkh nkuÞ Au. sðkçkËkh nkuÞ Au.
rðïkMkLkku {ík rðïkMkLkku {ík
 1 {rnLkk{kt {u¤ððku sYhe  1 {rnLkk{kt {u¤ððku sYhe
 çknw{íke Ähkðíkk ÃkûkLkk LkuíkkLku hk»xÙÃkrík íku ÃkûkLkk  çknw{íke Ähkðíkk ÃkûkLkk LkuíkkLku hkßÞÃkk÷ íku ÃkûkLkk
Lkuíkk Lku ðzk«ÄkLk íkhefu rLk{ýqf ykÃku Au. Lkuíkk Lku {wÏÞ{tºke íkhefu rLk{ýqf ykÃku Au.
 {trºkÃkrh»kËLkk fkuEÃký MkÇÞ yu 6 {kMk{kt MkÇÞ  {trºkÃkrh»kËLkk fkuEÃký MkÇÞ yu 6 {kMk{kt MkÇÞ
çkLkðw sYhe çkLkðw sYhe

PERFECT CAREER EDUCATION 26 NITIN PATEL MO. 7405309305

¼khíkLkwt çktÄkhý

MkÇÞÃkË {u¤ððkLkku Mk{Þ (ÞkuøÞíkk) MkÇÞÃkË {u¤ððkLkku Mk{Þ (ÞkuøÞíkk)

 òu fkuE ÔÞÂõíkLke rLk{ýqtf ðzk«ÄkLk íkhefu ÚkE  òu fkuE ÔÞÂõíkLke rLk{ýqtf {wÏÞ{tºke íkhefu ÚkE yLku
yLku íku çktLku{ktÚke yuf Ãký øk]nLkku MkÇÞ Lk nkuÞ íkku íku çktLku{ktÚke yuf Ãký øk]nLkku MkÇÞ Lk nkuÞ íkku íkuýu 6
íkuýu 6 {kMk{kt çktLku{ktÚke fkuEÃký øk]nLkwt MkÇÞÃkË {kMk{kt çktLku{ktÚke fkuEÃký øk]nLkwt MkÇÞÃkË {u¤ððkLkwt
{u¤ððkLkwt hnuþu. íku çktLku{ktÚke fkuEÃký øk]nLkku MkÇÞ hnuþu. íku çktLku{ktÚke fkuEÃký øk]nLkku MkÇÞ ÚkE þfu
ÚkE þfu Au. Au.

x
þÃkÚk þÃkÚk
 ðzk«ÄkLk yLku furLÿÞ {trºkÃkrh»kËLku þÃkÚk hk»xÙÃkrík  {wÏÞ{tºke yLku hkßÞ {trºkÃkrh»kËLku þÃkÚk hkßÞÃkk÷
÷uðzkðu Au. ÷uðzkðu Au.
fkÞofk¤ fkÞofk¤
 5 ð»koLkku (Ãkqýo çknw{rík nkuÞ íÞkhu)  5 ð»koLkku (Ãkqýo çknw{rík nkuÞ íÞkhu)
Ãkhtíkw ßÞkhu Ãkqýo çknw{íke ÷kufMk¼k{kt Lk nkuÞ íkku Ãkhtíkw ßÞkhu Ãkqýo çknw{íke rðÄkLkMk¼k Lk nkuÞ íkku



Vuõ
hk»xÙÃkrík ðzk«ÄkLk Lku nxkðe þfu Au.
{tºkeÃkrh»kË Lkku ykfkh
 ðzk«ÄkLk Mkrník {tºkeÃkrh»kË Lkku ykfkh fw÷
÷kufMk¼kLke MktÏÞkLkk 15% Úke ðÄw Lkne.
fuLÿ {tºkeÃkrh»kË Lke Mk÷knfkhe ûkuºkkrÄfkh
hk»xÙ Ã krík Lku {ËË yLku Mk÷kn ykÃkðk {kxu
{tºkeÃkrh»kË nkuÞ Au. hk»xÙÃkrík EåAu íkku yuf ðkh



hkßÞÃkk÷ {wÏÞ{tºke Lku nxkðe þfu Au.
{tºkeÃkrh»kË Lkku ykfkh
{wÏÞ{tºke Mkrník {tºkeÃkrh»kË Lkku ykfkh fw÷
rðÄkLkMk¼kLke MktÏÞkLkk 15% Úke ðÄw Lkne.
hkßÞ {tºkeÃkrh»kË Lke Mk÷knfkhe ûkuºkkrÄfkh
hkßÞÃkk÷ Lku {ËË yLku Mk÷kn ykÃkðk {kxu
{tºkeÃkrh»kË nkuÞ Au. hkßÞÃkk÷ EåAu íkku yuf ðkh

5
30
09
{tºkeÃkrh»kËLku Vuhrð[khýk ÃkwLk: rð[khýk {kxu fne {tºkeÃkrh»kËLku Vuhrð[khýk ÃkwLk: rð[khýk {kxu fne

3
05
þfu Ãkhtíkw ÃkwLk: rð[khýk ÃkAe yÃkkÞu÷e Mk÷kn Lkku þfu Ãkhtíkw ÃkwLk: rð[khýk ÃkAe yÃkkÞu÷e Mk÷kn Lkku
74
y{÷ fhðk hk»xÙÃkrík çktÄkÞu÷k Au. y{÷ fhðk hkßÞÃkk÷ çktÄkÞu÷k Au.
O.
LM
TE

MkðkuoåÞ LÞkÞk÷Þ yLku Wå[ LÞkÞk÷Þ

PA

Mkðkuoå[ LÞkÞk÷Þ Wå[ LÞkÞk÷Þ

N
TI

 yLkw. 124(1) {kt çktÄkhý{kt yuf Mkðku oå[  yLkw. 214 {kt «íÞuf hkßÞ {kxu yu f Wå[
NI
Ãkh
LÞkÞ÷ÞLke ÔÞðMÚkk fhðk{kt ykðe Au. (¼køk-5 LÞk÷ÞLke ÔÞðMÚkk fhðk{kt ykðe Au. (¼køk-6
{kt WÕ÷u¾ Au.) {kt WÕ÷u¾)
LÞkÞk÷ÞLke h[Lkk LÞkÞk÷ÞLke h[Lkk
 fw÷ 31 LÞkÞkÄeþ (yuf {wÏÞ LÞkÞkÄeþ + 30  1 {wÏÞ LÞkÞkÄeþLku yLÞ LÞkÞkÄeþLke MktÏÞk
yLÞ LÞkÞkÄeþ) rLkrùík LkÚke Ãkhtíkw hk»xÙÃkrík îkhk ð¾íkku ð¾ík Lk¬e
ÚkkÞ Au.
rLk{ýqf rLk{ýqf
 Mkðku oå [ LÞkÞ÷ÞLkk LÞkÞkÄeþ Lke rLk{ýq f  Wå[ LÞkÞk÷ÞLkk {wÏÞ LÞkÞkÄeþ rLk{ýqf hk»xÙÃkrík
hk»xÙÃkrík fhu Au. (yLkw. 124/2) îkhk (Mkðkuoå[ LÞkÞk÷Þ {wÏÞ LÞkÞkÄeþ íkÚkk
MktçktrÄík hkßÞ Lkk hkßÞÃkk÷Lke Mk÷kn Úke (yLkw.
217))
 yLÞ LÞkÞkÄeþku L ke rLk{ýq f hk»xÙ Ã krík îkhk
(¼khLkíkk {wÏÞ LÞkÞkÄeþ, MktçktrÄík hkßÞLkk
hkßÞÃkk÷ yLku MkkÚku MkkÚku íku hkßÞLkk Wå[ LÞkÞk÷Þ
1 {wÏÞ LÞkÞkÄeMkLke Ãký Mk÷knÚke (yLkw. 217))

