0% found this document useful (0 votes)
1K views33 pages

Git Notes

This document provides an overview of general information technology (ICT) and its applications. It discusses topics such as hardware, software, presentation tools, the benefits of ICT, online learning, e-banking systems, and career opportunities in the ICT field. Specific examples mentioned include uses of ICT in education, healthcare, agriculture, and commerce. The document aims to illustrate how ICT can enhance various aspects of modern life and facilitate online learning.

Uploaded by

hasa prabha
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
1K views33 pages

Git Notes

This document provides an overview of general information technology (ICT) and its applications. It discusses topics such as hardware, software, presentation tools, the benefits of ICT, online learning, e-banking systems, and career opportunities in the ICT field. Specific examples mentioned include uses of ICT in education, healthcare, agriculture, and commerce. The document aims to illustrate how ICT can enhance various aspects of modern life and facilitate online learning.

Uploaded by

hasa prabha
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
You are on page 1/ 33

idudkH f;dr;=re ;dlaIKh

Genaral information Technology

a sfõok ;dlaIKh (ICT) yd iudch ms<sn| ye¢kaùu


 f;dr;==re yd ikak
 mß.Kl moaO;s we.hSu
 f;dr;=re ;dlaIKh wdY%s; /lshd wjia:d
 ICT Ndú;fha ie,ls,su;a úh hq;= wdpdr O¾u" ffk;sl yd iudcuh lreKq
 o;a; ikaksfõokh
 wka;¾cd,h
 fufyhqï moaO;s (Operating systems)
 joka ieliqï uDÿldx.
 úoHq;a me;=reïm;a uDÿldx.
 bf,lafg%dksl iu¾mk
 o;a; l<ukdlrK moaO;s uDÿldx.
f;dr;==re yd ikaaksfõok ;dlaIKh (ICT) yd
iudch ms<sn| ye¢kaùu
wOHdmkfha § f;dr;=re yd ikaksfõok ;dlaIKh
• a) mka;s ldurfha §
• mß.Kl wdY%s; iu¾mk (Presentations)
• mÍlaIK iys; ùäfhda o¾Yk
• iÕrd" ,sms" f,aLk ilia lsÍu iy uqøKh lsÍu
• CD-ROM udOHfhka f;dr;=re wOHhkh
• wka;¾cd,h Tiafia wOHdmksl f;dr;=re /ia lsÍu
• b) ´kE u ;ekl § ´kE u fõ,djl § wOHdmkh ,eîu
• www.schoolnet.lk, keKi, (nenasala.lk), b-;lai,dj ,(www.e-thaksalawa.moe.gov.lk/)
fjí mdGYd,d (www.edulanka.lk/Web-Patashala), úÿ ux fm; (www.vidumanpetha.com) jeks
fjí wvú'

• c) b.ekaùu i|yd .=rejrhdg wdOdrlhla ùu(Presentations)


• úia;r lr §ug wmyiq mdvï i|yd rEm igyka" iÔùlrK iy ùäfhda o¾Yk weiqfrka
fmkaùu'

(D) ud¾.ia: ÿria: wOHdmkh (Online Distance Learning)

(E) wOHdmk l<uKdlrK moaO;s


fuu.ska isiqka ,shdmosxÑ lsrSu" bf,lafg%dksl bf.kqï mdGud,d yd wka;¾.;h iemhSug isik
q ag fukau
.=rejrekago ud¾. .; l%uhg iïnkaO ù igyka "m%Yak m;% mejreï ,nd oSu yd tajd we.hSu jeks
lghq;= j,g bv ,nd foa'

2-fi!LH lafIa;%fha fhojqï


1-mß.Kl.; wdlaIl YÍr ia;r tlaiaf¾ hka;%h

(CAT - Computerized Axial Tomography Machine)


• fuu.ska YÍrfha wNHka;r fldgia fjka fjka jYfhka ;%u
s dK f,i rEm .; lrhs
2- pqïnl wkqkdo uQ¾;k hka;%h

(MRI - Magnetic Resonance Imaging Machine)


f¾äfhda ;rx. iy m%n, pqïnl wkqkdo ^fodaxldr&u.ska YÍrfha

wNHka;rfldgiaj, iúia;rd;aulrEm igyka ,nd .ekSufuu hka;%h u.ska isÿfõ

1|Page
3-úoHq;a ;ka;= f¾Çh hka;%h - (ECG - Electrocardiogram Machine)
yDo iamkaokh ksÍlaIKh lsÍu i|yd fuu hka;%h fhdod.efka'

lDIs l¾udka;fha fhojqï


 jHdma; ld¾hhka i|yd wka;¾cd,h yd B-fï,a Ndú;h
 lDIs ld,.=K úoHd f;dr;=re ikakf
s õokh
 fj<| fmd< ñ, .Kka ikaksfõokh
 lDIsl¾u m¾fhaIlhkaf.a cd, myiq lrùu
 bvï ,shd mÈxÑ ld¾hd, j¾Okh
fjk;a WodyrK f,i

• ld,.=K ñKqï hka;%


• iajhxl%Sh l=reñ‚ md,k hka;%h
• j.d ìfuys ;;a;ajh uksk hka;%h
• iajhxl%Sh c, iemhqu (Drip irrigation)
• iajhxl%Sh j,a me< bj;alrKh
• frdfnda ;dlaIKfhka me< isgqùu

.ukd.ukh i|yd f;dr;=re yd ikaksfõok ;dlaIKh


 mshejQ mßm: rEmjdyskS leurd (Closed Circuit TV (CCTV))
jdyk ;onoh" yÈis wk;=re iy kS;s úfrdaë l%shdjka ksÍlaIKh lrñka iqÿiq wdldrfha l%shdud¾.
.ekSug fï ksid yelshdj ,eî we;'

 úÿ,s ix{d ,dïmq (Traffic Light Control System)


iajhxl%h
S j l%h
s d;aul jk fuu moaO;sh k.r uxikaêj, olakg we;' fuu.ska jdyk
iy mÈlhska yiqrejñka yÈis wk;=re wju lr .; yels ù we;'

ud¾..; idmamq ijdßh (Online Shopping)


wka;¾cd,h Tiafia furg fyda msgrgl we;s fjf<| wdh;k úiska NdKav fyda fiajd iemhSu;a
"mdßfNda.l
s hka úiska NdKav fyda fiajd ñ, § .ekSu;a h'

b-nexl= moaO;s (e-Banking System)


iajhxl%Sh fg,¾ hka;%h (ATM& u.ska ´kE u fõ,djl ´kE u ia:dkhl § uqo,a ,nd .ekSfï

yelshdj'

ud¾..; /lshd fidhd .ekSu ud¾..; /lshd fjí wvúh


Wod- http://www.jobsnet.lk

2|Page
mß.Kl moaO;s we.hSu

mß.Klhla ñ, § .ekSfï § n,mdk idOl

1' msßú;r
2' iud.fï lS¾;s kduh
3' j.lSï iy;sl .súiqu
4' ñ,
5' miq úl=Kqï fiajdj

msßú;r
ilikh( (processor)
jeä n,hla wjYH kï 2009 § Intel Core 2 Duo Ñmhla fyda Athlon 64 x 3 ilikhlao blauka nyq
ld¾hhkag yd fõ.S l%shdldÍ;ajh i|yd oaú;aj yr (Dual-Core) iliko jeo.;a fõ'j¾;udkfha core i3
,core i7 jeks uOH ieliqï tallo Ndú;d flf¾'

u;lh( (Memory)
Windows XP iu. fhÿïj,g jev lsÍug m%udKj;a bv ie,iSu i|yd wju jYfhka RAM
512 MB ;sìh hq;=h' Windows Vista windows 7,8,10 wdosh i|yd 1 GB RAM wjuhla wjYH fõ

wdphkh((Storage)
fndfyda úg uQ,sl fm!oa.,sl mß.Kl 80 GB fyda jeä fyda oDv Odjl iu`. ,efí'idudkHfhka ñks;a;=
30l wixl=Ñ; (Uncompressed) ixLHdxl ùäfhda 6.5 GB g wdikak bvla .kakd w;r 128 kbps ys
ñks;a;= 4 ys MP3 f.dkq 250 la 1 GB g jvd Ndú; lrhs fuf,i ;udf.a wjYH;djh wkqj Odrs;dj
;SrKh l< hq;=h'

