Periodesystem

S Periodäsystem vo dä Elemänt (churz Periodäsystem oder PSE) büütät ä Übersicht über d Elemänt.

D Elemänt sind därbi nach dr Ornigszahl gordnät und entsprächänd ihrärä chemischä Eigäschaftä i verschidäni Periodä und i verschidäni Haupt- odär Näbätgruppä iiteilt.

Gschicht

Di erstä Periodäsystem händ 1869 fasch zytglich dä russischi Chemiker Dmitri Iwanowitsch Mendelejew und dä tütschi Arzt und Chemiker Lothar Meyer ufgstellt. Si händ d Elemänt nach stigändär Atommassä gordnät und däbi Elemänt mit ähnlichä Eigäschaftä underänand agordnät. Däbi isch ihnä au ufgfallä, das no drü Elemänt fäläd, s Germanium, s Gallium und s Scandium. Womär dänn diä Elemänt tatsächlich gfundä hätt, händ di würklechen Eigäschaftä rächt guät mit dä vorhärsgseitä überigstummä. Hüttzutag chan mär diä Aornig mit äm Bau vo dä Elektronähüllä erchlärä.

Uufbau

Inerhalb vonärä Periodä händ alli Elemänt glich vill Elektronähüllä. Inerhalb vonärä Gruppä händ d Elemänt glich vill Valänzelektronä. Dr Unterschid vo Haupt- und Näbätgruppäelemänt isch die, das bi dä Näbätgruppäelemänt nöd di üsserscht, sondern di zweitüsserscht Schalä wiiter mit Elektronä gfüllt wird, bi dä Lanthanoidä und dä Actinoidä wird sogar di drittüsserscht Schalä witer gfüllt.

Ab äm 84ischtä Elemänt (Polonium) sind alli Elemänt radioaktiv, äs git aber scho vorannä vereinzelt radioaktivi Elemänt.

s Liäd vo dä Elemänt

Dä Amerikaner Tom Lehrer hät äs Liäd über d Elemänt gschribä. Mär chans unter http://www.privatehand.com/flash/elements.html losä.

---

Periodäsystem vo dä Elemänt

Gruppä

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

I

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

Periodä

Schalä

1

1 H

2 He

K

2

3 Li

4 Be

5 B

6 C

7 N

8 O

9 F

10 Ne

L

3

11 Na

12 Mg

13 Al

14 Si

15 P

16 S

17 Cl

18 Ar

M

4

19 K

20 Ca

21 Sc

22 Ti

23 V

24 Cr

25 Mn

26 Fe

27 Co

28 Ni

29 Cu

30 Zn

31 Ga

32 Ge

33 As

34 Se

35 Br

36 Kr

N

5

37 Rb

38 Sr

39 Y

40 Zr

41 Nb

42 Mo

43 Tc

44 Ru

45 Rh

46 Pd

47 Ag

48 Cd

49 In

50 Sn

51 Sb

52 Te

53 I

54 Xe

O

6

55 Cs

56 Ba

57 La

*

72 Hf

73 Ta

74 W

75 Re

76 Os

77 Ir

78 Pt

79 Au

80 Hg

81 Tl

82 Pb

83 Bi

84 Po

85 At

86 Rn

P

7

87 Fr

88 Ra

89 Ac

**

104 Rf

105 Db

106 Sg

107 Bh

108 Hs

109 Mt

110 Ds

111 Rg

112 Cn

113 Uut

114 Uuq

115 Uup

116 Uuh

117 Uus

118 Uuo

Q

 

Lanthanoidä

*

58 Ce

59 Pr

60 Nd

61 Pm

62 Sm

63 Eu

64 Gd

65 Tb

66 Dy

67 Ho

68 Er

69 Tm

70 Yb

71 Lu

Actinoidä

**

90 Th

91 Pa

92 U

93 Np

94 Pu

95 Am

96 Cm

97 Bk

98 Cf

99 Es

100 Fm

101 Md

102 No

103 Lr

 

	Alkalimetall	Erdalkalimetall	Lanthanoidä	Actinoidä	Übergangsmetall
	Metall	Halbmetall	Halogen	Edelgas	Nödmetall

Weblink

Äs schöns, bebildäräts Periodäsystem
Äs anders bebildäräts Periodäsystem
S offiziellä Periodäsystem vo dä IUPAC