PERFECT CAREER EDUCATION 27 NITIN PATEL MO. 7405309305

¼khíkLkwt çktÄkhý

ÞkuøÞíkkyku ÞkuøÞíkkyku
 1. ¼khíkLkku Lkkøkrhf  1. ¼khíkLkku Lkkøkrhf
 2. Mkíkík 5 ð»ko MkwÄe fkuEÃký Wå[ LÞkÞ÷ÞLkku  2. ykuAk{kt ykuAk 10 ð»ko MkwÄe Wå[ LÞkÞk÷Þ{kt
LÞkÞkÄeþ hne [qfu÷ nkuðku òuEyu. yÚkðk ðfe÷kíkLkku yLkw¼ð nkuðku òuEyu.
 3. ykuAk{kt ykuAk 10 ð»ko MkwÄe fkuE Ãký Wå[
LÞkÞk÷Þ{kt ðfe÷kíkLkku yLkw¼ð nkuðku òuEyu yÚkðk

x
 4. hk»xÙÃkríkLke ÿrü{kt fkÞËk rLk»ýktík nkuðku òuEyu
fkÞofk¤ fkÞofk¤
 65 ð»ko  62 ð»ko
 65 ð»ko Ãknu÷k hk»xÙÃkríkLku MktçkkuÄe hkSLkk{wt ykÃke  62 ð»ko Ãknu÷k hk»xÙÃkríkLku MktçkkuÄe hkSLkk{wt ykÃke
þfu þfu
 nxkððk {kxu {nkr¼Þkuøk  nxkððk {kxu {nkr¼Þkuøk
þÃkÚk

Ãkøkkh



1,00,000
Vuõ
hk»xÙÃkrík îkhk

Mkðkuoå[ LÞkÞk÷ÞLkk {wÏÞ LÞkÞkÄeþ Lkku Ãkøkkh

Mkðkuoå[ LÞkÞk÷ÞLkk yLÞ LÞkÞkÄeþLkku Ãkøkkh

90,000
LkÍehe yËk÷ík
þÃkÚk

Ãkøkkh



hkßÞÃkk÷ îkhk

Wå[ LÞkÞk÷ÞLkk {w Ï Þ LÞkÞkÄeþLkku Ãkøkkh

90,000
Wå[ LÞkÞk÷ÞLkk yLÞ LÞkÞkÄeþLkku Ãkøkkh
80,000
LkÍehe yËk÷ík

5
30
09
 yux÷u yuðku LÞkÞk÷Þ suLkk rLkýoÞku ÃkwhkðkfeÞ {qÕÞ  yux÷u yuðku LÞkÞk÷Þ suLkk rLkýoÞku ÃkwhkðkfeÞ {qÕÞ

3
05
Ähkðu Au yLku ßÞkhu íku hsq fhkÞ íÞkhu íkuLke Ähkðu Au yLku ßÞkhu íku hsq fhkÞ íÞkhu íkuLke
74
fkÞËuMkhíkk Mkk{u fkuE ðktÄku ÷E þfkíkku LkÚke yk fkÞËuMkhíkk Mkk{u fkuE ðktÄku ÷E þfkíkku LkÚke yk
O.
LM

LÞkÞk÷ÞLku yð{kLkLkk fu ríkhMfkh {kxu Ët z LÞkÞk÷ÞLku yð{kLkLkk fu ríkhMfkh {kxu Ët z

TE

ykÃkðkLkku yrÄfkh (yLkw. 129) ykÃkðkLkku yrÄfkh (yLkw. 215)

PA

rhx çknkh ÃkkzðkLke Mk¥kk rhx çknkh ÃkkzðkLke Mk¥kk

N
TI

 yLkw. 32 Lkk ykÄkhu  yLkw. 32 Lkk ykÄkhu

NI
Ãkh
yuxLkeo sLkh÷ íkÚkk yuzðkufux sLkh÷

 yLkw. 76 Lkk ykÄkhu hk»xÙ Ãkrík îkhk yu xo Lke  yLkw. 165 Lkk ykÄkhu hkßÞÃkk÷ îkhk yuzðkufux
sLkh÷Lke rLk{ýqf sLkh÷Lke rLk{ýqf.
 ËuþLkku Mkðkuoå[ fkLkqLke yrÄfkhe  hkßÞLkku Mkðkuoå[ fkLkqLke yrÄfkhe
ÞkuøÞíkk ÞkuøÞíkk
 Mkðkuoå[ LÞkÞ÷ÞLkk LÞkÞkÄeþ Úkðk {kxuLke ÷kÞfkík  Wå[ LÞkÞ÷ÞLkk LÞkÞkÄeþ Úkðk {kxuLke ÷kÞfkík
Ähkðíkku nkuðku òuEyu Ähkðíkku nkuðku òuEyu
 fkÞËk rLk»ýkík  fkÞËk rLk»ýkík
fkÞofk¤ fkÞofk¤
 rLkrùík LkÚke  rLkrùík LkÚke
 hk»xÙÃkríkLke EåAk MkwÄe ÃkË Ãkh hnuþu. {tºkeÃkrh»kËu  hkßÞÃkk÷Lke EåAk MkwÄe ÃkË Ãkh hnuþu. {tºkeÃkrh»kËu
hkSLkk{w ykÃku íkku íkuLkw Ãký hkSLkk{w hkSLkk{w ykÃku íkku íkuLkw Ãký hkSLkk{w

PERFECT CAREER EDUCATION 28 NITIN PATEL MO. 7405309305

¼khíkLkwt çktÄkhý

 MktMkËLkk øk]nku ÷kufMk¼k yLku hkßÞ Mk¼k çktLku{kt  rðÄkLk{tz¤ Lkk øk]nku rðÄkLkMk¼k yLku rðÄkLk
¼køk ÷uðkLkku íkÚkk çkku÷ðkLkku yrÄfkh Ähkðu Ãkhtíkw Ãkrh»kË çkLLku {kt ¼køk ÷uðkLkku íkÚkk çkku÷ðkLkku
{ík ykÃkðkLkku yrÄfkh LkÚke (yLkw 88) yrÄfkh Ähkðu Ãkhtíkw {ík ykÃkðkLkku yrÄfkh LkÚke
(yLkw 177)
 ¼khík ËuþLke fkuE Ãký LÞkÞ÷ÞLkk {kt MkwLkðýeLkku  hkßÞLke fkuEÃký LÞkÞ÷{kt MkwLkðýeLkku yrÄfkh
yrÄfkh Ähkðu Au. Ähkðu Au.

x
¼køk-8 fuLÿþkrMkík «Ëuþku

 fuLÿþkrMkík «Ëuþku - 239 to 242  íku hk»xÙÃkríkLkk yusLx íkhefu fkÞo fhu Au.
 çktÄkhýLkk ¼køk-8 {kt fuLÿþkrMkík «ËuþkuLkk ðneðx  yLkwåAuË 239(1) {wsçk MktMkËLku yuðe Mk¥kk ykÃkðk{kt

Vuõ
ytøku òuøkðkE fhðk{kt ykðe Au.
Mkk{kLÞ heíku yuðk «Ëuþ su ¼khíkLke ykÍkËe ÃkAe
yLÞ ÞwhkuÃkeÞLk ËuþkuÚke ykÍkË ÚkÞk nkuÞ yÚkðk çku
hkßÞku ðå[u rððkËLkk fkhýu fu L ÿ îkhk þkMkLk
Mkt¼k¤ðk{kt ykðíkw nkuÞ yuðk «ËuþLku fuLÿþkrMkík «Ëuþ
fnuðk{kt ykðu Au. su{ fu,



ykðe Au fu íku fuLÿþkrMkík «Ëuþ{kt rðÄkLk{tz¤Lke h[Lkk
fhe þfu Au.
MktMkË yu 1991{kt 69{kt çktÄkhýeÞ MkwÄkhk îkhk rËÕ÷e
yLku ÃkkUze[uhe{kt yLkw¢{u 70 yLku 30 MkÇÞku Ähkðíke
rðÄkLkMk¼kLke h[Lkk fhe.
70 {kt çktÄkhýeÞ MkwÄkhk îkhk rËÕ÷e yLku ÃkkUze[uhe Lku