Ñ;%l yd ixo¾Yk(

w`.,a 17 ys lef;dav lsrK (CRT) fudksgr ñ, wvq jqj;a jeä úÿ,sh m%udKhla jeh fõ' øj iaMál
(LCD-Liquid crystal display) ;sr ñ,g .; yels kï ñ, jeä jqj;a úÿ,sh jeh ùu wvq w;r wvq bvl
;eìh yel'

bj;a l< yels wdphkh (Removable storage)

CD –RW (Compact disk re -writable)Odjl jvd M,odhS jk w;r ñf,ka o wvqh'kuq;a wdphkh
l, yelafla 650-700 MB muKs'DVD-RW (digital versatile disk Re-Writable) ;rula ñf,ka jeä
jqj;a 4.7 GB o;a; wdphkh flf¾'USB Odjl o j¾;udkfha jeä wdphk Odrs;djla iys;j wvq uqo,lg
,nd .; yel'

3|Page
ikaksfõokh

j¾;udkfha wka;¾cd, iïnkaO;djh i|yd 3G myiqlï iys; internet dongles fyda sri lanka telecom
jeks iud.ï u.ska ,ndfok broadband ,4G jeks fú.j;a wka;¾cd, myiqlï ,nd .; yel'mrs.Klh
mq¿,a l,dm cd,hla yd iïnkaO ùug Router WmlrKhla wjYH jkq we;'

Yíoh

fï i|yd idudkH iamSl¾ hq.,hla fyda iíjQ*¾ j¾.fha iamSlr hq.,hla ñ, § .; yelsh'

fuhg wu;rj USB flfjks 2la wju jYfhkao tfiau ;j;a DVD drive 1la fyda iú l< yels jkfia bv
myiqlïo sound ,TV card jeks wu;r ldä j¾. iúlr tys yelshdjka jeä lr .ekSug wu;r PCI slot
o ;sìh hq;=h

uDÿldx.(
Windows 7 ,8,10 fyda Linux ^Wod( Ubuntu fyda Fedora& fyda n÷ fufyhqï moaO;shla wjYH
fõ'

mrs.Klfha moaO;s tallh ;=< we;s ujq mqjrej

4|Page
f;dr;=re ;dlaIKh wdY%s; /lshd wjia:d

l%uf,aLl-
tkï mß.Kl uDÿldx. ,shkafkls' mß.Kl l%uf,aLl hk moh mß.Kl l%uf,aLkfha tla
lafIa;%hl úfYaI{hl= fyda fndfyda uDÿldx. j¾.j,g fla; ,shk idudkH whl= fyda ye¢kaùug
Ndú; l< yelsh'

moaO;s úYaf,aIl
f;dr;=re mß.Kl j,g we;=,a jk wkaou" tu f;dr;=re ilik wkaou yd f;dr;=re wjYH mqoa.,hkag
th ,efnk wkaou fmkaùu fukau úúO mß.Kl moaO;s ie,iqï w;ayod ne,Suo isÿ lrhs we;eï
moaO;s úYaf,aIlhkaf.a m%Odk ld¾hh mß.Kl tljr jev lsÍug ie,eiaùu h' Tjqyq tajd cd,hlg
iïnkaO lr;s' tla mß.Klhlska ;j;a mß.Klhlg f;dr;=re ,nd .kafka flfia oehs ;SrKh lr;s'

mß.Kl fhÿï iydhl


fudjqkaf.a m%Odk rdcldßh ld¾hd, fhÿïj,g iïnkaO jefvys § by< ks,OdÍkag Wojq ùu h' mo
ilik Ndú; lr bf,lafg%dakl
s f,aLk" o;a; iuqodhka yd me;=reï m;a ms<sfh, lsÍï iy bf,lafg%daksl
bÈßm;a lsÍï ks¾udKh lsÍu fujeks whl=f.a m%Odk j.lSï fõ'wka;¾cd,h yd Bfï,a Ndú;d lsrSfï
yelshdj fudjqka I;= úh hq;=h'
o;a; ksfõYk l%shdlre

mdG h;=re lsÍfuka mß.Klhg o;a; ksfõIkfhka" úúO ld¾hd, hka;% l%shd lrùfuka yd fjk;a
,smsldr rdcldß bgq lsÍu fudjqka isÿ lrhs'

fjí ie,iqïlre
fudjqka fjí wvúhl msßie,iqu" oDYH fmkqu wdosh ms<sn| j.lSu or;s' wêmdG i,l=Kq l< NdIdj
(HTML), cdjd ial%smaÜ" welaIka ial%smaÜ" flda,aâ *shqIka" cdjd" m¾,a yd *a,EIa n÷ taldnoaOhlska fyda ã%ï
ùj¾ n÷ fla; ckk l%uf,aL Ndú;fhka fyda fjí msgq ,sùulrkq ,nhs uQ,sl msßie,iqu ksmoùu yd
wkqrEm yeisrùu i|yd *h¾j¾laia fyda f*dfgdafIdma fyda n÷ rEmsl ie,iqï lÜg, ms<sn| oekqu fjí
ie,iqï lrejkag ;sìh hq;=h'(CSS-cascade style sheet) B jdKscHh yd PHP yd Perl n÷ fiajdodhl
w;=re ;dlaIK yd wka;¾cd, wdrlaIKh wdÈh ms<sn| l=i,;d o jeo.;a fõ'

fjí ixj¾Ol
fudyq HTTP fiajdodhlh" fjí fiajdodhlh yd HTTP wkq.%dylh" fjí w;ßlaij
q (Web browser
–ex-Google chrome)weiqfrka HTTP kshudj,shla yryd Odjkh jk úYaj úisß úhuka fhÿï fyda
úia;D; cd, fhÿï fyda ixj¾Okfha úfYaI;
s j ksr; uDÿldx. ixj¾Olhl= ke;fyd;a
bxðfkarejrfhls'fudyq úêu;a j ish ixúOdkh ;=< fjí ixj¾Okh Ndr j isákq we;'

5|Page
cd, mßmd,l
cd,h iukaú; oDvdx. yd uDÿldx. kv;a;= lsrSu 'iaúÉp" ud¾.ldrl" *h¾fjd,a wd§ il%Sh cd,
WmlrK fufyhùu" úkHdih kv;a;=j yd kshdukh idudkHfhka óg we;=<;a fõ' cd, weu;=ï
mejreu" kshudj,s ud¾.lrK mejreu yd ud¾.lrK j.= úkHdih fuka u kshudj,s fiajd ;:HNdjh
yd n,h §u úkHdih o n÷ l%shdldrlï idukHfhka cd, mßmd,khg we;=<;a fõ'

mß.Kl moaO;s bxðfkare


;dlaIKsl Wmfoia yd wdOdr ie,iSfuka yd j¾;udk yd wjYH;djkag .e<fmk" Tfrd;a;= fok" jev
l< yels o;a; ilik moaO;s w;am;a lr .ekSug yd msysgqùug ixúOdkj,g iemhSfuka mß.Kl
moaO;s f;dard .ekSug yd ia:dmkhg idudkHfhka iydh fj;s'

mß.Kl m%ldYl
mß.Kl uDÿldx. Ndú; lr m%ldYkhg iQodkï øjH ksmoùug mß.Kl m%ldYljre mdG" ixLHd;aul
o;a;" PdhdrEm" pdÜ yd fjk;a oDYH Ñ;%l wx. yeviõlrKh lr;s'mß.Kl m%ldYlhka úiska
ksmojkq ,nk øjHj,g fmd;a" jHdmdr ldâm;a" Èk o¾Yk" i`.rd" mqj;a yiqka yd mqj;a m;a" weiqreï"
lod yd álÜ m;a wh;a fõ'
mß.Kl oDvdx. bxðfkare
odvdx. bxðfkarejre idudkHfhka mß.Kl oDvdx. ia:dmkh m¾fhaIKh lr;s' ie,iqï lr;s' j¾Okh
lr;s' mÍlaId lr;s' wëlaIKh lr;s' tfuka u ksIamdokh yd ia:dmkh wëlaIKh lr;a' oDvdx.
hkqfjka y÷kajkq ,nkafka mß.Kl Ñm" mßm: mqjre" mß.Kl moaO;s yd h;=re mqjre" fudavu yd
uqøl n÷ iïnkaê; WmlrK h' ^fndfyda úg ir, j mß.Kl bxðfkarejreka f,i ye¢kafjk
mß.Kl uDÿldx. bxðfkarejre mß.Kl md,kh lrk uDÿldx. moaO;s ie,iqï lr j¾Okh lr;a'&
mß.Kl oDvdx. bxðfkarejrekaf.a ld¾hh bf,lafg%dksl bxðfkarejrekaf.a ld¾hhg fndfyda iudk h'

