9ma di januaro
(Ridirektita de 9 di januaro)
| dec – januaro – feb | ||||||
| su | lu | ma | me | jo | ve | sa |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | 31 | ||||
Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di yaro.
La 9ma di januaro esas la nonesma dio di la yaro segun Gregoriala kalendario. Restas 356 dii til la fino di la yaro (357 en bisextila yari).
Dio
[redaktar | redaktar fonto]- Dio di Santa Alix, por katolik-eklezio.
Eventi
[redaktar | redaktar fonto]- 475 - Koaktita, imperiestro Zeno de Bizanco abdikas.
- 1788 - Connecticut divenas Usana stato.
- 1792 - Kontrato di Jassy (Iași) finas milito inter Otoman imperio e Rusa imperio pri konquesto di Krimea. Otoman imperio cedas Krimea definitive a Rusa imperio.
- 1822 - Princo Pedro decidas restar en Brazilia, kontre la volo di lua patro, João la 6ma.
- 1857 - Ter-tremo en Fort Tejon, Kalifornia, kun forteso 7,9 che skalo di Richter produktas 2 morti.
- 1861 - Mississippi separas su del Uniono.
- 1868 - Transporto di kriministi de Unionita Rejio ad Australia finas. Entote 137 000 viri e 25 000 mulieri transportesis dum nonadek yari.
- 1878 - Umberto la 1ma divenas rejulo di Italia.
- 1916 - Unesma mondomilito: Otoman imperio vinkas la batalio di Dardanelles.
- 1923 - Lituaniani kaptas ed anexas Memel kom autonoma regiono de Lituania.[1]
- 1933 - Japoniana trupi invadas la provinco Hebei, en Chinia.
- 1941 - Britaniana bombardoaviono Avro Lancaster flugas unesmafoye.
- 1945 - Duesma mondomilito: Usana trupi desembarkas en Luzón, Filipini.
- 1951 - En New York edifico di Unionita Nacioni inauguresas.
- 1960 - Komencas la konstrukturo di digo che Assuan en Egiptia.
- 1970 - Interna milito di Nigeria: Owerri, chef-urbo di Biafra, kaptesas da Nigeriana trupi.
- 1981 - Francisco Pinto Balsemão divenas chefministro di Portugal.
- 1995 - Valeri Polyakov atingas 366 dii en kosmo, quo esas nova rekordo.
- 2002 - En Usa, ministerio pri yural aferi komencas kriminal inquesto pri bankroto dil kompanio Enron.
- 2005 - Unesma prezidantal elekti en Palestinana stato pos la morto di Yasser Arafat. Mahmud Abbas elektesas.
- 2005 - Sudan e Sud-Sudan signatas paco-pakto, e konflikto qua produktis 1,5 milion de morti e duris dum 21 yari, finas.
- 2011 - La maxim multa habitanti di Sud-Sudan votas yes pri divenar nedependanta de Sudan.
- 2018 - Italiana e Germana polici arestas 169 membri de la reto mafioza 'Ndrangheta.[2]
- 2018 - Suocidint atako kontre policala kamiono en Quetta, Pakistan, produktas adminime 7 morti e 15 plusa homi vundita. Terorista grupo Tehrik-i-Taliban Pakistan, qua havas ligili kun Talibanani, asumas l'autoreso dil atako.[3]
- 2020 - Militanti del Islamana Stato atakas militala bazo en Chinagodrar, Nigeria, e mortigas adminime 89 soldati.[4]
- 2021 - Aviono Boeing 737 de la kompanio Sriwijaya Air transportanta 62 personi desaparas de radaro quar minuti pos departar del aeroportuo di Jakarta.[5]
- 2022 - Che quartero Bronx, New York, Usa, incendio en edifico produktas 19 morti e deceni di plusa homi vundita.
- 2024 - En Equador deklaresas urjanteso-stando pos ke drogo-komercisto José Adolfo Macías Villamar eskapas de karcero. La deklaro efektigas violentoza respondo de organizita krimino, qua lansas serio di ataki, kapto di gajo-homi, invado di televiziono-staciono en Guayaquil dum transmisado di programo, e konflikti inter policisti e kriministi. La situaciono plumaleskas, e prezidanto Daniel Noboa dekretas ke 22 kriminal organizuri esas terorista organizuri.