5
1. ykËk{kLk yLku rLkfkuçkkh xkÃkwyku- 1956 (ÃkkuxwoøkeÍ)

30
hk»xÙÃkríkLke [qtxýe{kt ¼køk ÷E þfu íkuðku yrÄfkh

09
2. ËkËkhk yLku Lkøkhk nðu÷e - 1961 (ÃkkuxwoøkeÍ)
3
ykÃkðk{kt ykÔÞku. (rðÄkLkMk¼kLkk MkÇÞku)
05
74
3. økkuðk, Ëeð yLku Ë{ý - 1962 (ÃkkuxwoøkeÍ)
 rËÕ÷e yLku ÃkkUze[uhe{kt hkßÞÞkËeLkk ºký rð»kÞkuLku
O.

ÃkkUze[uhe - 1956 (£uL[)

LM

4.
AkuzeLku íÞktLke rðÄkLkMk¼k fkÞËku ½ze þfu Au. (Ãkku÷eMk,
TE

5. rËÕ÷e (hksÄkLke «Ëuþ nkuðkÚke)

÷kufÔÞðMÚkk, s{eLk)
PA

6. [tËeøkZ (Ãktòçk yLku nheÞkýk ðå[u rððkËLkk fkhýu)

N

rËÕ÷e yLku ÃkkUze[uheLku çkkË fhíkk fuLÿþkrMkík «Ëuþku{kt

TI


7. ÷ûkîeÃk
NI
Ãkh
fkÞËku ½zðkLke Mk¥kk {kºk MktMkËLku nkuÞ Au.
 fuLÿþkrMkík «ËuþLke ðneðx yLku ÔÞðMÚkk
 hk»xÙÃkrík ík{k{ fuLÿþkrMkík «Ëuþku{kt ðneðx {kxu yuf  rËÕ÷e yuf{kºk yuðku fuLÿþkrMkík «Ëuþ Au ßÞkt nkEfkuxo
yrÄfkheLke rLk{ýwf fhe þfu Au yÚkðk íkku LkSfLkk ykðu÷e Au.
hkßÞLkk hkßÞÃkk÷Lku ðneðx fhðk {kxu rLk{u Au.
fu.«.Lkk{ ðneðxfíkko nkEfkuxo
1 yktËk{kLk yLku rLkfkuçkkh ÷u^xLkLk økðLkoh f÷f¥kk nkEfkuxo
2 [tËeøkZ [eV f{eþLkh Ãktòçk yLku nheÞkýk nkEfkuxo
3 ËkËhk yLku Lkøkh nðu÷e yuz{eLkeMxÙuxeð [eV çkkuBçku nkEfkuxo
4 Ë{ý yLku Ëeð yuz{eLkeMxÙuxeð [eV çkkuBçku nkEfkuxo
5 ÷ûkîeÃk yuz{eLkeMxÙuxeð [eV fuh÷k nkEfkuxo
6 rËÕ÷e ÷u^xLkLk økðLkoh/CM rËÕ÷e nkEfkuxo
7 ÃkkUrz[uhe ÷u^xLkLk økðLkoh/CM {ÿkMk nkEfkuxo

PERFECT CAREER EDUCATION 29 NITIN PATEL MO. 7405309305

¼khíkLkwt çktÄkhý

¼køk-11 fuLÿ yLku hkßÞ ðå[uLkk MktçktÄku

 fuLÿ yLku hkßÞku ðå[u MktçktÄku - 245 Úke 263  yðrþü ÞkËe
 fuLÿ yLku hkßÞku ðå[uLkk MktçktÄkuLku ºký ¼køkku{kt  yuðk ík{k{ rð»kÞku suLkku WÕ÷u¾ fkuEÃký ÞkËe{kt
ðnU[ðk{kt ykÔÞwt Au. fhðk{kt ykðu÷ Lk nkuÞ íkuLku yðrþü çkkçkík fnuðk{kt
1. ÄkhkfeÞ MktçktÄ ykðu Au.

x
2. ðneðxe MktçktÄ  yk rð»kÞku Ãkh fkÞËku çkLkkððkLke Mk¥kk {kºk MktMkËLku
Au.
3. LkkýkfeÞ MktçktÄ
 fxkufxe Ëhr{ÞkLk hkßÞÞkËeLkk rð»kÞku Ãkh fuLÿLku Mk¥kk
1. ÄkhkfeÞ MktçktÄku
{¤e òÞ Au Ãkhtíkw, fxkufxe nxkÔÞk çkkË fuLÿ îkhk
 fuLÿ yLku hkßÞku ðå[u ÄkhkfeÞ MktçktÄLke òuøkðkE, ½zðk{kt ykðu÷ fkÞËku ðÄw{kt ðÄw 6 {kMk MkwÄe y{÷{kt
yLkwåAuË 245 Úke 255 ðå[u fhðk{kt ykðe Au. hnuþu.


1.



Vuõ
yLkwåAuË 246 yLku yLkwMkqr[ 7 {kt Mk{økú ÄkhkfeÞ
rð»kÞkuLku {wÏÞ ºký ¼køkku{kt ðnU[ðk{kt ykÔÞk [u.
fuLÿÞkËe/Mkt½ÞkËe
íku{kt hk»xÙeÞ yLku yktíkhhk»xÙeÞ {níðLkk fw÷ 100
rð»kÞkuLkku Mk{kðuþ fhðk{kt ykÔÞku Au. suLkk Ãkh fkÞËku
½zðkLke Mk¥kk MktMkËLku ykÃkðk{kt ykðe Au.
Mkt[kh, çku®Lføk, rðËuþe çkkçkíkku, huÕðu, hûkk, Ãkh{kýw




hkßÞMk¼k çknw{íkeÚke ¾hzku ÃkMkkh fheLku ykÃku íkku fkuE
Ãký hkßÞÞkËeLkk rð»kÞku Ãkh fkÞËku fuLÿ ½ze þfu Au.
Ãkhtíkw,
yk fkÞËku ðÄw{kt ðÄw 1 ð»ko MkwÄe y{÷{kt hnuþu.
ßÞkhu çku fu íkuÚke ðÄw hkßÞkuLke rðÄkLkMk¼k Xhkð, ÃkMkkh
fheLku fuLÿLku Mk¥kk ykÃku íkku yu hkßÞ {kxu hkßÞÞkËeLkk
rð»kÞku Ãkh fuLÿ fkÞËku ½ze þfu Au.

5
30
 fkuE yktíkhhk»xÙeÞ MktÄeLku ÷køkw fhkððk {kxu MktMkË
Qòo, nðkE Mkuðk, ÞwØ yLku þktíke, {wÿk, ÏÞk÷,

09
hkßÞÞkËeLkk rð»kÞku Ãkh fkÞËku ½ze þfu Au.
3
05
Lkkøkhefíkk, ðe{k, ykh.çke.ykE, ðMíkeøkýíkhe, 74
2. ðneðxe MktçktÄku
yVeýLke ¾uíke, Mxkuf, yuõMk[uLs rLkøk{fh, fMx{
O.