6|Page
f;dr;=re yd ikakf
s õok ;dlaIKh Ndú;fha ie,ls,su;a úh hq;=
wdpdr O¾u" ffk;sl yd iudcuh lreKq

whs;h
s W,a,x>kh hkq
n,m;%hla fkdue;s j uDÿldx. ksIamdokh" fnod yeÍu yd Ndú;h whs;sh W,a,x>kh fõ' kS;s úfrdaë
j l%uf,aL msgm;a lsÍu" uDÿldx. jHdc f,i ieliSu yd fnod yeÍu hkqfjka fuh w¾:oelaúh yelsh'
ñ;=rl= iu`. uDÿldx.hla yjqf,a fnod .ekSu jqjo whs;sh W,a,x>khls' fjk;a jpkj,ska lsj fyd;a
ixLHdxl wdlD;sfha(Digital) we;s ´kE u fohla mß.Kl fidrlug we;=<;a fõ' thska woyia lrkqfha
´kE u uDÿldx.hla" ùäfhdajla" l%Svdjla" ixLHdxl Y%jHhla fyda B-fmd;la hk tajd h'

7|Page
uDÿldx. fidrlu hkq l=ula o@

mß.Kl l%uf,aLhla wkjir msgm;alrKh uDÿldx. fidrlula f,i i,lkq ,efí'—l¾;D ysñlu
orkakdf.a wjirhla fkdue;s j wêf,aLk Wmia:hla f,i yer fjk;a ´kE u fya;=jlg uDÿldx.
fldgil msgm;la mßYS,lhka úiska fkdl< hq;h˜' hkqfjka i|yka lrk wefußld tlai;a ckmofha
f*vr,a l¾;D ysñlï kS;sh hgf;a mß.Kl uDÿldx. wdrlaIs; h' flfia jqj o úúO fndfyda fhÿï
i|yd fkdñf,a ,nd .; yels újD; m%Nj uDÿldx. (Open Source Software) fndfyduhla ;sfí'

wmyrKh ^n, rys; m%fõYh&


tkï fjk;a whl=f.a mß.Kl moaO;shg kS;s úfrdaë j m%fõY ùu h'(Hacking) fndfyda mqoa.,hka fï
wdldrfha fohla olskf
q ha kS;s úfrdaë l%shdjla f,i fkdj wNsfhda.hla f,i h'
iudchSh .eg¨
wxls; fnÿu Digital divide)

tkï f;dr;=re yd ikaksfõok ;dlaIK (ICT) iïm;aj,g m%fõY ùu wkqj mqoa.,hka fn§u h' ICT
iïm;aj,g^mrs.Kl" wka;¾cd,h& myiqfjka m%fõY úh yels yd fkdyels wh w;r ysveila mej;Su hs'

wxls; fia;=j (Digital bridge)


wxls; fnÿu ÿr,ñka ñksik q a w;r f;dr;=re ;dlaIKhg <Õd ùfï mr;rh wju lsrSuhs' ieug u
mß.Klhla fyda cx.u ÿrl:khla fyda ,nd §fuka wxls; fia;=jla we;s l< fkd yel' ñksid úúO
;dlaI‚l Wmdx. i;= lr.kakjd fuka u tajd ksjerÈ f,i Ndú; lsÍug o" tajd ms<sn| j oekqj;a ùu
o" tajd i;= lr.ekSfï Wkkaÿj o wjYH fõ'
wdrlaIl m%Yak
fuys fldgia 2 ls'

fN!;sl wdrlaIdj
fï i|yd mß.Klfhys my; oE ;sìh hq;=h
 m%Odk n, iemhqu weK ysàfï yd WÉpdjpkfha wjodku je<elaùu i|yd wLKaä;
n, iemhqula (UPS-Uninterruptible power supply )-(UPS negrsh&
 úÿ,s flàfuka yd .s.sÍfuka wdrlaId ùu i|yd i¾mk wdrlaIlhla (Surge Protector)
 fjda,aàh;dj md,kh i|yd ia:dhSlrKhla (Stabilizer)
 Hardware Fire wall

;d¾lsl wdrlaIdj
mß.Klfha uDÿldx. yd o;a; wdrlaId lsrSug
 uqrmo (password)yd
 Wmia: msgm;a (Backups)Ndú;h fhda.H fõ'
 Software firewall

8|Page
oafõY iy.; fla;(Malicious software)
j¾ïia" fg%dacka fyda¾ia yd jhsri —foafõY iy.; fla;˜ hkqfjka ye¢kafjk mq¿,a j¾.hlg wh;a fõ'
jhsri(Virus)
fuh wmf.a oekqu fkdue;s j wmf.a mß.Klhg m%fõYkh lr we;s yd mrsYS,l leue;af;ka f;dr j
Odjkh jk l%uf,aLhla fyda fla; fldgila fõ' fjk;a l%uf,aLhla fuka u l< hq;af;a l=ula o@
hkqfjka mß.Klhg fok Wmfoia tys wvx.= h'
 ish¨ mß.Kl jhsri" ñksid úiska iE¥ tajd h'
 kej; kej;;a tys msgm;a iEÈh yels ir, jhsrihla ksmoùu idfmalaI j myiq h'
 jhsrihla b;d ydksodhl úh yelsh' Bg oDv äialh yeviõ.ekaùu(Format) l< yelsh'
 Bg Tfí oDv äial wdrïN LKvlh(Boot sector) Wäka ,súh yelsh' ke;fyd;a f.dkq uld oud
Tfí hka;%h l%shd úrys; l< yelsh'

jhsri ,efnkafka flfiao @

 B fï,a fyda B fï,a wEÈhlska (Attachment)


 nd.ekSfuka (Download)
 yjqf,a Ndú; lrk wdidÈ; kuH äialj,ska (Floppy disks) yd Pen drives j,ska

jhsri ,shkakl=g tys kshñ; nr ^ydksh& jydu" j¾;udk wkd.; fõ,djl § fyda Èkhl § fyda
f.dkqjla újD; lrk fyda wdphkh lrk fyda úg § n÷ ksYaÑ; úOdkhla l%shdlrùfï § l%shdrïNl
lrúh yelsh' WodyrK jYfhka uhsl,a wekacf,da jhsrih Ys,amshdf.a Wmka Èkh jk ´kE u wjqreoaol
ud¾;= 6 fjksod tys kshñ; nr ^ydksh& uqod yeÍug l%uf,aL lr ;sfí'

s hsri uDÿldx.(Antivirus software)


m%;j

mß.Klhg ffjria wdrlaIl uDÿldx.hla ia:dmkh lr .kak' th ksis mßÈ hdj;ald,Sk l< hq;=h' tys
wdrlaIl Wml%u ^Guard/Shield/Auto scan/Update& iEu úg u újD; j ;nkak' m%p,s; ffjria
wdrlaIl uDÿldx. lsysmhla my; oelafõ'

 Avira Antivirus  Kaspersky Antivirus


 Avast Antivirus  Panda Cloud Antivirus
 AVG Antivirus  Microsoft Security Essentials
 K7 Antivirus  Norton Antivirus
 Digital Defender Antivirus  Bit Defender Antivirus
 Norman Antivirus  McAfee Antivirus