Naski
[redaktar | redaktar fonto]- 1554 - Papo Gregorius la 15ma (m. 1623)
- 1590 - Simon Vouet, Franca piktisto (m. 1649)
- 1833 - Fernando Arturo de Meriño, prezidanto di Dominikana Republiko (m. 1906)
- 1866 - Albert Baertsoen, Belga piktisto (m. 1922)
- 1868 - Søren Peder Lauritz Sørensen, Dana kemiisto (m. 1939)
- 1872 - Ivar Lykke, chefministro di Norvegia (m. 1949)
- 1875 - Julio Herrera y Reissig, Uruguayana poeto (m. 1910)
- 1890 - Karel Čapek, Cheka skriptisto (m. 1938)
- 1894 - Henryk Stażewski, Polona piktisto (m. 1988)
- 1902 - Josemaría Escrivá, santo di katolik-eklezio, fondinto di Opus Dei (m. 1975)
- 1902 - Alphonse Matejka, Suisa Idisto ed Interlinguisto (m. 1999)
- 1909 - Simone de Beauvoir, Franca filozofo e skriptisto (m. 1986)
- 1909 - Anthony Mamo, prezidanto di Malta (m. 2008)[6]
- 1913 - Richard Nixon, prezidanto di Usa (m. 1994)
- 1920 - João Cabral de Melo Neto, Braziliana poeto e diplomacisto (m. 1999)
- 1920 - Clive Dunn, Angla aktoro (m. 2012)
- 1922 - Ahmed Sékou Touré, ex-prezidanto di Guinea (m. 1984)
- 1922 - Har Gobind Khorana, Indian-Usana biokemiisto, Nobel-laureato (m. 2011)
- 1925 - Lee Van Cleef, Usan aktoro (m. 1989)
- 1927 - Thorkild Hansen, Dana skriptisto (m. 1989)
- 1940 - Miguel Ángel Rodríguez, ekonomikisto e prezidanto di Kosta Rika
- 1941 - Joan Baez, Usana kantisto
- 1941 - Wessel te Gussinklo, Nederlandana skriptisto (m. 2023)
- 1944 - Jimmy Page, Britaniana muzikisto e kompozisto (Led Zeppelin)
- 1952 - Marek Belka, chefministro di Polonia
- 1954 - Mirza Delibašić, Bosniana basketbalisto (m. 2001)
- 1957 - Kari Hotakainen, Finlandana skriptisto
- 1958 - Mehmet Ali Ağca, Turka teroristo qua atentis kontre la vivo dil Papo Ioannes Paulus la 2ma
- 1959 - Rigoberta Menchú, Nobel-laureato pri paco
- 1973 - Sean Paul, Jamaikana kantisto
- 1976 - Radek Bonk, Chekoslovakiana e Chekiana hokeisto
- 1978 - Gennaro Gattuso, Italiana futbalisto
- 1989 - Nina Dobrev, Bulgara-Kanadana aktorino
- 1993 - Aminata Savadogo, Latviana kantistino e kompozistino
- 1994 - Radek Faksa, Cheka hokeisto
Morti
[redaktar | redaktar fonto]- 1571 - Nicolas Durand de Villegaignon, Franca explorero e maristo, qua atakis Rio de Janeiro (n. 1510)
- 1858 - Anson Jones, lasta prezidanto di Republiko Texas (suocido) (n. 1798)
- 1873 - Napoléon la 3ma, prezidanto e pose imperiestro di Francia (n. 1808)
- 1878 - Vittorio Emanuele la 2ma, rejulo di Italia (n. 1820)
- 1901 - Edward Mitchell Bannister, Kanadana piktisto (n. 1828)
- 1901 - Manuel María de los Santos Acosta, prezidanto di Kolumbia (n. 1827)
- 1908 - Wilhelm Busch, Germana skriptisto (n. 1832)
- 1916 - Tadeusz Ajdukiewicz, Polona piktisto (n. 1852)
- 1921 - Rafael Antonio Gutiérrez, prezidanto di Salvador (n. 1845)
- 1944 - Antanas Smetona, prezidanto di Lituania (n. 1874)
- 1947 - Karl Mannheim, Hungara sociologo e filozofo (n. 1893)
