Yevgen Sverstük
| Yevgen Sverstük | |
|---|---|
| ukraince Євген Олександрович Сверстюк | |
 | |
| Doğğan künü | 1928 dekabr 13 |
| Doğğan yeri | |
| Ölgen künü | 2014 dekabr 1 (85 yaşında) |
| Ölgen yeri | |
| Memleketi | |
| Zenaatı | şair, terciman, edebiyatşınas, yazıcı, man of letters |
| Mukâfatlar |
  |
 Медиафайлы на Викискладе | |
Yevgen Oleksandrovıç Sverstük (ukraince Євген Олександрович Сверстюк, 1928 s. dekabr 13, Siltse qas., Volın, Lehistan – 2014 s. 1 dekabr, Kiyev, Ukraina) – ukrainalı yazıcı, şair, terciman, edebiyatşınas, felsefeci, cemaat erbabı.
Tercimeial
[deñiştir | kodunı deñiştir]Onıñ balalığı, gençligi Ekinci Cian cenkiniñ yıllarına rast keldi. Közleriniñ ögünde qısqa vaqıtta akimiyet denişe bere edi – leh akimiyeti şuralar akimiyetine, soñra alman akimiyetine, daa soñra kene de şuralar akimiyetine. Vaat etkenlerine baqmadan, o akimiyetlerden birisi ukrainlerge ne azatlıq, ne de tınçlıq ketireler. Öz toprağını qorçalamaq içün, olar qoluna silâ alalar. Böyleliknen, Sverstük azatlıq içün küreşine kirişe.
1952 senesi Lviv universitetiniñ filologiya fakultetini birire. Poltava pedagogik institutında, ukrain edebiyatından ders berip, ocalıq yapa. "Vitçizna" degen mecmuanıñ müdiri ola. Siyasiy sebeplerden onı bir qaç kere işten çıqaralar.
1960 seneleri çeşit edebiy aqşamlar, toplaşuvlar teşkil ete. Qayd etmek kerek ki, o vaqıtlaı öyle bir şekilde keçirilgen tedbirler yasaq edi. Öz neşriyatında Sverstüknin esselerni darqata ediler: "З приводу процесу над Погружальським", "Собор у риштованні", "Іван Котляревський сміється", "Остання сльоза" ve ilâhre.
1972 senesi 14 yanvar künü onı tevqif eteler. Bir yıldan kendi esseler ve çıqışlar yapqan içün "Antisovet teşviqat ve propaganda" maddesine köre maksimal müddetine mahküm ola – 7 yıl qattı intizamlı lagerge em de 5 yıllıq sürgünlikke. Müddetini Perm lagerlerinde keçirdi, em anda da çeşit-türlü protest aktsiyalarda iştirak etti.
Burâtiya lagerinde geologik ekspeditsiyanıñ dülgeri olıp işletildi.
1983 senesi Kiyevge kelip, fabrikada dülger olıp çalışa, amma 5 yıldan soñra bu işten boşatıla, çünki protest aktsiyalarında iştirak etmege devam ete.
1989 senesinden Ukrainada milliy demokratik areketniñ faal iştirakçisi, "Naşa vira" pravoslav gazetasınıñ baş muarriri ve Ukrainalı ziyalılarnıñ mustaqil assotsiatsiyasınıñ prezidenti ola.
1993 senesi Münhen şeerinde Azat Ukrainalı universitetinde felsefe boyunca doktorlıq dissertatsiyasını qorçalay. Dissertatsiyanıñ mevzusı – "Ukrain edebiyatı ve hristian adeti".
ABŞda Azat Ukrain İlimler Akademiyasınıñ aqiqiy azası oldı. 1995 senesi T. Şevçenko adına Devlet mukâfatınıñ laureatı, Azatlıq nişanınıñ saibi.
"Perşogo grudnâ" (Dekabr 1-inde) degen teşebbüs taqımınıñ istirakçileriden birisi. Kitaplar ve edebiyatşınas, psihologiya, din mevzusında çoq sayılı maqaleler, şiirleniñ, alman, ingliz, rus tilinden tercimelerniñ müellifi.
2014 s. dekabr 4 künü Kiyevde Yevgen Sverstüknen sağlıqlaşmağa biñlernen adamlar keldi. Olarnıñ arasında Ukraina Prezidenti Petro Poroşenko, baş naziri Arseniy Yatsenük, 2005-2010 seneleri Ukraina Prezidenti Viktor Yuşçenko, "Perşogo grudnâ" teşebbüs taqımınıñ istirakçileri, dissidentler Vasıl Ovsiyenko, Yosıf Zisels, Semen Gluzman, Oles Şevçenko, yazıcı Mariya Matios, yırcılar Svâtoslav Vakarçuk, Ruslana, Telnuk tataları, Kiyev meri Vitaliy Klıçko, vatandaşlar.
| “ | Tişten tırnağınace silâlanğan rejimge qarşı Sverstükniñ tek bir silâsı bar edi – onıñ sözüdir. Em de Sverstük dayın dane-dane sayısı olğan insanlarğa sebebinen millionlarnen adamlarnıñ yoq etken totalitar qurumı, neticede, özü yoq oldı. O qurumnı yeñep, aqiqat qıdırğan yoldan vazgeçmedi, tedqiqat, yazuv, öz fikirlerni seslendirüv işni devam etti. Onıñ ayatı soñki künlergece qadar maqaleler-kitaplar yazuvnen, körüşüvlernen, cemaat işlerinen tolu edi. Öz areketçen faaliyetinen Sverstük büs-bütün vaqıt biz yaşağan devrimizni hayırlı bir tarafqa deniştirmege tırışa edi, onıñ içün bu dünya oña aittir. | ” |
öyle sözlernen Milliy hatıra Ukrain insitutniñ başı Volodımır Vyatrovıç Sverstüknen sağlıqlaştı.[1]
Tercimeleri
[deñiştir | kodunı deñiştir]- ukr. "Якщо"[2] – Redyard Kiplingniñ "If" degen şiiri Yevgen Sverstük tercimesinde