 çktÄkhý{kt ¼køk-11 {kt yLkwåAuË 256 Úke 263 MkwÄe

LM

zâwxe, rðËuþeykuLkwt ykðkøk{Lk ðøkuhu.... ðneðxe MktçktÄkuLke [[ko fhðk{kt ykðe Au.
TE

2. hkßÞkËeLkk rð»kÞku suLkk ytíkøkoík yktíkhhkßÞ Ãkrh»kË (s{eLkÚke òuzkÞu÷

PA


N

 íku{kt «kËuþef {níðLkk fw÷ 61 rð»kÞkuLkku Mk{kðuþ ÚkkÞ rððkË) yLku yktíkhhk»xÙeÞ s¤rððkË Úke òuzkÞu÷
TI
NI

Au. suLkk Ãkh fkÞËku ½zðkLke Mk¥kk hkßÞLkk rðÄkLk{tz£Lku rððkË) yLku ykt íkhhkßÞ s¤rððkË (ÃkkýeÚke
Ãkh
ykÃkðk{kt ykðe Au. su{fu òuzkÞu÷ rððkË) Lkku Wfu÷ ÷kððk {kxu òuøkðkE
 Ãkku÷eMk, su÷, f]r»k, MkkðosrLkf ÔÞðMÚkk, s{eLk, fhðk{kt ykðe Au.
{íMÞÃkk÷Lk, ÃkþwÃkk÷Lk, MÚkkLkef MðhkßÞLke MktMÚkk,  yktíkhhkßÞ s¤rððkË - 262
S.P.S.C. (Mxux Ãkç÷ef MkŠðMk fr{þLk) çkòh, f]r»k  çku fu íkuÚke ðÄw hkßÞku{kt ðnuíke LkËeykuLkk ÃkkýeLkk
WÃkÞkuøk MktçktÄe òu fkuE rððkË ÚkkÞ íkku rððkËLkku Wfu÷
ykðf Ãkh fh, M{þkLkøk]n yLku fçkúMíkkLk ðøkuhu....
÷kððk {kxu MktMkË yktíkhhkßÞ s¤rððkË rxÙçÞwLk÷Lke
3. MktÞwõík ÞkËe/Mk{ðíkeo ÞkËe
h[Lkk fhe þfu Au.
 íku{kt hk»xÙeÞ yLku «kËuþef {níðLkk 52 rð»kÞkuLkku
 suLkwt {wÏÞ fkÞo çku hkßÞku{kt ðnuíke LkËeLkk Ãkkýe MktçktÄe
Mk{kðuþ fhðk{kt ykÔÞku Au. suLkk Ãkh fkÞËku ½zðkLke rððkËLkku Wfu÷ ÷kððkLkku Au.
Mk¥kk fuLÿ yLku hkßÞ çkLLku Ähkðu Au. su{ fu,  yíÞkh MkwÄe ¼khík{kt fw÷ 8 s¤rððkË rxÙçÞwLk÷Lke
 ÷øLk yLku ÷øLk rðåAuË, støk÷ku, rþûký, støk÷e h[Lkk ÚkE [qfe Au.
ÃkþwÃkûkeyku, VkusËkhe rð»kÞku yLku «r¢Þk, Mkk{kSf  yktíkhhkßÞ Ãkrh»kË - 263
Mkwhûkk, fkh¾kLkk, ðkhMkkE ytøkuLke çkkçkíkku, sLkMktÏÞk  çku fu íkuÚke ðÄw hkßÞku ðå[u ðneðxe fu s{eLk MktçktÄe
rLkÞtºký yLku Vu{e÷e Ã÷kLkªøk, Ëðk yLku ©{ fÕÞký, rððkË ÚkkÞ íkku íkuLkku Wfu÷ ÷kððk {kxu yktíkhhkßÞ
ðøkuhu Ãkrh»kËLke h[Lkk fhðk{kt ykðu Au.

PERFECT CAREER EDUCATION 30 NITIN PATEL MO. 7405309305

¼khíkLkwt çktÄkhý

¼køk-12 fuLÿ yLku hkßÞ ðå[uLkk LkkýktfeÞ MktçktÄku

3. LkkýkfeÞ MktçktÄku  òu íkuLkk MktçktÄe fkuE rððkË WíÃkLLk ÚkkÞ íkku LkkýkÃkt[ íku
 çktÄkhýLkk ¼køk 12 {kt yLkwåAuË 264 Úke 300 (A) rððkËLkku Wfu÷ ÷kðe þfu Au.
MkwÄe LkkýkfeÞ MktçktÄkuLke [[ko fhðk{kt ykðe Au.
 101 {kt çktÄkhýeÞ MkwÄkhk {wsçk çktÄkhýLkk yLkwåAuË
 fuLÿ yLku hkßÞku ðå[u LkkýkfeÞ MktçktÄ ¾qçk s {níðLkk

x
nkuÞ Au su{k fuLÿ yLku hkßÞ îkhk ðMkw÷ fhðk{kt 279(A) {kt GST Lke òuøkðkE fhðk{kt ykðe.
ykðíkk fhLke ðnU[ýe ytøku MÃküíkk òuðk {¤u Au.  suLkk ytíkøkoík ík{k{ y«íÞûk fhku Lku LkkçkwË fhe íkuLke
 yLkwåAuË 265 {wsçk hkßÞ Mkhfkh fkÞËkfeÞ Mk¥kk søÞkyu GST ðMkw÷ fhðkLke òuøkðkE fhðk{kt
ðøkh fkuE Ãký «fkhLkku fh W½hkðe þfu Lkrn. ykðe Au.
 fuLÿ ÞkËeLkk rð»kÞku Ãkh fuLÿ yLku hkßÞÞkËeLkk rð»kÞku
 GST fkÞËk{kt fhu÷ òuøkðkE {wsçk ykðíkk 5 ð»ko
ÃkhhkßÞLku fh W½hkððkLke Mk¥kk nkuÞ Au.




nkuÞ Au.

ònuh Mkuðkyku
Vuõ
MktÞwõík ÞkËeLkk rð»kÞku Ãkh fuLÿ yLku hkßÞ çktLkuLku Mk¥kk

¼køk-14 fuLÿ yLku hkßÞ nuX¤Lke Mkuðkyku

¼khík{kt ònuh Mkuðkyku 1853-54 Úke þY ÚkE níke.

(÷kuzo {ufku÷ - ICS)
2.
(a)
(b)
{kxu GST Lkk 50% fuLÿ yLku 50% hkßÞLku
hf{ ykÃkðk{kt ykðþu.

fuLÿeÞ Mkuðkyku
¼khíkeÞ rðËuþ Mkuðk
¼khíkeÞ {nuMkw÷e Mkuðk

5
 1858 MkwÄe “EMx EÂLzÞk ftÃkLkeLkk” “çkkuzo ykuV

30
(c) ¼khíkeÞ xÃkk÷ Mkuðk

09
rzhuõxMko” îkhk MkLkËe yÄefkheykuLke ÃkMktËøke Úkíke hu÷ðu rnMkkçke Mkuðk
3
(d)
05
níke. 74
(e) ¼khíkeÞ yLðu»ký yLku rnMkkçke Mkuðk
 íÞkh çkkË MÃkÄkoí{f Ãkheûkkyku îkhk ÃkMktËøke Úkíke.
O.

(f) ¼khíkeÞ Mkthûký rnMkkçke Mkuðk

LM

 1892 {kt ðÞ {ÞkoËk 18 Úke 23 Lke fhðk{kt ykðe.