9|Page
wdrlaIl mjqr$ .sKs mjqr (Fire wall)
fuh wjir fkdue;s j mß.Klh Ndú;h yd Bg m%fõY ùu j,lajk moaO;shls' wdrlaIl mjqr
oDvdx.hla fukau uDÿldx.hla úh yelsh' fuh ;ks ksIamdok f,i fyda m<,a l,dm ud¾.ldrl
(Broadband Router)f,i fyda ñ, § .; yelsh'

ydkslr uDÿldx.hkaf.ka mß.Klhla iy mß.Kl cd,hla wdrlaId lr.ekSu

 úYajdi l< fkdyels m%Njhkaf.ka tk wkfmalaIs; Bfï,a Bfï,a yd wE÷ï újD; fkdlsÍu
 m%;js hsri uDÿldx. ks;r hdj;ald,Sk lsrSu
 ndysr wdphk Wml%u ^USB u;l& ;u mß.Klhg iïnkaO lsÍfï § ffjria wdrlaIl
uDÿldx.hla u.ska mÍlaId lsrSu
 iEu úg u kS;Hkql+, jQ uDÿldx. mß.Klhg ia:dmkh lsrSu wdrlaIs; fjí wvú i|yd
msúfikak'
 uDÿldx. fyda fjk;a nd.; lsÍï i|yd wdrlaIs; fjì wvú muKla u f;dard.kak'
 nd.; lsÍug fmr tu f,aLh fyda uDÿldx.h ffjri wdrlaIl uDÿldx.hla
u.ska mÍlaId lr.kak'
fi!LH yd wdrlaIK m%Yak

udxYfmaYS iy wiaÓ wdY%s; .eg¨


fkdkj;ajd mß.Klh Ndú;h ksid YÍrfha úúO ia:dkhkays udxi fmaYsj, iy wiaÒj, fõokd we;sùu
iq,n h' óg m%Odk u fya;= idOlh jkafka mß.Klh Ndú; lsÍfï § jerÈ bßhõfjka isàuhs'

mqk¾j¾;S wd;;s mSvdj^RSI - Repetitive Stress Injury&


Wrysfia isg wf;a weÕs,s olajd we;s jk fõokdj mqk¾j¾;S wd;;s mSvdj f,iska ye¢kafõ' tu ia:dkj,
bÈuqu" ;o .;sh" fõokdj we;s fõ'uQislh i|yd w;a, tyd fuyd lsÍug wmyiq nj fuys ,laIKhls'
ksjerÈ bßhjq wkq.ukh fkdlsÍu fuhg fya;=jhs'
ldm, fodakd iy,laIKh (CTS - Carpel Tunnel Syndrome&

wf;a weÕs,sj, we;s jk ysßjeàu iy fõokdj ldm, fodakd iy,laIKh f,i ye¢kafõ' ue‚lalgqj
wdY%s; j we;s jk f;rmSu ksid fuu fõokdj we;s fõ'uQislh yd h;=remqjrej ksjerÈ wdldrfhka
mdúÉÑ fkd lsÍu;a ia:dk .; fkdlsÍu;a fuhg fya;= fõ'

mß.Kl oDIaá iy,laIKh (CVS/Computer Vision Syndrome&

fkdlvjd meh 6 la 7 w;r ld,hla mß.Klfha we,S .e,S isàu fya;=fjka weiaj, we;s jk wdid;añl;d"
mß.Kl oDIaá iy,laIKh (CVS) f,i ye¢kafõ' weia úh<Su" r;= ùu" l÷¿ .e,Su" fmkqu
wvqùu"ysfia" fn,af,a fyda fldkafoa lelal=u fuu oDIaá .eg¨fjys iajNdjhhs'

10 | P a g e
ysfia lelal=u (Headache)
fn,af,ys udxi fmaYSkaf.a wd;;sh iy weiaj, we;s jk fjfyildÍ nj ksid we;s jk ysfia lelal=u
mß.Kl Ndú; lrkakka ;=< nyq, j olakg ,efí'

fi!LH .eg¨ u.yrjd .ekSu

1. mß.Kl ;srh ;udf.a weia uÜgug fyda Bg jvd my;ska fyda msysgk fia mß.Kl mqgqj iy

fïih yev .iajd .ekSu

2. mß.Kl ;srh iy weia w;r mr;rh wÕ,a 18-28 ^fi'ñ 45-70& muK ùu

3. mqgq wekaog fya;a;= jk fia msg fldkao fl<ska ;nd Wrysi ieye,a¨fjka ;eîu

4. ll=,a fmdf<djg ,ïnl j o m;=,a fmdf<dj u; o ieye,a¨fjka ;nd.ekSu

5. uQil
s h h;=re mqjrej wdikakfha ;nd .ekSu" ieye,a¨fjka h;=re,shkhlsÍu" ue‚la lgqj tla

ia:dkhl isrlr fkd isàu" h;=re mqjrej je,ñgg fl<ska fyda Bg my;ska fyda ia:dk .; lsÍu

wdÈ ksjerÈ bßhjq wkq.ukh lsÍu o"

6. weig fjfyildÍ fkdjk fia mß.Kl ;srfhys wdf,dalh ilia lr .ekSu

7. úáka úg ;srfhka msg; ne,Su iy weismsh .eiSu

8. ld¾hh w;r;=r § flá úfõl .ekSu iy flá ÿr weú§u

9. orejkayg mß.Kl l%Svd i|yd ld,h fjkalr §u" Tjqka ndysr l%Svd i|yd fhduq lsÍu'

10. meh 7-8 olajd ld,hla mß.Kl iu. l%shdlrk jeäysáhka ksjfia § mß.Klh Ndú;fhka

je<lS isàu iy uki ieye,a¨fjka ;nd .ekSu

11 | P a g e
o;a; ikaksfõokh(Data communication)
ikaksfõokh hkq tla ia:dkhl isg fjk;a ia:dkhlg f;dr;=re heùu h' tla ia:dkhl isg ;j;a
ia:dkhlg oaúuh wdfla;sl o;a; heùula o;a; ikaksfõokh hkqfjka i|yka flf¾'

Wod-mß.Kl h;=re mqjrefõ h;=rla ;o l< úg mß.Klhg tu h;=f¾ ,laIKh ksrEmKh lrk úÿ,s
ix{djla Wml%ufhka ksIamdokh fõ' Wml%ufha isg mß.Klhg flan,hla yryd iïfm%aIKh .uka
lrhs'

m%;i
s u ix{d yd oaúuh ix{d

m%;siu ix{d(Analog signals)


l:kh" ÿrl:k /yeka j, Ndú; lrk ix{d m%;siu ix{djls' m%;siu ix{dj, ix{d ;Sj%;dj
ld,hla iu. iqug j fjkia fõ'

oaúuh ix{d(Digital signals)


oaúuh ix{ kQ;k mß.Klj, NdIdj fõ' oaúuh ix{d wjia:d follska muKla iukaú; fõ' tajd
ms<sfj,ska ON ^oeuQ& fyda OFF ^jeiQ& fyda 1 fyda 0 fyda f,i m%ldY fõ'

oaúuh ix{dj, ix{d ;Sj%;dj tla;rd ld,hlg ksh; j ;sî fjk;a ksh; w.hlg fjkia
fõ' ixl%dka;sh b;d l=vd ld,hl § isÿ fõ'

Wod(mß.Klh yryd l:kh

o;a; iïfm%aIKh
o;a; iïfm%aIKh hkq ikaksfõok udOHhla ud¾.fhka ia:dk folla w;r o;a; f.k hdfï
l%shdj,sh hs

12 | P a g e
o;a; iïfma%IK udOH (Data Transmission Media)

o;a; iïfma%IK udOH

kshuq udOH kshuq fkdjk udOHh

.=jka úÿ,s ;rx. (Radio


weUrE lïì hq., (Twisted
pair) waves)

laIqø ;rx.
(Microwaves)
iulaIl flan,h (Coaxial
cable) wfOdarla; lsrK
(Infrared)

m%ldY ;ka;= - (Fiber optics)

kshuq udOH (Guided / Wired)


o;a; iïfma%IKh i|yd fhdod .kakd udOHh fN!;sl udOHhla ^physical medium& kï th kshuq
udOHhla f,i oelaúh yels h'

weUrE lïì hq., (Twisted pair) –


tlg weUrE ;U lïì hq., o;a; iïfma%IKh i|yd fhdod .efka' fïjd wdldr folls'
 fkdjeiqKq weUrE lïì hq., - ( nshielded Twisted Pair - UTP)
 jeiqKq weUrE lïì hq., (Shielded Twisted Pair- STP)

iulaIl flan,h (Coaxial cable)

ikakdhl flan, hq.,lska iukaú; iulaIl flan,fhys ;U lïì oe,la wdldrhg jQ msg; flan,h"
uOH flan,h jgd úoHq;a pqïnl;ajhla we;s lrkq ,nhs'rEmjdyskS wekafgkd CCTV flan, f,i
fhdod .kakd fuu flan, ñf,ka wêl h'