- 1945 - Jüri Uluots, chefministro di Estonia (n. 1890)
- 1961 - Emily Greene Balch, Usana skriptisto, Nobel-laureato pri paco (n. 1867)
- 1990 - Bazilio Olara-Okello, militisto e prezidanto di Uganda (n. 1929)
- 1995 - Souphanouvong, unesma prezidanto di Laos (n. 1909)
- 1997 - Edward Osóbka-Morawski, chefministro di Polonia (n. 1909)
- 1998 - Kenichi Fukui, Japoniana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1918)
- 2001 - Paul Vanden Boeynants, chefministro di Belgia (n. 1919)
- 2004 - Norberto Bobbio, Italiana filozofo e politikisto[7] (n. 1909)
- 2012 - Malam Bacai Sanhá, prezidanto di Guinea-Bisau (n. 1947)
- 2013 - James M. Buchanan, Usan ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1919)
- 2014 - Dale Thomas Mortensen, Usan ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1939)
- 2015 - Józef Oleksy, chefministro di Polonia (n. 1946)[8]
- 2017 - Zygmunt Bauman, Polona sociologo[9] (n. 1925)
- 2018 - Odvar Nordli, chefministro di Norvegia (n. 1927)[10]
- 2022 - Toshiki Kaifu, chefministro di Japonia (n. 1931)[11]
- 2022 - Bob Saget, Usan aktoro e komediisto (n. 1956)[12]
- 2023 - Karl Alexander Müller, Suisa fizikisto, Nobel-laureato (n. 1927)[13]
Referi
[redaktar | redaktar fonto]- ↑ Memel dispute{{|}}European history - Publikigita da Encyclopaedia Britannica. URL vidita ye 20ma di mayo 2020. Idiomo: Angla.
- ↑ Mafia raids: Police in Italy and Germany make 169 arrests - Publikigita da BBC News. URL vidita ye 9ma di januaro 2018.
- ↑ Atentado suicida no Paquistão deixa pelo menos sete mortos e 15 feridos - Publikigita da UOL. URL vidita ye 9ma di januaro 2018.
- ↑ Islamic State claims responsibility for Niger army base attack - Publikigita da Reuters. Dato di publikigo: 14ma di januaro 2020.
- ↑ Sriwijaya Air Boeing 737 passenger plane feared to have crashed in Indonesia - Publikigita da BBC. Dato di publikigo: 9ma di januaro 2021. Idiomo: Angla.
- ↑ Sir Anthony J. Mamo - Publikigita da gov.mt. URL vidita ye 1ma di agosto 2020.
- ↑ Filósofo Norberto Bobbio morre na Itália aos 94 anos - Publikigita da Folha de S.Paulo. Dato di publikigo: 9ma di januaro 2004. URL vidita ye 25ma di agosto 2019. Idiomo: Portugalana.
- ↑ Fallece ex premier comunista polaco Jozef Oleksy - Publikigita da América Tévé. Dato di publikigo: 9ma di januaro 2015. URL vidita ye 31ma di agosto 2019. Idiomo: Hispana.
- ↑ Renowned sociologist Zygmunt Bauman dies in Leeds - Publikigita da BBC. Dato di publikigo: 10ma di januaro 2017. URL vidita ye 10ma di januaro 2018.
- ↑ Profile of Odvar Nordli
- ↑ Ex-Japan PM Kaifu dies at 91 -
- ↑ Muere Bob Saget, estrella de la famosa serie "Full House" - Publikigita da El Universal. Dato di publikigo: 9ma di januaro 2022. Idiomo: Hispana.
- ↑ Physik-Nobelpreisträger Karl Alex Müller stirbt mit 95 Jahren - Publikigita da SWI swissinfo.ch. URL vidita ye 17ma di januaro 2023. Idiomo: Germana.