(g) ¼khíkeÞ xÙkrVf Mkuðk
TE

 1926 - Lee Commission Lke ¼÷k{ýÚke

PA

Central Public Service Commision Lke (h) ¼khíkeÞ {krníke Mkuðk

N

(i) ¼khíkeÞ ykŠÚkf Mkuðk

TI

MÚkkÃkLkk fhðk{kt ykðe

NI

¼khíkeÞ rnMkkçke Mkuðk

Ãkh
 1935 - Fedral Public Service (j)
Commission Lke MÚkkÃkLkk fhðk{kt ykðe 3. hkßÞ Mkuðk.
 nk÷ ¼khík{kt ºký «fkhLke ònuh Mkuðkyku Au. (Mkt½  nk÷{kt ô{h {ÞkoËk 18 Úke 32
Mkuðk)  Mkt½ ÷kuf Mkuðk ykÞkuøkLkk MkÇÞkuLke rLk{ýwf hk»xÙÃkrík
1. yr¾÷ ¼khíkeÞ Mkuðk fhu Au yÚkðk MktÞwõík Ãkt[ îkhk
2. fuLÿeÞ Mkuðkyku  hkßÞ ònu h Mkuð k ykÞku økLkk MkÇÞkuL ke rLk{ýwf
3. hkßÞ Mkuðk hkßÞÃkk÷ fhu Au - 316
1. yr¾÷ ¼khíkeÞ Mkuðk
LkkUÄ ykÞkuøkLkk yzÄkÚke ðÄkhu MkÇÞku yuðk nkuðk òuEyu fu
(a) IAS - Indian Administrative service
su { ýu ¼khík Mkhfkh fu hkßÞ Mkhfkh nuX ¤Lkk
(b) IPS - Indian Police Service
(c) IFS - Indian Forest Service ¾kíkkyku{kt ykuAk{kt ykuAk ËMk ð»ko Mkuðk ykÃku÷ nkuÞ.

¼køk-15 [qtxýe
 [qtxýe Ãkt[  [tqxýe Ãkt[{kt 3 [qtxýe yrÄfkhe nkuÞ Au.
 [qtxýe Ãkt[Lke h[Lkk - 324  yuf {wÏÞ [qtxýe fr{&™h yLku çku yLÞ [qtxýe fr{&™h
 [tqxýe Ãkt[Lke h[Lkk hk»xÙÃkrík îkhk ÚkkÞ Au. suLke rLk{ýqtf hk»xÙÃkrík îkhk ÚkkÞ Au.

PERFECT CAREER EDUCATION 31 NITIN PATEL MO. 7405309305

¼khíkLkwt çktÄkhý
 ÷kÞfkík ÃkûkÃk÷xk rðhkuÄe fkÞËku
 çktÄkhý{kt fkuE òuøkðkE LkÚke.  yk fkÞËk ytíkøkoík òu fkuE Ãkûk{ktÚke [qtxkÞu÷ku MkÇÞ
 hk»xÙÃkrík EåAu íkuLku [qtxýe fr{&™h çkLkkðe þfu. Ãkûk{ktÚke hkSLkk{w ykÃku yLku yLÞ Ãkûk{kt òuzkÞ íkku
 fkÞkuo yLku Mk¥kkyku íkuLkwt øk]nLkwt MkÇÞÃkË hË ÚkkÞ Au.
 WÃkhktík
 [qtxýeLkk {íkrðMíkkhLkwt Mke{ktfhLk fhðwt.
 òu fkuE yÃkûk íkhefu [qtxkÞu÷ku MkÇÞ fkuE Ãkûk{kt òuzkÞ
 {íkËkh ÞkËeyku Lk¬e fhkðe.
íkku íkuLkwt MkÇÞÃkË hË ÚkkÞ Au.

x
 hksfeÞ ÃkûkkuLku {kLÞíkk ykÃkðe.
 1985 {kt hkSð økktÄeLke Mkhfkh{kt yk fkÞËku ½zkÞku.
 [qtxýeyku {kxu Mkk{kLÞ rLkÞ{ku çkLkkððk.  çktÄkhýLkk Ãkrhrþü - 10 {kt òuøkðkE Au.
 ykËþo yk[kh Mktrníkk Lk¬e fhðe. LkkUx:- òu fkuE ÃkûkLkk 1/3 sux÷k MkÇÞku yuf MkkÚku Ãkûk Akuze Ëu
 fkÞofk¤ íkku ÃkûkLkk ¼køk÷k ÚkÞk fnuðkþu yLku çkkfeLkk 2/3
 rLkÞwÂõík ÚkÞuÚke 6 ð»ko yÚkðk íkku ô{h 65 ð»ko çktLku{ktÚke MkÇÞku yLÞ Ãkûk{kt òuzkÞ íkku íkuLku MktrÄ íkhefu Mðefkhkþu.



Vuõ
su «Úk{ Ãkwhk ÚkkÞ íÞkt MkwÄe.

hks¼k»kk (Official language)

1963 Lkk Official language Act {wsçk Mkt½ MkhfkhLke
ík{k{ fkÞoðkne {kxu rnLËe yLku ytøkúuS çkLLku ¼k»kkyku



¼køk-17 hks¼k»kk

9.
10.
11.
¼køk÷k fu MktÄeLku yk fkÞËku ÷køkw Ãkzþu Lkrn.
LÞkrÞf ÃkwLk: rð[khýk {kxu ÞkuøÞ økýe þfkÞ.

WzeÞk
Ãktòçke
íkr{÷

5
30
WÃkÞkuøk{kt ÷uðkLke òuøkðkE fhkE 12. ®MkÄe

09
3
 {kLÞ ¼k»kkyku íku÷wøkw
05
13. 74
 {q¤ çktÄkhý{kt 14 {kLÞ ¼k»kkyku níke nk÷{kt 22 14. MktMf]ík
O.

¼k»kkLku {kLÞíkk Au.

LM

15. WËqo
1. ykMkk{e
TE

16. fkUfýe
PA

2. çktøkk¤e 17. {ýeÃkwhe

N

3. fLLkz
TI

18. LkuÃkk÷e
NI

{hkXe
Ãkh
4. 19. çkkuzku
5. rnLËe 20. zkuøkhe
6. {÷Þk÷{ 21. {iÚke÷e
7. økwshkíke 22. MktÚkk÷e
8. f~{ehe
{níðLkk çktÄkhýeÞ MkwÄkhk
 1 ÷ku MkwÄkhku (1951) :  7 {ku MkwÄkhku (1956) : hkßÞkuLkwt A, B, C, D
ðkýe-yr¼ÔÞÂõík MðkíktºÞLkk {q¤¼qík yrÄfkh WÃkh ðøkeofhý hË. 14 hkãku íkÚkk 6 fuLÿþkrMkík «ËuþkuLku
ºký çkkçkíkkuLku ykÄkhu rLkÞtºký fhðk{kt ykÔÞwt hkßÞ íkhefu {kLÞ fÞko . nkEfku xo L kw t LÞkÞûku ºk
(1) fkÞËku ÔÞðMÚkk
fuLÿþkrMkík «Ëuþku WÃkh ðÄkhðk{kt ykÔÞwt.
(2) çkeò Ëuþku MkkÚku r{ºkíkk¼Þko MkçktÄ
 10 {ku MkwÄkhku (1961) : ËkËhk íkÚkk Lkøkhnðu÷e
LÞkÞkÄeþkuLke rLkÞwÂõík íkÚkk íkuLke søÞkykuLke yLkk{ík
ytøkuLke òuøkðkE, 9{wt Ãkrhrþü W{uhkÞwt su{kt s{eLk rðMíkkh ¼khíkLkku rðMíkkh çkLke økÞku.
MktçktÄe MkwÄkhkLkku fkÞËku hk¾ðk{kt ykÔÞku suÚke fheLku  12 {ku MkwÄkhku (1962) : økkuðk, Ë{ý yLku Ëeð
íkuLku LÞkrÞf ÃkwLkhkð÷kufLkÚke çknkh hk¾e þfkÞ. ¼khík{kt òuzkÞk.
PERFECT CAREER EDUCATION 32 NITIN PATEL MO. 7405309305
¼khíkLkwt çktÄkhý
 26 {ku MkwÄkhku (1971) : hkòLkk Mkkr÷Þkýk íkÚkk  74 {ku MkwÄkhku (1992) : þnuhe MÚkkrLkf MðhkßÞ
rðþu»kkrÄfkhku çktÄ fhe ËeÄkt. {kxu çktÄkhýeÞ òuøkðkE íkÚkk çktÄkhýku ¼køk-9 yLku
 31 {ku MkwÄkhku (1973) : ÷kufMk¼kLkk MkÇÞLke Ãkrhrþü 12 W{uhðk{kt ykÔÞk.
MktÏÞk 525 Úke ðÄkheLku 545 fhðk{kt ykðe.  84 {ku Mkw Äkhku (2001) : yk Mkw ÄkhkÚke yu ðe
 35 {ku MkwÄkhku (1974) : rMkr¬{Lku MkkÚke hkßÞ òuøkðkE fhðk{kt ykðe fu 2026 ÃkAe fhðk{kt
(Associalte State) Lkku Ëhßòu fhðk{kt ykðe. ykðLkkh «Úk{ ðMíkeøkýíkheLkk yktfzkyku «økx ÚkkÞ
42 {ku MkwÄkhku (1976) : íkuLku ÷½w çktÄkhý Ãký íÞkt MkwÄe Lke[uLkk nuíkwyku {kxu íkuLke Mkk{u ÷¾u÷k