13 | P a g e
m%ldY ;ka;= - (Fiber optics)
uOHia:h ^core& ùÿre nghlao ta jgd isyska ùÿre ;ka;= o
^cladding&fuu flan,a hq.,h fjka lsÍug ma,diaála wdjrKhla
^Jacket& o we;'fuu udOHfhys we;s úfYaI;ajh jkafka o;a;
iïfma%IKfha § wdf,dalh mrdj¾;kh fjñka iïfma%IKh ùuhs'
ñf,ka wêl jqjo fõ.j;au iïfm%aIK udOHh fõ

kshuq fkdjk udOHh (Unguided / Wireless)


fN!;sl udOH fhdod .ekSulska f;dr j jd;h yryd
ix{d f,i o;a; iïfma%IKh lsÍu kshuq fkdjk
udOHh f,i yeÈkafõ'

.=jka úÿ,s ;rx. (Radio waves)


o;a; iïfma%IKh i|yd .=jka úÿ,s;rx. udOH fhdod .efka'
jhs *hs (Wifi) iy íÆgQ;a (Bluetooth) .=jka úÿ,s ;rx.
u; l%shdlsÍï i|yd WodyrK fõ'

laIqø ;rx. (Microwaves)


laIqø ;rx. iïfma%IKfha § o;a; .uka lrkafka tla f¾Ldjlg h'
tu ksid iïfma%IK uOHia:dk tlsfkldg o¾Ykh úh hq;=hs'

wfOdarla; lsrK(Infrared)
rEmjdyskS ÿria: md,lj, fuka u /yeka rys; h;=re mqjre iy uQil
s md,kh i|yd wfOdarla; lsrK
o;a; iïfma%IK udOHh f,i fhdod .kq ,nhs'

14 | P a g e
mß.Kl cd,h
mß.Kl cd,hla" fmdÿ cd, udOHhla yryd tlsfkl iu`. ikaksfõokh lrk iajdëk mß.Kl
iuQyhls' mß.Kl cd,hlg mßYS,lhka w;r Yíoh" ùäfhda iy$fyda o;a; hïixhqla;hla
iïfm%aIKh l< yelsh'

mß.Kl cd, ^Computer network&


mß.Kl cd, N+ñfha msysàu wkqj my; mrsos j¾.SlrKh l< yels h'

mß.Kl cd,

mqrjr m%foaY cd,


ia:dkSh m%foaY cd, mq¿,a m%foaY cd,
(Metropolitan Area
( Local Area Network (LAN) Network- MAN) (Wide Area Network - WAN)

ia:dkSh fmfoia cd,h

idfmalaI j flá ÿrlg cd, Wml%u iïnkaO lrhs' cd,lrKh jQ ld¾hd, f.dvke.s,a,l" mdi,l fyda
ksjil fyda idudkHfhka ;ks cd,hla mj;S' we;eï úg tla f.dvke.s,a,l l=vd LAN ^we;eï úg tla
ldurhlg tl ne.ska& tlla o l,d;=rlska LAN tlla wdikak f.dvke.s,s iuQyhl o ;sfnkq we;'
Windows Mac yd UNIX n÷ cd, yelshdj we;s fufyhqï moaO;s we;s wkq.%dylhka yd fiajdodhlhka
úiska cd,hla Ndú;flf¾' wdphk Wml%u" uqøl" uDÿldx." o;a; f.dkq n÷ ixia:dms; iïm;a úYd,
mßYS,l ixLHdjlg fnod .ekSug fuu cd, bv i,ihs'

15 | P a g e
mq¿q,a fmfoia cd,h (WAN)

fuu cd,h úYd, fN!;sl ÿrlg úysfohs ' fuu cd,h N+f.da,Sh j úysÿkq ia:dkSh fmfoia cd,j,
tl;=jls' ud¾.ldrlh kñka ye¢kafjk cd, Wml%uhla ia:dkSh fmfoia cd, lsysmhla iïnkaO lrhs'
wka;¾cd, kshudj,s (IP) cd,lrKfha § ud¾.ldrlh ia:dkSh fmfoia cd, (LAN) ,smskhla fuka u mq¿,a
fmfoia cd, (WAN) ,smskhla o mj;ajd f.k hhs'

Wod -wka;¾cd,h

mqrjr fmfoia cd,h (MAN)


ia:dkSh fmfoia cd,hg jvd úYd, jQ tfy;a mq¿,a fmfoia cd,hg jvd l=vd jQ k.rhla n÷ fN!;sl
m%foaYhl úys§ hk cd,hls'
Wod-
 nexl= cd,
 YdLd iys; wdh;khkays cd,
 úYajúoHd, cd,

16 | P a g e
cd,hl ixrpl
fudvuh Modem (MODulator & DEModulator)
fudvuhla u.ska ÿrl:k ud¾.fhka meñfKk m%;siu ix×d mrs.Klhg .e,fmk f,i ixLHdxlhg;a
ixLHdxl ix×d m%;siuhg;a mßj¾;kh flf¾

iaúph fyda kdNs - (Switch / Hub)


mß.Kl folla fyda Bg jeä m%udKhla fyda w;r iïnkaO;djla f.dvke.Su i|yd fhdod .efka

iaúph u.ska o;a; wod, mrs.Klhg muKla ,ndfok w;r kdNsh u.ska uq¿ cd,hgu ix×d ksl=;a
lrk uq;a wod, mrs.Klh muKla o;a;h .%ykh lr .kS' tneúka iaúpfhys o;a; yqjudre fõ.h
jeäh'

cd, ia:, úoHdj (Network Topology)


cd,hla ;=< mß.Kl iïnkaO;dj ie,iqï lsÍu iy cd, .; lsÍu cd, ia:, úoHdj ^Network
Topology& f,iska ye|skafõ'fuys wdldr 5 ls

 ;re wdldrhg cd, .; lsÍu (Star Topology)

ish¿ mrs.Kl iaúphlg fyda yí tllg iú fõ'

17 | P a g e
nihl wdldrhg cd, .; lsÍu (Bus Topology)
fuysoS m%Odk flan,hla yryd ish¨u iïnkaO;d we;s lrñka mrs.Kl cd, .; lrhs

jdis- ie,iqu b;d myiqhs

flan, wvq m%udKhla jeh ùu

wjdis-

• iïnkaO l< yels mß.Kl m%udKh iSñ;hs

• m%Odk flan,fhys isÿ jk wl%ñl;djla cd,fha we;s mß.Kl ish,a,g u n,mEu

j,,a,l wdldrhg cd, .; lsÍu(Ring Topology)


mß.Kl cd, .; lr we;af;a uqoaol$ j<,a,l wdldrhg hs

jdis-wvq jh¾ m%udKhla wjYH ùu

wjdis-tla mß.Klhl fyda flan,hl wl%ñl;djla

iïmQ¾K cd,hgu n,mEu

rela $.il wdldrhg cd, .; lsÍu (Tree Topology)


;re wdldrfha (Star Topology) cd, .; lsÍï lsysmhla nia

wdldrfha cd, .; lsÍulg tl;= lsÍuhs

fuys jdish jkafka tla tla cd,

fjka fjka jYfhka md,kh lsÍfï

myiqjhs

oe,la wdldrhg cd, .; lsÍu

(Mesh Topology)
• cd,fha we;s ish¨u mß.Kl tlsfkl yd iïnkaO lsÍuhs ixlS¾K ksid md,kh wmyiq fukau
msrsjeh wêlh' kuq;a tla mß.Kl cd,hla ì| jegqk o" cd, iïnkaO ùug ud¾. lSmhla we;s
neúka tu ud¾. yryd iïnkaO;dj /£ mej;Su jdis iy.;h

18 | P a g e
wka;¾cd,h
wka;¾cd,h hkq mß.Kl cd,j, w;súYd, cd,hls'wka;¾cd,h yryd hk f;dr;=re" kshudj,s yryd
.uka lrhs' wka;¾cd,fhys l=vd .Dyia:" " jHdmdr yd rdcH wdoS cd, ñ,shk .Kkla wvx.= jk w;r
ta iu`. u bf,lafg%dksl ;emE," ud¾..; l;dny" f.dkq ;ekaudrej" wka;¾ ikaOdk fjí msgq yd
f,dal jHdma; fjí wvúfha fjk;a f,aLk n÷ úúO f;dr;=re yd fiajdjka f.k hhs' fuhg ;ks
whs;slrefjl= fkdue;'

f,dal úisß úhuk(World wide web-www)


f,dal úisß úhuk (www) ke;fyd;a fjí hkq wka;¾cd,hg iïnkaO f,dj mqrd we;s mrs.Klj,
.nvd lr we;s úoHq;a f,aLk j, tl;=jls' fjí o;a; iïfm%aIKhg Ndú; lrkqfha Hyper Text
Transfer Protocol (HTTP) h' wêikaOdk yryd tlsfklg ikaOdk jQ fjí msgq j,g m%fõY ùu i|yd
Internet Explorer fyda Mozilla Firefox fyda n÷ w;ßlaiq www úiska Ndú; lrkq ,efí' fjí f,aLkj,
Ñ;%l" Yío mdG yd ùäfhda o wvx.= fõ'

fjí w;ßlaiqj (web browser)

fjí w;ßlaiqjla hkq fjí wvúfhys fjí msgqjl msysá mdG" m%;sìïn fyda fjk;a f;dr;=re fyda
ixo¾Ykhg yd tajd iu`. wka;¾l%shd lsÍug mßYS,lhl=g yelsjk fhÿï uDÿldx.hls '
Wod- Microsoft Internet Explorer,
Netscape Navigator
Mozilla Firefox ,
Google chrome

taldldr iïm;a ksYapdhlh(URL-Uniform resourse locator)

f,dal jHdma; úhuk ;=< fjí wvúj, f;dr;=re wvx.=j we;'fufia fjí wvú ;=< mj;sk iïm;a
wkkHj y÷kd .ekSug fhdod .kakd l%uh fuh fõ'

Protocol Domain name

19 | P a g e
wka;¾cd,fhka imhk fiajdjka

(01) fijqï hka;%(search engines)


wka;¾cd,fha we;s ish¿u fjí ,smsk u;l ;nd .ekSug wmg fkdyels neúka wmg wjYH hï
ud;Dldjlg wod,j f;dr;=re fiùug Wmldr jk fjí wvú fõ'

Wod- Google, yahoo,MSN,Bing,Ask

^02& B fï,a (E-mail)


B fï,a ^bf,lafg%dksl ;emE,& wka;¾cd,h u.ska imhkq ,nk tla fiajdjls' tla mß.Kl mßYS,lhl=g
mß.Kl cd,hla ;=<k
s a ixLHdxluh wdldrhg ;j;a mß.Kl mßYS,lhl=g fyda lsysm fokl=g fyda
mKsúvhla heùug bv i,ik fuj,ula f,i fuh ye|skaúh yel'
B fï,a ,nd .; yels l%u
 mß.Klfha Eudora, Pine,Microsoft outlook Express wdÈ B fï,a uDÿldx. msysgù
q fuka
 B fï,a myiqlï iys; jQ Google(Gmail), yahoo fyda MSN n÷ ckm%sh fijqï hka;%hla
Ndú;fhka

f.dkq ;ekaudrej (File Transfer)


f.dkq ;ekaudrej" wka;¾cd,h u.ska iemfhk ;j;a jeo.;a fiajdjls' wka;¾cd,fha fyda tlu cd,fha
fyda mß.Kl folla w;r f.dkq ;ekaudrejg fï fiajdj bv i,ihs' f.dkq ;ekaudrej u.ska imfhk
jvd;a jeo.;a myiqlï fol kï"
1' fjk;a mß.Klhlska Tfí mß.Klhg f.dkqjla msgm;a lsÍfï yelshdj
2' Tfí mß.Klfha isg fjk;a mß.Klhlg f.dkqjla heùfï yelshdj

b - ;eme,a .sKu
q la ks¾sudKh lsÍu'
b - ;eme,a .sKuq la ,nd .kakd l%u folls'
1' wka;¾cd, ;eme,a .sKqu ^idudkHfhka fkdñf,a ,efí'&
Wod( Gmail, Yahoo, Hotmail
2' wka;¾cd, fiajd iemhqïlrejkaf.ka (Internet Service Provider, ISP) ^ uqo,a f.úh hq;=h'&

b - ;eme,a mKsúvhl m%Odk fldgia

,eìh hq;= (TO):


Tn mKsúvh hjk ;eke;a;df.a b - ;eme,a ,smskh "To" lafIa;%fhys we;=<;a lrkak'
.%dylhka lsysm fokl= isà kï Tjqkf
a .a ,smskhla fldudj,ska ^"& fyda fiñflda,kaj,ska ^;& fyda
fjka l< hq;=h'

ldnka msgm;a (CC):


CC —ldnka msgm;— i|yd fhfoa(Carbon copy) ' CC lafIa;%fha f,aLk.; ´kE u flfkl=g wm hjk
mKsúvfha msgm;la ,efí' tu mKsúvfha ish¨ .%dylhkag tu tlsfkldg tu mKsúvh ,efnk nj oek
.; yel'
20 | P a g e
w| ldnka msgm;a (BCC-Blind carbon copy):
BCC —w| ldnka msgm;a— i|yd fhfoa' fuh CC j,g iudk kuq;a BCC j,ska hjkq ,nk whg tu msgm;
hejQ nj CC wh fkdokS'

úIh(Subject)
mKsúvh l=ula o hkq fuu lafIa;%fhka ksrEmKh fõ' mKsúvfha wka;¾.;h fuys
idrdxY lrhs' Wod- school photos

wEÿu (Attachment)
b - ;eme,a mKsúvh iu`. hjk fjka jQ f.dkq h' b - ;eme,a ,smskhlg my;
i|yka wdldrfha f.dkq ish,a, wEÈh yelsh'

me;=reï m;a "joka ieliqï f,aLk" o;a; iuqodh f.dkq "Y%jH f.dkq "ùäfhda f.dkq "photos

hdyq (yahoo) ;eme,a ljq¿fõ f*da,avr fldgfia jeo.;a whs;u


f*da,avr
ish¨ m%Odk f*da,avr fï f*da,avr fldgfia msysgd ;sfí' tkï ,enqKq ;emE," flgqïm;a" hejQ
;emE, yd bj; ,k ;emE,'

 ,enqKq ;emE, (Inbox)


Tng ,enqKq mKsúv ixo¾Ykh lrhs' fï f*da,avrfha lshejQ yd fkdlshejQ mKsúv ixo¾Ykh fõ'

 flgqïm;a (Drafts)
Tn ilia l< fyda ks¾udKh l< fyda mKsúv iqrlsk ,o kï tajd fï f*da,avrh hgf;a oelafõ

 hejQ ;emE, (Sent)


Tn hejQ ish¨ mKsúv wdphkh fõ'
 bj; ,k ;emE, (Trash)
f,dma l< ^uld oeuQ& ish¨ whs;u wdphkh lrhs'Trash ys "Empty" iïnkaOh la,sla lsÍfuka
Tng bj; ,k ;emE, ysia l< yels h'

 laIKsl mKsúv heùu ^l;dny&(


l;dnfyys fh§u wka;¾cd,fhys we;s jvd;a u ckm%sh l%shdldrluls' ;uka ie,ls,a,la olajk úúO
ud;Dld ms<sn| j f,dalh mqrd isák mqoa.,hka iu`. ´kE u /lshdjl fhfok ´kE u jhfiys miqjk
mqoa.,hkag iïnkaO ùfï yelshdj Bg wh;a fõ' iïm%odhdkql+, j l;dnyg mdGh mokï fõ' tfy;a
Y%jH yd ùäfhda o we;=<;a úh yelsh' m%isoaO l;dny m%foaYj, § mqoa.,fhda —mßYS,l kï˜ fyda —wdrEV
kï˜ Ndú; lr;a' ke;fyd;a we;eï úg l;dny f,dalfha ;uka y÷kk mßÈ Ñ;%l ksrEml fyda —
wj;dr˜ fyda f,i ksrEmKh fj;a'

 wka;¾cd, m%;sfhdacl l;dny (IRC)


IRC nyq mßYS,l l;dny l%uf,aLhls' IRC u.ska tla;rd cd,hl fyda cd, lsysmhl fyda iu.dó j
idlÉPdjlg iyNd.s ùug mqoa.,hkag bv ie,fia' wka;¾cd, l;dnyg my; i|yka tajd wjYH fõ'
 wka;¾cd, myiqlï iys; mß.Klhla
 uhsfl%df*dak iys; iamSlrhla$fyâf*dakhla
 wod< uDÿldx. ^Wod( Skype, Yahoo Messenger&

21 | P a g e
mrs.Kl uDÿldx.

fufyhqï moaO;s (Operating systems)