x

fnuðk{kt Au. yk MkwÄkhkÚke çktÄkhýLke «MíkkðLkk{kt ðMíkeøkýíkheLkk yktfzktyku ÷ûk{kt ÷uðk{kt ykðþu.
Mkw Äkhku fhkÞku Mk{ksðkËe, rçkLkMkkt «ËkrÞf íkÚkk -yLkw. 55 nuX¤ hk»xÙrÃkLke [qxýe
y¾trzíkíkk ºký Lkðk þçËku W{uhðk{kt ykÔÞk. hkßÞ -1971 Lke ðMíkeøkýíkhe
LkeríkrLkËuoþf rMkØktíkku Ãkh {n¥ð ykÃkðk{kt ykÔÞwt. -÷kufMk¼k{kt Ëhuf hkßÞLku çkuXf Vk¤ðýe
{q¤¼qík yrÄfkhku Ãkh rLkÞtºký hk¾ðk{kt ykÔÞwt. -÷kufMk¼k çkuXf {kxu hkßÞLkwt rð¼ksLk


Vuõ
{q¤¼qík Vhòu W{uhðk{kt ykðe. hk»xÙÃkrík {tºke{tz¤Lke
Mk÷kn {kLkðk çktÄkÞu÷ Au. hk»xÙÃkrík f÷{ 356 Lke[u
fkuEÃký hkßÞ{kt yuf ð»ko MkwÄe hk»xÙÃkrík þkMkLk ÷kËe
þfu Au, íku yk MkwÄkhk îkhk VuhVkh fhðk{kt ykÔÞku.
÷kufMk¼kLkku þkMkLkfk¤ 5 {ktÚke 6 ð»ko fhðk{kt ykÔÞku.
44 {ku MkwÄkhku (1978) : r{÷fíkLkk yrÄfkhLku
{q ¤¼qík{kt Úke fkLkqL ke yrÄfkh fhðk{kt ykÔÞku.
÷kufMk¼k, rðÄkLkMk¼kLku Mk{Þøkk¤ku 6 ð»ko{kÚke Ãkkt[

-yLkw. 170 nuX¤ hkßÞ ÄkhkMk¼kLke h[Lkk 1991
-yLkw. 330 nuX¤ ÷kufMk¼k{kt yLkwMkqr[ík òrík yLku
sLkòríkykuLkwt ykhûký
- ÃkkA¤Úke fhkÞu÷ MkwÄkhk «{kýu 1991 Lkk çkË÷u
2001 yktfzku {qfðk{kt ykÔÞku.
86 {ku MkwÄkhku (2002) : yk MkwÄkhk îkhk «kÚkr{f
rþûkýLku {q¤¼qík yrÄfkhku{kt MÚkkLk ykÃkðk{kt ykÔÞwt
yLku hkßÞ Mkhfkh {kxu 6 Úke 14 ð»koLkk çkk¤fLku rþûký

5
30
ð»koLkku yk MkwÄkhkÚke fhðk{kt ykÔÞku. yLkw. 20, 21 ykÃkðwt VhrsÞkík çkLkkððk{kt ykÔÞwt yLku yk s

09
3
05
yu fxku fxe Ëhr{ÞkLk Ãký {kufqV Lknª hnu íku ðe yrÄfkh {q¤¼qík Vhs YÃku Ãký {qfðk{kt ykÔÞku. yk{,
74
òuøkðkE. {q¤¼qík Vhòu 10{ktÚke ðÄe 11 ÚkE.
O.
LM

 52 {ku MkwÄkhku (1985) : hksfeÞ Ãkûk{kt Ãkûkktíkh  91 {ku MkwÄkhku (2003) : yk MkwÄkhkLke fuLÿ yLku
TE

rðhkuÄe fkÞËku ÷kððk{kt ykÔÞku. hkßÞ «ÄkLk{tz¤{kt MktMkË/ ÄkhkMk¼kLkk MkÇÞkuLkk 15%
PA

 61 {ku MkwÄkhku (1989) : yk MkwÄkhk îkhk [qtxýe «ÄkLk{tz¤Lkwt fË hk¾ðkLke òuøkðkE fhðk{kt ykðe.
N
TI

{kxu {íkËkíkk {kxu 21 ð»koLke ô{hLku çkË÷u 18 ð»koLke WÃkhktík ÃkûkÃkÕxku fhLkkh MkÇÞku LkVkLkku nkuÆku Äkhý fhíkkt
NI
Ãkh
fhðk{kt ykðe. {íkkrÄfkhLkku nf 18 ð»kuo ykÃkðk{kt yxfkððkLke òuøkðkE Ãký fhðk{kt ykðe. yLkw. 75
ykÔÞku. yLku yLkw. 164 {kt MkwÄkhku fhðk{kt ykÔÞku.
 69 {ku MkwÄkhku (1991) : fuLÿþkrMkík «Ëuþ rËÕneLkwt  95{kU MkwÄkhku (2009) : SC yLku ST {kxuLke
Lkk{ hk»xÙeÞ hksÄkLke ûkuºk hk¾ðk{kt ykÔÞwt íkÚkk yLkk{ík 70 ð»ko MkwÄe [k÷w hk¾ðkLke òuøkðkE (yux÷u
rËÕne{kt 70 MkÇÞkuðk¤e rðÄkLkMk¼k h[ðk{kt ykðþu, fu 25 òLÞw., 2020 MkwÄe)
íkuðe òuøkðkE yk MkwÄkhk îkhk fhðk{kt ykðe.  99 {ku MkwÄkhku, 2015
 70 {ku MkwÄkhku (1992) : ÃkkUrz[uhe íkÚkk rËÕne NJAC LkuþLk÷ ßÞqzrþÞ÷ yÃkkuE{uLx fr{þLkLke
rðÄkLkMk¼kLkk MkÇÞku hk»xÙÃkríkLke [qtxýe{kt ¼køk ÷E òuøkðkE 16 hkßÞkuyu yk {tsqhe ykÃke Ãkhtíkw Mkqr«{
þfu íkuðe yrÄfkh ykÃkðk{kt ykÔÞku. fkuxoLkk 16 ykìfxkuçkth, 2015 Lkk [qfkËkÚke NJAChË
 73 {ku Mkw Ä khku (1992) : Ãkt [ kÞíke hksLkku fhðk{kt ykðe Au.
çktÄkhýeÞ Mk{kðuþ, çktÄkhý{kt ¼køk-9Lkku Mk{kðuþ  100 {ku MkwÄkhku, 2016
íkÚkk Ãkrhrþü 11 W{uhðk{kt ykÔÞwt. økúk{Ãkt[kÞíkku, ¼khík-çkkø÷kËu þ ðå[u L kk Land Bo undary
LkøkhÃkkr÷fkyku íkÚkk {nkLkøkh Ãkkr÷fkyku{kt 33% Agreement (LBA )fhkhLku {tsqhe ykÃkíkku çktÄkhýeÞ
çkuXfku {rn÷k {kxu yLkk{ík hk¾ðe. MkwÄkhku.

PERFECT CAREER EDUCATION 33 NITIN PATEL MO. 7405309305

¼khíkLkwt çktÄkhý

çktÄkhýLkk Ãkrhrþü

1. hkßÞ yLku fuLÿþkrMkík «ËuþkuLke ÞkËe 7. fuLÿÞkËe, hkßÞÞkËe yLku MktÞwõík ÞkrËLkk rð»kÞku
2. Ãkøkkh yLku ¼ÚÚkk ytøkuLke òuøkðkE 8. çktÄkhýLke 22 {kLÞ ¼k»kkyku
3. þÃkÚkrðrÄ ytøku òuøkðkE 9. fkÞËk ½zðk MktçktÄe òuøkðkE
hkßÞMk¼kLkk rMkxkuLke Vk¤ðýe ÃkûkÃk÷Þ rðhkuÄe fkÞËku

x
4. 10.
5. yLkw òrík rðMíkhýLkk ðneðx ytøkuLke òuøkðkE 11. Ãkt[kÞíke hkßÞLkk 29 rð»kÞku.
6. yLkw sLk òrík rðMíkkhLkk ðneðx ytøkuLke òuøkðkE 12. LkøkhÃkkr÷fkLkk 18 rð»kÞku

¼khíkLkk {níðLkk ÃkËrÄfkhku

¼khíkLkk hk»xÙÃkrík

1.
2.
3.
4.
5.
6.
Vuõ
zkì. hksuLÿ «MkkË (1884-1963)....
zkì. MkðoÃkÕ÷e hkÄkf]»ýLk (1888-1975)...
zkì. Íkfeh nwMkiLk (1897-1969)...
ðhknrøkhe ðuõxrøkhe (1894-1980)...fkÞofkhe
26-1-50 Úke 13-5-62
13-5-62 Úke 13-5-67
13-5-67 Úke 20-7-69
3-5-69 Úke 20-7-69
LÞkÞqŠík wn{Ë rnËkÞíkwÕ÷kn (1905-1992) (fkÞofkhe) (yuMk.Mke Lkk {wÞ LÞkÞÄeþ)...20-7-69 Úke 24-8-69
ðhknrøkhe ðUxrøkrh (1894-1980).... 24-8-69 Úke 24-8-74

5
30
7. zkuV¾YÆeLk yk÷e yn{Ë (1905-1977)..... 24-8-74 Úke 11-2-77

09
8. çke.ze.s¥ke (1912-2002) (fkÞofkhe).... 11-2-77 Úke 25-7-72
3
9. Lke÷{ MktSð huœe (1913-1996)... 05
25-7-77 Úke 25-7-82
74
O.

10. ¿kkLke Íi÷®Mkn (1916-1994)... 25-7-82 Úke 25-7-87

LM

11. ykh ðifxhk{Lk (1910-2009)... 25-7-87 Úke 25-7-92

TE

12. zkì. þtfhËÞk÷ þ{ko (1918-1999)... 25-7-92 Úke 25-7-97

PA

13. zkì. fu. ykh. LkkhkÞý (1920-2005).. 25-7-02 Úke 25-7-07

N
TI

14. zkì. yu.Ãke.su. yçËw÷ f÷k{ (sL{ 1931)... 25-7-02 Úke 25-7-07
NI
Ãkh
15. ©e{íke «rík¼k Ãkkrx÷ (sL{ 1934)... 25-7-07 Úke 25-7-12
16. «ýð {w¾hS 25-7-12Úke 2017 MkwÄe
17. hk{LkkÚk fku®ðË 2017 Úke yks MkwÄe

WÃkhk»xÙÃkrík 11. ©e ¼ihð®Mkn þu¾kðík 2002-07

12. {nt{Ë nkr{Ë yLMkkhe 2007...Úke 2017
1. zkì. hkÄkf]»ýLk 1952-62 13. ðufiÞk LkkÞzw 2017 Úke yks MkwÄe
2. zkì. Íkfeh nwMkiLk 1962-67
3. ©e ðe.ðe. røkrh 1967-69 yuxLkeo sLkh÷
4. ©e S. yuMk. ÃkkXf 1969-74
5. ©e çke.ze. s¥ke 1974-79 1. yu{. Mke. Mkuík÷ðkz 1950-63
6. ©e yu{. rnËkÞíkwÕ÷k 1979-84 2. Mke. fu. ËVíkhe 1963-68
7. ©e ykh. ðUfxhk{LkT 1984-87 3. rLkhLk Ëu 1968 Úke 77
8. ©e þtfhËÞk¤ þ{ko 1987-92 4. yuMk. ðe. økwÃíku 1977 Úke 79
9. ©e fu. ykh. LkkhkÞýLkT 1992-97 5. yu÷. yuLk. ®Mknk 1979 Úke 83
10. ©e f]»ýfktík 1997-02 6. fu. ÃkkhkMkhLk 1983 Úke 89
PERFECT CAREER EDUCATION 34 NITIN PATEL MO. 7405309305
¼khíkLkwt çktÄkhý
7. Mkku÷e MkkuhkçkS 1989 Úke 90 11. Mkku÷e MkkuhkçkS 1998 Úke 2004
8. S. hk{kMðk{e 1990 Úke 91 12. r{÷Lk fu çkuLkhS 2004 Úke 2009
9. r{÷ fu. çkuLkhS 1991 Úke 96 13. økw÷k{ E. ðnkýðxe 2009 Úke 2014
10. yþkuf ËuMkkE 1996 Úke 98 14. {wfw÷ hkuníkøke 2014
15. fu.fu. ðuLkwøkkuÃkk÷ 2017
¼khíkLkk ðzk «ÄkLk

x
1. ©e sðknh÷k÷ Lknuhw 15-8-1947 Úke 27-5-1964
2. ©e økw÷Íkhe÷k÷ LktËk (fkÞofkhe) 27-5-64 Úke 9-6-1964
3. ©e ÷k÷çknkËwh þk†e 9-6-64 Úke 11-1-1966
4. ©e økw÷Íkhe÷k÷ LktËk (fkÞofkhe) 11-1-66 Úke 24-1-66
5. ©e{íke EÂLËhk økktÄe 24-1-66 Úke 24-3-77
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
©e [hý®MkÄ

©e hkSð økktÄeVuõ
©e {kuhkhS ËuMkkE

©e{íke EÂLËhk økktÄe

©e ðe. Ãke. ®Mkn

©e [tÿuþu¾h
©e Ãke. ðe. Lkh®MknhkÞ
24-3-77 Úke 28-7-79
28-7-79 Úke 14-1-80
14-1-80 Úke 30-10-84
30-10-84 Úke 1-12-89
1-12-89 Úke 7-11-90
10-11-90 Úke 21-6-91
21-6-91 Úke 16-5-96

5
30
13. ©e yx÷rçknkhe ðksÃkuÞe 16-5-96 Úke 28-5-96

09
14. ©e yu[. ze. Ëuðøkkizk 1-5-96 Úke 21-4-97
3
05
15. ©e ELÿfw{kh økwshk÷ 74 21-4-97 Úke 19-3-98
O.

16. ©e yx÷rçknkhe ðksÃkuÞe 19-3-98 Úke 26-4-99

LM

17. ©e yx÷rçknkhe ðksÃkuÞe 13-10-99 Úke 21-5-2004

TE

18. zkì. {Lk{kunLk®Mkn 22-5-2004 Úke 20-5-2014

PA
N

19. LkhuLÿ {kuËe 26-5-2014 Úke ......

TI
NI
Ãkh
÷kufMk¼kLkk yæÞûk (MÃkefh)

1. økýuþ ðkMkwËuð {ktð¤tfh 15-5-52 Úke 27-2-56

2. yu{ yLktíkþÞLk{T ykÞtøkh 8-3-56 Úke 16-4-62
3. ©e nwf{®Mkn 17-4-62 Úke 16-3-67
4. ©e Lke÷{ MktSð huœe 17-3-67 Úke 19-7-69
5. zkì. økwhwËÞk÷®Mk½ rÄ÷kuLk 8-8-69 Úke 1-12-75
6. çk÷ehk{ ¼økík 5-1-76 Úke 25-3-77
7. Lke÷ MktSð huœe 26-3-77 Úke 13-7-77
8. fu. yuMk. nuøkzu 21-7-77 Úke 21-1-80
9. ©e çk÷hk{ ò¾z 22-1-80 Úke 18-12-89
10. ©ehrð hu 19-12-89 Úke 9-7-91
11. ©e rþðhks Ãkkrx÷ 10-7-91 Úke 22-5-96
12. ©e Ãke. yu. Mktøk{k 23-5-96 Úke 23-3-98
13. ©e S.yu{.Mke. çkk÷Þkuøke 24-3-98 Úke 3-3-02

PERFECT CAREER EDUCATION 35 NITIN PATEL MO. 7405309305

¼khíkLkwt çktÄkhý
14. Lkkunh òu»ke 10-5-02 Úke 2-6-04
15. Mkku{LkkÚk [uxSo 4-6-04 Úke 18-5-09
16. Mkw ©e {ehktfw{kh 3-6-09 Úke 4-6-14
17. Mkwr{ºkk {nksLk 6-6-14 Úke yks rËLk MkwÄe

{wÏÞ [qtxýe fr{þLkh

x
1. Mkwfwkh MkuLk 1950 Úke 58
2. fu. ðe. fu. MkwtËh{T 1959 Úke 67
3. yuMk. Ãke. MkuLk ð{ko 1967 Úke 72
4. zkì. LkøkuLÿ®Mkn 1972 Úke 73
5. xe. Mðk{eLkkÚkLk 1973 Úke 77
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Ãkuhe þk†e

yu{. yuMk. øke÷

suBMk ®÷økËkun
Vuõ
yuMk. yu÷. þþeÄh
ykh. fu. rºkðuËe

xe. yuLk. þuÃkkLk

xe. yuMk. f]»ý{qŠík

çke. çke. xtzLk
1977 Úke 82
1982 Úke 85
1985 Úke 90
1990 Úke 96
1996 Úke 2001
2001 Úke 04
2004 Úke 05
2005 Úke 06

5
30
14. yuLk. økkuÃkk÷Mðk{e 2006 Úke 09

093
05
15. LkðeLk [kð÷k 74 2009 Úke 10
16. yuMk. ðkÞ. fwhuþe 30-7-10 Úke 10-6-12
O.
LM

17. ©e ðe.yuMk. MktÃkík 10-6-12 Úke 14-1-15

TE

18. ©e yu[. yuMk. çkúñk 15-1-15 Úke 8-4-15

PA

19. ©e LkMke{ siËe 9-4-15 Úke 2017

N
TI

20. y[÷ fw{kh ßÞkurík 2017 Úke yks MkwÄe

NI
Ãkh
fBÃxÙku÷h yuLz ykurzxh sLkh÷ (Mke.yu.S)

1. ðe. Lkhnrhhkð 1948 Úke 54

2. yu. fu. [Lÿk 1954 Úke 60
3. yu. fu. hkuÞ 1960 Úke 66
4. yuMk. htøkLkkÚkLk 1966 Úke 72
5. yu. çkûke 1972 Úke 78
6. ¿kkLk«fkþ 1978 Úke 84
7. xe. yuLk. [íkwðuoËe 1984 Úke 90
8. Mke. S. Mkki{uÞk 1990 Úke 96
9. ðe. fu. þwtø÷w 1996 Úke 2002
10. ðe. yuLk. fku÷ 2002 Úke 2008
11. rðLkkuË hkÞ 2008 Úke 2013

PERFECT CAREER EDUCATION 36 NITIN PATEL MO. 7405309305

¼khíkLkwt çktÄkhý
12. þrþfkLík þ{ko 2013

Lkkýk Ãkt[

yæÞûk rLkÞwÂõík Mk{Þøkk¤ku

1. fu.Mke. rLkÞkuøke 1951 1952-57

x
2. fu. MktÚkkLk{ 1956 1957-62
3. yu. fu. [tËk 1960 1962-64
4. zkì. Ãke. ðe. hks{LLkkh 1964 1966-69
5. {nkðeh Mðk{e 1968 1969-74
6. Ãke. çkúñkLktË Mðk{e 1972 1974-79
7. su. Ãke. Mku÷ík 1977 1979-84
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
fu. Mke. Ãktík
yu. yu{. ¾wþhkuVuõ
ðkÞ. Ãke. [kinkLk
yuLk. fu. Ãke. MkkÕðu

zkì. Mke. htøkhksLk

zkì. rðsÞ nu÷fh
ðkÞ. ðe. huœe
1982
1987
1992
1998
2003
2007
2013
1985-89
1989-95
1995-2000
2000-2005
2005-2010
2010-2015
2015-2020

5
30
ykÍkË ¼khíkLke «Úk{ furçkLkux {wÏÞ LÞkÞkÄeþ

093
05
74
1. sðknh÷k÷ Lknuhw : ði¿kkrLkf MktþkuÄLkku, rðËuþe çkkçkíkku 1. nrh÷k÷ frýÞk 1950-51
O.

2. MkhËkh ðÕ÷¼¼kE Ãkxu÷ : øk]n {krníke «Mkkhý

LM

2. yu{. Ãkíktsr÷ þk†e 1951-54

3. MkhËkh çk÷Ëuð®Mkn : hûkk
TE

3. {nuh[tË {nksLk 1954

PA

4. Mke. yu[. ¼k¼k : ðkrýßÞ 4. çke. fu. {w¾So 1954-56

N

5. hksuLÿ «MkkË : ¾uíke yLku yknkh

TI

5. yuMk. ykh. ËkMk 1956-59

NI
Ãkh
6. ßnkuLk {ÚkkE : hu÷ðu yLku ðknLkÔÞðnkh
7. {ki÷kLkk yçkw÷ f÷k{ ykÍkË : rþûký
8. ykh. fu »ký{w¾{T Mkuèe : Lkký{kt
9. çkkçkkMkknuçk yktçkuzfh : fkÞËku
10. hVe yn{Ë fezðkE : Mkt[kh
11. hksfw{khe y{]ík fkih : ykhkuøÞ
12. zkì. ~Þk{«MkkË {w¾hS : Wãkuøkku yLku ÃkwhðXku

Best of Luck

PERFECT CAREER EDUCATION 37 NITIN PATEL MO. 7405309305