• mrs.Klhla l%shd lsrSug w;HjYH uDÿldx.h fuhhs'mß.Klfha ia:dms; wfkl=;a uDÿldx. iy
oDVdx. l<ukdlrKh lrñka mßYS,lhdg mß.Klh Ndú; lsÍug wjldYh ,nd fokafka fuh
u.sks'

fufyhqï moaO;shl uQ,sl ld¾hhka

1. mß.Kl fufyhqu i|yd w;=reuqyqK; iemhSu

w;=re uqyqK;a j¾. 2ls

 úOdk fma<s w;=reuqyqK; (CLI -command line interface )


 Ñ;%l mßYS,l w;=reuqyqK; (GUI-Graphical user interface )

úOdk fma<s w;=reuqyqK; (command line interface -CLI)

wdrïNl wjêfha § ks¾udKh lrkq ,enq ish¨ mß.Kl fufyhqï moaO;sj, olakg ,enqfKa fïjd jk
w;r fuys wod< wK lsÍï iy Wmfoia we;=<;a lsÍu i|yd fm%arlhla (prompt) olakg ,eìKs' wjYH

22 | P a g e
lrk ish¨ wK lsÍï iy Wmfoia fuu fm%arlh u; h;=re,shkh l< hq;= úh' wod< wK lsÍfï ldrl
Í;sh (syntax) ksjerÈ j wkq.ukh l< hq;= h'

Wod-MS DOS(Microsoft disk operating system) ,Unix

 Ñ;%l mßYS,l w;=reuqyqK; (GUI-Graphical user interface )

wo fndfyda kQ;k fufyhqï moaO;sj, Ñ;%l mßYS,l w;=reuqyqK; (GUI) wvx.= fõ' mßYS,l
w;=reuqyqK;la mßYS,l yd mß.Klh w;r wka;¾l%shdjg jHqyh ,nd fohs' Ñ;%l mßYS,l w;=re
uqyqKf;ys WIMP wkq,laIKj,ska ksrEms; w;HjYH uQ,dx. y;rla we;' WIMP j,ska ms<sfj<ska
oelafjkqfha ljq¿ (Windows) ^RcqfldaKdi% m%foaYh& ksrEml (Icons) fukq (Menus) yd olajk
(Pointing) Wml%u fõ' fï Ñ;%l mßYS,l w;=re uqyqKf;ys Èiajk jia;+ka oelaùfuka yd la,sla
úOdkhkag we;=¿ùug Tng bv i,ihs'
Wod-windows, linux, Ubuntu, Android

Ñ;%l mßYS,l w;=reuqyqK;

23 | P a g e
^2& l%shdj,s l<ukdlrKh(Process Management)

• mß.Klhl Odjkh lrkq ,nk yeu l%uf,aLhla u fyda l%uf,aLhla l%shd lrùu fyda
l%shdj,shls' l%shdj,s l<ukdlrKh" nyq l%shdj,s Odjkh ms<sn| lghq;= lrk fufyhqï moaO;sfha
l%uhla fõ' l%shdj,s i|yd wjYH lrk wdldrfhka uOH ieliqï tallfha ld,h fjka lr .ekSu"
u;lh fjka lr .ekSu iy wod< l%shdj,s i|yd wdodk- m%;sodk tall fjka lr .ekSu jeks
iïm;a l<ukdlrK ld¾h fuysoS isÿ fõ' úkafvdaia mßirfha CTRL, ALT, DEL h;=re tljr ghsma
lsÍfuka Odjk l%shdj,s oelsh yelsh

^03&f.dkq l<ukdlrKh (File Management)


o;a; ;ekam;a lsÍug f.dkq (Files)Ndú; lrk w;r f.dkq úêu;a j l<ukdlrKh lsÍug f*da,avr
(Folders) fhdod .kS'

f.dkq(Files)
f*da,avr(Folders)

• fï hgf;a -kj f.dkq ilia lsÍu (Create files) f.dkq uld oeóu (Delete files) f*da,avr ilia
lsÍu "uld oeóu (Create,delete folders)f.dkqj,"f*da,avrj, kï fjkia lsÍu (Rename) msysá
ia:dk fjkia lsÍu ( Move) f.dkq Wmia: lsÍu (Backup) isÿfõ'windows fufyhqï moaO;s j,oS
f.dkq ;ekam;a lsrSu i|yd oDv ;eáh C:,D: E: wdoS f,i fldgia j,g fjka lr .; yelsh
(Partition lsrSu f,i fuh y÷kajhs& C: Odjlh ;=, we;af;a windows fufyhqï moaO;shg wod,
f.kq fõ'

^04&Wmdx. l<ukdlrKh ^Device Management)


• mß.Kl moaO;shl fndfyda m¾hka; Wmdx. (peripheral devices)(eg-Mouse ,key board) md,kh
lsÍfï j.lSu orkafka o fufyhqï moaO;shhs'ta i|yd oDVdx. fldgia jk Wmdx. md,l (device
controllers) o uDÿldx. fldgia md,kh i|yd Odjl$ t,jqï jevigyka (device drivers) o
fhdod .efka'

fufyhqï moaO;sj, we;s myiqlï


^01& mßYS,l .sKqï (User accounts)
mßYS,l hkq mß.Kl moaO;shla Ndú; lrk mqoa.,hd h' ;u wkkH;dj i|yd mßYS,lhl=g .sKu
q la
we;' mß.Klhla yjqf,a Ndú;fha § wfkla mßYS,lhkag ;u fm!oa.,sl f.dkq" uDÿldx. ne,Sug fyda
mß.Kl msysgqï fjkia lsÍug fyda yelshdj we;s neúka uqr mo fhÿ mrsYS,l .sKu
q la ;nd .ekSu
jeo.;a fõ'

24 | P a g e
moaO;s fuj,ï(System tools)
fï hgf;a

(01) äial m%;sNd.SlrKh (Disk Defragmentation)


• fuu jevigyk we;af;a Windows ;=, muKs f.dkqjla oDV ;eáhl fyda iefK,s u;l tallh
;ekam;a lsÍfï § f.dkqjl fldgia ;eáfha úúO ia:dkj, ;ekam;a ùu LKavkh f,iska ye|skafõ
LKavkh fya;=fjka f.dkqjla lshùug W;aidy lsÍfï § tys fldgia tl È.g ^tl <Õ&
fkdmsysàu ksid lshùu i|yd jeä ld,hla .;ùu isÿ fõ' fuh mß.Klfha ld¾hlaIu;dj my<
oeóug fya;= jkq we; m%;sNd.SlrKfhaoS isÿ jkqfha fufia f.dkq j, fldgia ;eáfha úúO
ia:dkj, ;ekam;a ùfï ;;ajh wju lsrSuhs' Linux ys § m%;sNd.SlrKh i|yd wu;r Wmfhda.S
jevigykla wjYH fkdfõ'

(02) Wmia:h (Backups)


oDv äialh fkis;+ wjia:d j,oS wl%Sh úh yel' fyda ffjria wdosh ksid f.dkq uld oeñh yel'
tjeks wjia:d j,oS Wmia: Wmfhda.S;dj Tfí o;a; wdrlaId lrhs' oDv äialfha ish¨ o;a;j,
wkqmsgm;la Wmia:h ks¾udKh lr fjk;a wdphk Wml%uhla th w;alr .kshs'

(03) äial msßisÿlrKh(Disk cleanup)


oDv äial Odjlh l=uk f.dkq ;j ÿrg;a wjYH fkdfõ hhs —äial msßisÿlrKh˜ u.ska ;SrKh
lr tu f.dkq uld oeóu isÿ lrhs'

(04) md,k mek,h(control panel)


mßYS,lhkag uQ,sl moaO;s msysgïq o¾Ykhg yd fufyhùug bv i,ik oDvdx. tl;= lsÍu" uDÿldx.
bj;a lsÍu" mßYS,l .sKqï md,kh lsÍu yd m%fõYSh úl,am fjkia lsÍu n÷ oE md,kh lrk úkafvdaia
Ñ;%l mßYS,l w;=re uqyqKf;ys fldgi md,k mqjrej fõ'wdrlaIl ieliqï (eg-Windows firewall) yd
cd, ieliqï (internet options) jeks oEo fuysoS ielish yel'

^05& kdudj,s jHqyh


kdudj,s Ndú; lrkqfha f.dkq wdphkh i|yd h' kdudj,shl f.dkq lsysmhla wvx.= úh yelsh' Wm
kdudj,s hkqfjka ye¢kafjk fjk;a kdudj,s o tys wvx.= úh yelsh' Wv u kdudj,sh uQ, kdudj,sh
f,i ye¢ka fõ' Wm kdudj,s th orK kdudj,sfhys —orejd(child) — hhs lshkq ,efí'

25 | P a g e
joka ieliqï uDÿldx.
(Word processing software)
úúO f,aLk wdosh ieliSug fuu uDÿldx. fhdod .kq ,nhs'

Wod-

MS word jeo.;a lreKq yd flá ux h;=re lsysmhla

 File →New (Ctrl+N) →kj f,aLkhla ,nd .ekSu


 File→Save (Ctrl+S) f,aLkh iq/lSu
 File→Save as ^fjk;a kula fhdod Save lsÍu
f.dkq kï È.=j (file extension)
 MS Word 2007$ 2010 - .docx
 MS Word 97-2003 - .doc
 LibreOffice Writer - .odt
 File →Open (Ctrl+O) f.kqjla újD; lsrSu
 MS word j,oS Home tab …. ,l=Kska isÿ lrkqfha f,aLkhl we;s fPao ,l=Kq yd

wfkl=;a ieÕjqKq yeviõ ixfla; osiaùug ie,iaùuhs'

 uqøKh lsrSu --file ….print…all pages fyda ctrl+P

 tlu ,smshla ,smsk wdosh muKla fjkia lrñka lsysm fofkl=g heùug Mail merge myiqlu
Ndú;d l< yel'

 wlaIr úkHdi ksjeros lsrSug—spellings & grammar

26 | P a g e
27 | P a g e
úoHq;a me;=reïm;a uDÿldx.
(Electronic spread sheets software)
úúO .Ks;uh lghq;= isÿ lsrSug fuh fhdod .efka'

• jevm; (Worksheet)- oaúudk ;,hl isria ;Sre (Columns) yd ;sria fma<s ^Row& jYfhka
msysáfldaI iuQyhlska jevm; (Worksheet) ks¾udKh ù we;' th jevm;a má;s (Sheet Tab) u.ska
olajkq ,nhs Excel jevm;l we;s ;SreA,B,C,D,…...Z…AA,AB…AZ..wdoS f,i XFD olajd ;Sre
16384 la we;

fuys .Kkh lsrSï i|yd iQ;% iy Y%s; hk j¾. 2 Ndú;d l< yels w;r tajd my; mrsosh'

A B C D E F G

1 Maths science english Total Average Rank^ia:dkh&

2 saman 45 88 85 =sum(B2:D2) =average =rank(F2,F$2:F$5)


(B2:D2)
3 Amal 55 97 54

4 Nimal 68 100 66

5 Kamal 78 56 33

6 Max =Max(B2:B5)
Wmrsuh fiùug
7 Min =Min(B2:B5)
wjuh fiùug

fuu tla Y%s;hla fhdod enter l, miq by; f,i olajd we;s ia:dkhg ujqia fmdhskg
a rh
f.k .sh úg (+) ,l=Kla f,i ujqia fmdhskagrh fjkia jQ miq tu.ska my,g weoSfuka ^fuh Fill handle
f,i y÷kajhs'& b;srs w.hka ,nd .; yel'

 by; f;dr;=re j,g m%ia;drhla fhdokafka kï A1:D5 fi,a mrdih f;dard


insert..chart…column u.ska ;Sre m%ia;drhla ,nd .; yel'
 tl;=j fiùug iQ;% fhdokafka kï =B2+D2+C2 f,i fhosh hq;=h'
 iQ;% j,g ldrl lsysmhla fhfoa kï m,uqj ^& o fojkqj ^ o f;jkqj * ,/ o isõ jkqj
+,- o wkqms,sfj,g úi|kak'
(excel 2 activities)

28 | P a g e
bf,lafg%dksl iu¾mk
(Electronic Presentations)
bosrsm;a lsrSï ieliSug fuh Ndú; fõ'

Microsoft powerpoint j,g wod, flá ux h;=re lsysmhla

 F5- slide show wdldrfhka keröug


 Ctrl+ M - kj slide tlla .ekSug
 N- B<Õ lodjg hdug
 P- fmr lodjg hdug
 Esc- slide show wdldrh k;r lsrSu
 w - ;srh iqÿ meye .ekafõ
 B-;srh l¿ meye .ekafõ
 (Save ,save as ,open …word j, mrsosuh&

 ia,hsä j, miqìug theme tlla fhoSu

Design tab……wjYH theme tl f;darkak

 jpk $rEm wdoshg Animation tlla fhoSu


Animation tab…..wjYH Animation tl f;darkak

 side w;r udrejk wdldrh Transition fhoSu

Transition tab….. wjYH Transition tl f;darkak

29 | P a g e
o;a; l<ukdlrK moaO;s uDÿldx.
Database Management system -DBMS
o;a; iuqodh w¾: oelaùu

ixúOdkh jQ o;a;j, tl;=jla o;a; iuqÞhla f,i w¾: oelafõ'


mßYS,lhdg o;a; iuqodh ie,iqï lsÍug iy kv;a;= lsÍug myiqlï i,ik l%uf,aL tl;=jla o;a;
iuqodh l<uKdlrK moaO;shla ^Database Management System-DBMS& f,i ye¢kafõ' o;a; iuqodh
l<ukdlrK moaO;sj, j.=(Tables) " úuiqu(Quary) " wdlD;s(Forms) iy jd¾;d(Reports) wd§ jYfhka
jia;= lsysmhlska iukaú; fõ'

o;a; iuqodh uDÿldx.

 Microsoft Access
 Base
 Oracle

Microsoft Access u.ska o;a; iuqodhla ks¾udKh


Start→ Programs → Microsoft Office→ Microsoft Office Access → BlankDatabase → Select
Folder and Type Name → Create

Create → Table Design → lafIa;% kduh iy o;a; m%rEm ,nd fokak → .=Kdx. ilia lrkak → j.=j
;eïm;a lrkak'

o;a; m%rEm

lafIa;%fha ku o;a; m%rEmh


Admission number Number
First_Name Text
Date of birth Date and time
Price Currency
Scholorship holder Yes/No
Course lookup wizard ^fuu.ska wjYH o;a;h f;arSug
List tlla ielish yel'&

30 | P a g e
o;a; j.=jl m%d:ñl h;=r msysgqùu(Primary key)

j.=jl fma<s wkkH j y÷kd .ekSug o;a; wkqmsgm;a fkdúh hq;= h' j.=jl ;Srejla fyda ;Sre lsysmhla
m%d:ñl h;=re lafIa;%hla njg m;a lsÍfuka frfldavj, wkkH;dj mj;ajd .ekSug yels fõ'

Wod- Admission number, Index Number

o;a; iuqodhl olakg ,efnk jia;+ka (Objects)

wdlD;s m;%^Forms)
o;a; iuqodh l<ukdlrK moaO;sj, § j.=jlg o;a; wdodkh lsÍug Ndú; flfrkafka wdlD;s m;% fõ
^Forms&' tfuka u j.=jg we;=<;a l< o;a; wdlD;s oelaùu i|yd o Ndú; flf¾'

create….form wizard yryd fuh ks¾udkh lr .; yel'

úuiqu (Query)ks¾udKh lsÍu


tlsfkl iïnkaê; j.=j, o;a;j,ska wmg wjYH f;dr;=re muKla ,nd .ekSu i|yd úuiqu Ndú;
flf¾' úuiqu u.ska tla tla j.=j, f;dard .;a lafIa;%j,g ^;Sre& wod< o;a; ksfhdackh flf¾'
create…query wizard u.ska fuh ks¾udKh l< yel'

31 | P a g e
f;dr;=re bosßm;a lsÍu i|yd jd¾;d ks¾udKh lsÍu(Reports)
Create Tab → Report Wizard → wjYH j.=j fyda úuiqu f;dard .kak'
→ j.=fjka fyda úuiqfuka jd¾;djg wjYH lafIa;% f;darkak' → Next fnd;a;u l%shd;aul
lrñka wjYH mßÈ jd¾;dfõ ieliSï isÿ lrkak' → Finish lrkak

2013 j¾Ifha ,l=Kqj, tl;=j olafjk jd¾;dj

32 | P a g e

You might also like

pFad - Phonifier reborn

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.

Note: This service is not intended for secure transactions such as banking, social media, email, or purchasing. Use at your own risk. We assume no liability whatsoever for broken pages.


Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy